Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam

TẠP CHÍ KHOA HỌC ĐẠI HỌC SÀI GÒN

Số 22 (47) - Tháng 11/2016

Brexit - bài học kinh nghiệm cho AEC và Việt Nam
Lessons from Brexit for ASEAN Economic Community and Vietnam
TS. Nguyễn Thị
. Vũ
ù
. ặ C u Kê

i h c Tài chính – Marketing
i h c Tài chính – Marketing

Nguyen Thi Thanh Binh, Ph.D., Saigon University
Vu Thanh Tung, M.BA., University of Finance – Marketing
Dang Chung Kien, M.BA., University of Finance – Marketing
Tóm tắt
Trong ăm 2016, sự k ệ
ex t – V ơ quố A
bỏ EU l một t o
ữ vấ đề k
tế í
tị ó
ất trên t ế ớ . N
dâ Anh đã bỏ p ếu lự
o đ
m
o l tốt ất đố vớ
đất ớ m . uy
ê đố vớ ề k

tế to
ầu tá độ
ủ Brexit l xấu y tốt vẫ l một
âu ỏ lớn đ
l
ả đáp. H ểu đ ợ tầm qu t
ủ vấ đề b v ết ớ t ệu về Brexit,
u
â ủ uộ t ốt ly y ũ
ữ tá độ m ó ây
o ớ A v EU. ê
ơ sở đá
á v p â tí
ữ ả
ở t êu ự ủ
ex t đố vớ ề k
tế ớ t tá ả út
ữ b
k
ệm o V ệt N m ó ê v AEC ó u .
Từ khóa: Brexit, Brexit và Việt Nam, Brexit và AEC.
Abstract
Brexit – Britain exit EU – s o e of t e wo ld’s ottest e o om
d pol t l ssues in 2016. The British
voted for what they thought the best for their country. However, whether Brexit positively or negatively
affects global economy still remains a big unanswered question. This paper gives information about
Brexit, explaining reasons for that escape and its effects on Britain and EU. By evaluating and analyzing
negative impacts of Brexit on Vietnamese economy, the author concludes some lessons of experience for
Vietnam in particular and ASEAN Economic Community (AEC) in general.
Keywords: Brexit, Brexit and Vietnam, Brexit and AEC.

25/06/2016.
Lê m
âu Âu (EU) đ i từ ăm
1951 với tiền thân là Cộ đồng Than và
Thép châu Âu.
đầu EU đ ợc thành lập
bởi 6 quốc gia nhằm tận dụng ho t động
t ơ m i tự do để vực dậy nền kinh tế
sau Thế chiến thứ
. Năm 1957 H ệp
ớc Rome t o nên Cộ đồng kinh tế châu
Âu (EEC). ế ăm 1973 A chính thức

1. Giới thiệu về Brexit
1.1. Q trình hình thành Brexit
Brexit là thuật ngữ tiếng Anh ghép từ
2 chữ Britain (nghĩa là Liên Hiệp Vương
Quốc Anh) và Exit (nghĩa là thốt khỏi, ra
đi). Cụm từ Brexit nhắ đến sự kiện V ơ
Quốc Anh r i khỏi khối Liên Minh Châu
Âu (EU – Europe Union) thơng qua cuộc
t
ầu dân ý (bỏ phiếu) lịch sử ngày
22


ộc lập V ơ
quốc Anh (UK
Independence Party). Kể từ đó ô đã to

tâm to ý đấu tranh cho việc Anh r i khỏi
EU. Luậ đ ệu chủ
ĩ dâ tộc của ông
có hiệu quả là bằng chứng cho thấy t
t ởng dân túy vẫn còn sức sống m nh mẽ ở
ớc Anh.
ã từ lâu, dân Anh nổi tiếng là một sắc
dân bảo thủ v t í đứng ngoài cuộc ơ
của châu Âu. H vẫn luôn tự hào về quá
khứ l đội quân duy nhất trên thế giớ đá
b i Napoleon Bonaparte bách chiến bách
thắ
y m
đã từng bá chủ thế giới
t ớc thế chiến thứ 2. Ý thức của phần lớn
i dân vẫn còn bị ám ảnh bở “ o
qu ” ủ đế quố A
ũ ơ “mặt tr i
không bao gi lặ ”. Tinh thần dân tộc của
‘‘Xứ sở s ơ mù’’ rất cao và h không dễ
chấp nhận các quố
ó đẳng cấp thấp
ơ đứng ngang hàng với mình. Trong giới
chính trị gia lẫn ở l ỡng viện, lự l ợng
chống đối EU luôn tiềm ẩn và chỉ chực ch
ơ ội thổi bùng lên ng n lửa ly khai. Sau
khi gia nhập EU, nhiều nghị sĩ Anh vẫn
chống l i việc tham gia vào Euro - đồng
tiền chung châu Âu. Ngoài hiệp ớc chung,
các thành viên EU còn phải tham gia

Shengen- hiệp ớc Tự do đ l i. N
v
muốn bảo vệ quyền lợi cho mình và những
chố đố t o
ớ
ớc Anh đã từ chối
Shengen.
Ở v ơ quốc Anh, ít có ai chống EU
m nh mẽ ơ ô t ùm t uyề t ô
i
Mỹ – Rupert Murdoch, chủ sở hữu các t
báo và kênh truyền hình quan tr ng nhất t i
Anh. Cựu Thủ t ớ
o y l đã từng
muố t
ầu dân ý về việc sử dụng
đồng Eu o
ồi phải từ bỏ kế ho ch
vì sợ rằ “bó m Rupe t Mu do ” sẽ
chống l i kế ho
đó. Chính ông trùm này
với đế chế truyền hình, báo chí của mình từ
lâu đã tuyê t uyền m nh mẽ và gây ảnh

trở thành một thành viên của EU. Liên
minh châu Âu hiện có 28 quốc gia thành
viên (Bỉ ức, Hà Lan, Luxembourg, Pháp,
Ý, Anh, Ai-le
M ch, Hy L p, Bồ
o N

