Bài giảng Quản lý học: Bài 1 - PGS.TS.Phan Kim Chiến
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (608.91 KB, 34 trang )
GIỚI THIỆU HỌC PHẦN QUẢN LÝ HỌC
•
•
Mục tiêu: Học phần được thiết kế nhằm trang bị cho sinh viên những kiến thức và kỹ
năng cốt yếu nhất mà một nhà quản lý, dù trên cương vị nào, trong bất cứ tổ chức
nào cũng phải có được.
Nội dung nghiên cứu:
Bài 1: Tổng quan về tổ chức và quản lý tổ chức
Bài 2: Ra quyết định quản lý
Bài 3: Lập kế hoạch
Bài 4: Tổ chức
Bài 5: Lãnh đạo
Bài 6: Kiểm soát
v1.0
CHỊU TRÁCH NHIỆM HƯỚNG DẪN VÀ GIẢNG DẠY
1.
PGS. TS Nguyễn Thị Ngọc Huyền
2.
PGS.TS Lê Thị Anh Vân
3.
PGS.TS Đỗ Thị Hải Hà
4.
PGS.TS Phan Kim Chiến
5.
PGS.TS Đoàn Thị Thu Hà
6.
TS Nguyễn Thị Lệ Thúy
7.
PGS.TS Mai Văn Bưu
8.
TS Bùi Thị Hồng Việt
9.
Ths. Mai Anh Bảo
10.
Ths. Nguyễn Thị Hồng Minh
11.
Ths Nguyễn Quang Huy
v1.0
BÀI 1
TỔNG QUAN VỀ TỔ CHỨC
VÀ QUẢN LÝ TỔ CHỨC
PGS.TS.Phan Kim Chiến
DĐ : 0913085736
Trường Đại học Kinh tế Quốc dân
v1.0
TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG: Một ngày bình thường của cô Chi
Chi là một nhà quản lý 30 tuổi ở hãng truyền thông VCN, tại trụ sở ở Hà Nội.
•
Cô tới văn phòng vào lúc 7:30 phút và nhìn thấy bản “Báo cáo nghiên cứu thị trường”
trên bàn làm việc của mình. An, trưởng đơn vị nghiên cứu thị trường, đã dành cả tuần
để hoàn thành báo cáo kịp cho Chi có thể xem trước khi trình bày với Phó giám đốc. Chi
làm việc với An 20 phút tại quán cà phê trong hãng và lập kế hoạch xử lý văn bản và đồ
họa cho bản báo cáo cuối cùng.
•
Khi quay trở lại phòng làm việc, Chi nhận được ba tin nhắn điện thoại. Cô gọi lại 2 cuộc
điện thoại, nhưng chỉ gặp được một người và sắp xếp lịch gặp trong tuần sau. Cô vội
vàng đến cuộc họp triển khai kế hoạch tháng lúc 8:30 phút với các nhân viên, cuộc họp
sẽ kết thúc lúc 10:30 phút.
•
Ngân quỹ của phòng năm tới phụ thuộc vào cuộc họp ngày mai, khi mà các đề nghị sửa
đổi sẽ được quyết định. Trong khi đó, Chi phải gặp Giám đốc của cô lúc 2 giờ chiều
ngày hôm nay để giải thích về việc tại sao phòng của cô lại vượt quá ngân sách trong
năm nay. Cuộc gặp lúc 2 giờ của cô diễn ra tốt đẹp. Ông Giám đốc của Chi ủng hộ việc
cô là người đứng đầu ngân sách năm tới và đánh giá tốt về kế hoạch của cô cho phòng
của mình. Họ thảo luận 15 phút về chương trình nghị sự và thảo luận về chi nhánh tại
Đà Nẵng trong 35 phút. Giám đốc nói với cô rằng ông đang xem xét việc cơ cấu lại chi
nhánh để giảm thiểu trùng lắp. Cuối buổi gặp, Chi nhắc tới báo cáo mà cô và An đã
chuẩn bị và đưa ra ý kiến rằng An đã hoàn thành công việc rất tốt.
v1.0
TÌNH HUỐNG KHỞI ĐỘNG: Một ngày bình thường của cô Chi
•
•
•
Lúc 3:30 phút, Chi tham gia một cuộc họp của lực lượng liên công ty được lập ra để
thực hiện hợp tác chiến lược với công ty VNN. Khi quay trở lại văn phòng lúc 5 giờ, cô
thấy có 8 cuộc điện thoại nhỡ và bắt đầu gọi cho các khu vực mà người nhận có thể
vẫn còn đang ở cơ quan.
Lúc 6 giờ, Chi rời văn phòng. Cô cảm thấy mệt mỏi nhưng tốt. Bây giờ cô có thể bắt
đầu nghĩ về quyết định tuyển dụng một chuyên gia marketing cho thị trường game on
line mà cô cần phải đưa ra đề nghị. Cuộc phỏng vấn đã đưa ra ba ứng viên tốt nhất –
một người đàn ông Hàn Quốc, một phụ nữ Nhật và một người đàn ông Việt Nam. Cô
phân vân ai sẽ là người phù hợp nhất cho phòng của cô và phù hợp với cam kết hội
nhập quốc tế của VCN?
