Báo cáo tình hình hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông do vi rút Corona (MERS-CoV) và hoạt động phòng chống dịch tại Việt Nam

BỘ Y TẾ
CỤC Y TẾ DỰ PHÒNG

BÁO CÁO 
tình hình hội chứng viêm đường hô hấp vùng trung 
đông do vi rút corona (mers­Cov)  và 
HOẠT ĐỘNG PHÒNG CHỐNG DỊCH TẠI VIỆT NAM

Hà Nội, ngày  08  tháng 6 năm 2015

Slide 1

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH
MERS-CoV là bệnh viêm đường hô hấp do vi rút corona mới
lần đầu tiên được phát hiện tại Ả Rập Xê Út vào 9/2012.
1.

Nguồn và ổ chứa:

- Chưa có hiểu biết đầy đủ nhưng theo phân tích Gen, có
nguồn gốc từ dơi.
-.

Ổ chứa: đến nay, xác định ổ chứa chính là lạc đà

2. Đường lây truyền và thơi gian ủ bệnh:
q.

Nguồn và đường lây truyền
q.

Từ động vật
•

Dơi – lạc đà

•

Lạc đà – người qua tiếp xúc (chưa rõ)

Từ người sang người
•

Tiếp xúc gần với người bị nhiễm (chăm sóc, sống
cùng, sử dụng sản phẩm thịt…).
Thời gian ủ bệnh: 2-14 ngày.

3. Khối cảm thụ: tất cả mọi người, nguy cơ cao là những
người già, có bệnh mãn tính…
4. Chưa có vắc xin, thuốc điều trị đặc hiệu
Slide 2

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)

•

•

Bệnh lưu hành chủ yếu tại vùng
Trung Đông (85% ca bệnh được ghi
nhận).

Đến nay theo WHO: 1209 mắc/
449 tử vong tại 26 nước:
o

Ca bệnh tại chỗ (9 nước): Ả

Rập Xê Út, Tiểu Vương
quốc Ả rập thống nhất
(UAE),
Qatar,
Oman,
Jordan, Kuwait, Yemen,
Lebanon, Iran.
o

Phân bố số ca mắc MERS-CoV theo quốc gia đến
03/6/2015

Ca bệnh xâm nhập (17
nước): Anh, Pháp, Tunisia,

Italy, Hy Lạp, Tây Ban Nha,
Ai Cập, Mỹ,

Hà Lan,
Algeria, Áo, Thổ Nhĩ Kỳ,
Đức, Philippines, Malaysia,
Hàn Quốc, Trung Quốc.

Slide 3

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)

Figure: Epidemic curve of 979 confirmed and 18 probable 
MERS­CoV cases by confirmation status; as of 1 April 2015. 

Phân bố các trường hợp mắc theo tháng. 

Nhận xét:
 ­ Số lượng các trường hợp mắc được ghi nhận rải rác trong tháng, tập 
trung nhiều nhất vào tháng 3­5/2014, tháng 1­3/2015
­ Từ 1/4/2015­7/6/25015 đã ghi nhận: 216 trường hợp
      
Slide 4

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP)

Các trường hợp ghi nhận tại Hàn Quốc, Trung Quốc

Đến 06/6/2015, theo WHO Hàn Quốc ghi nhận 64 trường hợp, Trung Quốc
01 trường hợp trong đó có 5 trường hợp tử vong.
Ngày 8/7/2015,Theo Reuters, Hàn Quốc đã ghi nhận thêm 23 trường hợp,
nâng tổng số mắc lên 87 trường hợp/5 tử vong
Trường hợp đầu tiên tại Hàn Quốc:
•
Ngày 4/5/2015 nhập cảnh Hàn Quốc (không có triệu chứng)
•
Ngày 11/5/2015 có biểu hiện sốt, ho
•
Từ ngày 12-19/5/2015, đã khám và điều trị tại 4 cơ sở y tế khác
nhau
•
Ngày 19/5/2015, lấy mẫu xét nghiệm
•
Ngày 20/5/2015 cho kết quả dương tính với MERS-CoV.
•
Có tiền sử đi lại từ Bahrain, UAE, Quata và không phát hiện có phơi
nhiễm với lạc đà hoặc bệnh nhân MERS-CoV trong vòng 14 ngày.
Slide 5

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP) 

Việt Nam chưa nghi nhận trường hợp nhiễm MERS-CoV

Slide 6

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP) 

