Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013
Nghiên cứu Y học
SỰ HÀI LÒNG CỦA NGƯỜI HIẾN MÁU ĐỐI VỚI CÔNG TÁC
CHĂM SÓC CỦA NHÂN VIÊN TRUNG TÂM TRUYỀN MÁU CHỢ RẪY
Trương Thị Phi Nga*, Trần Văn Bảo*, Lê Hoàng Oanh**
TÓM TẮT
Mục tiêu: Nâng cao chất lượng phục vụ của nhân viên y tế và sự hài lòng của người hiến máu.
Phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang
Kết quả: Qua khảo sát 375 người hiến máu tại các điểm hiến máu của Trung tâm truyền máu Chợ Rẫy từ
tháng 06/2010‐12/2011, chúng tôi ghi nhận kết quả : Chăm sóc trước hiến máu: trên 95% người hiến máu hài
lòng với thông tin truyền thông về hiến máu tình nguyện, bác sĩ khám tuyển, thời gian, địa điểm và quy trình tổ
chức hiến máu và 34,4% người không hài lòng với thời gian chờ đợi trước hiến máu. Chăm sóc trong khi hiến
máu: trên 96% người được hỏi hài lòng với kỹ thuật rút máu và thái độ của nhân viên y tế. Chăm sóc sau hiến
máu: 97% người hiến máu hài lòng với hướng dẫn nghỉ ngơi và dặn dò của nhân viên y tế; hơn 20% người
không hài lòng với quà tặng bồi dưỡng sau hiến máu và việc thông báo kết quả hiến máu.
Kết luận: Chất lượng công tác chăm sóc tốt, người hiến máu sẽ sẵn sàng tham gia hiến máu nhắc lại khi
được mời gọi.
Từ khóa: Chăm sóc người hiến máu, hiến máu, hài lòng.
ABSTRACT
THE SATISFACTION OF BLOOD DONORS FOR THE DONOR CARE SERVICE OF CHO RAY
BLOOD TRANSFUSION CENTER
Truong Thi Phi Nga, Tran Van Bao, Le Hoang Oanh
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 17 ‐ Supplement of No 1 ‐ 2013: 653 ‐ 656
Objective: Raising the service quality of medical staff and the satisfaction of blood donors.
Method: Cross‐sectional descriptive
Result: Investigating 375 donors at blood donation drives of Cho Ray Transfusion Center from June 2010 to
December 2011, the result showed that: In pre‐donation care: Over 90% were satisfied with the educative
information, the medical screening, the time, the location and the arrangement of blood donation process and
34,4% unsatisfied with the waiting time. In blood donation: Over 90% were satisfied competent staffs and their
attitude. In post‐donation care: 97% were satisfied with the instruction of staff about relation after donating; over
20% were unsatisfied with fostering gifts and information about their blood screening results.
Conclusion: Having a good quality donor care, blood donors willing to regular donors.
Keywords: Donor care, blood donation, satisfaction.
ĐẶT VẤN ĐỀ
Máu là một loại thuốc chữa trị cho người
bệnh mà hiện nay khoa học chưa tìm ra loại
dược phẩm nào thay thế, chỉ có thể lấy từ người
khỏe mạnh và truyền lại cho người bệnh. Để
đảm bảo có đủ máu cung cấp cho điều trị và dự
phòng thảm họa, các Trung tâm Truyền máu
phải đảm bảo có đủ nguồn máu an toàn cho
người bệnh cả về chất lẫn về lượng. Muốn vậy
* Trung tâm truyền máu, BV Chợ Rẫy
Tác giả liên lạc: Trương Thị Phi Nga; ĐT: 0907979040. E‐mail:
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012
653
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013
Nghiên cứu Y học
thì ngoài việc vận động người mới đến tham gia
hiến máu chúng ta phải duy trì được nguồn
người hiến nhắc lại nhiều lần. Động lực khuyến
khích người hiến máu quay trở lại chính là thái
độ quan tâm chăm sóc mà họ nhận được khi
tham gia hiến máu(1) .
Chúng tôi thực hiện đề tài “Sự hài lòng của
người hiến máu đối với công tác chăm sóc của
nhân viên Trung tâm truyền máu Chợ Rẫy” với
mục tiêu:
‐ Nâng cao chất lượng phục vụ của nhân
viên y tế.
‐ Tăng cường sự hài lòng của người hiến
máu.
ĐỐI TƯỢNG ‐ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Đối tượng nghiên cứu
Người tham gia hiến máu tại điểm hiến máu
lưu động của Trung tâm Truyền máu Chợ Rẫy
từ 06/2010 – 12/2011.
Tiêu chuẩn chọn mẫu
Tất cả người hiến máu tình nguyện.
Phương pháp chọn mẫu
Chọn mẫu ngẫu nhiên.