Cô Chi là một trong số các nhà quản lý điển hình đang làm việc trên khắp thế giới.
1.
2.
v1.0
Những hoạt động trong ngày hôm đó thể hiện cô Chi đã thực hiện những
chức năng quản lý nào?
Những vai trò quản lý chủ yếu nào được thể hiện trong tình huống này?
MỤC TIÊU
•
•
•
•
•
v1.0
Hiểu được các thuật ngữ: tổ chức và quản lý, và lý giải vì sao phải quản lý
các tổ chức.
Hiểu được các chức năng của quá trình quản lý mà mọi nhà quản lý trên mọi
cương vị quản lý phải thực hiện.
Phân biệt được các vai trò khác nhau của nhà quản lý.
Giải thích được tại sao các nhà quản lý ở các cấp khác nhau lại cần sự kết
hợp khác nhau của các kỹ năng kỹ thuật, con người và nhận thức.
Xác định được các kỹ năng cần phát triển để trở thành một nhà quản lý có
năng lực trong thế giới ngày nay.
NỘI DUNG
Tổ chức
Quản lý
Nhà quản lý
v1.0
1. TỔ CHỨC
1.1. Khái niệm và đặc trưng của tổ chức
1.2. Phân loại tổ chức
1.3. Các hoạt động cơ bản của tổ chức
v1.0
1.1. KHÁI NIỆM VÀ ĐẶC TRƯNG CỦA TỔ CHỨC
•
•
v1.0
Khái niệm: Tổ chức là tập hợp của nhiều
người cùng làm việc vì những mục đích
chung trong hình thái cơ cấu ổn định.
Các đặc trưng của tổ chức:
Ø
Mang tính mục đích.
Ø
Gồm nhiều người làm việc vì mục tiêu
chung trong cơ cấu tổ chức ổn định.
Ø
Chia sẻ mục tiêu lớn – cung cấp sản
phẩm và dịch vụ có giá trị đối với
khách hàng.
Ø
Là tổ chức mở.
Ø
Cần được quản lý.
1.2. CÁC LOẠI HÌNH TỔ CHỨC
•
•
•
v1.0
Theo chế độ sở hữu:
Ø
Tổ chức công
Ø
Tổ chức tư
Theo mục tiêu của tổ chức:
Ø
Tổ chức vì lợi nhuận
Ø
Tổ chức phi lợi nhuận
Theo tính chất các mối quan hệ:
Ø
Tổ chức chính thức
Ø
Tổ chức phi chính thức
1.3. CÁC HOẠT ĐỘNG CƠ BẢN CỦA TỔ CHỨC – MÔ HÌNH “CHUỖI GIÁ TRỊ”
CỦA M.PORTER
Các
hoạt
động
hỗ
trợ
•
•
•
•
•
•
Các
hoạt
động
chính
v1.0
Mục đích:
Thoả mãn
lợi ích
của các
chủ sở hữu
Xây dựng kết cấu hạ tầng
Quản lý nhân lực
Nghiên cứu và phát triển
Kế toán
Dịch vụ pháp lý và đối ngoại
Hành chính tổng hợp...
Nghiên
cứu và
dự báo
môi
trường
Thiết
kế
sản
phẩm,
dịch
vụ
Tìm
kiếm
huy
động
các
đầu
vào
Sản
xuất,
phân
phối
sản
phẩm
Dịch
vụ
hậu
mãi
Mục tiêu:
•
Thị trường
•
Lợi nhuận
•
Tăng cường
sức mạnh
nguồn lực
•
An toàn
2. QUẢN LÝ
2.1. Khái niệm và các yếu tố cơ bản của quản lý
2.2. Quá trình quản lý
2.3. Quản lý là một khoa học, một nghệ thuật, một nghề
v1.0
2.1. KHÁI NIỆM VÀ CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CỦA QUẢN LÝ
•
•
v1.0
Khái niệm: Quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát các
nguồn lực và hoạt động của tổ chức nhằm đạt được mục đích của tổ chức với hiệu
lực và hiệu quả cao một cách bền vững trong điều kiện môi trường luôn biến động.
Lôgic của khái niệm quản lý:
2.1. KHÁI NIỆM VÀ CÁC YẾU TỐ CƠ BẢN CỦA QUẢN LÝ
Các yếu tố cơ bản của quản lý:
•
Quản lý là làm gì?
•
Đối tượng của quản lý là gì?
•
Quản lý được tiến hành khi nào?
•
Mục tiêu của quản lý là gì?
•
Quản lý được thực hiện trong điều kiện nào?
v1.0
2.2. QUÁ TRÌNH QUẢN LÝ
•
•
•
•
v1.0
Lập kế hoạch là quá trình thiết lập các
mục tiêu và phương thức hành động thích
hợp để đạt mục tiêu.
