Định hướng xây dựng và thực hiện chính sách đối với người có công nhằm đảm bảo hài hòa quan hệ giữa công bằng xã hội với tăng trưởng kinh tế

Trao đổi về phương pháp và công cụ nghiên cứu
NH HNG XY DNG V THC HIN CHNH SCH I VI
NGI Cể CễNG NHM M BO HI HềA QUAN H GIA CễNG
BNG X HI VI TNG TRNG KINH T
Th.s Bựi Xuõn D
Phũng NC Chớnh sỏch An sinh xó hi
1. Quan nim v ngi cú cụng v
chớnh sỏch u ói xó hi
Ngi cú cụng l ngi ó cng
hin cụng sc, vt cht, tinh thn v hy
sinh xng mỏu bo v giỏ tr xó hi
m trong hon cnh lch s c th thỡ
ngi cú cụng vi cỏch mng Vit Nam
l nhng ngi ó hy sinh, cng hin
trong u tranh gii phúng dõn tc,
thng nht t quc, b o v v xõy dng
t nc ngy cng ln mnh.
Lch s phỏt trin hng ngn nm
ca Vit Nam ó tri qua nhiu thng
trm, m trong quỏ trỡnh lch s ú ó
ghi nhn vụ vn nhng con ngi ó hy
sinh, cng hin bo v c lp dõn
tc. S nghip xõy dng t nc Vit
Nam xó hi ch ngha ngy nay c
thc hin trờn nn tng t thnh cụng
ca cuc cỏch mng gii phúng dõn tc,
bo v t quc. cú thnh cụng ú
hng triu ngi Vit Nam ó t nguyn
hin dõng ca ci, vt cht, tinh thn v
c sinh mng ca mỡnh cho cỏch mng.
S nghip gii phúng dõn tc, thng

nht t nc s khụng th t c nu
thiu nhng hy sinh, úng gúp ca
nhng ngi cú cụng vi cỏch mng.
T nhn thc ú, Nh nc (v c

xó hi) trõn trng, tụn vinh v ghi nhn
nhng cng hin ca nhng ngi cú
cụng vi cỏch mng. Trong bi cnh
t nc thng nht v ngy cng phỏt
trin thỡ vic thc hin chớnh sỏch u
ói xó hi i vi ngi cú cụng vi
cỏch mng khụng ch th hin o lý
ung nc nh ngun m cũn th
hin trỏch nhim thc hin cụng bng
xó hi.
Chớnh sỏch u ói xó hi (chớnh
sỏch ngi cú cụng) l mt chớnh sỏch
c thự dnh cho nhng ngi hoc
thõn nhõn nhng ngi ó cng hin,
hy sinh cho s nghip cỏch mng gii
phúng dõn tc, xõy dng v bo v t
quc, lm ngha v quc t.
Chớnh sỏch u ói xó hi v bn
cht l s ghi nhn, trõn trng, tụn vinh,
n n ỏp ngha i ci ngi cú
cụng; chm lo, bự p bng vt cht,
tinh thn i vi nhng cng hin,
úng gúp hy sinh ca ngi cú cụng
cho s nghip cỏch mng. Nhng cng
hin hy sinh ú ó lm nờn giỏ tr xó

hi l thnh qu cỏch mng trong u
tranh gii phúng dõn tc, thng nht t
quc, gi gỡn c lp dõn tc, t do,
xõy dng t nc giu mnh.

Hot ng nghiờn cu khoa hc -S 15/Thỏng 3-2008

18


Trao đổi về phương pháp và công cụ nghiên cứu
2. Lý do thc hin chớnh sỏch u
ói xó hi
Bt k chớnh sỏch no c xõy
ng
cng da trờn nhng c s nn tng
d
c xó hi cụng nhõn. i vi chớnh
sỏch u ói xó hi, c s nn tng xõy
dng v thc hin chớnh l o c xó
hi v nguyờn tc cụng bng xó hi.
Di giỏc v o c xó hi,
chớnh sỏch u ói xó hi th hin trit lý
n qu nh k trng cõy ca dõn tc
Vit Nam. cú c cuc sng trong
ho bỡnh, n nh, kinh t phỏt trin
ngy nay, ngi Vit Nam bit n v
thc hin n n ỏp ngha nhng ngi
ó cng hin hy sinh giỳp cỏch
mng, hay trc tip tham gia cỏch mng.

