Đề tài: Nghiên cứu và vận dụng phương pháp Cây kiến thức trong giảng dạy nhằm nâng cao chất lượng môn học Những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác-lênin

Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

Môc lôc
LOÌ   NOÍ   ĐÂU……………………………………………………………………….........3
̀
 
MỞ 
ĐÂU……………………………………………………………………........................4
̀
CHƯƠNG1.  CƠ   SỞ   LÝ  LUÂN

̣   VỀ  PHƯƠNG   PHAP
́   DAY
̣   HOC
̣   CÂY   KIÊN
́  
THƯC……………………………………………………………………………………....7
́

1.1. Cac khai niêm c
́
́ ̣ ơ ban…………………………………………………….7
̉
1.1.1.

Phương

 

 

phaṕ

daỵ  

 

hoc…………………………………………………..7
̣
1.1.2. Đăc điêm cua qua trinh day hoc………………………………………..9
̣

̉
̉
́ ̀
̣
̣
1.1.3.

 

Phương

 

phaṕ

 

daỵ

 

hoc̣

 

tich
́  

cực………………………………………..11
1.2. Phương phap day hoc Cây kiên th

́ ̣
̣
́ ưc……………………………………
́
15
1.2.1.   Đăc̣   điêm
̉   cuả   phương   phaṕ   daỵ   hoc̣   Cây   kiên
́ 
thưc…………………..15
́
1.2.2.   Cać   bươć   tiên
́   hanh
̀   phương   phaṕ   giang
̉   daỵ   Cây   kiên
́ 
thưc…………..18
́
CHƯƠNG   2.  THỰC   TRANG
̣
  QUÁ  TRINH
̀   DAY
̣   HOC
̣   VÀ  VIÊC
̣   VÂN
̣   DUNG
̣  
PHƯƠNG PHAP CÂY KIÊN TH
́
́
ƯC TRONG GIANG DAY MÔN NH

́
̉
̣
ƯNG NGUYÊN
̃
 
LY C
́ Ơ BAN CUA CHU NGHIA MAC­LÊNIN…………………………………………20
̉
̉
̉
̃

2.1. Thực trang day va hoc môn Nh
̣
̣
̀ ̣
ững nguyên ly c
́ ơ ban cua chu nghia Mac­
̉
̉
̉
̃
́
Lênin hê cao đăng khoa 5……………………………………………………20
̣
̉
́
2.1.1. Qua trinh day………………………………………………………….20
́ ̀

̣
2.1.2. Qua trinh hoc………………………………………………………….21
́ ̀
̣
2.2. Tô ch
̉ ưc th
́ ực nghiêm ph
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ưc vao giang day môn
́ ̀
̉
̣
 
Nhưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­Lênin …………………..……23
̉
̉
̉
̃
́
2.2.1.   Đăc̣   điêm
̉   môn   hoc̣   Nhưng
̃   nguyên   lý  cơ   ban̉   cuả   chủ   nghiã   Mac­
́  
Lênin…………………………………………………………………………23

1

Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

2.2.2. Nhưng yêu tô anh h
̃
́ ́ ̉
ưởng đên qua trinh vân dung ph
́

́ ̀
̣
̣
ương phap Cây
́
 
kiên th
́ ưc vao giang day môn Nh
́ ̀
̉
̣
ững nguyên ly c
́ ơ  ban cua chu nghia Mac­
̉
̉
̉
̃
́
Lênin…………………………………………………………………………25
2.2.3.

Tổ

 

chưć

 

thực 

 

nghiêm………………………………………………….27
̣
2.2.4. Đanh gia chung va vân đê đăt ra……………………………………...38
́
́
̀ ́ ̀ ̣
CHƯƠNG  3.  MÔT SÔ
̣
́ GIAI PHAP
̉
́  NHĂM
̀  NÂNG  CAO  HIÊU
̣  QUẢ  VÂN
̣  DUNG
̣  
PHƯƠNG PHAP CÂY KIÊN TH
́
́
ƯC VAO GIANG DAY MÔN NH
́
̀
̉
̣
ƯNG NGUYÊN LY
̃
́ 
CƠ

 

BAN
̉

 

CUA
̉

CHỦ

 

 

NGHIA
̃

 

MAC­
́

LÊNIN……………………………………………...39

3.1. Nhom giai phap đôi v
́
̉

́ ́ ới giao viên………………………………………39
́
3.2. Nhom giai phap đôi v
́
̉
́ ́ ới sinh viên………………………………………41
Kêt luân va khuyên nghi…………………………………………………….43
́ ̣
̀
́
̣
Tai liêu tham khao…………………………………………………………...44
̀ ̣
̉

                                       

2


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀

chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

3


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c

̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

LỜI NÓI ĐẦU.
Qua thực tế  giảng dạy môn hoc Nh
̣
ững nguyên lý cơ  bản của chủ 
nghĩa Mác­ Lênin, chúng tôi có thể  nói rằng việc gây được hứng thú cho 
học sinh đối với môn học là vô cùng quan trọng vì: Nếu như  các em có 
được hứng thú đối với môn học  thì các em mới nỗ lực phấn đấu hết mình 
để đạt được kết quả  cao trong học tập. Đê lam đ
̉ ̀ ược điêu nay thi viêc đôi
̀ ̀
̀ ̣
̉ 
mơi ph
́ ương phap giang day la vân đê mâu chôt. Vi thê, chung tôi đã s
́
̉
̣
̀ ́
̀ ́
́
̀ ́

́
ử 
dụng phương pháp cây kiêń  thức­ phương pháp dạy học tích cực trong quá 
trình giảng dạy của mình. Đây la ph
̀ ương phap day hoc phu h
́ ̣
̣
̀ ợp vơi  hinh
́ ̀  
thưc dao tao tin chi va co nhiêu điêm t
́ ̀ ̣ ́
̉ ̀ ́
̀
̉ ương đông v
̀ ới môn hoc. Đó là lý do
̣
 
chúng tôi mạnh dạn đưa ra đề tài này để cùng thảo luận, chia sẻ và rút kinh 
nghiệm nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy. Với kinh nghiệm còn non 
nớt, chắc chắn đề tài còn nhiều thiếu sót. Vì vậy, chung tôi r
́
ất mong nhận  
được sự góp ý từ quý thầy cô để đề tài được hoàn thiện hơn.
Nhóm tác giả

4


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph

́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

 MỞ ĐẦU
1.   Ly do l
́ ựa chon đê tai
̣
̀ ̀
Đai hôi Đang lân th
̣
̣
̉

̀ ứ VII xac đinh chu nghia Mac­ Lênin, t
́ ̣
̉
̃
́
ư tưởng Hồ 
Chi Minh la nên tang t
́
̀ ̀ ̉
ư  tưởng, kim chi nam cho moi hanh đông. Theo chu
̉
̣
̀
̣
̉ 
trương  đo, Bô Giao duc va đao tao đa quy đinh môn Nh
́ ̣
́
̣
̀ ̀ ̣
̃
̣
ững nguyên ly c
́ ơ 
ban cua chu nghia Mac­Lênin la môn hoc băt buôc trong ch
̉
̉
̉
̃
́

̀
̣
́
̣
ương trinh đao
̀
̀ 
tao cao đăng, đai hoc. Đây la môn hoc quan trong nhăm trang bi cho sinh viên
̣
̉
̣
̣
̀
̣
̣
̀
̣
 
thê gi
́ ơi quan đung đăn, nhân sinh quan khoa hoc va ph
́
́
́
̣
̀ ương phap luân biên
́
̣
̣  
chưng. Song  l
́

ượng kiên th
́ ưc rât l
́ ́ ớn, thơi l
̀ ượng môn hoc it (7,5 đ
̣ ́
ơn vi hoc
̣ ̣  
trinh) đoi hoi sinh viên phai co s
̀
̀ ̉
̉
́ ự chu y va đâu oc t
́ ́ ̀ ̀ ́ ư duy cao  nên viêc 
̣ hoc,
̣  
hiêu va nh
̉
̀ ớ cac nguyên ly, quy luât, pham tru, hoc thuyêt la rât kho khăn. T
́
́
̣
̣
̀ ̣
̀ ́
́
ư ̀
đo đoi hoi ng
́ ̀ ̉
ươi giang viên khi giang day phai co s
̀

̉
̉
̣
̉
́ ự  cân nhăc ky l
́
̃ ương
̃  
trong viêc l
̣ ựa chon ph
̣
ương phap giang day cho phu h
́
̉
̣
̀ ợp, hiêu qua, thu hut
̣
̉
́ 
sự  chu y cua sinh viên. Đây la yêu tô quyêt đinh chât l
́ ́ ̉
̀ ́ ́
́ ̣
́ ượng day va hoc cua
̣
̀ ̣
̉  
cac môn hoc ly luân noi chung va môn Nh
́
̣

́ ̣
́
̀
ững nguyên ly c
́ ơ  ban cua chu
̉
̉
̉ 
nghia Mac­Lênin noi riêng.
̃
́
́
Ở  trương Đai hoc Sao Đo, công tac giao duc chinh tri cho hoc sinh,
̀
̣
̣
̉
́
́
̣
́
̣
̣
 
sinh viên luôn được nha tr
̀ ương chu trong. Tuy nhiên, v
̀
́ ̣
ới đăc thu cua môt
̣

