Các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp điều tiết giá bất động sản

VẤN ĐỀ

HÔM NAY

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ ĐỀ XUẤT
GIẢI PHÁP ĐIỀU TIẾT GIÁ BẤT ĐỘNG SẢN

Ths. Nguyễn Hồng Phú*

Giá bất động sản (BĐS) cũng giống
như các loại hàng hóa thông thường khác
được hình thành trên cơ sở quan hệ cung

PHÂN LOẠI GIÁ BẤT ĐỘNG SẢN

– cầu về BĐS trên thị trường. Giá cả BĐS
là biểu hiện bằng tiền giá trị của tài sản
mà bên bán và bên mua có thể chấp nhận.
Về cơ bản giá cả BĐS bao gồm giá của đất
và giá công trình. Trong đó, đất đai không
phải là sản phẩm do con người tạo ra nên
không có giá thành sản xuất. Giá trị của
đất đai chủ yếu là do tự nhiên sinh ra và
do con người khai thác sử dụng đất đai
mang lại. Khi khai thác sử dụng đất đai,
lợi ích thu được càng lớn thì giá trị của đất
càng cao. Đất đai có thể được mua bán,
chuyển nhượng dẫn tới đất đai có “giá trị
trao đổi”. Giá trị của đất đai được biểu hiện
dưới hình thức tiền tệ, đó chính là “giá cả
của đất đai” thường gọi là giá đất. Tuy

nhiên, hàng hoá BĐS, nhà ở là hàng hoá
đặc biệt, do đó giá cả BĐS có một số đặc
trưng riêng. Giá cả BĐS phụ thuộc vào
mức độ lợi ích sử dụng, mức độ khan hiếm
tương đối và mức cầu của người mua.

Giá cả BĐS nhà ở có nhiều cách phân loại khác nhau phụ
thuộc vào ý nghĩa, mục đích sử dụng riêng. Sau đây là một số
cách phân loại giá BĐS thông dụng:
- Giá thị trường là giá mua bán BĐS mang tính phổ biến, nó
chỉ có ý nghĩa trên khi có thị trường mở và cạnh tranh, lợi ích
của bản thân người mua và người bán được thể hiện rõ ràng,
trong điều kiện được thông tin đầy đủ và không chịu bất kỳ
áp lực của hoàn cảnh đặc biệt nào;
- Giá đầu tư là giá của BĐS cho người đầu tư, sự tăng thêm
giá trị trên thị trường của đối tượng bất động sản nhờ việc
đầu tư;
- Giá bảo hiểm là giá thị trường của đối tượng, được tính
với mục đích bảo hiểm. Thông thường đây là giá thay thế hay
giá xây dựng lại (khôi phục);
- Giá thay thế là giá của đối tượng bất động sản mới với các
tính chất chức năng tương tự, sử dụng loại vật liệu, có kết cấu
và trang thiết bị tại mặt bằng thời điểm hiện tại;
- Giá xây dựng lại (khôi phục) là giá tái xây dựng đối tượng
bất động sản, như vậy toàn bộ chi phí cho việc xây dựng được
lấy y nguyên theo đối tượng cần định giá;
- Giá cầm cố, được tính trên cơ sở giá thị trường phục vụ
việc cho vay (tín dụng);
- Giá tính thuế là giá của BĐS được xác định cho việc tính

*Viện Kinh tế Xây dựng, Bộ Xây dựng

40 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ

thuế và được tính phù hợp với các quy định pháp luật. Đây


VẤN ĐỀ

HÔM NAY

là giá thị trường hay giá khôi phục lại phụ thuộc vào đối

là tính hữu dụng và nhu cầu về loại BĐS trên thị trường.

tượng bất động sản;

Tính hữu dụng được hiểu là các lợi ích mang lại cho người

- Giá tận dụng là giá của đối tượng BĐS được định giá

chủ sở hữu của BĐS. BĐS càng tiện nghi, thỏa mãn được

bằng giá vật liệu thị trường của bản thân đối tượng và có

nhiều lợi ích cho người tiêu dùng thì giá thành BĐS đó

tính toán đến các chi phí cho việc tận dụng đối tượng đó;

