Giáo án Hóa 12 (Tiết 3+4/Tuần 3)

HÓA HỌC 12 -- NĂM HỌC 2009-2010
Tiết 3 (Tuần3 ). Ngày soạn:19/8/2009
Bài 2 : LIPIT
Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng:
Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng:
Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng:
Lớp dạy: . Tiết dạy(theo TKB): . Ngày dạy: . Sĩ số: . Vắng:
I. MỤC TIÊU BÀI HỌC:
1. Kiến thức:
- HS biết: Lipit là gì? Tính chất hóa học của chất béo.
- HS hiểu: Nguyên nhân tạo nên các tính chất của chất béo.
2. Kĩ năng:
- Vận dụng mối quan hệ “cấu tạo - tính chất” viết các PTHH minh họa tính chất
este cho chất béo.
II. PHƯƠNG PHÁP:
Đàm thoại kết hợp với thí nghiệm biểu diễn.
III. CHUẨN BỊ:
- GV: Ống nghiệm, đèn cồn, pipet, cặp thí nghiệm, cốc, mẫu dầu ăn hoặc mỡ lợn,
nước, dd NaOH, …
- HS: Có thể chuẩn bị tư liệu về ứng dụng của chất béo.
IV. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC:
Hoạt động của thày và trò Nội dung kiến thức cần đạt
Hoạt động 1
- GV: Giới thiệu cho HS biết được khái
niệm và các loại lipit .
- HS: Đọc SGK.
- GV: Cho HS biết lipit là các este phức
tạp, chỉ nghiên cứu chất béo (còn gọi là
triglixerit).
I. KHÁI NIỆM :
(SGK)

Người thực hiện: Lý Xuân Tiến – Tổ KHTN – Trường THPT Bắc Mê
1
HÓA HỌC 12 -- NĂM HỌC 2009-2010
Hoạt động 2
- GV: Giới thiệu cho HS biết được khái
niệm chất béo.
- GV: Từ khái niệm hướng dẫn HS viết
công thức chất béo dạng tổng quát.
- HS: Viết công thức chung của chất béo.

- GV: Giới thiệu cho HS biết được một
số axit béo thường gặp.

- HS: Viết các chất béo tạo ra từ glixerol
với các axit béo trên (thí dụ: sgk).
- HS: Đọc sgk.
- GV: Cho HS hiểu được T/c vật lí của
chất béo.
II. CHẤT BÉO:
1. Khái niệm:
Chất béo là trieste của glixerol với các
axit béo, gọi chung là triglixerit (hay là
triaxylglixerol).
Công thức cấu tạo chung:
RCOO – CH
2


R
’

COO– CH

R’’ COO– CH
2

(trong đó R, R’, R’’ là gốc hiđrocacbon, có thể
giống nhau hoặc khác nhau).
Các axit béo tiêu biểu :
C
17
H
35
COOH : axit stearic
C
17
H
33
COOH : axit oleic
C
15
H
31
COOH : axit panmitic
VD về các chất béo: (SGK).

2. T/c vật lí :
(SGK)
Hoạt động 3
- GV: Yêu cầu HS nhắc lại T/C hóa học
của este.

- HS : Trình bày
- GV : Chất béo cũng là este, vậy T/C hóa
học của nó như thế nào ?
- HS: Giải thích, viết ptpư với tristearin.
(CH
3
[CH
2
]
16
CHOO)
3
C
3
H
5
+ 3H
2
O → ?
(CH
3
[CH
2
]
16
CHOO)
3
C
3
H

5
+ NaOH →?
- HS: Cho biết bản chất của hai phản ứng,
tại sao lại có sự khác biệt đó?
- GV: Giới thiệu phản ứng xà phòng hoá.
- GV: Hướng dẫn HS hình thành pương
trình phản ứng thuỷ phân dạng tổng quát.
- HS: Viết ptpư với triolein → tristearin
- HS : Đọc sgk
3. Tính chất hóa học:
a. Phản ứng thuỷ phân trong môi trường axit:
H
+
, t
o
(C
17
H
35
COO )C
3
H
5
+ H
2
O C
3
H
5
(OH)

3

+ C
17
H
35
COOCOOH

b. Phản ứng xà phòng hóa(môi trường bazơ):
t
o
(C
17
H
35
COO )
3
C
3
H
5
+ NaOH
C
3
H
5
(OH)
3
+ 3 C
17

H
35
COONa
xà phòng
c. Cộng hiđro vào chất béo lỏng (gốc H-C
chưa no):
VD:
(C
17
H
33
COO )
3
C
3
H
5

(lỏng)
+ H
2
→
→ (C
17
H
35
COO )
3
C
3

H
5

(rắn)
.
4. Ứng dụng: (SGK).
Người thực hiện: Lý Xuân Tiến – Tổ KHTN – Trường THPT Bắc Mê
2
HÓA HỌC 12 -- NĂM HỌC 2009-2010
Hoạt động 4
* Củng cố :
1. Chất béo là gì ? từ cấu tạo các em có nhận xét gì ?
2. Tính chất hóa học đặc trưng của chất béo là gì , viết ptpư ?
3. Hs làm bài tập 1-3.
* Dặn dò :
Về nhà các em làm các bài tập 4-5 ở cuối bài trong SGK và soạn bài mới .