̀ ̉
̣ 
trương ky thuât, đa sô sinh viên hoc khôi t
̀
̃
̣
́
̣
́ ự nhiên nên thương co tâm ly ngai
̀
́
́ ̣ 
hoc cac môn ly thuyêt dân đên chât l
̣
́
́
́ ̃ ́
́ ượng va kêt qua hoc tâp cua môt sô sinh
̀ ́
̉ ̣ ̣
̉
̣ ́
 
viên chưa cao. Môt trong nh
̣
ưng điêm yêu hiên nay c
̃
̉
́
̣

ủa việc dạy và học 
môn học này đó là viêc s
̣ ử  dụng va l
̀ ựa chon ph
̣
ương pháp còn nặng về 
truyền thụ  một chiều, ít phát huy tính chủ  động, sáng tạo của sinh viên. 
Ngươi thây vân gi
̀
̀
̃ ữ vi tri trung tâm trong cac gi
̣ ́
́ ờ hoc.
̣   Cac ph
́
ương phaṕ  
giang day phat huy tinh tich c
̉
̣
́
́
́ ực cua ng
̉
ươi hoc cung đa đ
̀ ̣
̃
̃ ược ap dung nh
́ ̣
ư 
phương phap thao luân nhom, nêu vân đê, đam thoai, t

́
̉
̣
́
́ ̀ ̀
̣ ự hoc... Tuy nhiên hiêu
̣
̣  
qua cua viêc s
̉ ̉
̣ ử  dung cac ph
̣
́ ương phap nay ch
́ ̀ ưa cao, qua trinh th
́ ̀
ực hiên
̣  
chưa được như  mong muôn.
́  Vân đê câp thiêt la phai tim ra môt ph
́
̀ ́
́ ̀
̉ ̀
̣
ương 
phap m
́ ơi v
́ ưa phat huy đ
̀
́

ược sự  chu đông, tinh tich c
̉ ̣
́
́ ực cua ng
̉
ươi hoc v
̀ ̣ ưà  
phu h
̀ ợp vơi đăc thu cua môn hoc ly luân chinh tri.
́ ̣
̀ ̉
̣
́ ̣
́
̣ Đặc biệt trong thời gian 

5


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l

́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

tới chuyển sang hình thức đào tạo tín chỉ, các phương pháp giảng dạy mới  
cũng đang được khuyến khích đưa vào áp dụng. Đê đap 
̉ ́ ưng nh
́
ưng đoi hoi
̃
̀ ̉ 
đo, chung tôi đa đi khao c
́
́
̃
̉ ưu nhiêu ph
́
̀
ương phap giang day khac nhau va
́
̉
̣

́
̀ 
nhân thây Cây
̣
́
 kiên th
́ ưć  la môt ph
̀ ̣
ương  phap rât phu h
́ ́
̀ ợp và hưu hiêu.
̃
̣  
Phương phap nay 
́ ̀ có nhiều  ưu điểm la làm cho ki
̀
ến thức, thái độ, hành vi  
của học sinh được hình thành một cách tự nhiên, vững chắc, khiến cho các 
bài học ly thuyêt không tr
́
́
ở  thành những bài thuyết giáo cứng nhắc, khô 
khan. Viêc đanh gia kêt qua hoc tâp, l
̣
́
́ ́
̉ ̣ ̣ ượng gia kiên th
́ ́ ức cua sinh viên cung
̉
̃  

chinh xac h
́
́ ơn. 
Trên cơ sở  đo, chung tôi l
́
́
ựa chon vân đê 
̣
́ ̀“Nghiên cưu va vân dung
́ ̀ ̣
̣  
phương phap Cây kiên th
́
́ ưc trong giang day nhăm nâng cao chât l
́
̉
̣
̀
́ ượng  
môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ  ban cua chu nghia Mac­lênin”
̉
̉
̉
̃
́
 lam đê tai

̀
̀ ̀ 
nghiên cưu khoa hoc cua minh.
́
̣
̉
̀
2. Tinh hinh nghiên c
̀
̀
ưu.
́
Đôi m
̉ ơi ph
́ ương phap day hoc la nhiêm vu c
́ ̣
̣
̀
̣
̣ ơ  ban đê nâng cao chât
̉
̉
́ 
lượng giang day. Vi thê vân đê nghiên c
̉
̣
̀ ́ ́ ̀
ứu, vân dung cac ph
̣
̣

́ ương phap giang
́
̉  
day tich c
̣ ́ ực đa thu hut s
̃
́ ự quan tâm cua nhiêu nha khoa hoc. Tuy nhiên, cac
̉
̀
̀
̣
́ 
công trinh chi d
̀
̉ ưng lai 
̀
̣ ở  viêc hê thông hoa cac ph
̣
̣
́
́ ́ ương phap hoăc nghiên
́
̣
 
cưu v
́ ơi tinh cach la môt ph
́ ́
́
̀ ̣
ương phap bô phân ma it đi sâu vao t

́ ̣
̣
̀́
̀ ừng phương 
phap giang day. 
́
̉
̣
Đôí   vơí   phương   phap 
́ Cây   kiên
́   thức,   trong  nước   mơí   co ́ PGS.TS 
Nguyên Đăng Hai ­ Hoc viên Quan ly giao duc nghiên c
̃
̉
̣
̣
̉
́ ́ ̣
ưu t
́ ừ nhưng tai liêu
̃
̀ ̣  
tiêng Phap nh
́
́ ưng chi d
̉ ưng lai 
̀
̣ ở  viêc xem xet Cây kiên th
̣
́

́ ức với tư  cach la
́
̀ 
môt ph
̣
ương phap giang day c
́
̉
̣ ơ  ban trong qua trinh đao tao theo hoc chê tin
̉
́ ̀
̀ ̣
̣
́ ́ 
chi, ch
̉ ưa đi sâu vao viêc ap dung vao môt môn hoc nao. 
̀
̣ ́ ̣
̀
̣
̣
̀
Kê th
́ ưa nh
̀ ưng thanh t
̃
̀ ựu đo chung tôi tiêp tuc phat triên theo h
́ ́
́ ̣
́

̉
ướng  
đi sâu vao viêc vân dung ph
̀
̣
̣
̣
ương phap cây kiên th
́
́ ưc vao giang day môn hoc
́ ̀
̉
̣
̣  
Nhưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­Lênin.
̉
̉
̉
̃
́
Ở  trương Đai hoc Sao Đo ch
̀
̣
̣
̉ ưa co công trinh nghiên c
́
̀
ưu nao đê câp

́ ̀ ̀ ̣  
đên vân đê nay.
́ ́ ̀ ̀
3. Mục tiêu của đề tài.

6


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

      ­ Làm rõ cơ sở lý luận về phương pháp giang day cây kiên th
̉
̣
́ ưć
       ­ Đưa ra cách thức xây dựng và vân d
̣ ụng hợp ly  ph
́ ương pháp 
cây kiên th
́ ưc trong gi
́
ảng dạy nhằm phat huy tinh tich c
́
́
́ ực cua sinh viên,
̉
 
nâng cao chât l
́ ượng dạy va h
̀ ọc môn Những nguyên ly c
́ ơ ban cua chu nghia
̉
̉
̉
̃ 
Mac­Lênin.
́
4. Đối tượng va pham vi nghiên c
̀ ̣
ứu

4.1. Đôi t
́ ượng nghiên cứu
Phương phap cây kiên th
́
́ ưc va viêc vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
̣
ương phap cây kiên
́
́ 
thưc vao giang day môn Nh
́ ̀
̉
̣
ững nguyên ly c
́ ơ ban cua chu nghia Mac­Lênin
̉
̉
̉
̃
́
4.2.  Phạm vi nghiên cứu.
Nghiên cứu vê ph
̀ ương phap Cây kiên th
́
́ ức va qua trinh vân dung
̀
́ ̀
̣

̣  
phương phap cây kiên th
́
́ ưc vao giang day môn Nh
́ ̀
̉
̣
ững nguyên ly c
́ ơ ban cua
̉
̉  
chu nghia Mac­Lênin, tai Tr
̉
̃
́
̣ ường Đại học Sao Đỏ.
5. Y nghia ly luân va th
́
̃ ́ ̣
̀ ực tiên cua đê tai.
̃ ̉
̀ ̀
5.1.Y nghia ly luân cua đê tai.
́
̃ ́ ̣
̉
̀ ̀
Đê tai gop phân bô sung, phat triên ly luân vê ph
̀ ̀ ́
̀ ̉

́
̉
́ ̣
̀ ương phap Cây kiên
́
́ 
thưc, lam phong phu thêm ly luân vê ph
́ ̀
́
́ ̣
̀ ương phap giang day. Xây d
́
̉
̣
ựng kỹ 
năng sử dung ph
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong  giang day cua giang viên.
̉
̣
̉
̉
Đê tai hoan thanh la nguôn tai liêu thiêt th
̀ ̀
̀
̀
̀
̀ ̀ ̣