càng lớn và khả năng sẵn sàng trả giá cao hơn cho BĐS

Ngoài ra, nếu căn cứ vào công dụng của BĐS, còn có

đó cũng sẽ tăng lên. Từ đó có thể thấy, tính chất này đồng

các loại giá khác như Giá thuê, dùng trong giao dịch cho

biến theo giá trị của BĐS. Tuy nhiên, trong một số trường

thuê; Giá đền bù, dùng trong giải phóng mặt bằng; Giá

hợp đặc biệt, khi tài sản có hữu dụng nhưng không có

khởi điểm đấu giá; Giá trưng mua lại khi Chính phủ cần

khả năng chuyển giao thì cũng có thể làm giảm giá trị

huy động BĐS...Tuy nhiên, trong phạm vi nghiên cứu của

của nó. Ví dụ như: Vị trí của BĐS nằm trong khu quy hoạch

dự án, ta chỉ cần quan tâm đến giá thị trường của BĐS.

treo, khả năng chuyển giao bị giới hạn làm cho giá trị bị
sụt giảm.
Tính khan hiếm và nhu cầu thể hiện qua quan hệ cung
cầu thị trường. Khi BĐS nào đó khan hiếm trên thị trường
có nghĩa rằng cung thị trường có hạn, theo quy luật cung
– cầu, nếu thị trường vẫn có nhu cầu về loại BĐS đó thì
giá BĐS đó sẽ tăng lên. Với trường hợp loại BĐS nào đó có

nhu cầu tăng cao có nghĩa rằng cầu thị trường tăng lên
thì theo quy luật cầu, giá của loại BĐS đó sẽ tăng và ngược
lại. Tuy nhiên, chúng ta cần lưu ý rằng cung của BĐS trong
ngắn hạn có tính chất co giãn kém, do vậy giá của BĐS

Giá bất động sản phụ thuộc vào mức độ lợi ích sử dụng,
mức độ khan hiếm tương đối và mức cầu của người mua

CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN GIÁ BẤT ĐỘNG SẢN
Giá cả BĐS tuỳ thuộc một phần lớn vào quan hệ cung –

trong ngắn hạn chủ yếu phụ thuộc vào nhu cầu của thị
trường, hay nói khác đi cầu tăng, giá tăng và ngược lại.
Một số đồ thị minh họa cho việc giá BĐS chịu ảnh
hưởng từ thay đổi cung, cầu của thị trường:

cầu trên thị trường. Khi cầu lớn hơn cung, giá BĐS thường
bị đẩy cao lên; ngược lại, khi cầu thấp hơn cung, giá BĐS
có xu hướng giảm xuống. Tuy nhiên, giá cả BĐS còn phụ
thuộc vào nhiều yếu tố khác như những yếu tố xuất phát
từ những khuyết tật của thị trường như “độc quyền”, “đầu
cơ”, “cạnh tranh không lành mạnh”... có những yếu tố xuất
phát từ sự can thiệp của Nhà nước như đầu tư của Nhà

Hình 1. Giá tăng khi cầu (nhu cầu) tăng

nước vào việc nâng cấp cơ sở hạ tầng khu dân cư (đường
giao thông, cấp và thoát nước, cấp điện...), tăng hoặc
miễn giảm thuế cho các doanh nghiệp kinh doanh địa ốc,
áp dụng việc bán đấu giá tài sản BĐS thuộc sở hữu Nhà

nước, chính sách nhà ở cho người có thu nhập thấp...; có
những yếu tố bắt nguồn từ tâm lý, thói quen của người
dân như không muốn bán nhà đất do cha ông để lại, hoặc

Hình 2. Giá tăng khi cung thị trường giảm (khan hiếm)

không thích ở nhà chung cư, hoặc nhu cầu có nhà nằm

S: đường cung về BĐS, D: đường cầu về BĐS, Q: số

trên quốc lộ, tỉnh lộ...
Có 3 nhóm nhân tố tác động ảnh hưởng đến giá BĐS
nói riêng cũng như đối với BĐS nói chung, cụ thể là:

lượng BĐS, P: giá BĐS
Tại Hình 1, cung và cầu BĐS gặp nhau tại 1 điểm hình
thành mức giá P1 ứng với số lượng Q1. Khi nhu cầu tăng

1. Yếu tố thị trường

làm cho đường cầu dịch chuyển sang phải, vì thế đường

Yếu tố thị trường ảnh hưởng mạnh nhất đến giá BĐS

cung và đường cầu cắt nhau tại điểm mới và hình thành
Số 55.2017

XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ

41

VẤN ĐỀ

HÔM NAY

nên giá mới là P2 ứng với lượng mới là Q2. Tương tự vậy,

trung tâm vui chơi giải trí... Những BĐS nằm tại vị trí càng

Hình 2 minh họa giá BĐS tăng khi BĐS khan hiếm, cung

thỏa mãn được nhiều tiêu chí đó thì giá càng cao. Trong

BĐS sụt giảm làm cho giá BĐS tăng lên.

