Tóm tắt Luận án Tiến sĩ: Phát triển kinh tế - xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc

1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong giai đoạn hiện nay, nước ta b ước vào thời kỳ  đẩ y 
mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá và hội nhập quốc tế, trong  
bối cảnh thế gi ới đang thay đổi rất nhanh, phức tạp, khó lườ ng,  
tình hình đó đang đặt ra yêu cầu nhiệm vụ mới đòi hỏi phải thực 
hiện phát triển kinh t ế ­ xã hội gắn với đảm bả o quốc phòng, an  
ninh.
Một số tỉnh biên giới phía Bắc có vị trí chiến lược rất quan  
trọng trong sự  nghiệp xây dựng và bảo vệ  Tổ  quốc, là địa bàn có 
tiềm năng  kinh tế  lớn, có ý nghĩa đặc biệt quan trọng về  quốc  
phòng, an ninh đối với sự nghiệp bảo vệ chủ quyền quốc gia.
Phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an 
ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc trong thời gian qua đã  đạt 
được kết quả rất khả quan. Tuy nhiên, chất lượng, hiệu quả chưa cao, 
thiếu tính bền vững và còn nhiều vấn đề hạn chế, bất cập đang đặt ra. 
Với lý do đó, nghiên cứu sinh chọn đề tài  “Phát triển kinh tế ­ xã hội  
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía  
Bắc” làm luận án tiến sỹ.       
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu  
­ Mục tiêu: Trên cơ sở làm rõ lý luận về phát triển kinh tế ­  
xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh và phân tích, đánh giá  
thực trạng  ở  một số tỉnh biên giới phía Bắc Việt Nam, luận án   đề 
xuất quan điểm c ơ  b ản và gi ải pháp chủ  yếu phát triể n kinh tế 
­ xã hội gắn v ới đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở  m ột s ố   đị a 
phươ ng.
­ Nhiệm vụ: 
+ Tổng quan tình hình nghiên cứu, chỉ ra những nội dung đã 
được nghiên cứu, những vấn đề chưa được đề cập, nghiên cứu.

+ Hệ thống hoá, làm rõ khuôn khổ lý thuyết phát triển kinh tế ­ xã  
hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong điều kiện hiện nay ở Việt  
Nam.


2

+ Phân tích, đánh giá đúng việc thực hiện phát triển kinh 
tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở  một số tỉnh  
biên   giới   phía   Bắc,   chỉ   rõ   những   thành   tựu,   hạn   chế,   nguyên  
nhân của chúng và những vấn đề đặt ra trong thời kỳ m ới.
+ Đề  xuất quan điểm cơ  bản, giải pháp chủ  yếu nhằm  
phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở 
một số tỉnh biên giới phía Bắc trong thời kỳ mới.  
3. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an 
ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc, làm rõ mối quan hệ  giữa 
phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh và 
các đối tượng có liên quan thuộc nhóm các nhân tố ảnh hưởng như:  
điều kiện tự nhiên, kinh tế ­ xã hội, chính trị…
4. Phạm vi nghiên cứu
­ Về  nội dung: luận án nghiên cứu lý luận, thực tiễn phát 
triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. Trong 
đó, tập trung làm rõ mối quan hệ; nội dung phát triển kinh tế  ­ xã 
hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh và các đối tượng có liên 
quan thuộc nhóm các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế ­ xã  
hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh.
­ Về không gian: luận án nghiên cứu phát triển kinh tế ­ xã hội  
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở  một số tỉnh biên giới phía  
Bắc, trong đó tập trung vào 3 tỉnh: Quảng Ninh, Lạng Sơn và Cao 

Bằng.
­ Về thời gian: từ năm 2001 đến 2013.
5. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp nghiên cứu
­ Cơ sở lý luận, thực tiễn 
Luận án nghiên cứu dựa trên những quan điểm cơ bản của 
chủ  nghĩa Mác ­ Lênin, tư  tưởng Hồ  Chí Minh, kinh tế  quân sự,  
học thuyết bảo vệ Tổ quốc, các văn kiện của Đảng, Nhà nước về 
phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh; 
những chủ  trương, phương hướng phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn 
với đảm bảo quốc phòng, an ninh vùng biên giới phía Bắc; các chỉ 
thị, nghị quyết của Bộ  Quốc phòng; các báo cáo tổng kết, số  liệu 


3

thống kê của các cơ  quan, sở, ban, ngành  ở  một số  tỉnh biên giới 
phía Bắc; các công trình liên quan đến đề tài đã được công bố; kết  
quả điều tra nghiên cứu thực tế có liên quan đến đề tài là cơ sở lý 
luận, thực tiễn của luận án.
­ Phương pháp nghiên cứu 
Luận án nghiên cứu dựa trên cơ sở  phương pháp luận của  
kinh tế chính trị Mác ­ Lênin; sử dụng phương pháp trừu tượng hoá  
khoa học, kết hợp các phương pháp lôgíc và lịch sử; phân tích và 
tổng hợp; thống kê so sánh và phương pháp chuyên gia để làm sáng 
tỏ nội dung luận án. 
6. Những đóng góp mới về mặt khoa học của luận án 
­ Hệ thống hoá và làm rõ hơn một bước cơ sở khoa học về 
phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh.  
­ Phân tích, đánh giá thực trạng và nhận diện những vấn đề 
đang đặt ra đối với phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo  

quốc phòng, an ninh  ở  một số tỉnh biên giới phía Bắc, đặc biệt là  
trong tình hình phức tạp hiện nay.  
­ Đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm phát triển kinh tế ­ xã hội  
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc thời 
gian tới. 
7. Kết cấu của luận án
Luận án gồm: mở  đầu; 4 chương, 12 tiết; kết luận; các 
công trình nghiên cứu của tác giả; tài liệu tham khảo và phụ lục.
Chương 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI
1.1. Khái quát lịch sử vấn đề nghiên cứu phát triển kinh tế ­ 
xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở Việt Nam 
1.1.1. Phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an  
ninh trong thời kỳ Phong kiến
Trong suốt chiều dài lịch sử dựng nước và giữ nước, ông, 
cha ta đã thực hiện kế sách "dựng nước đi đôi với giữ nước”. Nhất 
là trong thời kỳ  phong kiến, kế  sách “dựng nước đi đôi với giữ 


4

nước” luôn được coi trọng, sự coi trọng đó được biểu hiện  ở  các 
kế  sách cụ  thể  như: di dân, khai hoang lập  ấp nơi biên  ải; “thực 
túc binh cường”; “ngụ  binh  ư  nông”… Đó chính là biểu hiện cụ 
thể của việc phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, 
an ninh.  
1.1.2. Phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc  
phòng, an ninh từ khi có Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo
1.1.2.1.   Trong   thời   kỳ   Cách   mạng   Tháng   Tám   và   kháng  
chiến chống thực dân Pháp, đế quốc Mỹ  xâm lược

Vận dụng, phát triển sáng tạo kế  sách "dựng nước đi đôi  
với giữ nước” của ông, cha ta, ngay từ khi thành lập và trong suốt  
quá trình lãnh đạo cách mạng, Đảng ta luôn nhận thức đúng mối  
quan hệ giữa kháng chiến và kiến quốc, giữa tăng gia sản xuất và 
đẩy mạnh kháng chiến, thực hiện “trường kỳ  kháng chiến, toàn  
dân kháng chiến, toàn diện kháng chiến”. Chủ trương đó ngày càng 
được Đảng ta nâng lên tầm cao mới, trở thành chủ trương chỉ đạo 
chiến lược. Tiếp tục kế  thừa, phát triển tư  tưởng trên, Đảng đã 
lãnh đạo nhân dân thực hiện thành công chủ  trương kết hợp kinh  
tế với quốc phòng; quốc phòng với kinh tế trong xây dựng và bảo 
vệ  miền Bắc; trong thực hiện cách mạng dân tộc, dân chủ  nhân 
dân ở miền Nam, qua đó đã phát huy được sức mạnh của khối đại 
đoàn kết toàn dân tộc trong xây dựng và bảo vệ hậu phương miền 
Bắc, giải phóng miền Nam thống nhất đất nước. 
1.1.2.2. Thời kỳ cả nước thống nhất đi lên chủ nghĩa xã hội  
đến khi tiến hành công cuộc đổi mới
Thời kỳ này, vấn đề kết hợp kinh tế ­ xã hội với quốc phòng,  
an ninh trở thành một nội dung cơ bản của đường lối chung. Đảng ta 
xác định: “Phải kết hợp đúng đắn kinh tế với quốc phòng. Xây dựng  
đất nước phải đi đôi với bảo vệ đất nước đó là yêu cầu sống còn của  
dân tộc ta”. 
1.1.2.3. Thời kỳ đổi mới, tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại  
hoá đất nước và hội nhập quốc tế
Bước sang thời kỳ  này,  vấn đề  kết hợp kinh tế  với quốc 
phòng   được   Đảng   ta   cụ   thể   hoá   cả   về   quan   điểm,   mục   tiêu, 
phương thức, nội dung kết hợp. Đại hội XI của Đảng xác định:  


