Thay khớp háng toàn phần trên bệnh nhân trật khớp háng cũ 50 năm, ngắn chân 6 cm

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản của Số 1 * 2008

Nghiên cứu Y học

THAY KHỚP HÁNG TOÀN PHẦN TRÊN BỆNH NHÂN
TRẬT KHỚP HÁNG CŨ 50 NĂM, NGẮN CHÂN 6 CM
Bùi Hồng Thiên Khanh *, Phạm Quang Vinh *, Dương Đình Triết *, Cao Bá Hưởng *

TÓM TẮT
Mục tiêu : Áp dụng phương pháp cắt ngắn xương đùi dưới mấu chuyển trong thay khớp háng toàn phần điều
trị trật khớp háng cũ trên 50 năm.
Phương pháp: trình bày một ca lâm sàng thay khớp háng có áp dụng 1 kỹ thuật mới (cắt ngắn xương dưới
mấu chuyển ).Trật khớp háng (TKH) do chấn thương bị bỏ sót tương đối hiếm gặp. Trật khớp háng loại này có
nhiều biến dạng ảnh hưởng đến sự phức tạp trong thay khớp háng bao gồm khớp háng lên cao và xương đùi bị
xoay.
Kết quả: Một trường hợp thay khớp háng ở bệnh nhân trật khớp háng 50 năm bằng phương pháp cắt ngắn
xương đùi dưới mấu chuyển với kết quả tốt
Kết luận : Đây là kỹ thuật mới rất hữu dụng trong những trường hợp trật khớp háng cũ chồng ngắn chân
nhiều.

ABSTRACT
TOTAL HIP ARTHROPLASTY FOR 50 YEARS DISLOCATION OF THE HIP
Bui Hong Thien Khanh, Pham quang Vinh, Duong Dinh Triet, Cao Ba Huong
* Y Hoc TP. Ho Chi Minh * Vol. 12 - Supplement of No 1 - 2008: 292 – 295
Purpose : Application of subtrochanteric femoral shortening osteotomy in total hip arthroplasty to operate old
hip dislocation (after 50 years)
Method : report 1 case of total hip replacement with subtrochanteric femoral shortening osteotomy.Old
Dislocation of Hip without diagnosis and treatment is rare. Operation of old dislocation have many problems (high
position dislocation of femoral neck- high hip center, rotational deformity , false acetabulum,…) and many risks
(vascular, nervous, muscular injuries,…).We report one case of old hip dislocation (after 50 years) operated by a
technique of subtrochanteric femoral shortening osteotomy in total hip arthroplasty.

Result : We report one case of old hip dislocation (after 50 years) operated by a technique of subtrochanteric
femoral shortening osteotomy in total hip arthroplasty with good result.
Conclusion : This is a new useful technique in total hip replacement of the old hip dislocation..
giả vào đúng vị trí của ổ cối thực sự có thể làm
MỞĐẦU
chân bênh nhân dài ra quá mức và dẫn đến
TKH cũ là một trong những thách thức lớn
nguy cơ tổn thương mạch máu thần kinh(1,2,3).
nhất đối với thay khớp háng. Trong TKH cũ
Vì thế một số cách làm ngắn xương đùi cần
thì trung tâm khớp háng lên cao và có biến
thiết trong thay khớp háng ở bệnh nhân TKH
dạng xoay đùi. Đa số các tác giả cho rằng việc
cũ đã đươc đưa ra như cắt xương kiểu bậc
đặt ổ cối giả đúng vị trí ổ cối thực sự của nó sẽ
thang, cắt kiểu chữ V, cắt ngang dưới mấu
giảm đáng kể sự lỏng lẻo của khớp và giảm tỉ
chuyển xương đùi. Việc cắt xương kiểu bậc
lệ thay lại của chuôi xương đùi. Phục hồi trung
thang, cắt kiểu chữ V tạo sự vững chắc khi
tâm của ổ cối thực sự khó vì vấn đề bộc lộ ổ cối
chịu lực xoắn nhưng khó điều chỉnh trong lúc
và thiếu xương ở ổ cối. Ngoài ra, việc đặt ổ cối
mổ. Cắt ngang dưới mấu chuyển xương đùi
* Bộ Môn CTCH ĐHYD,

