Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính: Phần 2

Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Chương 5
QUẢN LÝ HỆ ĐIỀU HÀNH WINDOWS
VỚI CONTROL PANEL
Bài 5.1: Giới thiệu cửa sổ Control Panel
Control Panel là cửa sổ chương trình cho phép bạn thiết lập và quản lý cấu
hình, giao diện máy tính sử dụng hệ điều hành Windows.
Để mở Control Panel, bạn thực hiện như sau:
- Kích chuột trái vào menu Start, chọn Control Panel với giao diện của menu
Start XP hoặc chọn Settings → Control Panel với giao diện của menu Start cũ.
- Cửa sổ Control Panel xuất hiện hình 5.1. Đây là giao diện cửa sổ Control
Panel mới của Windows XP.

Kích
chuột
vào đây để
chuyển
đổi
giữa hai giao
diện.

73


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Kích
chuột
vào đây để
chuyển

đổi
giữa hai giao
diện.

Hình 5.1
Trong cửa sổ Control Panel được chia thành các chủ đề thực hiện những chức
năng quản lý khác nhau. Bảng dưới đây mô tả các chủ đề có trong Control Panel:
Chủ đề

Mô tả

Appearance and
Themes

Quản lý giao diện của màn hình Desktop, thanh Taskbar, menu
Start và giao diện cửa sổ Windows

Network and Internet
Connection

Quản lý kết nối mạng, kết nối Internet qua các hình thức kết nối

Add and Remove
Programs

Quản lý việc cài đặt và dỡ bỏ các chương trình phần mềm và các
thiết bị (driver) phần cứng

Sound, Speech and
Audio Devices

Quản lý âm thanh và thiết lập các cấu hình cho các thiết bị âm
thanh: loa, mic, điều chỉnh cường độ âm thanh

Performance and
Maintenance

Quản lý tài nguyên máy tính, bảo dưỡng máy tính

Printer and Other
Hardware

Quản lý máy in và các thiết bị khác như máy quét, máy Fax

User Accounts

Quản lý tài khoản người dùng

Date, Time,

Thiết lập các tùy chọn về ngày, giờ, ngôn ngữ hệ thống và các

74


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính
Language and
Regional Options

đặc tính theo vùng

Accessibility Options

Thiết lập các tính năng ảnh hưởng đến môi trường làm việc máy
tính của người dùng, như điều chỉnh màu sắc, độ tương phản,…

Bạn có thể chuyển về giao diện cửa sổ Control Panel cũ đã quen thuộc trong
Windows 98 hoặc Windows 2000 bằng cách kích chuột vào Switch to Classic view
trong khung bên trái của cửa sổ Control Panel. Cửa sổ Control Panel trong chế độ
Classic View bao gồm các biểu tượng thực hiện các chức năng quản lý, thiết lập
khác nhau (hình 5.2).

Hình 5.2
Tiếp theo ta sẽ xét một số biểu tượng thường dùng trong cửa sổ Control Panel ở
chế độ Classic View để quản lý máy tính và các thiết bị liên quan.
75


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Bài 5.2: Thiết lập các tùy chọn về ngày, giờ, ngôn ngữ hệ thống
và các đặc tính theo vùng
- Thay đổi ngày giờ hệ thống

+ Kích đúp chuột vào biểu tượng

.

+ Cửa sổ Date and Time Properties sẽ xuất hiện như hình 5.3.
Chọn tháng

Chọn năm bằng cách kích chuột vào
mũi tên lên xuống

Chọn năm bằng cách kích chuột vào
Ngày hiện tại được tô màu sáng, để chọn
Chọn tháng
mũi tên lên xuống
ngày kích chuột vào ngày cần chọn.

Ngày hiện tại được tô màu sáng, để chọn
ngày kích chuột vào ngày cần chọn.
Kích OK để hoàn
thành
Kích OK để hoàn
thành

76

1. Kích chuột vào giờ hoặc phút
hoặc giây cần điều chỉnh


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

1. Kích chuột vào giờ hoặc phút
hoặc giây cần điều chỉnh

2. Kích chuột vào mũi tên
lên xuống để tăng hoặc

2.
Kích
chuột
mũi
tên
giảm
giờ;
phútvào
hoặc
giây
lên
xuống
để
tăng
hoặc
đã chọn ở bước 1.
giảm giờ; phút hoặc giây
đã chọn ở bước 1.

