Một số giải pháp nâng cao chất lượng môn hình học THCS - GV: Lê Thị Thu

Lờ Th Thu TrngTHCS Nguyn c Cnh
MT S GII PHP NNG CAO CHT LNG
MễN HèNH HC TRUNG HC C S
I/.PHầN I: Phần mở đầu
I.1- Lý do chọn đề tài:
- Mụn Toỏn l mụn hc cú tớnh thc t rt cao .Nú nh hng ln n i
sng con ngi , nh hng i vi cỏc mụn hc khỏc .Mt nh t tng Anh
ó núi : Ai khụng hiu bit Toỏn hc thỡ khụng th hiu bit bt c mt khoa
hc no khỏc v cng khụng th phỏt hin ra s dt nỏt ca bn thõn mỡnh.V
trong thi i ngy nay khi nn Cụng Ngh Thụng Tin phỏt trin nh v bão
thỡ mụn Toỏn cng tr nờn cp thit hn bao gi ht .Chớnh vỡ nhng lớ do ú
m ngnh giỏo dc t ra mc tiờu cho mụn toỏn trong nh trng THCS l :
I.2-Mục đích nghiên cứu đề tài:
* Về kiến thức
- Cung cp cho hc sinh nhng kin thc v s (t s t nhiờn n s thc )
,v cỏc biu thc i s ,v phng trỡnh bc nht ,bc hai ,v h phng trỡnh
v h bt phng trỡnh bc nht ,v tng quan hm s ,v mt vi dng hm
s n gin v th ca chỳng.
- Mt s hiu bit ban u v thng kờ .
- Nhng kin thc m u v hỡnh hc phng ,quan h bng nhau v quan h
ng dng gia hai hỡnh phng ,mt s yu t ca lng giỏc ,mt s vt th
trong khụng gian.
- Nhng hiu bit ban u v mt s phng phỏp Toỏn nh : D oỏn v
chng minh ; quy np v suy din ; phõn tớch v tng hp . . .
* V k nng : Hỡnh thnh v rốn luyn cỏc k nng tớnh toỏn v s dng
bng s ,mỏy tớnh b tỳi ;thc hin cỏc phộp bin i cỏc biu thc ;gii
phng trỡnh v bt phng trỡnh bc nht mt n ,gii phng trỡnh bc nht
hai n ;gii h phng trỡnh bc nht hai n ;v hỡnh ,o c , c lng .Bc
u hỡnh thnh kh nng vn dng kin thc Toỏn vo trong i sng v cỏc
mụn hc khỏc .
* V thỏi : Hỡnh thnh cho hc sinh kh nng quan sỏt ,d oỏn ,phỏt

trin trớ tng tng khụng gian ;kh nng suy lun lụgớc ;kh nng s dng
ngụn ng chớnh xỏc ,bi dng cỏc phm cht ca t duy nh linh hot ,c
lp v sỏng to ;bc u hỡnh thnh thúi quen t hc ,din t chớnh xỏc v
sng sa ý tng ca mỡnh v hiu c ý tng ca ngi khỏc .Gúp phn
hỡnh thnh cỏc phm cht lao ng khoa hc cn thit ca ngi lao ng
trong thi i mi
thc hin nhng mc tiờu trờn thỡ ũi hi nhng ngi trong cuc phi
nỗ lc ,c gng khụng ngng ,phi tỡm ra cho mỡnh mt phng phỏp lm vic
ti u v hiu qu .Chớnh vỡ lớ do ú m tụi chn ch : Mt s gii phỏp
nhm nõng cao cht lng mụn hỡnh hc trng THCS nhm giỳp thy v
trũ hon thnh tốt mc tiờu m ngnh giỏo dc ra .
I.3- Thời gian địa điểm nghiên cứu:
- Thời gian nghiên cứu đề tài một năm
1
Lờ Th Thu TrngTHCS Nguyn c Cnh
- Địa điểm nghiên cứu tại trờng THCS Nguyễn Đức Cảnh
- Đối tợng nghiên cứu: Học sinh lớp 7- lớp 9 .
I.4- Cơ sở lý luận thực tiễn:
- Phng phỏp dy hc mụn Toỏn trng trung hc c s phi luụn lm gn
lin vic dy hc kin thc ,k nng vi vic giỏo dc ,rốn luyn con ngi ,vi
vic phỏt trin trớ tu ca hc sinh .Cn c bit chỳ ý cỏc im sau :
- PPDH phi kớch thớch HS hng thỳ hc toỏn ,khi dy v phỏt huy nng lc
hot ng nhn thc c lp ,nng lc t hc ca HS .
- Vic dy hc HS trong tp th (nhúm, t, lp) l cn thit, cú tỏc dng giỏo dc
HS bit n kt ,hp tỏc ,giỳp nhau trong hc tp nhng vic dy hc phi
nhm phỏt trin n mc ti a mi cỏ nhõn HS theo ỳng mc tiờu o to .Do
ú trong PPDH phi quan tõm ,giỳp ,hng dn vic hc tp ca tng hc
sinh trong tp th .
- iu khin tt vic hc ca HS theo ỳng mc tiờu o to, GV phi thng
xuyờn nm c kt qu hc tp ca HS ,nm c nhng thun li v khú khn

