Xây dựng quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ ngải trắng (Rhizoma curcumae aromaticae)

Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019

XÂY DỰNG QUY TRÌNH ĐỊNH LƯỢNG ĐỒNG THỜI CURDION
VÀ GERMACRON TRONG THÂN RỄ NGẢI TRẮNG
(RHIZOMA CURCUMAE AROMATICAE)
Võ Thanh Hóa*, Lê Nữ Huỳnh Như*, Huỳnh Thanh Tuấn**, Đỗ Đức Minh**, Huỳnh Trường Huê***,
Lê Kiều Minh**, Nguyễn Đức Hạnh*

TÓMTẮT
Mở đầu – mục tiêu: Curdion và germacron là 2 hoạt chất đã được công bố có tác dụng kháng khối u
của dược liệu Ngải trắng (Curcuma aromatica). Hiện nay, Dược Điển Việt Nam V chưa quy định tiêu
chuẩn cho dược liệu này và chưa có công trình nghiên cứu công bố về quy trình định lượng đồng thời
curdion và germacron trong dược liệu Ngải trắng. Vì vậy, đề tài được thực hiện nhằm mục tiêu xây dựng
quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron trong thân rễ Ngải trắng bằng phương pháp sắc ký
lỏng hiệu năng cao (HPLC).
Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Quy trình xử lý mẫu và quy trình sắc ký HPLC định lượng
đồng thời curdion và germacron từ dược liệu Ngải trắng được sàng lọc và chọn lựa. Tính đặc hiệu, tính
tương thích hệ thống, tính tuyến tính, độ lặp lại và độ đúng của quy trình định lượng được thẩm định theo
hướng dẫn của ICH.
Kết quả và bàn luận: Trong giai đoạn chuẩn bị mẫu, ethanol 96% và acetonitril được chọn lần lượt là
dung môi chiết dược liệu Ngải trắng bằng Soxhlet và chiết lại cắn để loại tạp. Điều kiện sắc ký HPLC tối ưu
bao gồm cột Hypersil gold C18 (250 x 4,6 mm, 5 µm), bước sóng phát hiện ở 214 nm, nhiệt độ cột 30oC, tốc
độ dòng 1 ml/phút. Hỗn hợp acetonitril - nước được chọn làm dung môi pha động với tỷ lệ acetonitril lần
lượt là 35%, 38%, 68% và 75% ở 0, 5, 24-27 và 32-50 phút. Quy trình đạt tính đặc hiệu, tính tương thích
hệ thống, tính tuyến tính (19 – 585,2 µg/ml, R2 = 1 đối với curdion và 0,96 – 28,83 µg/ml, R2 = 0,9999 đối
với germacron), độ lặp lại (RSD của curdion, germacron lần lượt là 1,51% và 6,97 %), độ đúng với tỷ lệ hồi
phục của curdion và germacron lần lượt trong khoảng 91,26% - 102,78% và 82,54% - 102,42%.
Kết luận: Đây là nghiên cứu đầu tiên xây dựng quy trình định lượng đồng thời curdion và germacron
từ thân rễ Ngải trắng bằng phương pháp HPLC. Quy trình định lượng đạt yêu cầu về thẩm định theo

hướng dẫn của ICH và có thể được ứng dụng để kiểm soát chất lượng dược liệu thân rễ Ngải trắng.
Từ khóa: Rhizoma Curcumae aromaticae, curdion, germacron, định lượng, HPLC

ABSTRACT
SIMULTANEOUS DETERMINATION OF CURDIONE AND GERMACRONE FROM RHIZOMA
CURCUMAE AROMATICAE BY HIGH PERFORMANCE LIQUID CHROMATOGRAPHY
Vo Thanh Hoa, Le Nu Huynh Nhu, Huynh Thanh Tuan, Do Duc Minh, Huynh Truong Hue
Le Kieu Minh, Nguyen Duc Hanh
* Ho Chi Minh City Journal of Medicine * Supplement of Vol. 23 - No 2- 2019: 256-264
Background - Objectives: Curdione and germacrone are the two well-known anti-tumor components
of C. aromatica. Until now there has been no monograph in Vietnamese Pharmacopoeia and no study has
*Khoa

