Bài giảng học phần Kiểm toán ngân hàng: Chương 1 - ĐH Ngân hàng TP.HCM

TRƢỜNG ĐẠI HỌC NGÂN HÀNG TP.HCM

KHOA KẾ TOÁN - KIỂM TOÁN

CHƢƠNG 1:
TỔNG QUAN VỀ KIỂM TOÁN NGÂN HÀNG

Bộ môn Kiểm toán


Mục tiêu
Sau khi nghiên cứu xong, Sinh viên có thể:
1.

Nhận biết và giải thích nội dung và phạm vi các hoạt động kiểm

toán ngân hàng
2.

Nhận biết và giải thích các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kiểm

toán ngân hàng

Bộ môn Kiểm toán

2


NỘI DUNG
1. Các nhân tố ảnh hưởng đến hoạt động kiểm toán ngân hàng
2. Nội dung kiểm toán độc lập ngân hàng

3. Đánh giá rủi ro trong kiểm toán ngân hàng

Bộ môn Kiểm toán

3


1. Các nhân tố ảnh hƣởng đến hoạt động kiểm toán
ngân hàng
1.1 Bản chất và cơ cấu của tài sản và nguồn vốn

1.2 Tổ chức hoạt động kinh doanh
1.3 Khuôn khổ pháp lý
1.4 Rủi ro kinh doanh trong hoạt động ngân hàng

Bộ môn Kiểm toán

4


1.1 Bản chất và cơ cấu của tài sản và nguồn vốn
Cơ cấu của tài sản và nguồn vốn
Tài sản

Nguồn vốn

Tiền

Tiền gửi, vay TCTD khác

Chứng khoán K/D
Công cụ TCPS

Tiền gửi của
khách hàng

Cho vay khách
hàng

Nợ phải trả khác
Vốn CSH

TS Có khác

TÀI SẢN =

NỢ PTR + VỐN CHỦ SỞ HỮU
TÀI SẢN =

NỢ PTR + VỐNĐL + QUỸ + D/THU – C/PHÍ

Bộ môn Kiểm toán

5


1.2 Tổ chức hoạt động kinh doanh
Trung gian tài
chính

Hoạt động kinh
doanh ngân
hàng
Giao dịch thị
trường tài
chính, tiền tệ

Trung gian
thanh toán

Bộ môn Kiểm toán

6


Cấu trúc tổ chức của ngân hàng
Hội sở (Head Office)
TT 21/2013/TT-NHNN

Chi nhánh
(Branch)

Chi nhánh
(Branch)

Chi nhánh
(Branch)

Phòng giao dịch
(Transaction Office)

Trạm giao dịch
(Terminal)

Bộ môn Kiểm toán

7


Điều 26, Khoản 2, Luật các TCTD 2010


Để khai trương hoạt động, tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân
hàng nước ngoài được cấp Giấy phép phải “có hệ thống công
nghệ thông tin đáp ứng yêu cầu quản lý, quy mô hoạt
động”…

-> Các đặc điểm của hệ thống thông tin quản lý của một ngân hàng
thƣơng mại hiện nay là gì?

Bộ môn Kiểm toán

8


1.3 Khuôn khổ pháp lý
Luật, Nghị định

Theo nguồn ban hành

Quốc hội, Chính

phủ
Quyết định,
Thông tư…

NHNN
Việt Nam

Quyết định, Thông
tư

Ngân hàng

Tổ chức quốc
tế

Các cơ quan
chức năng khác

Hiệp ước quốc tế

Bộ môn Kiểm toán

9


1.3 Khuôn khổ pháp lý (tt)
Thực hiện chính
sách tiền tệ, an
ninh

Theo nội dung

Chế độ kế
toán

Ngân hàng

Chế độ tài
chính,thuế,
thống kê…

Đảm bảo an
toàn hoạt
động

Bộ môn Kiểm toán

10


1.4 Rủi ro kinh doanh trong
hoạt động ngân hàng
Rủi ro
Inherent Risk

Kinh doanh
Rủi ro tín
dụng
Rủi ro
thanh

khoản

Rủi ro thị
trường

Rủi ro hoạt động
Xử lý giao
dịch

Pháp lý

Tuân thủ

Nghĩa vụ

Bảo mật

Thuế

Rủi ro uy tín
Bộ môn Kiểm toán

11


2. Nội dung kiểm toán độc lập NH
2.1. Kiểm toán BCTC
2.2. Kiểm toán hệ thống KSNB

Bộ môn Kiểm toán

12


Quy định pháp lý
 Luật các TCTD (2010)
 Thông tư 39/2011/TT-NHNN Quy định về kiểm toán độc lập đối
với TCTD, chi nhánh NH nước ngoài
 Thông tư 13/2018/TT-NHNN quy định về HTKSNB NHTM, chi
nhánh NH nước ngoài

Bộ môn Kiểm toán

13


Quy định pháp lý Kiểm toán độc lập NH
1. Định kỳ hằng năm, TCTD, chi nhánh NH nước ngoài phải lựa chọn tổ
chức kiểm toán độc lập để kiểm toán độc lập:

a) Báo cáo tài chính;
b) Hoạt động của hệ thống kiểm soát nội bộ
2. Đại hội đồng cổ đông quyết định hoặc ủy quyền cho Hội đồng quản trị
quyết định (đối với trường hợp Điều lệ của tổ chức tín dụng có quy
định) lựa chọn công ty kiểm toán để kiểm toán độc lập.