ây
N
Áo P ần Lan,
Thụy
ển, Ba Lan, Estonia, Hungary,
Latvia, Litva, Malta, Séc, Síp, Slovakia,
Slovenia, Bulgaria, Romania, Croatia) với
dân số ơ 500 t ệu dâ
DP d
ĩ
vào khoảng 16,2 nghìn tỷ U D ăm 2015.
Chỉ 2 ăm s u k
ập EU, ớ
Anh đã ó một cuộ T
ầu dâ ý về
v ệ đ y ở. Hơ 67%
A đã
ở l . uy
ê đế cuộ T
ầu dâ ý
lầ 2 v o ăm 2016 thì kết quả đã khác.
Mặ dù ó
ều qu đ ểm t á
ợ
u t ớ đó, tuy nhiên vào sáng
25/06/2016 (t eo
V ệt N m) vớ số
p ếu ủ
ộ ex t l 17.410.742 p ếu
(51,89%)

dâ A
uố ù
đã
lự
k ỏ EU. Về uyê tắ v ệ
đ
y ầ đ ợ Quố ộ v ữ o
A
p ê uẩ ,
t ự tế t
ớ
Anh o
đã dứt áo k ỏ EU. ể o
tất ú đ o t oát ‘‘ o mụ ’’ y
ớ
A sẽ p ả đ m p á l to bộ ệp ớ
đã từ kí kết y t ỏ t uậ vớ EU t ớ
đây vớ t
á một quố
độ lập
ngoài EU.
1.2. Nguyên nhân của Brexit
ây l một b ớ đ bất ng củ
ớc
A
đối với nhiều nhà phân tích thì
đây l một kết cục tất yếu, có nguyên nhân
sâu xa từ nhiều ăm y. Ở đây ó t ể
phân tích các nguyên nhân
sau:

Chủ nghĩa dân túy
Theo Noëlle Lenoir (2016), sự trỗi dậy
của chủ
ĩ dâ túy l một trong những
lý do quan tr ng khiế
ớ A
đ. u
khi Anh phê chuẩn Hiệp ớc Maastricht
v o ăm 1992
í t ị gia Nigel Farage
đã i bỏ ảng Bảo thủ và thành lập ảng
23


ởng sâu sắ đế
i dân Anh về một
cuộ
đ k ểu Brexit.
Khác biệt mục tiêu
áo s M t Feldste (2016) cho
rằng sự quá đ ủ EU đã đẩy ớc Anh ra
đ . Giấ mơ về một Hợp chủng quốc châu
Âu không phải là nhữ
i Anh
muốn khi h gia nhập EU. Khác với các
quốc gia hùng m nh khác trong EU, Anh
không tìm kiếm một đối tr ng châu Âu với
Mỹ, đ ều Konrad Adenauer, thủ t ớng hậu
chiế đầu tiên củ
ức, từng lên tiếng cổ

súy. N ớc Anh chủ yếu muốn tìm kiếm
những lợi ích của việ
tă t ơ m i
và hội nhập thị t
l o động trong khối.
Và một lý do quan tr ng khác, h l đồng
minh thân cận của Mỹ trong kinh tế, chính
trị lẫn trong cả NATO.
Hầu hết các quốc gia tham gia EU đều
vì một lý do rõ ràng và lâu dài. Pháp và
ức hợp tác với châu Âu nhằm chữa lành
và xoa dịu vết t ơ
ến tranh; n ớc Bỉ
nhỏ bé muố v ơ tầm quốc gia thông qua
các ho t động ngo
o; y
đối với
nhữ
ớc ô Âu mới gia nhập gần
đây, bao gồm Ba Lan, Hungary và Estonia,
EU là tấm khiên bảo vệ h chống l i sự bắt
n t củ
ớ N .N ớ A t
ợc l i,
gia nhập câu l c bộ y v o ăm 1973 một
cách do dự, mục tiêu không rõ ràng và ho t
động không hề nhiệt tình. N ớc A
bao gi thực sự muốn trở thành một thành
viên của EU.
Cuộc khủng hoảng nợ công châu Âu

Trong nhữ
ăm ầ đây cuộc
khủng hoảng nợ công của châu Âu đã đẩy
không ít thành viên EU ơ v o uy ơ vỡ
nợ, với những con nợ chúa chổm
Hy
L p, Italia, khiến các quố
đầu đ
ức, Anh, Pháp phải chi tiền cứu viện.
ây l lý do rõ rệt nhất để thổi bùng nổ lên
ơ
ận dữ của dân Anh, vì h cho rằng

nền kinh tế ớc mình – với biểu t
l
sức m
đã đ ợc khẳng định trên thị
t ng thế giới củ đồng bảng Anh, không
đá phải hứng chịu những hậu quả do các
ớc khác trong EU gây ra.
Khủng hoảng di dân
Philippe Legrain (2015), cựu cố vấn
kinh tế cho Chủ tịch Ủy ban châu Âu, đã
nêu ra 4 đ ều kiệ để Anh có thể ở l i EU
s u:

Hình 1: Bố đ ều kiệ để Anh ở l i EU
Nguồn: Philippe Legrain (2015)

Trong các yêu cầu trên, vấ đề lớn

nhất nằm ở việc nhập . Thành quả từ
cam kết cho phép di chuyển tự do giữa các
t
vê to lê m
vô t
đã t o
nên gánh nặng từ những làn sóng di dân.
Anh muốn từ chố k ô
o
d
từ á
ớ EU đ ợ
ởng các phúc lợi –
bao gồm khoản giảm thuế cho công nhân
thu nhập thấp t o 4 ăm. N
ức và
á
ớc khác đã phả đối kịch liệt việc
phân biệt đối xử với các công dân EU. Các
đợt d
ồ t từ các quốc gia khác vào Anh
đã k ế
dâ
ớc này khó chịu, mất
tự do ũ
k ô
ảm thấy an
toàn. Farage (2015) đã lập luận rằ
i
dân Anh sẽ dễ bị tấn công khủng bố nếu