đó, việc BĐS nằm tại vị trí có đường hoặc ngõ rộng ảnh

2. Yếu tố vị trí

hưởng khá nhiều tới giá BĐS. Qua khảo sát tại các trung

Mỗi BĐS đều gắn liền với một vị trí cố định, và gần như

tâm thành phố có thể thấy, BĐS nằm ở mặt phố có thể

duy nhất. Hầu như các BĐS khác nhau đều có vị trí khác

đắt hơn BĐS trong ngõ từ 2-5 lần, BĐS nằm ở ngõ to mà

nhau, không lặp lại hay giống nhau mà chỉ có thể tương

hiện nay người ta thường định lượng bằng việc ô tô có

tự nhau. Với mỗi vị trí của BĐS, khả năng sinh lời của BĐS

thể vào được có thể có giá cao gấp 1,2-2 lần BĐS cùng

cũng khác nhau. Khả năng sinh lời do yếu tố vị trí BĐS

khu vực nhưng nằm ở ngõ nhỏ hơn. Còn tại các khu đô

mang lại càng cao thì giá trị của BĐS càng lớn. Việc xem

thị mới, vị trí của các BĐS ảnh hưởng tới giá BĐS cũng

xét đánh giá ưu thế về vị trí BĐS là cực kỳ quan trọng, đặc

không nhỏ.

biệt là đối với việc xác định giá đất.

Ngoài ra, tùy thuộc vào nhu cầu riêng của từng đối

Mỗi BĐS luôn đồng thời tồn tại 2 loại vị trí, vị trí tuyệt

tượng sử dụng BĐS mà giá BĐS có thể khác nhau. Những

đối và vị trí tương đối. Vị trí tuyệt đối của BĐS là vị trí duy

người làm khoa học thì lại thích mua BĐS có vị trí yên

nhất với mỗi BĐS thể hiện tính cố định của BĐS, còn vị

tĩnh, thoáng mát. Những người làm nghệ thuật thì muốn

trí tương đối của BĐS thể hiện đặc điểm tương đồng của

sở hữu BĐS có vị trí gần gũi với thiên nhiên, lãng mạn.

một nhóm BĐS như: Những BĐS nằm tại trung tâm đô

Với mỗi nhu cầu, sở thích riêng biệt này, BĐS thỏa mãn

thị, BĐS ở ngoại ô... Cả 2 loại vị trí nói trên đều có vai trò

được các yêu cầu phù hợp cũng sẽ có lợi thế về giá hơn

quan trọng trong việc xác lập giá trị của BĐS. Ví dụ như

các BĐS khác.

BĐS ở mặt phố có giá cao hơn BĐS ở trong ngõ hẻm (vị trí

Mặt khác, không chỉ thuận tiện và thỏa mãn được các

tuyệt đối), BĐS ở trung tâm TP. Hà Nội có giá cao hơn BĐS

nhu cầu, vị trí BĐS mang lại khả năng sinh lời cao do sự

ở ngoại ô Thành phố (vị trí tương đối).

tăng giá BĐS cho người sở hữu. Có thể thấy, với tốc độ

Sự khác biệt về vị trí, hướng nhà tạo nên một sự chênh

tăng dân số như hiện nay và nhu cầu mở rộng các thành

lệch khá lớn về giá bán ở trong cùng một dự án bất động

phố, các đô thị hiện nay thì quỹ đất tại các khu trung tâm

sản. Tính duy nhất về vị trí của một mảnh đất nhất định

có vị trí đẹp sẽ ngày càng hạn hẹp. Do đó, việc sở hữu một

và khả năng sinh lời của đất được hiểu là khoản lợi nhuận

vị trí BĐS đắc địa sẽ ngày càng khó.

