Bài giảng Kế toán tài chính: Chương 6 - ĐH Ngân Hàng TP.HCM

06-Jul-19

M C TIÊU

CH

Sau khi h c xong ch

NG 6:

K TOÁN
HO T

NG

UT

TÀI CHÍNH

ng này, ng

i h c có th :

• Nh n bi t các kho n u t tài chính t i doanh nghi p.
• Xác nh giá g c c a các kho n u t tài chính.
• Nh n di n và v n d ng các tài kho n k toán thích h p
trong x lý các giao d ch kinh t liên quan n các kho n
u t tài chính.
• V n d ng h ch toán k toán m t s giao d ch kinh t ch
y u liên quan n các kho n u t tài chính.
• Trình bày thông tin các kho n u t tài chính trên báo

cáo tài chính.

2

N I DUNG

1. Nh ng v n
t tài chính
2. K toán ho t

TÀI LI U THAM KH O

chung v k toán ho t

ng

ng

u t tài chính

3. Trình bày thông tin trên báo cáo tài chính

u

•
•
•
•
•
•

3

Chu n m c k toán 07- Các kho n u t vào Công ty
liên k t
Chu n m c k toán 08- Thông tin tài chính v nh ng
kho n v n góp liên doanh
Chu n m c k toán 21- Trình bày BCTC
Chu n m c k toán 25- BCTC h p nh t và k toán các
kho n u t vào Công ty con
Chu n m c k toán 30- Lãi trên c phi u
Thông t 228/2009/TT-BTC v h ng d n l p d phòng

4

1


06-Jul-19

1. NH NG V N

CHUNG

1.1 Khái ni m
u t tài chính (Financial investments) c a DN là
ho t ng u t v n ra bên ngoài d i nhi u hình th c
v i m c ích gia t ng l i nhu n ho c chia s l i ích và
trách nhi m v i DN khác.

1. NH NG V N

1.2 Phân lo i
1.2.1 C n c th i gian thu h i v n:
u t tài chính
ng n h n (short-term financial investments) và
u t tài
chính dài h n (long-term financial investments).
- Các kho n u t tài chính ng n h n là các kho n u
t tài chính
c n m gi ch y u cho m c ích
th ng m i ho c cho m c ích ng n h n mà d ki n
thu h i ho c thanh toán trong vòng 12 tháng.
- Các kho n u t tài chính dài h n là các kho n u t
tài chính khác ngoài các kho n
u t tài chính ng n
h n và có th i h n thu h i v n trên 12 tháng.

5

1. NH NG V N

CHUNG

1.2 Phân lo i
1.2.2 C n c m c ích
u t :
u t tài chính m c ích
h !ng lãi và u t tài chính m c ích chia s l i ích và trách
nhi m v i DN khác; g m ch ng khoán kinh doanh, ch ng

khoán u t n m gi
n ngày áo h n và các kho n u t
v n vào n v khác.
- Ch ng khoán kinh doanh là các lo i ch ng khoán và công c
tài chính khác mà doanh nghi p n m gi vì m c ích kinh
doanh ki m l i
- Ch ng khoán
u t n m gi
n ngày áo h n là các
kho n
u t tài chính mà doanh nghi p d ki n n m gi
n ngày áo h n nh"m thu lãi hang k#
- Các kho n u t v n vào
n v khác là kho n v n u t
d i hình th c góp v n, mua c ph n v i m c ích u t
lâu dài nh"m h !ng lãi ho c chia s l i ích và trách nhi m
v i n v khác
7

CHUNG

6

1. NH NG V N

CHUNG

1.3 Quy nh k toán
- Ph ng pháp k toán: k toán v n d ng ph ng pháp
giá g c và ph ng pháp v n ch s! h u

+ PP giá g c s d ng khi ghi s k toán, l p và trình bày
BCTC riêng c a nhà u t
+ PP v n ch s! h u: s d ng khi l p và trình bày BCTC
h p nh t c a nhà u t
- T ch c k toán chi ti t: ph i m! s chi ti t theo dõi giá
tr kho n u t vào t$ng bên nh n u t . Trên s chi ti t
ph i theo dõi m nh giá, giá th c t mua c phi u, v n
góp, chi phí th c t
u t vào bên nh n u t
- Cu i n m tài chính, khi có b"ng ch ng áng tin c y v s
gi m giá c a ch ng khoán kinh doanh, k toán ph i l p
d phòng t n th t cho các kho n 8 u t tài chính.

