phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần thƣơng mại và công nghệ tân long

i
TÓM LƯỢC
Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long hoạt động trong lĩnh vực
phân phối, cung cấp giải pháp an ninh và giải pháp công nghệ thông tin, tuy công ty đã
tham gia vào hoạt động kinh doanh được một thời gian, nhưng với sự biến động và
tình hình kinh tế ngày càng cạnh tranh thì công ty không khỏi đứng trước những khó
khăn. Để nâng cao sức mạnh cạnh tranh và phát triển bền vững công ty cần phải xây
dựng cho mình một nền văn hóa doanh nghiệp mạnh. Từ những nhận định trên, và qua
thời gian thực tập tại công ty nhận thấy vấn đề phát triển văn hóa doanh nghiệp phải
được công ty quan tâm hàng đầu. Chính vì vậy, tôi đã lựa chọn đề tài khóa luận “phát
triển văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân
Long”. Nội dung chính của đề tài gồm 3 chương:
Chương 1: Một số lý luận cơ bản về phát triển văn hóa doanh nghiệp: đưa ra các
quan niệm khác nhau về văn hóa và văn hóa doanh nghiệp, từ đó đưa ra khái niệm
tổng quát về văn hóa, văn hóa doanh nghiệp và phát triển văn hóa doanh nghiệp. Bên
cạnh đó, chương này cũng đề cập tới nội dung phát triển văn hóa doanh nghiệp và các
nhân tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa doanh nghiệp.
Chương 2: Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của
Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long: chương này sẽ khái quát về
công ty; phân tích thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty. Từ đó, đánh
giá về thành công, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế.
Chương 3: Giải pháp phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần
Thương mại và công nghệ Tân Long: phương hướng hoạt động của công ty đến năm
2021; quan điểm phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty; đề xuất, kiến nghị phát
triển văn hóa doanh nghiệp Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long.


ii
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình nghiên cứu và thực hiện bài luận, tác giả nhận được sự giúp đỡ,
hướng dẫn tận tình Ban lãnh đạo, tập thể nhân viên công ty CP Thương mại và công

nghệ Tân Long và các thầy cô giáo trường Đại học Thương Mại
Xin chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo, tập thể nhân viên công ty CP Thương mại
và công nghệ Tân Long đã nhiệt tình giúp đỡ, tạo điều kiện cho tác giả trong việc thu
thập số liệu, nắm bắt thông tin qua việc phỏng vấn, phiếu điều tra nhằm tìm hiểu,
nghiên cứu những nội dung liên quan, qua đó có thể thực hiện đề tài này.
Xin chân thành cảm ơn Ban giám hiệu trường Đại học Thương Mại, các thầy cô
giáo trong Khoa Quản trị doanh nghiệp, Bộ môn Nguyên Lý Quản Trị, các thầy cô
giáo trong trường đã tạo điều kiện cung cấp những kiến thức cần thiết để tác giả có thể
hoàn thành đề tài.
Đặc biệt tác giả xin chân thành cảm ơn giảng viên TS. Nguyễn Thị Thanh Nhàn đã
tận tình hướng dẫn, chỉ bảo trong suốt quá trình thực hiện đề tài, giúp cho tác giả có thể
hoàn thành tốt nhất khóa luận tốt nghiệp của mình.
Tuy đã cố gắng nhưng do sự hạn chế về thời gian cũng như trình độ, kinh nghiệm
của nghiên cứu nên bài khóa luận này không thể tránh những thiếu sót. Vì vậy, tác giả
kính mong quý thầy cô, bạn đọc thông cảm và cho những đóng góp ý kiến để bài khóa
luận được hoàn thiện hơn.
Xin kính chúc quý thầy cô, quý công ty sức khỏe và thành công!
Hà Nội, ngày 29 tháng 4 năm 2016
Sinh viên thực hiện
Lê Văn Nhiên


iii
MỤC LỤC
TÓM LƯỢC................................................................................................................... i
+ Quyển sách “Xây dựng văn hóa doanh nghiệp với triết lý Phương Đông”, tác giả
Dương Quốc Thắng (2010), NXB đại học Thái Nguyên. Cuốn sách đề cập tới những
nội dung cơ bản về văn hóa doanh nghiệp, xây dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên
những triết lý phương đông, ngoài ra cuốn sách còn giới thiệu những nét đặc sắc của
văn hóa doanh nghiệp hai quốc gia Nhật Bản và Hàn Quốc..........................................4

+ Quyển sách “Văn hóa doanh nghiệp và sự lãnh đạo (Organizational Culture And
Leadership)”, tác giả Edgar H. Schein (2012), NXB Thời Đại. Cuốn sách trình bày
phương pháp tiếp cận để có được những kiến thức toàn diện về văn hóa doanh nghiệp
cùng với những hàm ý dành cho công tác lãnh đạo, được Giáo sư Edgar Schein phân
tích nghiên cứu và đúc kết từ những trải nghiệm thực tiễn của ông trong nhiều thập
niên................................................................................................................................ 4
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ..........................................7
PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP...............................................................7
1.1Các khái niệm có liên quan.......................................................................................7
1.1.1 Khái niệm văn hóa...............................................................................................7
1.1.2 Khái niệm văn hóa doanh nghiệp và phát triển văn hóa doanh nghiệp............8
1.1.3 Sự cần thiết của việc phát triển văn hóa doanh nghiệp...................................10
1.2.1 Các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp....................................................11
1.3Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa doanh nghiệp.................................18
1.3.1Nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.......................................................................18
1.3.2 Nhân tố bên trong doanh nghiệp......................................................................21
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN
HÓA DOANH NGHIỆP CỦA Công ty Cổ phần THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHỆ
TÂN LONG................................................................................................................. 23
2.1Khái quát về Công ty Cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long.....................23
2.1.1Quá trình hình thành và phát triển của Công ty...............................................23
2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Công ty..........................................23
2.1.3 Đặc điểm và kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty.................................24
2.2Phân tích thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần Thương
mại và công nghệ Tân Long.........................................................................................26


iv
2.2.1Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến phát triển VHDN của Công ty cổ
phần Thương mại và công nghệ Tân Long...............................................................26

2.2Kết luận về thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần
Thương mại và công nghệ Tân Long...........................................................................41
2.3.1 Những thành công về phát triển văn hóa của công ty......................................41
2.3.2 Những hạn chế về phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty....................42
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM PHÁT TRIỂN VĂN
HÓA DOANH NGHIỆP CỦA Công ty Cổ phần THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHỆ
TÂN Long...................................................................................................................43
3.1 Phương hướng hoạt động của Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân
Long đến năm 2021.....................................................................................................43
3.2 Quan điểm phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần Thương mại và
công nghệ Tân Long....................................................................................................45
3.3.1Một số đề xuất nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần
Thương mại và công nghệ Tân Long........................................................................47
3.3.2 Một số kiến nghị với Nhà nước.........................................................................50


v

DANH MỤC, BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ
Stt

Tên danh mục bảng biểu, sơ đồ, hình vẽ
Trang
Sơ đồ 2.1. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của Công ty Cổ Phần Thương
1
24
mại và công nghệ Tân Long
Bảng 2.1: Tình hình vốn kinh doanh của Công ty CP Thương mại và
2
25

công nghệ Tân Long
Bảng 2.2: Tình hình nguồn vốn kinh doanh của Công ty CP Thương mại
3
25
và công nghệ Tân Long
Bảng 2.3: Kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty CP Thương mại và
4
26
công nghệ Tân Long từ năm 2013 - 2015
5 Bảng 2.4: Phong cách làm việc của Ban lãnh đạo Công ty
30
Bảng 2.5: Trình độ lao động trong công ty CP Thương mại và công nghệ
6
32
Tân Long năm 2015
7
Bảng 2.6: Cơ cấu lao động của công ty qua các năm 2013 - 2015
32
Bảng 2.7: Nhận thức của cán bộ nhân viên về biểu hiện các yếu tố hữu
8
36
hình của VHDN tại công ty
Bảng 2.8: Nhận thức của cán bộ nhân viên về biểu hiện các yêu tố vô
9
39
hình của VHDN tại công ty
TÓM LƯỢC................................................................................................................... i
+ Quyển sách “Xây dựng văn hóa doanh nghiệp với triết lý Phương Đông”, tác giả
Dương Quốc Thắng (2010), NXB đại học Thái Nguyên. Cuốn sách đề cập tới những
nội dung cơ bản về văn hóa doanh nghiệp, xây dựng văn hóa doanh nghiệp dựa trên