Anh không r i khỏi EU và lấy l i quyền
24


o dị
y ôm ấy. C ỉ
tuầ s u
uộ t
ầu dân ý, bả A đã mất á
ất
ều so vớ USD
o dị p ổ b ế
xung quanh mứ 1 28 U D/1 bả A –
mứ
á t ấp kỷ lụ mớ
ỉ xuất ệ một
lầ duy ất t o lị sử vào ữ
ăm
1980. N ữ d ễ b ế xấu y đã k ế
ộ
í A đ
ả báo ex t
sẽ lập tứ l m o đồ bả A mất á
12% tá độ t êu ự l m á t ự p ẩm
t ề t uê
v
p í du lị ở âu Âu
tă . ố l ệu t ố
kê t o
t á

7/2016 đã o t ấy ữ dấu ệu ủ sự
suy ảm tă t ở k
tế. ố độ tă
t ở
DP ủ A
ỉ đ t mứ độ vừ
p ả 0 6% t o quý II/2016 so vớ quý
t ớ đó t ấp ơ ất
ều so vớ mứ
2 2% ủ ù kỳ ăm oá .
K tá k ỏ EU Lo do ó t ể sẽ
đá mất vị t ế l t u tâm t
í
ủ
châu Âu v t ế ớ t ừ k Mỹ v á
đồ m
ó ữ tá độ l m t y đổ
ụ d ệ . Vố đầu t t ự t ếp ớ
o
FDI ũ t eo đó m t m đ
đế á
ớ k á ở “lụ đị
”
P áp ứ
hay It ly ơ m t ị t
ở mở v
t ơ đố ổ đị
ơ đồ t
vẫ
đ ợ

ở
ữ
u đã ủ EU.
H ệ ó k oả 1 2 t ệu
A
đ
s
số ở á
ớ k á t uộ EU.
Nếu A
EU các công dân vào oặ ra
k ỏ
ớ Anh đều sẽ p ả lo về ộ
ếu
v á quy đị
trú. Không ít
ập
A
ó t ể mất quyề t ếp tụ
số
oặ l m v ệ ở EU tệ ơ ữ l bị
t ụ xuất.
N o
một qu
đ
dấy lê
trong lò
ớ A : l ệu ớ
y ó ơ
v o t

t
‘‘ ậy ô đập l
ô ’’
hay không. Chính V ơ quố A
ót ể
sẽ t
ã k
otl d l ủ
ộ EU dù
ớ
y đã bỏ p ếu để t ở t
một

kiểm soát biên giới.
1.3. Những tác động của Brexit đến
Anh và EU
ây l âu ỏ ất qu t
v
ệ
ỉ ở to t
t
dự đoá do ex t
ỉ vừ mớ xảy . á độ t ự tế sẽ
p ụ t uộ v o á đ ều k oả A đ m
p á vớ EU đặ b ệt l v ệ A
ó
đ ợ p ép tự do b ớ v o t ị t
u
châu Âu hay không.
Đối với nước Anh

ệt
k
tế l sự t ật k ô t ể
t á k ỏ ậu ex t. Theo tính toán ban
đầu ủ
í p ủA
ex t ó k ả ă
ây
uy ơ tổ t ất k oả 100 tỷ BP
(145 tỷ U D) t o
ăm 2020 t ơ
đ ơ 5% GDP; k oả 950.000
sẽ
mất v ệ làm; tỷ lệ t ất
ệp sẽ ảy v t
lê 3%; mỗ
A sẽ mất 3.200 U D
k k ô
đ ợ
ậ ỗ t ợ t uế. Theo
tí toá ủ Quỹ t ề tệ quố tế (IMF)
(2016) t o t
ợp l qu
ất k
A vẫ đ ợ t ếp ậ t ị t
u
âu Âu v
ó xu t bất ổ
DP ủ
ớ

y ũ sẽ ảm 1 4% v o
ăm 2021. C t o kị bả xấu tứ l
Lo do bị
ặ đ
v o t ị t
u EU tổ t ất về k
tế ữ A v
EU sẽ lê đế 4 5%;
t êu dù và
á do
ệp A
ó t ể t ể t ệt
đế 9 tỷ bả Anh t ề t uế ập k ẩu bổ
su
ăm.
eo
ê
ứu ủ
t
K
tế v k o
í t ị Luâ
ô (2016) sự sụt ảm về FDI l ê qu
đế
ex t ó t ể kéo d 10 ăm kéo FDI
v oA
ảm 22%.
N y t o buổ sá 25/6/2016, giá
đồ bả A đã sụt ảm đế 10% - tố
độ ảm y ỉ đ ợ

ậ 4 lầ t o
lị sử kể từ ăm 1900. Ướ tí
2,08
tỷ U D đã bị uố p ă k ỏ t ị
t
ứ k oá to
ầu t o p ê
25


p ầ ủ A v o ăm 2014. Kết quả bỏ
p ếu
y 25/6 đã t á
ợ vớ suy
ĩ
ủ
otl d k tỷ lệ ủ
ộởl
EU ủ
ớ
y vẫ ất o. K ô lo
t ừ k ả ăng S otl d sẽ tổ
ứ uộ
ầu dâ ý tá k ỏ A v
ắ
I el d s u đó tá
ập EU vớ t á
l một quố
độ lập.
Lợ í t ớc mắt o ớc Anh là sau

khi rút khỏi liên minh, “ ảo quố s ơ
mù” ó t ể tiết kiệm một khoản khá lớn
đó góp vào ngân sách EU. Trong quá
trình vậ động cho Brexit củ p e đối lập,
k ẩu ệu “350 triệu bảng 1 tuần” sẽ đ ợc
giữ l i phục vụ o
ơ t
dịch vụ y
tế quốc gia của Anh thay vì nộp cho EU
đ ợc lặp đ lặp l i đã ây ấ t ợng rất
m nh và lôi cuốn đ ợc nhiều
. N ớc
Anh sẽ không còn phải gồng gánh những
khoản vỡ nợ lớn củ á
ớc thành viên
k á m đ ển hình là Hy L p ũ
không phải chịu đự l só d dâ đ
y
tă
ữa. Tuy nhiên IMF
(2016) l i cảnh báo con số này chỉ n
“muối bỏ bể” t o d
n, khi so sánh lợi
nhuận với những tổn thất gây ra do bất ổn
và
p í t ơ m tă
ấp nhiều lần.
Đối với EU
eo OECD (2016). đế
ăm 2018

