Khảo sát sự phân bố nhóm máu ABO và RH(d) ở sinh viên hiến máu tình nguyện tại trường Đại học y – dược Thái Nguyên 2014

Nguyễn Thị Hồng Gấm và Đtg

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

134(04): 205 - 208

KHẢO SÁT SỰ PHÂN BỐ NHÓM MÁU ABO VÀ RH(D) Ở SINH VIÊN HIẾN
MÁU TÌNH NGUYỆN TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y – DƯỢC THÁI NGUYÊN 2014
Nguyễn Thị Hồng Gấm*, Phạm Thị Ngọc
Trường Đại học Y Dược – ĐH Thái Nguyên

TÓM TẮT
Nghiên cứu về hoạt hộng hiến máu tình nguyện trên 504 sinh viên ở trường Đại học Y – Dược
Thái Nguyên từ 1/2014 đến 12/2014, kết quả nghiên cứu cho thấy: 1. Hệ nhóm máu ABO: Tỷ lệ
nhóm máu tuân theo quy luật O > B > A > AB. Hệ nhóm máu Rh(D): - Tỷ lệ Rh(D) dương 99,4%,
Rh(D) âm rất thấp (0,06%). 2. Sinh viên hiến máu có một số đặc điểm:
Nữ giới chiếm 57.9 %, nam giới chiếm 42.1%, tỷ lệ nhóm máu ABO và Rh (D)ở nhóm nghiên cứu
không có sự khác biệt giữa dân tộc kinh và dân tộc thiểu số, sinh viên hiến máu chủ yếu năm đầu
và giảm dần ở những năm sau, đợt hiến máu trong kỳ học chiếm tỷ lệ cao.
Từ khóa: nhóm máu, Rh(D), sinh viên, trường Đại học Y dược - ĐHTN

ĐẶT VẤN ĐỀ*
Máu và chế phẩm máu là các sinh phẩm rất
quý, cho đến nay vẫn chưa có chất nào có thể
thay thế được. Truyền máu đóng một vai trò
quan trọng trong việc bồi phụ lại thể tích tuần
hoàn khi còn thiếu hoặc cung cấp lại một số
chất quan trọng trong máu, nhằm duy trì sự
sống của tế bào, giúp cơ thể hoạt động bình
thường. Truyền máu ra đời là một bước tiến
vĩ đại, thúc đẩy các kỹ thuật Y học phát triển,

đòi hỏi nhu cầu truyền máu ngày càng tăng
cao. Do vậy, vấn đề đặt ra là làm sao cung
cấp đủ máu cho cấp cứu và điều trị.
Tuy nhiên người hiến máu tự nguyện tập
trung đông đảo vẫn là sinh viên, đã có những
đóng góp đáng kể trong phong trào sinh viên
hiến máu cứu người., Do vậy, nguồn hiến
máu cho cấp cứu và điều trị thường gặp khó
khăn trong những dịp nghỉ hè và tết [1]. Vì vậy
nhằm xác định nhu cầu máu theo nhóm góp
phần xây dựng chiến lược xây dựng nguồn máu
dự trữ ở đối tượng sinh viên tình nguyện. Vì
vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu:
“Khảo sát sự phân bố nhóm máu ABO – Rh
ở sinh viên hiến máu tình nguyện tại
trường Đại học Y – Dược Thái Nguyên năm
2014” với mục tiêu sau:
1- Xác định tỷ lệ phân bố nhóm máu hệ ABO Rh ở sinh viên hiến máu tình nguyện tại trường
đại học Y – Dược Thái Nguyên năm 2014.
*

Tel: 0913 460996

2- Đánh giá một số đặc điểm của sinh viên
hiến máu tình nguyện tại trường đại học Y –
Dược Thái Nguyên năm 2014.
ĐỐI TƯỢNG
NGHIÊN CỨU

VÀ

PHƯƠNG

PHÁP

Địa điểm nghiên cứu
Nghiên cứu được tiến hành tại:
- Trường đại học Y – Dược Thái Nguyên
- Trung tâm Huyết học - Truyền máu bệnh
viện Đa khoa KTW Thái Nguyên.
Đối tượng nghiên cứu
Những sinh viên tham gia hiến máu nhân đạo
tại trường Đại học Y- Dược Thái nguyên
Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu là tiến cứu, mô tả
từ tháng 1/2014-12/2014.
Thông số nghiên cứu:
- Sự phân bố nhóm máu ABO ở sinh viên
hiến máu nhân đạo tại trường
- Sự phân nhóm máu hệ Rh ở sinh viên
hiến máu nhân đạo tại trường
- Một số yếu tố: năm, giới, dân tộc, liên quan
đến sự phân bố nhóm máu hệ ABO, Hệ Rh ở
sinh viên hiến máu nhân đạo tại trường.
- Số lượng máu hiến ở sinh viên hiến máu
nhân đạo tại trường
Xử lý số liệu: Số liệu được thống kê, xử lý
bằng phần mềm SPSS 16.0 , EPidata.
205