Dược, Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh
Trung Tâm Y Sinh Học Phân Tử, Đại Học Y Dược Thành Phố Hồ Chí Minh
***
Khoa Nông Nghiệp Và Tài Nguyên Thiên Nhiên, Trường Đại Học An Giang
Tác giả liên lạc: TS. Nguyễn Đức Hạnh
ĐT: 0913576748
Email:
**

256

Chuyên Đề Dược


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019

Nghiên cứu Y học

been reported on curdione and germacrone determination from C. aromatica. Therefore, this study was
conducted to develop an analytical procedure for simultaneous determination of curdione and germacrone
from rhizoma Curcumae aromaticae using the high performance liquid chromatography (HPLC) method.
Methods: The sample preparation methods and the HPLC conditions for simultanious determination of
curdione and germacrone were screened and selected. The specificity, suitability, linearity, precision and
accuracy of the analytical method was validated according to the ICH guidelines.
Results: For sample preparation, ethanol 96% and acetonitril were chosen as the two solvents for
Soxhlet extraction and residue extraction, respectively. The optimized HPLC condition employed Hypersil
Gold C18 column (250 x 4.6 mm; 5 µm), a detection wavelength of 214 nm, a column temperature of 30oC,
a flow rate of 1 ml/min and a mixture of acetonitrile and water as a mobile phase. The ratios of acetonitrile
were 35%, 38%, 68% and 75% at 0 min, 5 min, 24-27 min and 32-50 min, respectively. The specificity and
suitability were found to meet the requirements. There are good correlations between peak areas and
curdione concentrations (19 – 585.2 µg/ml, R2 = 1) and germacrone concentrations (0.96 – 28.83 µg/ml, R2
= 0.9999). The RSD values of precision were found to be at 1.51% (for curdione) and 6.97 % (for
germacrone). The analytical method accuracy was high with recovery percentages of 91.26% - 102.78% and
82.54% - 102.42% for curdione and germacrone, respectively.
Conclusions: The analytical procedure for simultaneous determination of curdione and germacrone
from rhizoma Curcumae aromaticae using HPLC method has been reported for the first time. The
quantitation method meets the ICH requirements of validation and could be applied for quality control of
rhizoma Curcumae aromaticae.
Keywords: Rhizoma Curumae aromaticae, curdione, germacrone, quantitation, HPLC.
lượng đồng thời curdion và germacron trong
ĐẶTVẤNĐỀ
dược liệu thân rễ Ngải trắng (Rhizoma
Dược liệu Ngải trắng (Curcuma aromatica
curcumae aromaticae) bằng phương pháp
Salisb., Zingiberaceae) được sử dụng từ rất lâu
HPLC, hướng tới việc kiểm soát chất lượng
trong dân gian như một vị thuốc nam. Trên thị

dược liệu Ngải trắng.
trường hiện nay, đặc biệt là ở các tỉnh miền
Tây Nam Bộ, dược liệu này được bày bán rất
nhiều với chất lượng khác nhau thậm chí là
giả mạo. Ngải trắng được biết đến trong các
bài thuốc chữa bệnh kinh nguyệt không đều,
băng huyết, đau bụng kinh, viêm gan mạn
tính, ho gà, sỏi tắc mật, bệnh mạch vành(2)...
(a)
Curdion và germacron (Hình 1) là những
sesquiterpen được phân lập từ thân rễ Ngải
O
trắng có nhiều tác dụng dược lý đang được
quan tâm nghiên cứu như kháng ung thư và
khối u(1,5,6,10), chống đông máu(3), kháng
androgen(8), hạ lipid máu(9)… Tuy nhiên, hiện
nay chưa có công bố về quy trình định lượng
(b)
đồng thời curdion và germacron trong dược
liệu này. Vì vậy, nghiên cứu này được tiến
Hình 1: Công thức cấu tạo của (a) curdion và (b)
hành nhằm mục tiêu xây dựng qui trình định
germacron