vp vỏp ca HS kp thi iu chnh vic dy ca mỡnh .Bn thõn HS cng phi
thng xuyờn bit c kt qu hc tp ca mỡnh kp thi iu chnh vic hc.
Núi cỏch khỏc phi m bo tt mi liờn h ngc (tc l thụng tin phn hi t
trũ ti thy v t trũ tr li trũ trong quỏ trỡnh dy hc ).Do ú vn kim tra
hc sinh v giỳp hc sinh t kim tra cú ý ngha ln, c bit i vi mụn Toỏn
cú h thống kin thc logic, cht ch nờn khi hc yờu cu HS phi thc s hot
ng trớ úc .Quy trỡnh cung l t vớ d ,bi tp ,hỡnh nh thc t i n kin thc
mi t ú khc sõu kin thc cho HS .Quỏ trỡnh chim lnh tri thc toỏn hc
ca HS l quỏ trỡnh tỏi to khỏi nim ,tớnh cht ,nh lớ ,quy tc gn ging vi quỏ
trỡnh hỡnh thnh chớnh nhng kin thc y trong lch s .Do ú PPDH mụn Toỏn
phi c tin hnh t quy np phõn tớch n suy din tng hp .Tuy nhiờn
PPDH cng coi trng vic ging gii trỡnh by kin thc cú h thng ,khỏi quỏt
v lm mm mi t duy bng nhiu hot ng a dng ,c ỏo , to tin cho
sỏng to .
- GV cn nm vng kin thc trng tõm ,xõy dng h thng cõu hi ,bi tp dn
dt HS gii quyt tỡnh hung hc tp v ỏp dng cỏc bin phỏp s phm giỏo
dc v hỡnh thnh tỏc phong ca con ngi toỏn hc cho hc sinh .
* Hỡnh hc l mụn hc c coi l cú tớnh tru tng cao ,h thng kin thc
rng ,cỏc kin thc lin h cht ch vi nhau .Mụn hỡnh hc cú rt nhiu ng
dng trong thc t v vic hc tt mụn hỡnh s hỡnh thnh hc sinh tớnh cn
thn ,phỏn oỏn chớnh xỏc ,suy lun lụgớc.
II/. Phần II: - Nội dung
II.1- Tổng quan:
Qua quỏ trỡnh dy hc mụn Toỏn nhiu nm tụi nhn thy vic hc mụn
hỡnh ca hc sinh l rt khú khn ,cỏc em khụng bit nờn bt u t õu
chng minh mt bi ton hỡnh ,v trong quỏ trỡnh chng minh nờn vn dng
nhng kin thc no ,nờn trỡnh by li gii nh th no cho ỳng trỡnh t.
2
Lờ Th Thu TrngTHCS Nguyn c Cnh
Chớnh nhng khú khn ú ó nh hng khụng nh n cht lng mụn Toỏn

