Day tre the gioi xung quanh cc
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (3.08 MB, 129 trang )
Glenn Doman, Janet Doman
Tac gia sach cha
m�
ban ch�y nhat t�i My
GIAo D\J( SOM' THl!NTAI
?
•
d'
'a
'
'
•
!L'
Danh tQ.ng aQi ngii can bQ cao ca cua Vi?n Nghien c&u Thanh tvu Tiem
nang Con ngirOi, nhfrng ngirOi eta vdt ki?t sue lvc, nhQ.n dong lir071g it 6i,
nhirng eta lao a9ng het minh, v6i thegi6i cua nhfrng tre em dang yeu
nhat.
Cac bQ.c phµ huynh tU: mQi lµc dia tren Trai Dat (trir chau Nam Cl,fc,
toi khong tin 6- a6 c6 tre con) eta ten Vi?n Nghien c&u Thanh tvu Tiem
nang Con ngirOi 6- Philadelphia ai tham dv kh6a h9c bay ngay mang ten
Tang cir&ng tri thong minh cua tre.
DO. c6 hang nghin cha m� ch9n tham gia kh6a h9c ki tU: nam 1975.
Cuon sach nay hoan toan GU'Q'C rut ra tU: nhfrng bai giang trong kh6a h9c
a6.
MQ.c du cuon sach nay dtrQ'Cviet b&i ba tac gia, nhirng khong phai ca
ba ngirOiviet tat ca cac chtr071g. Phan l&n cac chtr071g la do giang vien
cao cap Glenn Doman, ngirOi thanh lQ.p Vi?n, viet. Cac chtr071g khac dtrQ'C
viet b&i Janet Doman, giam doc Vi?nva Susan, giam doc Phanvi?n Tri
tu? VtrQ't trQi.
Ly do cua vi?c nay la trong m8i trir&ng hQ'P, tac giaviet chtr071g a6 tU:
chinh cac bai giang cua minh, nhfrng bai giang hQ eta qua quen thu9c nh<'Y
giang dt;1y hang tram lan cho hang nghin bQ.c ph1,1 huynh.
Them m9t
al chi m� hoQ.c cha va SU dµng chung tU: "cQ.u be" al chi be trai hay be gai.
VQ.y la cong bdng.
Gi<'Y bt;1n c6 thi bdt aau tim hiiu xemvi sao dt;1y cho con bt;1n kien thuc
phd thong lt;Zi thQ.t thuviva tuy?t um; dong thOi bt;1n ciing se h9c GU'Q'C
each thvc hi?n vi?c a6 al n6 tr& nen thuviva hi?u qua h071.
Tre nh6 thich h9c h0'11. la an hay ch
- vu cac dii' ki�n la nen tang cua hidu biet.
TRiCH Tlr KHOA HQC
''Tang cu&ng tri thong minh cua tre''
Th�t v�y, hang tram trong so hang ngan cha ml;! da d9y cho con minh
d<;>c k� tl'r khi cuon sach Di;zy tre biet d9c s6m xuat ban vao nam 1964. H9
bat dau khi con h<;> m&i dtrQ'C vai thang, 1 tu6i hay 2, 3, 4 tu6i.
Th�t V�y, rat nhieu cha IDE;! da viet thtr cho Chung toi d� thong bao Ve
nhfulg ket qua 11.l'C rfr ma h<;> thu dtrQ'C. Nhfulg birc thtr nay la bl'.ing chfrng
xac thire chfrng minh rl'.ing tre nh6 c6 th€ d<;>c, thich d<;>c va hoan toan hi�u
nhling gi minh d<;>c dtrQ'C.
Tre nh6 c6 th� h<;>c bat cir dieu gi ma bll.n di�n dll.t cho chung mi;>t each
chinh xac va cac be khong phan bi�t d6 la kien thirc ph6 thong, cac tl'r d�
d<;>c, Toan hay nhling dieu vo nghia.
Cac be muon biet ve nhling dieu tuy�t v<'ri - d<;>c, Toan h<;>c, tat ca cac vi
t6ng thong Mi, cac quoc gia chau Au, ngh� thu�t hi;>i h<;>a the gi&i, tieng hot
cua cac loai chim, cac loai ran tren the gi&i, cac vi vua va hoang h�u, nhling
ban nh9c n6i tieng the gi&i, cac bi�n hi�u giao thong, khung long, cac loai
hoa, hay bat cir dieu gi trong hang tri�u nhling dieu kY di�u c6 th� h<;>c hoi
tren Trai Dat.
Cac be tiep nh�n ca nhling dieu VO nghia neu d6 la tat ca nhling gi cac
be c6 th� tiep c�n.
Tre nho hQc rung phut mfii ngay va chung ta hang ngay v§n dang dll.Y
chung - du chung ta c6 y thfrc dtrgc dieu d6 hay khong. Van de la neu dll.Y
cac be trong khi chung ta khong y thfrc dtrgc dieu d6 thi rat nguy higm.
Chung ta c6 thg vo tinh dll.Y cho chung nhfrng dieu minh khong he c6 y djnh
dll.y, nhfrng dieu khong dang hQc - ho�c it nhat la khong dang hQc b�ng
nhfrng dieu ma cac be dang le CO the' h9c Va hQC nhanh hon, d� dang hon.
Toi khong dam n6i v&i cac b�c ph\l huynh dau la thj hieu tot hay xau toi la ai ma dam n6i v&i cac b�c cha m� dieu d6?
Nhtrng sau khi song ben c9nh hon hai mtro'i ngan gia dinh va da nghien
cfru ve tre nh6 tir luc m&i sinh ra & hon m9t tram quoc gia (tir nhfrng vling
l9c h�u nhat nhtr trong cac khu rirng, sa mlj.C va vling dat hoang Bae C\fC cho
t(ri nhfrng trung tam van minh nhat tren the gi(ri) Va hQC dtrQ'C nhfrng S\f
th�t tuy�t v<'ri ve tre em trong qua trinh d6 - toi cam thay minh phai c6 trach
nhi�m n6i v&i tat ca cac b�c cha m� r�ng hQ c6 thg d�t tieu chu�n chat
ltrgng vao dau 6c tre d� dang nhtr d�t vao d6 nhfrng dieu rac rtr&i.
Th�t ra la con d� hon.
D9y cho tre ve nhfrng bfrc tranh tuy�t v<'ri cua the gi&i d� hon la dll.Y cho
chung ve phim ho9t hinh. D9y cho tre ban nh9c tuy�t v<'ri cua the gi&i d�
hon la dlj.y cho chung nhfrng van di�u don gian.
Nhtrng toi da di ho'i qua da mat roi.
B9n c6 thg dll.Y m9t dfra tre bat cfr dieu gi blJ.n di�n dll.t cho n6 m9t each
th�ng than Va xac th\fC.
Va cac dfr ki�n la dieu quan tr9ng nhat trong toan b9 cong vi�c d6.