Tổ chức là quá trình đảm bảo nguồn lực
cho thực hiện kế hoạch trong các hình
thái cơ cấu nhất định.
Lãnh đạo là quá trình đánh thức sự nhiệt
tình, tạo động lực cho con người để họ
làm việc một cách tốt nhất nhằm đạt được
các mục tiêu kế hoạch.
Kiểm soát là quá trình giám sát, đo lường,
đánh giá và điều chỉnh hoạt động để đảm
bảo sự thực hiện theo các kế hoạch.
2.3. QUẢN LÝ LÀ MỘT KHOA HỌC, MỘT NGHỆ THUẬT, MỘT NGHỀ
•
Quản lý là một khoa học.
•
Quản lý là một nghệ thuật.
•
Quản lý là một nghề - nghề quản lý.
v1.0
3. NHÀ QUẢN LÝ
3.1. Nhà quản lý và phân loại các nhà quản lý
3.2. Vai trò của nhà quản lý
3.3. Học tập để làm quản lý
v1.0
3.1. NHÀ QUẢN LÝ VÀ PHÂN LOẠI CÁC NHÀ QUẢN LÝ
•
•
Khái niệm: Nhà quản lý là người lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo và kiểm soát công
việc của những người khác để tổ chức do họ quản lý đạt được mục đích của mình.
Phân loại các nhà quản lý:
Ø
Ø
Ø
v1.0
Theo cấp quản lý:
§
Nhà quản lý cấp cao
§
Nhà quản lý cấp trung
§
Nhà quản lý cấp cơ sở
Theo phạm vi quản lý:
§
Nhà quản lý chức năng
§
Nhà quản lý tổng hợp
Theo mối quan hệ với đầu ra của tổ chức:
§
Nhà quản lý theo tuyến
§
Nhà quản lý tham mưu
3.2. VAI TRÒ CỦA NHÀ QUẢN LÝ
v1.0
3.3. HỌC TẬP ĐỂ LÀM QUẢN LÝ
•
•
v1.0
Các yêu cầu thiết yếu đối với nhà quản lý
Ø
Yêu cầu về kỹ năng quản lý
Ø
Yêu cầu về phẩm chất cá nhân
Phát triển năng lực quản lý
3.3.1. CÁC YÊU CẦU THIẾT YẾU ĐỐI VỚI NHÀ QUẢN LÝ
•
•
•
Yêu cầu về kỹ năng quản lý:
Kỹ năng kỹ thuật là năng lực thực hiện các hoạt động chuyên môn được tiến hành bởi tổ
chức với mức độ thành thục nhất định.
Kỹ năng con người (hay kỹ năng làm việc với con người) là năng lực của một người có
thể làm việc trong mối quan hệ hợp tác với những người khác
•
Kỹ năng nhận thức là năng lực phát hiện, phân tích và giải quyết những vấn đề phức tạp.
•
Tầm quan trọng của các kỹ năng thay đổi theo cấp quản lý:
v1.0
3.3.1. CÁC YÊU CẦU THIẾT YẾU ĐỐI VỚI NHÀ QUẢN LÝ
Yêu cầu về phẩm chất cá nhân:
•
Ước muốn làm công việc quản lý.
•
Nhà quản lý phải là người có văn hoá.
•
v1.0
Có ý chí.
3.3.2. PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC QUẢN LÝ
•
Nhà truyền thông vĩ đại.
•
Nhà đào tạo cá nhân.
•
Người chơi trong nhóm.
•
Nhà quản lý công nghệ.
•
Người giải quyết vấn đề.
•
Nhà đại sứ nước ngoài.
•
Nhà thay đổi và sáng tạo.
•
Nhà chính trị.
•
Người học hỏi suốt đời.
v1.0
GIẢI QUYẾT TÌNH HUỐNG
Câu hỏi:
1.
Những hoạt động trong ngày hôm đó thể hiện cô Chi đã thực hiện những chức
năng quản lý nào?
2.
Những vai trò quản lý chủ yếu nào được thể hiện trong tình huống này?
Trả lời:
•
•
v1.0
Cô Chi đã thực hiện các chức năng quản lý sau: lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo,
kiểm soát.
Những vai trò quản lý chủ yếu được thể hiện trong tình huống này là: vai trò liên kết
con người, vai trò thông tin, vai trò quyết định.
CÂU HỎI MỞ
Xét theo quá trình, có phải quản lý một trường đại học khác với quản lý một doanh
nghiệp?
Trả lời:
Dù là quản lý một trường đại học hay quản lý một doanh nghiệp thì xét theo quá trình
quản lý là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, lãnh đạo, kiểm soát các nguồn lực và hoạt
động của tổ chức nhằm đạt được mục đích của tổ chức với hiệu lực và hiệu quả cao một
cách bền vững trong điều kiện môi trường luôn biến động.
v1.0
