Phát huy tính tích cựu học tập ở bộ môn Ngữ văn

Phát huy tính tích cực học tập ở bộ môn ngữ văn
HI. Lý do chọn đề tài:
iện nay, xu hớng lấy học sinh làm trung tâm cho việc dạy học ngày càng đợc nâng
cao và phát huy bởi u điểm của nó. Phơng pháp dạy này đã trở thành chủ thể của
quá trình nhận thức, chủ thể của hoạt động học tập còn ngời giáo viên phải đóng
vai trò chủ thể của quá trình dạy học, tức là sự tác động s phạm lên học sinh và
hoạt động của học sinh trong quá trình dạy học ở lứa tuổi học sinh THCS, các em
dễ bị lôi cuốn vào một số ấn tợng hay một xúc động mạnh nào đó, nên trong khi
học các em dễ bị phân tán, các em không chú ý vào bào học. Chính vì thế giáo viên
phải là ngời dẫn dắt, lôi cuốn các em vào hoạt động học tập thông qua việc lựa
chọn phơng pháp dạy học phù hợp với từng bộ môn, từng bài dạy, từng nội dung và
cho mỗi đối tợng.
Về thực tế thì hiện nay vẫn còn không ít giáo viên vẫn duy trì phơng pháp
dạy học cũ nên đã hạn chế phần nào sự tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh.
Chính vì vậy, trải qua quá trình nghiên cứu về việc dạy học và xây dựng tích
cực của học sinh trong bộ môn Ngữ văn tôi đã mạnh dạn chọn đề tài này để
nghiên cứu trong việc làm thế nào để tạo tính tích cực đối với môn Ngữ văn giúp
học sinh học tập tích cực hơn.
II. THờI GIAN & ĐốI TƯợNG NGHIÊN CứU:
1. Thời gian:
Từ ngày 20 tháng 8 đến ngày 28 tháng 4 năm 2009.
2. Đối tợng & địa điểm:
Học sinh khối 9 &khối 6 trờng PTCS Húc
IIi. nội dung nghiên cứu:
1. Thực trạng giảng dạy & học sinh của trờng:
+ Thực trạng:
Qua thời gian thực giảng dạy ở trờng PTCS Húc 8 năm, tôi nhận thấy một
số thuận lợi và khó khăn sau:
1
+ Thuận lợi:
- Học sinh đã quen dần với cách thức học tập theo nhóm nhỏ từ từ lớp 6 đến

lớp 9. Vì vậy giáo viên yêu cầu học sinh quan sát, thực hiện lệnh dễ dàng.
- Nội dung nghiên cứu cơ bản ngắn gọn, dễ tìm tòi.
+ Khó khăn:
- Điều kiện lớp học hiện nay cha phù hợp với phơng pháp dạy học hợp tác
nhóm nhỏ, cha tìm tòi sáng tạo.
- Phần nhiều là chỉ con em dân tộc thiểu số nên khả năng nhận thức, ít đam
mê sách báo, ít có cơ hội tiếp cận các thông tin hiện đại, vốn từ tiếng việt hạn chế.
- Thiết bị dạy học còn thiếu thốn, cha đủ cho các em học sinh sử dụng.
2. Tìm hiểu cách phát huy tính tích cực trong học tập cho học sinh ở tr-
ờng THCS:
Tâm lý học sinh đã chứng minh: Việc tìm tòi những tri thức của học sinh là
tất yếu nhng phải lựa chọn phơng pháp dạy học thích hợp. Vì vậy trớc khi truyền
thụ kiến thức cho học sinh, giáo viên cần phải soạn bài một cách kỹ lỡng, có đầu
t thích đáng tìm hiểu thêm những tài liệu để có kiến thức phong phú, hấp dẫn, phù
hợp với thực tế địa phơng có nh vậy mới lôi cuốn đợc học sinh học tập tích cực hơn
vào bài học.
Sau khi soạn bài giáo viên phải thâm nhập giáo án trớc khi lên lớp. Giảng
bài với không khí sôi nổi, truyền đạt mạch lạc tạo hứng thú cho học sịnh học tập
một cách say mê.
Trong giờ dạy giáo viên cần thực hiện đợc các khâu lên lớp một cách linh
hoạt, hấp dẫn:
- ổn định tổ chức lớp học: Là khâu chuẩn bị tinh thần thái độ tích cực để
học tập tốt.
- Kiểm tra bài cũ: Là khâu nhằm rà soát lại những kiến thức của học sinh
trong bài học trớc để làm tiêu chuẩn cho bài học mới, do đó việc kiểm tra bài cũ
phải thờng xuyên, liên tục, kiểm tra bài cũ nh một thiện ý quan tâm của giáo viên
đến tình hình học tập của học sinh.
2
- Giới thiệu bài: Là khâu quan trọng nhằm lôi cuốn các em vào sự nhận
thức, do đó việc giới thiệu bài hấp dẫn hết sức quan trọng, kích thích sự chú ý của

