Bài giảng Kế toán tài chính: Chương 8 - ĐH Ngân Hàng TP.HCM

06-Jul-19

Giúp ng

i h c hi u và th c hi n các n i dung:

Nh n bi t

c m t kho n thu c v n ch s h u

Hi u
c m c ích s
v n ch s h u

d ng c a nh ng kho n thu c

Ghi nh n và theo dõi nh ng kho n thu c v n ch s
h u
Trình bày các ch tiêu thu c v n ch s
cáo tài chính

h u trên Báo

9
Lu t k toán
VAS 01, VAS 10, VAS 21, VAS 24
! " ! # ! $%%&$%'(&
"12 !-13

!

-) *! + ,

1. K TOÁN V N CH S
! -. ! / !

!0 !

H U

2. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BCTC

4p

Giáo trình K toán tài chính, 5HNH, TS. Lê Th6 Thanh
Hà – ThS. Nguy7n Qu8nh Hoa
Giáo trình K

toán tài chính, tr

ng 5H Kinh t

TP.HCM, B môn k toán tài chính
BCTC các công ty niêm y t

1


06-Jul-19

- Chênh l ch t giá ch a x

KHÁI NI M
V n ch

s

h u (Equity/ Owners’ equity) là giá tr6 v n

góp c a doanh nghi p,

c tính b:ng s

chênh l ch

gi a giá tr6 c a Tài s n (Assets) c a doanh nghi p tr;
N

ph i tr (Liabilities) ( ây là i m khác bi t gi a V n

lý, chênh l ch ánh giá l i

TS, LN sau thu ch a s d ng, các qu ;
- Các kho n th ng d

v n c

ph n do phát hành c

phi u cao h n ho c th p h n m nh giá;
- C phi u qu .

ch s h u và N ph i tr )
V n ch s h u bao g- V n góp ban
- V n

u, góp b sung c a các ch s h u;

c b sung t k t qu h at

ng SXKD;

5=
1.1. K TOÁN V N 5=U T> C A CH

S

H U

1.2. K TOÁN CHÊNH L CH 5ÁNH GIÁ L?I TÀI S N *
1.3. K TOÁN CHÊNH L CH T@ GIÁ H I 5OÁI
1.4. K TOÁN CÁC QUA C A DOANH NGHI P *

>

1.1.1. NGUYÊN TEC K TOÁN:
V n

Fu t

c a ch

s

h u (Owners’ capital) ph i

c ph n ánh theo s v n góp th c t , không theo s
cam k t (v n iGu l )

1.5. K TOÁN CB PHI U QUA
1.6. K TOÁN LCI NHUDN SAU THU CH>A PHÂN
PH I

2


06-Jul-19

5=

>

5=

>

1.1.2. CHHNG TI K TOÁN:

1.1.3. TÀI KHO N K TOÁN (ACCOUNTS):

- H< sJ thành l p DN

411 – V n Fu t c a ch s h u (Owners’ Capital)
4111 – V n góp c a ch

- Biên b n bàn giao

41111 – CL phi u phL thông có quyGn bi u quy t (Ordinary

- GiKy báo c a ngân hàng

shares)
4112 – ThMng d

>

>

TK 111, 112
Nh n v n góp b ng ti n

i u chuy n v n
cho n v khác

v n cL phFn (Share premium)

5=

1.1.4. S5 K TOÁN: TK 411
TK 111, 112, 152, 153

h u (Share capital/ Legal

Capital)

- Biên b n góp v n

5=

s

M nh
giá

Phát hành CP thu ti n
TK 4112
Ph n giá
PH>MG
TK 152, 153,156, 211

Ví d

1: TNi công ty cL phFn Ph Jng Nam, ngày

15/3/20X5 (5VT: 1.000 phi u, giá phát hành 15/CP, m nh giá 10/CP,

ã thu

b:ng chuy n kho n (NH báo có).