5

“Kết hợp chặt chẽ kinh tế với quốc phòng ­ an ninh, quốc phòng ­ 
an ninh với kinh tế  trong từng chiến lược, quy hoạch, kế ho ạch,  
chính sách phát triển kinh tế ­ xã hội và trên từng địa bàn”. Chính vì 
vậy, mỗi bước đổi mới, phát triển kinh tế  ­ xã hội luôn gắn với 
đảm bảo quốc phòng, an ninh, góp phần đảm bảo thực hiện thắng  
lợi hai nhiệm vụ  chiến lược xây dựng và bảo vệ  Tổ  quốc Việt  
Nam xã hội chủ nghĩa. 
1.2. Những công trình khoa học nghiên cứu có liên quan 
đến phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an 
ninh
1.2.1.  Những công trình khoa học nghiên cứu  liên quan  
đến phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an  
ninh ở một số quốc gia trên thế giới
Nhóm công trình này cho rằng, cần phải có một kết cấu 
khái niệm nghiên cứu quốc phòng và phát triển kinh tế; làm rõ an 
ninh quốc gia và phát triển kinh tế; đề cập tới các nội dung kinh tế 
quốc phòng; tập trung làm rõ ba vấn đề: chi tiêu quân sự  trên thế 
giới, chi tiêu quốc phòng và tăng trưởng kinh tế, nhìn nhận quốc 
phòng và kinh tế quốc phòng trong bối cảnh toàn cầu; kinh tế quốc 
phòng được xem xét như là một bộ phận của nền kinh tế gắn liền  
với những vấn đề liên quan đến quốc phòng; xác định bản chất và  
phạm vi của kinh tế  quốc phòng. Tuy nhiên, các công trình này 
chưa nghiên cứu một cách tổng thể và ở mỗi quốc gia là khác nhau.
1.2.2. Những công trình khoa học nghiên cứu liên quan đến  
phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở 
Việt Nam
1.2.2.1. Những công trình khoa học nghiên cứu lý luận  và 
thực tiễn  phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng,  
an ninh ở một số khu vực, tỉnh, thành phố trên cả nước  
  Nhóm công trình này cho rằng, vấn đề kết hợp kinh tế với 

quốc phòng là quy luật phổ biến  ở mọi nước. Các tác giả đã phân  
tích, luận chứng làm rõ mối quan hệ, vai trò ngày càng tăng của 
nhân tố kinh tế với chiến tranh và quốc phòng; làm rõ tính quy luật,  
yêu cầu, phương thức, đặc điểm, mức độ và trình độ, nội dung kết 


6

hợp kinh tế với quốc phòng ở nước ta. Đồng thời đề xuất, để bảo  
vệ Tổ quốc trong tình hình mới cần: nâng cao nhận thức, hiệu quả 
vận hành cơ chế lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành; hoàn thiện hệ thống 
pháp luật, chính sách có liên quan đến mối quan hệ giữa kinh tế ­  
xã hội với quốc phòng, an ninh; coi trọng kết hợp phát triển kinh tế 
­ xã hội với quốc phòng, an ninh và đối ngoại. Đồng thời, tập trung 
phản   ánh   tư   duy   mới   của   Đảng   về   kết   hợp   kinh   tế   với   quốc  
phòng, quốc phòng với kinh tế. Trong đó, khẳng định: kết hợp chặt  
chẽ kinh tế với quốc phòng, quốc phòng với kinh tế  là quan điểm 
nhất quán của Đảng; là sự tiếp nối truyền thống "dựng nước đi đôi  
với giữ nước" của dân tộc; nhiệm vụ phát triển kinh tế và củng cố 
quốc phòng, an ninh thống nhất trong mục tiêu chiến lược tổng  
hợp là “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”; con  
đường và biện pháp đảm bảo cho hai nhiệm vụ này cùng phát triển  
một cách hiệu quả là gắn kết lợi ích phát triển kinh tế ­ xã hội với 
lợi ích quốc phòng, an ninh. Đồng thời, đi sâu nghiên cứu về thực tiễn 
phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở 
một số khu vực, tỉnh, thành phố trên cả nước. Từ đó chỉ ra việc  kết 
hợp phát triển kinh tế ­ xã hội với quốc phòng, an ninh là tất yếu 
khách quan đối với từng khu vực, tỉnh, thành phố trên cả nước; tuy 
nhiên trên từng khu vực, tỉnh, thành phố, địa bàn khác nhau thì thực  
hiện sự gắn kết cũng khác nhau. 

1.2.2.2. Những công trình khoa học nghiên cứu liên quan  
đến phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an  
ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc 
Những công trình này chỉ  rõ yêu cầu khách quan, tính cấp 
thiết và bước đầu xác định được một số  phương hướng, giải pháp 
thực hiện sự gắn kết như: tăng cường giáo dục nhận thức; xây dựng 
chiến lược kết hợp; tăng cường hiệu lực quản lý của Nhà nước; tiếp 
tục hoàn thiện cơ chế lãnh đạo, điều hành về gắn kết kinh tế ­ xã hội 
với quốc phòng, an ninh... Tuy nhiên, cũng có những công trình mới  
chỉ đề cập đến một mặt, một nội dung của vấn đề mà đề tài nghiên 
cứu.


7

1.3. Những vấn đề  rút ra từ  tổng quan tình hình nghiên 
cứu
­ Luận án tập trung nghiên cứu làm rõ hơn khuôn khổ  lý 
thuyết về  phát triển  kinh  tế   ­  xã   hội  hội gắn với đảm bảo  quốc 
phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc; làm rõ những khái  
niệm công cụ, xây dựng khái niệm trung tâm, trên cơ sở đó đi vào nghiên 
cứu giải quyết những nhiệm vụ luận án đề ra.
­ Nghiên cứu một cách toàn diện trong mối quan hệ  gắn bó 
chặt chẽ  giữa kinh tế  với  xã hội và quốc phòng với  an ninh trong 
phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh.
­ Nghiên cứu một cách hệ thống, toàn diện cả lý luận, thực  
tiễn, tập trung phân tích, đánh giá đúng thực trạng, nguyên nhân và 
những vấn đề đặt ra cần giải quyết trong quá trình phát triển kinh tế 
­ xã hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở  một số tỉnh biên 
giới phía Bắc.