những triết lý phương đông, ngoài ra cuốn sách còn giới thiệu những nét đặc sắc của
văn hóa doanh nghiệp hai quốc gia Nhật Bản và Hàn Quốc..........................................4
+ Quyển sách “Văn hóa doanh nghiệp và sự lãnh đạo (Organizational Culture And
Leadership)”, tác giả Edgar H. Schein (2012), NXB Thời Đại. Cuốn sách trình bày
phương pháp tiếp cận để có được những kiến thức toàn diện về văn hóa doanh nghiệp
cùng với những hàm ý dành cho công tác lãnh đạo, được Giáo sư Edgar Schein phân
tích nghiên cứu và đúc kết từ những trải nghiệm thực tiễn của ông trong nhiều thập
niên................................................................................................................................ 4
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ..........................................7
PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP...............................................................7
1.1Các khái niệm có liên quan.......................................................................................7
1.1.1 Khái niệm văn hóa...............................................................................................7


vi
1.1.2 Khái niệm văn hóa doanh nghiệp và phát triển văn hóa doanh nghiệp............8
1.1.2.1Khái niệm văn hóa doanh nghiệp....................................................8
1.1.2.2 Khái niệm phát triển văn hóa doanh nghiệp...................................9
1.1.3 Sự cần thiết của việc phát triển văn hóa doanh nghiệp...................................10
1.2.1 Các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp....................................................11
1.2.1.2 Các yếu tố vô hình.......................................................................13
1.2.3 Nguyên tắc và quy trình phát triển văn hóa doanh nghiệp.............16
1.2.3.1 Các nguyên tắc phát triển văn hóa doanh nghiệp.........................16
1.3Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển văn hóa doanh nghiệp.................................18
1.3.1Nhân tố bên ngoài doanh nghiệp.......................................................................18
1.3.1.1 Môi trường chính trị – luật pháp, các chính sách của chính phủ.. 18
1.3.1.2 Nền văn hóa truyền thống của dân tộc.........................................19
1.3.1.4 Toàn cầu hóa và xu thế hội nhập..................................................19
1.3.1.5 Các đối tác và khách hàng...........................................................20
1.3.1.6 Nhà cung cấp...............................................................................20

1.3.1.7 Các đối thủ cạnh tranh.................................................................20
1.3.2 Nhân tố bên trong doanh nghiệp......................................................................21
1.3.2.1 Lịch sử hình thành và truyền thống văn hóa của doanh nghiệp. . .21
1.3.2.2 Nhà lãnh đạo và phong cách lãnh đạo..........................................21
1.3.2.3 Yếu tố về con người và đặc điểm lao động của doanh nghiệp.....21
1.3.2.4 Đặc điểm ngành nghề kinh doanh................................................22
CHƯƠNG 2: PHÂN TÍCH VÀ ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN VĂN
HÓA DOANH NGHIỆP CỦA Công ty Cổ phần THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHỆ
TÂN LONG................................................................................................................. 23
2.1Khái quát về Công ty Cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long.....................23
2.1.1Quá trình hình thành và phát triển của Công ty...............................................23
2.1.2 Chức năng, nhiệm vụ, cơ cấu tổ chức của Công ty..........................................23
2.1.2.1Chức năng của công ty.................................................................23
2.1.2.2Nhiệm vụ của công ty...................................................................24
2.1.2.3 Sơ đồ cơ cấu tổ chức....................................................................24
2.1.3 Đặc điểm và kết quả hoạt động kinh doanh của Công ty.................................24
2.1.3.1Ngành nghề kinh doanh................................................................24


vii
2.2Phân tích thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần Thương
mại và công nghệ Tân Long.........................................................................................26
2.2.1Phân tích ảnh hưởng của các nhân tố đến phát triển VHDN của Công ty cổ
phần Thương mại và công nghệ Tân Long...............................................................26
2.2.1.1Nhân tố bên ngoài doanh nghiệp..................................................27
2.2.1.2Nhân tố bên trong doanh nghiệp...................................................29
2.2.2.1 Các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp của công ty.............33
a.Các yếu tố hữu hình..............................................................................33
Nghi lễ, nghi thức và các hoạt động tập thể.............................................34
2.2.2.2 Quy trình phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty CP Thương

mại và công nghệ Tân Long.............................................................................40
2.2Kết luận về thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần
Thương mại và công nghệ Tân Long...........................................................................41
2.3.1 Những thành công về phát triển văn hóa của công ty......................................41
2.3.2 Những hạn chế về phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty....................42
CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP ĐỀ XUẤT VÀ KIẾN NGHỊ NHẰM PHÁT TRIỂN VĂN
HÓA DOANH NGHIỆP CỦA Công ty Cổ phần THƯƠNG MẠI VÀ CÔNG NGHỆ
TÂN Long...................................................................................................................43
3.1 Phương hướng hoạt động của Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân
Long đến năm 2021.....................................................................................................43
3.2 Quan điểm phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty cổ phần Thương mại và
công nghệ Tân Long....................................................................................................45
3.3.1Một số đề xuất nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp của Công ty Cổ phần
Thương mại và công nghệ Tân Long........................................................................47
3.3.1.1Tổ chức các buổi hội thảo, tọa đàm để tuyên truyền nâng cao nhận
thức và sự hiểu biết về VHDN và vai trò của việc phát triển VHDN đối với sự
phát triển của công ty.......................................................................................47
3.3.1.2 Xây dựng quy trình phát triển văn hóa doanh nghiệp..................48
3.3.1.4 Nâng cao vai trò ảnh hưởng của lãnh đạo, những người lãnh đạo
phải là những người đi đầu, là những tấm gương về văn hóa doanh nghiệp.. . .48
3.3.1.5 Cần tăng cường đầu tư vật chất cho công tác phát triển các giá trị
VHDN tại công ty............................................................................................49


viii
3.3.1.7 Định hướng tiếp thu có chọn lọc các giá trị văn hóa mới.............50
3.3.2 Một số kiến nghị với Nhà nước.........................................................................50


1

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Cùng với sự phát triển không ngừng của nền kinh tế xã hội trong nước là sự hội
nhập, giao lưu hợp tác kinh tế giữa các khu vực, các quốc gia trên toàn thế giới. Trong
tình hình đó, để hòa nhập và phát triển thành công buộc các quốc gia nói chung và các
doanh nghiệp nói riêng phải tìm cho mình con đường và cách thức hội nhập đúng đắn.
Để làm được điều này, việc quan trọng là cần nắm bắt được những yếu tố cơ bản trong
hội nhập, để bắt kịp và phát triển theo xu thế chung của thời đại. Ở đó không chỉ là vấn
đề về thể chế chính trị, kinh tế hay sự thay đổi của khoa học kỹ thuật mà còn là vấn đề
về nhận thức, quan điểm, phong cách… Trong đó tựu trung lại là vấn đề văn hóa và sự
phát triển trong ý thức hệ của toàn xã hội. Xu thế phát triển chung hiện nay của nền
kinh tế thế giới là đang tiến dần đến tầm cao của nền kinh tế tri thức, ở đó văn hóa
được cọi trọng hơn bao giờ hết. Xu thế mới tạo ra một sân chơi mới, với những luật lệ
mới và những thành viên có thể đáp ứng được luật chơi. Đó là những tổ chức, doanh
nghiệp đã xây dựng văn hóa đủ mạnh để tự tin hòa nhập và phát triển bền vững.
Văn hóa doanh nghiệp là toàn bộ những giá trị tinh thần mà doanh nghiệp tạo ra
trong quá trình sản xuất kinh doanh, tác động tới tình cảm lý trí và hành vi của các
thành viên cũng như sự phát triển của doanh nghiệp. Mỗi doanh nghiệp đều có một nét
văn hóa riêng, giúp phân biệt giữa danh nghiệp này với doanh nghiệp khác. Trong
doanh nghiệp, văn hóa là tài sản vô hình, một vũ khí cạnh tranh sắc bén và có một vai
trò rất quan trọng ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất kinh doanh cũng như sự tồn tại và
phát triển của doanh nghiệp. Văn hóa doanh nghiệp tích cực sẽ giúp thu hút và gìn giữ
nhân tài, gắn kết các thành viên trong doanh nghiệp, khơi dậy niềm tin, niềm tự hào về
doanh nghiệp, tạo nên sức mạnh tinh thần phát huy khả năng sáng tạo của các nhân
viên, giúp cho các hoạt động trong doanh nghiệp ổn định, công việc diễn ra trôi chảy
và quá trình sản xuất kinh doanh cũng được thuận lợi. Văn hóa doanh nghiệp còn góp
phần tạo dựng hình ảnh tốt đẹp trong tâm trí khách hàng, tạo nên uy tín và thương hiệu
riêng cho doanh nghiệp…Tóm lại, văn hóa doanh nghiệp là chìa khóa cho sự phát triển
bền vững cho doanh nghiệp.Chính vì vậy, việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh

nghiệp là đòi hỏi cấp bách hiện nay và là điều đầu tiên mà doanh nghiệp cần lưu tâm
tới.Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp đang trở thành một xu hướng trên thế
giới và được nâng lên tầm chiến lược trong nhiều doanh nghiệp hiện nay.