V khớa cnh cụng bng xó hi,
c
vi thc hin chớnh sỏch u ói xó hi
th hin nguyờn tc úng gúp -hng
li. Rừ rng rng mi thnh qu khụng
t nhiờn cú m l kt qu ca nhng
úng gúp, cng hin t quỏ kh. Nu
coi thnh qu ca cỏch mng l lm cho
t nc khụng ngng phỏt trin thỡ
nhng ngi úng gúp cho s phỏt
trin ú cú quyn hng li t thnh
qu t c. Nh vy, vic ngi cú
cụng vi cỏch mng hng chớnh sỏch
u ói mang ý ngha cụng bng xó hi.
Vic lun gii c s thc hin
chớnh sỏch u ói xó hi nờu trờn khụng
ch khng nh s cn thit thc hin
chớnh sỏch m cũn l c s xõy dng
cỏch tip cn xõy dng, thc hin chớnh
sỏch u ói xó hi. Mc dự chớnh sỏch
u ói xó hi da trờn hai khớa cnh
nhng khớa cnh tinh thn, o c xó
hi vn cú v trớ, ý ngha quan trng bi

s cng hin, úng gúp hy sinh ca
nhng ngi cú cụng vi cỏch mng l
khụng th o m cú th bự p
(theo nguyờn tc cụng bng nh phõn
phi quyn li trong kinh t) c.
3. Cỏc nhúm i tng hng

chớnh sỏch u ói xó hi
i tng hng chớnh sỏch u ói xó
hi c phõn tỏch theo cỏc tiờu chớ sau:
+ Phõn theo i tng trc tip
hay giỏn tip: Chớnh sỏch u ói xó hi
hng ti c i tng trc tip tham
gia cng hin cho cỏch mng, ng thi
vi i tng l thõn nhõn ca nhng
ngi cú cụng vi cỏch mng. Theo
cỏch phõn nhúm ny thỡ nhúm hng
li trc tip l ngi cú cụng bao gm
thng binh, ngi hng ch nh
thng binh, anh hựng, thanh niờn xung
phong, cỏn b tin khi ngha; nhúm
i tng l thõn nhõn nh gia ỡnh lit
s, m Vit Nam anh hựng, ...
+ Phõn theo giai on lch s:
Cỏch mng Vit Nam tri qua nhiu
giai on lch s t trc khi c lp
dõn tc (tin khi ngha, 1945), khỏng
chin chng Phỏp, chng M v lm
ngha v quc t.
+ Phõn theo hỡnh thc cng hin,
mc hy sinh: Rt nhiu hỡnh thc
cng hin, hy sinh cho cỏch mng ca
ngi cú cụng nh hy sinh tớnh mng
(lit s), mt phn xng mỏu (thng
binh), mt thi tui tr (thanh niờn
xung phong),...
Vic xem xột theo nhúm i tng

vi nhng tiờu chớ khỏc nhau l c s
xỏc nh cỏch tip cn xõy dng,
thc hin chớnh sỏch u ói mt cỏch