­ Đề xuất quan điểm và giải pháp nhằm phát triển kinh tế ­ xã 
hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên giới 
phía Bắc một cách hệ thống, đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả  phát  
triển  kinh tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo  quốc phòng, an ninh, góp 
phần xây dựng thành công và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã 
hội chủ nghĩa.
Kết luận chương 1
Nghiên cứu tổng quan các công trình khoa học có liên quan 
đế  đề  tài như trên, làm cơ sở cho hướng nghiên cứu tiếp theo của 
luận án. Đó là những vấn đề  có thể  kế  thừa, phát triển, tránh sự 
trùng lặp. Những vấn đề rút ra mà luận án phải tập trung nghiên cứu 
là sự gợi mở cho việc nghiên cứu làm sáng rõ việc phát triển kinh 
tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh 
biên giới phía Bắc trong thời kỳ mới mới. 
Chương 2
CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN PHÁT TRIỂN KINH TẾ ­ Xà
HỘI 
GẮN VỚI ĐẢM BẢO QUỐC PHÒNG, AN NINH


8

2.1. Khái niệm và nội dung phát triển kinh tế  ­ xã hội 
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  
2.1.1. Khái niệm  
Tiếp tục nghiên cứu, kế thừa chọn lọc và phát triển  các công 
trình nghiên cứu có liên quan đến đề  tài luận án, từ  nghiên cứu các 
khái niệm công cụ, nghiên cứu sinh cho rằng:
Phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng,  
an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc là nh ữ ng ho ạt đ ộ ng ch ủ  

đ ộ ng, t ự giác c ủ a Đ ả ng b ộ , chính quy ề n đ ị a ph ươ ng các c ấ p,  
các t ỉ nh, c ủ a t ừng c ơ  s ở  và toàn dân, toàn quân d ự a trên c ơ  
s ở  pháp lu ậ t, tinh th ần yêu n ướ c, đ ặ c điể m, yêu c ầ u c ủ a t ừ ng  
t ỉ nh đ ể  thự c hi ệ n s ự  th ống nh ất h ữu c ơ  gi ữa các ho ạ t độ ng  
phát tri ể n  kinh tế ­ xã hội g ắ n v ớ i đ ả m b ả o  quốc phòng, an ninh, 
h ướ ng t ới s ự  phát tri ể n  ổ n đị nh b ề n v ữ ng  kinh tế ­ xã hội g ắ n  
v ớ i đ ả m b ả o  quốc phòng, an ninh trên cơ sở đảm bảo lợi ích của  
từng địa phương và lợi ích quốc gia để  tạo thành sức mạnh tổng  
hợp,  góp ph ần th ự c hi ện th ắng l ợi hai nhi ệm v ụ  chi ến l ượ c  
xây d ự ng và  bảo vệ Tổ quốc Vi ệt Nam  xã hội chủ nghĩa trên đ ị a  
bàn m ỗ i t ỉ nh .
2.1.2. Nội dung 
2.1.2.1. Phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc  
phòng, an ninh trong quy hoạch, kế hoạch và tổ chức thực hiện
Sự phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, 
an ninh phụ thuộc rất lớn vào công tác xây dựng quy hoạch, kế hoạch 
và tổ chức thực hiện. Do đó, việc xây dựng quy hoạch, kế hoạch và 
tổ  chức thực hiện phải đảm bảo khoa học và tính khả  thi cao. Đó 
cũng là một trong những nhân tố đảm bảo cho quá trình nâng cao hiệu  
quả, khắc phục những tiêu cực, lãng phí, thiếu trách nhiệm trong quá 
trình thực hiện của các tổ chức và cá nhân... nhằm thúc đẩy nhanh quá 
trình phát triển  kinh tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo  quốc phòng, an 
ninh một cách hài hoà, đạt hiệu quả  cao, vững chắc trong từng lĩnh 
vực, từng giai đoạn phát triển phù hợp với tình hình thực tiễn.  
2.1.2.2. Phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc  
phòng, an ninh trong xây dựng cơ cấu kinh tế hợp lý
Nội dung này đòi hỏi phải có sự  thống nhất giữa lợi ích 
phát triển  kinh tế  ­ xã hội  với yêu cầu đảm bảo  quốc phòng, an 

9

ninh trong cơ  cấu lao động xã hội.  Thực chất, đó chính là sự gắn 
kết yêu cầu phát triển lực lượng sản xuất, khoa học, kỹ  thuật, đổi 
mới trang bị kỹ thuật cho các ngành kinh tế với việc hiện đại hoá lực 
lượng quốc phòng, xây dựng và phát triển một hệ thống công nghiệp  
quốc phòng, một nền khoa học quân sự hiện đại nằm trong nền công  
nghiệp quốc gia. 
Trong nền kinh tế  thị  trường định hướng  xã hội chủ  nghĩa, 
nội dung này còn bao hàm cả việc duy trì một cơ cấu thành phần kinh  
tế  hợp lý nhằm đảm bảo định hướng  xã hội chủ  nghĩa; đồng thời, 
khuyến khích tất cả  các thành phần kinh tế  tham gia thực hiện sự 
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá, góp phần phát triển kinh tế  ­ 
xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong thời kỳ mới.   
2.1.2.3. Phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm  bảo quốc  
phòng, an ninh trong các ngành, các lĩnh vực chủ yếu
Trước hết,  phát triển  kinh tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo 
quốc phòng, an ninh trong ngành công nghiệp. Đây là nội dung có ý 
nghĩa đặc biệt quan trọng, được quy định bởi vai trò của nền công  
nghiệp, bao gồm cả  công nghiệp dân dụng và  công nghiệp quốc 
phòng  đối với sự  phát triển kinh tế  ­ xã hội   và  đảm bảo  quốc 
phòng, an ninh của mỗi địa phương. 
 Thứ hai, phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc 
phòng, an ninh trong nông, lâm, ngư  nghiệp. Đây là một nội dung 
có ý nghĩa quan trọng. Với nội dung này, trước hết cần phải có quy 
hoạch phân vùng phát triển các ngành nông nghiệp; đồng thời, cần 
có chính sách đầu tư các nguồn lực  cho phát triển; gắn bó giữa phát 
triển sản xuất nông, lâm, ngư nghiệp với xây dựng nông thôn mới  
trên từng địa bàn đáp  ứng với yêu cầu nhiệm vụ xây dựng và bảo 
vệ biên giới, bảo vệ Tổ quốc.  

Thứ  ba,  phát triển  kinh tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo  quốc 
phòng, an ninh trong giao thông, bưu chính viễn thông, xây dựng cơ 
bản. Ở nội dung này, cần được tính toán, xem xét cụ thể cả mục tiêu 
phát triển kinh tế ­ xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh ngay từ 
khi lập quy hoạch và kế  hoạch xây dựng, sửa chữa nâng cấp các 
tuyến giao thông, đường bộ, đường sắt, đường không, đường biển, 


10

hệ thống kho bãi… tạo nên mạng lưới giao thông liên hoàn ở tất cả 
các cấp từ xã đến huyện, tỉnh và trên từng hướng chiến lược. 
Thứ  tư, phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc 
phòng, an ninh trong lĩnh vực khoa học ­ công nghệ, giáo dục ­ đào 
tạo. Khoa học ­ công nghệ, giáo dục ­ đào tạo   có tác động trực 
tiếp, toàn diện đến mọi lĩnh vực của đời sống xã hội và  là động 
lực thúc đẩy phát triển kinh tế ­ xã hội  và quốc phòng, an ninh. Vì 
vậy, thực hiện nội dung này cần phát triển theo hướng lưỡng dụng 
vừa đáp ứng nhu cầu phát triển kinh tế ­ xã hội, vừa đảm bảo cho 
nhu cầu quốc phòng, an ninh, đây chính là yêu cầu khách quan, cấp 
thiết trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay.
Thứ  năm,  phát  triển  kinh tế  ­ xã hội  gắn với   đảm  bảo 
quốc phòng, an ninh  trong y tế.  Đối với lĩnh vực y tế, tổ  chức 
quân y gắn kết với dân y đã trở thành nề  nếp thường xuyên, đem  
lại   hiệu   quả   thiết   thực   trong   phòng,   khám,   chữa   bệnh   cho   cả 
quân đội và nhân dân. Sự  gắn kết đó đã trở  thành truyền thống,  
được duy trì thường xuyên cả trong thời bình và thời chiến, không 
chỉ thiết thực đối với vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, những 
nơi khó khăn, dân trí thấp mà còn phát huy hiệu quả cả  ở địa bàn  
đô thị. 