thu được từ đất do nó có vị trí thuận lợi hơn so với các vị

3. Các yếu tố khác

trí đất khác. Khi những thửa đất có diện tích như nhau,

Ngoài hai yếu tố chính ảnh hưởng đến giá BĐS là yếu

được sử dụng cho những mục đích giống nhau và các

tố thị trường và yếu tố vị trí thì còn một số yếu tố khác

yêu cầu tương tự về vốn, lao động và quản lý tạo ra các

cũng có những ảnh hưởng nhất định tới giá BĐS như:

thu nhập ròng khác nhau. Chênh lệch về thu nhập ròng

♦ Kích thước, diện tích, hình thể thửa đất hoặc lô đất

từ những mảnh đất này chính là thể hiện về chênh lệch

Một kích thước và diện tích thửa đất tối ưu khi thoả

về giá đất và cần được tính đến trong quá trình xác định

mãn một loại nhu cầu cụ thể của đa số dân cư trong vùng

giá trị đất đai.

thì sẽ có giá cao. Ví dụ: Tại Hà Nội, với nhu cầu để ở, thì

Thông thường, những BĐS có thể mang lại lợi ích kinh

loại kích thước và diện tích tối ưu khi mặt tiền thửa đất từ

tế cao thường có giá trị rất đắt đỏ. Đặc biệt là những BĐS

4m-5m và chiều sâu thửa đất là từ 10m-15m. Khi diện tích

nằm tại vị trí mặt đường các khu phố sầm uất, thuận lợi

ô đất lớn hơn diện tích tối ưu thì giá trị đất sẽ giảm đi do

cho việc kinh doanh, buôn bán. Còn với những
người muốn mua BĐS để phục vụ nhu
cầu về chỗ ở thì hầu hết đều đặt ra
một số tiêu chí về vị trí BĐS để

số người dân có đủ khả năng để mua được ô

Sự khác biệt về vị trí,
hướng nhà tạo nên một sự chênh lệch đất diện tích lớn cũng giảm đi, còn với
khá lớn về giá bán ở trong cùng một dự án
diện tích ô đất nhỏ hơn diện tích
bất động sản

chọn lựa như: đường hoặc ngõ

tối ưu thì nhu cầu ít hơn nên
giá trị đất cũng giảm đi. Về

rộng, gần trường học, gần

hình thể, đa số người dân

bệnh viện, gần chợ, gần mặt

đều thích lô đất có hình

đường phố, gần các khu

chữ nhật, các lô đất méo

42 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ


VẤN ĐỀ

HÔM NAY

mó hoặc có góc nhọn sẽ bị giảm giá

♦ Tình trạng pháp lý của BĐS

trị trừ trường hợp lô đất “nở hậu” tức

Các giấy tờ chứng minh tính hợp pháp về quyền sử dụng đất, sở hữu nhà,

có chiều dài của mặt sau nhà lớn hơn giấy phép xây dựng... hiện có nếu không đầy đủ theo quy định của pháp luật
chiều dài mặt tiền thì giá trị đất lại cao thì giá trị BĐS sẽ thấp. Hoặc nếu BĐS đang trong tình trạng thế chấp hoặc
hơn.

tranh chấp quyền sử dụng đất, sở hữu nhà…thì giá trị BĐS cũng bị giảm.

♦ Địa hình BĐS toạ lạc

♦ Các yếu tố xã hội

Địa hình nơi BĐS toạ lạc cao hay

Môi trường xã hội cũng có tác động lớn đến giá trị BĐS. Một khu vực mà

thấp so với các BĐS khác trong vùng mật độ dân số đột nhiên tăng cao do tốc độ tăng của dân số cơ học thì giá trị
lân cận có tác động đến giá trị BĐS. BĐS nơi đó sẽ tăng lên do cân bằng cung-cầu bị phá vỡ. Ngoài ra, các yếu tố
Nước ta có hai mùa là mùa mưa và xã hội khác trong vùng như: chất lượng dịch vụ y tế, giáo dục, trình độ dân trí,
mùa khô diễn ra rõ rệt. Vào mùa vấn đề an ninh trật tự... cũng ảnh hưởng thuận chiều tới giá BĐS.
mưa, những khu vực có địa hình thấp

♦ Các cơ chế chính sách của Nhà nước

thường hay bị ngập nước hay bị hiện

Các cơ chế chính sách của Nhà nước có thể ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián

tượng triều cường gây rất nhiều khó tiếp tới giá BĐS thông qua những tác động vào hoạt động của thị trường BĐS
khăn trong việc đảm bảo giao thông nói chung và sự đầu tư vào lĩnh vực BĐS nói riêng.
cũng như làm đảo lộn và tác động