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Nguyễn Thị Hồng Gấm và Đtg

KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
Tỷ lệ phân bố nhóm máu ABO – Rh ở sinh
viên hiến máu tình nguyện tại trường Đại
học Y – Dược Thái Nguyên năm 2014
Bảng 1. Tỷ lệ nhóm máu ABO ở sinh viên hiến
máu tình nguyện tại trường Đại học Y – Dược
Thái Nguyên năm 2014
Nhóm máu
Tần số
%
A

100

19.8

B

146

29.0

O

235

46.6

AB

23

4.6

Tổng

504

100.0

Nhận xét: nhóm máu O và nhóm máu B
chiếm chủ yêu còn nhóm máu AB chiếm tỷ
lệ thấp nhất.

134(04): 205 - 208

Bảng 2. Tỷ lệ nhóm máu Rh ở sinh viên hiến máu
tình nguyện tại trường Đại học Y – Dược Thái
Nguyên năm 2014
Nhóm máu
Tần số
%
Rh(D)+
501
99.4

Rh(D)3
0.6
Tổng
504
100.0

Nhận xét: Qua nghiên cứu đã phát hiên thấy
3 sinh viên hiến máu tình nguyện có Rh(D)-,
chiếm 0.6% tổng số sinh viên hiến máu tại
trường đại học Y –Dược năm 2014.
SựDan toc (kinh1, dao2, muong 3, nung 4,
tay 5, thai 6, san chi7, san diu 8, khac phân
bố nhóm máu ABO với một số yếu tố: giới,
dân tộc, năm học của sinh viên hiến máu
tình nguyện tại trường Đại học Y – Dược
Thái Nguyên năm 2014

Bảng 3. Sự phân bố nhóm máu ABO với yếu tố giới
Nhóm máu

A

Giơí
Nam

B
47
9.3 %

Nữ

53
10.5 %
100
19.8 %

Tổng

O
61
12,1 %

85
16,9 %
146
29.0%

93
18,5 %
142
28.1 %
235
46.6%
p>0.05

Tổng

AB
11
2,2 %

12
2.4 %
23
4.6%

212
42.1%
292
57.9%
504
100.0%

Nhận xét: số sinh viên nữ hiến máu cao hơn sinh viên nam trong đó nhóm máu O và nhóm máu B
đều chiếm chủ yếu ở cả hai giới, nhóm máu AB đều chiếm tỷ lệ thấp ở cả hai giới.
Bảng 4. Sự phân bố nhóm máu ABO với yếu tố dân tộc
Dân tộc
Nhóm máu
A
B
O
AB
Tổng

Thiểu số
34
21.5%
45
28.5%
72
45.6%

7
4.4%
158
100%

Kinh
66
19.1%
101
29.2%
163
47.1%
16
4.6%
346
100 %
p > 0.05

Tổng
100
19.8%
146
29.0%
235
46.6%
23
4.6%
504
100.0%

Nhận xét: số sinh viên dân tộc kinh tham gia hiến máu tình nguyện cao hơn sinh viên dân tộc
thiểu số, nhưng sự phân bố từng nhóm máu không có sự khác biệt giữa sinh viên dân tộc kinh và
sinh viên dân tộc thiểu số
206


Nguyễn Thị Hồng Gấm và Đtg

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

134(04): 205 - 208

Bảng 5. Sự phân bố nhóm máu ABO theo năm học
Sinh viên năm
1
2
3
4
5
6
Tổng

Nhóm máu
A
32 (32.0%)
35 (35.0%)
13 (13.0%)
6 (6.0%)
9 (9.0%)
5 (5.0%)

100 (100.%)

B
33 (22.6%)
51 (34.9%)
18 (12.3%)
26 (17.8%)
10 (6.8%)
8 (5.5%)
146 (100.%)

O
55 (23.4%)
68 (28.9%)
34 (14.5%)
36 (15.3%)
23 (9.8%)
19 (8.1%)
235 (100.%)

