CHẤN THƯƠNG và vết THƯƠNG mô mềm

CHẤN THƯƠNG VÀ VẾT THƯƠNG MÔ MỀM
Là một thương tích hay gặp trong cuộc sống, do rất nhiều nguyên nhân từ tai nạn
giao thông, tai nạn sinh hoạt….Thương tổn thường đa dạng và ở bất kỳ vị trí nào
trên cơ thể. Những tổn thương loại này không bao gồm tổn thương gân, cơ khớp
hoặc xương.
CHẨN ĐOÁN:
Lâm sàng:
- Dựa vào vị trí và kích thước vết thương.
- Mức độ tổn thương mô nông sâu., độ nham nhở vết thương…
- Các vết xước da.
- Các vết bầm và phù nề đi kèm… Cận lâm sàng:
- Xquang vùng chi bị tổn thương 2 bình diện thẳng, nghiêng: cho biết tổn thương
xương đi kèm…
Xét nghiệm cơ bản (trong trường hợp điều trị bảo tồn):
- Tổng phân tích tế bào ngoại vi bằng hệ thống tự động (18 thông số máu).
- Sinh hoá: urê, creatinin, glucose, AST,ALT.
- Ion đồ: kali, natri, canxi ion hoá.
- Nước tiểu 10 thông số(máy).


Các giai đoạn liền vết thương mô mềm
Các giai đoạn điều trị khác nhau nhưng không loại trừ lẫn nhau và có xu hướng chồng
chéo lên nhau khá nhiều.
Giai đoạn chảy máu
- Giai đoạn sau chấn thương, kéo dài khoảng 6-8 giờ và tối đa 24 giờ sau chấn thương.
- Thời gian chảy máu sẽ phụ thuộc vào mức độ tổn thương mô mềm và cách xử trí.
- Các cấu trúc bị tổn thương càng nhiều mạch máu, chảy máu sẽ xảy ra nhiều hơn.
Giai đoạn viêm
- Giai đoạn viêm giúp ngăn chặn giai đoạn chảy máu.
- Điều này đạt được bằng cách co mạch, rút lại các mạch máu bị tổn thương, lắng đọng
fibrin và đông máu.

- Lượng máu cung cấp cho khu vực tăng lên trong thời gian này, gây phù và đỏ.
Giai đoạn này bắt đầu nhanh chóng trong vòng 6-8 giờ sau khi chấn thương mô mềm,
đạt đến phản ứng tối đa trong khoảng 1-3 ngày và dần dần giải quyết trong vài tuần.
Viêm cấp tính liên quan đến các hoạt động tạo ra dịch tiết - chất lỏng giống như huyết
tương chảy ra từ mô hoặc mao mạch của nó và bao gồm protein và bạch cầu hạt (tế
bào bạch cầu). Phản ứng viêm mãn tính có thời gian kéo dài và liên quan đến sự hiện
diện của bạch cầu nongranular và sản xuất mô sẹo.


Khoảng 1 giờ sau chấn thương
- Sưng hoặc phù, xảy ra khi các thành mạch trở nên dễ thấm hơn và tăng áp lực trong các mạch
buộc một huyết tương thoát ra khỏi các mô kẽ.
- Những điều này chỉ xảy ra trong vài phút trong trường hợp chấn thương nhẹ, trở lại tính thấm
bình thường trong 20-30 phút.
- Chấn thương nghiêm trọng hơn có thể dẫn đến tình trạng tăng tính thấm kéo dài và đôi khi dẫn
đến khởi phát chậm tăng tính thấm, với sưng không rõ ràng cho đến khi một thời gian đã trôi qua
kể từ khi vết thương ban đầu.
Tế bào mast là các tế bào mô liên kết mang heparin, giúp kéo dài quá trình đông máu và histamine. Tiểu cầu và bạch cầu basophil cũng vận chuyển histamine, hoạt động như một thuốc giãn
mạch và làm tăng tính thấm của mạch máu.
Bradykinin, một protease huyết tương chính có trong quá trình viêm, làm tăng tính thấm của
mạch và kích thích các đầu dây thần kinh gây đau
Giai đoạn tăng sinh
- Trong giai đoạn này, collagen được sản xuất để hình thành mô sẹo.
- Giai đoạn này bắt đầu từ 24-48 giờ sau chấn thương nhưng kéo dài đến 2-3 tuần khi phần lớn mô
sẹo được hình thành.
- Tái tạo mạch máu và di chuyển nguyên bào sợi xảy ra trong giai đoạn này.
Xơ hóa và hình thành mô hạt
- Sự hình thành mô hạt là một sự kiện trung tâm trong giai đoạn tăng sinh.
- Sự hình thành của nó xảy ra 3-5 ngày sau một chấn thương và chồng chéo với giai đoạn viêm
trước đó.