Va m�c du b9 nao n�ng chtra t&i 1,5kg c6 kha nang gap hang nghin Ian
so v&i bat kY b9 may tinh nao, nhtrng b9 nao va may tinh l9i c6 rat nhieu
digm chung. May tinh, giong nhtr b(> nao, d\fa hoan toan tren CO' s& cac dfr
li�u n6 lrru trfr trong b9 nh&.
a may vi tinh, m6i dfr ki�n d6 dtrgc gQi la m9t Bit thong tin (dot;1n
thong tin). E>oi v&i con ngrr<'ri, chung toi quyet djnh gQi nhfrng dfr ki�n d6 la
nhfrng "Bit" thong minh.
& may vi tinh, cung nhtr & nao cua tre nh6, nhfrng kien thfrc m&i c6 thg
phat sinh tir nhfrng dfr ki�n d6 bi gi&i hlj.n b&i so lrrQ'Ilg cac dfr ki�n duqc
luu trfr.
a may vi tinh, t�p hqp cac dfr ki�n luu trfr duqc g<;>i la Co- s& dfr li�u.
>
V6i b{> nao cua con ngu<'ri, chung toi quyet djnh g<;>i nhfrng dfr ki�n d6 la Co
s& kien thi'rc.
Va tre nh6 h<;>c nhfrng dfr li�u - hay nhfrng "bit'' thong minh d6 - v&i toe
a{) ma ngu<'ri 16n thua xa.
T\f ban than cac dfr ki�n co tlj.o nen tri tu� khong?
Khong, tat nhien la khong roi.
Nhung Chung CO thg tlj.O nen C
V6i m{>t so cac dfr ki�n kh6ng lo, chung ta c6 c<Y s& cho m{>t tri tu�
trung binh.
Va v&i tre nh6, h<;>c cac dfr li�u d@ nhu an chao va l9i rat vui nfra.
Tre cling nh6 thi cang d@ d9y cho be cac dfr ki�n.
D9y cho tre 5 tu6i d@ h
hi�n vi�c d6 va vi sao blj.n l9i lam vi�c d6.
Hay n6i ve m{>t vai dfra tre ma hau nhu ngay nao ta cung g�p, ve nhfrng
dfr ki�n ma chung da h<;>c duqc, each chung ket hqp nhfrng dfr ki�n nay l9i
v&i nhau dg dfin den m{>t ket lu�n mm me, each chung SIT dvng moi quan
h� qua l9i gifra nhfrng dfr ki�n do de tra nen C\fC k)' sang tlj.O Va nhfrng dfra
tre d6 hi�n nay ra sao.
>
Tru&c tien, hay g�p g& cac be d6. Cac em cung nAm trong so nhfrng
ngu01 ma to1 yeu quy.
"
•
"
A•
A
,
E>6 la nhfrng dfra tre la h<;>c vien cua Phan vi�n Evan Thomas.
Cac em t&i tt'r hai nh6m. Nh6m dau tien gom cac tre thu{ic Chu:07lg
trinh Phat trifn s6m v&i d{i tubi tt'r SO' sinh t&i 5 tubi. Nhfrng em nay hoan
toan dtrQ'C m� d9y d6. M� cac em t&i Vi�n m{it tuan m{it Ian, m6i Ian bon
tieng d� h9c each d9y cac em. Sau d6 h9 ve nha va v&i si;r giup d& cua chong
minh, h9 thi;rc hanh vi�c d9y con va tr& l9i vao tuan tiep theo.
Nh6m th\r hai la cac h9c vien cua chuO'Ilg trinh vao ngay 1 thang 12 nam
1983 gom:
3 ,5ti.1£1 rnoi
Sl1ai1a NlcCa1-ty
s tl1ang rnoi
Yuttki Naka)racltl
9 tl1ang rnoi
Nicl1olas Co\1e11t11r
15t11ai1g rnoi
Da,rid Btu:cllfield
19 t11ai1g rnoi
Neal Gauge1·
20 t11ai1g rnoi
Zac11a11r Lel \'lllSki
2 4 t11ai1g rnoi
Gmette Nlyers
26 t11ai1g rnoi
Ouisty Ge1·ard
3 2 t11ai1g rnoi
Frede1ick B1·ol\'ll
3 5t11ai1g rnoi
Olristopl1er Co\'ent1y
3 tt1oi
Ouistopl1er Ba111es
3 tt1oi
Ouistopl1er Ctumit1gl1ain
3 tuoi
Patil NlcCart)r
3 tt1oi
Micl1eal diBattista
4 tt1oi
Aliso11 Nl)rers
4 tuoi
Otloe Covei1t11r
5tuoi
Jolu1 Bro'''11
5tuoi
Adtiai1a Capttto
5tuoi
E1it1 Bm·cllfield
5tuoi
Hau het nhfrng tre nay dU'Q'C dang k)' tir tru&c khi sinh (thuemg la vi cac
em c6 anh hay chi thu9c chuong trinh nay) hay trong nam dau dCri. M9t vai
em vt'ra m&i tham gia chuong trinh nhu:
Ryan Rossitto 3 tu6i
>
Trong so cac em da tham gia tren m(\t nam, rat nhieu em da dU'Q'C m�
d9y t9i nha tir tru&c. M9t so em la con cua can b9 Vi�n, nhu Marlowe
Doman, Yuuki Nakayachi, Nicolas, Christopher va Chole Coventry. Ban
than tat cd cac tre nho deu thirc sir la can b9 Vi�n vi cac em, cung v&i cha
m� minh, la d9i di�n cho nhfrng ph\l huynh tham gia vao cac kh6a h9c cua
Vi�n. Cac em nho du&i 2 tubi thg hi�n each cac em dU'Q'C cha m� d9y dfi va
cac tre tir 2 tubi tr<'r len thg hi�n aieu cac em h9c dU'Q'C.
Cac em da h9c dU'Q'C dieu gi?
0, nhfrng dieu cac em h9c, va h9c m9t each hfrng thu, hao h\rc, la cac
dfr ki�n - nhfrng dfr ki�n ma chung toi g9i la cac "bit" thong minh. T�p hgp
l9i v&i nhau, nhfrng "bit" thong minh nay hinh thanh nen tri th\rc bach
khoa.
Cac dfr ki�n, dg thirc sir la dfr ki�n, phai c6 nhfrng tinh chat sau: Chung
phai dung sir th�t (khong phai chi la cac y kien); phai chinh xac (tuy�t doi
ro net, kh6ng u&c dinh); phai d9c l�p (dfr ki�n rieng le); khong dU'Q'C ma ho
(dU'Q'C gQi ten chinh xac) Va phai du lan dg nhin thay dU'Q'C ro rang hay du
to dg nghe dU'Q'C ranh m9Ch.
Vi d\l ve m9t so dfr ki�n:
•
M9t b\rc chan dung cua Washington la m9t dfr ki�n.
•
M9t b\rc tranh nhu b\rc Mona Lisa la m9t dfr ki�n.