Kí duyệt, ngày / / 2009
Tổ trưởng CM
Người thực hiện: Lý Xuân Tiến – Tổ KHTN – Trường THPT Bắc Mê
3
HểA HC 12 -- NM HC 2009-2010
Tit 4 (Tun 3). Ngy son: 19/8/2009
Bi 3
KHI NIM V X PHềNG
V CHT GIT RA TNG HP
Lp dy: . Tit dy(theo TKB): . Ngy dy: . S s: . Vng:
Lp dy: . Tit dy(theo TKB): . Ngy dy: . S s: . Vng:
Lp dy: . Tit dy(theo TKB): . Ngy dy: . S s: . Vng:

Lp dy: . Tit dy(theo TKB): . Ngy dy: . S s: . Vng:
i. mục tiêu bài học.
1. Về kiến thức: Hs nắm đợc các kiến thức sau:
+ HS hiểu thế nào là chất giặt rửa, chất giặc rửa tổng hợp.
+ Nguyên nhân tạo nên đặc tính của xxà phòng, chất giặt rửa tổng hợp .
2. Về kỹ năng.
Biết cách sử dụng hợp lý xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp.
3. Tình cảm thái độ.
- có ý thức sử dụng hợp lý có hiệu quả xà phòng, chất giặt rửa tổng hợp.
- Bảo vệ tài nguyên, môi trờng.
ii. chuẩn bị.
+ Mẫu vật: xà phòng, chất giặt, rửa tổng hợp.
+ Hình 1.8 (SGK) phóng to để dạy về cơ chế hoạt động của chất tẩy rửa tỏng hợp
iii. hoạt động dạy và học.
1. Kiểm tra bài cũ:
* Hi: Hãy phát biểu khái niệm và viết công thức cấu tạo chung của chất béo.
* Trả lời: Chất béo là trieste của glixerol với axit béo, gọi chung là triglixerit hay là
triaxylglixerol.
Công thức cấu tạo chung của chất béo:
R
1
COO CH
2
|
R
2
COO CH Trong đó R
1
,R
2

,R
3
là gốc hiđrocacbon
| có thể giống nhau hoặc khác nhau.
R
3
COO CH
2
2. Bài mới.
Hot ng ca thy v trũ
Nội dung
Hoạt động 1. Tìm hiểu về xà phòng.
- HS nghiên cứu SGK để rút ra khái
niệm xà phòng.
i. xà phòng.
1. Khái niệm . (SGK)
Ngi thc hin: Lý Xuõn Tin T KHTN Trng THPT Bc Mờ
4
HểA HC 12 -- NM HC 2009-2010
- GV hớng dẫn HS phân tích thông qua
khái niệm xà phòng và các loại xà
phòng mà HS biết, từ đó suy ra thành
phần của xà phòng.
Hoạt động 2. Tìm hiểu về ph ơng
pháp sản xuất xà phòng.
- HS nghiên cứu SGK để nắm đợc các
giai đoạn của quy trình nấu xà phòng.
- GV giúp HS hiểu đợc mặt hạn chế của
việc sản xuất xà phòng từ chất béo: khai
thác dẫn đến cạn kiệt tài nguyên.

2. Phơng pháp sản xuất.
- Ngời ta đun chất béo với dung dịch kiềm trong các
thùng kín ở nhiệt độ cao.
(R-COO)
3
C
3
H
5
+ 3NaOH


3RCOONa + C
3
H
5
(OH)
3
- Xà phòng còn đợc sản xuất theo sơ đồ.
Hoạt động 3. Tìm hiểu về chất giặt
rửa tổng hợp.
- HS nghiên cứu SGK để nắm đợc khái
niệm chất giặt rửa tổng hợp , u điểm
của nó so với xà phòng.
Hi: Tại sao ngời ta lại sử dụng các
chất lấy từ dầu mỏ để sản xuất chất giặt
rửa tổng hợp thay thế xà phòng ?
ii. chất giặt rửa tổng hợp.
1. Khái niệm.
(SGK) trang 14.

2. Phơng pháp sản xuất.
- Chất giặt rửa tổng hợp đợc tổng hợp từ các chất lấy
từ dầu mỏ.
Hoạt động 4. Tìm hiểu về tác dụng tẩy
rửa của xà phòng và chất giặt rửa tổng
hợp.
- GV giới thiệu hình 1.8 phóng to giới
thiệu quá trình làm sạch vết bẩn của xà
phòng.
iii. tác dụng tẩy rửa của xà phòng
và chất giặt rửa tổng hợp.
- Không nên dùng xà phòng để giặt rửa trong nớc
cứng.
- Chất tẩy rửa tổng hợp có thể giặt rửa cả trong nớc
cứng.
Hoạt động 5.
- Củng cố: làm bài tập 1,2 SGK Đáp án BT 2: a) Đ; b) S ; c) Đ ; d) Đ.
- Dặn dò về nhà: ,3,4,5 tự đọc phần t liệu SGK
Kớ duyt, ngy / / 2009
T trng CM
Ngi thc hin: Lý Xuõn Tin T KHTN Trng THPT Bc Mờ
Ankan Axit
cacboxlic
Muối natri
của axit
cacboxylic
Dầu
mỏ
Axit
đođexylbenzensun

fonic
Natri
đođexylbenzen
sunfonat
5