Kích vào mũi tên và chọn múi
giờ cho đúng với vị trí địa lý sử
dụng. Ví dụ ở Việt Nam phải
chọn là (GMT +07:00)
Bangkok, HaNoi, Jakarta

Kích vào mũi tên và chọn múi
giờ cho đúng với vị trí địa lý sử
dụng. Ví dụ ở Việt Nam phải
chọn là (GMT +07:00)
Bangkok, HaNoi, Jakarta

Hình 5.3

77


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

+ Kích đúp chuột vào biểu tượng
để thiết lập các tùy chọn về ngôn
ngữ và các đặc tính của vùng. Vì đây là sản phẩm hệ điều hành Windows của
Microsoft nên để các thuộc tính này ở chế độ mặc định.

Bài 5.3: Quản lý giao diện màn hình Desktop

- Kích đúp chuột vào biểu tượng
diện màn hình Desktop.

để thiết lập các tính năng quản lý giao

+ Chọn màn hình nền cho Desktop: Màn hình nền Desktop là các hình ảnh hiển
thị trên màn hình Desktop nhằm trang trí cho màn hình nền Desktop những hình
ảnh mà bạn ưa thích.

Xem trước màn hình nền Desktop
Chọn hình ảnh cho màn hình nền Desktop

Hoặc kích vào đây để chọn file ảnh trong máy
tính của bạn
Chọn cách hình ảnh hiển thị trên màn hình

Desktop (ở giữa, tiêu đề hoặc toàn bộ)
Chọn màu sắc hiển thị trên màn hình Desktop

Kích vào Apply để hoàn thành

78


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Xem trước màn hình nền Desktop
Chọn hình ảnh cho màn hình nền Desktop

Hoặc kích vào đây để chọn file ảnh trong máy
tính của bạn
Chọn cách hình ảnh hiển thị trên màn hình
Desktop (ở giữa, tiêu đề hoặc toàn bộ)
Chọn màu sắc hiển thị trên màn hình Desktop

Kích vào Apply để hoàn thành

Hình 5.4
+ Sử dụng Screen Saver cho màn hình rỗi: Màn hình rỗi là những ảnh động,
xuất hiện trên màn hình máy tính khi bạn không sử dụng máy tính trong một
khoảng thời gian nào đó.

79


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Xem trước kết quả màn hình rỗi

Xác định thời gian Windows rỗi sau
bao lâu thì xuất hiện màn hình rỗi
bao
Nếu tích vào tính năng này thì để
chấm dứt màn hình rỗi cần nhập
đúng Password

Chọn màn hình rỗi

80

Chọn chế độ tiết kiệm điện đối
với màn hình monitor


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Hình 5.5
+ Thay đổi màu sắc và kiểu dáng các cửa sổ Windows: Bạn đã làm việc quen
với cửa sổ chương trình Windows. Tất cả các cửa sổ Windows đều có chung một
màu sắc, hình dáng và font chữ trên đó. Trong Windows, bạn có thể thay đổi giao
diện của các cửa sổ theo ý muốn cách làm được chỉ ra trên hình 5.6.

Hình 5.6
Trong đó:
Windows
Buttons

and Cho phép bạn thay đổi kiểu hình dáng cửa sổ. Có hai lựa chọn:
+ Windows XP Style: Kiểu cửa sổ mới của Windows XP

81


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

+ Windows Classic Style: Kiểu cửa sổ truyền thống của Windows
(có trong Windows 98, 2000)
Color Scheme

Cho phép chọn màu sắc xuất hiện trên đường viền của cửa sổ

Font Size

Cho phép bạn chọn cỡ chữ xuất hiện trên cửa sổ Windows

Effects

Kích chuột vào Effects sẽ xuất hiện hộp thoại Effect để thiết lập
các hiệu quả đối với cửa sổ Windows

Addvance

Thiết lập các tùy chọn hiệu quả đối với Windows Classic Style

+ Điều chỉnh độ phân giải cho màn hình: Cần thiết phải điều chỉnh độ phân giải
để phù hợp với từng kích cỡ của màn hình máy tính.

Giữ chuột và kéo để chọn
độ phân giải thích hợp cho
màn hình

Kích apply để hoàn thành.
Khi đó hộp thoại xác nhận
sự thay đổi xuất hiện. 0.
Kích
Yes để chấp nhận.

Hình 5.7

Bài 5.4: Quản lý máy in và các thiết bị phần cứng khác
- Quản lý máy in

82


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

+ Kích đúp chuột vào biểu tượng
+ Cửa sổ Printers and Faxes sẽ xuất hiện như trên hình 5.8.