- Mô hạt bao gồm các tế bào viêm, nguyên bào sợi và hệ thần kinh trong một ma trận của các chất
xơ, collagen, glycosaminoglycans và proteoglycan.
Biểu mô hóa
- Biểu mô hóa là sự hình thành biểu mô.
- Nó liên quan đến sự di chuyển của các tế bào ở các cạnh vết thương trong khoảng cách dưới 1
mm, từ một bên của vết mổ sang bên kia.
- Các vết thương vết mổ được biểu mô hóa trong vòng 24-48 giờ sau khi bị thương.
- Lớp biểu mô này cung cấp một dấu niêm phong giữa vết thương bên dưới và môi trường.
Quá trình bắt đầu trong vòng vài giờ sau chấn thương mô.
Các tế bào biểu bì ở rìa vết thương trải qua những thay đổi cấu trúc, cho phép chúng tách khỏi các
kết nối của chúng với các tế bào biểu bì khác và đến màng đáy của chúng.
Các vi chất Actin nội bào được hình thành, cho phép các tế bào biểu bì leo qua bề mặt vết thương.
Khi các tế bào di chuyển, chúng mổ xẻ vết thương và tách lớp tế bào thừa ra khỏi mô khả thi bên
dưới.
Các vết thương trong môi trường ẩm ướt chứng tỏ quá trình biểu mô hóa nhanh hơn và trực tiếp
hơn.
Băng kết hợp và bán toàn phần được áp dụng trong 48 giờ đầu sau chấn thương có thể duy trì độ
ẩm mô và tối ưu hóa biểu mô hóa.
Khi biểu mô hóa hoàn tất, tế bào biểu bì giả định dạng ban đầu của nó và các liên kết desmosomal
mới với các tế bào biểu bì khác và liên kết hemidesmosomal với màng đáy được phục hồi.
Xơ hóa
Trong giai đoạn tăng sinh, mô hạt chưa trưởng thành có chứa các dạng nguyên bào sợi hoạt động.
Nguyên bào sợi là thành phần quan trọng của mô hạt. Fibroblasts chịu trách nhiệm sản xuất
collagen, elastin, fibronectin, glycosaminoglycans và protease.


Các nguyên bào sợi lấp đầy khiếm khuyết do vết thương hở để lại khi số lượng tế bào
viêm giảm.
Nhu cầu viêm biến mất khi các yếu tố hóa học gọi các tế bào viêm đến vết thương không
còn được sản xuất và vì những chất đã có trong vết thương bị bất hoạt.

Khi mô hạt trưởng thành, các nguyên bào sợi sản xuất ít collagen loại III hơn và xuất hiện
nhiều hơn.
Bắt đầu sản xuất collagen loại I mạnh hơn nhiều
Xơ hóa bắt đầu 3-5 ngày sau chấn thương và có thể kéo dài tới 14 ngày.
Nguyên bào sợi da và tế bào trung mô biệt hóa để thực hiện khả năng di chuyển và hợp
đồng.
Các nguyên bào sợi di chuyển và tăng sinh để đáp ứng với fibronectin, yếu tố tăng trưởng
có nguồn gốc tiểu cầu (PDGF), yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi, biến đổi yếu tố tăng
trưởng và C5a.
Fibronectin đóng vai trò là mỏ neo cho myofibroblast khi nó di chuyển trong vết thương.
Phát sinh mạch máu
Một nguồn cung cấp máu phong phú là rất quan trọng để duy trì các mô mới hình thành
và được đánh giá cao trong ban đỏ của một vết sẹo mới hình thành.
Đại thực bào là điều cần thiết để kích thích sự hình thành mạch và tạo ra yếu tố tạo mạch
có nguồn gốc đại thực bào để đáp ứng với quá trình oxy hóa mô thấp.
Yếu tố này có chức năng như một chất hấp dẫn hóa học cho các tế bào nội mô.
Yếu tố tăng trưởng nguyên bào sợi cơ bản được tiết ra bởi đại thực bào và yếu tố tăng
trưởng nội mô mạch máu được tiết ra bởi tế bào biểu bì cũng rất quan trọng đối với sự
hình thành mạch.
Angiogenesis dẫn đến lưu lượng máu đến vết thương lớn hơn và do đó, tăng tưới máu
của các yếu tố chữa lành. Angiogenesis chấm dứt khi nhu cầu về các mạch máu mới chấm
dứt. Các mạch máu mới trở nên biến mất không cần thiết bởi apoptosis.
Co thắt
Co thắt dẫn đến giảm kích thước vết thương được đánh giá cao từ đầu đến cuối dọc theo
vết mổ; một vết mổ 2 cm có thể đo được 1,8cm sau khi co.
Tốc độ co tối đa là 0,75 mm / ngày và phụ thuộc vào mức độ lỏng lẻo của mô và hình
dạng của vết thương.
Các mô lỏng lẻo co lại nhiều hơn các mô có độ chùng kém, và các vết thương vuông có
xu hướng co lại nhiều hơn các vết thương tròn.
Sự co rút vết thương phụ thuộc vào myofibroblast nằm ở ngoại vi của vết thương, kết nối

của nó với các thành phần của ma trận ngoại bào và tăng sinh myofibroblast.
Bức xạ và thuốc, ức chế sự phân chia tế bào, đã được ghi nhận để trì hoãn sự co thắt vết
thương. Co thắt dường như không phụ thuộc vào tổng hợp collagen.
Giai đoạn tái tổ chức
Giai đoạn tái tổ chức bắt đầu xung quanh đỉnh cao của giai đoạn tăng sinh.
Kết quả của giai đoạn này là một vết sẹo, chất lượng và chức năng tương tự như mô.
Trong mô hệ thống thần kinh không trung ương (CNS) trải qua quá trình lành thương
chính, rất ít sự tái tạo xảy ra do thiếu ma trận ngoại bào được tạo ra trong quá trình sửa
chữa.
Ngược lại, sự chữa lành thứ cấp liên quan đến sự liên kết và co rút của sợi để giảm kích
thước vết thương và tái lập sức mạnh của mô.
Phục hồi hoàn toàn của mô ban đầu hiếm khi đạt được trong quá trình lành vết thương
thứ cấp vì mô được sửa chữa vẫn ít được tổ chức hơn mô không bị tổn thương, dẫn đến
hình thành sẹo.
Sẹo giàu collagen được đặc trưng về hình thái bởi sự thiếu tổ chức cụ thể của các yếu tố
tế bào và ma trận bao gồm các mô không bị tổn thương xung quanh.