Yêu c u: 56nh kho n nghi p v kinh t phát sinh

Nh n v n góp b ng v t t ,
hang hóa, TS
TK 421, 414, 441
Tr c t c b ng CP, b sung
v n t LN, qu TPT, …

3


06-Jul-19

5=

>

L i gi i ví d 1:

5=
Ví d

>

2: TNi công ty cL phFn Ph Jng Nam, ngày

15/3/20X5 (5VT: 1.000 phi u, giá phát hành 9,5/CP, m nh giá 10/CP,

ã thu

b:ng chuy n kho n (NH báo có).
Yêu c u: 56nh kho n nghi p v kinh t phát sinh

5=
L i gi i ví d 2:

>

5=

>

1.1.5. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BCTC:
B NG CÂN 5 I K

TOÁN (Statement of Financial

Position/ Balance sheet)
D. V n ch s h u (Equity/ Owners’ Equity)
1. V n góp c a ch s h u (Share Capital/ Legal Capital)
-

CL phi u phL thông có quyGn bi u quy t (Ordinary Shares)

-

CL phi u u ãi (Preferred Shares)

2. ThMng d v n cL phFn (Share Premium)

4


06-Jul-19

5=

>

@

1.1.5. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BCTC:
THUY T MINH BÁO CÁO TÀI CHÍNH (Notes to The

1.3.1. M9T S

5

KHÁI NI M:

T giá h i oái (Exchange rate) là tO giá trao Li gi a hai
Jn v6 tiGn t .

Financial Statements)
25. V n ch s h u ( Equity/ Owners’ Equity)

Chênh l ch t giá h i oái (Foreign exchange differences)
là chênh l ch phát sinh t; vi c trao Li th c t hoMc quy
Li c a cùng m t s l

Ví d : Bài t p trong GT

ng ngoNi t sang Jn v6 tiGn t k

toán theo các tO giá h i oái khác nhau.
T giá h i oái cu i k (Closing rate) là tO giá h i oái s
d ng tNi ngày l p B ng cân

@

5

Các kho n m c ti n t có g c ngo i t là nh ng tài s n
có quyGn thu hthanh toán tNi m t th i i m trong t Jng lai b:ng ngoNi
t , có th bao ga) TiGn mMt, các kho n t Jng
hNn b:ng ngoNi t ;
b) Các kho n n
ngoNi tr;:

ph i thu, n

- Các kho n tr tr ,c cho ng
phí tr tr ,c b:ng ngoNi t ,

Jng tiGn, tiGn g i có k8

i k toán

@

5

c) Các kho n i vay, cho vay d ,i m i hình thQc

c

quyGn thu hd) Các kho n

Mt c c, ký c

c, ký quR

nh n lNi b:ng ngoNi t ; Các kho n nh n ký c

c quyGn
c, ký quR

ph i hoàn tr b:ng ngoNi t ;

ph i tr có g c ngoNi t ,
i bán và các kho n chi

- Các kho n ng i mua tr tiGn tr ,c và các kho n
doanh thu nh n tr ,c b:ng ngoNi t ;

5

06-Jul-19

@

5

@

1.3.2. NGUYÊN TEC 5ÁNH GIÁ L?I CÁC KHO N M C
TISN T CÓ G C NGO?I T :

- Nh ng kho n m c tiGn t có g c ngoNi t
- Các Jn v6 trong t p oàn:

t có g c ngoNi t theo t giá giao d ch th c t tNi tKt

t giá do Công ty m quy

c

tO giá giao d6ch th c t )

c công b

i m l p Báo cáo tài chính. TO giá này
b i NHTM n i DN th

giao d ch (do DN t

c phân

loNi là n ph i tr : t giá bán ngo i t .

a) Doanh nghi p ph i ánh giá lNi các kho n m c tiGn
các th i

5

ng xuyên có

l a ch n), theo nguyên tTc:

- Nh ng kho n m c tiGn t có g c ngoNi t

c áp d ng chung m t
nh (ph i

m b o sát v,i

ánh giá lNi các kho n

m c tiGn t có g c ngoNi t phát sinh t; các giao d6ch
n ib .

c phân

loNi là tài s n: t giá mua ngo i t . (5 i v,i các kho n
ngoNi t g i ngân hàng thì s

d ng tO giá mua c a

chính ngân hàng nJi DN m tài kho n ngoNi t )

@

5

b) Chênh l ch tO giá ánh giá lNi các kho n m c tiGn t
có g c ngoNi t tr ,c tiên

c ghi vào Tài kho n

@
Ví d

5

3: TNi công ty Bình Minh (k8 k toán: quý), ngày

31/3/20X5: tiGn g i

Sacombank 50.000 USD, kho n

4131 - Chênh l ch tO giá ánh giá lNi các kho n m c

ph i thu 80.000 USD, kho n ph i tr 40.000 USD. Công

tiGn t

ty giao d6ch ch y u tNi Sacombank.

có g c ngoNi t , sau

ó tLng h p ghi s

chênh l ch lãi/lU thuFn vào Tài kho n Chi phí tài

Bi t r ng: TO giá

chính hay Thu nh p tài chính.