•
Ban phac thao bang Pennsylvania la m9t dfr ki�n.
•
B\rc anh m9t con ran hb mang la m9t dfr ki�n.
•
M9t tir, duQ'c n6i ra hoi:\c viet ra, la m9t dfr ki�n.
•
Mui gas la m9t dfr ki�n.
•
M9t not nh;:tc, dU'Q'C th� hi�n du&i d;:tng am thanh hay viet, la m9t dfr
ki�n.
Nhfrng con SO th\fC, dU'Q'C n6i hay in, la cac dfr ki�n.
Va hang tram, hang ngan nhfrng dieu khac cung v?y.
Neu chung dU'Q'C th� hi�n don le va dap frng dU'Q'C tat ca nhfrng yeu cau
ma chung t6i vira mieu ta, thi m6i dfr ki�n d6 la m9t "bit" thong minh.
Nhfrng ba mli! cua Chuong trinh Phat tri�n s&in bat dau chuong trinh
ngay khi d(ra tre dU'Q'C sinh ra, cang SOOn cang tot, truyen d;:tt nhfrng dfr
ki�n nay cho con minh b�ng nhfrng phuong phap Se dU'Q'C de c?p t&i trong
nhfrng chuong sau. HQ lam dieu d6 v&i rat nhieu S\f hai long, nhi�t tinh va
nhfrng d(ra tre dap l;:ti v&i d9 hai long va nhi�t tinh giong y h�t nhu each cha
mli! chung th� hi�n trong khi truyen d;:tt.
Lam nhu v?y se mang l;:ti ket qua gi?
Xin thua, khoang hai nam (tru&c ngay sinh nh?t Ian th(r ba cua cac be)
tat ca nhfrng tre dii bat dau tir nam 1 tu6i hoi).c nho hon deu c6 nhfrng di).c
di�m sau day.
1. Nh?n biet dU'Q'C hon bon nghin "bit" b�ng mat. (Vi hi�n nhien la cac em
biet nhfrng dieu d6 ca b�ng mat va b�ng tai, nhu v?y nghia la tam nghin
"bit" thong minh).
2. E>9c duQ'C it nhat la hon nghin tir b�ng hai lo;:ti ng6n ngfr hoi).c hon. (Vi
hi�n nhien la cac em biet nhfrng tir d6 ca b�ng mat va tai, nhu v?y
nghia la tam nghin "bit" thong minh).
3. C6 th� d9c rat nhieu sach.
4. E>a bat dau ch
6. Biet nhfrng b(rc tranh nbi tieng the gi&i va nhfrng ki�t tac ngh� thu?t
khac.
7. Quen thu9c v&i dia ly the gi&i.
8. Nh?n biet nhfrng ban nh9c n6i tieng the gi&i. (Cac em da dU'Q'C nghe
bang nh9c tir khi con & trong bvng m�).
9. Biet viet.
10. C6 th� n6i va hi�u cau b�ng it nhat m9t 109i ng6n ngfr.
11. C6 th� lam dU'Q'C rat nhieu vi�c nhu boi 19i, l�n va t?p th� dvc.
12. Cac em la nhfrng em be ng9t ngao, chu dao va v6 cling dang yeu, nhfrng
drra tre v6 cling to mo va nghi r�ng h9c t?p qua la m9t tro choi tuy�t
VOO nhat ma CUQC song ban t�ng.
Cac em s& hfru S\l' t6ng hQ'P cua hang ngan dfr ki�n va c6 khao khat chay
bong dU'Q'C h9c tat ca cac dfr ki�n tren the gi&i. Cac em se kh6ng bao gi(r
h9c dU'Q'C tat ca nhfrng dieu can biet tren the gi&i, nhrmg cac em Se muon
co gang d9t dU'Q'C dieu d6. Cac em tin r�ng the gi&i la m9t noi tuy�t di�u va
con ngu<'ri th?t vi d9i.
,
nguo1 to1 rat yeu quy
\ •
A •
/(
A
I
Gan nhtt' ml)t phep mau khi CUC phtt'O'llg phap giao d\f.C hi�n
dc;ti chU'U bop chet hoan toan SJ.l' to mo ht;JC hoi thieng lieng; Vl
cai mum nho be mong manh nay, ngoai sv kich thich ra, con
can tv do; khong co tv do ch&c ch&n no se thui chl)t. Qua la ml)t
sai lam tram tr9ng khi nghi rling niem vui thich dlt't;re nhin t(in
m&t vii tim toi lc;ii co thi duvc thoi thitc bling each ep bul)c hay ii
thit-c trach nhi�m.
- ALBERT EINSTEIN
Xin dtrQ'C gi&i thi�U v&i b9n m{jt SO ngtrCri ma toi rat yeu quy tren toan
the gi&i. Si;r th�t la t6i rat muon b9n gi:\p tat cd nhfrng ngrrCri ma t6i yeu
men. H<;> se lam b9n tran ng�p niem hy v9ng. Nhtrng gi&i h9n cua cuon
sach kh6ng cho phep dieu d6, vi v�y cho phep t6i ch9n l9c m{>t so rat it
trong v6 van cac em nho.
Khi dtrQ'C 5 tubi, nhfrng em nho do nhtr the nao?
Btr&c vao tubi thfr nam, cac em la nhfrng dfra tre xuat sac va da s�n
sang vao trubng Quoc te (neu cac em va cha m� cac em muon nhtr v�y).
Yao th<'ri di�m d6, tat ca cac em deu c6 nhfrng tinh chat sau:
Gae em d9c thanh tht;10 va eta d9c hang tram, thQ.m chi hang ngan cuon
sach. M{>t trong nhfrng th<'ri di�m ti;r hao nhat cua dCri t6i la khi m{>t doan
truyen hinh ghe tham va hoi Heather McCarty (m{>t trong nhfrng be t6i yeu
men), luc do m&i dtrQ'C 4 tubi, li�U be CO d<;>c dtrQ'C khong.
Sau m{>t thoang can nhac d� dam bao minh hi�u cau hoi, Heather n6i:
"Chau c6 th� d<;>c bat cu cai gi".
Sau mi)t thoang can nhac d� dam bao minh hi�u cau tra Im, ngtrm d;:to
di�n cam mi)t cuon sach tren chiec ban gan d6 len va hoi xem co be da d9c
cuon sach d6 bao gier chtra. Heather tra Im em chtra d9c bao gier.
E>6 chinh la mi)t cuon sach cua toi Dgy tre biet dQc s6m.
-
Ong d;:to di�n I�t qua cuon sach va de nghi co be d9c do;:tn cuoi cung.
Heather d9c do;:tn d6.