́ ực cho những ai quan tâm 
đên vân đê nâng cao ch
́ ́ ̀
ất lượng giáo dục, dạy học hiện nay.
5.2. Y nghia th
́
̃ ực tiên.
̃
         Đê tai gop phân nâng cao chât l
̀ ̀ ́
̀
́ ượng day va hoc môn Nh
̣
̀ ̣
ững  
nguyên ly c
́ ơ  ban cua chu nghia Mac­Lênin 
̉
̉
̉
̃
́
ở  trương Đai hoc Sao Đo noi
̀
̣
̣
̉ ́ 
riêng va cac tr
̀ ́ ương cao đăng, đai hoc noi chung.
̀

̉
̣
̣
́
6. Phương pháp nghiên cứu.
­ Phương phap khao sat
́
̉
́
­ Phương pháp so sanh
́
­ Phương pháp phân tich, tông h
́
̉
ợp
­ Phương phap th
́ ực nghiêm
̣
7. Kêt câu đê tai 
́ ́ ̀ ̀

7


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́

́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

Đê tai gôm: L
̀ ̀ ̀
ơi noi đâu, m
̀ ́ ̀ ở đâu, ba ch
̀
ương: Chương 1­ Cơ sở  
ly luân vê ph
́ ̣
̀ ương phap day hoc Cây kiên th
́ ̣
̣
́ ức; chương 2­ Thực trang qua
̣

́ 
trinh day hoc va viêc vân dung ph
̀
̣
̣
̀ ̣
̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day
̉
̣  
môn nhưng nguyên ly c
̃
́ ơ  ban cua chu nghia Mac­Lênin; ch
̉
̉
̉
̃
́
ương 3­ Môt sô
̣
́ 
giai phap nhăm nâng cao hiêu qua vân dung ph
̉
́
̀
̣
̉ ̣

̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ưc vao
́ ̀ 
giang day môn Nh
̉
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ  ban cua chu nghia Mac­Lênin va phân
̉
̉
̉
̃
́
̀ ̀ 
kêt luân, khuyên nghi, tai liêu tham khao.
́ ̣
́
̣ ̀ ̣
̉

8


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣

ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”
CHƯƠNG 1
CƠ SỞ LY LUÂN VÊ PH
́
̣
̀ ƯƠNG PHAP DAY HOC C
́
̣
̣
ÂY KIÊN TH
́
ƯC
́

1.1. Các khái niệm cơ bản.
 

1.1.1. Phương pháp dạy  học.

Phương pháp dạy học là một trong những yếu tố  cơ  bản của quá 
trình dạy học. Các yếu tố  này tương tác với nhau tạo thành một chỉnh thể 
không tách rời trong quá trình giáo dục, đào tạo. Trong đó mối quan hệ giữa  
mục tiêu, nội dung và phương pháp dạy học là quan trọng nhất. Phương  
pháp dạy học không những phải phù hợp với mục tiêu, nội dung mà còn 
ảnh hưởng rất nhiều đến việc thực hiện nội dung và mục tiêu chương  
trình dạy học.
Trước khi đề cập đến khái niệm phương pháp dạy học, chúng ta cần  
hiểu thế nào là phương pháp? Trong tác phẩm “ Bút kí triết học”, Lênin đã 
nêu lại định nghĩa của Hêghen về  phương pháp: “ Phương pháp là ý thức  
về  hình thức của sự  tự  vận động bên trong của nội dung”.  Định nghĩa đó 
đã khăng đinh gi
̉
̣
ữa nội dung dạy học và phương pháp có sự thống nhất với 
nhau, không thể  tách rời. Thuật ngữ  phương pháp theo tiếng Hi Lạp là  “ 
Methodos”, có nghĩa là con đường, cách thức hoạt động, nhằm đạt được 
mục đích nhất định. Vì vậy, phương pháp là hệ thống những hành động tự 
giác, tuần tự nhằm đạt được những kết quả nhất định. Từ đó phương pháp 
là cấu trúc bao gồm mục đích được đề ra, hệ thống những hành động (hoạt  
động), những phương tiện cần thiết (phương tiện vật chất, phương tiện  
thực hành, phương tiện trí tuệ), quá trình làm biến đổi đối tượng, kết quả 
sử dụng phương pháp (mục đích đạt được).
Theo các nhà ly lu

́ ận dạy học, phương pháp dạy học là cách thức, là  
con đường đi tới nhận thức sự  vật hiện tượng khách quan hay là sự  tập 
hợp các phương tiện để  đạt đến mục đích đề  ra. Cũng có các ý kiến cho 
rằng “phương pháp dạy học là tổ  hợp các cách thức phối hợp hoạt động 
thống nhất của giáo viên và học sinh trong quá trình dạy học được tiến  
hành dưới vai trò chủ đạo của giáo viên nhằm thực hiện tốt các nhiệm vụ 
dạy học”. Như vậy, khi bàn đến phương pháp dạy học, tuy có nhiều cách 

9


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉

̃
́
”

hiểu khác nhau song tất cả đều hướng đến tính mục tiêu của quá trình dạy 
học và vai trò của giáo viên và học sinh trong quá trình  dạy học. 
Phương   pháp   dạy   học   có   những   đặc   trưng   riêng,   khác   với   các 
phương pháp nói chung: trong phương pháp dạy học, chủ  thể  tác động ­ 
người thầy giáo và đối tượng bị tác động của mình ­ học sinh, còn học sinh 
lại là chủ  thể  tác động vào đối tượng của mình là nội dung dạy học. Vì 
vậy, người thầy giáo phải nắm vững những quy luật khách quan chi phối  
đối tượng tác động của mình vào học sinh và nội dung dạy học thì mới đề 
ra những biện pháp tác động phối hợp. Từ đó có thể  nhận thấy đặc trưng 
của phương pháp dạy học, đó là người học là đối tượng tác động của giáo 
viên đồng thời là chủ thể, là nhân cách mà hoạt động của ho t
̣ ương ứng với  
sự  tác động của giáo viên phụ  thuộc vào hứng thú, nhu cầu, ý chí của họ.  
Nếu giáo viên không gây cho học sinh có mục đích tương ứng với mục đích  
của mình thì không diễn ra hoạt động dạy và hoạt động học và phương  
pháp tác động không đạt kết quả mong muốn.
Về  cấu trúc của phương pháp dạy học: trước tiên là mục đích của 
người giáo viên đề  ra và tiến hành một hệ  thống hành động với những 
phương tiện mà họ  có. Dưới tác động của người giáo viên làm cho người 
học đề ra mục đích của mình và thực hiện hệ thống hành động với những 
phương tiện mà họ có nhằm lĩnh hội nội dung học tập.
Mỗi phương pháp dạy học luôn cấu thành từ 3 thành phần:
­ Phương pháp luận dạy học ­ tức là ly thuy
́
ết phương pháp dạy học,  
mô hình ly thuy

́
ết của phương pháp dạy học, triết ly hay nguyên t
́
ắc ly lu
́ ận  
nào đó, được mô tả, giải thích trong sách báo khoa học. Đây là mô hình lý 
luận của phương pháp dạy học, nó xác định bản chất của phương pháp 
dạy học, làm cho phương pháp dạy học này khác phương pháp dạy học 
kia. 
­ Hệ  thống khái niệm phù hợp để  thực hiện phương pháp luận này 
trong bài học với nội dung học vấn đặc trưng của lĩnh vực học tập đó (bài 
học Toán, Khoa học, Thể  dục,… khác nhau thì phương pháp luận đó đòi 
hỏi những khái niệm khác nhau) – chúng xác định với khả năng hành động  

10


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣

ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

thế nào và bằng cách nào giáo viên có thể biến phương pháp luận đã chọn 
thành phương thức tác động thật sự đến người học và quá trình học tập. 
­  Những ky thu
̃ ật, công cụ, phương tiện,… được sử  dụng để  thực 
hiện các khái niệm (thiếu chúng thì các khái niệm không được thực thi) và 
được tổ  chức theo phương pháp luận đã chọn – phương pháp dạy học có 
thực sự là phương pháp dạy học hay không là do phần vật chất này quyết 
định, vì chỉ có phần này của phương pháp dạy học mới tác động đến người  
học và quá trình học tập. Đây là hình thức vật chất của phương pháp dạy 
học, chẳng hạn lời nói, chữ  viết, tranh,  ảnh, dụng cụ  thí nghiệm, tài liệu  
media, hành vi giao tiếp,... 
Sự  tổ  chức thống nhất của 3 phần này trong tư  duy và trong hoạt 
động vật chất mới tạo nên một phương pháp dạy học cụ thể. Riêng phần 1  
chỉ là phương pháp luận, phần 2 chỉ là khái niệm dạy học, còn phần 3 chỉ 
là phương tiện và kĩ thuật dạy học. Gộp cả 3 phan l
̀ ại một cách tùy tiện thì  
không thành phương pháp dạy học nào rõ ràng, mà phải tổ chức chúng theo 
một logic nhất định, trước hết là logic trình bày nội dung bài học. 
Trên cơ sở đó, có thể hiểu phương pháp dạy học là cách thức hoạt động có 
trình tự, phối hợp, tương tác với nhau của giáo viên và của học sinh nhằm 

