Bài giảng Kinh tế vi mô: Chương 3 - Các hệ số co giãn

2/5/2012

Bài giảng

KINH TẾ VI MÔ
TS. NGUYỄN MINH ĐỨC
ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TPHCM

1

© Nguyễn Minh Đức 2011

CHƯƠNG II

Chương 3
CÁC HỆ SỐ CO GIÃN

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
1) Hệ số co giãn cầu theo giá (Ed)
Độ co giãn là mức độ phản ứng của cầu đối với sự thay đổi
của giá sản phẩm trên thị trường.Trong kinh doanh, còn gọi
là độ nhạy cảm của sản phẩm với giá.
Hệ số co giãn Ed cho biết % thay đổi trong lượng cầu của
một sản phẩm khi giá của sản phẩm đó thay đổi 1%.

Ed =

∆Q / Q
∆P / P

hay:

Ed =

% ∆Q
% ∆P

Do Pd và Qd thay đổi nghịch chiều nên Ed < 0.

TS Nguyen Minh Duc

1


2/5/2012

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
1) Hệ số co giãn cầu theo giá (Ed)
P

Công thức tính hệ số co giãn khoảng
P1

Ed =

(Q2 − Q1 ) /(Q2 + Q1 )
( P2 − P1 ) /( P2 + P1 )

P2
D
O

Q1

Q

Q2

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
1) Hệ số co giãn cầu theo giá (Ed)
P

Công thức tính hệ số co giãn điểm

Ed =

E

PE

dQ PE
*
dP QE

D
O

Q

QE

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
1) Hệ số co giãn cầu theo giá (Ed)
P

Công thức tính hệ số co giãn
điểm theo phương pháp PAPE

E

EdP =

P

PA
PE

D
0

TS Nguyen Minh Duc

A

Q

2


2/5/2012

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
1) Hệ số co giãn cầu theo giá (Ed)
P

EdX = ?
E

EdM =
?

X
M

Y

EdY = ?

D

O

A

Q

Tính hệ số co giãn điểm theo phương pháp PAPE!

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
1) Hệ số co giãn cầu theo giá (Ed)
|Ed| < 1

sản phẩm có độ co giãn thấp

|Ed| > 1

sản phẩm có độ co giãn cao

|Ed| = 1

sản phẩm có độ co giãn theo đơn vị

|Ed| = 0

sản phẩm không co giãn hoàn toàn

|Ed| = ∞

sản phẩm co giãn hoàn toàn

-----2

-----------2

P

Bài tập

Với giá cá tra phi lê là 60.000 đồng/kg, lượng cá tiêu thụ là 40kg và thu
nhập mang lại là 2.400.000 đồng. Khi giá giảm xuống còn 40.000
đồng/kg, lượng cá bán ra tăng lên đến 80kg, thu nhập mang lại là

3.200.000 đồng.
Hệ số co giãn theo giá Ep trong khoảng giá này là bao nhiêu?
P (đồng)

60.000

40.000

40

9

Q (kg)

80

© Nguyễn Minh Đức 2011

TS Nguyen Minh Duc

3


2/5/2012

-----2

-----------2

P

Bài tập

Khi giá cá rô phi giảm từ 60.000
đồng/kg xuống 40.000 đồng/kg,
lượng cầu của sản phẩm tăng từ
50kg lên 60kg, tổng thu của nhà
sản xuất giảm từ 3.000.000
đồng (60.000 x 50) xuống còn
2.400.000 đồng (4.000 x 60).
Hệ số co giãn theo giá Ep trong
khoảng giá này là bao nhiêu?

P (1000 đồng)

60

40

50

10

60

Q (kg)

© Nguyễn Minh Đức 2011

-----2

-----------2

P

Bài tập
Tại giá 300.000 đồng/kg có 20kg cá hồi được
bán tại siêu thị Coop Mart trong một ngày
(tổng thu 300.000 x 20 = 6.000.000 đồng), khi
giá giảm xuống còn 200.000 đồng/kg trong
ngày hôm sau, siêu thị bán được 30kg cá
(tổng thu 200.000 x 30 = 6.000.000 đồng).
Hệ số co giãn theo giá Ep trong khoảng giá
này là bao nhiêu?

P (1000 đồng)

300

200

20

11

30

Q (kg)

© Nguyễn Minh Đức 2011

-----2

-----------2

P

Bài tập

Tại mức giá 40.000 đồng/kg, một nông dân bán được 40kg cá tai tượng
trong một ngày, doanh thu của ông ta là 1.600.000 đồng. Ngày hôm sau,
dù vẫn giữ mức giá ở 40.000 đồng/kg nhưng doanh thu của ông ta tăng
lên 3.200.000 khi có 80kg bán được
Hệ số co giãn theo giá Ep trong khoảng giá này là bao nhiêu? Hãy vẽ
đường cầu trong trường hợp này!

Tại mức giá 30.000 đồng/kg, một nông dân khác bán được 60kg cá tra
trong một ngày, doanh thu của ông ta là 1.800.000 đồng. Ngày hôm sau,
dù giảm giá ở mức 20.000 đồng/kg nhưng doanh thu của ông ta giảm còn
1.200.000 khi vẫn chỉ bán được 60kg.
Hệ số co giãn theo giá Ep trong khoảng giá này là bao nhiêu? Hãy vẽ
đường cầu trong trường hợp này!