núi chung v mụn hỡnh núi riờng ,cỏc em l l trong vic hc cng nh chun
b bi.
* Nguyờn nhõn :
- Do cỏch dy ca giỏo viờn cha thc s khi dy hng thỳ hc tp cho
hc sinh.
- Do cỏc em tip thu kin thc mt cỏch th ng cho nờn dn n kin
thc thỡ cú nhng khụng bit s dng sao cho ỳng.
- Do cỏc em cha quan tõm ỳng mc n mụn hỡnh hc.
- Cỏc em khụng t tin khi gii mt bi toỏn nờn khụng giỏm phỏt biu
,khụng giỏm a ra ý kin ca bn thõn.
- Trỡnh by li gii khụng khoa hc, thiu cn c v ng nhn.
- Mang t tng hc i phú, cha thy c li ớch m mụn hỡnh hc
mang li cho cuc sng
II.2- Nội dung vấn đề nghiên cứu:
HS hng thỳ hn trong vic hc mụn Hỡnh hc v nõng cao cht lng
hc b mụn hỡnh hc, trong thi gian qua (t hc kỡ II nm hc 2007 2008 n
nay ) tụi dó tin hnh cỏc gii phỏp sau :
II.2.1- Điều tra cơ bản:
* Theo kt qu iu tra mt s lp trong trng cui hc kỡ I nm hc 2007
2008 thu c kt qu nh sau :
1. Lm bi tp nh :
T gii : 35 %
Trao i vi bn bố gii: 13,21%
Chộp bi gii t sỏch : 51,79%
2. Chun b dng c hc tp ( compa ,ờke ,tht thng ,tht o )
y : 42.27 % Thiu dng c : 57,73%
3. Hc sinh hng thỳ hc mụn hỡnh
Hng thỳ : 25% Bỡnh thng : 33,21% Khụng thớch : 41,79%
4. Kt qu hc sinh lm c cõu hỡnh trong kim tra hc kỡ I lp 9 l :
Lm ht : 7,25% Lm c 2 cõu : 16%

Lm c 1 cõu : 42,33% Khụng lm : 34,42%
II.2.2- Gii phỏp khc phc vic chun b dng c ca hc sinh:
* Chun b dng c l th hin s quan tõm ca em n mụn hỡnh hc v dn
dn em thy c iu kỡ diu m dng c mang li cho em, t ú em thớch
hc mụn hỡnh hn. Ngoi ra khi hc hỡnh m khụng cú dng c thỡ dễ gõy ra
tỡnh trng sai lch trong phỏn oỏn dn n xõy dng chng trỡnh gii sai .
Vớ d : Ch cn compa v thc thng(khụng chia vch) ta cú th dng c
tia phõn giỏc ca gúc,dng c trung im ca on thng,. . .
* hc sinh thng xuyờn chun b dng c y cho mt tit hc hỡnh thỡ
GV cn phi tin hnh mt s bin phỏp sau :
- Thng xuyờn kim tra dng c ca hc sinh trc khi vo bi hc mi.
- Ch ra nhng iu cn thit phi cú dng c khi hc mụn hỡnh.
- Hng dn HS s dng dng c mt cỏch cú hiu qu .
3
Lê Thị Thu TrườngTHCS Nguyễn Đức Cảnh
- Tổ chức các cuộc thi đố vui toán học để tặng những em nghèo học giỏi
những dụng cụ của bộ môn toán.
- Thường xuyên trao đổi với cán sự bộ môn để theo dõi ,khắc phục những khó
khăn trong quá trình chuẩn bị của HS .
- Kết hợp với giáo viên chủ nhiệm lớp để có biện pháp xử lí đối với những em
không có dụng cụ .
* Giải pháp dạy học môn hình :
Tùy vào từng bài học mà chúng ta xây dựng kế hoạch hoạt động khác
nhau ,phù hợp với nội dung của bài và đồng thời đảm bảo học sinh hiểu và vận
dụng được kiến thức bài học một cách thành thạo. Căn cứ vào thực tiễn học sinh
trong trường ,căn cứ vào tình hình thực tế của trường học, căn cứ vào tình hình
chung của địa phương, theo tôi thì dạy môn hình học nên chia ra làm hai kiểu bài
lên lớp :
- Một là lên lớp cho một tiết lí thuyết .
- Hai là lên lớp cho một tiết giải bài tập.