đạt được mục đích dạy học. Nói cách khác, phương pháp dạy học là hệ 
thống những hành động có chủ  đích theo một trình tự  nhất định của giáo 
viên nhằm tổ  chức hoạt động nhận thức và hoạt động thực hành của học 
sinh nhằm đảm bảo cho họ lĩnh hội nội dung dạy học và chính như vậy mà 
đạt được mục đích dạy học.
Phương pháp dạy học bao gồm phương pháp dạy và phương pháp 
học với sự tương tác lẫn nhau. Trong đó phương pháp dạy đóng vai trò chủ 
đạo còn phương pháp học có tính chất độc lập tương đối, chịu sự chi phối  
của phương pháp dạy. Song nó cũng ảnh hưởng trở  lại phương pháp dạy. 
Đương nhiên phải thừa nhận phương pháp dạy học tồn tại hiện thực trên 
lớp học, trong quá trình dạy học thực tế, chứ  không phải trên giấy, trên 

11


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃

́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

sách báo và bài giảng  ở  trường sư  phạm. Các phương pháp dạy học xuất 
hiện  ở  mỗi bài học, trong sự  tương tác giữa giáo viên và người học, giữa 
họ và các yếu tố của môi trường dạy học lúc đó. 
1.1.2. Đặc điểm của quá trình dạy học. 
Quá trình dạy học là quá trình truyền thụ và lĩnh hội những kĩ năng, 
kĩ xảo và phương pháp nhận thức của con người. Dạy học là quá trình hoạt 
động kép có hai hoạt động chức năng khác nhau đan xen, tương tác lẫn  
nhau, trong đó giáo viên là chủ thể của hoạt động dạy, học sinh là chủ thể 
của hoạt động học thực hiện các mục đích dạy học. Nhiệm vụ  dạy học  
trong nhà trường không chỉ  đảm bảo một trình độ  học vấn nhất định mà 
còn góp phần hình thành nhân cách con người của xã hội. Quá trình dạy học 
phản ánh tính chất hai mặt của quá trình dạy học: Quá trình dạy của giáo 
viên và quá trình học của học sinh. Hai quá trình này không tách rời nhau mà 
là một quá trình hoạt động chung nhằm hình thành nhân cách của con người 
mới đáp ứng yêu cầu của thời đại.
Quá trình dạy học có những đặc điểm cơ bản sau:
­ Mục đích của quá trình dạy học:
 Mục đích của quá trình dạy học là giáo dục thế hệ trẻ một cách toàn diện 
và hài hòa, chuẩn bị  cho học sinh những phẩm chất và năng lực cần thiết  
để đáp ứng nhu cầu của xã hội trong những điều kiện lịch sử cụ thể. Như 
vậy dạy học, lao động sư  phạm có giá trị  như  là một nhân tố  xã hội quan 
trọng góp phần “sáng tạo ra con người”, góp phần tái sản xuất sức lao  

động xã hội.
­ Đối tượng của quá trình dạy học:
Ứng với mục đích nêu trên, quá trình dạy học có đối tượng tác động  
là con người (chủ yếu là thế hệ trẻ) mang trong mình những nhân cách xác 
định, tồn tại và phát triển như một thực thể xã hội, có ý thức chủ động tiếp 
thu sự giáo dục. Với một đối tượng như vậy, kết quả lao động của người 
giáo viên không chỉ phụ thuộc vào năng lực, tài năng sư phạm của bản thân 

12


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉

̃
́
”

giáo viên mà còn phụ thuộc vào đặc điểm nhân cách của học sinh, vào thái 
độ  của học sinh trong việc tiếp thu sự  giáo dục và quan hệ  của học sinh  
với giáo viên. Việc nắm bắt đối tượng giáo dục của mình một cách cụ thể,  
toàn diện làm cơ  sở  cho sự  thành công trong quá trình lao động sư  phạm  
của người  giáo viên. K.Đ. Usinxki đã khẳng định: “Muốn giáo dục con 
người  về  mọi phương diện thì trước hết phải hiểu con người về  mọi  
phương diện”.
­ Công cụ thực hiện quá trình dạy học:
Với đối tượng lao động đặc biệt là những con người, công cụ  lao 
động của quá trình dạy học cũng cần thiết phải được tương ứng một cách 
đặc biệt, đó là:
+ Hệ thống tri thức mà giáo viên sẽ truyền đạt cho học sinh.
+ Hệ  thống các dạng hoạt động được tổ  chức theo những mục đích 
sư phạm nhất định.
+ Nhân cách của chính bản thân người giáo viên.
+ Những phương tiện và đồ dùng dạy học.
Có thể  nói rằng, nếu trong lĩnh vực sản xuất vật chất, công cụ  lao  
động là những đồ  vật cụ  thể  mà người lao động dùng chúng tác động lên  
đối tượng lao động của mình, thì trong nghề dạy học phần lớn công cụ của 
giáo viên lại chính là bộ phận hữu cơ gắn bó với bản thân họ.
­ Sản phẩm của quá trình dạy học:
Sản phẩm chính của quá trình dạy học là những con người được 
trang bị một cách toàn diện để đi vào cuộc sống theo những chuẩn mực xã  
hội quy định. Đó là những sự  biến đổi về  chất so với thời điểm xuất xứ 
của học sinh tính về  mặt nhân cách. Với sản phẩm quý báu này, với quan 
điểm kinh tế, nó đứng hàng thứ hai sau lao động khoa học, nó là một dạng  

lao động sản xuất đặc thù­ lao động sản xuất phi vật chất.
1.1.3. Phương pháp dạy học tích cực.

13


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

Trong các yếu tố  cấu thành quá trình giáo dục, dạy học thì phương  

pháp bao giờ cũng là yếu tố năng động và trực tiếp quyết định kết quả của  
quá trình. Sự lựa chọn, ra đời của mỗi phương pháp giáo dục, dạy học phụ 
thuộc vào mục đích giáo dục của mỗi thời đại, vào trình độ, phương thức  
của mỗi nền sản xuất. Mục tiêu của phương pháp dạy học tích cực do thời  
đại đòi hỏi thì đã rõ. Song, nội dung cụ  thể  và đặc biệt là lộ  trình của 
phương pháp đó như  thế  nào thì các nhà lý luận dạy học hiện nay, kể  cả 
trong và ngoài nước chưa khám phá được đầy đủ, chưa xây dựng được.
Trong thực tiễn lập kế hoạch và tiến hành dạy học, người thầy giáo 
thường xuyên đối diện với câu hỏi: làm thế nào để lựa chọn phương pháp 
dạy học phù hợp và có hiệu quả ? Các nhà lí luận dạy học, các nhà giáo 
học pháp bộ môn thường đưa ra lời khuyên: Mỗi phương pháp dạy học có  
một giá trị riêng, không có phương pháp dạy học nào là vạn năng, giữ vị trí  
độc tôn trong dạy học, cần phối hợp sử dụng các phương pháp dạy học…
Lời khuyên này không sai nhưng gần như  không có tác dụng thao tác hoá; 
giá trị giúp đỡ  đối với giáo viên quá ít nếu như  không chỉ  ra được các yếu  
tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn phương pháp dạy học. Đặc biệt trong bối 
cảnh đang có sự  đấu tranh (lúc công khai, lúc ngấm ngầm) giữa xu hướng  
muốn giữ  nguyên trạng thái dạy học truyền thụ một chiều hiện hành, với  
xu hướng chủ  trương đổi mới thì lời khuyên chung chung ở  trên là một vị 
thuốc an thần, an  ủi những người giữ  nguyên lối dạy học truyền thông.
́  
Như vậy, cần phải góp phần trả  lời câu hỏi: Việc lựa chọn phương pháp  
dạy học được tiến hành một cách tuỳ  tiện, bất kì, hay bị  rang bu
̀
ộc bởi  
những tiêu chuẩn khoa học nào? 
Câu trả lời cần được tìm kiếm ở các mối quan hệ của  phương pháp 
dạy học (hiểu theo cả 3 tầng nghĩa của nó) với các yếu tố liên quan, đó là: 
Với mục tiêu dạy học; với nội dung dạy học; với nhu cầu, hứng thú, thói 
quen học tập của học sinh; năng lực, sở trường, kinh nghiệm sư phạm của  

giáo viên; với điều kiện giảng dạy và học tập. 