2
Hiện nay, ở Việt Nam việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp đã được
các doanh nghiệp chú trọng và quan tâm tới chính vì sự tác động thường xuyên của nó
tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
Tuy nhiên tại Công ty Cổ phần thương mại và công nghệ Tân Long, văn hóa
doanh nghiệp chưa thực sự phát huy vai trò. Đặc biệt là việc định hướng một cách
đúng đắn làm sao và như thế nào để phát triển văn hóa doanh nghiệp chưa được công
ty quan tâm phù hợp. Tại công ty, vấn đề “văn hóa doanh nghiệp” tuy đã được cấp
lãnh đạo quan tâm tới nhưng chưa thực sự được triển khai một cách sâu rộng, hiệu quả
tới các thành viên hay có những nghiên cứu cần thiết để phù hợp với tình hình thực tế
của doanh nghiệp. Do vậy việc tìm hiểu đề tài “Phát triển văn hóa doanh nghiệp của
công ty Cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long” là một nghiên cứu mang tính
cấp thiết đối với doanh nghiệp. Việc lựa chọn đề tài này là đề tài làm đề tài khóa luận
của tác giả cũng đã nhận được sự đồng tình ủng hộ và tạo điều kiện giúp đỡ của ban
lãnh đạo, các anh chị trong công ty.
2. Tổng quan tình hình nghiên cứu có liên quan tới đề tài
Qua quá trình tìm hiểu tôi thấy rằng đề tài “ Phát triển văn hóa doanh nghiệp tại
công ty Cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long, chưa từng có ai nghiên cứu về
doanh nghiệp này. Đồng thời sau một thời gian nghiên cứu và tham khảo các đề tài
nghiên cứu về công tác kiểm soát của doanh nghiệp khác nhau trong thời gian gần đây
tôi đã tìm được một số sản phẩm như:
- Thứ nhất: Mai Thị Dung (2007) “Xây dựng một số giá trị văn hóa nổi bật tại
công ty TNHH thương hiệu và dịch vụ Đức Thành” - Luận văn tốt nghiệp trường Đại
học Thương Mại. Luận văn đã nghiên cứu về việc xây dựng một số giá trị văn hóa nổi
bật của công ty TNHH thương mại và dịch vụ Đức Thành như bản sắc, bản lĩnh, biểu

tượng, di sản và chuẩn mực. Đồng thời với đó là việc bảo tồn và phát huy hệ giá trị
truyền thống cho sự phát triển của doanh nghiệp.
- Thứ hai: Vũ Thị Ngọc (2009) “Phát triển một số giá trị văn hóa doanh nghiệp
điển hình của văn phòng công ty TNHH sản xuất và thương mại Hưng Phát” - Luận
văn tốt nghiệp trường Đại học Thương Mại. Luận văn cung cấp khá đầy đủ lý luận về
sự phát triển các giá trị văn hóa doanh nghiệp điển hình, chỉ ra biểu hiện của các giá trị
điển hình cấu thành nên văn hóa công ty Hưng phát, những ảnh hưởng của nhân tố môi
trường tới việc phát triển các giá trị văn hóa doanh nghiệp điển hình của Văn phòng
công ty Hưng phát. Khóa luận đã giải quyết một số mặt tồn tại cần khắc phục của công


3
ty Hưng Phát như: Chưa có nhiều sự đầu tư về thời gian và tiền bạc vào xây dựng và
phát triển văn hóa doanh nghiệp; Sự đầu tư cơ sở vật chất kĩ thuật cho quá trình xây
dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp chưa đồng bộ; Một số thành viên còn cầm
chừng, ngại phấn đấu ảnh hưởng tới không khí làm việc chung; Văn hóa ứng xử, hành
vi giao tiếp của một số nhân viên còn nhiều yếu kém; Quá trình xây dựng và phát triển
văn hóa doanh nghiệp chưa thực sự đồng bộ và toàn diện.
- Thứ ba: Phạm Thị Sen (2011) “Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp
công ty cổ phần ô tô Hoàng Gia” - Luận văn tốt nghiệp trường Đại học Thương Mại.
Bên cạnh việc cung cấp khá đầy đủ những lý luận cơ bản về xây dựng và phát triển
văn hóa doanh nghiệp, luận văn đã tập trung giải quyết một số mặt tồn tại cần khắc
phục của công ty như: Chưa có nhiều sự đầu tư về thời gian và tiền bạc vào xây dựng
và phát triển văn hóa doanh nghiệp; Một số thành viên còn làm việc cầm chừng, ngại
phấn đấu gây ảnh hưởng tới không khí làm việc chung; Văn hóa ứng xử, hành vi giao
tiếp của một số nhân viên còn nhiều yếu kém, công tác truyền đạt thông tin giữa các
phòng ban còn kém; Sự đầu tư cơ sở vật chất kĩ thuật cho quá trình xây dựng và phát
triển văn hóa doanh nghiệp chưa đồng bộ; Quá trình xây dựng và phát triển văn hóa
doanh nghiệp chưa thực sự đồng bộ và toàn diện.
- Thứ tư: Mai Xuân Thảo (2011) “Xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp

công ty TNHH MTV Thương mại Hà Tâm” - Luận văn tốt nghiệp trường Đại học
Thương Mại. Luận văn đã chỉ ra một số mặt tồn tại cần khắc phục của công ty như:
Công ty chưa xây dựng cho mình một trong các biểu hiện của VHDN là phong cách ăn
mặc như quần áo đồng phục, thẻ nhân viên,…cho mỗi CBCNV trong công ty; Công ty
chưa tạo ra các giai thoại, bài hát truyền thống; Công ty cần xây dựng và hoàn thiện
hơn nữa chính sách đãi ngộ, khen thưởng, kỷ luật. Qua đó luận văn đưa ra một số giải
pháp, kiến nghị về việc xây dựng và phát triển VHDN tại công ty TNHH MTV
Thương mại Hà Tâm như sau: Tổ chức các buổi tọa đàm để tuyên truyền nâng cao
nhận thức và sự hiểu biết về vai trò của văn hóa doanh nghiệp dối với công ty; Chấn
chỉnh lại thái độ và phong cách làm việc; Quan tâm tới ban lãnh đạo công ty; Cơ cấu
lại một số chính sách nhân sự của công ty; Định hướng tiếp thu có chọn lọc các giá trị
văn hóa mới.
- Ngoài ra, còn rất nhiều sách, giáo trình có liên quan đến vấn đề phát triển văn
hóa doanh nghiệp như:


4
+ Giáo trình “Văn Hóa Kinh Doanh”, tác giả PGS.TS. Dương Thị Liễu, năm
(2011), bộ môn Văn hóa kinh doanh, trường Đại học kinh tế quốc dân. Giáo trình đã
đưa ra các nội dung cơ bản về văn hóa kinh doanh như: Khái niệm, đặc điểm, vai trò,
các nhân tố tác động, các yếu tố cấu thành văn hóa kinh doanh. Cùng với việc phân
tích, nghiên cứu về văn hóa kinh doanh quốc tế trong điều kiện toàn cầu hóa kinh tế,
phác thảo đời sống văn hóa kinh doanh Việt Nam. Cuối cùng giáo trình đưa ra những
tình huống cụ thể về văn hóa kinh doanh.
+ Quyển sách “Xây dựng văn hóa doanh nghiệp với triết lý Phương Đông”, tác giả
Dương Quốc Thắng (2010), NXB đại học Thái Nguyên. Cuốn sách đề cập tới
những nội dung cơ bản về văn hóa doanh nghiệp, xây dựng văn hóa doanh
nghiệp dựa trên những triết lý phương đông, ngoài ra cuốn sách còn giới
thiệu những nét đặc sắc của văn hóa doanh nghiệp hai quốc gia Nhật Bản và
Hàn Quốc.