Brex t sẽ l m k
tế EU ảm k oả 1%
N ật ảm k oả
0 5% v Mỹ ảm
ừ 0,2%. Cựu ộ t ở N o
o
ây
N
ựu P ó C ủ tị
ấp o
ủ N â
ế ớ , Jean Pisani-Ferry
(2016) đã k uyế áo ớ Anh nên cân
ắ vệ
k ỏ EU. ừ qu đ ểm ủ
âu Âu đ ều y t ự sự đá lo
. Vì
sự đ ủ A sẽ á một đ
ặ
ề
lê t ế t
ộ
ập u
ủ châu Âu.
K
tế k u vự châu Âu tháng 7/2016
o t ấy ữ dấu ệu tă t ở
ậm
l . ố l ệu t ố kê mớ
ất từ Eu ost t

(2016)
o t ấy tă
t ở
DP quý
II/2016 ủ k u vự
y ảm m
so vớ
quý I/2016.
ố kê mớ
ất o t ấy
t o 5 t á đầu ăm 2016 tổ k m
xuất k ẩu
ó ủ k u vự Eu ozo e
đ t 826 6 tỷ EUR ầ
ữ
uyê
k ô đổ so vớ mứ ủ ù kỳ ăm
oá k m
ập k ẩu đ t 721 3 tỷ
EUR ( ảm 3% so vớ ù kỳ ăm 2015).
eo quy đị
ủ EU
ớ A v
á quố
t
v ê sẽ ó
ăm để
đ m p á về v ệ
k ỏ k ố

y. o
t
đó á t
v ê k á ủa EU
ó t ể t ếp b ớ V ơ quố A
k ỏ
l ê m . N uy ơ y ể
ệ ở ác
quố
ụy ể
M
Áo
hay Hà Lan ữ
quố
ó
ều
đ ểm t ơ đồ vớ A t o
á vấ đề
l ê qu đế EU; oặ l Hy L p – ơ m
dâ đã quá mệt mỏ vớ á
í
sá ‘ ắt l
buộ bụ ’ ủ EU và IMF
để đổ lấy á k oả ứu t ợ o uộ
k ủ
oả
ợ ô . H ệu ứ “đôm ô”
đ
í l ệ quả í t ị uy ểm
ất m EU đ

lo
. ám đố p ụ
tá
á t ị t
mớ ổ ủ XP
e u t es Albe to e l (2016)
ậ
đị đây k ô
ỉ đơ t uầ l một “ ơ
bão” l ớt qu EU. Qu
về sự sụp đổ
ủ EU k ô p ả l k ô
ó lý. Lị sử
ầ đây đã ó đầy đủ á dẫ
ứ về
p ả ứ dây uyề . ứ t
el
sụp đổ v o ăm 1989 đã kéo t eo ệu ứ
dom o ở ô Âu. ex t ó t ể k ế
EU tan rã, dẫ dắt đ tă t ở
ủ t ế
ớ sụt ảm.
N ớ A - ề k
tế t ứ 3 t o
Lê m
âu ÂU
ệ
ếm k oả
1/6 DP ủ EU 1/10 á t ị xuất k ẩu ủ
EU tớ A v xuất k ẩu từ A v o EU

ếm 1/2 k m
. Hầu ết á quố
âu Âu đều ó t ặ d t ơ m vớ
26


A
ê
ex t ắ
ắ sẽ tá độ t êu
ự đế t ơ m v k
tế ủ EU.
C ịu ậu quả ặ
ề ất ó lẽ l
ỉ
I el d H L
ứ P áp – ữ b
lớ ủ A .
Hầu ết á
uyê
k
tế t ế ớ
đều mo muố A xem xét v ệ ở l v
cho ằ London sẽ p ả á
ịu
ều
t ệt
ếu “dứt áo đ ”. ex t t o tâm
lý lo lắ
o ớ đầu t to

ầu á
đầu t sẽ đổ vố v o ữ t ị t
m
ol
to
ơ
Mỹ ứ P áp.
Kể ả ữ
uyê
k
tế ủ
ộ
ex t ũ p ả t ừ
ậ ằ
ó ữ
tá độ t êu ự t o
ắ v tu
v dự đoá đế ăm 2030 A mớ ó t ể
qu y t ở l
u kỳ tă t ở vố ó ủ
m .
qu
ơ
ều
k
tế lo
ằ tâm lý ă t ẳ t ê á t ị
t
t
í to

ầu sẽ d ễ
to
ều t á t ậm í
ều ăm.
2. Mặt trái của Brexit tác động đến
nền kinh tế Việt Nam
Dù k oả t
để o tất v ệ
đ mp á
EU dự tí
ó t ể d đế ơ
2 ăm
ex t l một t ự tế v l một
quyết đị k ô t ể đảo
ợ ủ
dân Anh. N ữ
ậu quả m ó ây sẽ
ó tá độ đế ề k
tế to
ầu t o đó ó V ệt N m. T eo đá
á
ủ
ế sĩ L ơ Vă K ô (P ó ám đố
u tâm ô t v Dự báo k tế - Xã
ộ quố
) (2016), Brex t sẽ ây
ữ
tá độ t ơ đố xấu vớ V ệt N m
ất
l á kê t ơ m v đầu t .

2.1. Làm tổn hại Hiệp định thương
mại tự do thương mại Việt Nam – EU
Vệ A
EU sẽ l m ậm l t ế
t
tự do ó v ộ
ập k
tế quố tế.
Có
ều k ả ă
ó sẽ l m ả
ở tớ
quá t
ộ
ập ủ ề k
tế V ệt
Nam. H ệp đị t ơ m V ệt N m –

EU (EVF A) đã í t ứ kết t ú đ m
p á v o
y 01/12/2015 v đế
y
1/2/2016 to vă vă bả đã đ ợ ô
bố. H ệ t
bê đ
tế
soát
l
ộ du
ệp đị v lê kế o

ký
kết t o
ăm 2016 để sớm đ EVF A ó
ệu lự từ ăm 2018. V ệ A
EU ó
t ể sẽ k ế
o kế o
ký kết H ệp đ
y bị ậm l v ó t y đổ . Hơ ữ
sau khi chính thứ kết t ú đ m p á
EVFTA V ệt N m sẽ p ả đ m p á
ệp
đị t ơ m tự do so p ơ vớ
A
do A đã
k ỏ EU.