♦ Các yếu tố kinh tế vĩ mô

xấu tới cuộc sống của người dân. Do

Có rất nhiều yếu tố kinh tế vĩ mô có tác động tới giá BĐS như: tỷ lệ lạm

đó, mọi người đều không muốn mua phát, tình hình thị trường lao động, thị trường chứng khoán, tỷ giá ngoại tệ,
những BĐS này, làm giá của BĐS bị thị trường tín dụng...
thấp xuống. Ngược lại, những BĐS có

Người sử dụng bất động sản có nhu cầu tiếp cận các dự án đáp ứng được

không gian sống, môi trường sống văn minh, khoa học, lành mạnh

địa hình cao sẽ có giá đắt hơn.
♦ Tình trạng môi trường
Mọi người đều có xu hướng chọn
BĐS có môi trường xung quanh trong
lành, sạch sẽ, thoáng mát, yên tĩnh.
Một môi trường tốt sẽ giúp con người
thư thái, khỏe mạnh, dễ dàng nghỉ
ngơi và thư giãn. Do đó, môi trường
trong lành hay bị ô nhiễm, yên tĩnh
hay ồn ào đều ảnh hưởng trực tiếp
đến giá BĐS. Cụ thể, môi trường khu
vực xung quanh BĐS càng tốt thì giá
BĐS càng cao và ngược lại môi trường
xung quanh BĐS càng bị ô nhiễm thì
giá BĐS càng thấp.

GIẢI PHÁP VỀ ĐIỀU TIẾT GIÁ BẤT ĐỘNG SẢN PHÙ HỢP VỚI MỨC ĐỘ
PHÁT TRIỂN CỦA NỀN KINH TẾ VÀ MỨC THU NHẬP CHUNG CỦA TOÀN

♦ Hiện trạng về hệ thống cơ sở hạ XÃ HỘI
tầng nơi có BĐS

Theo báo cáo của Ủy ban kinh tế Quốc hội, trong vòng 20 năm qua, giá nhà

Hệ thống cơ sở hạng tầng như hệ đất ở nước ta đã tăng lên 100 lần và giá nhà ở trung bình cao hơn 25 lần so với
thống đường giao thông, hệ thống thu nhập bình quân của người lao động. So với thu nhập, giá BĐS trung bình
cấp thoát nước, cấp điện, thông tin ở các nước Châu Âu chỉ bằng 7 lần, Thái Lan 6,3 lần, Singapore là 5,2 lần. Dù
liên lạc…càng hoàn chỉnh, năng lực gặp khó khăn suốt 2 năm qua, tính trên tổng thể, giá nhà ở thực tế không giảm

phục vụ càng tốt thì giá BĐS càng cao. nhiều, chỉ giảm ở những phân khúc và những khu vực bị thổi lên một cách quá
Nếu hệ thống cơ sở hạ tầng kém, năng vô lý. Theo nhiều chuyên gia kinh tế, giá BĐS ở nước ta là ảo vì giá không tương
lực phục vụ yếu như hay bị mất điện, xứng với thu nhập của người dân và giá trị sinh lời của BĐS. Nguyên nhân giá
mất nước... thì giá BĐS sẽ càng thấp.

BĐS cao bất hợp lý là do các nguyên nhân về cung cầu, tính kém minh bạch
Số 55.2017

XÂY DỰNG & ĐÔ THỊ

43


VẤN ĐỀ

HÔM NAY

của thị trường, chi phí chuẩn bị các dự án quá cao. Việc
điều tiết giá BĐS có thể thực hiện như sau:
1. Đối với nhà ở xã hội, nhà ở cho người thu nhập
thấp

- Kiểm soát chống đầu cơ BĐS thông qua các biện pháp
về thuế, hành chính và kinh tế khác.
- Tổ chức bình ổn giá, không để giá các sản phẩm liên
quan đến đầu vào BĐS tăng cao bất hợp lý.