14


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

Tạo hứng thú cho người học luôn là một vấn đề  quan trọng trong 
hoạt động dạy­ học. Bởi vì, như chúng ta biết, dạy ­ học là một hoạt động 

phức tạp, trong đó chất lượng, hiệu quả  phụ  thuộc rất lớn vào chủ  thể 
nhận thức ­ người học. Và điều này lại phụ  thuộc vào nhiều yếu tố  như:  
năng lực nhận thức, động cơ  học tập, sự  quyết tâm, môi trường học tập,  
người tổ  chức quá trình dạy học và phụ  thuộc rất lớn vào sự  hứng thú  

 

trong học tập. Vì vậy, trong hoạt động dạy học cần phải lưu ý một cách 
nghiêm túc với vấn đề taọ hứng thú học tập của học sinh nhằm kích thích  
tư duy độc lập của học sinh, thúc đẩy các em tìm tòi chân lý, là cơ sở vững  
chắc để việc học tập của học sinh có hiệu quả.
Trước hết, để hiểu về phương pháp dạy học tích cực, chúng ta cần 
tìm hiểu thế  nào là tính tích cực học tập? Tính tích cực là một phẩm chất 
vốn có của con người, bởi vì để  tồn tại và phát triển con người luôn phải 
chủ  động, tích cực cải biến môi trường tự  nhiên, cải tạo xã hội. Vì vậy, 
hình thành và phát triển tính tích cực xã hội là một trong những nhiệm vụ 
chủ yếu của giáo dục.
Tính tích cực học tập ­ về thực chất là tính tích cực nhận thức, đặc 
trưng  ở  khát vọng hiểu biết, cố  gắng trí lực và có nghị  lực cao trong qúa 
trình chiếm lĩnh tri thức. Tính tích cực nhận thức trong hoạt động học tập  
liên quan trước hết với  động cơ học tập. Động cơ  đúng tạo ra hứng thú. 
Hứng thú là tiền đề của tự giác. Hứng thú và tự giác là hai yếu tố tạo nên  
tính tích cực. Tính tích cực sản sinh nếp tư duy độc lập. Suy nghĩ độc lập 
là mầm mống của sáng tạo. Ngược lại, phong cách học tập tích cực độc 
lập sáng tạo sẽ  phát triển tự  giác, hứng thú, bồi dưỡng động cơ  học tập. 
Tính tích cực học tập biểu hiện ở những dấu hiệu như: hăng hái trả lời các 
câu hỏi của giáo viên, bổ  sung các câu trả  lời của bạn, thích phát biểu ý 
kiến của mình trước vấn đề  nêu ra; hay nêu thắc mắc, đòi hỏi giải thích  
cặn kẽ  những vấn đề  chưa đủ  rõ; chủ  động vận dụng kiến thức, kĩ năng  
đã học để  nhận thức vấn đề  mới; tập trung chú ý vào vấn đề  đang học; 

kiên trì hoàn thành các bài tập, không nản trước  những tình huống khó 
khăn…

15


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

Tính tích cực học tập thể hiện qua các cấp độ từ thấp lên cao như:

­ Bắt chước: gắng sức làm theo mẫu hành động của thầy, của bạn…
­ Tìm tòi: độc lập giải quyết vấn đề nêu ra, tìm kiếm cách giải quyết 
khác nhau về một số vấn đề.
­ Sáng tạo: tìm ra cách giải quyết mới, độc đáo, hữu hiệu.
Từ việc nghiên cứu tính tích cực học tập, chúng ta có thể đưa ra khái  
niệm về phương pháp dạy học tích cực như sau:
Phương pháp dạy học tích cực là một thuật ngữ rút gọn, được dùng 
ở  nhiều nước để  chỉ  những phương pháp giáo dục, dạy học theo hướng  
phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của người học. 
Phương pháp dạy học  tích cực hướng tới việc hoạt động hóa, tích 
cực hóa hoạt động nhận thức của người học, nghĩa là tập trung vào phát 
huy tính tích cực của người học chứ không phải là tập trung vào phát huy 
tính tích cực của người dạy, tuy nhiên để  dạy học theo phương pháp tích 
cực thì giáo viên phải nỗ lực nhiều so với dạy theo phương pháp thụ động.
Muốn đổi mới cách học phải đổi mới cách dạy. Cách dạy chỉ  đạo 
cách học, nhưng ngược lại thói quen học tập của trò cũng  ảnh hưởng tới 
cách dạy của thầy. Có trường hợp học sinh đòi hỏi cách dạy tích cực hoạt 
động nhưng giáo viên chưa đáp  ứng được, hoặc có trường hợp giáo viên 
hăng hái áp dụng phương pháp dạy học tích cực nhưng không thành công vì 
học sinh chưa thích  ứng, vẫn quen với lối học tập thụ động. Vì vậy, giáo 
viên phải kiên trì dùng cách dạy hoạt động để  dần dần xây dựng cho học 
sinh phương pháp học tập chủ  động một cách vừa sức, từ  thấp lên cao.  
Trong đổi mới phương pháp dạy học phải có sự hợp tác cả của thầy và trò, 
sự  phối hợp nhịp nhàng hoạt động dạy với hoạt động học thì mới thành 
công. Như  vậy, việc dùng thuật ngữ  "Dạy và học tích cực" để  phân biệt 
với "Dạy và học thụ động". 
Có thể  so sánh đặc trưng của dạy học cổ  truyền và dạy học mới như 
sau:
 
Quan 

      Dạy học truyền thông
́
Các mô hình dạy học mới
Học là qúa trình  tiếp thu 
Học là qúa trình kiến tạo; 

16


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃

́
”

và  lĩnh hội, qua  đó hình thành học sinh tìm tòi, khám phá, phát 

niệm

kiến   thức,   kĩ   năng,   tư   tưởng,hi
  ện, luyện tập, khai thác và xử 
tình cảm.

lý   thông   tin,…  tự   hình   thành 
hiểu   biết,   năng   lực   và   phẩm 

chất.
Truyền   thụ  tri   thức, 
Tổ  chức hoạt động nhận 

Bản chất

truyền thụ  và chứng minh chânth
  ức cho học sinh. Dạy học sinh 
Mục tiêu

lí của giáo viên.
cách tìm ra chân lí.
Chú   trọng  cung   cấp  tri 
Chú trọng hình thành  các 
thức, kĩ  năng, kĩ  xảo. Học  để năng lực  (sáng tạo, hợp tác,…) 
đối phó với  thi cử. Sau khi thi dạy  phương   pháp  và  kĩ   thuật 

xong   những   điều   đã   họclao
    động   khoa   học,   dạy  cách 
thường bị bỏ quên hoặc ít dùngh  ọc. Học để đáp ứng những yêu 
đến.

cầu của cuộc sống  hiện tại và 
tương   lai.   Những   điều   đã   học 
cần thiết, bổ  ích cho bản thân 
học sinh và cho sự phát triển xã 

Nội dung

hội.
Từ sách giáo khoa va giáo viên
̀
Từ   nhiều   nguồn   khác   nhau: 
Sach
́   giaó   khoa,   giaó   viên,   các 
tài   liệu   khoa   học   phù   hợp,   thí 
nghiệm,   bảo   tàng,   thực   tế… 

 
 
 

 

gắn với:
­ Vốn hiểu biết, kinh nghiệm và 

 

nhu cầu của hoc sinh.
̣
­ Tình huống thực tế, bối cảnh 

 

và môi trường địa phương
­ Những vấn đề  học sinh quan 

Phương 

tâm.
Các   phương   pháp  diễn   giảng, Các phương pháp  tìm tòi, điều 

pháp

truyền   thụ   kiến   thức   mộttra, gi
 
ải quyết vấn đề; dạy học 
chiều.

tương tác.

17


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph

́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

Cơ  động, linh hoạt: Học  ở  lớp, 
    phòng   thí   nghiệm,   ở   hiện 
Hình   thức  Cố  định:  Giới hạn trong 4 bứcở
tường   của   lớp   học,   giáo   viêntr
  ường, trong thực tế…, học cá 
tổ chức
đối diện với cả lớp.

nhân, học đôi bạn, học theo cả 

nhóm, cả  lớp đối diện với giáo 
viên.

1.2. Phương phap day hoc Cây kiên th
́ ̣
̣
́ ưć
1.2.1. Đăc điêm cua ph
̣
̉
̉
ương phap day hoc Cây kiên th
́ ̣
̣
́ ức
* Khai niêm
́ ̣ : Cây kiên th
́ ưc la ph
́ ̀ ương phap day hoc tich c
́ ̣
̣ ́ ực trong đó 
ngươi hoc gi
̀ ̣
ữ vi tri trung tâm con ng
̣ ́
̀ ươi day co vai tro la ng
̀ ̣
́
̀ ̀ ươi chi đ
̀ ̉ ường, 

hương dân ng
́
̃ ươi hoc t
̀ ̣ ự tao ra cho minh san phâm tri tuê, chu đông thiêt kê
̣
̀
̉
̉
́ ̣
̉ ̣
́ ́ 
kiên th
́ ức ly thuyêt vê dang mô hinh, s
́
́ ̀ ̣
̀
ơ đô.̀
* Đăc điêm: 
̣
̉
­ Dạy và học thông qua tổ chức các hoạt động học tập của học sinh.
Trong phương pháp dạy học Cây kiên th
́ ưc, ng
́
ười học ­ đối tượng  
của hoạt động "dạy", đồng thời là chủ thể của hoạt động "học" được cuốn 
hút vào các hoạt động học tập do giáo viên tổ chức và chỉ đạo, thông qua đó 
tự  lực khám phá những điều mình chưa rõ chứ  không phải thụ  động tiếp 
thu những tri thức đã được giáo viên sắp đặt. Được đặt vào những tình 
huống của đời sống thực tế, người học trực tiếp quan sát, thảo luận, làm 

thí nghiệm, giải quyết vấn đề  đặt ra theo cách suy nghĩ của mình, từ  đó 
nắm được kiến thức kĩ năng mới, vừa nắm được phương pháp "làm ra" 
kiến thức, kĩ năng đó, không rập theo những khuôn mâu s
̃ ẵn có, được bộc  
lộ và phát huy tiềm năng sáng tạo.
Dạy theo cách này thì giáo viên không chỉ  giản đơn truyền đạt tri  
thức mà còn hướng dẫn hành động. Chương trình dạy học phải giúp cho 
từng học sinh biết hành động và tích cực tham gia các chương trình hành 
động của cộng đồng.
­ Dạy và học chú trọng rèn luyện phương pháp tự học.