TO giá mua tiGn mMt: 21.200VND/USD; tO giá mua chuy n

óng c a 31/3/20X5 c a Sacombank:

kho n: 21.330VND/USD; tO giá bán chuy n kho n
21.360VND/USD.
Yêu c u: Hãy cho bi t công ty Bình Minh dùng tO giá
nào

ánh giá lNi các kho n m c tiGn t có g c ngoNi

t vào ngày 31/3/20X5?

6


06-Jul-19

@

5

@

L i gi i ví d 3:

1.3.3. TÀI KHO N K TOÁN

1) Các kho n m c tài s n (tiGn g i ngân hàng, ph i
thu): tO giá s d ng là :

VND/USD

2) Các kho n m c n ph i tr và vay b:ng USD:
giá s

5

d ng là:

VND/USD

413 – Chênh l ch tO giá h i

oái (Foreign exchange

differences)

tO

112 – TiGn g i ngân hàng (Cash at bank)
131 – Ph i thu c a khách hàng (Accounts receivable)
331 – Ph i tr cho ng

i bán (Accounts payable)

515 – Doanh thu hoNt

ng tài chính (Financial income)

635 – Chi phí tài chính (Financial expenses)
…

@

5

1.3.4. SV 5W K TOÁN:

@
Ví d

5

4: TNi công ty Bình Minh (k8 k toán: quý), ngày

31/3/20X5:
5ánh giá lNi kho n

m c tiGn t có g c
ngoNi t theo TGGD
th c t tNi th i i m
l p BCTC (lU tO giá)

5ánh giá lNi kho n
m c tiGn t có g c
ngoNi t theo TGGD
th c t tNi th i i m
l p BCTC (lãi tO giá)

- TiGn g i

Sacombank 50.000 USD (tO giá ghi sL

21.310VND/USD),
- Kho n ph i thu c a khách hàng A 80.000 USD (tO giá
ghi sL 21.340UND/USD),
- Kho n ph i tr cho ng

i bán X 40.000 USD (tO giá

ghi sL 21.350VND/USD). Công ty giao d6ch ch y u tNi
K t chuy n lãi tO giá

K t chuy n lU tO giá

Sacombank.

7

06-Jul-19

@
Bi t r ng: TO giá

5

óng c a 31/3/20X5 c a Sacombank:

@

5

L i gi i ví d 4:

TO giá mua tiGn mMt: 21.200VND/USD; tO giá mua chuy n
kho n: 21.330VND/USD; tO giá bán chuy n kho n
21.360VND/USD.
Yêu c u: Hãy cho bi t k toán c a Công ty Bình Minh x
lý nghi p v

ánh giá lNi các kho n m c tiGn t có g c

ngoNi t vào ngày 31/3/20X5 nh th nào?

@

5

1.3.5. TRÌNH BÀY THÔNG TIN TRÊN BCTC
BÁO CÁO K T QU

HO?T 59NG KINH DOANH

( Income Statement/ Statement of Comprehensive

B

A

1.5.1. KHÁI NI M :
C

phi u qu (Treasury shares) là cL phi u do công ty

income)

phát hành và

…

nh ng nó không v6 huO bX và sY

6. Doanh thu hoNt

ng tài chính (Financial Income)

c mua lNi b i chính công ty phát hành,

lNi trong kho ng th i gian theo quy 6nh c a pháp lu t

7. Chi phí tài chính (Financial Expenses)

vG chQng khoán.

…

Các c phi u qu do công ty n!m gi
c t"c, không có quy n b u c

Ví d : Bài t p 58 trang 396

c tái phát hành tr

không

c nh n

hay tham gia chia ph n

tài s n khi công ty gi i th .