Thứ   sáu,  phát   triển  kinh  tế   ­   xã   hội  gắn  với   đảm   bảo 
quốc phòng, an ninh  trong đối ngoại, kinh tế  đối ngoại và công 
tác quốc phòng, đảm bảo an ninh. Nội dung này chỉ  rõ, trong các 
hoạt động của mỗi mặt công tác cần đảm bảo lợi ích cho nhau;  
trong mỗi hoạt động phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo  
quốc phòng, an ninh phải chú ý đến hiệu quả  đối ngoại, kinh tế 
đối ngoại và công tác quốc phòng, đảm bảo an ninh và ngược lại, 
trong đối ngoại, kinh tế  đối ngoại và công tác quốc phòng, đảm  
bảo an ninh phải chú ý đến mục tiêu, lợi ích  phát triển kinh tế  ­ 
xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. 
2.2. Sự  cần thiết của phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn 
với đảm bảo quốc phòng, an ninh
Một là, xuất phát từ mối quan hệ giữa phát triển kinh tế ­ xã hội  
với đảm bảo quốc phòng, an ninh
Phát triển kinh tế ­ xã hội và đảm bảo quốc phòng, an ninh là 
hai lĩnh vực,  hoạt động theo hai hệ  thống quy luật khác nhau, song 


11

giữa chúng có mối quan hệ biện chứng với nhau. Phát triển kinh tế ­ 
xã hội  có ý nghĩa rất quan trọng trong đảm bảo  quốc phòng, an 
ninh. Ngược lại,  quốc phòng, an ninh  được  đảm bảo sẽ  có tác 
động tích cực to lớn trở  lại thúc đẩy phát triển  kinh tế  ­ xã hội. 
Chính mối quan hệ này đặt ra yêu cầu cần phải chủ động thường 
xuyên gắn kết chặt chẽ  giữa phát triển kinh tế  ­ xã hội  với đảm 
bảo quốc phòng, an ninh, xây dựng và bảo vệ  Tổ  quốc Việt Nam 
xã hội chủ nghĩa. 
Hai là, xuất phát từ  yêu cầu của quy luật xây dựng Tổ  
quốc gắn liền với bảo vệ Tổ quốc

Xây dựng Tổ  quốc gắn liền với bảo vệ  Tổ  quốc là một 
quy luật của cách mạng Việt Nam. Trong bối cảnh hiện nay, quy 
luật đó càng có ý nghĩa đặc quan trọng. Quy luật đó đòi hỏi chúng 
ta trong khi tập trung sức xây dựng đất nước về  mọi mặt, không 
một phút lơi lỏng nhiệm vụ đảm bảo  quốc phòng, an ninh, đủ sức 
giữ vững môi trường hoà bình để đổi mới, xây dựng đất nước, bảo  
đảm cho mọi cơ  sở, mọi thành quả  của sự  nghiệp xây dựng Tổ 
quốc luôn trong trạng thái được đảm bảo an toàn.
Ba là, xuất phát từ thực tiễn thế giới và truyền thống của dân  
tộc Việt Nam
Ở mỗi thời kỳ lịch sử, mỗi chế độ chính trị xã hội, mỗi quốc 
gia, dân tộc đều có sự vận dụng, phát triển và thực hiện phát triển kinh 
tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. Đối với dân tộc 
Việt Nam, ông cha ta đã sớm có tư tưởng gắn kết kinh tế với quốc  
phòng, với phương châm chiến lược "dựng nước  đi đôi với giữ 
nước". Đó vừa là truyền thống, vừa là bài học kinh nghiệm quý báu 
của dân tộc Việt Nam được hun đúc qua các thời kỳ  lịch sử  và  
trong công cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ 
Tổ  quốc  hiện  nay,   dưới   sự   lãnh  đạo của   Đảng,  nhằm vừa đẩy 
mạnh phát triển kinh tế  ­ xã hội vừa đảm bảo quốc phòng, an ninh 
bảo vệ Tổ quốc.
2.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến phát triển kinh tế ­ 
xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh
2.3.1. Bối cảnh tình hình mới của thế  giới, khu vực và  
trong nước


12

Hiện nay,  bối cảnh  tình hình  thế  giới đang thay đổi rất 

nhanh, phức tạp, khó lường. Tình hình khu vực Châu Á ­ Thái Bình 
Dương, trong đó có khu vực Đông Nam Á có những diễn biến phức  
tạp, chứa đựng nhiều mâu thuẫn. Trong nước, những thành tựu, 
kinh nghiệm của gần 30 năm đổi mới đã tạo cho đất nước thế  và 
lực, sức mạnh tổng hợp lớn hơn nhiều so với trước... Tuy nhiên,  
nước ta vẫn đứng trước nhiều thách thức lớn, đan xen nhau, tác 
động tổng hợp và diễn biến phức tạp, không thể coi thường bất cứ 
thách thức nào. 
2.3.2. Âm mưu, thủ đoạn chống phá cách mạng nước ta  
của các thế lực thù địch
Nhân tố không kém phần quan trọng đang ảnh hưởng đến quá 
trình phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh 
trên cả nước cũng như ở một số tỉnh biên giới phía Bắc đó là các thế 
lực thù địch đang ráo riết đẩy mạnh chiến lược “diễn biến hoà bình”, 
bạo loạn lật đổ và sẵn sàng can thiệp vũ trang khi có điều kiện. Do đó,  
phát triển kinh tế ­ xã hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh sẽ 
gặp những khó khăn phức tạp mới, phải có sự điều chỉnh cần thiết cho  
phù hợp.
2.3.3.   Tư   duy   mới   về   nhiệm   vụ   bảo   vệ   Tổ   quốc   và  
nhiệm vụ quốc phòng, an ninh trong thời kỳ mới
Trong thời kỳ mới, tư duy về nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc và 
nhiệm vụ quốc phòng, an ninh đã có sự phát triển mới phù hợp với bối  
cảnh tình hình. Đó là những phát triển mới hết sức quan trọng đối với 
nhiệm vụ bảo vệ tổ quốc; không chỉ xác định rõ thêm các thành tố trong 
phương diện xã hội của đất nước, mà còn khẳng định lại các nội dung  
bảo vệ của quốc phòng, an ninh đã tiến hành từ trước đến nay. 
2.4.   Kinh   nghiệm  của   khu   vực   Tây   Nguyên  về   phát 
triển kinh tế ­ xã hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh
Tây Nguyên là địa bàn giữ vị trí chiến lược quan trọng trong 
chiến lược phát triển kinh tế ­ xã hội và chiến lược quốc phòng, an 

ninh, bảo vệ  Tổ  quốc. Trong thời gian qua, Đảng bộ, chính quyền, 
dân và quân các tỉnh khu vực Tây Nguyên đã thực hiện phát triển kinh 
tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh đạt hiệu quả cao, 
ngày càng khẳng định đảm bảo sự ổn định, phát triển bền vững. Quá 
trình thực hiện đạt được kết quả  đó đã để  lại một số  kinh nghiệm 
quý giá như sau:


13

Một là, giữ  vững và tăng cường sự  lãnh đạo của Đảng 
trong quá trình thực hiện phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm 
bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn khu vực Tây Nguyên. 
Hai là, phát huy vai trò chủ  đạo của kinh tế  nhà nước, các 
đơn vị kinh tế của lực lượng vũ trang trong quá trình thực hiện phát  
triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa 
bàn. 
Ba là, giữ  vững  ổn định chính trị  ­ xã hội, đảm bảo  quốc 
phòng, an ninh trong quá trình thực hiện phát triển kinh tế ­ xã hội 
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trên địa bàn. 
Bốn là, xây dựng “thế  trận lòng dân” vững chắc trên địa 
bàn khu vực Tây Nguyên. 
Năm là, kiên quyết đấu tranh chống những luận điệu tuyên 
truyền xuyên tạc và hoạt động chống phá của các thế lực thù địch, phản  
động. 
Kết luận chương 2
Trên cơ  sở  kế  thừa có chọn lọc những công trình nghiên 
cứu có liên quan đến đề tài luận án như đã trình bày ở chương một,  
chương hai luận án đi vào hệ thống hoá, làm rõ thêm cơ sở lý luận,  
thực tiễn phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, 

an ninh  trên những nội dung cơ  bản: phân tích làm rõ một số khái 
niệm công cụ, xây dựng khái niệm phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với 
đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở một số tỉnh biên giới phía Bắc; phân 
tích làm rõ những nội dung cơ bản; sự cần thiết và những nhân tố có 
tác động  ảnh hưởng đến phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm 
bảo  quốc phòng, an ninh;  trình bầy kinh nghiệm của khu vực Tây 
Nguyên về phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, 
an ninh để một số tỉnh biên giới phía Bắc tham khảo, vận dụng.
Chương 3
THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA TRONG
PHÁT TRIỂN KINH TẾ ­ XàHỘI GẮN VỚI  ĐẢM BẢO 
QUỐC PHÒNG, AN NINH Ở MỘT SỐ TỈNH BIÊN GIỚI PHÍA BẮC
3.1. Các yếu tố  môi trường  ảnh hưởng đến phát triển 
kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh


14

Phần  này,   tập   trung   làm   rõ   các  yếu   tố   môi   trường   ảnh  
hưởng   đến   phát   triển  kinh   tế   ­   xã   hội  gắn   với   đảm   bảo  quốc 
phòng, an ninh như: điều kiện địa lý; kinh tế ­ xã hội, chính trị  và 
quốc phòng, an ninh, trên cơ sở đó chỉ ra những thuận lợi, khó khăn 
ảnh hưởng đến phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo  quốc 
phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc. 
3.2.   Thực   trạng  phát   triển   kinh   tế   ­   xã  hội   gắn   với 
đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc 
3.2.1. Sự  gắn kết chặt chẽ  phát triển kinh tế  ­ xã hội  
với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong công tác lập quy hoạch,  
kế  hoạch và tổ  chức thực hiện phát triển các ngành, các lĩnh  
vực

Trong những năm qua, quán triệt sâu sắc, thực hiện nghiê m các 
nghị quyết của Bộ Chính trị, Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trên cơ 
sở  quy hoạch phát triển kinh tế  ­ xã hội của cả  nước đã được Thủ 
tướng Chính phủ phê duyệt, cho ý kiến chỉ đạo, một số tỉnh biên giới  
phía Bắc đã thường xuyên coi trọng công tác quy hoạch, kế hoạch và 
đổi mới, nâng cao chất lượng, hiệu quả  trong công tác xây dựng và 
quản lý quy hoạch.
3.2.2. Sự  gắn kết chặt chẽ  phát triển kinh tế  ­ xã hội  
với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong chuyển đổi cơ cấu kinh  
tế 
Cơ  cấu kinh tế   ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc chuyển  
dịch theo hướng tích cực từ  nông nghiệp, dịch vụ, công nghiệp 
sang   công   nghiệp,   dịch   vụ,   nông   nghiệp.   Cơ   cấu   công   nghiệp  
chuyển dịch theo hướng tiến bộ, công nghiệp nhà  nước  đã tập 
trung vào những ngành có vốn đầu tư  lớn, chủ  đạo. C ơ  cấu sản 
xuất nông nghiệp đã có sự chuyển dịch mạnh mẽ sang chăn nuôi và trồng 
cây công nghiệp; đối với lĩnh vực ngư  nghiệp ­ kinh tế  biển (Quảng 
Ninh) có bước phát triển mạnh mẽ và được gắn kết chặt chẽ với  quốc 
phòng, an ninh. 


15

3.2.3. Sự  gắn kết chặt chẽ  phát triển kinh tế  ­ xã hội  
với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong xây dựng kết cấu hạ  
tầng 
Trên địa bàn cả  nước cũng như  một số  tỉnh biên giới phía 
Bắc, việc xây dựng kết cấu hạ tầng đảm bảo là một trong những  
điều kiện quan trọng, quyết định hiệu quả  phát triển kinh tế  ­ xã  
hội, tạo điều kiện thuận lợi đảm bảo quốc phòng, an ninh. Nhận  

thức tốt vấn đề đó, các đơn vị quân đội đóng quân trên địa bàn một  
số tỉnh biên giới phía Bắc đã tích cực góp phần tham gia xây dựng 
kết cấu hạ  tầng đạt kết quả  tốt, nhất là trong phát triển các khu 
kinh tế ­ quốc phòng.
3.2.4. Những thành tựu, hạn chế  và nguyên nhân trong  
phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an  
ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc thời gian qua
3.2.4.1. Những thành tựu và nguyên nhân 
Những thành tựu
Một là, công tác lập quy hoạch, kế hoạch, tổ chức thực hiện  
phát triển các ngành, các lĩnh vực ở một số tỉnh biên giới phía Bắc 
đã đạt được nhiều tiến bộ  tích cực trong việc gắn kết chặt chẽ 
phát triển kinh tế ­ xã hội với đảm bảo quốc phòng, an ninh.
Hai là, chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng tích cực  từ 
nông nghiệp, dịch vụ, công nghiệp sang công nghiệp, dịch vụ, nông 
nghiệp, đã gắn kết chặt chẽ  giữa  phát triển kinh tế  ­ xã hội  với 
đảm bảo quốc phòng, an ninh. Hiệu quả sản xuất, kinh doanh của 
các doanh nghiệp trong các ngành kinh tế của một số tỉnh biên giới 
phía Bắc đã có sự phát triển tương đối rõ rệt; doanh thu thuần sản 
xuất kinh doanh của các doanh nghiệp tăng nhanh.
Ba là, xây dựng kết cấu hạ tầng ngày càng đáp ứng tốt hơn 
yêu cầu nhiệm vụ  phát triển kinh tế  ­ xã hội với đảm bảo quốc  
phòng, an ninh. Kết quả đó được thể hiện cụ thể trên các lĩnh vực  
như: trong phát triển hệ thống đường giao thông;  trong công tác thuỷ 
lợi; trong giáo dục ­ đào tạo, khoa học ­ công nghệ; trong y tế; văn 
hoá ­ thông tin; trong hoạt động đối ngoại, công tác quốc phòng, an 


16

ninh, quản lý biên giới, trật tự  an toàn xã hội  ở  một số  tỉnh biên  
giới phía Bắc luôn được đảm bảo vững chắc. 
Bốn là, lực lượng quân đội đóng quân trên địa bàn, nhất là các 
đơn vị kinh tế ­ quốc phòng đã đạt nhiều thành tựu quan trọng trong thực 
hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, 
an ninh. 
Nguyên nhân 
Một là, trong quá trình phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với 
đảm bảo  quốc phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc 
luôn được sự  quan tâm lãnh đạo, chỉ  đạo sâu sát của Đảng, Nhà  
nước,  Chính  phủ,  các bộ,  ban,  ngành.  Đây là nguyên nhân quan 
trọng hàng đầu đưa đến những thành tựu trong phát triển  kinh tế ­ 
xã hội  gắn với đảm bảo  quốc phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên 
giới phía Bắc. 
Hai là,  Đảng bộ, chính quyền, cùng với toàn dân, toàn quân 
trên địa bàn luôn có sự nhạy bén trong đổi mới tư duy, vận dụng sáng 
tạo đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và phát  
huy tinh thần đoàn kết, vượt mọi khó khăn trong thực hiện phát triển 
kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. 
Ba là, Bộ  Tư lệnh các quân khu: Quân khu 1, Quân khu 2,  
Quân khu 3 và Bộ Chỉ huy QS, Bộ Chỉ huy biên phòng một số tỉnh 
biên giới phía Bắc thường xuyên quán triệt sâu sắc và chỉ đạo thực  
hiện sâu sát, quyết liệt đường lối, quan điểm của Đảng, Nhà nước,  
Chính phủ  về  phát triển  kinh tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo  quốc 
phòng, an ninh trên địa bàn toàn tuyến biên giới phía Bắc.
Bốn là, Đảng bộ, chính quyền các tỉnh và Quân đội, Công 
an trên địa bàn một số  tỉnh biên giới phía Bắc đã có sự  phối hợp 
chặt chẽ, sự phấn đấu nỗ lực trong quá trình phát triển kinh tế ­ xã 
hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. 
Năm là, trong quá trình phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với 