Tre nh6 dii bdt dau dQc va phat triin kien thU:c cua minh va du cuon
sach nay chi giup dtrQ'C cho mt)t em nho biet dQC SOm h07! hay tot h07! thz
n6 ciing se xU:ng dang v6i n6 Ive b6 ra. Ai c6 thi n6i dtrQ'C rling mt)t em
nh6 VlfQ't trt)i nfra se c6 y nghia thenao v6i thegi6i? Ai la ngum c6 thi
n6i dtrQ'C cuoi cung thi tdng so IQ'i ich ma nhan logi c6 dtrQ'C nh<'Y Ian song
ngam tham /(Ing van dii bdt dau hznh thanh, CUQC each mgng mem nay, Se
la bao nhieu.
Heather d9c do;:tn d6 trn&c may quay nh� nhang, ro rang va ti.r tin. Roi
co be mim ctrm man nguy�n.
Ong d;:to di�n hang gi9ng va hoi: "Heather, chau hiiu do;:tn d6 chi'.r?"
"C6 ;:t", Heather n6i, "chi c6 dieu chau khong chac 'Ian song ngam' nghia
Ia gi".
Toi da khong thi.rc S\l' xem dtrQ'C do;:tn cuoi d6 vi con mac xi mui.
Toi thtr
th,,
'
Gae em c6 mum nghin "bit" thong minh (Shakespeare viet tat ca cac v&
kich cua minh SIT dvng t6ng ci)ng dtr&i mtrm nghin tir).
Gae em cam nh(ln dtrQ'C (kham pha ra) nhfrng moi quan h� gifra cac
"bit" thong minh theo nhfrng each rat an tlfQ'Ilg. Vi dv, hau het b9n tre deu
rat gioi xtr&ng am (thi.rc chat la moi quan h� gifra cac "bit" thong minh
dtrQ'C gQi la cac not don) Va chung CO th� nghe nhfrng ban nh;:tc Ccl di�n
chtra tlrng dtrQ'C nghe Va noi dtrQ'C v&i b;:tn ai la ngtrm viet ban nh;:tc do.
Mi)t ngtrm khac trong so nhfrng ngtrm toi VO cung yeu quy la Colleen
Brown. Colleen biet hang nghin ki�t tac h(ii h9a tir cua da Vinci den Picasso
va Wyeth.
Toi nh& m9t ngay, tnr&c khi Colleen dtrgc 5 tueli, cung v&i m�, c6 be da
th� hi�n nhfrng "bit" thong minh cua minh cho cac b�c phi;t huynh tham gia
kh6a h9c Tang cu&ng tri thong minh cua tre thay. Ba Brown da mang t&i
50 tac ph�m h9i h9a neli tieng trong so hang ngan bfrc ma ba c6. Colleen da
n6i ten nhfrng bfrc tranh d6 m9t each vui ve va d� dang. Sau khi c6 be neu
ten bfrc cuoi cung, ba Brown dtra cho be nam bfrc ve be chtra nhin thay bao
gi<'r va Colleen da xac djnh dtrgc ngtr<'ri ve.
Tat ca cac phi;t huynh deu rat an ttrgng, h9 cang an ttrgng hon khi thay
nam bfrc ve - m6i bfrc cua m9t danh h9a khac nhau, la tranh den triing. Ai
cung thay la t6i da kh6ng qua sfrc an ttrgng b&i vi t6i con dang b�n xi mui.
E>6 la dieu xay ra khi b9n tre, nhfrng em c6 hang nghin "bit" thong
minh, bat dau kham pha (kh6ng can ai giup d&) ra moi quan h� gifra nhfrng
"bit" thong minh d6.
Cac em kh6ng chi c6 kha nang lam Toan (nhtr da so ngtr<'ri l&n) ma cac
em con c6 th� hi�u dtrgc Toan (da so ngtr<'ri l&n kh6ng nhtr v�y).
Cac em choi. dan violon tot.
Cac em viet sach.
Cac em viet hay.
Cac em t\f minh h9a sach cua minh.
Cac em n6i ng6n ngfr m� de tr6i chay va ranh mlj.ch cung it nhat m9t
ngolJ.i ngfr v&i trinh d9 tir dung dtrgc den tr6i chay.
Cac em d9c chfr kanji - chfr Han dung trong tieng Nh�t (thfr ng6n ngfr
mang tinh h9c thu�t cua Nh�t Ban) va nhieu em d9c dtrgc nhieu chfr kanji
hon tre em Nh�t Ban l&n hon cac em tir 3 t&i 6 tueli.
Cac em lam dtrgc rat nhieu dieu khac m9t each tuy�t v<'ri, vi di;t nhtr
mua ba le va t�p nhfrng m6n th� thao Olympic.
Quan tr9ng hon ca, cac em la nhfrng dfra tre dang yeu nhat, cuon hut
nhat ma toi timg gi).p.
E>6 la nhfmg em nho th?t song d{>ng va thu vj, tai nang den d9 th?t d@
quen mat rKng thi;rc ra cac em m&i chi len 5.
Khi Marc Mihai Dimancescu, dtrgc 5 tutli, em dii chcri dan violon cho
m9t doan khach t&i tham.
Em dii chcri th?t tuy�t v<'ri, cling nhtr m9i vi�c khac em lam. Khi em chcri
xong, m{>t ph6ng vien hoi em vt'ra chcri do?n nh?c nao.
"E>i�u gavot ?", Marc Mihai n6i.
"Ai la tac gia?", ph6ng vien hoi.
"Lully", Marc Mihai tra l<'ri.
"Chau danh van tir d6 the nao?" ph6ng vien hoi, cui xuong d� c6 th�
nghe tieng Marc Mihai nho be.
"L-U-L-L-Y", c?u be Marc Mihai dong d?c.
Toi l?i thay mat minh ngan ngan ntr&c, nhtrng d6 la vi toi dii ctr<'ri rat to.
Anh ph6ng vien n6i cam on roi di ra, nhtrng anh ta dii khong hi�u vi sao
toi l?i ctr<'ri ngi).t ngheo nhtr v?y. Vai tuan trtr&c, chinh t<'r bao cua anh
ph6ng vien d6 dii dang tren trang nhat m9t bai bao n6i rKng hon 30% tre
em trong d9 tui:li tir 7 den 11 tui:li khong biet d9c va rKng rat nhieu h9c sinh
tot nghi�p trung h9c khong d9c dtrgc chinh bKng tot nghi�p cua minh hoi).c
nhiin mac dan tren cac 19.
Toi nghi si;r doi l?p do - m{>t mi).t thi th?t dang buon - nhtrng mi).t khac
thi l?i th?t thu vi va tuy�t v<'ri.
Nhfmg d\ra tre lam dtrQ"C nhfmg dieu nay la nhfmg ai? C6 phai cac em
xuat phat la nhfmg em nho thien tai dtrQ"C sinh thanh b&i nhfmg b?c cha
m� thien tai?
Khong he.
Neu bat Clr ai nghi rKng minh c6 th� xac djnh d\ra tre nao la thien tai tir
trn&c khi cac em dtrgc sinh ra thi toi chtra bao gi<'r dtrgc gi).p g& hay nghe
n6i t6i. ngrrCri d6.