2.2. Ảnh hưởng xuất khẩu Việt Nam
- Anh
N ớ A đã t ở t
t ịt
xuất
k ẩu lớ ủ V ệt N m t o t o k oả
5 ăm t ở l đây vớ tố độ tă t ở
km
b
quâ l 22 5%/ ăm. K m
xuất k ẩu s
A
ếm 2 4%

DP ủ V ệt N m t ơ đ ơ 4 65 tỷ
U D to k b
quâ tỷ lệ y đố vớ
á ề k
tế ô Á ỉ l 0 7%.

Hình 2: Xuất

ập k ẩu V ệt N m - Anh
đo 2009-2016

Nguồn: Tổng Cục Hải quan (2016)

Nếu A
k ỏ EU đồ bả A
sẽ mất á m . K đó
ó xuất
k ẩu ủ V ệt N m sẽ kém
t
ơ ,
do sẽ t ở ê đắt ơ k xuất s
A .
N ữ do
ệp ó l ợ đơ
lớ
xuất k ẩu v o t ị t
y oặ đ
tập
t u đơ
ởt ịt

y ó t ể sẽ bị
ả
ở xấu. Mỗ ăm A
ập k ẩu
t ê 1.000 tỉ U D t ơ đ ơ 700 tỉ bả .
27


o k đó V ệt N m mớ xuất k ẩu v o
t ịt
A k oả 5 tỉ U D mớ
ếm
đ ợ k oả 0 5%. D đị p át t ể
ất
ều so
ex t ó t ể l o ả lớ cho
hàng xuất k ẩu V ệt N m.

ệu lự ủ V ơ quố A đầu t v o
V ệt N m l 266 dự á tổ vố đầu t
3 584 tỷ U D. Vố ủ á
đầu t đế
từ V ơ quố A tập t u
ều ất
t o lĩ vự bất độ sả vớ 8 dự á ó
tổ vố đă ký 2 06 tỷ U D; lĩ vự
ô
ệp ế b ế
ế t o đứ t ứ
vớ 79 dự á tổ vố đầu t đă ký 1 37

tỷ U D; lĩ vự k
k oá đứ t ứ 3
vớ tổ vố đă ký 1 3 tỷ U D.

Hình 3: Xuất k ẩu á mặt
ủ V ệt N m s
A
Nguồn: Tổng Cục Hải quan (2016)

2.3. Ảnh hưởng đến FDI
eo dự đoá Brexit sẽ ả
ở tớ
đầu t
ớ
o v o V ệt N m đặ b ệt
l
uồ đầu t từ A . Quố
y ệ
đ
đứ t ứ 15 t o số 116 đố tá đầu
t t V ệt N m. uy
ê tá độ
ụt ể
t ế o t
ệ vẫ
ó một o số
đị l ợ
ụ t ể.
Theo GS.TS Nguyễ M (2016) - C ủ
tị H ệp ộ á

đầu t
ớ
o
k k
tế t o
ớ suy t oá
í p ủ
A sẽ o t
đầu t ộ đị t o t êm
ô
ă vệ l m o
dâ . ồ
bả A sẽ mất á ề k
tế t o
ắ
sẽ
o đảo k ế á ông ty
A đầu t
ớ
o sẽ p ả tí toá
v â
ắ l á kế o
l mă .
Có một m y mắ
ỏ l đầu t t ự
t ếp A v o V ệt N m ệ
y k ô quá
lớ .
eo ập ật ủ Cụ
ầu t

ớc
o ( ộ Kế o
v ầu t ) tí lũy kế
đế ết t á 12/2015 V ơ quố A
đ
đầu t v o 241 dự á t V ệt N m
vớ tổ vố đă ký đ t 4 73 tỷ U D;
tí đế 20/6 ăm y số dự á đầu t

Hình 4: C t ết uồ FDI từ A v o á
lĩ vự t V ệt N m ăm 2015
Nguồn: Tổng cục thống kê (2016)

Có lẽ đá lo ơ
o V ệt N m l ở
ều
ợ l . ầu t ủ
ớ t v o
A
y
tă qu á ăm (xem
biểu đồ 2).
eo số l ệu ủ Cụ đầu t
ớ
o (2016) lũy kế đế
ết ăm
2015 V ệt N m ó k oả 1049 dự á đầu
t t A
tổ vố đă ký đ t 2.0774 7
t ệu U D. uy

ê , tố độ đầu t tí
t eo á t ị ó xu ớ
ảm s u
đo
2010
ỉ
đ t 774 8 t ệu U D. Ô
ù N
ơ ( ở p
N ê ứu
k
tế t ế ớ – V ệ K
tế C í t ị)
(2016) o ằ
á dự á đầu t ủ V ệt
N m t A sẽ ịu ả
ở
ều ơ .
“ o k
á
ớ mất
ều ô sứ
để ộ
ập ảm m
p í t ủ tụ t o
ủ ả ô ă v ệ l m đột
ê A
l tá k ỏ EU sẽ ó ất
ều uyệ ắ
28

ố t ệt . Cá
đầu t đ
k t á
ut ế ủ
u
tá
sẽ mất ữ
u t ế. ất ả á lợ t ế ộ
ở sẽ

Hình 5:

mất đ . Lú
y á
đầu t v o A sẽ
p ả t ết lập l t ị t
v mất
ều
t
p í o ữ t ủ tụ k á ".

vố đầu t t ự t ếp từ V ệt N m s

A

đo

1989-2015

Nguồn: Cục đầu tư nước ngoài (2016)

ổ FDI v o A tí tớ t
đ ểm
y đ t k oả
1.000 tỷ bả
(k oả
1.418 tỷ U D) 50% t o số y l từ á
ớ t
v ê EU. eo
ê ứu ủ
K
tế v k o
í
tị
Lo do (2016) sự sụt ảm về FDI l ê
qu đế
ex t ó t ể kéo d 10 ăm kéo
FDI v o A
ảm 22% ù kỳ. N ê
ứu ỉ
ằ d
vố FDI sẽ t áo
y
k ỏ
ớ A do ữ bất ổ l ê qu
đế á t ỏ t uậ t ơ m t o t ơ
l
p í o t độ