2


06-Jul-19

2. K TOÁN HO T

NG

UT

TÀI CHÍNH

2.1 K toán ch ng khoán kinh doanh
( Marketable securities/Trading securities & Available
for sale securities)
2.2 K toán u t n m gi

n ngày áo h n
( Held to maturity securities)
2.3 K toán u t vào công ty con *
( Investments in subsidiaries)
2.4 K toán u t vào công ty liên doanh, liên k t *
(Investments in associates, joint ventures)
2.5 K toán các kho n u t khác *
(Other investments)
2.6 K toán d phòng gi m giá các kho n u t tài chính *
(Provision for diminution in value of investments)
9

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH
Tài kho#n s$ d ng: TK 121 – Ch ng khoán(CK) kinh
doanh (Marketable Securities/ Trading securities and
Available for sale securities)
- TK 1211 - C phi u ( Shares)
- TK 1212 - Trái phi u (Bonds)
- TK 1218 - Ch ng khoán và công c tài chính khác
(securities and other financial instruments)
K t c!u TK và n%i dung ph#n ánh:
Bên N&: Giá tr ch ng khoán kinh doanh mua vào.
Bên Có: Giá tr ghi s ch ng khoán kinh doanh khi bán.
S d bên N&: Giá tr ch ng khoán kinh doanh t i th i
i%m báo cáo.
11

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH
Nguyên t c
- Ph n ánh kho n u t theo giá g c

Giá g c CKKD= giá mua + các chi phí mua
(n u
có) nh chi phí môi gi i, giao d ch, cung c!p thông
tin, thu , l phí và phí ngân hàng
- H ch toán k p th i y
các kho n thu nh p t$ ho t
ng u t ch ng khoán kinh doanh
- M! s chi ti t theo dõi t$ng lo i ch ng khoán
- Khi thanh lý, nh ng bán ch ng khoán kinh doanh, giá
v n
c xác nh theo ph ng pháp bình quân gia
quy n di ng
- Cu i niên
k toán, n u giá tr th tr ng c a ch ng
khoán kinh doanh b gi m xu ng th p h n giá g c, k
toán
c l p d phòng gi m giá
10

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH

Ph

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u

TK 111, 112, 141,…

TK 121
Mua CK

12

3


06-Jul-19

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH
Ph

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 515

nh k( thu lãi, tính lãi CK

TK 111, 112

Ph

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u

TK 121
Giá........

TK 111, 112, 131
Chuy n nh &ng CK

Giá........

TK 121

TK ......
TK 138

TK .......

L)

Lãi
13

14

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH
Ph

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u

TK 121
Giá v n
bqgq

TK 111, 112, 131
Chuy n nh &ng CK

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u

TK 121

Giá
thanh
toán
TK 635

TK 515

Ph

L)

TK 111, 112
*o + n CK

TK 515
Lãi

Lãi
15

16

4


06-Jul-19

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH

VD1 T i DN A: ( VT: 1000 )
Ngày 1/4/N:
- TK 121: 241.000, CP X: 20.000
1. Ngày 12/4/N: mua 30.000 CP
X v i m c ích th ng m i,
+ Giá mua: 14/CP, m nh giá
CP: 10/CP
+ Chi phí môi gi i 0.5% trên giá
mua
Các kho n thu, chi thanh toán
b"ng chuy%n kho n

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH

2. Ngày 12/7/N: DN A bán
35.000 CP X:
+ Giá bán 16/CP, m nh giá
CP: 10/CP
+ CP môi gi i 0.5% trên giá
bán
- Các kho n thu, chi thanh
toán b"ng chuy%n kho n

17

2.1 K TOÁN CH"NG KHOÁN KINH DOANH

18

2.2 K TOÁN

UT

N,M GI

N NGÀY ÁO H N

Nguyên t c
y
doanh thu ho t
ng tài
- H ch toán k p th i,
chính(nh lãi ti n g i, lãi cho vay, lãi, l()
- K toán ph i m! s chi ti t theo dõi t$ng kho n u t
n m gi
n ngày áo h n theo t$ng k# h n, t$ng
i
t ng, t$ng lo i nguyên t , t$ng s l ng...
i v i các kho n
u t n m gi
n ngày áo h n,
n u ch a
c l p d phòng ph i thu khó òi theo quy
nh c a pháp lu t, k toán ph i ánh giá kh n ng thu
h i. N u có b"ng ch ng ch c ch n cho th y m t ph n
ho c toàn b kho n u t có th% không thu h i
c,
k toán ph i ghi nh n s t n th t vào chi phí tài chính
trong k#

VD2: DN B &o ' n 1000

trái phi u
u t ng n
h n
b"ng
chuy%n
kho n(NH ã báo Có).
- Giá g c c a trái
phi u: 1.250.000 /TP
- M nh giá: 1.000.000
- Lãi: 300.000.000