Chuyên Đề Dược

257


Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019

ĐỐITƯỢNG-PHƯƠNGPHÁPNGHIÊNCỨU

ethylacetat (80:20) và phát hiện bằng UV 254

Đối tượng, nguyên liệu, hóa chất, thiết bị

nm, 365 nm và thuốc thử H2SO4 10% trong

Thân rễ của cây Ngải trắng (C. aromatica)
được thu hái tại Núi Cấm, tỉnh An Giang và
đã được định danh bằng phương pháp giải
trình tự gen Sanger tại Trung tâm Y Sinh học
phân tử, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí Minh .
Chất chuẩn làm việc curdion (hàm lượng
nguyên trạng 95,0%) và germacron (hàm
lượng nguyên trạng 96,10%) được cung cấp
bởi khoa Dược, Đại học Y Dược TP. Hồ Chí
Minh . Acetonitril (Labscan, Ireland) và nước
cất đạt yêu cầu HPLC. Methanol, ethanol 96%
(Labscan, Ireland) đạt yêu cầu phân tích.

methanol (nung nóng ở 105oC). Chọn dung

Khảo sát quy trình xử lí mẫu

Chọn loại dung môi chiết xuất đồng thời
curdion và germacron bằng thiết bị Soxhlet

Bột thân rễ Ngải trắng (cân chính xác
khoảng 1 g) được chiết xuất bằng thiết bị
Soxhlet, sử dụng methanol 100% hoặc ethanol
96% trong cùng điều kiện nhiệt độ 100oC và
thời gian chiết xuất là 4 giờ. Dịch chiết được cô
dưới áp suất giảm tới cắn khô. Hòa cắn với
acetonitril và cho vào bình định mức 25 ml,
bổ sung thể tích vừa đủ, lọc qua màng lọc
0,22 μm và định lượng bằng phương pháp
HPLC. Chọn dung môi chiết được tối đa
đồng thời cả curdion và germacron và ít tạp
nhất.
Chọn loại dung môi chiết lại cắn để loại tạp
Bột thân rễ Ngải trắng (cân chính xác
khoảng 1 g) được chiết xuất bằng thiết bị
Soxhlet, sử dụng dung môi được chọn ở trên
tại nhiệt độ 100oC và thời gian chiết xuất 4 giờ.
Dịch chiết được cô dưới áp suất giảm tới cắn
khô. Hòa cắn bằng các dung môi khác nhau
(methanol 100%, ethanol 96% hoặc acetonitril)
và cho vào bình định mức 25 ml, bổ sung thể
tích vừa đủ, lọc qua màng lọc 0,22 μm. So sánh

môi

chiết

258

đồng

thời

curdion

và

germacron và ít tạp chất trong dịch chiết.
Khảo sát điều kiện HPLC định lượng đồng
thời curdion và germacron
Khảo sát điều kiện HPLC đồng thời
curdion và germacron sử dụng máy HPLC
Ultimate 3000 Autosamplers, đầu dò PDA, cột
sắc ký Hypersil gold C18 (250 mm × 4,6 mm, 5
μm) và tiền cột HQ 105 C18 (10 ×4,6 mm; 5
μm) (Thermo Scientific, Mỹ), nhiệt độ cột
30oC, bước sóng phát hiện 214 nm, tốc độ dòng
1 ml/phút và thể tích tiêm mẫu 20 μl. Thăm dò
3 chương trình gradient pha động sử dụng
hỗn hợp acetonitril - nước làm dung môi rửa
giải. Chọn điều kiện HPLC sao cho các thông
số pic curdion và germacron đều đạt yêu cầu.
Thẩm định quy trình định lượng đồng thời
curdion và germacron trong thân rễ Ngải
trắng
Quy trình định lượng đồng thời curdion
và germacron trong thân rễ Ngải trắng được
thẩm định theo hướng dẫn của ICH(4) về tính
tương thích hệ thống, tính đặc hiệu, tính tuyến
tính, độ chính xác và độ đúng.