ủ á ô ty đ
quố
tă
y ó t ể l v ệ t ếp ậ
t ịt
u k ók ă ơ t ớ .
2.4. Ảnh hưởng đến quan hệ làm ăn
EU – Việt Nam
ố vớ V ệt N m, ex t ó tá độ
đế ả t ơ m đầu t du lị lẫ t
í . o đó t ơ m sẽ l kê
ịu tá độ
ủ yếu. ự t ễ t o
đo vừ qu ũ
ứ m
ằ
EU
v A l đố tá t ơ m qu t
ủ V ệt N m do đó ex t sẽ tá độ

t êu ự đế o t độ t ơ m v đầu
t
ữ
bê .
o 10 ăm t ở l đây V ệt N m
luô ở vị t ế xuất s êu vớ EU.
o đổ
t ơ m
ều tă m
từ 4 5 tỷ

U D ăm 2001 lê đế 36 8 tỷ U D ăm
2014 t o đó V ệt N m xuất k ẩu s
EU 27 9 tỷ U D v
ập k ẩu từ EU 8 9 tỷ
U D. Năm 2014 EU t ở t
t ịt
xuất k ẩu t ứ
ủ V ệt N m vớ á
sả p ẩm xuất k ẩu ủ yếu
đệ t o
và l
k ệ máy tí
sả p ẩm đ ệ tử
dệt m y
y dép á lo
p ê đồ
ỗ
dụ
t ủy sả . Cá mặt
V ệt N m ập k ẩu từ EU tập t u v o
á sả p ẩm ô
ệ o máy mó
t ết bị d ợ p ẩm ó
ất ôtô xe
máy... Hàng hóa xuất ập k ẩu ữ V ệt
Nam và EU có tính t ơ tá bổ su
o
uk á o ứ ẹ
ều t ềm ă
o mỗ bê .

EU ũ l đố tá đầu t qu t
ủ V ệt N m l
đầu t lớ t ứ 6 t
29


V ệt N m ăm 2014 v lớ t ứ 3 ăm 2015.
í đế t á 4/2016 ó 1.809 dự á từ 24
quố
t uộ EU
ệu lự vớ tổ
vố đầu t đă ký 23 16 tỷ U D
ếm
8 7% số dự á ủ ả ớ v
ếm 8%
tổ vố đầu t đă ký to V ệt N m.
Vệ A
EU sẽ k ế đồ Eu o ảm
á m
so vớ VN k ế k m
xuất k ẩu
ó v dị vụ ủ V ệt
N m v o EU ảm đá kể về mặt á t ị.
Do vậy v ệ A
EU sẽ tá độ t êu
ự tớ o t độ k do
ữ
bê .
Trong trung và dài
xuất k ẩu ủ

V ệt N m s
EU dự báo sẽ ịu ả
ở xấu do t ị t
EU bị t u ẹp v
tă t ở k
tế t á
ớ EU
l
suy ảm. ầu t từ EU s
V ệt N m dự
báo ũ yếu đ do t ềm lự t
í
ủ
á
ớ EU suy yếu k A
k ỏ
k ố . N ữ tá độ t êu ự
y sẽ l m
ảm bớt ữ tá độ tí
ự m
ệp
đị t ơ m tự do EVF A dự báo sẽ
m
l
o mố qu
ệt ơ m v
đầu t
ữ V ệt N m vớ EU.
Vệ A
EU sẽ ả

ở lớ tớ
tế t
tự do ó t ơ m t ế ớ
l m suy ảm tă t ở t ơ m v
đầu t to
ầu ả
ở tớ t ơ m
v đầu t ủ á đố tá lớ ủ V ệt N m
l Mỹ EU v
u Quố . ất ả ữ
yếu tố t ê sẽ tá độ kìm hãm u ầu
t ế ớ đố vớ
xuất k ẩu ủ V ệt
N mv d
vố đầu t
ớ
o v o
V ệt N m từ đó ả
ở tớ tă t ở
k
tế ủ
ớ t .
Một l u ý k á l d
vố ỗ t ợ p át
t ể
í t ứ (ODA) ủ EU d
o
V ệt N m ũ
ó t ể sẽ bị ả
ở t êu

ự t
ậu Brexit. ODA ủ EU đã d
o V ệt N m
đo 2014 – 2020 vào
k oả 400 t ệu Eu o. Dự k ế s u ăm
2020 EU k ó ó t ể d
ỗ t ợ ODA lớ
vậy o V ệt N m ữ bở tá độ

ủ

ex t.
3. Bài học kinh nghiệm cho AEC &
Việt Nam từ “Brexit”
3.1. Đối với AEC
N y 08/08/1967
ệp ộ á quố
ô
N m Á (Asso t o of out
East Asian Nations - A EAN) đ ợ t
lập ồm 10
ớ l
u e C mpu
Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar,
P l pp es
po e
á L v V ệt
N m vớ mụ t êu t ú đẩy tă t ở
k
tế ủ

ộ
b
k u vự v p át
t ể vă ó
ữ á t
viên. Ngày
20/11/2007 t
ộ
ị đ ợ tổ ứ ở
po e 10 ớ A EAN đã t ố
ất
đặt
á t
ụ t ể o á
ớ
t
v ê A EAN t ự ệ để
t
Cộ
đồ
K
tế A EAN – AEC
(ASEAN Economic Community) vớ mụ
đí
ợp
ất á quố
t
vê
t
một ộ đồ k

tế u v o
ngày 31/12/2015.
uy ộ
đồ
AEC ỉ mớ
í
t ứ ó ệu lự ầ đây
b
từ
ex t l ất đá suy ẫm. ừ t ự t ễ
EU v
ớ A t
qu x út
một số b
k
ệm
s u:

Phải dung hòa chính sách của AEC
với lợi ích của người dân các nước ASEAN
ầu dâ ý l một
t ứ dâ
ủ đá
o
ê
ó t ể úp
dâ qu
tâm đế
í
tị

ều ơ .
N
mặt t á l
ú đ
y
bị
các nhóm ngoà lề oặ á
í tị
dân túy khai thác và sử dụ
một ô
ụ í t ịp ề
ễu t á quá.
Do đó ếu A EAN k ô xem xét v
đ ều ỉ t ế t
ộ
ập s o o sát
vớ
u ầu ủ
dâ k ô
ằm để
p ụ vụ o á dự á ủ
ớ ầm quyề
y lợ í
óm t về v ệ một số ớ
tế
t
ầu dâ ý để
k ỏ
A EAN o to
ó t ể xảy .