AB
7 (30.4%)
9 39.1%)
2 (8.7%)
2 (8.7%)
2 (8.7%)
1 (4.3%)
23 (100.%)

Tổng

127 (25.2%)
163 (32.3%)
67 (13.3%)
70 (13.9%)
44 (8.7%)
33 (6.5%)
504 (100.%)

p>0.05

Nhận xét: tỷ lệ sinh viên tham gia hiến máu chiếm tỷ lệ cao nhất ở năm thứ hai và thấp nhất vào
năm thứ 6. Sự phân bố nhóm máu theo năm học của sinh viên cũng giảm dần ở những năm cuối.
Bảng 6. Sự phân bố nhóm máu trong 3 đợt hiến máu
Nhóm máu
Đợt hiến máu
2/3/2014
31/5/2014
12/10/2014
Tổng

A

B

28
28.0%
6
6.0%
66
66.0%

100
100.0%

37
25.3%
15
10.3%
94
64.4%
146
100.0%

O
58
24.7%
29
12.3%
148
63.0%
235
100.0%
p>0.05

AB

Tổng

4
17.4%
1

4.3%
18
78.3%
23
100.0%

127
25.2%
51
10.1%
326
64.7%
504
100.0%

Nhận xét: Số sinh viên tham gia hiến máu nhân đạo thấp nhất vào đợt 31/5/2014 và cao nhất vào
đợt 12/10/2014. sự phân bố nhóm máu cũng thay đổi theo đợt hiến máu.
BÀN LUẬN
Nguyễn Minh Hiếu và cs thì người hiến máu
tình nguyện ở nam giới cao hơn ở nữ giơi [7],
Sự phân bố nhóm máu ở sinh viên hiến
có thể liên quan đến nhận thức về hiến máu
máu tình nguyện
tình nguyện ở từng nhóm đối tượng nghiên
- Tỷ lệ nhóm máu ABO phân bố ở sinh viên
cứu là khác nhau,
hiến máu tình nguyện cuả trường Đại học Y –
Dược Thái Nguyên ( bảng 3.1.) tương tự như
Ở hai nhóm sinh viên hiến máu tình nguyện
người bình thường. [5]

người kinh và người dân tộc thiểu số sự phân
Tỷ lệ nhóm máu Rh(D)+ ở sinh viên hiến
bố nhóm máu vẫn theo quy luật chung ở
máu tình nguyện của trường đại học Y– Dược
người việt nam: O>B>A>AB [3]. Mặc dù sự
Thái Nguyên là 99,4%, thấp hơn, nhưng tỷ lệ
phân bố nhóm máu có khác nhau giữa các dân
nhóm máu hiếm Rh (D) – đều là sinh viên nữ
tộc. Kết quả này cũng tương tự với nguyên
và chiếm tỷ lệ 0.06 % cao hơn so với kết quả
cứu của tác giả Phạm Thị La và cs[1]
nghiên cứu của tác giả Phạm Thị La và
CS.Cần có sự quản lý đối với người tình
Khi khảo sát nhóm sinh viên hiến máu tình
nguyện có nhóm máu hiếm này để kịp thời
nguyện theo năm học thì nhận thấy sinh viên
cung cấp máu cho bệnh nhân khi cần [1, 4].
năm 2 có tỷ lệ tham gia hiến máu cao nhất và
Một số đặc điểm ở sinh viên hiến máu tình nguyện
giảm dần theo các năm cuối . Sở dĩ là do đặc
thù của sinh viên Y, Dược có liên quan đến thời
Nhận thấy sự phân bố từng nhóm máu ở sinh
gian học có thể liên quan đến thái độ, nhân thức
viên nữ cao hơn sinh viên nam. Trong nghiên
của sinh viên khác nhau ở từng khóa.
cứu của các tác giả: Phạm Quang Vinh và cs;
207