+ Quyển sách “Văn hóa doanh nghiệp và sự lãnh đạo (Organizational Culture And
Leadership)”, tác giả Edgar H. Schein (2012), NXB Thời Đại. Cuốn sách trình bày
phương pháp tiếp cận để có được những kiến thức toàn diện về văn hóa doanh
nghiệp cùng với những hàm ý dành cho công tác lãnh đạo, được Giáo sư Edgar
Schein phân tích nghiên cứu và đúc kết từ những trải nghiệm thực tiễn của ông
trong nhiều thập niên.
Tôi nhận thấy đề tài phát triển văn hóa doanh nghiệp không hề mới, đã có những
cá nhân nghiên cứu, do vậy, tôi có thể tham khảo các đề tài,sách, giáo trình về mặt lý
luận và kế thừa các nghiên cứu trước nhằm giúp đề tài của mình hoàn thiện hơn.
3. Mục tiêu nghiên cứu
Thứ nhất: Hệ thống hóa lại một số lý luận cơ bản về văn hóa doanh nghiệp và
phát triển văn hóa doanh nghiệp.
Thứ hai: Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp tại
Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long.
Thứ ba: Đề xuất một số giải pháp phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty cổ
phần Thương mại và công nghệ Tân Long. Để từ đó đạt được một môi trường văn hóa,
môi trường kinh doanh tốt, lành mạnh và phù hợp với tình hình hiện tại của công ty.
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
4.1. Đối tượng nghiên cứu:
Đối tượng nghiên cứu là: Văn hoá doanh nghiệp; giải pháp phát triển văn hoá


5
doanh nghiệp tại Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long
4.2.Phạm vi nghiên cứu:
Phạm vi nghiên cứu về nội dung: Phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty cổ
phần Thương mại và công nghệ Tân Long theo các nội dung: nghiên cứu lý luận về
văn hóa, văn hóa kinh doanh, văn hóa doanh nghiệp, thực trạng công tác phát triển văn
hóa doanh nghiệp và các giải pháp nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp tại Công ty
CP Thương mại và công nghệ Tân Long trong thời gian tới.

Phạm vi không gian: Tại Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long,
địa điểm: Số 171 – tổ 12A Phường Định Công – Quận Hoàng Mại – Hà Nội.
Phạm vi thời gian: Đề tài tiến hành nghiên cứu thực trạng phát triển văn hóa
doanh nghiệp của Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long từ năm 2013 2015 và đề xuất các giải pháp phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty tới năm
2021.
5. Phương pháp nghiên cứu
Trong quá trình thực tập tại công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long
để thu thập thông tin phục vụ việc nghiên cứu đề tài tôi đã sử dụng hai phương phương
pháp : phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu sơ cấp và phương pháp thu thập và xử lý
dữ liệu thứ cấp.
5.1. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu sơ cấp
Dữ liệu sơ cấp là những dữ liệu chưa qua xử lý, được thu thập lần đầu, và thu
thập trực tiếp từ văn phòng giao dịch công ty CP Thương Mại và công nghệ Tân Long
nhằm mục đích điều tra, nghiên cứu cho việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh
nghiệp của công ty. Trong quá trình nghiên cứu hoàn thiện đề tài, tôi sử dụng phối hợp
một số phương pháp:
- Phương pháp phỏng vấn: Gặp và phỏng vấn trực tiếp giám đốc Lê Văn Sang
với các chủ đề và nội dung gồm các câu hỏi phỏng vấn, để thu thập những thông tin
cần thiết và có cái nhìn rõ hơn về hoạt động phát triển văn hóa doanh nghiệp tại công
ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long .
- Phương pháp điều tra: Mẫu phiếu điều tra được thiết kế bao gồm các câu hỏi
trắc nghiệm khách quan và câu hỏi mở dành cho các đối tượng là các trưởng phòng,
nhân viên trong công ty. Số phiếu điều tra phát ra là 32 phiếu, thu về 32 phiếu.
- Phương pháp quan sát: Quan sát các hoạt động của công ty, hoạt động của nhân
viên, thái độ, tác phong làm việc, các biểu hiện của văn hóa doanh nghiệp của công
ty…và ghi chép lại những thông tin cần thiết nhằm đáp ứng mục tiêu nghiên cứu của
đề tài.


6

Các thông tin sau khi được thu thập sẽ được tổng hợp và phân tích để phục vụ
cho quá trình nghiên cứu.
5.2. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu thứ cấp
Dữ liệu thứ cấp là dữ liệu do người khác thu thập, sử dụng cho các mục đích có
thể là khác với mục đích nghiên cứu của chúng ta. Dữ liệu thứ cấp có thể là dữ liệu
chưa xử lý (còn gọi là dữ liệu thô) hoặc dữ liệu đã xử lý. Dữ liệu thứ cấp không phải
do người nghiên cứu trực tiếp thu thập. Nhằm mục đích điều tra, nghiên cứu cho việc
xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp của công ty trong quá trình nghiên cứu
hoàn thiện đề tài tôi tiến hành thu thập các thông tin từ: bản báo cáo tài chính hợp nhất
hàng năm của công ty, bản báo cáo thường niên của công ty, những bài viết trên
internet về văn hóa Tân Long, diễn đàn, giáo trình, ấn phẩm, tạp chí viết về văn hóa
doanh nghiệp,… Tiến hành xử lý những dữ liệu thứ cấp bằng: Phương pháp phân tích
thống kê và Phương pháp so sánh.
- Phương pháp phân tích thống kê là phương pháp thống kê các dữ liệu thứ cấp
thu thập được và tiến hành phân tích, đưa ra các nhận định cụ thể nhất về công tác phát
triển văn hóa doanh nghiệp của công ty CP Thương Mại và công nghệ Tân Long trong
thời gian qua.
- Phương pháp so sánh là phương pháp sử dụng các thông tin sơ cấp và thông tin
thứ cấp đã thu thập được so sánh chúng với nhau để từ đó rút ra các kết luận thông qua
chênh lệch của các số liệu, thông tin. Dựa vào những chênh lệch này để đánh giá các
thông tin và đưa ra các nhận định về việc xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp
của công ty CP Thương Mại và công nghệ Tân Long trong thời gian tới.
6. Kết cấu đề tài.
Ngoài các phần tóm lược, lời cảm ơn, mục lục, danh mục bảng biểu, sơ đồ, hình
vẽ, danh mục từ viết tắt, phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục,
kết cấu khóa luận bao gồm 3 chương:
Chương 1. Một số vấn đề lý luận cơ bản về phát triển văn hóa doanh nghiệp.
Chương 2. Phân tích và đánh giá thực trạng phát triển văn hóa doanh nghiệp của
Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long.
Chương 3. Giải pháp đề xuất và kiến nghị nhằm phát triển văn hóa doanh nghiệp

của Công ty cổ phần Thương mại và công nghệ Tân Long.