30


Bài học về hòa hợp chính sách kinh tế
tế
t

o lý t uyết Hộ
ập k
l ss (1961) đã xếp
ộ
ập
sau:

A EAN

bằ mứ l ê kết ủ EU
ó đồ t ề
u
ó Ủy
b đ ều
u v N ị vệ
u
ủ ộ đồ . ê
đó mỗ
ớ vẫ
ó í
sá k
tế ê
độ lập v

uyê tắ k ô
t ệp v o ô v ệ
ộ bộ ủ
u. Do đó tí mỏ m
ủ AEC
o ơ ả EU v
uy ơ
đổ vỡ k ô p ả l k ô
ó ơ sở.

tế quố
á ấ

Cảnh giác với tình trạng người nhập cư
Hình 6: Cá

ấ t

ộ

Hiện nay, ở A EAN
xảy ra tình
tr
d
ở châu Âu. Tuy nhiên, một
trong số các yếu tố chính trị cần quan tâm
nhất hiệ
y đối với AEC chính là nguy
ơ về tình tr ng nhập
ủ

i
Rohingya. Cuộc khủng hoả
i tị n n
Ro
y v o ăm 2015 đã ứng kiến sự
di dân bất hợp pháp củ
i
Rohingya từ
l des v My m v ợt
qua eo biển Malacca và biển Andaman,
đ ợc giới cổ súy quốc tế ca tụng l “t uyền
â ” tớ á
ớ
ô
N m Á
Indonesia, Malaysia, Thái Lan. Cao ủy
Liên Hiệp Quốc về
i tị n
ớc tính
có khoả 25.000
i lên thuyề v ợt
biên chỉ t o
đo n tháng 1-3/2015.
Kinh nghiệm từ Brexit cho thấy chính việc
EU cho phép nhập
từ châu Phi vì lý do
â đ o đã k ến châu Âu bắt đầu lâm
vào khủng hoảng nghiêm tr ng khi dân các
ớc trong nội bộ EU ũ đu
u t ực

hiệ t eo. N
i nhập
m
t eo ững
giá trị khác biệt so với dân bả địa, gây ra
mâu thuẫn trong chính sách phúc lợi xã
hội, t o ra n uy ơ k ủng bố tiềm t …
ể tránh những hậu quả k ó l ng, AEC
cần phải nghiên cứu v suy xét kĩ l ỡng
t ớc khi có những chính sách cụ thể đối
vớ
i Rohingya.
3.2. Đối với Việt Nam
Thực hiện chính sách vị dân
Chính v
ớ A k ô
ữ đ ợ
l
dâ để o
ữ
ả
ở
ủ

ập

Nguồn: Balassa (1961)

Cá
t ứ ộ

ập k
tế y ó
t ể dẫ đế ộ
ập í t ị qu v ệ
t
Lê m
C í t ị (Pol t l
U o ) bở ếu một óm
ớ đã
t
lê m
k
tế đơ
ất t
ắc
ắ ầ p ả ó một í quyề t u
ơ tập t u . EU ệ
yđ
ở mứ
độ ộ
ập
t
đ ợ đồ
tề
u Eu o v một số í sá k
tế
ợp. ex t o t ấy quá t
áp dụ
đồ t ề
u

oặ áp dụ
á
í
sá k
tế d
uyể l o độ
vố ầ
p ả đ ợ xem xét t ật t ấu đáo t ớ k
đ đế quyết đị
uố ù . V ệ áp đặt
ữ
í sá
t ự sự
ợp
t o AEC ó t ể ây p ả ứ
ợ đố
vớ á
ớ t
v ê . ều y dẫ tớ
á mâu t uẫ
ữ lợ í quố
vớ lợ
í tổ ứ v lợ í
á t
vê k á
ất l t o
á
đo k ủ
oả
k

tế í t ị.
Nếu
EU p ả mất đế 50 ăm t
A EAN đã “
tắt đó đầu” p át t ể
t ẳ từ mứ K u vự t ơ m tự do
(AFTA) lên Liên minh kin tế. ây l một
b ớ t ế quá
v t eo ữ
m
kết đã ô bố AEC l một ộ đồ
k
tế vớ mứ độ l ê kết ỉ o ơ
Lê m
t uế qu t eo p â
tê
đây ủ
l ss . Mứ độ l ê kết ủ
31


k ủ
oả
ợ ô
d dâ … ả
ở
đế quyề lợ ủ
dâ m
ex t mớ
xảy . C í v t ế từ ấp độ quố

á
lã đ o chúng ta nên t m ểu tâm
t v
uyệ v
ủ
dâ để ó
p ơ t ứ ứ xử p ù ợp
ất l t o
đo to
ầu ó v ộ
ập AEC,
PP EVF A ủ V ệt N m ệ
y ầ
ó
ữ
í
sá
ớ
đế lợ í
đú
ĩ ủ
dâ .

â bằ
t ếp tụ qu tâm t í đá đế
vệ t ự
ệ á mụ t êu u t ê ủ
A EAN
ất l về tă
l ê kết v

t u ẹp k oả
á p át t ể ”.
Đề ra các phương án đối phó
ừ sự k ệ
ấ độ
ex t ú t
ó t ể ậ t ấy t o bố ả t
k
tế
í tị t ế ớ đ
ó ữ
b ế độ p ứ t p k ô
l k ô t ể
xảy . Do đó V ệt N m ầ tí
ự xây
dự
á p ơ á đố p ó vớ
ữ
kị bả ó t ể xảy
ẳ
: kị bả
EVF A bị
t ệ kí kết kị bả qu
ệ t ơ m vớ EU v A
y
g
xấu đ kị bả AEC ũ
ó số p ậ
t ơ tự ex t… ừ á p ơ á đ ợ
ủ độ xây dự

á
o
đị
í sá
ủ V ệt N m sẽ đề
đ ợ
ữ
ả p áp đố p ó v ả quyết đ ợ
vấ đề.

