Bài giảng Siêu âm sản khoa - BS. Nguyễn Xuân Hiền

SIÊU ÂM SẢN KHOA
Bs. Nguyễn Xuân Hiền
BV Bạch mai


ĐẠI CƯƠNG
Siêu âm ngày càng được ứng dụng nhiều 
trong sản khoa.
Ngày nay ngoài siêu âm 2 D, Doppler màu, 
còn có siêu âm 3D và 4D


I. CHỈ ĐỊNH
Cho tất cả phụ nữ có thai, đặc biệt là có dấu hiệu 
không bình thường khi mang thai như sau:
1. Đau bụng
2. Nôn nhiều
3. Chảy máu âm đạo
4. Mất kinh nhưng không có dấu hiệu mang thai.
5. Tất cả các trường hợp trước nạo hút thai.


II. TẠI SAO CẦN SIÊU ÂM THAI
1.Sự phát triển không bình thường của thai không 
phụ thuộc vào yếu tố gia đình( 90%)
2. Siêu âm có thể chỉ ra một số bất thường của 
thai trong khi khám lâm sàng thấy bình thường.
3. Khám lâm sàng và bệnh sử gia đình cũng không 
chẩn đoán được chửa nhiều thai.
4. Chẩn đoán sớm rau bám thấp hoặc rau tiền đạo 
kể cả khi chưa có dấu hiệu lâm sàng. Đặc biệt 

quan trọng cho sản phụ ở xa bệnh viện.


III. MỤC ĐÍCH SIÊU ÂM THAI

1. Vị trí thai: Trong hay ngoài tử cung.
2. Số lượng thai, sự phát triển của thai, ngôi thế và 
kiểu thế thai, dự kiến ngày sinh…
3.  Cấu trúc thai( Từ 24 tuần).
4. Bánh nhau: Vị trí, kích thước, bong non, bong sớm.
5. Dây rốn: Dài hay ngắn, quấn cổ, vai, chi?
6. Nước ối: Số lượng, chất lượng


IV. CHUẨN BỊ 
+ Thai dưới 3 tháng: Nhịn tiểu bằng uống nước 
hoặc đặt sonde BQ( Vô trùng)
+ Thai trên 3 tháng: Không cần
+ Máy siêu âm có trương trình sản, đầu dò 3.5­5 
MHz, Convex hoặc Linear. Loại máy có mode M 
để đo nhịp tim thai.


V. SỰ PHÁT TRIỂN THAI
­

­

Ngày 14 của CKKNTrứng rụng+tinh 
trùngTrứng thụ tinhDi chuyển trong vòi 

trứngBuồng tử cung vào ngoài 21­23. Nếu 
vì lý do nào đóTrứng PT trong 
vòitrứngChửa ngoài tử cung. 
Làm tổ:
+ Ngày 23: Chưa siêu âm được
+ Ngày 28: Túi ối 3mm( S đầu dò ÂĐ)




E
vo
Trophoblaste


V. SỰ PHÁT TRIỂN THAI
+ Tuần thứ 5: Túi phôi và phôi, cấu trúc nang 
tròn căng thành dày( Tăng âm), phôi là hình 
tăng âm nhỏ bán vào thành.
+ Tuần 6­8: Tim thai (+)
+ Tuần 8­10: Tim, ruột, thận, chi…
+ Trên 11 tuần: Hoàn tất các bộ phận.
+ Tinh hoàn: 10% xuống bùi trong 3 tháng 
cuối.



V. SỰ PHÁT TRIỂN THAI
Chẩn đoán đa thai
Thai nhỏ: Thấy được hai phôi trong 1 buồng ối hoặc 

2 buồng ối hoặc 1 buồng ối có vách ngăn.
Thai to: Thấy hai đầu, hai buồng tim ở hai vị trí khác 
nhau (Lưu ý không được chếch đầu dò)


V. SỰ PHÁT TRIỂN THAI



VI. CÁC CHỈ SỐ
1.
2.
3.
4.
5.
6.

GS( Gestational Sac): Kích thước túi phôi.
CRL: Chiều dài đầu mông(2mm Tim +).
BPD: Đường kính lưỡng đỉnh.
FL: Chiều dài xương đùi.
HC: Chu vi vòng đầu
AC: Chu vi vòng bụng


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ
1. GS: Đo ở vị trí to nhất


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ

Để tính chính xác kích thước túi ối:
GS = (Dài+Rộng+Dày):3.

D

Dày

R


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ
Thai từ 5­9 tuần: GS ≥ CRL + 5mm.
Tim thai: Không thấy ở các thai bình 
thường khi CRL < 2mm.


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ
2. CRL: Đo từ đỉnh đầu đến đỉnh xương cùng, 
thương chỉ đo trong 3 tháng đầu.


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ
3. BPD: Đo ở lớp cắt ngang sọ, thấy được đồi 
thị và não thất 3, đường giữa cân đối, đo bản 
trong và bản ngoài.

VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ
Đo HC

Đo BPD


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ
4. HC: Đo ở vị trí đo BPD, nhưng lấy ở bản 
ngoài xương sọ


VII. KỸ THUẬT ĐO CÁC CHỈ SỐ
5. AC: Đo trên lớp cắt thấy được gan, dạ dày, 
cột sống ở chính giữa, đo viền ngoài da 
bụng.