Nguyễn Thị Hồng Gấm và Đtg

Tạp chí KHOA HỌC & CÔNG NGHỆ

Trong năm 2014 sinh viên hiến máu tình
nguyện của trường Đại học Y Dược Thái
Nguyên trong 3 đợt thấy rằng đợt giáp hè có
tỷ lệ hiến máu là thấp nhất điều này cũng phù
hợp với các nghiên cứu khác về đối tượng
hiến máu tình nguyện là học sinh, sinh viên,
[2, 6 ].
KẾT LUẬN
Qua nghiên cứu trên 504 đối tượng sinh viên
hiến máu tình nguyện, chúng tôi có một số kết
luận như sau:
Tỷ lệ phân bố nhóm máu ABO và Rh (D)
tuân theo quy luật phân bố chung ở người
Việt Nam: O>B>A>AB; Rh (D) âm là nhóm
máu hiếm,
Sự phân bố nhóm máu ABO, nhóm máu Rh
(D) âm Không thấy có sự khác biệt về giới,
dân tộc ở mẫu nghiên cứu.
Điểm nổi bật là sinh viên Y, Dược tham gia
hiến máu chủ yếu vào những năm học đầu,
giảm dần ở những năm sau. Tỷ lệ tham gia
hiến máu cao vào những đợt trong kỳ học.
TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. Phạm Thị La, Nguyễn Thu Hạnh,Nguyễn Thế
Tùng, Vũ Bích Vân, Nguyễn Kiều Giang,
‘’Nghiên cứu tần suất nhóm máu hệ ABO và

134(04): 205 - 208

Rh(D) của người hiến máu tình nguyện tại Trung
tâm Huyết học – Truyền máu Thái Nguyên ( Tháng
01/2011 – 06/2011)”, Tạp chí y học Thành Phố Hồ
Chí Minh, tập 15, số 4, năm 2011, tr.421- 426.
2. Nguyễn Minh Hiếu, Nguyễn Thị Phi Nga và
CS (2014), ’’Thực Trạng một số yếu tố tác động
tới nhận thức, hành động của sinh viên hiến máu
tình nguyện và hiệu quả của các loại hình thong
tin tuyên truyền hiện nay”, Tạp chí Y – Dược học
quân sự số 5, tập 309, tháng 5 năm 2014, tr. 23-30.
3. Đỗ Trung Phấn (2004), Một số chỉ số huyết học
người Việt Nam bình thường giai đoạn 1995-2000,
Bài giảng Huyết học truyền máu, nhà xuất bả Y
học, Tr. 332- 333.
4. Trần Ngọc Quế, Nguyễn Anh Trí, Phạm Quang
Vinh, Nguyễn Đức Thuận, Bùi Mai An, Đào Thị
Tú Vân (2008), Nghiên cứu xây dựng và duy trì
nguồn nhân lực hiến máu có nhóm máu Rh – tại
Viện Huyết học Truyền máu TW, Tạp chí y học
Việt Nam số 2, tập 344, tháng 3 năm 2008, tr.
679- 685.
5. Trường đại học y Hà Nội, Bộ môn Sinh lý học
(2006), “ Nhóm máu và truyền máu” , giáo trình
sinh lý học, tập I, nhà xuất bản y học, tr 111 – 113.
6. Nguyễn Đức Thuận (2006), “ Đánh giá tình
hình người hiến máu tình nguyện của viện huyết
học- Truyền máu trung ương năm 2005”, Y học
Thực hành (9545),360 -364.

7. Phạm Quang Vinh, Phạm Thị Thùy Dung(
2010), “Đặc điểm người hiến máu tại Viện Huyết
học – Truyền máu năm 2006 – 2007”, Tạp chí y
học Việt Nam số 2, tập 373, tháng 2 năm 2010,
tr.379 – 383.

SUMMARY
THE DISTRIBUTION OF ABO AND RESHUS BLOOD GROUP SYSTEM
OF BLOOD STUDENT VOLUNTEER AT THAI NGUYEN UNIVERSITY OF
MEDICINE AND PHARMACY IN 2014
Nguyen Thi Hong Gam1*, Pham Thi Ngoc2
College of Medicine and Pharmacy - TNU

Survey factors affected the perception, action of 504 students volunteer at Thai Nguyen university
of medicine and pharmacy from 1/2014 to 12/2014. The result showed that: 1. ABO blood group
system: the frequency of ABO blood group follows the rule of O > B > A > AB, Rh (D) blood
group: 99.4% positive, 0.06% negative is female. 2. Cheracteristics of blood student volunteers
were as fllowing.
Female/male ratio 57.9%/42.1%, distribution rate ABO and Reshus blood group found no
significant difference between economic and ethnic minorities on blood donors, the blood student
volunteers in the second year was higtest ration (32.3%) , this rate was reduced in after years, it
was hinghtly in semester.
Keywords: blood group, Rh(D), students, college of Medicine and Pharmacy - TNU
Ngày nhận bài: 30/11/2014; Ngày phản biện:19/12/2014; Ngày duyệt đăng: 08/5/2015
Phản biện khoa học: ThS. Hoàng Thu Soan – Trường Đại học Y Dược - ĐHTN
*

Tel: 0913 460996

208