Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố ninh bình, tỉnh ninh bình theo hướng chuẩn hóa

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC
-----------------------------------

ĐÀO THỊ ÁNH TUYẾT

PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU HỌC
THÀNH PHỐ NINH BÌNH, TỈNH NINH BÌNH
THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC
CHUYÊN NGÀNH: Quản lý giáo dục
Mã số: 60 14 01 14

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Dƣơng Hoàng Yến

HÀ NỘI - 2016


LỜI CẢM ƠN
Đề tài “Phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học thành phố Ninh Bình,
tỉnh Ninh Bình theo hướng chuẩn hóa" là một nội dung nhỏ của Khoa
Quản lý Giáo dục, nhưng là kết quả của một quá trình nghiên cứu của bản
thân tác giả sau một thời gian học tập, nghiên cứu tại Trường Đại học Giáo
dục, Đại học Quốc gia Hà Nội. Có được kết quả này, ngoài sự nỗ lực của bản
thân, tác giả đã nhận được sự giúp đỡ, hướng dẫn, động viên của các cơ
quan, đơn vị, trường học và các thầy, cô giáo khoa Quản lý Giáo dục, Trường
Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội.
Với tình cảm chân thành và kính trọng, Tác giả xin trân trọng cảm ơn
Ban giám hiệu, các thầy, cô giáo Khoa Quản lý giáo dục, Phòng Nghiên cứu
khoa học, Phòng Sau đại học và các thầy cô Trường Đại học Giáo dục đã

trực tiếp giảng dạy, giúp đỡ và tạo điều kiện cho tác giả trong suốt quá trình
học tập, nghiên cứu.
Đặc biệt, tác giả xin bày tỏ sự kính trọng và biết ơn sâu sắc tới
PGS.TS. Dương Hoàng Yến - người đã tận tình hướng dẫn, góp ý, giúp đỡ tác
giả vượt qua những khó khăn, trở ngại trong quá trình nghiên cứu để hoàn
thành Luận văn này.
Xin chân thành cảm ơn sự quan tâm giúp đỡ của các đồng chí lãnh đạo
Sở GD&ĐT, lãnh đạo UBND thành phố Ninh Bình, Phòng Nội vụ, Phòng Giáo
dục và Đào tạo, cán bộ quản lý, giáo viên các trường tiểu học thành phố Ninh
Bình, tỉnh Ninh Bình cùng bạn bè đồng nghiệp và gia đình đã động viên, giúp đỡ
tác giả về mọi mặt.
Mặc dù đã nỗ lực cố gắng song luận văn không thể tránh khỏi những
thiếu sót. Tác giả kính mong nhận được sự chỉ dẫn và góp ý chân tình của quý
thầy, cô cùng bạn bè đồng nghiệp để luận văn được hoàn thiện hơn.
Xin chân thành cảm ơn!
Hà Nội, tháng 11 năm 2016
Tác giả luận văn
Đào Thị Ánh Tuyết
i


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
CBQL

Cán bộ quản lý

CĐSP

Cao đẳng sư phạm

CNH-HĐH

Công nghiệp hóa- Hiện đại hóa.

CSVC

Cơ sở vật chất

ĐHSP

Đại học sư phạm

ĐNGV

Đội ngũ giáo viên

ĐNGVTH

Đội ngũ giáo viên tiểu học

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

GD

Giáo dục

GDTH

Giáo dục tiểu học

GV

Giáo viên

GVG

Giáo viên giỏi

GVTH

Giáo viên tiểu học

HSG

Học sinh giỏi

PCGD

Phổ cập giáo dục

PPDH

Phương pháp dạy học

QLGD

Quản lý giáo dục

KT-XH

`

Kinh tế- xã hội

TH

Tiểu học

THCS

Trung học cơ sở

THPT

Trung học phổ thông

UBND

Ủy ban nhân dân.

ii


MỤC LỤC
Lời cảm ơn ......................................................................................................... i
Danh mục chữ viết tắt ....................................................................................... ii
Mục lục ............................................................................................................ iii
Danh mục bảng................................................................................................ vii

Danh mục biểu đồ ............................................................................................ ix
MỞ ĐẦU ........................................................................................................ vii
Chƣơng 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
TIỂU HỌC THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA NGHỀ NGHIỆP .................. 5
1.1.Tổng quan nghiên cứu vấn đề ..................................................................... 5
1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở ngoài nước ........................................... 5
1.1.2.Những công trình nghiên cứu ở trong nước ............................................. 6
1.2. Một số khái niệm cơ bản ............................................................................ 8
1.2.1. Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học.................................................. 8
1.2.2. Phát triển nguồn nhân lực và phát triển đội ngũ giáo viên ................... 10
1.3. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học........................................................ 14
1.3.1. Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên trường tiểu
học trong giai đoạn hiện nay ........................................................................... 14
1.3.2. Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học .................................................. 17
1.3.3. Các yêu cầu phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo hướng chuẩn hóa
nghề nghiệp ..................................................................................................... 21
1.4. Nội dung phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo chuẩn hóa nghề
nghiệp .............................................................................................................. 26
1.4.1. Quy hoạch đội ngũ giáo viên ................................................................ 26
1.4.2. Tuyển chọn, sử dụng đội ngũ giáo viên ................................................ 27
1.4.3. Bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên ............................... 28
1.4.4. Kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên .................................................... 30
1.4.5. Tạo điều kiện, môi trường phát triển đội ngũ giáo viên ....................... 32
1.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học ............. 34

iii


1.5.1. Các yếu tố khách quan .......................................................................... 34
1.5.2. Các yếu tố chủ quan .............................................................................. 35