KẾTQUẢ
Khảo sát điều kiện HPLC định lượng đồng
thời curdion và germacron
Khảo sát các chương trình pha động với
các tỷ lệ dung môi acetonitril – nước khác
nhau trình bày trong Bảng 1.
Bảng 1: Các chương trình pha động HPLC định
lượng đồng thời curdion và germacron
Chương
trình pha
động
I
II

kết quả chiết xuất bằng phương pháp sắc ký
lớp mỏng với hệ dung môi triển khai hexan –

xuất

III

Thời gian và tỉ lệ dung môi nước:
acetonitril
0 phút (80:20); 5 phút (54:46), 10 phút
(52:48), 12 phút (46:54), 27 - 60 phút (10:90)
0 phút (90:10); 10 phút (52:48), 12 phút
(46:54), 27 -60 phút (10:90)
0 phút (65:35); 5 phút (62:38), 24 - 27 phút
(32:68), 32 - 50 phút (25:75)

Chuyên Đề Dược


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019
Kết quả khảo sát chương trình pha động
được trình bày trong Hình 2 và Bảng 2.
Chương trình I

Germacron

Curdion

Nghiên cứu Y học

30 phút. Tuy nhiên, 2 pic curdion và
germacron có thông số pic As >1,5 (Bảng 2).
Chương trình III cho 2 pic curdion và
germacron dưới 30 phút và có các thông số
pic đạt yêu cầu. Vậy, chương trình III được
chọn để tiến hành thẩm định quy trình định
lượng đồng thời curdion và germacron
trong thân rễ Ngải trắng.
Khảo sát quy trình xử lí mẫu

Chọn loại dung môi chiết xuất đồng thời
curdion và germacron bằng thiết bị Soxhlet
Kết quả sắc ký HPLC khảo sát thành phần
Chương trình II

dịch chiết thân rễ Ngải trắng bằng Soxhlet với
2 dung môi methanol 100% và ethanol 96%

Curdion
Germacron

trong 4 giờ được trình bày trong Bảng 3.
Bảng 3: Kết quả khảo sát dung môi chiết đồng thời
curdion và germacron (n=3)
Trung bình diện tích pic (mAU.min)
STT
1

Chương trình III

Curdion

Germacron

7,426

3,492

10,198

4,366

Methanol 100% và ethanol 96% đều chiết
Germacron

Currdion

2

Dung môi
chiết
Methanol
100%
Ethanol
96%

được đồng thời curdion và germacron bằng
thiết bị Soxhlet. Tuy nhiên, ethanol 96%
chiết được đồng thời nhiều curdion và
germacron hơn methanol 100%. Vì vậy,
ethanol 96% được chọn làm dung môi chiết

Hình 2: Sắc ký đồ HPLC phân tích mẫu thử với
các chương trình pha động khác nhau

xuất đồng thời curdion và germacron từ

Bảng 2: Các thông số sắc ký của các pic curdion và
germacron ứng với 3 chương trình pha động

Chọn loại dung môi chiết lại cắn để loại tạp

Chương
trình
I

II
III

Rt
N
As
Rs
(phút)
Curdion
22,117 80624 1,82 2,75
Germacron 28,067 129840 2,20 1,87
Curdion
22,900 104588 1,58 2,57
Germacron 28,400 111709 1,90 3,10
Curdion
20,303 14332 1,00 2,00
Germacron 28,330 21618 1,05 2,05

Thời gian lưu của 2 pic curdion và
germacron trong chương trình I và II dưới

Chuyên Đề Dược

thân rễ Ngải trắng.
Kết quả SKLM (Hình 3) cho thấy cả 3
dung môi ethanol 96%, methanol 100% và
acetonitril đều chiết được đồng thời curdion
và

germacron.

Trong

đó,

dịch

chiết

acetonitril chiết được nhiều curdion và
germacron và ít tạp chất nhất. Vì vậy,
acetonitril được chọn làm dung môi chiết
chiết lại cắn để loại tạp.

259


Nghiên cứu Y học

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019

Hình 3: Kết quả SKLM các dịch chiết (a) UV 365 nm, (b) UV 254 nm, (c) thuốc thử H2SO4/methanol.
HH chuẩn: Hỗn hợp chuẩn curdion và germacron, MeOH: Dịch chiết methanol, EtOH: Dịch chiết ethanol, ACN: Dịch
chiết acetonitrile, Cur: Curdion chuẩn, Ger: Germacron chuẩn

Quy trình định lượng đồng thời curdion và
germacron trong thân rễ Ngải trắng

X: % hoạt chất (curdion hoặc germacron) trong dược
liệu

Mẫu thử:

St, Sc: lần lượt là diện tích pic (curdion hoặc germacron)
của dung dịch thử và dung dịch chuẩn đối chiếu

