Bòi dưỡng văn 9

tuần buổi 1 Ngày soạn . Ngày dạy
ôn kĩ năng làm văn tự sự kết hợp với miêu tả và biểu cảm
A.Mục tiêu:-Học sinh nắm vai trò ,tầm quan trọng,tác động qua lại giữa các yếu tố
tự sự,miêu tảvà biểu cảm trong một văn bản hoàn chỉnh.
-Cách thức vạn dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong một văn bản tự sự.
-Biết vận dụng những hiểu biết có đợc ở bài học này để viết bài văn tự sự có kết hợp
với miêu tả và biểu cảm.
B.Chuẩn bị
-Giáo viên:Tài liệu tham khảo
-HS:Ôn lại khái niệm tự sự,miêu tả và biểu cảm
C.Tiến trình bài dạy
1.ổn định
2.Bài mới
1.Ôn các phơng thức tự sự,miêu
tả,biểu cảm.
GV cho hs ôn lại một số VB tự sự có
kết hợp với miêu tả và biểu cảm.
?Hãy kể ra một số văn bản tự sự có kết
hợp với miêu tả và biểu cảm mà em đã
đợc học ở chơng trình ngữ văn lớp 6,7
và 8?
-Hãy nhắc lại đặc điểm và các thao tác
chính của các phơng thức tự sự,miêu tả
và biểu cảm.
*GV bổ sung và chốt lại.
1.Tự sự
+Đặc điểm kể ngời, kể việc.
+Thao tác:Kể là chính.
2.Miêu tả:
+Tái hiện sự vật, hiện tợng.
+Thao tác :Quan sát,liên tởng,nhận

xét,so sánh.
3.Biểu cảm:
+Đặc điểm:Thể hiện tình cảm ,thái độ
của mình với sự vật,hiện tợng
+Thao tác:Bộc lộ trực tiếp hoặc thông
qua ý nghĩ ,cảm xúc của nhân vật.
-Gv nhấn mạnh và chuyển ý.
Vậy các yếu tố miêu tả và biểu cảm có
vai trò nh thế nào trong văn tự sự,tiết
sau ta tìm hiểu tiếp
-HS kể

-Thảo luận,ôn lại và phát biểu
+Tự sự:trình bày chuỗi sự việc có mở
đầu,diễn biến,kết thúc,thể hiện một ý
nghĩa.
Thao tác:Kể là chính
+Miêu tả:tái hiện lại sự vật,hiện tợng.
Thao tác:quan sát,liên tởng,so
sánh,nhận xét.
+Biểu cám:thể hiện tình cảm,thái độ
của mình với sự vật,hiện tợng.
Thao tác:Bộc lộ trực tiếp những cảm
xúc của chính ngời viết hoặc thông qua
ý nghĩ,cảm xúc của các nhân vật.
-Nhờ có yếu tố miêu tả mà có thể tái
hiện cảnh vật,con ngời một cách cụ
thể,sinh đông trong không gian,thời
gian
-Gúp ngời kể lại một cách sinh động

cảnh vật,con ngời làm cho câu chuyên
trở nên sinh động,hấp dẫn.
II.Vai trò của các yếu tố miêu tả và
biểu cảm trong văn tự sự.
?Tại sao trong văn bản tự sự cần có yếu
tố miêu tả?
1.Yếu tố miêu tả trong văn tự sự
?Qua các vb tự sự có kết hợp với miêu
tả và biểu cảm đã học,em thấy yếu tố
miêu tả có vai trò gì trong vb tự sự?
?Em thờng thấy những yếu tố miêu tả
nào xuất hiện trong văn tự sự?
GV yêu cầu hs lấy vd cụ thể ở các văn
bản đã học.
*GV bổ sung thêm và chốt lại
*Các loại miêu tả
a.Miêu tả nhân vật
+Mt ngoại hình:gơng mặt,dáng ng-
ời,trang phục.
+Mt các trạng thái hoạt động:Việc
làm,lời nói
+Mt trạng thái tình cảm và thế giới nội
tâm:vui,buồn,khổ đau,hạnhphúc
Mục đích:Khắc hoạ thành công chân
dung nhân vật với những nét tính cách
riêng.
b.Miêu tả cảnh thiên nhiên.
c.Mt cảnh sinh hoạt.
Mục đích:Cốt truyện hay hơn,hấp dẫn
hơn,nhân vật hiện lên cụ thể sinh động