7
CHƯƠNG 1: MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ
PHÁT TRIỂN VĂN HÓA DOANH NGHIỆP
1.1 Các khái niệm có liên quan
1.1.1 Khái niệm văn hóa
Văn hóa là một lĩnh vực đa dạng và phức tạp. Khái niệm về văn hóa cũng mang
nội hàm rộng lớn với rất nhiều cách hiểu khác nhau, liên quan đến mọi mặt đời sống
vật chất và tinh thần của con người. Từ xưa đã có nhiều định nghĩa khác nhau về văn
hóa, mỗi định nghĩa phản ánh một cách nhìn nhận và đánh giá khác nhau. Vì vậy việc có

nhiều khái niệm văn hóa khác nhau không có gì đáng ngạc nhiên, trái lại càng làm cho
vấn đề được hiểu biết một cách phong phú và toàn diện hơn.
Theo nhà nhân chủng học (Edward Burnett Tylor) đưa ra năm 1871: “Văn hóa
hay văn minh, theo nghĩa rộng về tộc người học, nói chung gồm có tri thức, tín
ngưỡng, nghệ thuật, đạo đức, luật pháp, tập quán và một số năng lực và thói quen
khác được con người chiếm lĩnh với tư cách một thành viên của xã hội”. Theo khái
niệm này, văn hóa bao gồm tất cả những lĩnh vực liên quan đến đời sống con người, từ
tri thức, tín ngưỡng đến nghệ thuật, đạo đưc, pháp luật… đây chính là các lĩnh vực
sáng tạo của con người.
Theo cựu Tổng thư ký UNESCO (Federico Mayor) nêu ra nhân lễ phát động
Thập kỷ thế giới phát triển văn hoá (1988 - 1997): “Văn hóa là tổng thể sống động các
hoạt động sáng tạo (của các cá nhân và các cộng đồng) trong quá khứ và hiện tại.
Qua các thế kỷ, hoạt động sáng tạo ấy đã hình thành nên hệ thống các giá trị, các
truyền thống và thị hiếu - những yếu tố xác định đặc tính riêng của từng dân tộc.”
Theo nhà văn nổi tiếng người pháp (Edouard Herriot): “Văn hoá là cái còn lại
sau khi người ta đã quên đi tất cả, là cái vẫn còn thiếu sau khi người ta đã học tất cả ”.
Như vậy văn hóa là một bản sắc của mỗi cá nhân, mỗi dân tộc, mỗi quốc gia không ai

có thể dễ dàng quên được.
Khái niệm văn hóa theo (GS.TS Trần Ngọc Thêm): “Văn hóa là một hệ thống
hữu cơ những giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo và tích lũy qua quá
trình hoạt động thực tiễn, trong sự tương tác giữa con người với môi trường tự nhiên
và xã hội của mình.”
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Vì lẽ sinh tồn cũng như mục đích của cuộc sống,
loài người mới sáng tạo và phát minh ra ngôn ngữ, chữ viết, đạo đức, pháp luật, khoa


8
học, tôn giáo, văn họa, nghệ thuật, những công cụ cho sinh hoạt hằng ngày về mặc, ăn
ở và các phương tiện, phương thức sinh hoạt. Toàn bộ những sáng tạo và phát minh
đó tức là văn hóa. Văn hóa là tổng hợp của mọi phương thức sinh hoạt cùng biểu hiện
của nó mà loài người đã sản sinh ra nhằm thích ứng những nhu cầu đời sống và đòi
hỏi của sự sinh tồn.”. Theo khái niệm này văn hóa sẽ bao gồm toàn bộ những gì do
con người sáng tạo ra và phát minh ra.
Văn hóa là một trong những sản phẩm của loài người, nó được tạo ra và phát
triển trong quan hệ qua lại giữa con người với xã hội. Song, chính văn hóa lại tham gia
vào việc tạo nên con người, duy trì sự bền vững và trật tự xã hôi. Văn hóa là trình độ
phát triển của con người và của xã hội được biểu hiện trong các hình thức tổ chức đời
sống và hành động cũng như trong giá trị vật chất và tinh thần do con người tạo ra.
Trên cơ sở phân tích các quan niệm trên chúng ta có thể hiểu một cách khái quát
nhất: “Văn hóa là toàn bộ các giá trị vật chất và tinh thần do loài người đã sáng tạo
ra trong quá trình lao động ( từ lao động trí óc đến lao động chân tay), được chi phối
bở môi trường xung quanh ( môi trường tự nhiên và xã hội) và tính cách của từng tộc
người. Văn hóa ảnh hưởng tới tình cảm, ý nghĩ và hành vi của con người.”
1.1.2 Khái niệm văn hóa doanh nghiệp và phát triển văn hóa doanh nghiệp
1.1.2.1 Khái niệm văn hóa doanh nghiệp
Xã hội rộng lớn có một nền văn hóa lớn. Là một bộ phận của xã hội,mỗi doanh
nghiệp cũng có một nền VHDN của riêng mình. Cũng như văn hóa, VHDN có rất

nhiều quan điểm khác nhau xoay quanh nó, tất cả các khái niệm đó sẽ giúp chúng ta
hiểu hơn về VHDN một cách toàn diện và đầy đủ hơn.
Theo quan điểm của (George De Sainte Marie), chuyên gia người Pháp về doanh
nghiệp vừa và nhỏ: “ Văn hoá doanh nghiệp là tổng hợp các giá trị, các biểu tượng,
huyền thoại, nghi thức, các điều cấm kỵ, các quan điểm triết học, đạo đức tạo thành
nền móng sâu xa của doanh nghiệp”.
Theo tổ chức lao động quốc tế (ILO): “Văn hoá doanh nghiệp là sự trộn lẫn đặc
biệt các giá trị, các tiêu chuẩn, thói quen và truyền thống, những thái độ ứng xử và lễ
nghi mà toàn bộ chúng là duy nhất đối với một tổ chức đã biết.”
Theo (Edgar Schein) , một chuyên gia nghiên cứu các tổ chức, người Mỹ đã nói:
“Văn hoá doanh nghiệp là tổng hợp những quan niệm chung mà các thành viên trong
công ty học được trong quá trình giải quyết các vấn đề nội bộ và xử lý các vấn đề với


9
môi trường xung quanh.”
Như các nhà học giả của Việt Nam cũng có khá nhiều tranh luận xung quanh vấn
đề này. Trong đó có định nghĩa do ông (Đỗ Minh Cương) đưa ra: “ Văn hóa doanh
nghiệp (văn hóa công ty) là một dạng của văn hóa tố chức bao gồm những giả trị,
những nhân tố văn hóa mà doanh nghiệp làm ra trong quá trình sản xuất kinh doanh.”
Một số ý kiến khác lại cho rằng: “Văn hóa doanh nghiệp là toàn bộ những giá
trị tinh thần mà doanh nghiệp tạo ra trong quá trình sản xuất kinh doanh tác động tới
tình cảm, lý trí và hành vi của các thành viên cũng như sự phát triển bền vững của
doanh nghiệp”.
Trên cơ sở kế thừa và phát huy, ta có thể hiểu đầy đủ hơn về VHDN là những quy
phạm chung nhất của một doanh nghiệp, nó định hướng cho một doanh nghiệp và tạo
nên những giá trị khác biệt giữa các doanh nghiệp. Mặc dù có nhiều quan điểm khác
nhau về văn hóa doanh nghiệp, nhưng qua một số những cách hiểu trên, chúng ta, có
thể rút ra một khái niệm khái quát như sau: “Văn hoá doanh nghiệp là toàn bộ các giá
trị văn hóa được gây dựng nên trong suốt quá trình tồn tại và phát triển của một

doanh nghiệp, trở thành các giá trị, các quan niệm và tập quán, truyền thống ăn sâu
vào hoạt động của doanh nghiệp ấy và chi phối tình cảm, nếp suy nghĩ, hành vi ứng
của mọi thành viên của doanh nghiệp trong việc theo đuổi và thực hiện các mục
đích.”
1.1.2.2 Khái niệm phát triển văn hóa doanh nghiệp
Theo viện ngôn ngữ học Việt Nam định nghĩa:“Phát triển chỉ là sự biến đổi hoặc
làm cho biến đổi từ ít đến nhiều, hẹp đến rộng, thập đến cao, đơn giản đến phức tạp”
Theo từ điển tiếng việt thông dụng định nghĩa:“Phát triển là vận động, tiến triển
theo chiều hướng tăng lên.”
Phép biện chứng duy vật cho rằng: “Phát triển là sự vận động theo hướng đi lên,
từ thấp đến cao, từ đơn giản đến phức tạp, từ chưa hoàn thiện đến hoàn thiện của sự
vật.”
Qua những quan điểm, khái niệm về phát triển và văn hóa doanh nghiệp, có thể
khái quát về phát triển văn hóa doanh nghiệp như sau: “Phát triển văn hóa doanh
nghiệp là quá trình thay đổi văn hóa theo xu thế tiến bộ, trong đó bao hàm việc giữ gìn
và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống của doanh nghiệp nhằm đáp ứng ngày
càng tốt hơn những yêu cầu mới, cao hơn của tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế. Đồng