Kết luận chương 1 ........................................................................................... 37
Chƣơng 2: THỰC TRẠNG VIỆC PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN
CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ NINH BÌNH, TỈNH NINH
BÌNH ............................................................................................................... 38
2.1. Khái quát về kinh tế - xã hội và giáo dục thành phố Ninh Bình.............. 38
2.1.1. Khái quát về thành phố Ninh Bình........................................................ 38
2.1.2. Giáo dục thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ................................... 39
2.1.3. Giáo dục tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ..................... 41
2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ..................................................................... 45
2.2.1. Mục tiêu khảo sát .................................................................................. 45
2.2.2. Nội dung khảo sát.................................................................................. 45
2.2.3. Đối tượng khảo sát ................................................................................ 45
2.2.4. Công cụ khảo sát ................................................................................... 46
2.2.5. Xử lý kết quả khảo sát ........................................................................... 46
2.3. Thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình .................. 46
2.3.1. Thực trạng số lượng giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình .............. 46
2.3.2. Thực trạng cơ cấu đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình .... 48
2.3.3. Thực trạng chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình50
2.4. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình,
tỉnh Ninh Bình ................................................................................................. 52
2.4.1. Thực trạng quy hoạch đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình,
tỉnh Ninh Bình ................................................................................................. 52
2.4.2. Thực trạng tuyển chọn, sử dụng đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố
Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình .............................................................................. 53
2.4.3. Thực trạng bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học
thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................................................. 55

iv

2.4.4. Thực trạng kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố
Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình .............................................................................. 57
2.4.5. Thực trạng tạo điều kiện, môi trường phát triển đội ngũ giáo viên tiểu
học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ...................................................... 59
2.5. Các yếu tố ảnh hưởng và đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ
giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................... 60
2.5.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu
học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ...................................................... 60
2.5.2. Đánh giá chung về thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học
thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................................................. 61
Kết luận chương 2 ........................................................................................... 63
Chƣơng 3: BIỆN PHÁP PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU
HỌC THÀNH PHỐ NINH BÌNH, TỈNH NINH BÌNH THEO HƢỚNG
CHUẨN HÓA ................................................................................................ 64
3.1. Các định hướng phát triển giáo dục tiểu học ở thành phố Ninh Bình và
nguyên tắc xây dựng biện pháp ....................................................................... 64
3.1.1. Định hướng phát triển giáo dục tiểu học của thành phố Ninh Bình, tỉnh
Ninh Bình ........................................................................................................ 64
3.1.2. Nguyên tắc xây dựng biện pháp ............................................................ 66
3.2. Biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh
Ninh Bình theo hướng chuẩn hóa ................................................................... 68
3.2.1. Điều chỉnh quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố
Ninh Bình trong bối cảnh mới phù hợp với yêu cầu Chuẩn hóa giáo viên tiểu
học ................................................................................................................... 68
3.2.2. Xây dựng tiêu chuẩn Tuyển chọn, bố trí sử dụng giáo viên phù hợp yêu
cầu Chuẩn hóa giáo viên tiểu học ................................................................... 71
3.2.3. Hướng dẫn các trường tiểu học cụ thể hóa các chuẩn, tiêu chí và xác
định các minh chứng cho phù hợp với thực tế của từng trường để có thể đánh
giá khách quan đội ngũ giáo viên.................................................................... 75

v


3.2.4. Tăng cường kiểm tra, đánh giá đội ngũ giáo viên ở từng trường tiểu học
trong Thành phố theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, chấn chỉnh kịp
thời các vướng mắc, bất cập… kết hợp với công tác thi đua, khen thưởng, xử
lý vi phạm ........................................................................................................ 76
3.2.5. Phối hợp với ban giám hiệu các trường tiểu học làm tốt kế hoạch đào
tạo, bồi dưỡng đội ngũ theo Chuẩn nghề nghiệp giáo viên tiểu học, lấy hoạt
động tự bồi dưỡng làm then chốt .................................................................... 80
3.2.6. Xây dựng môi trường sư phạm, tạo động lực và điều kiện thuận lợi để
mỗi giáo viên phát triển theo yêu cầu chuẩn hóa ............................................ 84
3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp .............................................................. 86
3.4. Khảo nghiệm tính cấn thiết và khả thi của các biện pháp........................ 87
3.4.1. Quy trình khảo nghiệm.......................................................................... 87
3.4.2. Kết quả khảo nghiệm về tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp87
3.4.3. Đánh giá về tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp ................ 91
Kết luận chương 3 ........................................................................................... 93
KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 94
1. Kết Luận ..................................................................................................... 94
2. Khuyến nghị ................................................................................................ 95
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ..................................................... 98
PHỤ LỤC ....................................................................................................... 98

vi


DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Quy mô trường, lớp, học sinh bậc tiểu học thành phố Ninh Bình, 41
tỉnh Ninh Bình năm học 2014 – 2015 ............................................................. 41

Bảng 2.2. Thực trạng số lượng giáo viên và CBQL các trường tiểu học thành
phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình (tính đến thời điểm tháng 4/2015) ................ 46
Bảng 2.3. Thực trạng cơ cấu độ tuổi và tuổi nghề đội ngũ CBQL và giáo viên
tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................................... 48
Bảng 2.4. Thực trạng cơ cấu giới tính đội ngũ CBQL và giáo viên tiểu học
thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................................................. 49
Bảng 2.5. Thực trạng cơ cấu trình độ chuyên môn tin học, ngoại ngữ đội ngũ
CBQL và giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............... 50
Bảng 2.6. Thực trạng chất lượng đội ngũ CBQL và giáo viên tiểu học thành
phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ....................................................................... 51
Bảng 2.7. Thực trạng quy hoạch đội ngũ giáo viên tiểu học .......................... 52
thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................................................. 52
Bảng 2.8. Thực trạng tuyển chọn, sử dụng đội ngũ giáo viên tiểu học thành
phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ....................................................................... 53
Bảng 2.9. Thực trạng bồi dưỡng nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu
học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ...................................................... 55
Bảng 2.10. Thực trạng kiểm tra, đánh giá đội ngũ GV tiểu học thành phố
Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình .............................................................................. 57
Bảng 2.11. Thực trạng tạo điều kiện, môi trường phát triển đội ngũ giáo viên
tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................................... 59
Bảng 2.12. Các yếu tố ảnh hưởng đến thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên
tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ............................................... 60
Bảng 2.13. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo hướng chuẩn
hóa tại thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình ................................................. 61