8


06-Jul-19

B

A

B

1.5.2. NGUYÊN TEC K TOÁN:
Giá tr6 cL phi u quR

Tr

c ghi nh n theo giá th c t

A

ng h p công ty mua lNi cL phi u do chính công

ty phát hành nh:m m c ích thu h
huO

mua lNi bao g
bX vPnh vi7n ngay khi mua vào thì giá tr6 cL phi u mua

tr c ti p

vào không

n vi c mua lNi cL phi u, nh

chi phí giao

c ph n ánh vào tài kho n 419 – CL

d6ch, thông tin. . .

phi u quR mà ghi gi m tr c ti p vào v n góp c a ch

Cu i k8 k toán, khi l p báo cáo tài chính, giá tr6 th c

s h u và thMng d

t c a cL phi u quR

c ghi gi m ngu
Tr6 giá v n c a cL phi u quR khi tái phát hành, hoMc

doanh trên B ng cân

i k

khi s

toán b:ng cách ghi s

d ng

v n cL phFn.

tr cL tQc, th

ng, . . .

c tính theo

ph Jng pháp bình quân gia quyGn.

âm.

B

A

B

1.5.3. QUY TRÌNH MUA, BÁN CB PHI U QUA:
Tài li u báo cáo
mua/bán CPQ

y ban chQng
khoán Nhà n ,c

Công b thông tin

Th c hi n giao d6ch
mua/bán CPQ

Tài li u báo cáo mua/bán CPQ g1. Báo cáo giao d6ch CPQ

2. Quy t 6nh c a 5HC5/H5QT thông
qua ph Jng án mua/bán CPQ

A

1.5.4. CHHNG TI K TOÁN:
- L nh mua/bán
- GiKy báo n
- GiKy báo có

3. VB xác nh n vi c ch 6nh th c hi n
giao d6ch c a công ty chQng khoán
4. BCTC k8 gFn nhKt

c ki m toán

Công b thông tin
vG k t qu mua/bán
CPQ

9


06-Jul-19

B

A

B

1.5.6. S5 K TOÁN:

1.5.5. TÀI KHO N SZ D NG:

TK 111, 112

112 – TiGn g i ngân hàng (Cash at bank)
411 – V n Fu t c a ch s h u (Owners’ equity)
4111 – V n góp c a ch

s

A
TK 419
H y b CP qu

TK 4111

TK 4112

Doanh nghi p mua l i c
phi u qu

Chênh l ch giá mua > MG
TK 111, 112
Tái PH

h u (Share Capital/ Legal

Capital)

CL giá PH < giá ghi s

4112 – ThMng d

v n cL phFn (Share premium)

CL giá PH > giá ghi s

419 – CL phi u quR (Treasury shares)
421 – L i nhu n sau thu

TK 421
Tr c
t c
b ng
CPQ

ch a phân ph i (Retained

earnings)

B

A

B

Ví d 5: Công ty Phát 5Nt (5VT: 1.000

TK 4112

CL giá PH < giá ghi s
CL giá PH > giá ghi s

A

L i gi i ví d 5:

1/ Ngày 15/10/20X1: Mua 100.000 cL phi u làm CPQ, giá
kh,p l nh 20/CP, phí giao d6ch 0,4%.
2/ Ngày 20/2/20X2: Tái phát hành 50.000 CPQ, giá kh,p
l nh 25/CP, phí giao d6ch 0,4%.
3/ Ngày 5/5/20X2: dùng 20.000 CPQ
cL ông v,i giá th6 tr
Bi t r ng: tKt c

chia cL tQc cho

ng 22/CP.

các giao d6ch

ã thanh toán b:ng

chuy n kho n.
Yêu c u: 56nh kho n các nghi p v kinh t phát sinh

10

06-Jul-19

>
1. 56nh k8 DN tNm phân ph iLN

>
SV 5W K TOÁN

- TNm chia lãi cho cL ông và các bên LD.

TK 421

- TNm trích các quR
2. Cu i n[m tài chính, DN n p BCTC cho cJ quan thu ,
cJ quan thu sY KT và duy t quy t toán vG thu ,
trong ó xác 6nh chính thQc thu nh p ch6u thu và
s thu mà DN ph i tNm n p cho n[m TC ó.
3. DN xác 6nh s lãi chia bL sung cho cL ông, các bên
liên doanh, LN trích l p bL sung cho các quR (n u có)

TK 111, 112, 338
CHIA LN CHO C5, LD

TK 911
K/C LÃI
…….

414, 353
TRÍCH CÁC QUA

!
Ví d th c t : BCTC c a công ty niêm y t

11