Bài giảng học phần Kinh tế phát triển: Chương 4 – ĐH Thương mại

D
M

_T
TM

H
U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Nội dung chính

D
_T
TM

H
1. Nông nghiệp với phát triển

M

2. Thương mại với phát triển

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


1. Nông nghiệp

D

_T
TM

1.2

H

1.1

• Vai trò của nông nghiệp với tăng trưởng

• Các giai đoạn phát triển nông nghiệp

8/15/2017

Đóng góp của tăng trưởng nông nghiệp vào
quá trình phát triển

U

1.3

M

•

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Vai trò của
nông nghiệp
trong nền kinh
tế

M

_T
TM

H

Đặc điểm của
sản xuất nông
nghiệp

1.1.2

D

1.1.1

1.1 Vai trò của nông nghiệp

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp

D

M

_T
TM

H

• Đối tượng của ngành nông nghiệp là cây trồng
vật nuôi
• Đất đai là tư liệu sản xuất cơ bản
• Sản xuất nông nghiệp mang tính thời vụ lớn
• Lao động không được chuyển hóa trực tiếp mà
phải thông qua cây trồng vật nuôi
• Chu kỳ sản xuất nông nghiệp dài và không
giống nhau giữa các loại cây trồng vật nuôi

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Đặc điểm của sản xuất nông nghiệp

D

M

_T
TM

H

• Nông nghiệp là ngành tạo ra thu nhập chủ yếu
cho người dân
• Lao động tham gia vào sản xuất nông nghiệp
chiếm tỷ trọng lớn (60-70%)
• Sản xuất nông nghiệp mang tính truyền thống,
lạc hậu và rủi ro cao hơn

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Vai trò của nông nghiệp trong

nền kinh tế

D

Cung cấp lương thực
Cung cấp lao động
Là thị trường tiêu thụ sản phẩm
Nông sản xuất khẩu cung cấp ngoại tệ

M

_T
TM

H

•
•
•
•

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Các giai đoạn phát triển nông nghiệp

D
_T
TM

H
Nền nông
nghiệp
hỗn hợp

M

Nền nông
nghiệp
truyền
thống

Nền nông
nghiệp
hàng hóa

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


1.2 Các giai đoạn phát triển
nông nghiệp

D
Phát triển
nông thôn

• Thay đổi tỷ
trọng các
ngành
• Tăng năng
suất lao động

• Nền nông
nghiệp
hàng hoá

M
U

8/15/2017

_T
TM

H

• Nền nông
nghiệp
truyền
thống
Chuyển
dịch cơ cấu

nông
nghiệp

PGS,TS Phạm Thị Tuệ

Nông nghiệp
hiện đại


Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp

D

M

_T
TM

H

là sự thay đổi tỷ trọng
các ngành trong nền kinh tế.
là sự giảm
dần tỷ trọng của ngành trồng trọt (cây lương
thực) sang các ngành nghề phi nông nghiệp
khác như ngành chăn nuôi hoặc trồng trọt cây
công nghiệp, cây ăn quả,...

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Quá trình chuyển đổi cơ cấu

D

quá trình chuyển đổi cơ cấu sẽ

H

M

_T
TM

làm:
– Thay đổi tỉ trọng sản lượng
– Thay đổi trong lực lượng lao động
– Kết nối giữa khu vực nông nghiệp và phi
nông nghiệp

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ

Quá trình chuyển đổi cơ cấu

D

, quá trình chuyển đổi cơ

M

_T
TM

H

cấu kinh tế sẽ làm
– Phát triển thị trường hàng hóa, thị trường lao động,
thị trường tài chính
– Chuyển đổi từ nông nghiệp nông dân sang nông
nghiệp thương mại
– Từ quan hệ họ tộc sang quan hệ xã hội

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Phát triển nông thôn

D

M

_T
TM

H

• Khái niệm (theo WB): phát triển nông thôn là
việc cải thiện mức sống của một số đông người
có mức thu nhập thấp đang sinh sống ở vùng
nông thôn nhằm tạo nên tiến trình phát triển
nông thôn một cách tự giác và ổn định.

