Bài giảng Quản lý Nhà nước về văn hóa - thông tin: Bài 4.1 - Chính sách văn hóa

GIÁO TRÌNH

QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC
VỀ
VĂN HOÁ THÔNG TIN


Bài 4

CHÍNH SÁCH VĂN HÓA
• Đối tượng: Lớp QLVH
• GV soạn và giảng: TS Phan Quốc Anh


Chính sách văn hóa
• Khái niệm: Chính sách văn hóa là những
cơ chế ưu tiên của Nhà nước để phát
triển một lĩnh vực văn hóa hay một đối
tượng văn hóa nào đó trong xã hội (ví dụ
chính sách phát triển văn hóa vùng đồng
bào dân tộc thiếu số, vùng sâu, vúng xa;
chính sách ưu tiên cho văn nghệ sĩ, chính
sách bảo tồn văn hóa truyền thống v.v…)


CHÍNH SÁCH VĂN HÓA

• Chính sách văn hóa thể hiện sự quan tâm
của Nhà nước tới phát triển văn hóa –
thông tin.
• Chính sách văn hóa nói riêng, chính sách

xã hội nói chung nhằm điều chỉnh những
bất bình đẳng trong xã hội do yếu tổ thị
trường tạo ra và đảm bảo đi đúng định
hướng của Đảng về văn hóa.


CHÍNH SÁCH VĂN HÓA
• Chính sách văn hóa là tổng thể các
nguyên tắc hoạt động, những biện
pháp thiết thực như biện pháp hành
chính, biện pháp sử dụng ngân sách
của nhà nước làm cơ sở cho các hoạt
động văn hóa. Mẫu số chung của
chính sách văn hóa là sự tự quản, sự
xã hội hóa các hoạt động văn hóa đó


2. Mục đích của CSVH
• Chính sách văn hóa nhằm điều tiết sự
phát triển cân đối, hài hòa giữa kinh tế và
văn hóa. Nhất là trong giai đoạn phát triển
kinh tế thị trường, vì chạy theo lợi nhuận,
theo GDP mà một số lĩnh vực văn hóa, xã
hội bị xem nhẹ: thoái hóa đạo đức xã hội,
phân hóa giàu nghèo, phân hóa vùng
miền, biến đổi gia đình truyền thống, mai
một bản sắc văn hóa, coi trọng đồng tiền,
hủy hoại môi trường v.v…

• Nhờ có chính sách văn hóa,
nước ta được tổ chức liên hợp
quốc đánh giá cao về phát triển
HDI (Chính sách phát triển
người).
• Chỉ số HDI của Việt Nam cao
• Chỉ số xóa đói giảm nghèo ở
Việt Nam cao.


• Việc bảo tồn văn hóa dân tộc
được chú trọng, thể hiện ở các
chương trình mục tiêu quốc gia
như: chương trình xây dựng đời
sống văn hóa cơ sở, chương
trình chống xuống cấp di tích,
chương trình chấn hưng điện
ảnh, chương trình bảo tồn văn
hóa phi vật thể.


3. Hình thức thể hiện của CSVH
• CSVH thể hiện qua 3 hình thức:
- Hình thức pháp luật
- Hình thức quy hoạch, kế hoạch
- Hình thức văn kiện
Một số chính sách quan trọng được thể
hiện trong Hiến pháp và pháp luật,
Luật dân sự. Phần lớn các chính sách
văn hóa thể hiện bằng các văn kiện

của Chính phủ


• CSVH được hình thành như
một chỉnh thể trong quá trình
tác động lẫn nhau của 3 nhóm
cộng đồng:
- Cộng đồng văn hóa: các nghệ
sĩ, nghệ nhân, nhà khoa học,
nhà giáo dục, nhà hoạt động
văn hóa, nhà sáng tạo nghệ
thuật, người làm phim, xuất bản
v.v…


- Cộng đồng công chúng: Đô
thị, nông thôn, phủ sóng phát
thanh truyền hình
- Cộng đồng chính trị: các cơ
quan Đảng, Cơ quan Chính
quyền ở trung ương và địa
phương


4. Chương trình mục tiêu quốc
gia về văn hóa
1. Chương trình Mục tiêu về phát triển hoạt
động nghiên cứu văn hóa dân gian, sáng
tạo văn học nghệ thuật (Đầu tư thông
qua UBTQ các HLHVHNT Việt Nam)

2. Chương trình Mục tiêu nghiên cứu, sưu
tầm, bảo lưu di sản văn hóa phi vật thể:
đầu tư cho Viện VHTT và các Sở VHTT)


3. Chương trình mục tiêu chống xuống cấp
di tích: Đầu tư qua Cục Di sản, Bảo tàng
các Sở VHTT, những nơi có di tích
4. Chương trình Mục tiêu xây dựng đời
sống văn hóa cơ sở (đầu tư qua Cục
VHTT cơ sở, các Sở VHTT, bảo tồn các
làng cổ, đầu tư trang thiết bị cho các
thôn, khu phố văn hóa và xây dựng gia
đình văn hóa).
5. Chương trình phát triển điện ảnh: đầu tư
qua Cục Điện ảnh, xây dựng các rạp
chiếu bóng và trang thiết bị hiện đại


5. Một số biện pháp thực hiện CSVH

Nguồn lực con người:
- Tăng cường đào tạo và phát triển đội ngũ
cán bộ quản lý văn hóa các cấp
- Tăng cường đào tạo và phát triển đội ngũ
trí thức, văn nghệ sĩ, cán bộ văn hóa
nghệ thuật có trình độ cao (đào tạo lực
lượng trẻ, có tài năng, có những ngành
nghề cần thiết phải đào tạo ở nước
ngoài)

Một số biện pháp thực hiện CSVH

Nguồn lực khoa học công nghệ:
Tăng cường hiện đại hóa trang thiết
bị văn hóa – thông tin, viễn
thông, tiếp thu nhanh và hiệu quả
thành tựu khoa học công nghệ
văn hóa thông tin viễn thông của
thế giới (con người và vật chất)


Một số biện pháp thực hiện CSVH

Nguồn lực về tài chính
Đầu tư tài chính cho văn hóa được
tất cả các nước trên thế giới
quan tâm. Ở nước ta cũng vậy,
tuy nhiên, đầu tư tài chính cho
văn hóa phải phù hợp với cơ chế
thị trường, chống bao cấp trong
văn hóa.


Một số biện pháp thực hiện CSVH
Nguồn lực về tài chính
Văn hóa bao hàm nghĩa rộng, đầu tư tài
chính cho văn hóa cũng phải theo nghĩa
rộng. Có nghĩa là phải đầu tư đồng thời

cho văn hóa, giáo dục, khoa học, văn
học, nghệ thuật, xây dựng đời sống văn
hóa, môi trường v.v…Chứ không phải
chỉ là sự đầu tư qua Bộ Văn hóa thông
tin và các cơ quan quản lý và hoạt động
sự nghiệp văn hóa.


6. Xã hội hóa các hoạt động văn hóa
Trong cơ chế thị trường hiện nay, Nhà
nước một mặt thực hiện các chính sách
đầu tư cho văn hóa (khác với nghĩa bao
cấp), một mặt tạo điều kiện để các thành
phần kinh tế tham gia vào các họat động
văn hóa (xã hội hóa văn hóa – thông tin),
trên cơ sở thiết lập cơ chế, tạo hành
lang pháp lý và cơ sở hạ tầng cho các
hoạt động kinh doanh, dịch vụ văn hóa.
Tạo chính sách để thúc đẩy quá trình xã
hội hóa văn hóa.


Xin trân trọng cảm ơn!