vii


Bảng 3.1. Khảo nghiệm tính cần thiết của các biện pháp phát triển đội ngũ
giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình theo hướng chuẩn

hóa ................................................................................................................... 88
Bảng 3.2. Khảo nghiệm tính khả thi của các biện pháp phát triển đội ngũ giáo
viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình theo hướng chuẩn hóa .. 89
Bảng 3.3. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp phát
triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình theo
hướng chuẩn hóa ............................................................................................. 91

viii


DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 2.1. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo hướng
chuẩn hóa tại thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình....................................... 62
Biểu đồ 3.1. Khảo nghiệm tính cấp thiết và tính khả thi của các biện pháp phát
triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình theo
hướng chuẩn hóa ............................................................................................. 92

ix


MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Trước bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, khoa học công nghệ phát
triển ngày càng nhanh chóng, nền kinh tế tri thức trở thành xu thế tất yếu
khách quan của xã hội loài người; nguồn nhân lực đóng một vai trò quan
trọng và quyết định tới sự phát triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia và toàn
nhân loại.
Đại hội XI (2011) của Đảng đã xác định ba khâu đột phá chiến lược,
trong đó nhấn mạnh: “Phát triển nhanh nguồn nhân lực, nhất là nguồn nhân
lực chất lượng cao”. Đồng thời khẳng định: Việt Nam chỉ có thể đi tắt đón

đầu sự phát triển trên thế giới trong thời kỳ hội nhập bằng cách đầu tư vào yếu
tố con người.
Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2011 – 2020 cũng chỉ rõ: “Phát
triển giáo dục là quốc sách hàng đầu. Đổi mới căn bản, toàn diện nền giáo
dục Việt Nam theo hướng chuẩn hóa, hiện đại hóa, dân chủ hóa và hội nhập
quốc tế. Trong đó đổi mới quản lý cơ chế quản lý giáo dục, phát triển đội ngũ
giáo viên và cán bộ quản lý là khâu then chốt…”, với chủ trương “Xây dựng
đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục theo hướng chuẩn hóa, nâng cao
chất lượng, đảm bảo đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu, đặc biệt chú trọng
nâng cao bản lĩnh chính trị, phẩm chất đạo đức, lối sống lương tâm nghề
nghiệp và trình độ chuyên môn của nhà giáo, đáp ứng đòi hỏi ngày càng cao
của sự nghiệp giáo dục trong công cuộc đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại
hóa đất nước.”
Đứng trước các yêu cầu đổi mới căn bản và phát triển giáo dục phổ
thông hiện nay, chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình
còn có không ít bất cập và trên thực tế đang bộc lộ nhiều hạn chế: Số lượng
giáo viên nhiều trường còn thiếu, đặc biệt những trường ở các xã vùng ven đô
thiếu trầm trọng. Cơ cấu giáo viên còn mất cân đối giữa lứa tuổi, giới tính,
mâu thuẫn giữa trình độ đào tạo với năng lực sư phạm thực tế…

1


Từ thực tiễn trên đã đặt ra yêu cầu cấp thiết đối với giáo dục bậc tiểu
học thành phố Ninhh Bình phải có những biện pháp phát triển đội ngũ giáo
viên đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, đồng bộ về cơ cấu, chuẩn hóa về
trình độ… góp phần phát triển sự nghiệp GD&ĐT của tỉnh Ninh Bình nói
chung, thành phố Ninh Bình nói riêng.
Chính vì vậy, đề tài: “Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố
Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình theo hướng chuẩn hóa” được lựa chọn nghiên cứu.

2. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở nghiên cứu lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học
theo hướng chuẩn hóa và khảo sát thực trạng đội ngũ giáo viên tiểu học trên
địa bàn thành phố Ninh Bình; đề xuất một số biện pháp nhằm nâng cao hiệu
quả quản lý đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình,
từng bước phát triển bậc giáo dục tiểu học tại địa phương theo hướng chuẩn
hóa, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản và toàn diện nền giáo dục.
3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu
3.1. Khách thể nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo hướng chuẩn hóa
3.2. Đối tượng nghiên cứu
Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh
Bình theo hướng chuẩn hóa.
4. Giả thuyết khoa học
Hoạt động phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học của thành phố Ninh
Bình trong thời gian qua đã đạt được những kết quả nhất định, song vẫn còn
có một số hạn chế, bất cập. Nếu đề xuất được các biện pháp phát triển đội ngũ
giáo viên tiểu học theo hướng cụ thể hóa các tiêu chuẩn, tiêu chí của Chuẩn
nghề nghiệp và áp dụng đồng bộ cho các khâu, từ quy hoạch, tuyển chọn, sử
dụng giáo viên, đến các khâu đánh giá, đào tạo và bồi dưỡng giáo viên, xây
dựng môi trường sư phạm… phù hợp với các điều kiện thực tế giáo dục địa

2


phương; thì sẽ nâng cao được chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học, đáp ứng
yêu cầu đổi mới và phát triển nguồn nhân lực của thành phố Ninh Bình.
5. Nhiệm vụ nghiên cứu
5.1. Nghiên cứu, xác lập cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên tiểu
học theo hướng tới chuẩn hóa.