Chấn Thương Chỉnh Hình

1

Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản của Số 1 * 2008
cho phép làm ngắn xương đùi và xoay xương
đùi tạo thuận lợi cho việc điều chỉnh lúc mổ.
Với kỹ thuật này Rekeraas và công sự đã đạt
được tỉ lệ 90% trường hợp tốt và rất tốt (25
trường hợp thay khớp háng)(1)

Nghiên cứu Y học

trống ở vùng cắt xương giúp làm tăng diện
tích tiếp xúc xương.

KỸ THUẬT PHẪU THUẬT(1,2,3,
Đo đạt trên phim khung chậu thẳng và
khớp háng thẳng, nghiêng tư thế đùi ếch là
quan trọng nhất. Đo đạt để có kế hoạch tốt cho
loại thay khớp háng này. Ổ cối gỉa được đặt ở
vị trí ổ cối thực sự. Trung tâm của khớp háng
được xác định trên phim Xquang. Khoảng cách
từ trung tâm của ổ cối thực sự đến chỏm
xương đùi giả bằng với chiều dài thêm tối đa
của chân nếu không cắt ngắn xương đùi.
Bộc lộ chỏm, cổ xương đùi và ổ cối giả. Cắt
chỏm và cổ xương đùi chính xác. Chuẩn bị
xương đùi để đặt dụng cụ thử vào.
Nghiêng trước dụng cụ thử đùi để thích hợp
với giải phẩu của đầu gần xương đùi. Bộc lộ
vùng dưới mấu chuyển bằng cách tách cơ rộng
ngoài khỏi bờ ngoài và vách gian cơ ngoài để lại

mõm cụt gân để khâu lại. Dụng cụ thử được đặt
vào đoạn trên xương đùi. (hình 1).

Hình 1

Phần cắt xương đùi đoạn gần được kéo lên
trên để dể dàng bộc lộ ổ cối thật. Giải phóng
mô mềm và gân. Đặt ổ cối giả vào. (hình 2)
Phần đùi thử được đặt vào đoạn đùi gần
và nắn khớp háng, cho phép phần đùi xa
chồng lên vùng cắt xương. Cắt ngắn đùi bao
nhiêu cm được quyết định bằng cách kéo chân
xuống dưới và cho phép phần xương cắt
chồng lên nhau. Vị trí cắt xương trên thân
xương đùi. Cắt ngắn xuơng lần 2 ở đầu trên
đoạn xa (hình 3).
Cắt xương tối thiểu cho phép điều chỉnh
tối đa chiều dài chi mà không làm tổn thương
cấu trúc mạch máu thần kinh. Trật khớp háng
ra ngoài và gắn phần thử vào cả 2 đoạn xương.
Cố gắng nắn thử. Cắt ngắn xương đùi thêm để
nắn thêm dể dàng nếu cần. Mặt cắt xương
song song để bảo đảm giảm tối đa khoảng
Hình 2

Chấn Thương Chỉnh Hình
2


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản của Số 1 * 2008

Nghiên cứu Y học

Gắn phần đùi không xi măng với kỹ thuật
chuẩn. Dùng vỏ xương ghép để làm vững
thêm vùng cắt xương.

TRƯỜNG HỢP LÂM SÀNG
Bệnh nhân Nam, 64 tuổi, nhập viên vì lý
do đi lại khó khăn và đau khớp háng bên trái.
Bệnh nhân có tiền căn chân thương trật khớp
háng 50 năm. Hiện tại chân trái ngắn hơn chân
phải 6 cm.

6 cm

Hình 3

Hình 4
Nghiêng trước xương đùi bằng cách dùng
kẹp xương giữ 2 đoạn xương và xoay cho đến
khi đạt được độ nghiêng trước (hình 4). Sự
vững của khớp háng được đánh giá bằng cách
giữ chặt các đoạn xương cắt. Điều chỉnh độ
nghiêng trước để đạt độ vững chắc mong
muốn. Vị trí xoay đươc xác định bằng cách
đánh dấu trên cả 2 phần xương cắt.