các em.
- Sau giới thiệu bài thì công việc chính là lựa chọn phơng pháp dạy học phù
hợp để nâng cao nhận thức của học sinh về bài học.
- Hớng dẫn học ở nhà:
Sau khi học xong bài mới giáo viên cần phải hớng dẫn cho học sinh tự học ở
nhà, hớng dẫn học sinh chuẩn bị bài cẩn thận, từng mục cụ thể từ bài khó đến bài
dễ, hớng dẫn các em cách làm tờng bài một cách dễ hiểu, nhanh, ngắn gọn.
Tất cả những điều trên cho phép chúng ta đi đến kết luận chung là: Vấn đề
tiếp tục nâng cao hiệu quả của sự dạy học và tăng cờng lao động học tập của học
sinh có thể đợc giải quyết tốt đẹp khi sự giảng dạy ở lớp có chất lợng cao đợc phối
hợp và cũng cố bởi sự học tập ở nhà có tổ chức.
3. Cách phát huy tính tích cực của học sinh đối với bộ môn Ngữ văn:
Trong dạy học Ngữ văn muốn phát huy tính tích cực cho học sinh thì trớc
hết giáo viên phải giảng dạy một cách có khoa học, dể hiểu, ngữ điệu rõ ràng,
chính xác, phải tự tinh khi lên lớp, giảng bài làm thế nào phải đi sâu vào tiềm thức
của các em để các em thực sự say mê học tập.
Phải nhận thức sâu sắc, tạo đợc tính tích cực và tác dụng của học sinh trong
quá trình tiếp thu kiến thức. chính vì vậy trong quá trình giảng dạy tôi đã tiến hành
nhiều phơng pháp khác nhau để xây dựng tính tích cực học tập ở học sinh.
Nhận thức sâu sắc về tác dụng của soạn bài, tôi đã soạn bài đầy đủ, đi đúng
trọng tâm của bài và phù hợp với đối tợng của học sinh mình đang dạy.
Luôn luôn tìm tòi và đa ra phơng pháp dạy học Lấy học sinh làm trung
tâm phát huy tính tích cực của các em.
Chúng ta biết rằng dạy văn là dạy tất cả các yếu tố nh ngôn ngữ, chữ viết vì
vậy giáo viên phải tập dần cho các em năng lực nói và viết đợc thành thạo.
Trong quá trình giảng dạy giáo viên luôn linh động quan sát lớp, quan sát
từng đối tợng thật kĩ để hiểu khả năng nhận thức của các em. Có thể chia học sinh
thàh 4 nhóm đối tợng: Giỏi - Khá - Trung bình - Yếu. Phát vấn câu hỏi để lôi cuốn
các em vào tìm tòi, suy nghĩ để trả lời, chú ý các em học yếu hay e thẹm, cần
động viên các em suy nghĩ để trả lời.