hơn.
?Yếu tố miêu tả thờng đợc thể hiện qua
những dấu hiệu nào ở vb tự sự?
*GV chốt lại
*Dấu hiệu
Mt thờng đợc thể hiện qua những từ
ngữ,hình ảnh cí giá trị gợi tả và biểu
cảm nh từ láy tợng hình,tợng thanh,các
biệnpháp nghệ thuật so sánh, nhân
hoá
2.Yếu tố biểu cảm trong văn tự sự
*GV chốt
+Biểu cảm thông qua cảm xúc của
chính nhà văn đối với nhân vật sự việc
+Miêu tả nhân vật.
+ cảnh thiên nhiên.
+ cảnh sinh hoạt
->Hs lấy ví dụ cụ thể
+Miêu tả nhân vật đoạn văn miêu tả
ngoại hình của Dế Mèn và Dế Choắt
trong VB"Bài học đờng đời đầu
tiên"của Tô Hoài.
+Miêu tả cảnh thiên nhiên:đoạn văn
đầu tiên của VB"Tôi đi học"của Thanh
Tịnh.
+Miêu tả cảnh sinh hoạt:đoạn văn miêu
tả cảnh hộ đê trong VB"Sống chết mặc
bay"của Phạm duy Tốn.
*Nghe kết hợp tự ghi
-Thảo luận,phát biểu ý kiến

Qua các từ ngữ,h/a có giá trị gợi tảvà
biểu cảm nh từ láy tợng hình,tợng
thanh,nghệ thuật so sánh,nhân hoá
Biểu cảm:Thể hiện thái độ,tình cảm của
nhà văn với nhân vật ,sự việc đợc kể.
Biểu cảm thông qua hai hình thức:trực
tiếp qua cảm xúc của chính nhà văn với
nhân vật hoặc gián tiếp thông qua cảm
xúc,ý nghĩ của các nhân vật.

Qua những câu cảm thán,những câu hỏi
tu từ
+Biểu cảm thông qua ý nghĩ,cảm xúc
đợc đề cập đến trong văn bản.
-GV bổ sung thêm
ở hình thức thứ nhất:biểu cảm thông
qua cảm xúc của chính nhà văn đối với
nhân vật,sự việc đợc thể hiện cụ thể
qua từng ngôi kể.Ngôi kể thứ nhất:cảm
xúc của nhà văn thờng lồng vào cảm
xúc của nhân vật"tôi"
Ngôi kể thứ ba:Cảm xúc cỉa nhà văn
thờng đợc thể hiện thông qua lời dẫn
truyện.
VD:VB"Sống chết mặc bay"
?Về hình thức,em thấy yếu tố biểu cảm
thờng xuất hiện qua những dấu hiệu
nào trong văn bản tự sự.
?Yếu tố biểu cảm thờng xuất hiện qua
những câu cảm thán,những câu hỏi tu

từ
của các nhân vật.
VD:VB"Bài học đờng đời đầu tiên"
4.Củng cố -luyện tập
-GV cho hs đọc một số đoạn văn t sự có kết hợp với miêu tả và biểu cảm trong một
số văn bản đã học.
-GV lu ý việc sử dụng yếu tố miêu tả và biểu cảm là rất cần thiết trong văn bản tự sự
song phải chọn lọc không quá lạm dụng dẫn tới lạc thể loại.
5.Hớng dẫn học
-Nắm chắc nội dung bài học,vận dụng viết một đoạn văn tự sự có kết hợp với yếu tố
miêu tả và biểu cảm.


tuần buổi ngày soạn ngày dạy
ôn về các biện pháp tu từ
A.Mục tiêu
-Qua buổi học,hs đợc ôn lại các biện pháp tu từ đã học.
-Vận dụng vào làm một số bài tập rèn kĩ năng.
B.Chuẩn bị
-HD hs ôn tập trớc từ lớp 6->8
C.Tiến trình bài dạy
1.Tổ chức
2.Bài mới
I.Ôn về các biện pháp tu từ
-Phơng pháp+ hs nhắc lại khái niệm
+ Gv chốt lại
1.Nhân hoá
-HS nêu khái niệm
-VD: Bác nồi đồng hát bùng boong
Chị chổi loẹt quẹt,lom khom trong nhà