Cac em d6 c6 phai la nhfmg dfra tre 5 tu6i nhrr m9i dfra tre khac khong?
Khong, tat nhien la khong. Nhfmg tre 5 tu6i khac CO lam dl.l'Q"C bat CU vi�c
gi, chrra n6i la tat ca, trong nhfmg vi�c k� tren khong? Cac em chac chan la
khong (y m\rc trung binh - nhrmg tat ca tre em deu CO th� dl.l'Q"C nhl.l' cac em
Va nen dl.l'Q"C nhl.l' cac em.
Buckminster Fuller la m(>t thien tai - va la m(>t ngrrCri b9n cua chung toi.
Bucky thich n6i rKng tat ca tre em sinh ra deu da la thien tai va chung ta da
dung sau nam dau dCri cua be d� huy ho9i kha nang d6.
Toi xin dl.l'Q"C n6i them rKng sau nam dau dCri do co y nghia C\l"C k)r quan
tr9ng b&i vi t6i. 6 tu6i, chung ta da hinh thanh nen tang CO" ban cho con
ngrrCri sau nay cua minh.
C6 phai nhfmg dfra tre nay khong phai la ket qua do di truyen cua
nhfmg cha ml;! thien tai?
A, cac em qua thvc la san phfim chrm d9t chat 11.l'Q"Ilg cua cha IDE;! minh,
nhrmg khong phai la San phfim di truyen trt'r th\l"C te la cha IDE;! CaC em trao
cho cac em mon qua CUQC song Va mon qua gen di truyen binh thrr0ng CUa
nhan 109i.
Nhrmg cha IDE;! nao cfing trao cho con Cai minh hai mon qua nay.
V�y cha IDE;! cua nhfmg em nho nay Id ai?
A, h9 co m9t vai di�m chung.
Trrr&c het h9 chu yeu la nhfmg ngl.l'Cri c6 trinh d(>, dieu ki�n kinh te va
dja vi xa h9i (y m\rc trung binh.
HQ bao gom tt'r nhfmg ngrrCri cong nhan cho t6i. nhfmg chuyen gia nhrr
bac si, lu�t SU' Va doanh nhan.
ME;! cua cac em gom ca tt'r nhfmg ngl.l'Cri tot nghi�p ph6 thong t6i. nhfmg
ngrrCri tot nghi�p d9i h9c, den ca nhfmg ngrrCri co bKng th9c sy hay trinh d9
sau d9i h9c trrO"Ilg drrO"Ilg.
C6 rat it ngrrCri thi.rc S\l" giau c6 trong cac chrrO"Ilg trinh cua Vi�n. Va
cung c6 rat it ngl.l'Cri thi.rc sir ngheo. D6 la dieu dang buon cho ca hai thai
circ d6.
Nhfing ngl.l'Cri giau, bat hlj.nh thay, l9i c6 m{it y thfrc sai lam ve sir bao
dam cho con cai minh. Hau het hQ tin rl'.ing sir giau c6 se dam bao cho con
hQ thanh cong va hlj.nh phuc. M{it so it ngl.l'Cri nh�n thfrc dl.l'Q"C tot hon.
Nhfing ngl.l'Cri rat ngheo, bat hlj.nh thay, l9i c6 m{it y thfrc sai lam ve sir
bap benh cho con cai minh. HQ tin rl'.ing con cai hQ thi.rc sir bfim sinh dii
thap kem. Nhieu ngl.l'Cri ngheo nh�n thfrc dl.l'Q"c tot hon nhrmg khong thirc
sir biet phai hanh d{ing the nao.
Vi v�y, so dong ngl.l'Cri & tang 16-p trung binh, nhfing ngl.l'Cri trao cho con
minh C
1. HQ rat yeu con cua minh (cung nhl.l' da so cac b�c cha IDE;!).
2. HQ ton tr9ng con cua minh cung nhl.l' tiem nang trac tuy�t bfim sinh
cua cac be.
3. HQ say me con minh VO cung.
4. HQ danh cho con nhieu th<'ri gian va nang 11.l'Q'Ilg hon hau het cac gia
dinh khac.
5. HQ khong cam thay d6 la sir hy sinh ban than, ma coi d6 la m{it di).c
quyen cao ca.
"
,
6. HQ nghi rl'.ing d9y con thu vi hon la di ch
Dieu d6 li�u c6 dong nghia v&i vi�c hQ khong quan tam t&i tinh hinh
chinh tri the gi&i, nen kinh te, rlj.p hat, thg thao, ngh� thu�t, am nh9c, van
chl.l'ong Va nhfing dieu thu vi khac trong CUQC song hay khong?
Khong he.
HQ con yeu thich nhfing dieu d6 hon nhfing ngl.l'Cri binh thl.l'bng khac.
HQ la nhiing con ngl.l'Cri song d{ing, vui tl.l'O'i, hi�u biet, hl;lnh phuc, gioi
giang, nhiing ngl.l'Cri it b�n tam t6i nhiing lo toan cua the gi6i va quan tam
nhieu hon t6i vi�c lam dieu gi d6 d� cai thi�n the gi6i bl'.ing each nuoi dl;ly
nhiing tre em hl;lnh phuc hon, gioi giang hon.
Nhrmg bl;ln tim dau ra dl.l'Q'C nhiing ngl.l'Cri m� c6 th� d9c va viet tieng
Nh�t, dl;ly h{ii h9a, lich SU, dia ly, ch
m(ri chi diem qua m{it vai nang l\fC.
>
Khong m{it ngl.l'Cri m� nao cua nhiing em nh6 nay biet ch
tieng Nh�t khi h9 m6i bat dau chl.l'ong trinh, trt'r m� Barbara Coventry, giao
vien violon & trnbng Quoc te; m� Patty Gerard, giao vien th� dvc Olympic;
va m� Miki Nakayachi, giao vien tieng Nh�t & trnbng Quoc te.
Quan di�m cua cac b�c phv huynh nay c6 m{it y nghia rat thv:c te'. E>6 la
m{it trong nhiing ly do chinh vi sao h9 l9i danh th<'ri gian dl;ly d6 con cai
minh.
E>� dl;ly con, m{it vai cha m� da h9c t�p v(ri S\f giup d& ttr nhiing CUOn
sach cua Vi�n ma h9 mua hay ml.l'Q'Il dl.l'Q'C tt'r thl.l' vi�n cong c{ing. M{it vai
ngl.l'Cri chi lam c6 v�y.
Quay tr& l9i v6i cac em nh6.
E>ieu gi xay ra v6i nhiing em nh6 tuy�t di�u va dang yeu d6 khi cac em
dl.l'Q'C 5 tu6i?
M{it vai dieu.
M{it vai em t6i trnbng, tt'r cac trnbng cong cho t6i nhiing trnbng tl.l' rat
cao cap, Va a do hau het cac em deu dl;lt dl.l'Q'C h9c b6ng toan phan Va h9c
VU'Q't m{it hoi).c hai l(rp. Nhl.l' v�y cac em c6 bi cac bl;ln khac va giao vien coi
la nhiing con m9t sach l�p di khong?