Nhà nước có chính sách khống chế giá một cách có

- Sớm hoàn thiện hệ thống thông tin thị trường BĐS,

hiệu quả thông qua các quy định cụ thể, theo hướng: Có

trước mắt cần công bố thông tin về giá thành xây dựng

phương án quản lý về thiết kế cơ sở và tổng mức đầu tư

BĐS nhà ở, giá bình quân của BĐS (giá nhà, đất) đã giao

ngay trong giai đoạn lập dự án của các chủ đầu tư; Cần

dịch thành công trên thị trường, chỉ số đánh giá thị trường

thống nhất về thời điểm huy động vốn từ khách hàng và

BĐS để các đối tượng trong xã hội có thể tham khảo khi

mức độ huy động vốn. Bên cạnh đó nghiên cứu cơ chế

quyết định đầu tư, kinh doanh BĐS.

quản lý đầu tư phù hợp cho loại nhà này với mục tiêu tiết
giảm tối đa chi phí.

Minh bạch được giá BĐS cũng như làm rõ các chi phí
xây dựng thì mới có thể đưa BĐS trở về đúng giá trị thực

Đẩy mạnh nghiên cứu áp dụng các loại công nghệ xây

của nó. Khi ấy mới có thể làm tăng tính thanh khoản của

dựng hiện đại và sử dụng các loại vật liệu xây dựng thích

thị trường BĐS và khiến thị trường sôi động trở lại. Để

hợp sẽ nâng cao được chất lượng, giảm giá thành nhà ở

đảm bảo tính hiệu quả của các dự án, quản lý được giá

và rút ngắn thời gian xây dựng, phù hợp với điều kiện cụ

BĐS, không cho phép giá BĐS lên quá cao gây mất cân

thể của từng địa phương.

đối cung cầu, việc thường xuyên có các cuộc điều tra,

ảnh 5: Bất động sản sẽ trở về giá trị thực khi người

nghiên cứu để cung cấp thông tin đầy đủ về thị trường

mua nhà đất cảm thấy giá nhà đất phù hợp với khả năng

BĐS là hết sức cần thiết. Chức năng điều tiết thị trường

chi tiêu họ

không của ai khác ngoài của chính quyền địa phương và

2. Đối với nhà ở thương mại

cơ quan quản lý Nhà nước về phát triển nhà và thị trường

Bất động sản sẽ trở về giá trị thực khi người mua nhà

BĐS. Việc đảm bảo thị trường BĐS hoạt động có hiệu

đất cảm thấy giá nhà đất phù hợp với khả năng chi tiêu

quả không chỉ mang lại lợi ích cho Nhà nước, nhà đầu tư,

họ. Để đưa BĐS về giá trị thực của nó, Nhà nước có thể

người sử dụng mà còn góp phần thúc đẩy tăng trưởng

can thiệp gián tiếp qua các giải pháp:

kinh tế, cải thiện xã hội, cải thiện nhà ở cho đại bộ phận

- Làm cho thị trường minh bạch hơn thông qua các biện

dân cư đô thị.

pháp công khai quy hoạch BĐS; tổ chức đấu thầu đấu giá

Theo các chuyên gia, thông thường, để xác định mức

đất; tổ chức, nâng cao chất lượng, năng lực hệ thống các

độ hợp lý về giá của BĐS thường dựa vào các yếu tố cơ

sàn giao dịch BĐS thực sự.

bản, đó là: Yếu tố đầu tiên là dựa trên so sánh chi phí làm

- Giảm chi phí chuẩn bị dự án thông qua giảm thủ tục

ra BĐS và tỷ suất lợi nhuận chung của nền kinh tế, hoặc là

hành chính, quy trình phê duyệt dự án, thủ tục đền bù

tỷ suất lợi nhuận trên vốn đầu tư chính ngành kinh doanh

giải phóng mặt bằng và các chi phí bất hợp lý khác liên

BĐS với các ngành có liên quan. Thứ hai, phải so sánh với

quan đến đền bù mặt bằng, tiền sử dụng đất.

mức thu nhập, sức mua có khả năng thanh toán của các

- Đẩy mạnh phát triển nhà ở xã hội nhằm tăng nguồn

tầng lớp dân cư. Thứ ba, xem xét mức sinh lợi của ngành

cung cho thị trường thông qua các chính sách hỗ trợ của

kinh doanh BĐS so với mức sinh lợi chung của nền kinh tế

Nhà nước như: Chính sách tiếp cận quỹ đất, chính sách

và mức sinh lợi của kênh dân cư đầu tư vốn vào thị trường

đền bù giải phóng mặt bằng, chính sách thuế, lãi suất,…

tiền tệ.

44 HỌC VIỆN CÁN BỘ QUẢN LÝ XÂY DỰNG VÀ ĐÔ THỊ