đảm bảo  quốc phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc  
thườ ng xuyên nhận đượ c sự  quan tâm hợp tác giúp đỡ  có hiệu  
quả của nhân dân cả nướ c và các nướ c láng giềng.                     
3.2.4.2. Những hạn chế và nguyên nhân 


17

Những hạn chế
Một là, hạn chế trong công tác lập quy hoạch, kế hoạch và 
tổ  chức thực hiện phát triển các ngành, các lĩnh vực . Công tác lập 
quy hoạch, kế hoạch và tổ chức thực hiện phát triển các ngành, các  
lĩnh vực  ở một số tỉnh biên giới phía Bắc trong thời gian qua vẫn  
còn bộc lộ không ít tồn tại, yếu kém; sự  thiếu đồng bộ  giữa phát 
triển kinh tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh còn 
xảy ra ở nhiều vùng, nhiều khu vực trên địa bàn biên giới.
Hai là, hạn chế trong phát triển kinh tế, cơ cấu kinh tế chuyển 
dịch còn chậm, hiệu quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp trong  
các ngành kinh tế còn thấp; đời sống của nhân dân đồng bào các dân tộc 
còn chậm được cải thiện và nâng cao.
Ba là, hạn chế trong phát triển hệ thống kết cấu hạ tầng.  
Trong thời gian qua, mặc dù  ở  địa bàn một số  tỉnh biên giới phía 
Bắc đã được Nhà nước ưu tiên vốn đầu tư tương đối lớn cho phát 
triển kết cấu hạ  tầng, song do điều kiện địa hình phức tạp, chia  
cắt, hiểm trở, đồng bào các dân tộc sinh sống không tập trung…  
Do vậy, nhìn chung hiệu quả đầu tư còn thấp, so với yêu cầu thực  
tế mới chỉ đáp ứng được phần nào, đặc biệt là chưa đáp ứng được  
nhu cầu phát triển kinh tế ­ xã hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, 
an ninh trên địa bàn.
Bốn là,  những hạn chế  của lực lượng Quân đội đóng quân 

trên địa bàn thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế ­ xã hội   gắn với 
đảm bảo quốc phòng, an ninh. Trong những năm qua, những đơn vị 
Quân đội đóng quân trên địa bàn một số tỉnh biên giới phía Bắc (loại 
hình các đơn vị dự toán có thu) công tác đầu tư cho nhiệm vụ tăng gia 
sản xuất làm kinh tế còn hạn chế, hiệu quả thấp. Đối với các đoàn 
kinh tế ­ quốc phòng, quá trình xây dựng có nhiều khó khăn, công tác  
quy hoạch, kế hoạch xây dựng có khu kinh tế ­ quốc phòng thiếu cụ 
thể; chưa huy động được sức mạnh tổng hợp; hiệu quả  xây dựng  
thấp, chất lượng hạn chế, chưa thực hiện được tự cân đối theo quy 
định của Nhà nước. 
Nguyên nhân 


18

Trước hết, cần phải khẳng định những hạn chế, yếu kém 
trong quá trình phát triển kinh tế  ­ xã hội   gắn với đảm bảo quốc 
phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc thời gian qua là do  
nguyên nhân sâu xa thuộc về nhận thức. 
Hai là, điểm xuất phát của một số  tỉnh biên giới phía Bắc 
thấp, điều kiện tự  nhiên khó khăn, hầu hết các tỉnh thuộc diện 
miền núi, biên giới, thành phần dân cư  cơ  bản là đồng bào các  
dân tộc thiểu số  sinh sống… do đó,  sức hấp dẫn thu hút đầu tư 
nguồn ngoại lực kém; khả  năng huy động các nguồn lực tại chỗ 
hạn chế… 
Ba là, trình độ dân trí, chất lượng nhân lực, trình độ  năng lực 
của đội ngũ cán bộ  trên địa bàn một số  tỉnh biên giới phía Bắc nói 
chung, đội ngũ cán bộ cơ sở nói riêng còn nhiều hạn chế…   
Bốn là, hệ thống chính sách phát triển  kinh tế ­ xã hội gắn 
với đảm bảo quốc phòng, an ninh của Nhà nướ c, của các tỉnh, địa 

phươ ng, đơn vị  trên địa bàn biên giới phía Bắc chưa đồng bộ,  
thiếu cơ chế, gi ải pháp rõ ràng nên nhiều khi, nhiều tr ường h ợp  
cấp dướ i, cấp cơ  sở  thực hiện chính sách do cấp trên quy định  
còn mang tính đối phó, hình thức; chưa thật s ự  t ự  giác và vận 
dụng một cách sáng tạo.
Năm là, công tác đảm bảo an ninh, trật tự an toàn xã hội và 
môi trường sinh thái, tạo điều kiện cho phát triển  kinh tế ­ xã hội 
chưa vươn lên ngang tầm với tình hình mới, điều kiện mới của 
một số tỉnh biên giới phía Bắc. 
3.3. Những vấn đề  đặt ra trong phát triển kinh tế  ­ xã 
hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở một số tỉnh biên 
giới phía Bắc 
3.3.1. Yêu cầu ngày càng cao trong quá trình phát triển kinh 
tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  với việc nhận 
thức còn hạn chế của một bộ phận không nhỏ nhân dân và cán bộ 
ở một số tỉnh biên giới phía Bắc.   
3.3.2. Yêu cầu ngày càng cao của nhiệm vụ quốc phòng, an 
ninh với quá trình phát triển kinh tế  ­ xã hội còn hạn chế  trên địa 
bàn một số tỉnh biên giới phía Bắc.


19

3.3.3. Mâu thuẫn gi ữa quá trình phát triển kinh t ế ­ xã hội,  
đảm bảo quốc phòng, an ninh với chính quá trình quy hoạch phát  
triển kinh t ế ­ xã hội.
 
Kết luận chương 3
Từ cơ sở lý luận, thực tiễn phát triển  kinh tế ­ xã hội gắn 
với đảm bảo   quốc phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía 

Bắc như trên, chươ ng 3 luận án tập trung k hái quát đặc điểm tự 
nhiên, kinh tế  ­ xã hội, quốc phòng, an ninh , qua đó chỉ  rõ những 
thuận lợi,  khó khăn  ảnh hưởng đến phát triển  kinh tế  ­ xã hội 
gắn với đảm bảo   quốc phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên giới 
phía Bắc; phân tích, đánh giá làm rõ thực trạng phát triển  kinh tế 
­  xã  hội  gắn   với   đảm   bảo  quốc phòng,  an  ninh;   chỉ   ra   những 
thành tựu, hạn chế  và nguyên nhân của những thành tựu, hạn  
chế  còn tồn tại; t hực trạng  đó, đã và đang đặt một số  vấn đề 
cần  tiếp tục  nghiên  cứu để  tìm  ra giải  pháp  khắc  phục   trong  
thời gian t ới.
Chương 4
QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN KINH TẾ ­ XàHỘI
GẮN VỚI ĐẢM BẢO QUỐC PHÒNG, AN NINH Ở MỘT SỐ
TỈNH  BIÊN GIỚI PHÍA BẮC TRONG THỜI KỲ MỚI
4.1. Quan điểm cơ  bản phát triển kinh tế ­ xã hội gắn 
với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía 
Bắc trong thời kỳ mới 
4.1.1. Giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong quá trình  
phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  
trong thời kỳ mới
Giữ vững định hướng xã hội chủ nghĩa trong quá trình phát 
triển kinh tế ­ xã hội  ở  nước ta nói chung, ở  một số tỉnh biên giới 
phía Bắc nói riêng có ý nghĩa to lớn cả về lý luận và thực tiễn. Đây  
không chỉ  thuần tuý là vấn đề  kinh tế  ­ xã hội  mà còn là vấn đề 
chính trị ­ kinh tế, liên quan đến sự phát triển của nền kinh tế, đến 
sự tồn vong của chế độ xã hội chủ nghĩa cũng như sự lãnh đạo của 
Đảng ta. 