a. Đối với tiết lí thuyết
Để học sinh nắm được hệ thống kiến thức của bài và vận dụng kiến thức vào
giải bài tập đây là một quá trình rất khó khăn, đòi hỏi cả người dạy lẫn người
học phải cố gắng nỗ lực. Để cho việc cung cấp kiến thức lí thuyết được nhẹ
nhàng mà học sinh hứng thú học thì GV cần thực hiện các bước sau :
Bước 1 : Tổ chức cho học sinh quan sát ,tiếp thu .
* Để thực hiện bước này thì GV cần phải chuẩn bị đồ dùng trực quan một cách
chu đáo ,có tính thẩm mỹ( bảng phụ cần phải đẹp,máy chiếu cần phải rõ ràng
….) để khơi dậy hứng thú ,trí tò mò toán học của HS, cho các em chủ động
tiếp thu kiến thức. Một số vấn đề cần giải quyết khi tiến hành bước này :
- GV cần kết hợp vừa quan sát, vừa giảng, vừa luyện, phân tích chi tiết, cụ thể
giúp HS khắc sâu khái niệm.
- Đồng thời với việc cung cấp kiến thức mới là củng cố khắc sâu thông qua
các ví dụ và phản ví dụ, chú ý phân tích cái sai lầm thường gặp.
- Tổng kết tri thức và các tri thức phương pháp có trong bài .
* Trong quá trình dẫn dắt HS tiếp thu kiến thức thì GV cần phải dùng nhiều
câu hỏi khác nhau cho cùng một vấn đề để gợi mở cho HS chiếm lĩnh vấn đề
cần tiếp thu, tạo cho HS cảm giác tự mình phát hiện ra kiến thức mới.Ví dụ :
Khi học bài “Tiếp tuyến của đường tròn”– toán 9 – tập 1, GV đưa ra bản phụ
với câu hỏi là
Cho đường tròn tâm O và điểm A thuộc đường tròn, trong các hình vẽ sau hình
vẽ nào cho ta hình ảnh tiếp tuyến của đường tròn tại A .
4
a
a
a
O
A
O
A

O
A
C
xB
H
A
y
K
Lê Thị Thu TrườngTHCS Nguyễn Đức Cảnh
Nêu nhận xét mối quan hệ giữa đường thẳng a với OA trong trường hợp đã chọn
Qua bảng phụ đó GV dễ dàng dẫn HS đi vào phát biểu định lí về tiếp tuyến của
đuờng tròn.
* Giai đoạn này có tác dụng gây hứng thú cho HS, giúp HS phát hiện kiến thức
một cách chủ động nhưng mức độ ghi nhớ kiến thức không lâu dài, để khắc phục
hạn chế này GV cần tiết hành bước tiếp theo .
Bước 2 : Thảo luận nhóm
Đây là cách để HS trao đổi với nhau về những vấn đề buâng khuâng mà đối
với GV các em sợ không giám trao đổi, đồng thời giúp cho các em thấy được cái
hay trong sự vận dụng kiến thức vào bài tập, giúp các em học yếu có cơ hội khắc
sâu kiến thức thông qua ý kiến của các em học khá hơn. Nhưng trong quá trình
thảo luận nhóm GV và HS cần lưu ý các điểm sau :
* Đối với GV :
- Cần phân chia nhóm một cách có chọn lọc để đảm bảo làm sao trong
nhóm có đầy đủ các đối tượng, số lượng từ 2 đến 8 HS.
- Khi giao nhiệm vụ cho nhóm có thể giao cùng một nhiệm vụ hoặc giao
cho mỗi nhóm một nhiệm vụ khác nhau .
- Nội dung câu thảo luận phải rõ ràng, kích thích được sự ham hiểu biết của
HS ,liên quan trực tiếp đến nội dung bài học.
- Thời gian làm việc của nhóm phải duy trì từ 7 đến 10 phút
- Khi gọi HS trả lời nội dung câu hỏi cần phải gọi một cách ngẫu nhiên để

kích thích tất cả các đối tượng trong nhóm phải nç lực tìm hiểu và mang vinh
quang về cho nhóm.
- Đánh giá câu trả lời của các nhóm cần phải đảm bảo sự công bằng ,đảm
bảo khích lệ được các em trong học tập .
* Đối với HS :
- Trong quá trình thảo luận các thành viên trong nhóm cần chú ý, giữ trật
tự ,tập trung suy nghĩ.
- Đưa ra ý kiến của bản thân mình để cùng thảo luận (cho dù ý kiến đó thiếu
sự chính xác ) để cho học sinh biết được cái sai của bản thân mà kịp thời sửa .
- Trong nhóm thảo luận các thành viên phải tôn trọng ý kiến của nhau, có
như vậy các bạn học yếu mới có cơ hội bộc lộ kiến thức của bản thân .
- Trong khi thảo luận cần chú ý giúp đỡ những bạn học yếu hiểu rõ vấn đề
Ví dụ :Tiết học Định Lí – toán 7 – tập 1
Giáo viên cho học sinh thảo luận nhóm theo
phiếu học tập sau :
Cho hình vẽ
Cho ∆ABC vuông tại A
Tia Bx là tia đối của tia BA
GT ……………………………….
………………………………
5