12

© Nguyễn Minh Đức 2011

TS Nguyen Minh Duc

4

2/5/2012

Mối liên hệ giữa Ed và doanh thu
Doanh thu (TR) = Số lượng sản phẩm bán (Q) * Đơn giá
sản phẩm (P).
Doanh thu của người bán cũng bằng chi tiêu của người
tiêu dùng.

Nếu muốn tăng doanh thu trong kinh
doanh thì phải làm gì?
=> tăng giá bán?

Mối liên hệ giữa Ed và doanh thu
Nếu một hàng hóa có |Ed| < 1 thì khi
giá hàng hóa này tăng sẽ khiến
doanh thu của nó trên thị trường
như thế nào?
Nếu một hàng hóa có |Ed| > 1 thì .....
??
Còn nếu một hàng hóa có |Ed| = 1 thì
sao?

Mối
P liên hệ giữa Ed và doanh thu
P
|Ed| > 1
A

TR

QM

QM

TS Nguyen Minh Duc

|Ed| = 1
|Ed| < 1
QF

QF

Q

Q

5


2/5/2012

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
2) Hệ số co giãn chéo (của cầu theo giá) (Ec)
Hệ số co giãn chéo là lượng phần trăm thay đổi
trong cầu của một sản phẩm đối với 1% thay đổi
về giá của một sản phẩm khác, trong điều kiện
tác động của các yếu tố khác không đáng kể

EC xy =

∆Qx / Qx ∆Qx Py
=
*
∆Py / Py
∆Py Qx

Eij < 0

x và y là 2 sản phẩm có khả năng bổ sung cho nhau

Eij > 0

x và y là 2 sản phẩm có khả năng thay thế nhau

Eij = 0

x và y là …………………….

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CẦU
3) Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập (Ei)
Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập là tỷ lệ phần
trăm thay đổi lượng cầu của sản phẩm đó do 1%
thay đổi của thu nhập tạo ra trong điều kiện các
yếu tố khác không thay đổi

Ei =
Ei > 1

∆I / I

=

∆Q I
x
∆I Q

sản phẩm cao cấp (luxury goods)

0 < Ei < 1
Ei < 0

∆Q / Q

sản phẩm thông thường, thiết yếu (normal goods)

sản phẩm rẻ tiền (inferior goods)

HỆ SỐ CO GIÃN CỦA CUNG
3) Hệ số co giãn của cung theo giá (Es)
Độ co giãn của cung theo giá của một sản phẩm là mức độ
phản ứng của cung của sản phẩm đó đối với sự thay đổi
giá của chính sản phẩm đó trên thị trường.
Hệ số co giãn của cung theo giá thể hiện số phần trăm tăng
(giảm) trong lượng cung của một sản phẩm khi giá của sản
phẩm đó tăng (giảm) 1%, giả định rằng tác động của các
yếu tố khác là không đổi (ceteris parabus).

∆Q S

Q S ∆Q S P
%∆QS
=
=
*
∆P
% ∆P
∆P QS
P
Quan hệ giữa cung và giá của một sản phẩm là tỷ lệ thuận,
=> Es sẽ mang dấu dương.
ES =

TS Nguyen Minh Duc

6


2/5/2012

HỆ SỐ CO GIÃN VỀ CẦU
3) Hệ số co giãn của cầu theo thu nhập (Ei)

Ei =
Ei > 1

∆I / I

=

∆Q I
x
∆I Q

sản phẩm cao cấp (luxury goods)

0 < Ei < 1
Ei < 0

∆Q / Q

sản phẩm thông thường, thiết yếu (normal goods)

sản phẩm rẻ tiền (inferior goods)

Bài tập
Tính hệ số co giãn của thủy sản xuất khẩu Việt nam với số liệu sau:
Năm
1997

Sản lượng (nghìn tấn)
206

Giá trị (triệu USD)
760

1998
1999
2000
2001

2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008

201
229
276
359
444
458
519
627
812
925
1236

817
938
1479
1777
2023
2218
2401
2739
3348
3763

4509

20

© Nguyễn Minh Đức 2011

Bài tập
Bảng tổng kết độ co giãn của đường cầu của một số sản phẩm cá tại thi trường Mỹ
Giá cá hồi
nhập khẩu
Lượng cá hồi
Nhập khẩu
Lượng cá rô phi
Nhập khẩu
Lượng cá da trơn
Nhập khẩu
Lượng cá da trơn
nội địa

Giá cá rô phi Giá cá da trơn
nhập khẩu
nhập khẩu

Giá cá da trơn
nội địa

-0.15

0.12

-0.06

0.09

0.17

-0.55

-0.18

0.56

-0.39

-0.70

-1.79

2.87

0.04

0.27

0.21

-0.51

Hệ số co giãn của đường cầu theo giá của rô phi nhập khẩu là:
a. 0.17

b. 0.55
c. -0.70
d. -0.55
Khi giá cá da trơn nội địa tăng 10%, lượng tiêu thụ cá da trơn nội địa sẽ:
a.. Tăng 0.51%
b. Tăng 5.1%
c. Giảm 0.51%
d. Giảm 5.1%
Khi giá cá rô phi nhập khẩu tăng gấp đôi, lượng cá da trơn nhập khẩu sẽ
a. Tăng 0.14%
b. Tăng 0.7%
c. Tăng 70%
d. Giảm 70%

21

© Nguyễn Minh Đức 2011

TS Nguyen Minh Duc

7