Cân chính xác 1 g bột thân rễ Ngải trắng cho
vào bình chiết Soxhlet. Tiến hành chiết với

Cc: nồng độ curdion hoặc germacron của dung dịch đối
chiếu (µg/ml)

ethanol 96% ở 100oC trong 4 giờ. Dịch chiết được

V: thể tích dung dịch thử (ml)

cô dưới áp suất giảm tới khi thu được cắn khô.

m: khối lượng cân của dược liệu (g)

Hòa tan cắn với acetonitril và cho vào bình định

h: độ ẩm của dược liệu

mức 25 ml, bổ sung thể tích vừa đủ, lọc qua

k: độ tinh khiết của chuẩn

màng lọc 0,22 μm.

Thẩm định quy trình định lượng đồng
thời curdion và germacron trong thân rễ
Ngải trắng

Mẫu đối chiếu
Dung dịch chuẩn đối chiếu curdion nồng
độ 600 μg/ml hoặc germacron nồng độ 200
μg/ml trong methanol.

Điều kiện sắc ký HPLC: Điều kiện III
Hàm lượng curdion và germacron trong
thân rễ Ngải trắng đươc tính theo công thức sau:

S
V
X  t  CC 
k
SC
m1  h   10000
260

Tính tương thích hệ thống
Kết quả khảo sát tính tương thích hệ
thống được trình bày trong Bảng 4. Các
thông số thời gian lưu, diện tích pic có
RSD% ≤ 2%. Hệ số bất đối, độ phân giải, số
đĩa lý thuyết đạt yêu cầu phân tích. Vậy,
phương pháp đã xây dựng đạt tính tương
thích hệ thống.

Chuyên Đề Dược


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019
Bảng 4: Kết quả khảo sát tính tương thích hệ thống
Rt
S
N
As Rs
(phút) (mAU.m)
20,306
7,36
14536 1,00 2,01
0,03
0,07
195 0,01 0,01

TB
SD
Curdion
RSD
0,15
(%)
TB 28,325
Germacro SD 0,0397
n
RSD
0,14
(%)

0,89
3,248
0,04
1,34

1,34

1,17 0,51

21638 1,05 2,01
304 0,01 0,02
1,40

Nghiên cứu Y học

Tính đặc hiệu
Hình 5 cho thấy sắc ký đồ mẫu trắng
(dung môi acetonitril) không có pic xuất hiện
trong khoảng thời gian lưu tương ứng với thời
gian lưu của pic curdion (Rt ≈ 20 phút) và
germacron (Rt ≈ 28 phút) trong mẫu chuẩn.

0,93 1,06
Mẫu chuẩn

Mẫu trắng

Curdion
Germacron

Mẫu thử

Mẫu thử thêm chuẩn

Curdion
Germacron

Curdion
Germacron

Hình 5: Kết quả HPLC khảo sát độ đặc hiệu (Rt của pic curdion và pic germacron lần lượt là 20 và 28 phút)
Sắc ký đồ của mẫu thử có pic có thời
gian lưu tương ứng với pic curdion và
germacron trong hỗn hợp chuẩn. Khi thêm
hỗn hợp chuẩn vào mẫu thử thì chiều cao và
diện tích pic curdion và germacron trong
mẫu thử tăng lên. Độ tinh khiết pic curdion
và germacron đạt yêu cầu. Vậy, quy trình
phân tích đạt yêu cầu độ đặc hiệu.

Chuyên Đề Dược

Khoảng tuyến tính
Kết quả khảo sát mối tương quan giữa
diện tích pic và nồng độ curdion và
germacron được trình bày trong Hình 6. Kết
quả xử lý thống kê cho thấy có sự tương
quan tuyến tính giữa diện tích pic và nồng
độ curdion trong khoảng nồng độ 19 - 585,2
μg/ml (R2=1) và germacron trong khoảng

nồng độ 0,96 - 28,83 μg/ml (R2=0,9999).