Nhận định tình hình dịch bệnh trên thế giới
-

-

-

Đây là dịch bệnh nguy hiểm, có tỷ lệ tử vong cao
Dịch bệnh đang lưu hành tại các quốc gia vùng Trung
Đông và sẽ tiếp tục ghi nhận ca bệnh tại quốc gia khác.
Tuy nhiên, các chùm ca bệnh chủ yếu tập trung trong cơ
sở y tế. Chưa ghi nhận có sự lây lan trong cộng đồng.
Dịch có khả năng lan truyền quốc tế nếu không nỗ lực
kiểm soát, phòng chống thì tình hình sẽ tiếp tục trở nên tồi
tệ hơn dẫn đến nhiều sinh mạng sẽ bị cướp đi, kinh tế xã
hội ảnh hưởng trầm trọng và nguy cơ dịch sẽ lan truyền
sang các nước khác là rất lớn
Slide 7

Thoát


PHẦN I. TÌNH HÌNH DỊCH BỆNH (TIẾP) 

Nhận định tình hình dịch bệnh với Việt Nam

MERS-CoV có thể xâm nhập và lây
lan vào nước ta qua:
§
Công dân trở về từ vùng có dịch.
§
Công dân từ các quốc gia khác
đã xuất phát/đi qua vùng có dịch
nhập cảnh Viêt Nam.

Slide 8

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
­ Xây dựng bảng kiểm Bảng kiểm các hoạt động chuẩn bị sẵn sàng ứng 
phó với (MERS­CoV) để rà soát các hoạt động.
­  Ngày  03/6/2014,  Bộ  Y  tế  đã  ban  hành  Kế  hoạch  hành  động  phòng, 
chống Hội chứng viêm đường hô hấp vùng Trung Đông do vi rút corona 
(MERS­ CoV) tại Việt Nam(1944/QĐ­BYT), gồm 3 tình huống:
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam
Phát  hiện  sớm  ca  bệnh  tại  Việt  Nam  để  xử  lý  triệt  để,  tránh  lây  lan  ra 
cộng đồng và các cán bộ y tế.
Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam
Khoanh vùng, xử lý kịp thời triệt để ổ dịch nhằm hạn chế thấp nhất việc
lây lan ra cộng đồng.
Tình huống 3: Dịch lây lan trong cộng đồng
Đáp ứng nhanh, khoanh vùng, xử lý kịp thời triệt để ổ dịch, điều trị tích
cực nhằm hạn chế thấp nhất tử vong và giảm lây lan ra cộng đồng.

Slide 9

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam 
Công tác chỉ đạo
  Công  điện  số  3274/CĐ­BYT  ngày  20/5/2015  gửi  UBND 
các  tỉnh/TP  tăng  cường  công  tác  phòng  chống  MERS­
CoV.

-

 Ngày 03/6/2015, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Công 
điện  số  790/CĐ­TTg  về  việc  phòng  chống  dịch  MERS­
CoV.

-

-

-

  Ngày  02/6/2015,  họp  Ban  chỉ  đạo  với  các  Bộ,  ngành 
nh
ằm Phòng chống d
ịch b
ệnh MERS­CoV. 
 Ngày 5/7/2015, h

ọp gi
ữa các B
ộ Công An, Quốc Phòng, GTVT  bàn các biện 
pháp ứng phó khi dịch lan rộng. 
 Văn bản chỉ đạo Sở Y tế, trung tâm KDYT, YTDP tăng cường các hoạt động 
giám sát, tuyên truyền và triển khai các hoạt động phòng chống tại cửa khẩu 
và cộng đồng.
Slide 10

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam 
Công tác chỉ đạo (tiếp)
- Phối hợp liên ngành: Công An, QP,
GTVT, LĐTBXH, VHTT&DL, NG,
TTTT, GD&ĐT, KHĐT, TC…
- Kích hoạt văn phòng EOC, thường
xuyên họp để đánh giá nguy cơ, đưa
ra biện pháp ứng phó.
- Lãnh đạo Bộ kiểm tra công tác
phòng chống dịch tại sân bay Nội Bài,
Bệnh viện Nhiệt đới HCM, Chợ Rẫy,
BV Các bệnh NĐ TW, BV Bắc Thăng
Long và nhiều đơn vị khác.

Slide 11

Thoát

PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam 
Giám sát, dự phòng
Cập nhật Hướng dẫn giám sát và
phòng, chống MERS- CoV năm 2014
Tại cửa khẩu:
-

-

01/7/2014 áp dụng tờ khai y tế đối
với 9 quốc gia vùng Trung Đông.
05/6/2015, áp dụng thêm với Hàn
Quốc, Bahrain.

Slide 12

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam. 
Giám sát, dự phòng
Tại bệnh viện, cộng đồng
- Giám sát viêm đường hô hấp cấp, Hội chứng cúm tại các bệnh viện
- Giám sát trường hợp nghi ngờ, có tiền sử đi từ khu vực có dịch
- Báo cáo ngay lập tức khi có ca bệnh nghi ngờ theo quy định
§

02 trường hợp đi từ Hàn Quốc về đã được cách ly tại Bệnh viện
NĐTW.