10
thời tạo dựng nên các giá trị văn hóa mới phù hợp với những biến đổi của thời đại.”
1.1.3 Sự cần thiết của việc phát triển văn hóa doanh nghiệp
Văn hóa doanh nghiệp tạo ra sự thống nhất về ý chí hành động của tất cả các
thành viên trong doanh nghiệp, nâng cao sức mạnh của doanh nghiệp
Các thành viên trong doanh nghiệp là những cá thể có những nhân cách, cá tính
khác nhau. Mặt khác do có những nhu cầu và mong muốn khác nhau, họ hành động vì
những động cơ khác nhau, nhằm vào những mục tiêu khác nhau. Sự thống nhất trong
suy nghĩ và hành động chỉ có thể đạt được khi mọi người thừa nhận và tôn trọng
những quan điểm và thang bậc giá trị chung. Văn hóa doanh nghiệp hướng cho mọi
thành viên trong doanh nghiệp mình hành động vì những mục tiêu chung, hành động

một cách có hiệu quả mà nhà quản trị không cần phải quan tâm đến quá nhiều các chỉ
thị.
Văn hóa doanh nghiệp góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh của doanh
nghiệp.
Môi trường kinh doanh luôn luôn biến động và canh tranh ngày càng gay gắt, các
doanh nghiệp cần phải tận dụng mọi nguồn lực để phát triển và thích ứng. Văn hóa
doanh nghiệp phát triển mạnh và bền vững sẽ góp phần tạo nên khả năng cạnh tranh
của doanh nghiệp, văn hóa doanh nghiệp biểu hiện thông qua những vấn đề sau đây:
- Tạo ra bầu không khí và tác phong làm việc tích cực
VHDN là sự kết tinh của hệ thống giá trị của doanh nghiệp được đa số thành viên
trong doanh nghiệp thừa nhận và ủng hộ, vị vậy nó là chất kết dính các thành viên
trong doanh nghiệp lại với nhau, ở nơi nào có được một văn hóa doanh nghiệp tích cực
và lành mạnh, coi trọng các giá trị tinh thần, ở nơi đó người ta cảm nhận thấy một bầu
không khí làm việc thân thiện, chan hòa, tinh thần tương thân tương ái, giúp đỡ và học
hỏi lẫn nhau. Chính bầu không khí làm việc lành mạnh là tác nhân tạo ra sức mạnh
cộng đồng, là “ thừa số chung” trong phép nhân các trí tuệ các nhân thành trí tuệ tập
thể.
Tác phong làm việc của đa số thành viên trong doanh nghiệp cũng mang nặng
dấu ấn của VHDN. Sự khẩn trương năng động hay thái độ thờ ơ với công việc và kết
quả chung không phải là biểu hiện của một số ít cá nhân, mà là sản phẩm được hình
thành sau một thời gian dài bởi “ý thức hệ” trong doanh nghiệp. Tác phong làm việc
khẩn trương, công nghiệp sẽ là tiền đề quan trọng để tạo ra những sản phẩm hàng hóa
cũng như dịch vụ khách hàng có chất lượng cao, phù hợp với tập quán tiêu dùng của
các tầng lớp dân cư trong thời đại công nghiệp hóa.


11
- Nâng cao đạo đức kinh doanh
Đạo đức kinh doanh là một phần quan trọng của văn hóa kinh doanh, đồng thời
cũng là một yếu tố của văn hóa doanh nghiệp. Trong thời đại hiện nay, chất lượng và

giá cả sản phẩm không còn là những “vũ khí đặc chủng” trong cạnh tranh nữa. Khách
hàng tìm đến và ở lại với doanh nghiệp nào biết tôn trọng họ, biết quý thời gian và tiền
bạc cũng như sức khỏe của họ như chính của mình.
- Làm phong phú dịch vụ cho khách hàng
Khách hàng bây giờ không chỉ quan tâm đến chất lượng và giá cả hàng hóa của
doanh nghiệp, mà họ quan tâm nhiều đến chất lượng và chi phí tiêu dùng sản phẩm
hàng hóa đó. Trong các doanh nghiệp có văn hóa doanh nghiệp sẽ nâng cao bởi chất
lượng các dịch vụ trong và sau bán hàng, và chính những dịch vụ đó góp phần làm cho
khách hàng tiêu dùng mua nhiều sản phẩm của doanh nghiệp về sử dụng có hiệu quả
hơn.
- Mang lại hình ảnh cho doanh nghiệp
Hình ảnh của doanh nghiệp ngày nay chủ yếu được phản ánh thông qua thương
hiệu sản phẩm. Thương hiệu sản phẩm là hình ảnh thu nhỏ của doanh nghiệp, nó chứa
đựng tất cả những điều mà khách hàng muốn được biết, được thấy, được hiểu về sản
phẩm, cách thức kinh doanh và chất lượng phục vụ của doanh nghiệp. Thương hiệu
vừa là sức mạnh hữu hình vừa là sức mạnh vô hình. Thương hiệu được coi là một yếu
tố hình thành nên văn hóa doanh nghiệp, bởi vì nó không chỉ phản ảnh chất lượng sản
phẩm, mà còn phản ánh triết lý kinh doanh, quan điểm phục vụ người tiêu dùng. Dẫn
chứng như: Viettel “Hãy nói theo cách của bạn”, TrungNguyen “Khơi nguồn sáng
tạo”…
Từ những phân tích trên cho thấy khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp được
tạo ra từ nhiều yếu tố khác nhau, nhưng đóng vai trò quan trọng nhất vẫn là văn hóa
doanh nghiệp. Vì vậy phát triển văn hóa doanh nghiệp là một vấn đề thiết yếu và có
tính lâu dài của bất kỳ doanh nghiệp muốn thành công trên lĩnh vực kinh doanh.
1.2 Nội dung nghiên cứu phát triển văn hóa doanh nghiệp
1.2.1 Các yếu tố cấu thành văn hóa doanh nghiệp
1.2.1.1 Các yếu tố hữu hình
Kiến trúc đặc trưng: Bao gồm kiến trúc ngoại thất và thiết kế nội thất, đây là một
giá trị văn hóa rất quan trọng, vì tại mỗi doanh nghiệp điều đầu tiên mà khách hàng và
đối tác cảm nhận được khi đến làm việc là kiến trúc công ty, nó thể hiện hình ảnh và

bộ mặt của công ty trong những mối quan hệ lâu dài sau này. Phần lớn những công ty


12
thành đạt hay đang phát triển hoặc muốn gây ấn tượng đối với mọi người về sự khác
biệt, thành công và sức mạnh của họ bằng những công trình kiến trúc đặc biệt và đồ
sộ, đó chính là biểu tượng hình ảnh, thể hiện tính cách và bản sắc riêng về doanh
nghiệp. Bên cạnh đó những thiết kế nội thất cũng rất được quan tâm, từ những chi tiết
lớn như tiêu chuẩn về màu sắc, kiểu dáng của bao bì đặc trưng, thiết kế nội thất như
mặt bằng làm việc, quầy, bàn ghế, phòng làm việc, giá để hàng, lối đi, trang phục...
đến các chi tiết nhỏ như đồ ăn, vị trí công tắc điện, thiết bị và vị trí của chúng trong
phòng vệ sinh…tất cả đều được thiết kế sao cho tiện ích dễ sử dụng, tạo ấn tượng thân
quen thể hiện thiện trí và sự quan tâm.
Nghi lễ, nghi thức và các hoạt động tập thể: Là những hoạt động đã được dự kiến
từ trước và chuẩn bị kỹ lưỡng dưới hình thức các hoạt động, sự kiện văn hóa-xã hội
chính thức, nghiêm trang, tình cảm được tổ chức định kỳ hay bất thường nhằm thắt
chặt mối quan hệ trong doanh nghiệp, giới thiệu về những giá trị được doanh nghiệp
coi trọng và thường được tổ chức vì lợi ích của những người tham dự. Có bốn loại
nghi lễ cơ bản: Nghi lễ chuyển giao, nghi lễ củng cố, Nghi lễ nhắc nhở, nghi lễ liên
kết.
Những câu chuyện, những giai thoại về tổ chức, tấm gương điển hình: Mẩu
chuyện là những câu chuyện thường được thêu dệt từ những sự kiện có thực điển hình
về những giá trị, triết lý của văn hóa doanh nghiệp được các nhân viên trong doanh
nghiệp thường xuyên nhắc lại và phổ biến những nhân viên mới. Một số mẩu truyện
gắn với sự kiện mang tính lịch sử và có thể khái quát hóa hoặc hư cấu thêm trở thành
những giai thoại. Trong các mẩu chuyện kể thường xuất hiện những tấm gương điển
hình, đó là những hình mẫu lý tưởng về hành vi phù hợp với chuẩn mực và giá trị văn
hóa doanh nghiệp.
Thương hiệu: Thuật ngữ thương hiệu được dùng không chỉ đơn thuần là chỉ các
dấu hiệu phân biệt hàng hoá, dịch vụ mà cao hơn nhiều đó là hình ảnh về hàng hoá

hoặc hình tượng về doanh nghiệp trong tâm trí của khách hàng, nó gắn liền với chất
lượng hàng hoá và phong cách kinh doanh, phục vụ của doanh nghiệp. Như vậy,
thương hiệu về bản chất là uy tín, danh tiếng của sản phẩm hàng hoá, dịch vụ hoặc của
doanh nghiệp mà khách hàng nhận biết, nhớ đến thông qua nhãn hiệu hàng hoá và
những yếu tố ẩn chứa bên trong nhãn hiệu đó.