Trong mat cac bl;ln khac, cac em tr& thanh nhiing ngl.l'Cri liinh dl;l.O bgm
sinh cua nh6m vi nhiing ly do don gian va hien nhien la cac em dang yeu,
dang tin c�y va c6 tri tl.l'&ng tl.l'Q'Ilg VO cung phong phu. Cac em trong l(rp
>
kh6ng ghet nhiing b?n tl.l'oi vui, dang tin c?y ma cac em kh6ng l.l'a nhiing
b?n kh6n vi).t, to mom, bat an.
La b?n thi b?n se ch9n cho minh lo?i ngl.l'Oi nao d� ket b?n?
Trong mat cac giao vien thi cac em qua la nhiing h9c sinh dang ma U'&c.
Cac em kh6ng can hoi).c chi can m9t chut hfi trg, cac em giup d& nhiing b?n
nho khac va de cho giao vien them chut thm gian quan tam t&i nhiing b?n
kh6ng th� d9c hay lam Toan - cac em nay la van de cua ca l&p, m9i giao
vien du it kinh nghi�m nhat ciing biet dieu d6.
>
Cuon sach nay hl.l'&ng t&i nhiing b?c phv huynh, muon danh m9t chut
thm gian trong ngay, hoi).c m9t tieng m9t ngay hay ca ngay, d� d6ng m9t vai
tro ca nhan Va thiet th\l'C trong vi�c d?y dfi chinh con cai CUa minh.
B?n c6 th� trao cho con minh kien thfrc quy bau va chia se niem vui
kh6n xiet trong lS phut mfii ngay. B?n se tim dl.l'Q'C niem h?nh phuc chan
thanh nhat khi lam dieu d6.
M9t trong nhiing vi�c b?n c6 th� lam dl.l'Q'C v&i m9t chut dau tl.l' thm
gian la d?y dfra con nho cua b?n ve t\l' nhien.
Vi vi�c be biet ve so lo?i chim ph6 bien, so lo?i cay, so lo?i hoa, so lo?i
cay bvi, so lo?i d9ng v?t, so lo?i c6n trung va so lo?i ran se mang l?i cho be
mQt CUQC song VO cung thu tj.
E>ieu d6 con giup con b?n th?t dang ngl.l'&ng m9 trong mat b?n be & cac
d9 tu6i s, lS, so va 70 vi rat it ngl.l'Oi biet ve nhiing sinh v?t va cay co trong
dja phl.l'ang ma h9 sinh song. Th?t la qua kY l? vi cac trnang hiem khi d?y
nghien cfru ve t\l' nhien.
M9t lQ'i thekhac la chinh trong luc d?y cho con cac tam the chfra cac
"bit" thong minh Ve thien nhien, b?n cfing Se hQC dl.l'Q'C nhieu dieu Va tr&
nen yeu thich the gi&i quanh b?n nhieu han. B?n se kh6ng h9c nhieu hoi).c
nhanh dl.l'Q'C nhl.l' dfra con 2 tu6i cua b?n, nhrmg trong qua trinh d?y be, b?n
Se hQC dl.l'Q'C rat nhieu dieu ma b?n khong biet.
Cuon sach nay giai quyet each d?y cho tre tri thfrc phcl thong. E>� lam
dl.l'Q'C nhl.l' v?y, b?n phai hi�u dl.l'Q'C hai dieu.
E>ieu dau tien la vi sao b?n nen lam vi�c d6.
Th{r hai la bl).n nen lam vi�c d6 nhir thenao.
E>ieu dau tien con quan tr9ng hon dieu th\r hai, the nen chung ta hay
bat dau v&i cau hoi vi sao bl).n nen lam vi�c d6.
Bl;ln nen lam vi�c d6 vi n6 la C
?
,
'
1 uc sinh ra''
Mai drra tre sinh ra von da s�n c6 quyen dtrQ'C thong minh xuat chung.
E>6 khong phai la quyen do Chinh phu, lu?t phap trao cho ma d6 la Quyen
l\l'C Toi thtrgng ma chinh T\l' nhien, hay Dang sang tlj.o ban ti).ng cho m(\t
dfra tre.
E>i)_t ben c9nh quyen dtrQ'C thong minh higu biet, tat ca cac quyen khac
deu bj lu ma, tra thanh khong dang kg Va chi CO thg th\l'C hi�n trong mQt
gi&i hlJ.n nhat djnh. Ma mrrc d9 cua gi&i hlJ.n d6 ttrong frng mrrc d9 gi&i hlJ.n
cua tr1 tu�.
>
'
'
Tat ca cac tlj.o v?t khac tren Trai E>at, du xinh d�p va c6 kha nang phi
thtr<'rng den dau, deu la nhfrng chuyen gia trong linh V\fC cua minh. Con
ngtr<'ri khong thg (neu khong CO SITC sang tlj.O tai tinh) bay nhtr dlj.i bang, bO'i
nhtr ca m?p, leo treo nhtr khi, ch9y nhtr bao, nhao 19n nhtr chim ruoi, hay
th?m chi dao dat nhtr chu9t chlii. Nhiing sinh v?t nay, giong nhtr m9i loai
khac, ton tlj.i nh<'r kha nang di).c bi�t cua minh. Nhiing kha nang di).c bi�t d6
mang trong minh S\l' gi&i hlJ.n cua chinh chung.
Cac sinh v?t kem hon con ngtr<'ri ton tll.i nh<'r leo treo nhanh nh�n va d@
dang tren cay dg ch9y tron ke thu, chung lam dieu d6 m9t each xuat sac,
gi&i hlJ.n cua chung n�m chinh & d6. Neu thay d6i khi h?u khien cay coi
bien mat, thi nhiing sinh v?t ton tlj.i nh<'r leo cay cling se tuy�t di�t.
Khung long da thich frng rat tuy�t v<'ri v&i moi tru<'rng song cua chung
va khi moi trtr<'rng d6 bien mat, khung long cling bien mat theo; hang nghin
sinh v?t khac song d\fa tren kha nang di).c bi�t cua minh cling v?y.
Mi).t khac, nh<'r vao tri tu�, con ngtr<'ri l9i higu biet rat ri)ng. Con ngtr<'ri la
sinh v?t duy nhat trong bon ti nam ljch su Trai E>at c6 s�n trong minh hll.t
giong cua S\l' di�t vong cling nhtr niem hlJ.nh phuc cho chinh minh. HQ l\fa
ChQn thai C\l'C nao cfing la do san phfim tri tu� CUa chinh hQ.
MQi dfra tre dtrQ"C sinh ra v&i quyen c6 kha nang higu biet do t\l' nhien
ban ti).ng.