§

01 trường hợp đi Dubai (UAE) về được cách ly tại Bệnh viện NĐ
HCM.

§

Cả 03 trường hợp được giám sát, cách ly theo đúng quy trình, kết
quả xét nghiệm ÂM TÍNH với MERS-CoV.
Slide 13

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam 
Giám sát, dự phòng
- Thành lập 04 đội đáp ứng nhanh cấp Trung ương, khu vực. 
­ Các viện, bệnh viện, các tỉnh, thành phố cũng thành lập đội chống dịch 
cơ động.
- Tổ chức thường trực phòng, chống dịch tại các đơn vị y tế
­ Tập huấn về công tác giám sát, dự phòng, xử lý ổ dịch, xét nghiệm
­ Hệ thống xét nghiệm:
§

Các  cơ  sở  y  tế  có  khả  năng  xét  nghiệm:  Viện  VSDT  TW,  Pasteur 

HCM, Bệnh viện các bệnh NĐ TW, Bệnh viện NĐ TP.HCM.

§

Trung tâm YTDP các tỉnh/ thành phố; các bệnh viện lấy mẫu gửi về 
Viện VSDT TW (từ Quảng Ngãi trở ra), Viện Pasteur HCM (từ Bình 
Định trở vào).
Slide 14

Thoát


SƠ ĐỒ GIÁM SÁT TẠI CỬA KHẨU

Slide 15

Thoát


SƠ ĐỒ GIÁM SÁT TẠI CỘNG ĐỒNG
Lập danh sách  
người tiếp xúc gần 

Người có  
yếu tố dịch tễ 

Tự theo dõi sức khỏe  
trong vòng 14 ngày kể từ khi phơi nhiễm 

Triệu chứng  

nghi ngờ? 

Không 

Có 
Thông báo cho cơ sở Y tế gần nhất 
Hướng dẫn tự cách ly tạm thời tại nhà 
-

Chuyển đến bệnh viện để cách ly
Lấy mẫu bệnh phẩm xét nghiệm
  

Kết quả xét 
nghiệm 
MERS­
COV 
Dương tính 

Trường hợp   
xác định 

Âm tính 

Dừng theo 
dõi 

Slide 16

Thoát

PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam. 
Điều trị
- Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị MERS-CoV ngày 13/8/2014
- Thiết lập mạng lưới các đơn vị thu dung điều trị, cách ly bệnh nhân. 
- Đẩy  mạnh  công  tác  kiểm  soát  nhiễm  khuẩn,  phòng  chống  lây  nhiễm 
chéo tại các bệnh viện. 
- Kiện  toàn  các  đội  cấp  cứu  lưu  động,  sẵn  sàng  hỗ  trợ  địa  phương  cấp 
cứu, điều trị. 
- Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cán bộ trong chẩn  đoán, điều trị, 
chăm sóc bệnh nhân. 

Slide 17

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam 

Truyền thông
- Thường xuyên cập nhật thông tin
- Chủ động cung cấp thông tin kịp thời
- Khuyến cáo người dân khai báo và thông báo
thông tin
- Khuyến cáo cộng đồng
- Khuyến cáo với khách du lịch
- Khuyến cáo hành khách nhập cảnh, xuất cảnh

- Truyền thông tại cửa khẩu, cộng đồng, cơ sở y tế
- Xây dựng hệ thống theo dõi, điều tra và phản ứng tin đồn
Slide 18

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 1: Chưa ghi nhận ca bệnh tại Việt Nam. 
Hậu cần
­ Rà soát PPEs, trang thiết bị, hóa chất, thuốc và vật tư phòng chống dịch 
­ Bổ sung sinh phẩm xét nghiệm
­ Sử dụng nguồn lực sẵn có
­ Dự trù, mua sắm cho các tình huống tiếp theo
­ Thực hiện chính sách phụ cấp phòng chống dịch theo quy định
Hợp tác quốc tế
­ Phối hợp chặt chẽ với cơ quan IHR để trao đổi thông tin.  
­ Phối hợp chặt chẽ với WHO, US CDC, FAO

Slide 19

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH BỆNH EBOLA

Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam  
Chỉ đạo
- Tổ chức họp Ban chỉ đạo ngay lập tức trong vòng 24h khi có phát hiện ca
bệnh dương tính với MERS-CoV sau đó họp hàng tuần, đột xuất.