18


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin

̉
̉
̉
̃
́
”

Phương pháp day hoc Cây kiên th
̣
̣
́ ưc xem vi
́
ệc rèn luyện phương pháp 
học tập cho học sinh không chỉ  là một biện pháp nâng cao hiệu quả  dạy 
học mà còn là một mục tiêu dạy học.
Trong điêu kiên xã h
̀
̣
ội hiện đại đang biến đổi nhanh với sự bùng nổ 
thông tin, khoa học, kĩ thuật, công nghệ phát triển như vũ bão thì không thể 
nhồi nhét vào đầu óc học sinh khối lượng kiến thức ngày càng nhiều. Phải 
quan tâm dạy cho học sinh phương pháp học tự  học. Nếu rèn luyện cho  
người học có được phương pháp, kĩ năng, thói quen, ý chí tự học thì sẽ tạo 
cho họ  lòng ham học, khơi dậy nội lực vốn có trong mỗi con người, kết  
quả  học tập sẽ  được nhân lên gấp bội. Vì vậy, ngày nay người ta nhấn  
mạnh mặt hoạt động học trong qúa trình dạy học, nỗ lực tạo ra sự chuyển  
biến từ  học tập thụ động sang tự  học chủ  động, đặt vấn đề  phát triển tự 
học ngay trong trường phổ  thông, không chỉ  tự  học  ở  nhà, mà tự  học cả 
trong tiết học có sự hướng dẫn của giáo viên.
­ Tăng cường học tập cá thể, phối hợp với học tập hợp tác.

Trong một lớp học trình độ kiến thức, tư duy của học sinh không thể 
đồng đều tuyệt đối nên khi áp dụng phương pháp tích cực buộc phải chấp  
nhận sự phân hóa về cường độ, tiến độ hoàn thành nhiệm vụ học tập, nhất  
là khi bài học được thiết kế  thành một chuỗi công tác độc lập.  Áp dụng 
phương pháp tích cực  ở  trình độ  càng cao thì sự  phân hóa này càng lớn. 
Việc sử dụng các phương tiện công nghệ thông tin trong nhà trường sẽ đáp 
ứng yêu cầu cá thể  hóa hoạt động học tập theo nhu cầu và khả  năng của 
mỗi học sinh. Tuy nhiên, trong học tập, không phải mọi tri thức, kĩ năng, 
thái độ  đều được hình thành bằng những hoạt động độc lập cá nhân. Lớp 
học là môi trường giao tiếp thầy ­ trò, trò ­ trò, tạo nên mối quan hệ hợp tác 
giữa các cá nhân trên con đường chiếm lĩnh nội dung học tập. Thông qua 
thảo luận, tranh luận trong tập thể, ý kiến mỗi cá nhân được bộc lộ, khẳng 
định hay bác bỏ, qua đó người học nâng mình lên một trình độ mới. Bài học 
vận dụng được vốn hiểu biết và kinh nghiệm sống của người thầy giáo.
Trong nhà trường, phương pháp học tập hợp tác được tổ chức ở cấp  
nhóm, tổ, lớp hoặc trường. Được sử dụng phổ biến trong dạy học là hoạt  

19


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀

chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

động hợp tác trong nhóm nhỏ 4 đến 6 người. Học tập hợp tác làm tăng hiệu  
quả  học tập, nhất là lúc phải giải quyết những vấn đề  gay cấn, lúc xuất 
hiện thực sự  nhu cầu phối hợp giữa các cá nhân để  hoàn thành nhiệm vụ 
chung. Trong hoạt động theo nhóm nhỏ  sẽ  không thể có hiện tượng ỷ  lại;  
tính cách năng lực của mỗi thành viên được bộc lộ, uốn nắn, phát triển tình 
bạn, ý thức tổ chức, tinh thần tương trợ. Mô hình hợp tác trong xã hội đưa 
vào đời sống học đường sẽ  làm cho các thành viên quen dần với sự  phân 
công hợp tác trong lao động xã hội. Trong nền kinh tế  thị  trường đã xuất 
hiện nhu cầu hợp tác xuyên quốc gia, liên quốc gia; năng lực hợp tác phải 
trở thành một mục tiêu giáo dục mà nhà trường phải chuẩn bị cho học sinh.
­ Kết hợp đánh giá của thầy với tự đánh giá của trò.
Trong dạy học, việc đánh giá học sinh không chỉ  nhằm mục đích 
nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động học của trò mà còn đồng 
thời tạo điều kiện nhận định thực trạng và điều chỉnh hoạt động dạy của 
thầy. Trước đây, giáo viên giữ độc quyền đánh giá học sinh. Trong phương  
pháp Cây kiên th
́ ưc, giáo viên ph

́
ải hướng dẫn học sinh phát triển kĩ năng  
tự  đánh giá để  tự  điều chỉnh cách học. Liên quan với điều này, giáo viên 
cần tạo điều kiện thuận lợi để  học sinh được tham gia đánh giá lẫn nhau.  
Tự đánh giá đúng và điều chỉnh hoạt động kịp thời là năng lực rất cần cho  
sự thành đạt trong cuộc sống mà nhà trường phải trang bị cho học sinh.
Theo hướng phát triển các phương pháp tích cực để  đào tạo những  
con người năng động, sớm thích nghi với đời sống xã hội, thì việc kiểm tra, 
đánh giá không thể dừng lại ở yêu cầu tái hiện các kiến thức, lặp lại các kĩ 
năng đã học mà phải khuyến khích trí thông minh, óc sáng tạo trong việc 
giải quyết những tình huống thực tế.  Với sự  trợ  giúp của các thiết bị  kĩ 
thuật, kiểm tra đánh giá sẽ  không còn là một công việc nặng nhọc đối với 
giáo viên, mà lại cho nhiều thông tin kịp thời hơn để  linh hoạt điều chỉnh 
hoạt động dạy, chỉ đạo hoạt động học.
Trong phương phap Cây kiên th
́
́ ưc, giáo viên không còn đóng vai trò
́
 
đơn thuần là người truyền đạt kiến thức, giáo viên trở  thành người  thiết 
kế, tổ chức, hướng dẫn các hoạt động độc lập hoặc theo nhóm nhỏ để học 

20


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th

́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

sinh tự  lực chiếm lĩnh nội dung học tập, chủ  động đạt các mục tiêu kiến  
thức, kĩ năng, thái độ  theo yêu cầu của chương trình. Trên lớp, học sinh  
hoạt động là chính, giáo viên có vẻ nhàn nhã hơn nhưng trước đó, khi soạn  
giáo án, giáo viên đã phải đầu tư công sức, thời gian rất nhiều so với kiểu  
dạy và học thụ động mới có thể  thực hiện bài lên lớp với vai trò là người  
gợi mở, xúc tác, động viên, cố  vấn, trọng tài  trong các hoạt động tìm tòi 
hào   hứng,   tranh   luận   sôi   nổi   của   học   sinh.   Giáo   viên   phải   có   trình   độ 
chuyên môn sâu rộng, có trình độ  sư  phạm lành nghề  mới có thể  tổ  chức, 
hướng dẫn các hoạt động của học sinh mà nhiều khi diễn biến ngoài tầm  
dự kiến của giáo viên.
1.2.2. Cac b
́ ươc tiên hanh ph

́ ́ ̀
ương phap giang day Cây kiên th
́
̉
̣
́ ức:
Bản chất của phương pháp dạy học Cây kiên th
́ ưc là làm cho h
́
ọc  
sinh chủ động tiếp thu, dễ hiểu, dễ nhớ kiến thức. Học sinh tiếp thu kiến 
thức không phải chỉ thông qua kênh nghe, kênh nhìn mà còn phải được tham  
gia thực hành ngay trên lớp hoặc được vận dụng, trao đổi thể  hiện suy 
nghĩ, chính kiến của mình. Từ xa xưa, người phương Đông đã có câu: “Tôi 
nghe thì tôi quên, tôi nhìn thì tôi nhớ, tôi làm thì tôi hiểu”. Những kết quả 
nghiên cứu khoa học hiện đại cũng đã cho thấy, học sinh chỉ  có thể  nhớ 
được 5% nội dung kiến thức thông qua đọc tài liệu. Nếu ngồi thụ  động 
nghe thầy giảng thì nhớ được 15% nội dung kiến thức; nếu quan sát có thể 
nhớ 20%; kết hợp nghe và nhìn thì nhớ được 25%. Thông qua thảo luận với  
nhau, học sinh có thể  nhớ  được 55%. Nhưng nếu học sinh được trực tiếp 
tham gia vào các hoạt động để  qua đó tiếp thu kiến thức thì có khả  năng 
nhớ  tới 75%. Còn nếu giảng lại cho người khác thì có thể  nhớ  tới được  
90%. Trên cơ sở  đo, ph
́ ương phap day hoc Cây kiên th
́ ̣
̣
́ ức ma chung tôi xây
̀ ́
 
dựng, ap dung se phát huy đ

́ ̣
̃
ược tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học 
sinh trong qua trinh hoc tâp. Trong đo, sinh viên không nh
́ ̀
̣
̣
́
ững được thao
̉  
luân, đ
̣
ược chu đông tham gia vao hoat đông xây d
̉ ̣
̀
̣
̣
ựng kiên th
́ ưc cho minh
́
̀  
ma con ren luyên đ
̀ ̀ ̀
̣ ược kha năng diên đat, giang giai cho ng
̉
̃ ̣
̉
̉
ươi khac hiêu
̀