Chấn Thương Chỉnh Hình

Bênh nhân đựơc mổ thay khớp háng toàn
phần không xi măng với kỹ thuât mổ như trên.
Thời gian mổ là 3 giờ 40 phút. Lương máu mất
khoảng 1000 ml. Không truyền máu trong mổ.
Kéo nắn xương đùi đến lúc chỏm xương đùi
còn cách ổ cối thât 3cm. Cắt xương dưới mấu
chuyển 2cm một đoạn 2 cm. Côt 2 vòng chỉ
thép vào 2 mảnh xương ghép quanh vùng cắt
xương.
Kết quả sau mổ chân trái ngắn hơn chân
phải 2 cm, không biến chứng. Bệnh nhân tập
đứng vào ngày thứ 4 và đi lại sau 6 tuần.

3


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản của Số 1 * 2008

Nghiên cứu Y học

kinh và gân cơ khi kéo căng quá mức. Chúng
tôi chủ động chỉ phục hồi thêm 4cm mà không
cố gắng đạt 6cm nên chân trật vẫn còn ngắn
hơn chân bình thường 2cm mà vẫn bảo đảm
được chức năng đi đứng chấp nhận của bệnh
nhân (ngắn chân <3cm vẫn chấp nhận trong
điều trị chỉnh hình)

KẾT LUẬN
Thay khớp háng ở bệnh nhân THK cũ là

một thách thức. Để đặt đươc khớp háng vào vị
trí ổ cối thực sự của nó và cho phép nghiêng
trước xương đùi chính xác nhằm tạo sự vững
chắc cho khớp háng thì việc cắt ngắn xương
dưới mấu chuyển giúp điều chỉnh trong lúc
mổ dễ dàng.
Kỹ thuật điều chỉnh chiều dài chân qua
việc làm ngắn thân xương đùi giúp làm giảm
nguy cơ tổn thương mạch máu.

TÀI LIỆU THAM KHẢO:
1

2

3

Chân trật khớp không còn xoay ngoài, còn
ngắn hơn chân bình thường 2 cm, bệnh đi
đứng ngồi sinh hoạt gần như bình thường và
rất hài lòng về kết quả phẫu thuật sau 2 tháng

BÀNLUẬN
Trường hợp trật khớp cũ hơn 50 năm làm
biến dạng xoay ngoài chân trật và ngắn chi
6cm, hệ thống gân cơ mạch máu và thần kinh
đã co rút, ổ cối thật bị lấp đầy và nông. Đây là
trường hợp rất hiếm gặp (vì thường dễ chẩn
đoán và điều trị nắn trật sớm) nên kỹ thuật cắt
xương dưới mấu chuyển lớn và xoay trục giúp

dễ dàng khi thay khớp háng toàn bộ, chỉnh
trục chân trật về độ dài, độ xoay cũng như
tránh được các biến chứng về mạch máu,thần

Chấn Thương Chỉnh Hình
4

Reikeraas O. et al: Femoral shortening in total hip
arthroplasty for completely dislocated hips: 3-7 year
results in 25 cases. Acta Orthrop Scand 67:33, 1996.
Yasgur D.J.: Subtrochanteric femoral shortening
osteotomy in total hip arthroplasty for high riding
developmental dislocation of the hip. The Journal of
Arthroplasty 12:880-888,1997.
Warwich J.M: A new technique of subtrochanteric
shortening in total hip arthroplasty. The Journal of
Arthroplasty 15:617-626,2000.


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản của Số 1 * 2008

Chấn Thương Chỉnh Hình

Nghiên cứu Y học

5


Y Học TP. Hồ Chí Minh * Tập 12 * Phụ bản của Số 1 * 2008

Chấn Thương Chỉnh Hình
6

Nghiên cứu Y học