3
Để tạo sự tích cực cho các em giáo viên cần có phơng pháp giáo dục thích
hợp cho từng đối tợng. Trớc hết giáo viên cần phải nắm đợc đặc điểm tâm sinh lý
của từng đối tợng học sinh, đặc điểm nhận thức, để giáo viên có cách điều chỉnh
dạy học phù hợp nhất. Động viên các em qua câu trả lời hay và đúng..
Trong quá trình giảng dạy bộ môn Ngữ văn cần sử dụng một số tranh ảnh,
mô hình và liên hệ thực tế ở địa phơng để làm phong phú thêm tiết dạy. Luôn sử
dụng bảng phụ trong giờ dạy Tiếng Việt cần đa ra nhiều ví dụ có tính khoa học,
giáo dục. Cho các em đặt câu, phân tích cấu trúc câu mhằm khắc sâu trí nhớ cho
các em.
Qua bài dạy, phải giáo dục cho các em có lối sống đẹp, phẩm chất đạo đức
trong sáng và không quyên ra bài tập về nhà cho học sinh.
Dạy Ngữ văn mang tính chất thực hành và cần rèn luyện nhiều kĩ năng cho
các em, năng lực thực hành về Tiếng Việt.
Tóm lại: Để để phát huy tính tích cực sáng tạo và say mê hứng thú học tập
cho học sinh đòi hỏi ở ngời giáo viên rất nhiều rất nhiều yếu tố: Trớc hết ngời giáo
viên cần có phong cách s phạm chững chạc, có kiến thức chuyên môn, quan trọng
phải có năng lực truyền thụ tri thức một cách dễ hiểu, diễn đạt thành văn trôi chảy,
lu loát, từ ngữ chính xác, rõ ràng. Muốn vậy giáo viên phải luôn luôn học hỏi, tìm
tòi, tích lũy chuyên môn qua đồng chí đồng nghiệp.
+ Kết quả khảo sát học sinh trớc khi làm đề tài:
Khối
Tổng
số
Giỏi Khá Trung bình Yếu
SL % SL % SL % SL %
9
43
4 9,32 5 11,62 24 55,81 10 23,25
6

62
5 8,07 7 11,29 35 56,45 15 24,19
Tổn
g
105
9 8,59 12 11,42 59 56,19 25 23,8
+ Kết quả đạt đợc sau khi áp dụng:
4
Khối
Tổng
số
Giỏi Khá Trung bình Yếu
SL % SL % SL % SL %
9
43
6 13,95 5 11,62 28 65,11 4 9,32
6
62
8 12,9 8 12,9 40 64,51 6 9,69
Tổn
g
105
14 13,33 13 13,0 68 64,76 10 8,91
4. Bài học kinh nghiệm:
Qua thời gian dạy học môn Ngữ văn ở trờng THCS bản thân tôi cũng đã rút
ra không ít những bài học kinh nghiệm qúy báu và bổ ích về việc phát huy tính tích
cực học tập cho học sinh nh sau:
- Giáo viên phải biết lựa chọn, phối hợp các phơng pháp dạy học sao cho
phù hợp với nội dung bài học và trình độ nhận thức của học sinh.
- Tạo ra đợc các tình huống có vấn đề và hệ thống câu hỏi lôgíc hay hấp

dẫn để lôi cuốn học sinh. Có nh vậy các em mới hăng say, tích cực học tập tốt hơn.
- Giáo viên phải chuẩn bị kỹ giáo án, thâm nhập giáo án trớc khi lên lớp và
đồng thời sử dụng đồ dùng dạy học phù hợp mới có thể lôi cuốn đợc các em vào
hoạt động học tập tốt đợc, mới kích thích đợc tính tự giác của các em, mới tạo đợc
hứng thu bộ môn.
- Giáo viên cần lu ý đến các em học sinh nhút nhát, phải biết khuyến khích
động viên các em để các em có thể mạnh dạn hơn trong học tập.
- Trong quá trình giảng dạy, giáo viên đôi khi phải tạo ra các tình huống
hấp dẫn để lôi cuốn các em vào hoạt động nhận thức, chú ý tìm tìm đế phần bài
học tốt hơn, làm bài học tăng thêm lý thú và sự tìm tòi của các em. Bên cạnh đó
giáo viên luôn giữ vai trò chủ đạo của mình là tổ chức, điều khiển các em. Còn các
em luôn giữ vai trò chủ động trong học tập, phải tích cực tự giác, độc lập sáng tạo
trong học tập.
Qua những giờ trao đổi với các em học sinh thì tôi đợc biết tâm lý các em
thích học những môn xã hội đặc biệt là môn Ngữ văn vì nó luôn tạo cho các em sự
hấp dẫn của những tình tiết truyện, cũng nh thể là một cái gì đó lãng mạn, mộng
mơ bay bổng của các tác phẩm thơ, các em cảm thụ đợc các tác phẩm văn chơng
hay và độc đáo. Bên cạnh đó tạo cho các em sự hứng khởi khi viết văn, viết thế nào
5