́
̉  
được san phâm cua minh. Qua đo, v
̉
̉
̉
̀
́ ừa cung cô kiên th
̉
́ ́ ức cho ban thân v
̉
ừa 

21


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c

̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

hinh thanh ki năng giao tiêp, diên đat. Đây cung la 
̀
̀
̃
́
̃
̣
̃
̀ ưu điêm l
̉ ớn nhât cua
́ ̉  
phương phap Cây kiên th
́
́ ức. 
Phương phap Cây kiên th
́
́ ức được tiên hanh theo năm b
́ ̀
ước cơ ban:
̉
Bươc môt

́
̣ , công tac chuân bi cua giao viên: Tr
́
̉
̣ ̉
́
ươc khi lên l
́
ơp, giao
́
́ 
viên phai xac đinh  kiên th
̉ ́ ̣
́ ưc cân truyên đat va câu truc hoa nôi dung bai hoc,
́ ̀
̀ ̣ ̀ ́
́ ́ ̣
̀ ̣  
tưc phai xac đinh ro trong sô cua nôi dung day hoc thanh N1, N2, N3.
́
̉ ́ ̣
̃ ̣
́ ̉
̣
̣
̣
̀
N1­ Nôi dung côt loi hoc sinh phai biêt.
̣
́ ̃ ̣

̉
́
N2­ Nôi dung quan trong ma hoc sinh nên biêt.
̣
̣
̀ ̣
́
N3­ Nôi dung m
̣
ở rông, hoc sinh co thê biêt.
̣
̣
́ ̉ ́
Trong công đoan nay đoi hoi ng
̣
̀ ̀ ̉
ươi giao viên phai năm thât chăc
̀ ́
̉ ́
̣
́ 
cac kiên th
́
́ ưc cua bai giang va cac kiên th
́ ̉
̀
̉
̀ ́
́ ức liên quan, đông th
̀

ời phai biêt
̉
́ 
lượng gia va xac đinh trong sô cho phu h
́ ̀ ́ ̣
̣
́
̀ ợp vơi nôi dung cua t
́ ̣
̉ ưng bai va đôi
̀
̀ ̀ ́ 
tượng hoc sinh. 
̣
Bươc hai
́
, giao viên kh
́
ởi đâu hoat đông day hoc băng viêc chi
̀
̣
̣
̣
̣
̀
̣
̉ 
cho ngươi hoc cach ve cây kiên th
̀ ̣
́

̃
́ ức.
Bươc ba
́ , tâp trung th
̣
ơi l
̀ ượng lên lơp đê ve mâu cho ng
́ ̉ ̃ ̃
ươi hoc
̀ ̣  
thân, gôc sau  đo ng
́
́ ười hoc hoan thanh.
̣
̀
̀
Bươc bôn,
́ ́  chi đia chi kiên th
̉ ̣
̉
́ ưc “nhanh, la” va yêu câu ng
́
́
́ ̀
̀
ười 
hoc vê nha cung thao luân theo nhom va ve tiêp cây kiên th
̣
̀ ̀ ̀
̉

̣
́
̀ ̃ ́
́ ức. Đâu buôi hoc
̀
̉
̣  
sau ngươi hoc trinh bay “san phâm tri tuê” cua minh.
̀ ̣
̀
̀
̉
̉
́ ̣
̉
̀
Bươc năm
́
, Giao viên đanh gia san phâm cua t
́
́
́ ̉
̉
̉ ưng nhom. Sau
̀
́
 
bươc th
́ ứ tư, giao viên co thê đanh gia đ
́

́ ̉ ́
́ ược nhân th
̣
ức cua t
̉ ưng hoc sinh
̀
̣
 
thông qua cây kiên th
́ ưc ma hoc sinh xây d
́
̀ ̣
ựng “ tươi tôt, sum suê” hay “coi
́
̀ 
coc”. T
̣
ừ đo đanh gia đ
́ ́
́ ược kha năng tiêp thu kiên th
̉
́
́ ức cua hoc sinh, h
̉
̣
ơn nữa 
se phân hoa đ
̃
́ ược đôi t
́ ượng hoc sinh đê co cach th

̣
̉ ́ ́
ưc tac đông, giang day
́ ́ ̣
̉
̣  
cho phu h
̀ ợp.

22


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉

̉
̃
́
”
CHƯƠNG 2
THỰC TRANG QUA TRINH DAY HOC VA VIÊC VÂN DUNG PH
̣
́
̀
̣
̣
̀
̣
̣
̣
ƯƠNG 
PHAP CÂY KIÊN TH
́
́
ƯC TRONG GIANG DAY MÔN NH
́
̉
̣
ƯNG NGUYÊN LY C
̃
́ Ơ 
BAN CUA CHU NGHIA MAC­ LÊNIN.
̉
̉
̉

̃

2.1. Thực trang day va hoc môn Nh
̣
̣
̀ ̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu 
̉
̉
̉
nghia Mac­ Lênin 
̃
́
hê cao đăng khoa 5
̣
̉
́           
2.1.1. Qua trinh day
́ ̀
̣
Môn Nhưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac ­ Lênin la môn hoc
̉
̉
̉
̃
́

̀
̣  
ly luân chinh tri, mang tính khái quát và tr
́ ̣
́
̣
ừu tượng cao nên đoi hoi giao viên
̀ ̉
́
 
cân co nghê thuât giang day cho phù h
̀ ́
̣
̣
̉
̣
ợp, ma mâu chôt cua nghê thuât ây la
̀ ́
́ ̉
̣
̣ ́ ̀ 
vân đê s
́ ̀ ử dung ph
̣
ương phap giang day. 
́
̉
̣
Đội ngũ giáo viên: Đội ngũ giáo viên giảng day môn Nh
̣

ưng nguyên
̃
 
ly c
́ ơ ban cua chu nghia Mac­ Lênin cua khoa chiêm t
̉
̉
̉
̃
́
̉
́ ới 50% sô l
́ ượng giao
́ 
viên trong khoa, cac giao viên đêu co trinh đô đai hoc va trên đai hoc; hâu hêt
́
́
̀ ́ ̀
̣ ̣
̣
̀
̣
̣
̀ ́ 
cac giao viên đêu đ
́
́
̀ ược đao tao trong cac tr
̀ ̣
́ ương s

̀ ư  pham b
̣
ươc đâu đa co
́ ̀ ̃ ́ 
nên tang vê ph
̀ ̉
̀ ương phap giang day va nghiêp vu s
́
̉
̣
̀
̣
̣ ư pham nên viêc khai thac,
̣
̣
́ 
sử  dung va đôi m
̣
̀ ̉ ơi ph
́ ương phap giang day đa va đang đ
́
̉
̣
̃ ̀
ược đăc biêt quan
̣
̣
 
tâm.
Vê ph

̀ ương phaṕ : Cac ph
́ ương pháp sử  dung chu yêu trong giang day
̣
̉ ́
̉
̣  
môn hoc la thuyêt trinh, đam thoai, nêu vân đê, tr
̣
̀
́ ̀
̀
̣
́ ̀ ực quan, thao luân nhom.
̉
̣
́  
Đây la cac ph
̀ ́ ương phap phô biên va phu h
́
̉ ́ ̀ ̀ ợp vơi đăc thu cua môn hoc, trong
́ ̣
̀ ̉
̣
 
thơi gian qua đa đ
̀
̃ ược giao viên s
́
ử  dung kha phô biên. Tuy nhiên, hiêu qua
̣

́ ̉
́
̣
̉ 
cua môt sô ph
̉
̣ ́ ương phap, đăc biêt la nh
́
̣
̣ ̀ ưng ph
̃
ương phap phat huy tinh tich
́
́
́
́  
cực cua sinh viên ch
̉
ưa thực cao. Vi thê, khi đ
̀ ́
ược hoi giao viên 
̉
́
đa th
̃ ực sự  
hai long v
̀ ̀ ơi viêc s
́ ̣ ử dung ph
̣
ương phap day hoc cua mình ch

́ ̣
̣
̉
ưa?  Thi co t
̀ ́ ơí 
61% (6/10) tra l
̉ ơi ch
̀ ưa thực sự hai long. Khi cho sinh viên đanh gia vê viêc
̀ ̀
́
́ ̀ ̣  
sử  dung ph
̣
ương phap giang day cua giao viên qua cac tiêt giang co: 25%
́
̉
̣
̉
́
́ ́
̉
́
 
(8/113) tiêt giang đanh gia 
́ ̉
́
́ở  mưc đô tôt; 36,4%(41/113) đanh gia 
́ ̣ ́
́
́ở  mưc đô

́ ̣ 
kha; 38,6%(44/113) 
́
ở  mưc đô trung binh. T
́ ̣
̀
ừ đo cho thây măc du giao viên
́
́
̣
̀ ́
 