261


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019

Nghiên cứu Y học

(a)

(b)

Hình 6: Tương quan giữa nồng độ và diện tích pic (a) curdion và (b) germacron

Độ lặp lại
Kết quả khảo sát độ lặp lại của quy trình định lượng được trình bày trong bảng 5.
Bảng 5: Kết quả độ lặp lại
STT
Rt (phút)
Diện tích pic (mAU.m)
Rt (phút)
Germacron
Diện tích pic (mAU.m)
Curdion

1

2

3

4

5

6

20,32
10,20
28,37
4,37

20,30
10,00
28,36
3,58

20,25
10,11
28,24
3,97

20,26
10,45
28,26
4,05

20,27
10,12

28,26
4,28

20,36
10,09
28,43
4,19

Trung
bình
20,29
10,16
28,32
4,07

RSD
(%)
0,23
1,51
0,27
6,97

Độ đúng
Bảng 6: Kết quả khảo sát độ đúng
Mức nồng độ thêm vào
80%

100%

120%

STT
1
2
3
1
2
3
1

Curdion
Tỷ lệ
Số liệu
phục hồi (%)
thống kê
99,15
TB = 99,78
97,41
SD = 2,74
RSD = 2,74%
102,78
95,71
TB = 95,08
91,90
SD = 2,87
RSD
= 3,02%
95,58
TB = 93,89
91,26

SD = 2,58
RSD = 2,74%

Độ đúng được tiến hành bằng cách thêm
hỗn hợp chuẩn curdion và germacron vào
mẫu dược liệu ở 3 mức 80%, 100% và 120% so
với nồng độ định lượng curdion và
germacron. Mỗi mức chuẩn bị 3 mẫu. Kết quả

262

Germacron
Tỷ lệ
Số liệu
phục hồi (%)
thống kê
91,69
TB = 95,59
93,85
SD = 5,02
RSD = 5,25%
101,25
82,55
TB = 86,29
90,42
SD = 3,95
RSD
= 4,57%
85,90
TB = 97,60

102,42
SD = 4,22
RSD = 4,00%

đánh giá dựa vào tỷ lệ phục hồi. Kết quả khảo
sát độ đúng được trình bày trong Bảng 6.
Ở ba mức tỉ lệ 80%, 100% và 120%, tỉ lệ
hồi phục đều nằm trong khoảng cho phép
90 - 107% đối với curdion và 80 - 110% đối

Chuyên Đề Dược


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019

Nghiên cứu Y học

với germacron. % RSD các tỉ lệ phục hồi
của curdion đều nhỏ hơn 5,3% và % RSD
các tỉ lệ phục hồi của germacron đều nhỏ
hơn 7,3%. Vậy quy trình đã xây dựng đạt
yêu cầu độ đúng.

lần

Ứng dụng quy trình định lượng để khảo
sát hàm lượng curdion và germacron trong
dược liệu thân rễ Ngải trắng A. Kết quả được
trình bày trong Bảng 7.

xác định dựa trên nồng độ của curdion và

Bảng 7: Hàm lượng curdion và germacron trong
dược liệu thân rễ Ngải trắng A

thấp và vì vậy, khoảng cho phép ứng với các

TT Hàm lượng curdion (%) Hàm lượng germacron (%)
1
0,115
0,011
2
0,113
0,009
3
0,114
0,011
TB = 0,115
TB = 0,011
4
0,118
0,011
5
0,114
0.011
6
0,114
0.011

BÀNLUẬN

lượt

tương

ứng

với

curdion

và

germacron. % RSD các tỉ lệ phục hồi của
curdion đều nhỏ hơn 5,3% và % RSD các tỉ
lệ phục hồi của germacron đều nhỏ hơn
7,3%. Các khoảng cho phép nêu trên được
germacron trong mẫu định lượng. Vì là mẫu
dược liệu thân rễ Ngải trắng nên hàm lượng
curdion (0,115%) và germacron (0,011%) khá
nồng độ này tương đối rộng so với các quy
trình định lượng thông thường(7). Như vậy,
quy trình định định lượng đồng thời
curdion và germacron trong dược liệu thân
rễ Ngải trắng đạt yêu cầu thẩm định của
một quy trình định lượng.