U

8/15/2017

PGS,TS Phạm Thị Tuệ


Căn bệnh Hà lan

D

M

_T
TM

H

• Khái niệm
• Tác động không mong muốn của căn bệnh Hà
lan

U


XK khí đốt tăng

Cung ngoại tệ tăng

Tỷ giá
giảm (nội
tệ lên giá)

D
_T
TM

Sản xuất
giảm

H

XK giảm

Khu vực hàng ngoại thương

(hàng hóa xuất khẩu)

Khu vực hàng phi ngoại thương
(hàng hóa không thể xuất khẩu)

M
U

Di chuyển
nguồn lực

Tác động
chi tiêu

Thất nghiệp tăng
Lạm phát tăng
Sản xuất giảm


Tài nguyên và tăng trưởng kinh tế
Các
nước
nghèo
tài
nguyên

Đa
dạng

Dầu

thô

Cà phê và
coca

19571997

1,43

4,16

1,74

1,57

0,76

19571974

2,54

3,56

3,08

1,73

19751997

0,65

4,58

1,60

D

Các
nước
đang
phát
triển

M

Các nước xuất khẩu tài
nguyên

H

Tăng
trưởng
GDP
(%/năm)

_T
TM

2,03

U
0,51

0,08


Tài nguyên và tăng trưởng kinh tế

D

Nhóm nước

Indonexia
Iran
Iraq
Kuwait

Tốc độ tăng GDP/người
(%) 1970-2000

82,5

-1,1

70,2

1,1

32,8

4,2

88,6

-0,3

94,6

-5,1

94,0

-2,9

M

_T
TM

Algeria

H

OPEC

%XK nhiên liệu
trong KN XK

99,9

Nigeria

58,1

Saudi Arabia

99,7

UAE

96,3

-3,4

Các nước thu nhập
thấp và trung bình

20,9

2,2

U

Lybia

-5,0
0,7
0,4

Tài nguyên và tăng trưởng kinh tế

D

H

• Xuất khẩu tài nguyên khác với xuất khẩu các sản
phẩm khác:

_T
TM

– Khu vực xuất khẩu ít có mối liên hệ với các khu vực
khác trong nền kinh tế
– Tạo việc làm

• Nguồn thu từ xuất khẩu tài nguyên có thể dẫn tới:

M
U

– Căn bệnh Hà lan
– Chi tiêu không hiệu quả
– Tham nhũng


Chiến lược hướng nội

D

:

H

M

_T
TM

• Mục đích của chiến lược:

U


D

:

H

M

_T
TM

– Dựng nên hàng rào thuế quan
– Phát triển ngành công nghiệp non trẻ bằng bảo hộ
sản xuất và thu hút đầu tư nước ngoài
– Bắt đầu bằng những ngành công nghiệp nhẹ, sản
xuất hàng tiêu dùng

U


D

:

H

M

_T
TM

– Thuế quan (tariff)
– Hạn ngạch (quota)

U


D

D

_T
TM

H
Pd

S

Lượng NK khi có thuế

M

PW

Lượng NK khi chưa có thuế

U
Q2

Q4

Q3

Q1


D

_T
TM

H

• Khi có thuế nhập khẩu giá bán sản phẩm trong
nước sẽ tăng: Pd = Pw(1+t)

• Mức bảo hộ danh nghĩa (NRP: Normal Rate of
Protection)

M

Pd  PW
t
PW

U


D

Pw .t1  Cw .t2
ERP 
Pw  Cw

M

•

_T
TM

H

• Giả sử mức thuế nhập khẩu áp dụng cho sản
phẩm đầu ra là t1, và nguyên liệu là t2
• Công thức tính mức bảo hộ thực tế: ERP

(Effective Rate of Protection)

U


D

Tác động của bảo hộ lên sự phân bổ nguồn lực
Tác động của bảo hộ lên phúc lợi xã hội
Tác động của bảo hộ lên cơ cấu thị trường
Tác động của bảo hộ lên thu nhập ngân sách
của chính phủ

M

_T
TM

H

•
•
•
•

U