5.2. Đánh giá thực trạng đội ngũ giáo viên và phát triển đội ngũ giáo viên
các trường tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình.
5.3. Đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố
Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình theo hướng chuẩn hóa, đáp ứng yêu cầu đổi mới.
6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
- Địa bàn nghiên cứu: 14 trường tiểu học trên địa bàn thành phố Ninh
Bình, tỉnh Ninh Bình.
- Khách thể điều tra:
+ Cán bộ phòng Giáo dục và Đào tạo thành phố Ninh Bình;
+ Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng các trường tiểu học thành phố Ninh
Bình;
+ Giáo viên các trường tiểu học thành phố Ninh Bình.
- Thời gian nghiên cứu: Từ tháng 9 nă m 2015 đến tháng 9 năm 2016.
7. Phƣơng pháp nghiên cứu
7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận
Phân tích và tổng hợp tài liệu, phân loại, hệ thống hóa, khái quát hóa …
các tài liệu lý luận, các công trình nghiên cứu, các văn bản có liên quan, cho
việc xây dựng cơ sở lý luận của đề tài này.
7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn
- Phương pháp quan sát: Quan sát, ghi chép những vấn đề liên quan đến
đội ngũ giáo viên nhằm mô tả, phân tích, nhận định, đánh giá.
- Phương pháp điều tra bằng phiếu hỏi: Để đánh giá thực trạng phát
triển ĐNGV các trường tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình.
- Phương pháp phỏng vấn: Trao đổi với cán bộ Phòng Giáo dục và Đào

3


tạo có liên quan đến bậc học tiểu học, cán bộ Ban Tổ chức Thành ủy, cán bộ
phòng Nội vụ thành phố, cán bộ phòng Giáo dục tiểu học Sở Giáo dục và Đào

tạo tỉnh Ninh Bình, khối trưởng, giáo viên trong các trường để hiểu được thực
trạng phát triển ĐNGV tiểu học thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình
7.3. Nhóm phương pháp xử lý thông tin
Sử dụng các công thức toán thống kê như số trung bình cộng, số trung
vị, hệ số tương quan… để xử lý kết quả nghiên cứu, trên cơ sở đó rút ra các
nhận xét khoa học cho đề tài.
8. Cấu trúc đề tài
Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Khuyến nghị, Tài liệu tham khảo và Phụ
lục; nội dung chính của luận văn được trình bày gồm có 3 chương:
Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học theo
hướng chuẩn hóa.
Chƣơng 2. Thực trạng phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố
Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình.
Chƣơng 3. Giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học thành phố
Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình theo hướng chuẩn hóa.

4


Chƣơng 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN ĐỘI NGŨ GIÁO VIÊN TIỂU
HỌC THEO HƢỚNG CHUẨN HÓA
1.1. Tổng quan nghiên cứu vấn đề
1.1.1. Những công trình nghiên cứu ở ngoài nước
Xây dựng và phát triển ĐNGV trong giáo dục được các nước trên thế
giới đặt lên hàng đầu, là một trong những nội dung cơ bản trong các cuộc
cách mạng cải cách giáo dục, chấn hưng, phát triển đất nước. Sinh thời,
Vladimir Ilich Lenin (1870-1924) rất coi trọng việc xây dựng ĐNGV và yêu
cầu: “Nâng cao một cách có hệ thống, kiên nhẫn, liên tục trình độ và tinh
thần của GV nhưng điều chủ yếu, chủ yếu và chủ yếu là cải thiện đời sống vật

chất cho họ” [16; tr.241].
V.A. Xukhomlinxki (1918-1970), nhà giáo dục lỗi lạc người Ucraina
đã từng khẳng định: “Một trong những giải pháp hữu hiệu nhất để xây dựng
và phát triển đội ngũ giáo viên là phải bồi dưỡng đội ngũ giáo viên, phát huy
được tính sáng tạo trong lao động của họ và tạo ra khả năng ngày càng hoàn
thiện tay nghề sư phạm, phải biết lựa chọn giáo viên bằng nhiều nguồn khác
nhau và bồi dưỡng họ trở thành những giáo viên tốt theo tiêu chuẩn nhất
định, bằng những biện pháp khác nhau”. [32; tr.129]
Cho đến nay, đã có khá nhiều công trình nghiên cứu về quản lí và phát
triển ĐNGV trong khu vực và trên thế giới. Có thể kể một số công trình của
các tác giả tiêu biểu như Eleonora Vilegas-Reiers (1998); Glatthorn (1995);
Ganser (2000); Felding và Schalock (1985); Cochran-Smith và Lytle (2001);
Walling và Levis (2000); Kettle và Sellars (1996); Kalelestad và Olweus
(1998); Youngs (2001); Grosso de Leon (2001); Guzman (1995); Mc. Ginn và
Borden (1995); Darling-Hammond (1999); Loucks - Horsely và Matsumoto
(1999); Ngoài ra, chúng ta còn gặp những kết quả nghiên cứu về GV phổ
thông trong các báo cáo của Uỷ ban quốc gia về giáo dục và tương lai Hoa Kì

5


các năm 1996, 1997... Tất cả các công trình trên có thể phân chia theo 4
hướng nghiên cứu chính:
- Nghiên cứu các mô hình và kinh nghiệm thực tiễn về phát triển nghề
nghiệp GV;
- Nghiên cứu các hoạt động hỗ trợ thực tiễn để phát triển nghề nghiệp
GV;
- Nghiên cứu phát triển nghề nghiệp cho GV như là một yêu cầu của
tiến trình cải cách giáo dục;
- Nghiên cứu cải tiến các kĩ năng và tăng cường hiểu biết nghề nghiệp

cho GV. Xu hướng này đang được các quốc gia trong khối APEC triển khai
thực hiện đào tạo, bồi dưỡng GV, coi trọng nâng cao nghề nghiệp liên tục cho
giáo viên, xác định đây là một trong những khâu then chốt để phát triển kinh
tế.