đa cô găng không ng
̃ ́ ́
ưng đôi m
̀
̉ ới phương phap giang day song hiêu qua con
́
̉
̣
̣
̉ ̀ 
chưa được cao. Khi được hoi co cân thiêt phai co môt ph
̉ ́ ̀
́
̉ ́ ̣
ương phap m
́ ới vừa  
23

Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin
̉
̉
̉
̃
́
”

phat huy đ
́
ược tinh tich c
́
́ ực cua sinh viên, v
̉

ưa tăng c
̀
ường kha năng vân
̉
̣  
dung kiên th
̣
́ ưc vao th
́ ̀ ực tiên, v
̃ ừa kich thich phat triên t
́
́
́
̉ ư  duy thi co t
̀ ́ ới 
98%(9/10) giao viên va 94% (517/550) sinh viên tra l
́
̀
̉ ơi rât cân thiêt.
̀ ́ ̀
́
Về nội dung dạy học, đa số giáo viên đã giảng dạy cho học sinh đảm 
bảo đầy đủ, chính xác về  kiến thức, thể  hiện đúng quan điểm, tư  tưởng, 
lập trường chính trị. Va chu yêu giao viên cho răng truyên đat đây đu nôi
̀ ̉ ́
́
̀
̀ ̣
̀
̉ ̣ 

dung, kiên th
́ ưc la đat đ
́ ̀ ̣ ược yêu câu. Tinh lôgic va hê thông cac kiên th
̀
́
̀ ̣
́
́
́ ức 
chưa cao.
Về  việc tổ  chưc đanh gia
́ ́
́,  giao viên hâu nh
́
̀
ư  mơi chi quan tâm đên
́
̉
́ 
kiên th
́ ưc sinh viên hiêu đ
́
̉ ược va nh
̀ ớ được nên chu yêu yêu câu sinh viên
̉ ́
̀
 
nêu, trinh bay va phân tich ch
̀
̀ ̀

́
ưa chu trong nhiêu đ
́ ̣
̀ ến ki năng. Qua trinh đanh
̃
́ ̀
́  
gia con mât nhiêu th
́ ̀
́
̀ ời gian va ch
̀ ưa thực sự  lượng gia đ
́ ược hêt kha năng
́
̉
 
cua sinh viên; hinh th
̉
̀
ưc đanh gia chu yêu la thông qua kiêm tra bai cu va phat
́ ́
́ ̉ ́ ̀
̉
̀ ̃ ̀ ́ 
vân th
́ ương gây tâm ly căng thăng va năng nê, đăc biêt đôi v
̀
́
̉
̀ ̣

̀ ̣
̣
́ ới đôi t
́ ượng  
sinh viên cac chuyên nganh ki thuât. Nh
́
̀
̃
̣
ư  vây, vi
̣
ệc dạy học môn  Nhưng
̃  
nguyên ly c
́ ơ ban cua chu nghia Mac ­ Lênin 
̉
̉
̉
̃
́
tuy cơ bản đảm bảo được về 
mặt nội dung như: tính chính xác, khoa học, nhưng vẫn còn hạn chế  về 
phương pháp, kỹ  năng giảng dạy. Các tiết dạy học nhìn chung chưa phát 
huy được tính tích cực, tự  lực, chủ  động sáng tạo của sinh viên trong học  
tập. Việc vận dụng cac ph
́ ương pháp phat huy tinh tich c
́
́
́ ực cua sinh viên
̉

 
trong dạy học môn Nhưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac ­ Lênin
̉
̉
̉
̃
́
 đã 
được giáo viên quan tâm, nhưng còn nhiều lúng túng, chưa tìm ra được quy 
trình chung để áp dụng nên hiệu quả không cao.
2.1.2. Qua trinh hoc.
́ ̀
̣
Đăc điêm sinh viên: 
̣
̉
Ở lứa tuổi này sinh viên đa hinh thanh kh
̃ ̀
̀
ả năng 
tư  duy  trừu tượng.  Nêu biêt phat huy sinh viên co thê chuyên hoa t
́
́
́
́ ̉
̉
́ ừ nhân
̣  

thưc thanh qua trinh t
́
̀
́ ̀ ự sang tao.
́
̣  Ở cấp độ xã hội, sinh viên là đại diện của 
một nhóm xã hội đặc biệt gồm những người đang chuẩn bị cho hoạt động 
lao động trong một lĩnh vực nghề  nghiệp nhất định, đang chuẩn bị  để  gia  
nhập vào đội ngũ trí thức xã hội. Họ  có khát vọng được cống hiến, mong 
muốn được xã hội ghi nhận. Họ cũng muốn được khẳng định vai trò, vị trí  

24


Khoa GDCT&TC – Đề tài NCKH cấp cơ sở năm học 2010­2011.
“Nghiên cưu va vân dung ph
́ ̀ ̣
̣
ương phap Cây kiên th
́
́ ức trong giang day nhăm nâng cao 
̉
̣
̀
chât l
́ ượng môn hoc Nh
̣
ưng nguyên ly c
̃
́ ơ ban cua chu nghia Mac­lênin

̉
̉
̉
̃
́
”

của mình trong gia đình, trong tập thể, trong công việc, trong các mối quan 
hệ. Ở cấp độ cá nhân, sinh viên là người đang trưởng thành về mặt xã hội,  
chín muồi về thể lực, định hình về nhân cách, đang học tập tiếp thu những  
tri thức, kỹ  năng của một lĩnh vực nghề  nghiệp nhất định. Lứa tuổi này 
cũng có những  đặc trưng  nổi bật,  đó là thời kỳ  phát triển tư  duy trừu  
tượng, phát triển hứng thú nghề  nghiệp, ... đặc biệt là sự  phát triển thế 
giới quan, nhân sinh quan, đạo lý, hoài bão vươn tới lý tưởng cao đẹp. Về 
mặt tâm lý, đây là lứa tuổi hình thành và phát triển mạnh mẽ những phẩm  
chất nhân cách bậc cao có ý nghĩa rất lớn đối với việc tự giáo dục, tự hoàn 
thiện bản thân theo hướng tích cực như  khả  năng tự  đánh giá, lòng tự 
trọng, tự tin, tự ý thức, v.v... .
Đăc thu đao tao
̣
̀ ̀ ̣ : Đai hoc Sao Đo la môt tr
̣
̣
̉ ̀ ̣ ương ki thuât công nghiêp,
̀
̃
̣
̣  
sinh viên chủ yếu chuyên sâu các môn khoa học tự nhiên va co tâm ly ngai
̀ ́

́ ̣ 
cac môn ly luân. Tinh chât đa nganh nghê cua nha tr
́
́ ̣
́
́
̀
̀ ̉
̀ ường đa tao nên s
̃ ̣
ự  đa 
dang vê đôi t
̣
̀ ́ ượng sinh viên, Những nguyên ly c
́ ơ  ban cua chu nghia Mac ­
̉
̉
̉
̃
́  
Lênin lai la môn hoc băt buôc v
̣ ̀
̣
́
̣ ơi tât ca sinh viên nên đôi t
́ ́ ̉
́ ượng giang day
̉
̣  
cung rât đa dang đoi hoi giao viên phai co s

̃
́
̣
̀ ̉
́
̉
́ ự  linh hoat trong viêc s
̣
̣ ử  dung
̣  
phương phap giang day cho phu h
́
̉
̣
̀ ợp vơi t
́ ưng đôi t
̀
́ ượng, tưng chuyên nganh
̀
̀  
khac nhau.
́
Thai đô hoc tâp
́ ̣ ̣
̣ :  Qua trinh h
́ ̀
ọc cao đăng, n
̉
ội dung và tính chất học  
tập của học sinh có nhiều sự  thay đổi so với học phổ  thông, đòi hỏi tính 

năng động, sang tao và đ
́
̣
ộc lập cao, đồng thời phát triển tư  duy lý luận.  
Thái độ  của các em có sự  lựa chọn hơn đối với các môn học.  Ở  các em 
hứng thú và sự cố gắng học tập gắn liền với nghề nghiệp.
Thái độ  học tập của học sinh được thúc đẩy bởi động cơ  thực tiễn, 
động cơ nhận thức sau đó là ý nghĩa xã hội của môn học rồi mới đến động  
cơ cụ thể khác. Thực tiên cho thây co rât nhiêu sinh viên co thai đô hoc tâp
̃
́ ́ ́
̀
́ ́ ̣ ̣ ̣  
nghiêm tuc, đung đăn, xac đinh đung muc đich, đông c
́
́
́
́ ̣
́
̣ ́
̣
ơ hoc tâp: hoc vi ngay
̣ ̣
̣
̀ ̀ 
mai lâp nghiêp, hoc đê tr
̣
̣
̣
̉ ở  thanh ng

̀
ươi co ich cho xa hôi. Tuy nhiên, cung
̀ ́́
̃ ̣
̃  
không it sinh viên hoc đê 
́
̣
̉ ứng pho v
́ ơi gia đinh, thây cô, thai đô hoc tâp ch
́
̀
̀
́ ̣ ̣ ̣
ưa 
nghiêm tuc thâm chi bo bê sa đa vao cac tê nan xa hôi. Đôi v
́
̣
́ ̉
̀ ̀ ́ ̣ ̣
̃ ̣
́ ới môn Những 

25