Hon 200 nam trn&c, chi each Vi�n Nghien cfru Thanh t\l'U Tiem nang
Con ngtr<'ri tam di).m theo dtr<'mg chim bay, m9t nh6m ngrr<'ri ki�t xuat dii
ngoi l9i va t90 ra m9t btr&c ngoi).t lich SIT. HQ dii m
chi do nhfrng dieu sieu pham ma van ban d6 nhac t&i, ma con do each thg
hi�n trang nhii, gian don cua n6.
Chung t6i coi nhfrng chan ly nay la hiin nhien;
RKng tat cd mQi ngtr<'ri deu binh dKng;
RKng hQ deu dtrQ"C Dang sang t90 ban cha m9t so quyen kh6ng ai xam
phgm dtr(Yc;
RKng nhfrng quyen d6 la quyen dtrQ"C song, quyen qr do va quyen mtrU
cau hgnh phuc.
Nhfrng chfr dtrQ"C in nghieng tat nhien la do t6i. Toi kh6ng he m
tam quan trQng cua n(li dung trong d6. Mi).c du dii thu(lc long tir hoi 8 tu6i
nhtrng ngay ca den gi(r toi vfin khong thg cam dtrQ"C ntrCrC mat tuon r
T6i vfin lu6n ap u niem tin rKng nhfrng ngtr<'ri khting lo viet nen n6 dii
coi quyen U'U tien tru&c nhat - quyen c6 kha nang higu biet - la dieu dtrong
nhien, khong can dtrQ"C nhac t&i.
Vi khong CO tri tu� Se khong CO CUQC song, t\l' do, hay mtrU cau h9nh
phuc dich th\fc.
M(lt tri tu� h9n che se chi c6 nhfrng each song, each t\l' do va each mrru
cau h9nh phuc h9n che.
M(lt tri tu� trung binh se c6 nhfrng each song, each t\l' do va mrru cau
h9nh phuc trung binh.
M9t tri tu� VO bien (cling la d�c quyen tir luc sinh ra cua m9i di'.ra tre) se
c6 nhfing each song, each ti;r do va each ml.l'U cau h9nh phuc khong gi&i
h9n.
165 nam sau, m9t Ian nfra, trong m9t khoanh khac gifra nhfing si;r ki�n
gay chan d9ng, Franklin Roosevelt<1l da dtrQ'C truyen cam hi'.rng dg de xuat
v&i Quoc h9i trong bai Di�n van lien bang thtrbng nien cua minh r�ng:
1. Chung ta htr&ng t&i m9t the gi&i dtrQ'C thiet l?p tren bon quyen ti;r do
chinh yeu cua con ngrrCri.
2. E>au tien la Ti;r do Ngon lu?n - & m9i noi tren the gi&i.
3. Thi'.r hai la Ti;r do Tin ngtr&ng theo each rieng cua mbi ngtrCri - & m9i
noi tren the gi&i.
4. Thi'.r ba la Ti;r do Thoat khoi d6i ngheo - & m9i noi tren the gi&i.
5. Thi'.r trr Ia Ti;r do Thoat khoi sQ' hai - & bat icy dau tren the gi&i.
Toi cling vfin ap u suy nghi r�ng Telng thong Roosevelt, giong nhtr cac tj
Quoc Ph\l<2l, cling da coi quyen rm tien trn&c nhat - quyen c6 kha nang
higu biet - la dieu dtrong nhien, khong can dtrQ'C nhac t&i.
Vi khong c6 quyen dtrQ'c higu biet thi quyen ti;r do ngon lu?n, ti;r do ton
th(r, ti;r do thoat khoi ngheo doi, ti;r do thoat khoi SQ' hai deu chi la nhfing
dieu khoi hai va sao r6ng.
Quyen bat kha xam ph9m nhat trong tat ca cac quyen cho m9i di'.ra tre
m&i chao d(ri la quyen dtrQ'C higu biet.
E>6 la quyen bil'.m sinh, n6 da dtrQ'C cay vao trong gen cua Nhan 109i. E>6
la d�c quyen tir khi m&i sinh ra cua con ngrrCri.
Tat ca tre em deu biet dieu d6 - ngay tir luc sinh ra.
Tat ca tre em deu doi hoi phai dtrQ'C ci;rc Icy higu biet.
Tat ca tre em deu co thitr& nen ci;rc Icy higu biet.
Tat ca tre em deu co CO' h{)i tr& nen ci;rc Icy higu biet.
Tat ca tre em deu nen tr& nen C\l'C kY higu biet.
Lan cuoi cung chung toi gi).p ong, vj thien tai qua co Buckminster Fuller,
ngtr<'ri ma nhfrng ngtr<'ri b9n Cr Vi�n VO cung thtrong tiec, da n6i mi)t cau ma
toi da trich d§:n. Cau n6i n6 xtl.ng dang dtrQ"c nhac l9i Ian nfra.
"Tat ca tre em sinh ra deu da la thien tai va chung ta dung sau nam dau
d<'ri cua cac be dg huy hoi;zi dieu d6".
Amen!
Tre em thich h9c hon an.
Tre em thich h9c hon choi rat nhieu.
H9c chinh la mi)t ey nang song con.
H9c la con dtr<'mg thu nh�n kien th!rc.
Chi c6 kien thfrc thoi thi chrra phai la c6 tri tu�.
Tuy the, kien thrrc la nen tang cua m9i tri tu�.
Khong c6 kien thfrc thi khong c6 tri tu�.
Cuon sach nay n6i cho b9n each trao cho con minh khoi ltrQ'Ilg kien
thfrc kh6ng Io m9t each nhanh chong, d� dang va d� chtu.
Tre c6 nen tang kien thrrc cang ri)ng, nen tang cho tri tu� cua tre cang
16n.
Chung toi c6 nh& n6i v&i b9n dieu nay chtra nhi? R.Ang:
M9i d!ra tre dirQ'c sinh ra, ngay vao giay phut chao d<'ri, dii c6 tiem
nang tri ru? cao hon cd ltrQ'ng tri ru? ma Leonardo da Vinci dii rung v(in
dl,lng.
Neu chung toi da nhac t&i cau nay trtr&c day, hay tin rAng chung toi se
con nhac l9i n6 nhieu Ian nfra.
V�y thi tri tu� la gi?
Th\fc ra thi tri thong minh la gi?
Nhling ngrrCri & Vi�n da danh nhieu nam nghien Clru cau hoi d6 gifra
hang ngan tre em va ngrrCri l&n t?i hon m9t tram quoc gia, v&i nhling dia
phrrong Va con ngrr(ri tt'r van minh nhat cho t&i l?C h�u nhat.
Th\l'C te, chung toi da nghien Clru hang tram djnh nghia dl.l'Q"C cac tt'r
di�n, cac lo?i bach khoa toan thl.l', cac nh6m va cac ca nhan drra ra.
Theo chung toi, nhling djnh nghia d6 bao gom ca tt'r VO nghia den thu
•
VJ.
Chung toi khong thay th6a miin v&i m9t djnh nghia nao ca.