13
Biểu tương(logo): Một công cụ khác biểu thị đặc trưng của văn hóa doanh nghiệp
là biểu tượng. Biểu tượng được thiết kế để thể hiện hình tượng về một doanh nghiệp
bằng ngôn ngữ nghệ thuật phổ thông. Biểu tượng có tác dụng giúp mọi người nhận ra
hay hiểu được thứ mà nó biểu thị. Nói cách khác, biểu tượng là sự biểu trưng những
giá trị, những ý nghĩa tiềm ẩn bên trong của tổ chức thông qua các biểu tượng vật chất
cụ thể.
Ngôn ngữ, khẩu hiệu: Đây là cách diễn đạt cô đọng nhất triết lý hoạt động, kinh
doanh của một công ty, được coi như là một vũ khí quảng cáo, xây dựng thương hiệu
và cạnh tranh vô cùng quan trọng. Nhiều doanh nghiệp đã sử dụng những câu chữ đặc
biệt, khẩu hiệu, ví von, ẩn dụ hay một sắc thái ngôn từ để truyền tài một ý nghĩa cụ thể
đến nhân viên và những người liên quan. Vì vậy khẩu hiệu thường rất đơn giản dễ nhớ
và cũng có tác dụng khích lệ tinh thần lao động của các thành viên trong doanh nghiệp.
Ấn phẩm điển hình: Đây là những tư liệu chính thức có thể giúp mọi người có thể
nhận thấy rõ hơn về cấu trúc văn hóa của doanh nghiệp. Chúng có thể là bản tuyên bố
sứ mệnh, báo cáo thường niên, tài liệu giới thiệu về tổ chức, công ty, sổ vàng truyền
thống, ấn phẩm định kỳ hay đặc biệt, các tài liệu, hồ sơ hướng dẫn sử dụng, bảo
hành.... Thông qua những tài liệu này doanh nghiệp làm rõ được mục tiêu, phương
châm hành động, niềm tin và giá trị chủ đạo triết lý quản lý, thái độ đối với lao động,
công ty, người tiêu dùng, xã hội; Đối với khách hàng và những người liên quan, đây
chính là những căn cứ để xác định tính khả thi, hiệu lực của văn hóa doanh nghiệp
1.2.1.2 Các yếu tố vô hình
Lý tưởng/ Sứ mệnh của doanh nghiệp: Lý tưởng được định nghĩa là sự vận dụng

lý luận vào thực tiễn. Ở mức độ nhận thức này, trạng thái tình cảm của con người
không chỉ là sự tự giác và lòng nhiệt tình, mà hơn thế nữa còn là sự sẵn sang hy sinh
và cống hiến. Lý tưởng tác động mạnh mẽ đến hành động, tình cảm của nhân viên, tạo
ra động lực và những hành động cụ thể thể hiện sự cảm thông, chia sẻ và cống hiến.
Sứ mệnh là lý do để tổ chức tồn tại. Các tổ chức thường thể hiện sứ mệnh của
mình bằng một "tuyên bố sứ mệnh” xúc tích, ngắn gọn, giải thích tổ chức đó tồn tại để
làm gì và sẽ làm gì để tồn tại.
Triết lý kinh doanh và cam kết hành động: Triết lý kinh doanh là những giá trị cốt
lõi mà một doanh nghiệp luôn hướng tới và đảm bảo để nó được thực hiện một cách
tốt nhất. Triết lý kinh doanh là động lực và cũng là thước đo để một doanh nghiệp


14
hướng tới, là nét đặc trưng riêng của mỗi doanh nghiệp, do các thành viên trong doanh
nghiệp sáng tạo ra, trở thành quan niệm ăn sâu vào tiềm thức mỗi thành viên trong
doanh nghiệp.Thông qua triết lý kinh doanh, doanh nghiệp tôn vinh một hệ giá trị chủ
đạo xác định nền tảng cho sự phát triển, gắn kết mọi người và làm cho khách hàng biết
đến doanh nghiệp.
Cam kết hành động của doanh nghiệp thông qua việc xây dựng và thực hiện hệ
thống các quy định về quản lý của doanh nghiệp, bằng phương pháp quản lý thích hợp
trên cơ sở tuân thủ pháp luật hiện hành, nhằm kết hợp hài hoà lợi ích của doanh
nghiệp, người lao động, Nhà Nước và xã hội, là việc ứng xử trong quan hệ lao động
của doanh nghiệp nhằm đảm bảo lợi ích của người lao động, doanh nghiệp, khách
hàng và cộng đồng; bảo vệ người tiêu dùng
Giá trị, niềm tin và thái độ của các thành viên trong doanh nghiệp:
Giá trị: Giá trị là khái niệm phản ánh nhận thức của con người về những chuẩn
mực đạo đức và cho biết con người cần thực hiện như thế nào. Những giá trị trong văn
hóa doanh nghiệp và triết lý kinh doanh của doanh nghiệp được thể hiện thông quá các
yếu tố hữu hình, những nhắc đi nhắc lại trong các chương trình đạo đức được các
thành viên tổ chức và những người liên quan tiếp nhận, tiếp thu và dần chuyển hóa

thành cách chuẩn mực hành vi trong những hoàn cảnh nhất định.
Niềm tin : Niềm tin là đề cập đến mọi người cho rằng làm thế nào là đúng-là sai;
là giá trị được hình thành một cách vững chắc về một cách thức hành động, trạng thái
nhất định.Nhận thức ở cấp độ niềm tin, con người luôn có xu thế hành động chủ động,
tự nguyện, bộc lộ trạng thái tình cảm thông qua sự tự giác và sự nhiệt tình trong hành
động.
Thái độ: Thái độ được định nghĩa là một thói quen tư duy theo kinh nghiệp để
phản ứng theo một cách thức nhất quán, thể hiện sự mong muốn hoặc không mong
muốn đối với sự vật, hiện tượng. Thái độ được hình thành theo thời gian từ sự tiếp thu,
phân tích những giá trị của văn hóa doanh nghiệp và trên cơ sở những giá trị và triết lý
đã được nhận thức. Thái độ của con người bị ảnh hưởng từ cảm giác và tình cảm,
chúng tương đối ổn định và có những ảnh hưởng nhất định tới hành động.
Lịch sử phát triển và truyền thống văn hóa: Lịch sử phát triển và truyền thống
văn hóa là nền tảng cho sự hình thành và phát triển văn hóa trong doanh nghiệp, thông
qua sự hình thành và lịch sử phát triển của doanh nghiệp chúng ta hiểu được đầy đủ


15
quá trình hình thành, vận động và thay đổi của các giá trị văn hóa trong doanh nghiệp,
những nguyên nhân và ảnh hưởng của chúng tới quá trình vận động và thay đổi của
văn hóa trong tổ chức.
1.2.2 Các cách thức phát triển văn hóa doanh nghiệp
Phát triển văn hóa doanh nghiệp là một trong những yếu tố giúp doanh nghiệp
thích ứng với những thay đổi trong môi trường bên ngoài. Những sự thay đổi về chính
trị, kinh tế, xã hội, công nghệ… đang tác động đến hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp, để xây dựng, bảo tồn và phát triển các giá trị văn hóa trong doanh
nghiệp cần phải có cách thức và biện pháp cụ thể:
Biện pháp đầu tiên là: Xây dựng một hệ thống định chế của doanh nghiệp bao
gồm: Xây dựng một hệ thống kiểm soát chặt chẽ và phân tích các công việc các yêu
cầu đối với các hoạt động của doanh nghiệp.