19

20

5


06-Jul-19

2.2 K TOÁN

UT

N,M GI

N NGÀY ÁO H N

Tài kho#n s$ d ng: TK s d ng: TK 128 ut n m
gi
n ngày áo h n (Held to maturity Securities)
- TK 1281 - Ti n g i có k h n (Term deposits)
- TK 1282 - Trái phi u (Bonds)
- TK 1283 - Cho vay (Loans)
K t c!u TK và n%i dung ph#n ánh:
Bên N&: Giá tr các kho n u t n m gi
n ngày
áo h n t ng.
Bên Có: Giá tr các kho n u t n m gi
n ngày
áo h n gi m.
S d bên N&: Giá tr các kho n u t n m gi
n
ngày áo h n hi n có t i th i i%m báo cáo.

2.2 K TOÁN
Ph

UT

N,M GI

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 111, 112

TK 128
u t n m gi

n ngày
áo h n b"ng ti n

21

2.2 K TOÁN
Ph

UT

N,M GI

22

N NGÀY ÁO H N

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 515

N NGÀY ÁO H N

nh k# nh n lãi t$
H T

2.2 K TOÁN
Ph

TK 111, 112,

UT

N,M GI

N NGÀY ÁO H N

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 128

TK 111, 112,…
Mua trái phi u
tr lãi tr c

S ti n
ã nh n

TK 128

23

Lãi thu
c %
tái u t

áo h n
trái phi u

TK 138
Lãi ch a
thu

TK 111, 112

TK 515

TK 3387
nh k# k/c lãi

Lãi
24

6


06-Jul-19

2.2 K TOÁN
Ph

UT

N,M GI

N NGÀY ÁO H N

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u

Mua trái phi u
tr lãi nh k#

Ph

áo h n
trái phi u

TK 515
Lãi các k# tr

nh k# nh n lãi

c

Lãi k# áo h n
25

UT

TK 111, 112

TK 128

TK 138

nh k# tính lãi

2.3 K TOÁN

N NGÀY ÁO H N

Mua trái phi u
tr lãi sau

áo h n

TK 111, 112

N,M GI

TK 111, 112…

trái phi u
TK 515

UT

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u

TK 111, 112

TK 128

TK 111, 112…

2.2 K TOÁN

VÀO CÔNG TY CON

26

2.3 K TOÁN

UT

VÀO CÔNG TY CON

Nguyên t c
K toán ghi nh-n “ u t vào công ty con”
(Investment in subsidiaries) khi:
+ N m gi. > 50% quy/n bi u quy t (power over
more than 50% voting right) ho0c n m gi. < =
50% quy/n bi u quy t nh ng có th1a thu-n khác
và
+ Có quy/n chi ph i các chính sách tài chính và
ho t %ng (power to govern the financial and
operating policies) => thu l&i ích kinh t

-

Ph n ánh giá tr v n
u t vào công ty con theo
giá g c = giá mua + chi phí mua

-

M s chi ti t theo dõi các kho n
công ty con

-

Ghi nh n
y

, k p th i các kho n thu nh p t$
công ty con vào BCTC riêng c a công ty m)
doanh thu ho t ng tài chính
TK s$ d ng: TK 221 –

27

ut

vào t$ng

u t vào C.Ty con
28

7


06-Jul-19

2.3 K TOÁN
Ph

UT

2.3 K TOÁN

VÀO CÔNG TY CON

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 221

TK 111, 112, 341
Mua CP/

TK 121, 223, 228

Ph

TK 222, 228, 121

VÀO CÔNG TY CON

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 515

T vào C.ty con =>
kho n T khác

u t C.ty con

UT

TK 111, 112
Cu i n m TC, nh n
c thu nh p
t$ các kho n u t vào C.ty con

TK 131

TK 111, 112, 138

Thu h i, thanh lý kho n
T vào C.ty con

T khác => kho n T
vào C.ty con

TK 515
Lãi

TK 221

TK 635
L)

29

2.3 K TOÁN

UT

30

VÀO CÔNG TY CON

VD3: Công ty A u t
kho n v n 650tr t ng
ng v i 51% quy n
bi%u quy t vào công ty
B, chi phí môi gi i là
2%. Thanh toán b"ng

chuy%n kho n (Ngân
hàng ã báo N )
Yêu c u:
nh kho n
nghi p v kinh t phát
sinh

2.4 K TOÁN

UT

VÀO C.TY LIÊN DOANH, LIÊN K T

K toán ghi nh-n “
khi:

u t

vào công ty LD, LK”

+ N m gi. 20% 2 quy/n bi u quy t 2 50% và
không có th1a thu-n khác

31

32

8

06-Jul-19

2.4 K TOÁN

UT

VÀO C.TY LIÊN DOANH, LIÊN K T

Ph

Nguyên t c
-

Giá tr v n góp là giá
TK 711/TK 811

-

Kho n chênh l ch gi a giá tr thu h i và giá tr v n
góp
TK 515/TK 635

TK 222

TK 152, 153, 155…
GT
ghi s

M s chi ti t theo dõi các kho n v n góp liên
doanh.

