Siêu âm chẩn đoán đau bụng cấp ở người lớn - Nguyễn Quang Trọng

“Người ta chỉ thấy những gì người ta được chuẩn bị để thấy"
Ralph Waldo Emerson

SIÊU ÂM CHẨN ĐOÁN
ĐAU BỤNG CẤP Ở NGƯỜI LỚN
Bs. NGUYỄN QUANG TRỌNG

Hội Nghị Siêu Âm Toàn Quốc Lần Thứ Hai
Tp.HCM, ngày 18-20/01/2018



NỘI DUNG
HỆ TIẾT NIỆU
HỆ THỐNG
ĐƯỜNG MẬT và TỤY
• Viêm túi mật cấp có sỏi.
• Viêm túi mật cấp không sỏi.
- Chẩn đoán phân biệt 1.
- Chẩn đoán phân biệt 2.
- Chẩn đoán phân biệt 3.
• Sỏi đường mật.
- Chẩn đoán phân biệt.
• Viêm tụy cấp.

13 March 2018

• Sỏi hệ niệu.
- Chẩn đoán phân biệt 1.
- Chẩn đoán phân biệt 2.

ỐNG TIÊU HÓA
•
•
•
•
•

Thủng ống tiêu hóa.
Viêm đại tràng cấp.
Viêm bờm mỡ đại tràng.
Viêm túi thừa đại tràng.
Viêm ruột thừa cấp.

3


VIÊM TÚI MẬT CẤP CÓ SỎI
• Khoảng 90 % viêm túi mật cấp có sỏi (10% viêm túi
mật không sỏi).
• Sỏi túi mật ― kẹt ở cổ túi mật hoặc ống túi mật: Cho
BN thay đổi tư thế để xác định việc sỏi kẹt cổ túi mật.
• Túi mật căng to (> 5 cm đường kính ngang): rất
quan trọng.
• Dấu hiệu Murphy trên siêu âm dương tính (> 90%):
rất quan trọng.
• Dày lan tỏa vách túi mật (> 4 mm): không chuyên
biệt.
Aya Kamaya et al. Diagnostic Ultrasound – Abdomen and Pelvis. Copyright © 2016 by Elsevier.

13 March 2018

6


Không thấy sỏi cản quang trên CT
(Khoảng 90% sỏi đường mật không
cản quang, chỉ có 10% cản quang)


VIÊM TÚI MẬT CẤP KHÔNG SỎI
•
•
•
•

Không thấy sỏi túi mật.
Túi mật căng to (> 5 cm).
Dấu hiệu Murphy trên siêu âm dương tính.
Dàn lan tỏa thành túi mật (> 4 mm): không
chuyên biệt.
• Tiên lượng xấu hơn Viêm túi mật có sỏi. 40% có
các biến chứng như hoại tử và thủng. Tần suất tử
vong lên đến 30%.

Aya Kamaya et al. Diagnostic Ultrasound – Abdomen and Pelvis. Copyright © 2016 by Elsevier.


Murphy sonographic sign (+)

13 March 2018

9


SỎI TÚI MẬT KHÔNG BIẾN CHỨNG

10


Lâm sàng: Sốt, vàng da, căng tức
mạn sườn phải.
Viêm túi mật cấp không sỏi ?


Viêm gan siêu vi B !


VIÊM GAN CẤP
• Gan to và hồi âm kém lan tỏa: không chuyên biệt.
• “Bầu trời sao đêm”: Khoảng cửa có hồi âm dày trên
nền gan có hồi âm kém  biểu hiện rất kin đáo,
khó nhận biết.
• Dày lan tỏa thành túi mật, nhưng lòng túi mật
xẹp: rất quan trọng.
• Dấu hiệu Murphy trên siêu âm âm tính.

Aya Kamaya et al. Diagnostic Ultrasound – Abdomen and Pelvis. Copyright © 2016 by Elsevier.
Carol M. Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 5th edition. 2018. Copyright © 2018 by Elsevier, Inc.

Dày thàng túi mật, lòng túi mật gần như bị xóa. Phù nề thành
túi mật với hình ảnh nhiều lớp.

Tăng bề dày và hồi âm của mô mềm quanh khoảng cửa, gọi là
periportal cuffing.
Carol M. Rumack et al. Diagnostic Ultrasound. 5th edition. 2018. Copyright © 2018 by Elsevier, Inc.


Lâm sàng: Sốt, vàng da, căng tức mạn sườn phải.

Viêm gan cấp

Sau điều trị


Lâm sàng: Sốt, vàng da, căng tức mạn sườn phải.

Acute hepatitis A


Lâm sàng: Sốt, vàng da, căng tức mạn sườn phải.

17


Viêm gan siêu vi B / Sỏi cholesterol túi mật không biến chứng

18

Lâm sàng: Sốt

Sốt xuất huyết !

Right pleural effusion

13 March 2018

19


SỐT XUẤT HUYẾT
• Biển hiện gan bình thường.
• Dày lan tỏa thành túi mật, lòng túi mật không
căng cũng không xẹp.
• Dấu hiệu Murphy trên siêu âm âm tính.
• Tràn dịch màng phổi: bên phải, bên trái, hai bên.
• Tràn dịch màng bụng.
- Tiểu cầu > 150,000: siêu âm bình thường.
- Tiểu cầu = 40,000 - 80,000: tràn dịch màng bụng, dày thành túi mật.
- Tiểu cầu < 40,000: tràn dịch màng bụng, dày thành túi mật và tràn
dịch màng phổi.
V. R. Santhosh et al. Sonography in the Diagnosis and Assessment of Dengue Fever. J Clin Imaging Sci. 2014; 4: 14.


Lâm sàng: Sốt.

13 March 2018

21


SỎI ĐƯỜNG MẬT
• Hồi âm dày có hoặc không có
bóng lưng.
• Thường thấy ở vùng quanh
bóng / đoạn xa của ống mật
chủ, có thể bị che lấp bởi khí
trong ống tiêu hóa.
• MRCP (cộng hưởng từ đường
mật): Rất nhạy để chẩn đoán
sỏi đường mật.
Aya Kamaya et al. Diagnostic Ultrasound – Abdomen and Pelvis. Copyright © 2016 by Elsevier.


Không triệu chứng: sỏi ở đường mật trong gan.


Lâm sàng: sốt, vàng da, đau mạn sườn phải.

Sỏi ở đường mật trong gan và trong ống mật chủ.


Lâm sàng: sốt, vàng da, đau mạn sườn phải.

This image cannot currently be displayed.

13 March 2018

25