KẾT QUẢ
Tổng cộng phát ra 400 phiếu hỏi và kết quả
thu thập được 375 phiếu đạt tiêu chuẩn.
Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
Bảng 1: Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu
Đặc điểm
Giới
Nam
Nữ
Độ tuổi
18-25
26-35
36 trở lên
Nghề nghiệp
Học sinh
Cán bộ, công chức
Công nhân, nông dân
Tự do
Lần hiến máu
Lần đầu
Nhắc lại
Số người
Tỷ lệ %
217
158
57,8
42,2
211
91
73
56,3
24,3
19,4
175
135
28
37
46,7
36,0
7,5
9,8
167
215
44,8
55,2
Nhận xét: Số người hiến máu trong độ tuổi
từ 18‐25 chiếm tỷ lệ cao nhất 56,3% và người
hiến máu nhắc lại chiếm tỷ lệ 55,2%.
Mức độ hài lòng của NHM đối với công tác
chăm sóc trước hiến máu
Cỡ mẫu
400 người hiến máu
Bảng 2. Mức độ hài lòng của NHM đối với công tác
chăm sóc trước hiến máu
Phương pháp nghiên cứu
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu mô tả cắt ngang.
Phương pháp thu thập số liệu
Các số liệu được thu thập bằng bảng câu hỏi
thiết kế sẵn phù hợp với mục tiêu nghiên cứu
kết hợp phỏng vấn trực tiếp người hiến máu.
Thời gian nghiên cứu
Từ tháng 06/2010 đến tháng 12/2011
Địa điểm nghiên cứu
Tại tỉnh Bình Dương, Bình Phước, Bà Rịa
Vũng Tàu, Đồng Nai, Tây Ninh và Tp.HCM.
Xử lý số liệu
Phần mềm Excel 2007 và các thuật toán
654
thông thường.
Mức độ hài lòng Hài lòng Không hài lòng
Công tác
Số Tỷ lệ% Số
Tỷ lệ%
chăm sóc NHM
lượng
lượng
Thông tin truyền thông về 363 96,8
12
3,2
HMTN
Thời gian tồ chức hiến máu 365 97,4
10
2,6
Địa điểm tổ chức hiến máu 365 97,3
10
2,7
Khu vực tổ chức hiến máu 364 97,1
10
2,9
thoáng mát sạch sẽ
Thời gian chờ đợi
246 65,6
129
34,4
Bố trí quy trình hiến máu 358 95,5
17
Bác sĩ khám tuyển và tư
363 95,9
11
3,2
vấn trước khi hiến máu
Nhận xét: Hơn 95% người hiến máu hài lòng
thông tin truyền thông về HMTN, bác sĩ khám
tuyển, thời gian, địa điểm và quy trình tổ chức
hiến máu. Có 34,4% người không hài lòng với
thời gian chờ đợi trước hiến máu.
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013
Mức độ hài lòng của NHM đối với công tác
chăm sóc trong khi hiến máu
Bảng 3. Mức độ hài lòng của NHM đối với công tác
chăm sóc trong khi hiến máu
Mức độ hài lòng
Công tác
chăm sóc NHM
Thái độ giao tiếp của
nhân viên y tế
Kỹ thuật rút máu của
nhân viên y tế
HÀI LÒNG
Số
lượng
KHÔNG HÀI
LÒNG
Tỷ lệ% Số lượng Tỷ lệ%
362
96,6
12
3,4
367
97,8
8
2,2
Nhận xét : Hơn 96% người được hỏi hài lòng
với việc chăm sóc trong khi hiến máu của nhân
viên y tế.
Mức độ hài lòng của NHM đối với công tác
chăm sóc sau hiến máu
Công tác
chăm sóc NHM
Hướng dẫn nghỉ ngơi
sau hiến máu
Quà tặng bồi dưỡng
Dặn dò sau khi hiến
máu
Thông báo kết quả và
bảo mật kết quả
lòng.
BÀN LUẬN
Chăm sóc trước hiến máu
Kết quả cho thấy người hiến máu hài lòng
cao với công tác chăm sóc trước hiến máu của
Trung tâm ở các khâu. Tuy nhiên, có 34,4%
người hiến máu không hài lòng với thời gian
chờ đợi trước khi hiến máu, vì hầu hết người
hiến máu đều tập trung vào giờ đầu của buổi
hiến máu nên cần có sự trao đổi giữa đơn vị tiếp
nhận máu và đơn vị tổ chức để bối trí thời gian
hợp lý cho người hiến máu tránh việc họ phải
chời đợi quá lâu.