Trong những năm gần đây, trên thế giới xuất hiện không ít các công

trình nghiên cứu về phát triển đội ngũ giáo viên dưới góc độ phát triển nguồn
nhân lực. Trong đó đặc biệt chú trọng tới chất lượng giáo viên; đề cao khía
cạnh phát triển bền vững và thích ứng nhanh của từng giáo viên và cả đội ngũ
trước tình hình phát triển kinh tế - xã hội và hội nhập quốc tế. Tác phẩm Bí
mật thành công của giáo dục Phần Lan: Đào tạo đội ngũ giáo viên (The secret
to Finland’s success: educating teachers) của tác giả Pasi Sahlberg (2010) đã
nêu lên vai trò quan trọng của người thầy trong xã hội hiện đại ngày nay [21].
1.1.2. Những công trình nghiên cứu ở trong nước
Ở nước ta ngay sau khi Cách mạng tháng Tám thành công và qua các
cuộc cải cách giáo dục 1950, 1956, 1979 và trong những năm đổi mới, nhiều
công trình nghiên cứu đã để lại những bài học quý về xây dựng và phát triển
đội ngũ giáo viên như: Nguyễn Thị Phương Hoa (2002), Con đường nâng cao
chất lượng cải cách các cơ sở đào tạo giáo viên [12]; Đặng Quốc Bảo, Đinh
Thị Kim Thoa (2007), Cẩm nang nâng cao năng lực và phẩm chất đội ngũ
giáo viên [5]; Đinh Quang Báo (2005), Giải pháp đổi mới phương thức đào

6


tạo nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên [3]v.v…Các công trình này
nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên theo 3 hướng:
- Nghiên cứu phát triển đội ngũ giáo viên dưới góc độ phát triển nguồn
nhân lực;

- Nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục;
- Nghiên cứu đề xuất hệ thống các giải pháp xây dựng phát triển đội
ngũ giáo viên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Các công trình kể trên hầu hết vẫn còn để lại khoảng trống nghiên cứu
về phát triển đội ngũ giáo viên trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội
chủ nghĩa, về chính sách tuyển dụng, sử dụng và về vai trò mới. vị trí mới của
đội ngũ giáo viên trong tiến trình phát triển nhà trường Việt Nam trong hội
nhập quốc tế và xu thế toàn cầu hóa.
Đất nước ta, sau 30 năm đổi mới, nhiều giải pháp nhằm xây dựng và
phát triển đội ngũ giáo viên ở các cấp học, bậc học đã được nghiên cứu và áp
dụng rộng rãi. Các Nghị quyết của Đảng, Luật giáo dục, Chiến lược phát triển
giáo dục và các chủ trương, chính sách của nhà nước ta đều nhất quán đặt đội
ngũ giáo viên vào vị trí trung tâm, được xã hội tôn vinh và có vai trò quan
trọng đối với sự phát triển của nền giáo dục nước nhà. Trong hoạt động hàng
năm của các sở GD & ĐT ít nhiều đều có những nghiên cứu khoa học hay
thực hiện những giải pháp nhất định để phát triển đội ngũ giáo viên. Có thể
thấy, ở nhiều cơ sở giáo dục đã có những tác giả của các luận văn thạc sỹ
chuyên ngành QLGD như: Bùi Anh Tuấn (2008), Quy hoạch phát triển đội
ngũ giáo viên THPT Huyện Từ Liêm – Hà Nội đến năm 2015 [26]; Nguyễn
Tấn Phát (2008), Quy hoạch phát triển đội ngũ giáo viên Tiểu học thị xã Vĩnh
Long đến năm 2015 [20]; Nguyễn Hữu Thiên (2008), Quy hoạch phát triển
đội ngũ giáo viên tiểu học tỉnh Hải Dương giai đoạn 2010 – 2015 [23];
Nguyễn Thị Kim Thoa (2013), Phát triển đội ngũ giảng viên trường ĐH
Ngoại ngữ- ĐH quốc gia Hà Nội trong giai đoạn hiện nay [24]…

7


Ở tỉnh Ninh Bình cho đến nay theo những tài liệu mà tác giả bao quát
vẫn chưa có tác giả nào đề cập đến công tác phát triển đội ngũ giáo viên tiểu

học theo phạm vi cấp huyện một cách đầy đủ và có hệ thống. Việc tìm hiểu,
phân tích, đánh giá và xây dựng các biện pháp cho việc phát triển đội ngũ
giáo viên chưa được nghiên cứu với tư cách như một đề tài khoa học. Cách
đánh giá chủ yếu dựa trên cơ sở thực tiễn và kinh nghiệm, chưa được xây
dựng hoàn chỉnh trên cơ sở lý luận khoa học nên hiệu quả chưa cao.
Đặc biệt đối với thành phố Ninh Bình, nơi tác giả đang công tác, có
một số đề tài nghiên cứu về cấp Tiểu học như: Bùi Quang Vinh (2012), Quản
lý hoạt động bồi dưỡng giáo viên tiểu học của Phòng Giáo dục và Đào tạo
thành phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình trong giai đoạn hiện nay [31]; Lê Thị
Hoa (2013), Quản lý phát triển đội ngũ hiệu trưởng trường tiểu học thành
phố Ninh Bình, tỉnh Ninh Bình đến năm 2020 [13]… chưa có tác giả nào đề
cập đến lĩnh vực phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học. Do vậy, tác giả lựa
chọn đề tài này với mong muốn đánh giá được thực trạng phát triển đội ngũ
giáo viên tiểu học thành phố Ninh Bình và trên cơ sở đó đề xuất một số biện
pháp có tính cần thiết, tính khả thi phù hợp với đặc điểm tình hình của giáo
dục tại địa phương nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giáo viên tiểu học
thành phố Ninh Bình trước yêu cầu và nhiệm vụ mới.
1.2. Một số khái niệm cơ bản
1.2.1. Giáo viên và đội ngũ giáo viên tiểu học
1.2.1.1. Nhà giáo- Giáo viên phổ thông
Khoản 1, Điều 70 chương IV Luật giáo dục (sửa đổi và bổ sung năm
2005) quy định: “Nhà giáo là người làm nhiệm vụ giảng dạy giáo dục trong
nhà trường hoặc các cơ sở giáo dục khác. Nhà giáo dạy ở cơ sở giáo dục phổ
thông gọi là giáo viên”. [18]
Nhà giáo - giáo viên là tên gọi vừa bao hàm nội dung nghề nghiệp vừa
mang ý nghĩa tôn vinh, trang trọng. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói: “Có gì vẻ
vang hơn là đào tạo con người, thế hệ sau này tích cực góp phần xây dựng