- Rà soát, chỉnh sửa kế hoạch phòng chống cho phù hợp với tình hình dịch
- Tập trung chỉ đạo quyết liệt đối với các đơn vị, địa phương nơi có ca bệnh
xâm nhập nhằm không để bệnh lây lan ra diện rộng.
- Chỉ đạo tập trung phát hiện các ca, ổ dịch mới.
- Báo cáo tình hình diễn biến dịch thường xuyên cho Văn phòng Chính phủ.
- Tăng cường các hoạt động của phòng EOC
- Tăng cường các hoạt động kiểm tra giám sát, hướng dẫn tại các địa
phương và đánh giá việc triển khai công tác phòng chống dịch

Slide 20

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam 
Giám sát, dự phòng
- Tăng cường giám sát tại cửa khẩu, bệnh viện, cộng đồng như tình huống
1
- Phát hiện sớm các trường hợp bệnh có liên quan đến ca bệnh xâm nhập
- Xử lý triệt để ổ dịch, xử lý tử thi theo quy định.
- Áp dụng cách ly với các trường hợp bệnh nghi ngờ/xác định.
- Lập danh sách người tiếp xúc gần với ca bệnh xác định
§
§
§

Người trực tiếp chăm sóc/điều trị; người sống/làm việc/nằm điều trị cùng phòng/khu
vực điều trị, cùng gia đình với trường hợp xác định;
Người ngồi cùng hàng hoặc trước sau một hàng ghế trên cùng một chuyến xe/toa

tàu/máy bay với trường hợp xác định;
Có tiếp xúc trực tiếp với trường hợp xác định trong bất cứ hoàn cảnh nào.

Quản lý và theo dõi trong vòng 14 ngày kể từ khi tiếp xúc lần cuối. Tư
vấn cho họ tự theo dõi, phát hiện sớm các triệu chứng, thông báo ngay
Slide 21
Thoát
cho cơ sở y tế gần nhất .


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV
Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam 
Giám sát, dự phòng
- Quản lý và theo dõi trong vòng 14 ngày kể từ khi tiếp xúc lần cuối. Tư vấn
cho họ tự theo dõi, phát hiện sớm các triệu chứng, thông báo ngay cho cơ
sở y tế gần nhất .
- Những người có liên quan khác (cùng chuyến bay, cùng tàu/xe, cùng
họp...), cơ quan y tế thông báo đại chúng để người dân biết, tự theo dõi và
chủ động thông báo khi có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh.
- Lập danh sách, theo dõi, quản lý những trường hợp tiếp xúc gần, liên quan
- Mở rộng các hoạt động giám sát nhằm phát hiện ổ dịch mới
- Giám sát xác định sự lưu hành, biến đổi, mức độ lây lan của dịch bệnh
- Tăng cường các hoạt động giám sát dựa vào sự kiện
Slide 22

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV

Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam 
Giám sát , dự phòng
- Xem xét mở rộng điểm tiếp nhận mẫu bệnh phẩm và xét nghiệm nơi có
đủ điều kiện xét nghiệm chẩn đoán xác định MERS-CoV.
- Duy trì, tăng cường hoạt động của đội đáp ứng nhanh và chống dịch cơ
động của các tuyến
- Tổ chức thường trực phòng, chống dịch tại các đơn vị y tế
- Cập nhật, đánh giá rút kinh nghiệm và điều chỉnh kịp thời các hướng
dẫn, chỉ đạo phù hợp.

Slide 23

Thoát


PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV

Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam 
Điều trị

- Thực hiện tiếp nhận bệnh nhân theo phân tuyến điều trị.
- Nghiêm ngặt việc tổ chức cách ly, kiểm soát nhiễm khuẩn, phòng
chống lây nhiễm chéo tại các bệnh viện theo quy định
- Sẵn sàng triển khai thu dung điều trị khi dịch lan rộng ra cộng đồng
- Cập nhật, đánh giá rút kinh nghiệm trong chẩn đoán điều trị nhằm
hạn chế thấp nhất tử vong và lây lan trong cơ sở y tế cũng như ra
cộng đồng.
Slide 24

Thoát

PHẦN II. KẾ HOẠCH PHÒNG, CHỐNG DỊCH MERS­CoV

Tình huống 2: Xuất hiện các ca bệnh xâm nhập vào Việt Nam 
Truyền thông
- Duy trì, tăng cường các hoạt động truyền thông như trong tình huống 1
- Thông báo các thông tin liên quan đối với trường hợp bệnh xâm nhập (số
hiệu phương tiện, danh sách người tiếp xúc, bệnh viện điều trị…).
- Thông báo danh sách các cơ sở y tế được chỉ định tiếp nhận, thu dung
điều trị.
- Hàng tuần tổ chức gặp mặt báo chí để cung cấp thông tin về tình hình
dịch bệnh và các biện pháp phòng chống.

Slide 25

Thoát