Hình 5.8
+ Nếu máy tính đã cài đặt máy in thì trong cửa sổ Printers and Faxes sẽ có
biểu tượng máy in. Và muốn thiết lập các thông số cho máy in, bạn kích phải chuột
vào biểu tượng máy in và chọn Properties.
+ Nếu máy tính chưa cài đặt máy in thì cửa sổ Printers and Faxes sẽ trống, khi
đó muốn in được bạn phải có máy in kết nối vào máy tính và thực hiện việc cài đặt

máy in.
- Quản lý chuột máy tính

+ Kích đúp chuột vào biểu tượng

. Cửa sổ Mouse Properties sẽ xuất

hiện
+ Thiết lập chức năng của các nút bấm chuột bằng cách kích vào thẻ buttons
(hình.5.9)

83


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Lựa chọn này cho phép bạn đảo ngược lại chức
năng của nút trái chuột và nút phải chuột.
Giữ và kéo chuột để điều chỉnh tốc độ nhanh
chậm khi kích đúp chuột.
Kiểm tra tốc độ kích đúp chuột vừa thiết lập.
Lựa chọn này cho phép bạn kéo chuột mà
không phải giữ vào nút trái chuột.

Lựa chọn này cho phép bạn đảo ngược lại chức
năng của nút trái chuột và nút phải chuột.
Giữ và kéo chuột để điều chỉnh tốc độ nhanh
chậm khi kích đúp chuột.
Kiểm tra tốc độ kích đúp chuột vừa thiết lập.
Lựa chọn này cho phép bạn kéo chuột mà

không phải giữ vào nút trái chuột.

Hình 5.9
+ Chọn hình dáng chuột bằng cách kích vào thẻ Pointers

84


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Kích vào mũi tên và lựa chọn các
hình dáng khác nhau cho chuột.

Các giải thích về các biểu tượng
chuột khác nhau

Kích vào mũi tên và lựa chọn các
hình dáng khác nhau cho chuột.

Các giải thích về các biểu tượng
chuột khác nhau

Hình 5.10
+ Thiết lập các tùy chọn bằng cách cho chuột: kích vào thẻ Pointer Options:
hộp thoại sẽ xuất hiện như trên hình 5.11.

85


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Giữ và kéo để lựa chọn tốc độ di chuyển
chuột
Lựa chọn này cho phép chuột tự động trỏ đến
nút mặc định trong các hộp thoại
Hiển thị các bước di chuyển chuột
Lựa chọn tốc độ thay đổi các bước di chưyển
Không tích vào tính năng để chuột luôn xuất hiện
Tích vào tính năng này để dễ dàng tìm thấy con
trỏ

Giữ và kéo để lựa chọn tốc độ di chuyển
chuột
Lựa chọn này cho phép chuột tự động trỏ đến
nút mặc định trong các hộp thoại
Hiển thị các bước di chuyển chuột
Lựa chọn tốc độ thay đổi các bước di chưyển
Không tích vào tính năng để chuột luôn xuất hiện
Tích vào tính năng này để dễ dàng tìm thấy con
trỏ

Hình 5.11
Bài 5.5: Quản lý tài khoản người dùng
Tương tự như các phiên bản trước, Windows XP là hệ điều hành hỗ trợ nhiều
người dùng. Mỗi người dùng cần có một tài khoản, bao gồm tên tài khoản (account)
và password (nếu cần). Sau khi cài đặt, theo mặc định sẽ có 2 tài khoản là
“Administrator” và “Guest”. (Tuy nhiên, “Guest” được đặt ở chế độ không hoạt
86

Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

động - Disabled). Số lượng tài khoản có thể tạo ra không hạn chế, tùy theo lượng
người sử dụng máy. Người dùng có thể tùy biến các thông tin về hệ điều hành trong
tài khoản của mình mà không làm ảnh hưởng đến tài khoản của người khác. Thông
tin của từng tài khoản (bao gồm: giao diện, màu sắc của Windows, văn bản, danh
sách các trang web ưa thích ...) sẽ được lưu trong một thư mục con có tên trùng với
tên của tài khoản bên trong thư mục “Documents and Settings” trên ổ đĩa mà
Windows XP được cài đặt.
Các kiểu tài khoản
Trong Windows XP có hai loại tài khoản chính là “Computer Administrator” và
“Limited”. Thực tế đây là hai mức độ sử dụng máy khác nhau.
Một tài khoản “Limited” cho phép người chủ làm những việc sau:
- Thay đổi và loại bỏ password của chính mình.
- Thay đổi giao diện, màu sắc của hệ điều hành (theme and desktop settings).
- Xem thông tin trong các thư mục được chia sẻ (Shared Documents)
- Xem và sửa các thông tin do chính mình tạo ra.
Người chủ của một tài khoản “Computer Administrator” có thể làm tất cả
những điều trên và:
- Tạo, thay đổi hoặc xóa bỏ các tài khoản.
- Thực hiện những thay đổi mang tính hệ thống.
- Cài đặt tất cả các loại phần mềm và có thể xem mọi thông tin ở trên máy.
Để làm việc với các tài khoản (tạo mới, thay đổi password, ảnh ...), ta vào
Control Panel, sau đó nhấn đúp chuột vào biểu tượng
. Cửa sổ User
Accounts xuất hiện với giao diện như hình 5.12. Nhìn vào cửa sổ User Account, ta
có thể biết hiện có những tài khoản nào đã được tạo ra.

