Bài giảng Kinh tế phát triển: Chương 2 - GV. Phạm Thu Hằng

Chương II:
Tổng quan về tăng trưởng
và phát triển kinh tế.
 

 


Nội dung chính:
I.Khái niệm chung. 
II.Chỉ tiêu đánh giá tăng trưởng kinh tế.
III.Chỉ tiêu đánh giá sự chuyển dịch cơ cấu 
kinh tế.
IV.Chỉ tiêu đánh giá nhu cầu phúc lợi xã 
hội cho con người.
V.Các nhân tố ảnh hưởng đến tăng trưởng 
kinh tế.


I.Khái niệm chung:
1.Tăng trưởng kinh tế:
1.1. Định nghĩa:

Tăng trưởng kinh tế là sự gia tăng về quy mô, khối lượng
hàng hoá và dịch vụ được tạo ra trong nền kinh tế trong một
khoảng thời gian nhất định ( thường tính trong 1 năm).

Phản ánh sự thay đổi tuyệt đối: ∆Y=Y1-Y0
Y

Phản ánh tốc độ thay đổi: g = Yo 100%

Yo: sản lượng năm gốc.
Y1: sản lượng năm hiện tại
∆Y: mức tăng trong thời gian xét.
g : tốc độ tăng.

        


1.2. Những chỉ tiêu đánh giá tăng trưởng 
kinh tế:
 Chỉ tiêu phản ánh quy mô, khối lượng 
hàng hoá dịch vụ sản xuất ra: GDP, 
GNP, NNP, NI, DI.
 Chỉ tiêu phản ánh mức giá trị sản xuất 
hàng hoá và dịch vụ bình quân đầu 
người : GDP bq người, GNP bq người,…


2.Phát triển kinh tế:
2.1. Định nghĩa:
 Phát triển kinh tế là một quá trình tăng tiến toàn
diện của nền kinh tế trong một thời kỳ nhất định
trong đó bao gồm sự tăng lên về quy mô, khối
lượng hàng hoá dịch vụ và sự tiến bộ cơ bản
trong cơ cấu kinh tế-xã hội.
 Kết luận về phát triển :
Bản chất của phát triển kinh tế chính là quá
trình thay đổi về lượng diễn ra đồng thời với
quá trình thay đổi về chất của nền kinh tế.

2.2.Những chỉ tiêu đánh giá phát triển kinh tế:
 Chỉ tiêu đánh giá sự thay đổi về lượng của một nền kinh
tế.
 Chỉ tiêu đánh giá sự thay đổi về chất của một nền kinh
tế:
Đánh giá sự thay đổi cơ cấu kinh tế, bao gồm:
 Cơ cấu ngành : NN-CN-DV.
 Cơ cấu tái sản xuất nền kinh tế: Tích luỹ-Tiêu dùng.
 Cơ cấu mở: Xuất khẩu-Nhập khẩu.
 Cơ cấu vùng lãnh thổ: khu vực thành thị-nông thôn,7
vùng lãnh thổ.






Chỉ tiêu đánh giá sự thay đổi về xã hội:
Tuổi thọ bình quân.
Trình độ học vấn:
Tỷ lệ người biết chữ =Số người biết chữ/Dân số dưới 15t.





Tốc độ tăng dân số tự nhiên = Tỷ lệ sinh- Tỷ lệ chết.
Tỷ lệ chết của trẻ em dưới 1t, dưới 5t.
Tỷ lệ trẻ em suy sinh dưỡng.

Chỉ số HDI:
HDI=( IA + IE + Iw )/3


IA: Hệ số đánh giá tuổi thọ bình quân.
IE: Hệ số đánh giá kiến thức.
Iw: Hệ số đánh giá mức thu nhập bình
quân.


3.Phát triển bền vững:
3.1.Khái niệm:
 Phát triển bền vững chính là sự phát triển trong
một thời gian dài, ổn định dựa trên 3 vấn đề :
kinh tế, xã hội, môi trường.
Kinh tế

Môi trường

Xã hội


Kết luận về tăng trưởng và phát triển:
 Tăng trưởng kinh tế phản ánh sự thay
đổi về lượng của nền kinh tế trong khi
phát triển kinh tế là quá trình thay đổi về
lượng diễn ra đồng thời với quá trình
thay đổi về chất của nền kinh tế.

II.Chỉ tiêu đánh giá tăng trưởng kinh tế:
1.GDP ( Gross Domestic Product ):
1.1. Định nghĩa:
 GDP là tổng giá trị hàng hoá và dịch vụ
cuối cùng do kết quả của hoạt động kinh
tế trên phạm vi lãnh thổ của một quốc
gia trong một thời kỳ nhất định
(GDP phản ánh năng lực sản xuất của
nền kinh tế.)