Bộ môn Kiểm toán

14

2.1. Kiểm toán báo cáo tài chính




Là việc kiểm toán viên hành nghề, tổ chức kiểm toán độc lập kiểm tra,
đưa ra ý kiến về tính trung thực và hợp lý trên các khía cạnh trọng yếu
của BCTC của tổ chức tín dụng.
Bao gồm kiểm toán:


Bảng CĐKT,



Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh,



Báo cáo lưu chuyển tiền tệ,



Thuyết minh báo cáo tài chính.
Bộ môn Kiểm toán

15

2.1. Kiểm toán báo cáo tài chính
TCTD phải thực hiện kiểm toán độc lập lại trong trường hợp báo
cáo kiểm toán có ý kiến ngoại trừ của tổ chức kiểm toán độc lập
(Điều 43, khoản 3, Luật các TCTD (2010))

Bộ môn Kiểm toán

16


2.2. Kiểm toán hệ thống KSNB


Kiểm toán hoạt động HTKSNB là việc KTV hành nghề, tổ chức kiểm
toán độc lập kiểm tra, đưa ra ý kiến đánh giá về việc tuân thủ hướng
dẫn của ngân hàng Nhà nước trong việc xây dựng, tổ chức thực hiện
HTKSNB và hiệu quả hoạt động của hệ thống.

Bộ môn Kiểm toán

17


2.2. Kiểm toán hệ thống KSNB


Bao gồm:
a. Kiểm toán tuân thủ quy định của pháp luật hiện hành, quy định của NH nhà
nước về HTKSNB của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.
b. Kiểm toán hoạt động đối với HTKSNB nhằm bảo đảm các yêu cầu sau đây:

 Hiệu quả và an toàn trong hoạt động; bảo vệ, quản lý, sử dụng an toàn,
hiệu quả tài sản và các nguồn lực;
 Hệ thống thông tin tài chính và thông tin quản lý trung thực, hợp lý, đầy
đủ và kịp thời.

Bộ môn Kiểm toán

18


Kiểm toán độc lập NH
Ngân hàng Nhà nước yêu cầu tổ chức tín dụng sử dụng một hoặc một số
dịch vụ kiểm toán độc lập khi xét thấy cần thiết trong các trường hợp
sau đây:
a) Tổ chức tín dụng có nguy cơ bị đặt vào tình trạng kiểm soát đặc biệt.
b) Tổ chức tín dụng được xem xét để chấm dứt thời hạn kiểm soát đặc
biệt.
c) Tổ chức tín dụng được tổ chức lại theo quy định tại Điều 153 Luật các
tổ chức tín dụng.
d) Các trường hợp khác theo quy định của pháp luật.
Bộ môn Kiểm toán

19


Điều kiện đối với tổ chức kiểm toán kiểm toán độc lập NH
o Đã thành lập và có thời gian hoạt động kiểm toán tại VN tối thiểu 03 năm;
o Có vốn chủ sở hữu, vốn được cấp từ 10 tỷ đồng trở lên;
o Có số lượng kiểm toán viên hành nghề từ 10 người trở lên;

o Có ít nhất 05 kiểm toán viên hành nghề tham gia kiểm toán một ngân hàng, tổ
chức tín dụng phi ngân hàng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Trong đó, phải
có ít nhất 03 kiểm toán viên hành nghề có từ 02 năm kinh nghiệm kiểm toán
trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng trở lên.
o .....
Bộ môn Kiểm toán

20


Tiêu chuẩn đối với kiểm toán viên
hành nghề kiểm toán độc lập NH
o Có giấy chứng nhận đăng ký hành nghề kiểm toán do Bộ Tài chính cấp;
o Kiểm toán viên hành nghề là người Việt Nam phải có ít nhất 02 năm kinh
nghiệm kiểm toán sau ngày được cấp Giấy chứng nhận kiểm toán viên
hành nghề;
o Kiểm toán viên hành nghề là người nước ngoài phải có ít nhất 02 năm
kinh nghiệm kiểm toán tại Việt Nam;
o ....

Bộ môn Kiểm toán

21


Câu hỏi thảo luận


Anh (chị) hãy giải thích tại sao theo TT 39/2011/TT-NHNN, cty kiểm
toán TCTD phải có tối thiểu 10 KTV hành nghề, có ít nhất 03 kiểm

toán viên hành nghề tham gia kiểm toán TCTD có từ 02 năm kinh
nghiệm kiểm toán trong lĩnh vực tài chính, ngân hàng trở lên?

Bộ môn Kiểm toán

22


3. Đánh giá rủi ro trong
kiểm toán ngân hàng
3.1. Rủi ro kinh doanh và rủi ro hoạt động
3.2. Rủi ro sai lệch trọng yếu BCTC (tổng thể)

Bộ môn Kiểm toán

23


3.1 Rủi ro kinh doanh và
rủi ro hoạt động
Rủi ro
Inherent Risk

Kinh doanh
Rủi ro tín
dụng
Rủi ro
thanh
khoản

Rủi ro thị
trường

Rủi ro hoạt động
Xử lý giao
dịch

Pháp lý

Tuân thủ

Nghĩa vụ

Bảo mật

Thuế

Rủi ro uy tín
Rủi ro kinh doanh và hoạt động của ngân hàng (theo Basel II)

Bộ môn Kiểm toán

24


Rủi ro tín dụng (Credit Risk)
RRTD là khả năng tổn thất do khách hàng hoặc đối tác không đáp
ứng được nghĩa vụ trả nợ đầy đủ, đúng hạn

(IAPS 1006)

Bộ môn Kiểm toán

25