20

Quan điểm giữ  vững định hướng  xã hội chủ  nghĩa  trong 
quá trình phát triển kinh tế  ­ xã hội  ở  nước ta cũng như   ở  một số 
tỉnh biên giới phía Bắc là quan điểm chỉ  đạo, là đường lối nhất  
quán của Đảng, Nhà nước ta. Quan điểm này chi phối toàn bộ quá 
trình phát triển của một số  tỉnh biên giới phía Bắc cũng như  trên 
toàn lãnh thổ Việt Nam.
4.1.2. Đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ và toàn diện trong  
quá trình phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng,  
an ninh
Một số  tỉnh biên giới phía Bắc là địa bàn có vị  trí chiến  
lược quan trọng về quốc phòng, an ninh; do đó, chủ nghĩa đế quốc 
và các thế  lực thù địch luôn tìm mọi âm mưu, thủ  đoạn, lợi dụng  
tình hình để  kích động, lôi kéo, chống phá sự nghiệp đổi mới của  
chúng ta từ chính nơi đây. Để đảm bảo quốc phòng, an ninh, trước 
hết công cuộc phát triển kinh tế  ­ xã hội phải phát triển một cách 
hệ  thống, đồng bộ  và toàn diện cả  về  kinh tế, văn hoá, xã hội, 
không ngừng nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của đồng bào 
các dân tộc trên địa bàn một số  tỉnh biên giới phía Bắc, gắn với  
nhiệm  vụ   xây  dựng nông thôn  mới,  xây  dựng từng  địa  phương  
vững mạnh toàn diện. 
4.1.3. Phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc  
phòng, an ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc là nhiệm vụ  
của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân; trước hết là nhiệm vụ  
trực tiếp của toàn Đảng, toàn dân và toàn quân trên địa bàn một  
số tỉnh biên giới phía Bắc
Phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an 
ninh  ở  một số  tỉnh biên giới phía Bắc là một bộ  phận hữu cơ  trong  
chiến lược phát triển kinh tế  ­ xã hội  và chiến lược  quốc phòng, an 
ninh của cả nước. Trong bối cảnh tình hình hiện nay, để thực hiện phát 

triển một cách cân đối, hài hoà giữa các địa phương, các vùng trong cả 
nước, nhất là đưa miền núi, biên giới, hải đảo phát triển theo kịp các  
vùng đồng bằng, đô thị trong cả nước, đòi hỏi Đảng, Nhà nước phải có 
chủ trương vừa phát huy tinh thần trách nhiệm chung của cả nước tạo  
thành sức mạnh tổng hợp, nhưng trước hết phải phát huy sự  nỗ  lực 


21

phấn đấu vượt bậc của Đảng bộ, chính quyền, cùng toàn dân, toàn 
quân ở một số tỉnh biên giới phía Bắc. 
4.1.4. Phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc  
phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc phải phù hợp với  
điều kiện hội nhập quốc tế  
Trong thời kỳ  mới, tham gia hội nhập quốc tế  của Việt  
Nam có bước phát triển mới, trong các văn kiện Đại hội XI của  
Đảng cho thấy, chúng ta không chỉ đề cập đến việc hội nhập kinh  
tế  quốc tế  mà còn đề  cập đến vấn đề  chủ  động và tích cực hội 
nhập quốc tế, không chỉ về kinh tế mà còn các vấn đề về giáo dục, 
đào tạo, khoa học, công nghệ và cả  việc: “Tiếp tục mở rộng quan  
hệ hợp tác quốc tế trong lĩnh vực quốc phòng, an ninh”. Tình hình 
đó quy định và tác động mạnh mẽ  đến quá trình thực hiện chủ 
trương phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an 
ninh ở nước ta nói chung, một số tỉnh biên giới phía Bắc nói riêng.
4.2. Giải pháp chủ yếu nhằm phát triển kinh tế ­ xã hội gắn 
với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc  
trong thời kỳ mới 
4.2.1. Nâng cao nhận thức về phát triển kinh tế ­ xã hội  
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh cho cán bộ, đảng viên và  
nhân dân ở một số tỉnh biên giới phía Bắc

Đây là giải pháp quan trọng hàng đầu. Bởi lẽ, chỉ  khi nào  
đội ngũ cán bộ, đảng viên, nhân dân trên địa bàn một số  tỉnh biên  
giới phía Bắc có nhận thức đúng đắn, sâu sắc về  tầm quan trọng  
và tính tất yếu khách quan của việc phát triển kinh tế ­ xã hội gắn 
với đảm bảo  quốc phòng, an ninh, thì mới cụ  thể  hoá một cách 
đồng bộ, thường xuyên, có hiệu quả  các nội dung phát triển kinh 
tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. 
Nội dung giải pháp này chỉ ra, thường xuyên làm tốt công tác  
giáo dục, tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ, đảng viên, nhân 
dân trên địa bàn một số tỉnh biên giới phía Bắc về phát triển kinh tế ­ xã  
hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong thời kỳ mới.
Để  thực hi ện t ốt nh ững n ội dung trên, trong th ời gian 
t ới ,  m ột s ố  t ỉnh biên gi ới phía Bắ c cầ n th ực hi ện t ốt m ột s ố 
bi ện pháp c ụ th ể sau:


22

Trước hết, các cấp uỷ đảng, chính quyền một số tỉnh biên  
giới phía Bắc phải thường xuyên quán triệt sâu sắc về chủ trương,  
giải pháp chiến lược phát triển kinh tế  ­ xã hội gắn với đảm bảo 
quốc phòng, an ninh của Đảng, Nhà nước. 
Thứ  hai,  thường  xuyên  làm  tốt  công tác  giáo  dục,  tuyên 
truyền trong nhân dân đồng bào các dân tộc về  chủ  trương phát 
triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. 
Thứ ba, không ngừng nâng cao hiệu quả giáo dục quốc phòng, 
an ninh cho các đối tượng và toàn dân trên địa bàn. 
Thứ  tư, đầu tư  nguồn lực thoả  đáng và thực hiện xã hội 
hoá đối với công tác giáo dục nâng cao nhận thức về  phát triển  
kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. 

Thứ   năm,   trong  quá   trình   thực   hiện,   cần   phải   chống   tư 
tưởng nóng vội, chủ  quan, duy ý chí và các khuynh hướng tuyết  
đối hoá phát triển kinh tế ­ xã hội dẫn đến coi nhẹ việc đảm bảo  
quốc phòng, an ninh  hoặc ngược lại, tuyệt đối hoá đảm bảo quốc 
phòng, an ninh, coi nhẹ phát triển kinh tế ­ xã hội…
4.2.2. Thực hiện quy hoạch ổn định trong dài hạn, phát triển  
kinh tế  ­ xã hội bền vững gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh  
trong thời kỳ mới 
Đây là giải pháp quan trọng trong phát triển kinh tế ­ xã hội 
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh một cách bền vững trên địa 
bàn cả nước cũng như một số tỉnh biên giới phía Bắc.
Nội dung giải pháp đặt ra, cần phải thực hiện tốt việc quy  
hoạch ổn định trong dài hạn, phát triển kinh tế ­ xã hội một cách bền 
vững gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh. Tập trung sớm hoàn  
thành các quy hoạch tổng thể phát triển kinh tế ­ xã hội của các tỉnh giai 
đoạn 2011 ­ 2020, định hướng đến 2030; quy hoạch phát triển nguồn  
nhân lực; quy hoạch, kế  hoạch sử dụng đất; quy hoạch ngành, lĩnh 
vực…
Để  thực hiện tốt giải pháp trên, trong thời gian tới cần  
thực hiện tốt một số biện pháp cụ thể sau:   
Trước hết, cần phải thực hiện tốt việc quy hoạch sử dụng đất  
đai.
Hai   là,   thực   hiện   tốt   quy   hoạch   phát   triển   công   nghiệp, 
thương mại, dịch vụ.