8

XHCN… Người thầy giáo tốt - thầy giáo xứng đáng là thầy giáo - là người vẻ
vang nhất, thầy giáo tốt là những người anh hùng vô danh” [19; tr.501]
Từ xưa đến nay, nghề dạy học đòi hỏi người thầy phải là người gương
mẫu, là tấm gương về nhân cách, là người hướng đạo trên đường đời học sinh.
Bất cứ ai và bất cứ lúc nào, khi bàn về phẩm chất lý tưởng mà nhà giáo phải
có đều nghĩ tới mô hình những con người hết sức mẫu mực, có phẩm chất mà
toàn xã hội phải tôn trọng. Về điều này thì không có sự phân biệt giữa giáo
viên TH- THPT hay giảng viên các trường cao đẳng, đại học, không kể tuổi
tác hay trình độ học vấn mà quan trọng là có thật sự đủ tư cách là nhà giáo
hay không. Những phẩm chất cần phải có của nhà giáo là nhân cách và lối
sống tốt đẹp, lời nói và việc làm phải luôn đi đôi với nhau. Phải được đào tạo
chuẩn mực và luôn được rèn luyện trong môi trường tốt.
Tiêu chuẩn chung đối với nhà giáo được quy định trong Luật giáo dục
(2005) cụ thể là:
- Phẩm chất, đạo đức, tư tưởng tốt.
- Đạt trình độ chuẩn đào tạo về chuyên môn nghiệp vụ.
- Đủ sức khỏe theo yêu cầu nghề nghiệp.
- Lý lịch bản thân rõ ràng. [18]
Trong vấn đề phát triển giáo viên thời đại ngày nay cần quan tâm tới
các yếu tố: Tạo cho người giáo viên có được một lượng tri thức tương đối
rộng, học sâu một số chuyên ngành, bên cạnh đó phải được trang bị thêm một
số môn học khác để phục vụ việc hiểu sâu hơn những môn chuyên ngành; đào
tạo, huấn luyện phương pháp và kỹ năng dạy học một cách chu đáo và thường
xuyên được trao đổi kinh nghiệm với đồng nghiệp: thường xuyên được rèn
luyện nhân cách, đặc biệt là vấn đề rèn luyện đạo đức nghề nghiệp, tăng
cường ý thức của người giáo viên, là tấm gương sáng để làm “Khuôn vàng,
thước ngọc” cho học sinh noi theo.
1.2.1.2. Đội ngũ - đội ngũ giáo viên tiểu học
Khái niệm đội ngũ dùng cho các tổ chức trong xã hội một cách khá rộng

9


rãi như: Đội ngũ tri thức, đội ngũ thanh niên xung phong, đội ngũ giáo
viên…Các khái niệm đó đều xuất phát theo cách hiểu thuật ngữ quân sự về đội
ngũ, đó là gồm nhiều người, tập hợp thành một lực lượng, hàng ngũ chỉnh tề.
Tuy nhiên, ở một nghĩa chung nhất chúng ta hiểu: Đội ngũ là tập hợp
một số đông người, hợp thành một lực lượng để thực hiện một hay nhiều chức
năng, có thể cùng nghề nghiệp hoặc khác nghề, nhưng có chung mục đích xác
định; họ làm việc theo kế hoạch và gắn bó với nhau về lợi ích vật chất và tinh
thần cụ thể.
Như vậy, khái niệm về đội ngũ có thể diễn đạt nhiều cách khác nhau,
nhưng đều thống nhất: Đó là một nhóm người, một tổ chức, tập hợp thành
một lực lượng để thực hiện mục đích nhất định. Do đó, người quản lý nhà
trường phải xây dựng, gắn kết các thành viên tạo ra đội ngũ, trong đó mỗi
người có thể có phong cách riêng, nhưng phải có sự thống nhất cao về mục
tiêu cần đạt tới.
Đội ngũ của một tổ chức là nguồn nhân lực trong tổ chức đó. Chính vì
vậy, các đặc trưng về phát triển đội ngũ gắn liền với đặc trưng phát triển tổ
chức nói chung và đặc trưng của công tác cán bộ nói riêng. Đội ngũ trong
trường tiểu học là nguồn nhân lực của nhà trường bao gồm hiệu trưởng, phó
hiệu trưởng, giáo viên, nhân viên trong trường.
ĐNGVTH là tập hợp các nhà giáo làm nhiệm vụ giảng dạy trong các
trường Tiểu học. Họ có cùng chung mục tiêu giáo dục là đào tạo, trang bị
cho học sinh những tri thức cơ bản, kỹ năng ban đầu của nhân cách để tạo
ra nền tảng cho các cấp học sau.
1.2.2. Phát triển nguồn nhân lực và phát triển đội ngũ giáo viên
1.2.2.1. Phát triển
Đặc trưng của sự phát triển là hình thức phát triển xoáy trôn ốc và theo

các chu kì. Phát triển là một quá trình nội tại, chỉ quá trình biến đổi hoặc làm
cho biến đổi từ ít đến nhiều, từ hẹp đến rộng, từ thấp đến cao; là quá trình
tăng trưởng, lớn lên về số lượng và biến đổi về chất của một sự vật, một hiện