Hot ng nghiờn cu khoa hc -S 15/Thỏng 3-2008

19


Trao đổi về phương pháp và công cụ nghiên cứu
phự hp o lý v nguyờn tc cụng
bng xó hi.
4. C s thc tin xõy dng v
thc hin chớnh sỏch u ói xó hi
Trc ht, nh ó trỡnh by phn
trờn c s lý lun xõy dng v thc hin
chớnh sỏch u ói xó hi da trờn nn
tng t tng l trit lý ung nc nh
ngun v nguyờn tc cụng bng xó hi
(hay l quyn c hng). Tuy nhiờn,
cõu hi t ra l chớnh sỏch u ói thc
hin nh th no? mc u ói ra sao?
li ph thuc vo c s thc tin phỏt
trin kinh t, xó hi ca t nc v i
sng ca chớnh i tng chớnh sỏch u
ói xó hi.
Vit Nam ang trong quỏ trỡnh
chuyn i t kinh t tp trung sang xõy
dng nn kinh t th trng nh hng
xó hi ch ngha. Kinh t Vit Nam tng

trng nhanh v tng i n nh trong
20 nm qua vi tc tng trng bỡnh
quõn t khong 7,5%. Tỡnh trng nghốo
úi ó c ci thin rt n tng trong
20 nm qua; Vit Nam l nc i u v
thc hin cỏc mc tiờu Thiờn niờn k.
Mc dự vn cũn l nc nghốo vi thu
nhp bỡnh quõn u ngi khong
640USD nhng vi thnh tu phỏt trin
kinh t ú Nh nc cng ó cú ngun
lc tt hn thc hin cỏc chớnh sỏch
xó hi t rong ú cú chớnh sỏch u ói xó
hi. T tin ú, mc tr cp i
vi i tng chớnh sỏch c iu chnh
tng lờn. S phự hp gia ch chớnh
sỏch vi iu kin kinh t-xó hi tng
thi k lch s v mc úng gúp hy
sinh cng th hin tớnh cụ ng bng xó hi.
i sng ca cỏc i tng chớnh
sỏch u ói xó hi cng c nõng lờn
rừ rt, mc tr cp i tng chớnh sỏch
u ói ngy cng c iu chnh theo

hng cao hn, phự hp vi nhu cu ca
i sng xó hi. Din i tng hng
chớnh sỏch u ói xó hi c m rng;
hỡnh thc u ói tip tc c b sung.
H thng vn bn phỏp lut v ngi cú
cụng ó dn c hon thin (Phỏp lnh
ngi cú cụng, cỏc chớnh sỏch,..) Bờn

cnh ú, cỏc phong tro n n ỏp
ngha phỏt trin ó tng thờm c ngun
lc tinh thn, vt cht ng viờn, giỳp
ngi cú cụng v thõn nhõn ngi cú
cụng vi cỏch mng. Mc dự cũn mt b
phn nh ngi cú cụng vi cỏch mng
vn sng trong tỡnh trng nghốo nhng
nhỡn chung chớnh sỏch u ói xó hi ó
gúp phn tớch cc ci thin i sng cho
i tng.
bo m mc sng ca ngi
cú cụng vi cỏch mng c ngy cng
nõng cao, cht lng cuc sng ngy
cng c ci thin, ngi cú cụng v
thõn nhõn ngi cú cụng cú nhiu c
hi phỏt trin thỡ trờn c s thc tin
cuc sng ú, chớnh sỏch u ói cn
bo m tớnh linh hot, minh bch, rừ
rng ng thi hi ho gia tng trng
kinh t vi cụng bng xó hi.
5. Quan im v cụng bng xó hi
trong xõy dng v thc hin chớnh
sỏch u ói xó hi hi ho vi tng
trng kinh t
bo m s hi ho gia cụng
bng xó hi vi tng trng kinh t
trong vic xõy dng v thc hin chớnh
sỏch u ói xó hi cn phi quỏn trit
nhng quan im sau:
Mt l, bo v giỏ tr vn hoỏ, trit

lý sng tt p ca dõn tc l ung
nc nh ngun, n n ỏp ngha i
vi nhng ngi ó cng hin, hy sinh
dnh c lp, t do cho t quc.