23

Ba là, thực hiện tốt quy hoạch kết cấu hạ  tầng đáp  ứng 
yêu cầu phát triển kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an 

ninh.
Bốn là, thực hiện tốt quy hoạch và bố trí dân cư.
4.2.3. Đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ cấu lại nền kinh tế  
trên địa bàn gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong thời kỳ  
mới 
Giải pháp này chỉ  rõ, cần quán triệt và thực hiện tốt định  
hướng phát triển kinh tế ­ xã hội, đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ 
cấu lại nền kinh tế trên địa bàn một số tỉnh biên giới phía Bắc gắn  
với đảm bảo quốc phòng, an ninh. 
Để  thực hiện tốt giải pháp trên, trong thời gian tới cần  
thực hiện tốt một số nội dung biện pháp sau:
Một là, trong quá trình thực hiện phải căn cứ vào thế mạnh 
của từng tỉnh để  thực hiện đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ  cấu 
lại nền kinh tế. 
Hai là, thực hiện phát triển mạnh mẽ lực lượng sản xuất,  
xây dựng quan hệ  sản xuất tiến bộ  phù hợp, hình thành đồng bộ 
thể chế kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. 
Ba là, thực hiện cơ  cấu lại nền kinh tế, trọng tâm là cơ 
cấu lại các ngành sản xuất, dịch vụ phù hợp với các vùng; thúc đẩy 
cơ  cấu lại doanh nghiệp, điều chỉnh chiến lược thị  trường; tăng 
nhanh giá trị nội địa, giá trị gia tăng, sức cạnh tranh của sản phẩm,  
doanh nghiệp và của cả  nền kinh tế  với bảo vệ  môi trường, phát 
triển kinh tế ổn định, bền vững. 
Bốn   là,   tập   trung   phát   triển   bền   vững,   đưa   yếu   tố   con  
người, tự nhiên và xã hội vào phát triển bền vững trong điều kiện 
thực tiễn ở một số tỉnh biên giới phía Bắc. 
4.2.4.   C ủng   cố,   nâng   cao   s ức   mạnh   đảm   bảo   quốc  
phòng, an ninh t ạo môi tr ườ ng hoà bình,  ổn đị nh nhằm phát  
tri ển kinh t ế ­ xã hộ i 
Đây   là   giải   pháp   quan   trọng   trong   việc   tạo   môi   trường 

thuận lợi cho phát triển kinh tế  ­ xã hội trên địa bàn một số  tỉnh 
biên giới phía Bắc.
Nội dung gi ải pháp chỉ  rõ, chỉ  trên cơ  sở  một nền hoà 
bình, an ninh đượ c giữ vững mới tập trung đượ c mọi nguồn lực  
của đất nướ c và từng địa phươ ng, mới mở  rộng đượ c hợp tác  


24

quốc tế, thu hút vốn đầu tư, khoa học ­ công nghệ, kinh nghi ệm  
quản lý tiên tiến để  phát triển   kinh tế  ­ xã hội , đảm bảo quốc 
phòng, an ninh, t ừng b ước th ực hi ện m ục tiêu dân giàu, nướ c  
mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh.
Để  thực hiện tốt nội dung trên, cần thực hiện tốt một số 
biện pháp chủ yếu sau: 
Một là, tăng cường tuyên truyền, giáo dục tinh thần yêu 
nước, ý thức dân tộc, trách nhiệm, nghĩa vụ bảo vệ chủ quyền, lợi  
ích quốc gia và kiến thức quốc phòng, an ninh. 
Hai là, làm cho đội ngũ cán bộ, đảng viên và đồng bào các dân  
tộc ở một số tỉnh biên giới phía Bắc nhận rõ phương hướng đảm bảo  
quốc phòng, an ninh cả tiềm lực và thế trận, xây dựng lực lượng vũ  
trang trong tình hình mới, nắm được nội dung xây dựng nền quốc  
phòng toàn dân, tiếp tục xây dựng các tỉnh, thành phố thành khu vực 
phòng thủ vững chắc; xây dựng “thế trận lòng dân” vững chắc trong  
thực hiện chiến lược bảo vệ Tổ quốc… 
Ba là, làm rõ cơ chế lãnh đạo, điều hành tổ chức thực hiện,  
phương   thức,   nội   dung   quản   lý  quốc  phòng,   an   ninh  ở   từng   địa 
phương gắn với chức trách, quyền hạn của mỗi cấp, mỗi ngành theo  
pháp luật. 
4.2.5. Nâng cao hiệu quả  sản xuất ­ kinh doanh, phát  

triển kinh tế theo phương châm phát triển kinh tế ­ xã hội gắn  
với đảm bảo quốc phòng, an ninh của Quân đội nhân dân và  
Công an nhân dân trên địa bàn 
Đây là giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả  sản xuất ­ kinh  
doanh, phát triển kinh tế theo phương châm phát triển  kinh tế ­ xã 
hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh của Quân đội nhân dân và 
Công an nhân dân trên địa bàn một số tỉnh biên giới phía Bắc.  
Để thực hiện tốt nội dung giải pháp này, trong thời gian tới 
cần phải thực hiện tốt một số biện pháp cơ bản sau: 


25

Một là, tiếp tục nâng cao hiệu quả  sản xuất, dịch vụ của  
các đơn vị  làm nhiệm vụ huấn luyện, sẵn sàng chiến đấu và công  
tác.
Hai   là,   nâng   cao   hiệu   quả   làm   kinh   tế   của   các   doanh 
nghiệp do Bộ Tư lệnh các quân khu đóng quân trên địa bàn một số 
tỉnh biên giới phía Bắc và các doanh nghiệp do Bộ Chỉ huy quân sự 
và Sở Công an ở một số tỉnh biên giới phía Bắc quản lý.
Ba là, nâng cao hiệu quả  tổng hợp trong hoạt động của các 
đoàn kinh tế ­ quốc phòng trên địa bàn một số tỉnh biên giới phía Bắc.
Kết luận chương 4
Trên cơ sở lý luận, thực tiễn phát triển kinh tế ­ xã hội  gắn 
với đảm bảo quốc phòng, an ninh  ở một số tỉnh biên giới phía Bắc 
như trên, để  tiếp tục nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế ­ xã hội  
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh trong thời kỳ  mới cần quán 
triệt, thực hiện tốt một số quan điểm cơ bản và giải pháp chủ yếu:
Về quan điểm cần tập trung vào: giữ vững định hướng xã hội 
chủ nghĩa trong quá trình phát triển kinh tế ­ xã hội; đảm bảo tính hệ 

thống, đồng bộ, toàn diện trong quá trình phát triển  kinh tế  ­ xã hội 
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh; phát triển kinh tế ­ xã hội gắn 
với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh biên giới phía Bắc là 
nhiệm vụ của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân; trước hết là nhiệm vụ 
trực tiếp của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trên địa bàn; phát triển 
kinh tế ­ xã hội gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh ở một số tỉnh 
biên giới phía Bắc phải phù hợp với điều kiện hội nhập quốc tế trong  
thời kỳ mới.  
Về   giải   pháp:   thường   xuyên  làm   tốt   công   tác   giáo  dục,  
tuyên truyền cho cán bộ, đảng viên, nhân dân nhận thức thật sâu 
sắc đường lối, chủ  trương của Đảng, Nhà nước, địa phương về 
phát triển  kinh tế  ­ xã hội  gắn với đảm bảo  quốc phòng, an ninh; 
thực hiện tốt việc quy hoạch ổn định trong dài hạn, phát triển kinh 
tế  ­ xã hội  bền vững trên địa bàn một số  tỉnh biên giới phía Bắc  
gắn với đảm bảo quốc phòng, an ninh; quán triệt, thực hiện tốt định 
hướng phát triển kinh tế ­ xã hội, đổi mới mô hình tăng trưởng, cơ 
cấu lại nền kinh tế trên địa bàn một số tỉnh biên giới phía Bắc gắn