10


tượng. Trong quá trình phát triển, cái mới, cái tiến bộ sẽ hình thành thay thế
cái cũ, cái lạc hậu. Mọi sự vật, hiện tượng chỉ có tính ổn định tương đối,
chúng luôn luôn vận động, biến đổi và phát triển. Phát triển là tất yếu.
Phát triển là một thuật ngữ trở nên quen thuộc với các nhà lãnh đạo,
quản lý và được các nhà nghiên cứu quan tâm nhiều trong thời gian gần đây.
Phát triển nói lên xu thế đi lên của sự vật, hiện tượng ngày càng hoàn
thiện; phát triển còn là sự biểu hiện của hàng loạt sự biến đổi kế tiếp của sự
vật và hiện tượng qua các giai đoạn khác nhau, từ khi bắt đầu đến khi kết thúc
sự biến đổi. Quá trình đó cũng chính là quá trình thay đổi về lượng dẫn đến sự
thay đổi về chất của sự vật, hiện tượng. Nói cách khác, phát triển chỉ một khía
cạnh của quy luật vận động, biến đổi của vật chất nói chung.
Tóm lại, phát triển là quá trình tăng trưởng về số lượng và biến đổi về
chất của một sự vật, một hiện tượng đã có, đã được xây dựng nhưng chưa
hoàn chỉnh, chưa đầy đủ, phải tiếp tục nâng cao để đạt một mục tiêu nào đó.
Dùng khái niệm “phát triển đội ngũ cán bộ” là nhấn mạnh đến sự phát
triển của đội ngũ cán bộ đã có, đã được xây dựng nhưng chưa hoàn chỉnh,
chưa đầy đủ, hoặc phải tiếp tục nâng cao chất lượng để đáp ứng yêu cầu của
thời kỳ mới. Với ý nghĩa đó, trong luận văn này, khái niệm “phát triển” còn
bao hàm cả ý nghĩa “xây dựng” và ngược lại. Nói cách khác, trong xây dựng
có phát triển và trong phát triển có xây dựng.
1.2.2.2. Phát triển nguồn nhân lực
Theo UNSECO, phát triển (nâng cao chất lượng) nguồn nhân lực là làm
cho người dân có những kỹ năng, trình độ nhất định phù hợp với đòi hỏi phát

triển của đất nước. ILO (Tổ chức Lao động Quốc tế) cho rằng phát triển
nguồn nhân lực không chỉ nhằm làm cho lực lượng lao động nâng cao trình
độ mà còn gắn liền với việc phát triển năng lực và cách sử dụng nó nhằm đạt
được hiệu quả công việc cũng như thoả mãn được nhu cầu của cá nhân. Do
đó, phát triển nguồn nhân lực là một quá trình. [29]

11


Phát triển nguồn nhân lực của một tổ chức nói chung và nguồn nhân
lực trong cơ sở Giáo dục đào tạo nói riêng là phải làm cho lực lượng lao động
vốn có của tổ chức đáp ứng được đòi hỏi cao nhất hoạt động của tổ chức,
đồng thời tạo cơ hội để những người có tiềm năng có thể trở thành nguồn
nhân lực hữu ích cho tổ chức. Yếu tố thứ hai này của phát triển nguồn nhân
lực tổ chức đòi hỏi một sự phối kết hợp của tổ chức này với nhiều tổ chức
khác. Phát triển nguồn nhân lực của tổ chức không chỉ là sử dụng lực lượng
lao động hiện có của tổ chức mà còn phải chú ý tới lực lượng lao động đang
nằm ngoài tổ chức nhưng sẽ là của tổ chức trong một tương lai gần. [10]
Trong thế giới hiện đại, con người ngày càng nhận thức rõ hơn về vai
trò quyết định của nguồn nhân lực trong quá trình phát triển. Theo lý thuyết
về sự tăng trưởng, một nền kinh tế muốn tăng trưởng nhanh và bền vững phải
dựa vào ít nhất 3 trụ cột cơ bản: áp dụng công nghệ mới, phát triển hạ tầng cơ
sở và phát triển nguồn nhân lực. Trong đó, nguồn nhân lực và phát triển
nguồn nhân lực là yếu tố quyết định nhất, then chốt nhất. Nguồn nhân lực có
chất lượng cao, phù hợp với cơ sở hạ tầng và công nghệ mới là yếu tố đạt
được tính ưu việt của công nghệ và do đó là cơ hội cho sự cạnh tranh và hoàn
thành công việc được giao. Nguồn nhân lực và phát triển nguồn nhân lực có
chất lượng cao chính là lối ra và là cách giải duy nhất chống nguy cơ tụt hậu
xa hơn nữa của đất nước trong quá trình phát triển và hội nhập quốc tế trên
nhiều lĩnh vực, đặc biệt là về quản lý giáo dục.

Dưới góc độ phát triển bền vững, phát triển nguồn nhân lực vừa là
phương tiện, vừa là mục tiêu cuối cùng và đó cũng chính là chiến lược đặt con
người vào vị trí trung tâm của quá trình phát triển. Phát triển nguồn nhân lực
là tạo cho nguồn nhân lực xã hội (mà trước đây có thể gọi chung là lực lượng
lao động xã hội) được huy động tối đa, cao nhất và hiệu quả nhất cho tiến
trình phát triển của đất nước, của ngành. Đó cũng chính là yếu tố tác động
ngược lại của sự phát triển nguồn nhân lực đối với tiến trình phát triển kinh tế
- xã hội.

12


1.2.2.3. Phát triển đội ngũ giáo viên
Sự phát triển xã hội cũng luôn đặt ra những yêu cầu cao hơn đối với
mỗi tổ chức. Do vậy, ngày nay việc phát triển tổ chức được hiểu theo nghĩa
rộng hơn. Phát triển tổ chức không chỉ là tạo ra tổ chức, mà còn duy trì phát
triển nó cả về số lượng và chất lượng để đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao
của xã hội đối với tổ chức.
Xây dựng, phát triển đội ngũ là việc tạo ra hiệu quả của mỗi thành viên
và hiệu quả chung của tổ chức, gắn với việc không ngừng tăng lên về số
lượng và chất lượng của đội ngũ. Phát triển đội ngũ giáo viên là quá trình
tạo ra một đội ngũ giáo viên có phẩm chất đạo đức, đủ về số lượng, đồng bộ
về cơ cấu để đảm nhận thực hiện các hoạt động giáo dục, dạy học trong các
nhà trường một cách toàn diện và có chất lượng.
Phát triển đội ngũ giáo viên một mặt có ý nghĩa là củng cố, kiện toàn
đội ngũ hiện có, mặt khác còn phải định hướng cho việc phát triển về số
lượng, về cơ cấu và nâng cao chất lượng cho đội ngũ ấy trong giai đoạn trước
mắt cũng như lâu dài.
Nghiên cứu về nền giáo dục của nhiều quốc gia trên thế giới cho thấy:
Các quốc gia đều đặt đội ngũ giáo viên vào vị trí ưu tiên trong cải cách và