KẾTLUẬN

Đây là nghiên cứu đầu tiên công bố về

Quy trình định lượng đồng thời curdion

việc xây dựng và thẩm định quy trình định

và germacron trong dược liệu thân rễ Ngải

lượng đồng thời curdion và germacron

trắng đã được xây dựng và thẩm định. Kết

trong thân rễ Ngải trắng được nuôi trồng tại

quả thẩm định đạt các yêu cầu về tính tương

tỉnh An Giang. Quy trình xử lý mẫu được

thích hệ thống, tính tuyến tính, độ đặc hiệu,

sàng lọc và chọn lựa dựa trên nguyên tắc

độ chính xác (RSD% độ lặp lại của curdion và

chiết đồng thời tối đa 2 hoạt chất curdion và

germacron lần lượt là 1,51% và 6,97%), độ

germacron và ít tạp chất. Dung môi ethanol

đúng với độ phục hồi trong khoảng 91,26% -

96% được chọn làm dung môi chiết xuất

102,78% và 82,54% - 102,42% tương ứng với

bằng phương pháp Soxhlet vì chiết được

curdion và germacron. Quy trình này có thể

đồng thời nhiều curdion và germacron hơn

được ứng dụng trong việc định lượng và xây

dung môi methanol 100% trong cùng một

dựng tiêu chuẩn dược liệu thân rễ Ngải trắng.

điều kiện chiết xuất. Acetonitril được chọn
làm dung môi chiết lại cắn để loại tạp bởi
khả năng chiết đồng thời curdion và
germacron nhiều hơn dung môi methanol
100% và ethanol 96% và ít tạp chất kéo theo.

Lời cảm ơn: Công trình nghiên cứu được tài trợ theo đề
tài mã số 373.2017.04 cấp bởi Sở Khoa học và Công nghệ
tỉnh An Giang.

TÀILIỆUTHAMKHẢO
1.

Tỷ lệ phục hồi của quy trinh định lượng
trong khoảng 91,26% - 102,78% (thuộc
khoảng cho phép 90 - 107 %) và 82,54% 102,42% (thuộc khoảng cho phép 80 - 110%)

Chuyên Đề Dược

2.
3.

Bo L, Yue QG, Xiao MW (2014), “Germacron inhibits the
proliferation of glioma cells by promoting apoptosis and
inducing cell cycle arrest”, Mol Med Rep, 10, pp. 1046-50.
Đỗ Huy Bích (2006), Cây thuốc và động vật làm thuốc ở
Việt Nam, NXB Khoa học và Kỹ thuật, tr. 391-2.
Dongling Z, Wenhao Q, Yingli Z (2017), “Curdion
attenuates thrombin-induced human platelet activation:
β1-tubulin as a potential therapeutic target”, Fitoterapia,
116, pp. 106-115.

263


Nghiên cứu Y học
4.
5.

6.

7.
8.

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Phụ Bản Tập 23 * Số 2 * 2019

ICH (2005), Validation of analytical procedures Text and
methodology Q2R1.
Jin JL, Yuan YD, Min H (2012), “Anti-cancer properties of
terpenoids isolated from Rhizoma Curcumae”, J
Ethnopharmacol, 143, pp. 406-11.
Juan L, Wei HB, Juan W (2014), “Curdion Inhibits
Proliferation of MCF-7 Cells by Inducing Apoptosis”, Asian
Pac J Cancer Prev, 15 (22), pp. 9997-10001.
Ludwig Huber (2007), Validation and Qualification in
Analytical Laboratories,Informa Healthcare, pp. 144-146.
Nungruthai S, Ganniga P, Nantaka K (2012), “Antiandrogenic effect of sesquiterpenes isolated from the
rhizomes of Curcuma aeruginosa Roxb.”, Fitoterapia, 83, pp.
864-871.

264

9.

Yuan RG, Se YC (2017), “Germacron attenuates
hyperlipidemia and improves lipid metabolism in high-fat
diet-induced obese C57BL/6J mice”, J Med Food, 20 (1), pp.
4655.
10. Zhangfeng Z, Xiuping C, Wen T (2011), “Germacron
inhibits the proliferation of breast cancer cell lines by
inducing cell cycle arrest and promoting apoptosis”, Eur J
Pharmacol, 667, pp. 50-5.

Ngày nhận bài báo:

18/10/2018

Ngày phản biện nhận xét bài báo:

01/11/2018

Ngày bài báo được đăng:

15/03/2019

Chuyên Đề Dược