1.2.Phương pháp tính:
a.Phương pháp tiêu dùng:
 GDP theo phương pháp tiêu dùng là tổng 
giá trị các khoản chi tiêu cuối cùng về 
hàng hoá và dịch vụ được tạo ra trên 
lãnh thổ quốc gia trong vòng 1 năm và 
được tính theo giá hiện hành.


Công thức tính:







GDP= C+I+G+X-M
C:chi cho tiêu dùng cuối cùng của hộ gia
đình.
I:chi đầu tư của doanh nghiệp trong 1 năm
nhằm tái sản xuất ( gồm Tb và Tk).
G:chi tiêu của Chính Phủ.
X:giá trị xuất khẩu.
M:giá trị nhập khẩu.


b.Phương pháp thu nhập:
 GDP theo phương pháp thu nhập là tổng
thu nhập và phân phối thu nhập lần đầu
do các yếu tố đầu vào và khả năng quản
lý mang lại, bao gồm: giá trị các khoản
thu nhập của hộ gia đình, doanh nghiệp
và tổ chức NN.


Công thức tính:








GDP= w+In+R+Dp+Te+Pr
W :tiền công, tiền lương.

In :thu nhập từ tiền cho vay.
R :thu nhập từ việc cho thuê đất.
Dp :khấu hao tư bản.
Te :thuế gián thu.
Pr :thu nhập của người có vốn.


2.GNP( Gross National Product ):
2.1. Định nghĩa:
GNP là tổng giá trị hàng hoá và dịch vụ
cuối cùng do công dân một nước tạo ra
trong một thời kỳ nhất định (thường tính
trong 1 năm ).
GNP phản ánh tiềm năng tiêu dùng và tiết
kiệm của nền kinh tế.


2.2. Phương pháp tính:
GNP = GDP + TNTSR.
TNTSR : thu nhập tài sản ròng từ nước
ngoài là khoản chênh lệch giữa tổng giá
trị các khoản thu nhập do công dân một
nước chuyển về từ nước ngoài và tổng
giá trị các khoản thu nhập của công dân
nước ngoài chuyển ra khỏi nước đó
trong 1 năm.


3.NNP( Net National Product )
3.1. Định nghĩa:

NNP là giá trị hàng hoá và dịch vụ mới
sáng tạo ra trong một khoảng thời gian
nhất định.
3.2.Phương pháp tính:
NNP= GNP – Dp


4.NI ( National Income )
4.1. Định nghĩa:
NI là thu nhập quốc dân từ những yếu tố
sản xuất trong nền kinh tế.
4.2.Phương pháp tính:
NI= w+In+R+Pr


5. NDI ( National Disposable Income )
5.1. Định nghĩa:
NDI là phần thu nhập của quốc gia dành cho tiêu
dùng cuối cùng và tích luỹ thuần trong một thời
kỳ nhất định.
5.2.Phương pháp tính:
NDI = NI –Td+Sn
Td: Thuế trực thu.
Sn: Khoản chuyển giao của Chính Phủ.


Chú ý:
Vấn đề giá để tính trong các chỉ tiêu tăng
trưởng:
1.Giá so sánh: là giá được xác định theo

mặt bằng của năm gốc.
2.Giá hiện hành: là giá được xác định theo
mặt bằng của năm tính toán.
3.Giá sức mua tương đương: là giá dùng
để so sánh sức mua của đồng tiền các
nước với cùng một rổ hàng như nhau.


III.Chỉ tiêu đánh giá sự chuyển dịch cơ
cấu kinh tế
3.1.Cơ cấu ngành kinh tế.
3.2.Cơ cấu vùng kinh tế.
3.3.Cơ cấu thành phần kinh tế.
3.4.Cơ cấu khu vực thể chế.
3.5.Cơ cấu tái sản xuất.
3.6.Cơ cấu thương mại quốc tế.


IV.Chỉ tiêu đánh giá nhu cầu phúc lợi
xã hội cho con người.
4.1.Một số chỉ tiêu phản ánh nhu cầu cơ 
bản của con người.
4.2.Chỉ tiêu nghèo đói và bất bình đẳng.


V.Các nhân tố ảnh hưởng đến tăng
trưởng kinh tế.
5.1.Nhân tố phi kinh tế:
1. Đặc điểm văn hoá-xã hội.
2. Thể chế chính trị-kinh tế- xã hội.

3. Cơ cấu dân tộc.
4. Cơ cấu tôn giáo.
5. Sự tham gia của cộng đồng.


5.2.Nhân tố kinh tế:
Xem xét 2 mô hình sau:
 Mô hình chu chuyển hàng hoá- tiền tệ
trong nền kinh tế.
 Mô hình AD-AS.