Cẩn trọng với những phản ứng bất mãn
Vệ
ex t bù p át ó nguyên nhân
sâu xã từ ủ
ĩ dâ túy ủ
A .
Do đó V ệt N m ầ ết sứ t ậ t
v
kê
ẫ vớ á p ả ứ
ó tí
ất
dâ tộ
ủ
ĩ
y ữ p ả đố t á
quá t ậm
í l bất b
t
ủ

ữ
bất mã . ặ b ệt t o bố
ả
k
tế
ớ t đ
ơ v o t
t
suy t oá t ất
ệp
y
tă
o ếu k ô
ó b ệ p áp ổ đị l
dâ t ấ
ữ bất ổ tâm lý ủ t ị
t
t
ó t ể để l
ữ
ậu quả
k ô l
to t ơ l .
Tích cực bám sát các diễn biến kinh
tế chính trị trên thế giới
ự ủ độ t o
v ệ đị
ớ
o xu ớ p át t ể ủ quố
đ

ỏ k ả ă t eo sát v dự báo ữ xu
ớ đị
í t ị v đị k
tế k u vự
v t ế ớ . Vớ ý
ĩ đó V ệt N m ầ
tí
ự t eo sát v dự báo
ữ bế
độ k
tế v
í t ị to
ầu để ó t ể
ủ độ đề b ệ p áp quả lý v xử lý
k ủ
oả . ê
đó V ệt N m ũ
ầ o
đị một
ế l ợ ộ
ập
lâu d v dự l ệu ữ b ệ p áp t í
ứ vớ
ữ
đố tá ụ t ể (t o
v
o A EAN) để xử lý ệu quả ữ
t
uố
ó t ể xảy . V ệt N m ầ

ú
ý “ óp p ầ qu t
v ovệ
ữ vữ
ớ đ á
uyê tắ ủ A EAN; ữ
đ ợ á t ếp ậ ă độ
tỉ táo v

Có chính sách thu hút đầu tư phù hợp
V ệt N m ầ p ả đ
á
í
sá
u đã đầu t
ớ
o
ó ữ
t ô đ ệp k
tế lẫ
í t ị kịp t
đế
ớ đầu t . C ú t ầ k ê t ó ữ
í sá k éo léo để t u út đầu t p ù
ợp vớ từ đố t ợ
từ k u vự . Nề
í tị v
í h sá k
tế vĩ mô ổ
đị l

ữ đ ều k ệ ầ t ết t u đầu
FDI v k đó t ị t
sẽ đ ợ
ảm
t ểu ủ o
ảm t ểu sự xáo t ộ quá
mứ . Cầ
ả quyết
b toá
ữ
í sá t k ó vớ
í sá t ề tệ
ữ
í
sá
t ề tệ vớ chính sách
o
ố. ê
đó ô k
m
b
í sá
ớ ũ
t ô
t l
ữ v ệ l m ết sứ ầ t ết.
Thúc đẩy tiếp cận thị trường Anh
o
đo
ậu ex t do

ều
k ả ă mất đ vị t ế t ê t ị t
âu
Âu, A
sẽ ú t
đ d
ó t ị
t
t ô qu mở ộ p m v s
âu Á ằm ảm sự p ụ t uộ v o á
32


quố
lá
ề . Xét về d
đây l
ơ ộ tốt để V ệt N m tă
qu
ệ
k
tế vớ
ớ A .Vệ
ủ độ đề
p ơ
ớ để ó t ể đẩy m
qu
ệ
t ơ m – đầu t vớ A sẽ úp V ệt
N m t u

ậ
ều ơ á lợ í về
k
tế. V ệ t ếp ậ t ị t
A
ũ
l ơ ộ để V ệt N m ủ độ
ỏ v
t í ứ vớ b ế độ đị k
tế v đị
í t ị.
4. Kết luận
ựkệ
ex t đã p ả á một b ớ
lù t o tổ t ể quá t
k u vự ó
ủ EU. Dù á quố
tê t ế ớ ó
ủ
ộ y p ả đố t
ex t ũ đã
dễ
v
ớ A đ
uẩ bị ữ
b ớ d uố ù để o tất sự k ệ lị
sử
y. N ữ
đá
á tá độ

ủ
ex t đế ề k
tế t ế ớ ó
u
v V ệt N m ó ê
vẫ đ
ở
đo p â tí v dự đoá . C
âu t ả l
í xá sẽ ằm ở t ơ l . Hy v
V ệt N m sẽ sớm t m
ữ
ả p áp
ữu ệu để k ắ p ụ
ữ mặt t á mà
Brexit m
đế
o
ớ t đ
V ệt
N m t ở l quỹ đ o l m ă b
t
vớ EU v sớm o tất tốt đẹp ệp đị
t ơ m tự do EVF A.
Ngày nhận bài: 02/10/2016

TÀI LIỆU THAM KHẢO
1. AFP. (2016). ECB: Brexit phủ mây đen lên
triển vọng kinh tế Eurozone. t uy ập t
html.

2. ộ Kế o
ầu t , (2016), Tác động của
Brexit tới nền kinh tế Việt Nam, t uy ập t
/>wid=18828.
3. Feldstein, Martin (2016), How EU overreach
pushed Britain out, t uy
ập t
/>commentary/europe-overreach-drove-britainout-by-martin-feldstein-2016-06.
4. Kim Dung (2016), Brexit tăng rủi ro kinh tế
toàn cầu, t uy ập t />5. Noëlle Lenoir (2016), The Brexit Conspiracy,
t uy
ập t
/>2016/03/22/dang-sau-viec-anh-muon-roieu/#sthash.D9 tgls2x.dpuf
6. VOV (2016) Hậu Brexit, đồng bảng Anh
trượt dốc không phanh, t uy ập t
kinh-te/thi-truong/hau-brexitdong-bang-anh-truot-doc-khong-phanh529479.vov>.
7. VOV (2016), Brexit: Số phận nào đang chờ
đợi đồng bảng Anh, t uy
ập t
/>
Biên tập xong: 15/11/2016

33

Duyệt đă : 20/11/2016