UT

TK 711

34

VÀO C.TY LIÊN DOANH, LIÊN K T

Góp v n b3ng TSC

Góp v n b"ng v t t , HH, SP GT
ánh
giá l i
TK 811

Lãi

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 211,
TK 222
213
Nguyên
giá

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u

CP tài chính

TK s$ d ng: TK 222 – V n 33

góp liên doanh

Ph

VÀO C.TY LIÊN DOANH, LIÊN K T

Góp v n b"ng ti n VND

CP phát sinh

2.4 K TOÁN

UT

TK 111, 112

ánh giá l i. Chênh l ch

-

-

2.4 K TOÁN

2.4 K TOÁN
Ph

UT

L(

VÀO C.TY LIÊN DOANH, LIÊN K T

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 635

TK 111, 112, 152

GTVG
c
ánh giá

CP liên quan
TK 133

TK 214
GT ã
hao mòn
TK 711

TK 811
L(

Lãi
35

TK 515
Thu nh p t$ ho t

TK 222

ng góp v n liên doanh
TK 111, 112, 1388
36

9


06-Jul-19

2.4 K TOÁN
Ph

UT

VÀO C.TY LIÊN DOANH, LIÊN K T

2.4 K TOÁN

UT

VÀO C.TY LIÊN DOANH, LIÊN K T

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 222

TK 111, 112

Thu h i, thanh lý kho n v n góp liên doanh
TK 152, 153, 155, 156

TK 211, 213

TK 515

TK 635
Lãi

L)

37

2.5 K TOÁN CÁC KHO N

VD4: DN A có tình hình
góp v n liên doanh nh
sau: ( VT: 1.000.000 )
Góp v n liên doanh b"ng
TGNH: 1.000 (Ngân hàng
ã báo Có)
Góp v n liên doanh b"ng
TSC v i giá ánh giá l i:
670, nguyên giá c a
TSC
em i góp v n là:
850, ã hao mòn: 200.

UT

38

KHÁC

2.5 K TOÁN
Ph

Nguyên t c
- Ch ng khoán
u t dài h n ph#i
theo giá g c = giá mua + chi phí mua.
- M4 s chi ti t theo dõi t5ng kho#n
- TK s$ d ng: TK 228 –

ut

39

&c ghi s
ut .

UT

KHÁC

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 111, 112

TK 228
u t tài chính khác b"ng
ti n

khác

40

10


06-Jul-19

2.5 K TOÁN CÁC KHO N
Ph

UT

KHÁC

2.5 K TOÁN CÁC KHO N

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 111, 112

Ph

TK 228
Góp v n b"ng ti n VND

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 211,
TK 228
213

GTVG
c
ánh giá
TK 214
GT ã
hao mòn
TK 711

TK 811

TK 711
Lãi

TK 811
L)

Lãi

L)
41

Ph

KHÁC

Nguyên Góp v n b"ng TSC
giá

TK 152, 153, 155…
Góp v n b"ng v t t , HH, SP GT

GT
ánh
ghi s
giá l i

2.5 K TOÁN CÁC KHO N

UT

UT

42

KHÁC

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 111, 112,
138

TK 515
Thu nh p t$ ho t ng
chính khác

2.5 K TOÁN CÁC KHO N
Ph

UT

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 111, 112

TK 228
Thanh lý, nh &ng bán

u t tài

TK 515

TK 635

Lãi
43

KHÁC

44

L)

11


06-Jul-19

2.5 K TOÁN CÁC KHO N

UT

KHÁC

VD5: DN A tháng 4/N có tình hình u t tài chính
nh sau:
1. Ngày 5/4/N, chuy%n kho n mua 9000 c phi u
X, m nh giá 10.000 /CP, giá chuy%n nh ng
21.000 /CP, t* l bi%u quy t 15%. Chi ti n m t
thanh toán cho ng i môi gi i 1.000.000
2. Ngày 8/4/N, DN A nh n thông báo
c chia c
t c 60.000.000
i v i 10.000 CP Y mà DN
ang n m gi .
3. Ngày 26/4, DN A nh n
c ti n chia c t c
theo úng thông báo ngày 8/4/N
45