phát triển giáo dục; các biện pháp để phát triển đội ngũ giáo viên khác nhau
tùy thuộc vào điều kiện của mỗi nước nhưng đều tập trung vào các vấn đề:
- Đào tạo đội ngũ giáo viên đạt chuẩn ngay từ đầu, xiết chặt đầu vào để
sàng lọc được một đội ngũ có chất lượng.
- Coi trọng công tác bồi dưỡng thường xuyên, bồi dưỡng nâng chuẩn để
luôn luôn đổi mới đội ngũ.
- Thực hiện các chính sách để thu hút nhân tài, khuyến khích giáo viên
đổi mới phương pháp giảng dạy và sự cống hiến xứng đáng với sự tôn vinh
mà xã hội đã dành cho họ.
- Có quy hoạch và định hướng kế hoạch rõ ràng để phát triển đội ngũ giáo
viên đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và luôn luôn đổi mới về chất lượng.

13


Để phát triển đội ngũ giáo viên, chúng ta cần nghiên cứu tìm ra những quy
luật chung nhất, các đặc điểm chi phối, những nguyên nhân của thành tựu và thất
bại từ đó xác định các giải pháp để thúc đẩy sự phát triển của đội ngũ nhằm đạt
được các mục tiêu đề ra. Cụ thể là lần lượt thực hiện các nội dung sau:
- Phân tích tình hình hiện tại của đội ngũ.
- Quy hoạch đội ngũ giáo viên.
+ Phân tích định hướng phát triển giáo dục
+ Xác định mục tiêu chiến lược của phát triển đội ngũ.
- Xác định các giải pháp phát triển đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu
đổi mới giáo dục:
+ Thứ nhất: Giải pháp về nâng cao nhận thức xã hội.
+ Thứ hai: Các giải pháp về số lượng và cơ cấu đội ngũ.
+ Thứ ba: Các giải pháp về nâng cao chất lượng đội ngũ.
1.3. Phát triển đội ngũ giáo viên tiểu học
1.3.1. Vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của đội ngũ giáo viên trường tiểu

học trong giai đoạn hiện nay
1.3.1.1. Vị trí, vai trò của giáo dục tiểu học
Luật phổ cập GDTH đã khẳng định: “Tiểu học là cấp học nền tảng của
hệ thống GDQD”. GDTH đặt cơ sở ban đầu cho việc hình thành, phát triển
toàn diện nhân cách của con người, đặt nền tảng vững chắc cho giáo dục phổ
thông và cho toàn bộ hệ thống giáo dục quốc dân. Mục tiêu của giáo dục tiểu
học nhằm giúp học sinh hình thành những cơ sở ban đầu cho sự phát triển
đúng đắn và lâu dài về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ và các kỹ năng cơ
bản để học sinh tiếp tục học trung học cơ sở (Luật Giáo dục).
Trường tiểu học là cơ sở giáo dục phổ thông của hệ thống giáo dục
quốc dân, có tư cách pháp nhân, có tài khoản và con dấu riêng (Điều lệ
trường tiểu học) [7].
Tiểu học là cấp học đầu tiên của giáo dục phổ thông. Giáo dục tiểu học
là cấp học bắt buộc đối với trẻ em từ 6 đến 14 tuổi. Giáo dục tiểu học tạo ra

14


những cơ sở ban đầu rất cơ bản, rất cần thiết và bền vững cho trẻ tiếp tục học
lên các cấp học trên. GDTH hình thành những cơ sở, những đường nét ban
đầu của nhân cách. Những gì thuộc về tri thức, kỹ năng, hành vi và nhân cách
được hình thành và định hình ở học sinh tiểu học có thể sẽ theo suốt cuộc đời
của mỗi con người (chữ viết, kỹ năng tính toán, kỹ năng sống, thái độ, tình
cảm…). Những gì đã định hình ở trẻ thường ít và khó thay đổi. Điều này đòi
hỏi sự chuẩn xác về tính khoa học, sự tinh tế và tính nhân văn trong việc giáo
dục trẻ của mỗi giáo viên, mỗi nhà trường và mỗi một nền giáo dục.
Trong công cuộc CNH – HĐH đất nước, GDTH có đóng góp không nhỏ
vào nhiệm vụ nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng nhân tài vì một nước
Việt Nam dân giàu, nước mạnh, xã hội dân chủ, công bằng, văn minh.
1.3.1.2. Vị trí, vai trò của đội ngũ giáo viên tiểu học

Đội ngũ GVTH là một trong những nhân tố quyết định sự thành công
hay thất bại của các hoạt động giáo dục trong trường TH, quyết định chất
lượng giáo dục toàn diện trong các nhà trường. GVTH là người trực tiếp thực
hiện và tổ chức thực hiện mọi chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước,
của ngành giáo dục trong các nhà trường. GVTH là người tổ chức, hướng dẫn,
điều khiển học sinh tham gia các hoạt động học tập và tu dưỡng rèn luyện để
lĩnh hội tri thức khoa học, rèn luyện các kỹ năng, giáo dục thái độ, tình cảm,
hình thành những thói quen tốt cho học sinh.
Ngày nay, đội ngũ giáo viên tiểu học được coi là một nguồn lực quan
trọng để thực hiện đổi mới giáo dục tiểu học, phục vụ yêu cầu của giáo dục và
của đất nước trong tình hình mới, bởi vì:
Thứ nhất, giáo viên tiểu học chính là người trực tiếp thực hiện và quyết
định việc đổi mới, nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện trong các nhà
trường.
Thứ hai, trong bối cảnh kinh tế, xã hội phát triển không ngừng như hiện
nay, ngày càng nhiều yêu cầu đặt ra cho nhà trường, thì nhà trường tiểu học

15