Hot ng nghiờn cu khoa hc -S 15/Thỏng 3-2008

20


Trao đổi về phương pháp và công cụ nghiên cứu
Hai l, thc hin chớnh sỏch xó hi
l u t cho con ngi, cho xó hi;
chớnh sỏch u ói xó hi l mt b phn
ca h thng chớnh sỏch kinh t xó hi
chung ca ng, Nh nc ta, nú cú v
trớ, ý ngha quan trng v khụng th
tỏch ri vi cỏc chớnh sỏch kinh t xó
hi khỏc.
Ba l, ngi cú cụng vi cỏch
mng l ngi ó cng hin vo s
nghip xõy dng v bo v t quc cú
quyn c hng ch u ói.
Bn l, thc hin chớnh sỏch u ói
i vi ngi cú cụng vi cỏch mng
phi phự hp vi mc hy sinh, cng
hin v iu kin kinh t xó hi mi
thi k c th.
Nm l, vic thc hin chớnh sỏch
u ói n ỳng i tng, ngi cú

cụng c hng chớnh sỏch, hn ch
ti a tiờu cc.
Sỏu l, xó hi hoỏ cụng tỏc chm súc
ngi cú cụng vi cỏch mng, phỏt huy
s tham gia ca ton xó hi; y mnh
cỏc phong tro n n ỏp ngha; a
dng hoỏ hỡnh thc chm súc ngi cú
cụng; nh nc tng cng qun lý, giỏm
sỏt cụng tỏc chm súc, iu dng ngi
cú cụng theo cỏc tiờu chớ, tiờu chun.
By l, to iu kin ngi cú
cụng v thõn nhõn ngi cú cụng tip
cn cỏc c hi phỏt trin trong i sng
xó hi, phỏt huy nng lc, phm cht
ca ngi cú cụng vi cỏch mng.
6. nh h ng v gii phỏp xõy
dng, thc hin chớnh sỏch u ói xó
hi bo m hi ho gia tng trng
kinh t v cụng bng xó hi
T nhng ni dung phõn tớch nờu
trờn khng nh cú c s lý lun v c
s thc tin xõy dng v thc hin

chớnh sỏch u ói xó hi mt cỏch hi
ho trong mi quan h gia tng trng
kinh t v cụng bng xó hi. Trờn c s
lý lun, thc tin v vi nhng quan
im thc hin chớnh sỏch u ói xó hi,
trong ni dung di õy trỡnh by nh
hng v gii phỏp i vi vn xõy

dng v thc hin chớnh sỏch u ói xó
hi bo m s hi ho gia cụng bng
xó hi vi tng trng kinh t.
6.1 nh hng c bn v xõy
dng v thc hin chớnh sỏch u ói
xó hi bo m s hi ho gia cụng
bng xó hi vi tng trng kinh t.
Mt l , nõng cao mc sng ca
ngi cú cụng vi cỏch mng thụng
qua cỏc chớnh sỏch tr cp trc tip v
cỏc chớnh sỏch u ói giỏn tip
ngi cú cụng vi cỏch mng v thõn
nhõn tip cn vi c hi phỏt trin.
Hai l, xõy dng ch chớnh sỏch
u ói theo cỏc mc khỏ c nhau, linh
hot, cụng bng nhng trờn nn tng
thng nht (tớnh theo h s).
Ba l, thng xuyờn r soỏt, ỏnh
giỏ mc sng ca ngi cú cụng cựng
vi ỏnh giỏ mc thay i trong i
sng xó hi. Khi kinh t tng trng,
mc sng nhõn dõn tng lờn ho c giỏ c
thay i thỡ mc tr cp cng c iu
chnh mt cỏch hp lý.
Bn l , hng ti xõy dng h
thng giỏm sỏt ton din v cht lng,
hiu qu ca vic thc hin chớnh sỏch
i vi ngi cú cụng vi cỏch mng.
Nm l, phỏt trin cỏc hỡnh thc t
chc chm súc, nuụi dng ngi cú

cụng vi cỏch mng, nõng cao hiu qu
thc hin chớnh sỏch u ói xó hi,
cung cp dch v chm súc ngi cú
cụng trờn c s chuyn t mụ hỡnh nh