Biện pháp thứ hai là: Xây dựng các kênh thông tin, thu thập và xử lý thông tin,
xây dựng một hệ thống thông tin từ cấp cao nhất đến cấp thấp nhất đảm bảo cho thông
tin đến với các lãnh đạo chính xác và trong thời gian sớm nhất.
Biện pháp thứ ba là: Xây dựng các thể chế và thiết chế tập trung, dân chủ như:
Đa dạng hóa các loại hình đào tạo và phát triển nhân lực, tiêu chuẩn hóa các chức năng
nhiệm vụ, quyền hạn, xây dựng cơ chế kết hợp hài hòa các lợi ích để doanh nghiệp trở
thành ngôi nhà chung, là con thuyền vận mệnh của mọi người.
Để quá trình phát triển văn hóa doanh nghiệp vững mạnh có thể thực hiện một
số bước cơ bản sau:
Bước 1: Xây dựng các hạt nhân văn hóa doanh nghiệp
Đây là cơ sở để hình thành văn hóa doanh nghiệp, các hạt nhân văn hóa là kết quả
của sự tác động qua lại giữa các thành viên trong doanh nghiệp với nhau. Khi doanh
nghiệp bắt đầu hoạt động, nền văn hóa doanh nghiệp xuất hiện, phát triển và tự bảo vệ.
Văn hóa doanh nghiệp có tính đặc thù nên các hạt nhân văn hóa được hình thành cũng
có tính chất riêng biệt. Văn hóa của các tập đoàn đa quốc gia cũng khác với văn hóa của
các doanh nghiệp liên doanh hay văn hóa của các doanh nghiệp gia đình. Hạt nhân văn
hóa doanh nghiệp bao gồm: triết lý, niềm tin, các chuẩn mực làm việc và hệ giá trị.
Bước 2: Xây dựng các tiêu chuẩn về văn hóa
Để hình thành một nền văn hóa mạnh và có bản sắc riêng, hầu hết các doanh
nghiệp đều xây dựng cho mình các tiêu chuẩn về văn hóa và buộc mọi nguời khi vào


16
làm trong doanh nghiệp phải tuân theo. Các giá trị văn hóa trong doanh nghiệp sẽ được
xây dựng và phát triển theo những tiêu chuẩn này, và các tiêu chuẩn này cũng có thể
thay đổi nếu không còn phù hợp hoặc hiệu qủa thấp. Trong trường hợp như vậy việc
sáng tạo ra những tiêu chuẩn mới là cần thiết.
Bước 3: Phát triển văn hóa giao lưu giữa các doanh nghiệp
Các doanh nghiệp thường có xu hướng liên doanh, liên kết với nhau để tồn tại
trong môi trường kinh doanh phức tạp, đa văn hóa các doanh nghiệp không thể duy trì

văn hóa doanh nghiệp mình như những lãnh địa đóng kín cửa mà phải mở cửa và phát
triển giao lưu về văn hóa. Việc phát triển giao lưu về văn hóa sẽ tạo điều kiện cho các
doanh nghiệp học tập, lựa chọn những khía cạnh tốt về văn hóa của các doanh nghiệp
khác nhằm phát triển mạnh nền văn hóa của doanh nghiệp mình và ngược lại.
1.2.3 Nguyên tắc và quy trình phát triển văn hóa doanh nghiệp
1.2.3.1 Các nguyên tắc phát triển văn hóa doanh nghiệp
Thực hiện xây dựng văn hóa doanh nghiệp vững mạnh, trước hết cần phải tuân
thủ những nguyên tắc cơ bản sau:
- Phải có thời gian: Không thể nóng vội xây dựng hay thay đổi ngay lập tức, cần
có phải chuẩn bị kỹ càng
- Lãnh đạo phải là người thay đổi đầu tiên, người định hướng và đi tiên phong
trong việc thực hiện các giá trị văn hóa của doanh nghiệp
- Phải được sự thống nhất của mọi thành viên trong doanh nghiệp và phải do tập
thể doanh nghiệp tạo dựng nên: văn hóa doanh nghiệp phản ánh một cách sâu sắc quan
điểm, hành vi, phong cách… của doanh nghiệp
- Văn hóa doanh nghiệp hướng về con người: Con người là chủ thể nền văn hóa
doanh nghiệp, con người là phương tiện tạo dựng và cũng là mục đích phát triển văn
hóa doanh nghiệp
- Văn hóa doanh nghiệp phải phù hợp với cả môi trường bên trong lẫn bên ngoài
doanh nghiệp, phải phù hợp với những điều kiện cụ thể của từng doanh nghiệp, dựa
trên điểm mạnh của doanh nghiệp và phải phù hợp với môi trường kinh doanh, văn
hóa dân tộc
1.2.3.2 Quy trình phát triển văn hóa doanh nghiệp


17
Có nhiều mô hình được các nhà nghiên cứu đề xuất. Tuy nhiên mô hình được các
doanh nghiệp áp dụng nhiều để xây dựng và phát triển văn hóa doanh nghiệp được hai
tác giả Julie Heifetz & Richard Hagberg đã đề xuất gồm 11 bước cụ thể như sau:
Bước 1: Tìm hiểu môi trường và các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược doanh

nghiệp trong tương lai. Xem xét có yếu tố nào làm thay đổi chiến lược doanh nghiệp
trong tương lai.
Bước 2: Xác định đâu là giá trị cốt lõi làm cơ sở cho thành công. Đây là bước cơ
bản nhất để xây dựng văn hóa doanh nghiệp. Các giá trị cốt lõi phải là các giá trị
không phai nhòa theo thời gian và là trái tim và linh hồn của doanh nghiệp.
Bước 3: Xây dựng tầm nhìn mà doanh nghiệp sẽ vươn tới. Tầm nhìn chính là bức
tranh lý tưởng về doanh nghiệp trong tương lai. Tầm nhìn chính là định hướng để xây
dựng văn hóa doanh nghiệp. Có thể doanh nghiệp mà ta mong muốn xây dựng hoàn
khác biệt so với doanh nghiệp hiện mình đang có.
Bước 4: Đánh giá văn hóa hiện tại và xác định nhũng yếu tố văn hóa nào cần
thay đổi. Sự thay đổi hay xây dựng VHDN thường bắt đầu bằng việc đánh giá xem văn
hóa hiện tại như thế nào và kết hợp với chiến lược phát triển văn hóa doanh nghiệp.
đánh giá VHDN là một việc thực sự khó khăn vì VHDN thường khó thấy và dễ nhầm
lẫn về tiêu chí đánh giá. Những ngầm định không nói ra hay không viết ra thì càng khó
đánh giá. Thường thì con người hòa mình trong văn hóa và không thấy được sự tồn tại
khách quan của nó.
Bước 5: Khi chúng ta đã xác định được một văn hóa lý tưởng cho doanh nghiệp
mình và cũng đã có sự thấu hiểu về văn hóa đang tồn tại trong doanh nghiệp mình.
Lúc này sự tập trung tiếp theo là vào việc làm thế nào để thu hẹp khoảng cách giữa
những giá trị chúng ta hiện có và những giá trị chúng ta mong muốn. Các khoảng cách
nay nên đánh giá theo 4 tiêu chí: phong cách làm việc, ra quyết định, giao tiếp, đối xử.
Bước 6: Xác định vai trò của lãnh đạo trong việc dẫn dắt thay đổi VHDN. Lãnh
đạo đóng vai trò quan trọng cho việc xây dựng VHDN . Họ là người đề xướng và
hướng dẫn các nỗ lực thay đổi, chịu trách nhiệm xây dựng tầm nhìn, truyền bá cho
nhân viên hiểu đúng, tin tưởng và cũng nỗ lực để xây dựng. Lãnh đạo cũng đóng vai
trò quan trọng trong việc xua tan những mối lo sợ và thiếu an toàn của nhân viên.
Bước 7: Soạn thảo kế hoạch hành động bao gồm các mục tiêu, hoạt động, thời
gian, điểm mốc và trách nhiệm cụ thể. Cái gì là ưu tiên? Đâu là chỗ chúng ta cần tập