46

2.6 K TOÁN D6 PHÒNG GI M GIÁ CÁC KHO N

TTC

Khái ni m:
K toán d phòng gi m giá các kho n u t tài
chính là vi c tính tr c vào chi phí ho t ng tài
chính ph n giá tr có th b gi m xu ng th p h n giá
g c trong t ng lai c a các lo i CK mà DN n m gi
ho c các kho n u t v n khác.
M c ích
-T o ngu n tài chính bù

x y ra

p nh ng thi t h i có th%

-Ph n ánh giá tr thu n c a các kho n
th c hi n
c
47

2.6 K TOÁN D6 PHÒNG GI M GIÁ CÁC KHO N

TTC

Nguyên t c
-D phòng

c l p vào th i i m l p BCTC g m:

+ D phòng gi m giá CK kinh doanh
+ D phòng ph i thu khó òi (
t n m gi
n ngày áo h n)
+ D phòng t n th t

u t vào

i v i kho n

u

n v khác

TK s$ d ng: TK 229 – DP t n th t tài s n

u t có th%

48

12


06-Jul-19

2.6 K TOÁN D6 PHÒNG GI M GIÁ CÁC KHO N
Ph

TTC

2.6 K TOÁN D6 PHÒNG GI M GIÁ CÁC KHO N

TTC

ng pháp k toán m%t s giao d ch kinh t ch' y u
TK 635

TK 129, 229
L-p d7 phòng b sung s chênh
l ch

M cd

S l ng
phòng
ch ng x
gi m giá =
khoán b
u t CK
gi m giá
M cd
phòng t n
=
th t các
kho n T

Hoàn nh-p d7 phòng s chênh l ch

Giá CK
Giá ghi
s KT - th c t trên
th tr ng
c a CK

V n góp
V n ch
th c t
x
c a các s! h u
th c có
bên t i
TCKT
50

-

V n

u t c a DN

T ng v n góp
th c t c a các
bên t i TCKT

49

2.6 K TOÁN D6 PHÒNG GI M GIÁ CÁC KHO N

TTC

3. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

Thông tin v các kho n
u t tài chính
c trình
bày trên B ng cân i k toán(bên Tài s n).
C s! l p B ng cân i k toán:
+ C n c vào S k toán t ng h p
+ C n c vào S , th k toán chi ti t; ho c B ng t ng
h p chi ti t
+ C n c vào B ng cân i k toán cu i n m tr c
+ C t “S
u n m”: l y s li u t$ c t “S cu i k#” trên

B ng C KT vào 31/12 n m tr c
+ C t “S cu i k#”: l y “S d cu i k#” c a các tài kho n
có liên quan trên B ng cân i s phát sinh

VD6: DN A bán 5.000 CP
X, giá bán 17.000 /CP
(NH ã báo Có), chi phí
môi gi i thanh toán b"ng
ti n m t 1.000.000 . Giá
g c c a CP X là
20.000 /CP. Bi t r"ng
DN mua CP X v i m c
ích th ng m i và ã
c trích l p d phòng:
1.500 /CP X.
51

52

13


06-Jul-19

3. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Tài s#n ng n h n
• Ti n và các kho n t ng
ng ti n: Ch ng khoán thu
h i/ áo h n không quá 3 tháng và không có r i ro trong
vi c chuy n

i thành ti n t i th i i m l p báo cáo tài
chính(S d N chi ti t TK 1281, 1288)
• Các kho n u t tài chính ng n h n: kho n u t ng n
h n ngoài kho n t ng
ng ti n(sau khi ã tr$ i d
phòng gi m giá ch ng khoán kinh doanh) g m:
+ CKKD(S d N TK 121)
u t n m gi
n ngày áo h n( S d N TK 1281,
+
1282, 1288- chi ti t các kho n có k# h n còn l i không quá
c phân lo i là t ng
ng ti n
12 tháng và không
• D phòng gi m giá u t ng n h n: S d Có TK 2291
và ghi âm (…)
53

3. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH

Tài s#n dài h n
• Các kho n u t tài chính dài h n g m:
+
u t n m gi
n ngày áo h n có k# h n còn l i
trên 12 tháng(S d N TK 1281, 1282, 1288)
+
u t vào công ty con(S d N TK 221)
+
u t vào công ty liên doanh, liên k t(S d N TK

222)
+
u t góp v n vào n v khác(S d N TK228)
• D phòng gi m giá u t dài h n: S d Có TK 2292
và ghi âm (…)

54

14