Hot ng nghiờn cu khoa hc -S 15/Thỏng 3-2008

21


Trao đổi về phương pháp và công cụ nghiên cứu
nc t chc thc hin v qun lý sang
mụ hỡnh doanh nghip cụng ớch nh
n c thc hin chc nng giỏm sỏt,
qun lý tiờu chun.
Sỏu l, tng cng cỏc cuc vn ng
xõy dng qu n n ỏp ngha, tuyờn
truyn vn ng nhõn dõn v ý ngha v
trỏch nhim thc hin chớnh sỏch i vi
ngi cú cụng vi cỏch mng.
By l, hỡnh thc v ch u ói
phi phự hp vi c im, nhu cu ca
mi nhúm i tng chớnh sỏch bo
m ci thin iu kin sng cho ngi
cú cụng.
6.2 Gii phỏp c bn xõy dng v
thc hin chớnh sỏch u ói xó hi
bo m s hi ho gia cụng bng
xó hi vi tng tr ng kinh t.
- Trong bi cnh nn kinh t iu

chớnh theo hng hi nhp kinh t quc
t, c ch hot ng ca cỏc thit ch
trong nn kinh t cng thay i vỡ vy
chớnh sỏch cng cn iu chnh phự
hp vi xu th mi. Vớ d: dch v xó
hi c bn khụng c h cũn c cung
cp bi bnh vin, trng hc ca nh
nc m nay ó cú s tham gia ca cỏc
thnh phn kinh t khỏc, nu chớnh sỏch
u ói khụng gn vi thay i ny thỡ
nhu cu chm súc sc kho, giỏo dc
i vi ngi cú cụng v thõn nhõn
ngi cú cụng cú th khụng t c
hiu qu.
- iu chnh chớnh sỏch linh hot
v phự hp vi quỏ trỡnh phỏt trin kinh
t xó hi. Khi kinh t tng trng, i
sng nhõn dõn ci thin thỡ mc tr cp
u ói ngi cú cụng cng phi tng lờn.

Ch tr cp v u ói cn c iu
chnh mt cỏch ng b, thng nht.
- Tng cng cụng tỏc truyn
thụng, nõng cao nhn thc v cụng
bng xó hi trong chớnh sỏch xó hi núi
chung v chớnh sỏch u ói xó hi núi
riờng, th hin rừ quan im thc hin
chớnh sỏch u ói ngay trong tng bc
(ng thi) ca quỏ trỡnh phỏt trin kinh
t xó hi ch khụng ch kinh t phỏt

trin mi thc hin.
- R soỏt i tng v xõy dng
cỏc d bỏo v quy mụ i tng, nhu
cu chm súc, tr cp cho tng nm v
c giai on cú c s hoch nh
chớnh sỏch, gii phỏp thỳc y cụng tỏc
n n ỏp ngha, nõng cao i sng
vt cht, tinh thn cho ngi cú cụng
vi cỏch mng.
- Thc hin cụng khai, minh bch
ch u ói thụng qua cỏc t tuyờn
truyn, ph bin chớnh sỏch n mi
ngi dõn; to thờm cỏc kờnh thụ ng tin,
t vn chớnh sỏch (nh xõy dng phn
mm t vn, hng dn ch i vi
ngi cú cụng vi cỏch mng trờn
internet) i tng chớnh sỏch bit
v cú th thc hin quyn li ca mỡnh.
- Giỏm sỏt cht ch cụng tỏc xỏc
nh ngi cú cụng vi cỏch mn g, ci
thin th tc theo hng nõng cao trỏch
nhim ca c quan th lý h s, gim
thiu th tc cho i tng, x lý thớch
ỏng nhng trng hp gian ln, tiờu
cc hoc gõy khú khn, cn tr i
tng hng li. /.


Hot ng nghiờn cu khoa hc -S 15/Thỏng 3-2008

22