-Các loại nhân hoá
a.Dùng tên gọi vốn để chỉ cho ngời để gọi cho đồ vật,con vật
b.Trò chuyện,tâm sự với sự vật nh con ngời
c.Dùng những từ vốn chỉ trạng thái,hoạt động của ngời để chỉ cho sự vật.
2.So sánh
-HS nêu khái niệm
-HS lấy ví dụ: Tâm hồn tôi là một buổi tr a hè
Toả nắng xuống dòng sông lấp loáng
-HS chỉ ra các vế so sánh,từ so sánh.
-HS nêu cảm nhận.
3.ẩn dụ
-Là cách gọi tên sự vật hiện tợng này bằng tên sự vật hiện tợng khác có nét tơng
đồng.
-Các kiểu ẩn dụ
a.ẩn dụ cách thức
b.ẩn dụ hình thức
-VD: Về thăm nhà Bác làng Sen
Có hàng râm bụt thắp lên lửa hồng
-HS chỉ rõ:+Từ"thắp"->AD cách thức:Hoa râm bụt nở nh thắp lên ngọm lửa
+Từ "lửa hồng"->AD hình thức dựa trên nét tơng đồng về sắc đỏ
c.AD phẩm chất
-VD: Ng ời Cha mái tóc bạc
Đốt lửa cho anh nằm
+Ngời Cha chỉ Bác Hồ-nét tơng đồng về sự quan tâm ,chăm sóc ân cần của Bác nh
ngời cha.
d.AD chuyển đổi cảm giác
-VD: Ngoài thềm rơi chiếc lá đa
Tiếng rơi rất mỏng nh là rơi nghiêng
-Âm thanh phải đợc cảm nhận bằng thính giác,trong câu thơ lại đợc cảm nận bằng thị
giác->thể hiện sự cảm nhận tinh tế,tâm hồn nhạy cảm của nhà thơ.

-HS lấy vd khác.
4.Hoán dụ
-Là cách gọi tên sự vật,hiện tợng này bằng tên của sự vật hiện tợng khác giữa chúng
có mối quan hệ gần gũi.
-Các loại hoán dụ:a.Lấy bộ phận thay thế cho toàn bộ
-VD: Bàn tay ta làm nên tất cả
Có sức ngời sỏi đá cũng thành cơm.
b.Lấy dấu hiệu thay thế cho vật mang dấu hiệu
-VD: á o chàm đa buổi phân li
Cầm tay nhau biết nói gì hôm nay
-áo chàm là trang phục của đồng bào Việt Bắc->chỉ con ngời nơi đây.
c.Vật chứa đựng thay thế cho vật bị chứa đựng
d.Cái cụ thể thay thế cho cái trừu tợng
e.Tên riêng thay thế cho tên chung
-Hs lấy vd gv định hớng tìm hiểu
*Bài tập
Bài 1
Gạch chân dới câu thơ có sd biện pháp so sánh trong bài thơ Quê hơng của Đỗ Trung
Quân và chỉ rõ tác dụng của biện pháp ấy
a, Quê h ơng là chùm khế ngọt
Cho con trèo hái mỗi ngày
Quê h ơng là đ ờng đi học
Con về rợp bớm vàng bay
Quê h ơng là con đò nhỏ
Mẹ về nón lá nghiêng che
Quê hơng nếu ai không nhớ
Sẽ không lớn nổi thành ngời
-Gv hd hs làm,viết đoạn văn phân tích giá tri của các h/a so sánh đợc sử dụng.
-HS làm,đọc,nhận xét
Bài 2:Chỉ ra những biện pháp tu từ trong đoạn thơ sau

Từ ấy trong tôi bừng nắng hạ
Mặt trời chân lý chói qua tim
Hồn tôi là một vờn hoa lá
Rất đậm hơng và rộn tiếng chim
(Từ ấy-Tố Hữu)
b,Phân tích và nêu cảm nhận về giá trị của các biện pháp ấy trong khổ thơ.
*HD:Đây là bài thơ diễn tả cảm xúc của tác giả khi đến đợc với lý tởng của Đảng
-Tìm những h/a ẩn dụ -ý nghĩa của những h/a ấy.
-Còn có biện pháp tu từ nào có mặt trong khổ thơ-giá trị
*Khổ thơ giàu h/a,cảm xúc
-HS viết đọc nhận xét
4.Củng cố:Chú ý kĩ năng làm bài về biện pháp tu từ
5Hớng dẫn về nhà
Hoàn thành đoạn văn phân tích đoạn thơ trên
-Ôn luyện về biện pháp tu từ tiếp
.
tuần buổi ngày soạn ngày dạy
ôn về các biện pháp tu từ
A.Mục tiêu
-Qua buổi học,hs đợc ôn lại các biện pháp tu từ đã học.
-Vận dụng vào làm một số bài tập rèn kĩ năng.
B.Chuẩn bị
-HD hs ôn tập trớc từ lớp 6->8
C.Tiến trình bài dạy
1.Tổ chức
2.Bài mới
I.Ôn về các biện pháp tu từ
-Phơng pháp+ hs nhắc lại khái niệm
+ Gv chốt lại
5.Điệp ngữ:Là cách lặp đi lặp lại một từ,một ngữ hay cả câu nhằm mục đích nhấn

mạnh ý,gây ấn tợng.
*Các dạng điệp ngữ