Chăm sóc trong khi hiến máu
364
97,3
11
2,7
294
361
78,4
96,3
81
14
21,6
3,7
Giai đoạn này, chăm sóc người hiến máu
chủ yếu thuộc về trách nhiệm của nhân viên y
tế. Hoạt động chăm sóc trong khi hiến máu bao
gồm việc thành thạo các kỹ thuật và quan tâm,
theo dõi chặt chẽ người hiến máu với thái độ
trân trọng, ân cần và giao tiếp khéo léo(2). Tỷ lệ
trên cho thấy đã có sự quan tâm chăm sóc của
từng nhân viên Trung tâm đối với người hiến
máu, người hiến máu hài lòng với kỹ thuật rút
máu thành thạo của nhân viên Trung tâm.
289
77,1
86
22,9
Chăm sóc sau hiến máu
Bảng 4: Mức độ hài lòng của NHM đối với công tác
chăm sóc sau hiến máu
Mức độ hài lòng
Nghiên cứu Y học
HÀI LÒNG
Số
lượng
KHÔNG HÀI
LÒNG
Tỷ lệ% Số lượng Tỷ lệ%
Nhận xét: 97% người hiến máu hài lòng với
hướng dẫn nghỉ ngơi và dặn dò sau hiến máu.
Có 21,6% người hiến máu không hài lòng với
quà tặng bồi dưỡng sau hiến máu và 22,9%
người không hài lòng với việc thông báo kết quả
và bảo mật kết quả hiến máu.
Mức độ hài lòng chung của người hiến
máu
Bảng 5: Mức độ hài lòng chung của người hiến máu
Mức độ
Hoàn toàn không hài lòng
Không hài lòng
Tạm được
Hài lòng
Rất hài lòng
Số lượng (n=375) Tỷ lệ %
7
1,9
10
2,7
34
9,1
226
60,3
98
26,0
Nhận xét : 26% người được hỏi đánh giá rất
hài lòng, 60% hài lòng và 5% người không hài
Việc chăm sóc sau khi hiến máu nhằm đảm
bảo an toàn cho người hiến máu và thực hiện
các quyền lợi mà người hiến máu được hưởng.
Tuy nhiên, ở giai đoạn này có 21,6% người được
hỏi không hài lòng với phần quà tặng bồi dưỡng
sau hiến máu và 22,9% người hiến máu không
hài lòng với việc thông báo và bảo mật kết quả
của Trung tâm. Điều này thể hiện nhận thức của
người hiến máu và thông tin truyền thông về giá
trị tinh thần của quà tặng hiến máu chưa đầy
đủ, cần đẩy mạnh công tác truyền thông nâng
cao nhận thức của cộng đồng về hiến máu tình
nguyện. Đồng thời do các tỉnh trong khu vực
bao phủ đều ở xa Trung tâm nên có sự chậm trễ
trong khâu thông báo quả người hiến máu, cần
cải tiến phương pháp thông báo kết quả sàng lọc
để sớm đến tay người hiến máu.
Mặc dù vẫn còn chưa hài lòng ở một số khâu
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012
655
Nghiên cứu Y học
Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 17 * Phụ bản của Số 1 * 2013
của quy trình nhưng đánh giá chung thì người
hiến máu vẫn hài lòng cao với công tác chăm sóc
của Trung tâm, tổng tỷ lệ hài lòng là 86%.
KẾT LUẬN
Hơn 90% người hiến máu hài lòng với công
tác chăm sóc trước hiến máu ở các khâu truyền
thông, khám tuyển, bố trí thời gian, địa điểm và
quy trình hiến máu, và 34,4% người không hài
lòng với thời gian chờ đợi trước hiến máu. Hơn
90% người hiến máu hài lòng với kỹ thuật rút
máu và thái độ của nhân viên y tế trong khi hiến
máu. Giai đoạn sau hiến máu thì hơn 90% NHM
hài lòng với hướng dẫn nghỉ ngơi và dặn dò của
nhân viên y tế; 21,6% NHM không hài lòng với
quà tặng bồi dưỡng sau hiến máu và 22,9%
người không hài lòng với việc thông báo kết quả
và bảo mật kết quả hiến máu.
KIẾN NGHỊ
Cần phối hợp tốt giữa với đơn vị tiếp nhận
máu và tổ chức hiến máu ở giai đoạn trước và
sau hiến máu để truyền thông, bố trí thời gian
hợp lý để tránh người hiến máu phải chờ đợi
quá lâu và thông tin kết quả sớm đến họ.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1.
2.
Ngô Mạnh Quân, Lý Thị Hảo, Nguyễn Văn Nhữ, Lê Thanh
Nam, Nguyễn Duy Ngọc, Nguyễn Anh Trí (2010), Khảo sát sự
hài lòng của người hiến máu đối với công tác tổ chức hiến máu tại
Hà Nội năm 2009, Tạp chí Y Học Việt Nam tập 373, 447‐451.
Viện Huyết học Truyền máu Trung Ương (2007), Cẩm nang
Vận động hiến máu tình nguyện;
656
Hội Nghị Khoa Học Kỹ Thuật Bệnh Viện Chợ Rẫy Năm 2012