87

Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Hình 5.12
Truy nhập vào máy tính với tài khoản “Computer Administrator”, cửa sổ User
Account cho phép bạn thay đổi các thuộc tính của tài khoản, tạo một tài khoản mới.
Tạo một tài khoản mới
Kích chuột vào dòng chữ Create a new account trên cửa sổ User Account.
Khai báo các thông tin cho account mới đang được tạo (hình 5.13).

88


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

1. Nhập vào tên tài
khoản mới. Sau đó kích
chuột vào Next

2. Phân quyền cho người
chủ tài khoản

3. Kích chuột vào Create
Account để tạo tài
khoản.

89


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

1. Nhập vào tên tài
khoản mới. Sau đó kích
chuột vào Next

2. Phân quyền cho người
chủ tài khoản

3. Kích chuột vào Create
Account để tạo tài
khoản.

Hình 5.13
Như vậy trong cửa sổ User Account lúc này xuất hiện tài khoản người dùng bạn
vừa tạo (hình 5.14).

90


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Hình 5.14
Thay đổi các thuộc tính của tài khoản người dùng
Kích chuột vào tên người dùng cần thay đổi thuộc tính trong cửa sổ User
Account
Cửa sổ User Account của người dùng cần thay đổi sẽ xuất hiện. Muốn thay đổi
thuộc tính nào, bạn kích chuột vào thuộc tính đó (xem hình 5.15).

Hình 5.15
+ Thay đổi tên tài khoản: kích chuột vào Change the name. Xóa tên cũ, nhập

tên mới và kích vào nút Change name. Tài khoản của bạn sẽ mang tên mới nhập.

91


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Hình 5.16
+ Tạo mật khẩu cho tài khoản chưa có mật khẩu hoặc thay đổi mật khẩu cho
những tài khoản đã có mật khẩu: kích chuột vào Creat a password.

92


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Nhập mật khẩu cho
tài khoản
Nhập lại mật khẩu
cho tài khoản.

Kích chuột vào Creat
Password để tạo mật
khẩu đã nhập cho tài
khoản

93


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Nhập mật khẩu cho
tài khoản
Nhập lại mật khẩu
cho tài khoản.

Kích chuột vào Creat
Password để tạo mật
khẩu đã nhập cho tài
khoản

Hình 5.17
+ Thay đổi hình ảnh biểu tượng của tài khoản: kích chuột vào Change the
picture, hộp thoại sẽ xuất hiện như hình 5.18.

94


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Chọn một bức tranh bất kỳ

Kích chuột vào Change
Picture để chấp nhận bức
tranh đã chọn.

Chọn một bức tranh bất kỳ

Kích chuột vào Change
Picture để chấp nhận bức

tranh đã chọn.

Hình 5.18
+ Thay đổi kiểu tài khoản: kích chuột vào Change the account type. Chọn kiểu
tài khoản mới và kích vào nút Change a ccount type để chấp nhận thay đổi.
+ Xóa tài khoản: kích chuột vào Delete the account , hộp thoại sẽ xuất hiện
như trên hình 5.19.

95


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

Xóa tài khoản nhưng
vẫn giữ lại những
file mà tài khoản
này tạo ra.

Xóa tài khoản đồng
thời xoá tất cả
những file mà tài
khoản đó tạo ra

Xóa tài khoản nhưng
vẫn giữ lại những
file mà tài khoản
này tạo ra.

Xóa tài khoản đồng
thời xoá tất cả

những file mà tài
khoản đó tạo ra

Hình 5.19

96


Giáo trình Sử dụng hệ điều hành và quản lý máy tính

BÀI TẬP CHƯƠNG 5
1. Thay đổi hình ảnh cho màn hình nền Desktop của máy tính và để ở định
dạng center.
2. Tạo Screen Saver là tên của bạn chạy trên màn hình khi không sử dụng máy
tính trong 2 phút.
3. Chỉnh thời gian, ngày tháng và múi giờ cho chính xác trên máy tính của bạn.
4. Điều chỉnh độ phân giải màn hình máy tính ở chế độ 1024x768 pixel. Sau đó
chuyển về chế độ 600x800 pixel
5. Thay đổi hình dáng chuột theo lựa chọn của bạn.
6. Tạo một tài khoản mới với kiểu tài khoản giới hạn và xác định các thuộc tính
cho tài khoản mới đó.

97