M�c du luon gan b6 v&i vi�c tang cu&ng tri thong minh cua tre trong
gan 40 nam, nhrmg cho t&i nay, chung toi cling chrra bao gi<'r djnh nghia ve
no.
'
Chung toi da mieu ta n6, minh hQa n6, thao lu�n ve n6 rat lau, m6 xe
n6, do lrr<'rng n6 chinh xac va quan tr9ng nhat la chung toi da tang cu&ng
n6, nhrmg chung toi chrra bao gi<'r th\l'C S\l' dinh nghia n6.
Trong chrrong nay, Ian dau tien, chung toi se drm ra djnh nghia ve n6.
C6 phai chung toi th\l'C S\l' da nang tri thong minh cua cac em tt'r 0 len
t&i (trung binh) 100 hay hon thekhong?
Chung toi c6 th� drm ra bAng chtl.ng r5 rang chtl.ng minh chung toi da
th\l'C hi�n dl.l'Q"C dieu d6 tren th\l'C te. Neu the gi&i nhin nh�n m9t drra tre la
m9t ngrrCri c6 IQ bAng o va doi XU.- v&i be nhrr m9t ngrrCri c6 IQ bAng o, ket
qua la ch�ng tac d9ng gi t&i be het, li�u be c6 tiep tvc th� hi�n, hanh d9ng
va bi nhin nh�n la m9t ngrrCri ngoc nghech khong? Neu bay giir the gi&i
dong y rAng tri thong minh cua be & mire trung binh hay tren trung binh,
li�u chung toi c6 th� khong tuyen bo rAng minh da tang chi so thong minh
cua be len 100 digm hoi).c hon khong? Dieu nay khong chi xay ra m{it Ian,
ma la rat nhieu Ian.
Chung toi cung c6 thg l�p lu�n chac chan rKng khong phai la chung toi
da nang mfrc thong minh cua be len 100 digm hoi).c hon. C6 le la chung toi
da khong he nang len chut nao. C6 le be da bi ch�n doan nham. C6 le, do
ban dau chua biet n6i va chua thg hanh d{ing, be khong c6 each nao SIT
di;tng hay bigu hi�n dU"Q"C tri thong minh cua minh ra hen ngoai, vi the be bi
coi la ngoc nghech. Cung la cong bKng khi di).t ra cau hoi: Neu Leonardo bi
lam cho te li�t Va khong noi dU"Q"C nen khong thg bi€u hi�n tri thong minh
cua minh, li�u ong c6 khong bi coi la ngoc nghech khong? C6 le ngay ca neu
chi hoi bi nhin nh�n la nguCri ngoc nghech thi ong cung da khong thg d9t
dugc bat cfr dieu gi trong dCri.
Dieu nay lam day len hai cau hoi C
minh thanh hai 109i hay khong? Lo9i thfr nhat la Tri thong minh chU:c niing
(each m{it dfra tre hanh d{ing hay khong thg hanh d{ing trn&c m{it tinh
huong bi thay d6i), va thfr hai, Tri thong minh tiem tang (each thfrc be c6
thg ho9t d{ing neu c6 dU"Q"C C
cac tre S
Cau hoi thfr hai dugc di).t ra la ve hi�u Ii.re cua cac bai kigm tra tri thong
minh hay th�m chi la li�u nhfrng bai kiem tra d6 c6 hfru ich hay khong. Cac
bai kigm tra d6, tren thi.rc te, l9i thu<'mg co hg_i. Mi).c du dung la nhfrng
nguCri c6 kha nang thu<'mg rat hay ghi dU"Q"C digm so cao trong cac bai kigm
tra tri thong minh, khong c6 nghia la tat ca nhfrng nguCri c6 digm so cao
trong cac bai kigm tra nay thg hi�n dU"Q"C kha nang tot trong CUQC song.
>
Hay chi cho chung toi m{it nguCri da song tich C\l'C, thanh cong - nguCri
da chinh phi;tc dugc nhfrng dieu vi d9i cho the gi&i nhrmg l9i khong c6 digm
so cao trong cac bai kigm tra tri thong minh, va v&i chung toi, nguCri d6
chinh la m{it vi di;t hoan hao cho nhfrng dieu khong &n trong vi�c kigm tra
tri thong minh.
Tri thong minh khong c6 nhieu, th�m chi khong he lien quan gi t&i cac
bai kigm tra ma lien quan tri.rc tiep t&i nhfrng dieu d9t dU"Q"C.
V�y lam sao chung ta nh�n ra dtrQ'C nhfrng thien tai va ai la thien tai ma
bl;ln yeu thich? La Leonardo? Shakespeare? Newton? Beethoven? Edison?
Rembrandt? Jefferson? Churchill? Bach? Gainesborough? Einstein?
Michelangelo? W.S. Gilbert? Arthur Sullivan? Socrates? ...
Khong ai trong nhfrng ngtrCri nay tt'tng trai qua mi;>t bai kigm tra tri
thong minh nao.
Cac bai kigm tra tri thong minh dtrgc dtra ra trong thCri gian cui;>c The
chien thfr nhat nhtr mi;>t each thfrc dv aoan thanh tich. C6 luc chung doan
dung, c6 luc khong.
V�y lam sao chung ta nh�n ra nhfrng thien tai?
Chung ta da nh�n ra h9 chi tren mi;>t C
Neu chung ta c6 thg dtra cho Leonardo mi;>t bai kigm tra IQ va neu ong
ghi dtrgc 98 digm thi li�u Mona Lisa c6 con xinh d�p khong? Neu Thomas
Edison chi ghi dtrgc 110 digm, li�u c6 chuy�n bong den di�n se chi sang le
16i hay khong? Neu Newton ghi dtrgc 87 digm trong bai kigm tra IQ cua
minh, li�U nhfrng trai tao CO vi the ma r
ngtrCri v&i nhfrng ngtrCri c6 kha nang trung binh (trung binh la 100 diem).
>
Dieu nay kha kh6 nh�n thay va do ltr<'>ng & ngtrm 16n song ll;li kha d� dg
nh�n thay va do ltr<'>ng & tre em dtr&i 6 tutli.
C6 chinh xac sau dieu d�c trung cho con ngtrCri.
Sau chfrc nang d6 la cac chfrc nang cua VO nao ngtrm. Gifra cac loai sinh
v�t, chi c6 loai ngtrCri c6 vo nao ngtrCri & nao, chi c6 con ngtrCri c6 thg th\fc
hi�n sau chfrc nang thui;>c trach nhi�m cua VO nao ngtrCri. Sau chfrc nang d6
la:
1. Kha nang di, chl;ly, nhay v&i dang dfrng th£ng, SU di;tng canh tay va c£ng
chan trong chuygn di;>ng theo chieu ngang.
2. Kha nang n6i nhfrng ngon ngfr triru ttrgng, ttrgng hinh, thong di;tng ma
chung ta da sang tl;l.O ra (tieng Anh, Phap, Tay Ban Nha, ... )
