Giáo án Ngữ văn 11 chuẩn (Tập 1-đã hoàn chỉnh)

TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
So¹n ngµy 04 th¸ng 09 n¨m 2007
TiÕt1: §äc v¨n: Vµo phđ chóa TrÞnh
(TrÝch: Thỵng kinh ký sù - Lª H÷u Tr¸c)
A. Mơc tiªu bµi häc:
Gióp HS hiĨu râ gi¸ trÞ hiƯn thùc s©u s¾c cđa t¸c phÈm, còng nh th¸i ®é tríc hiƯn thùc vµ
ngßi bót ký sù ch©n thùc, s¾c s¶o cđa Lª H÷u Tr¸c qua ®o¹n trÝch miªu t¶ cc sèng vµ
cung c¸ch sinh ho¹t n¬i phđ chóa TrÞnh.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
Tỉ chøc cho HS ®äc, ph¸t hiƯn vµ tr¶ lêi c©u hái, th¶o ln.
C. Träng t©m.
-TiÕt 1. C¶nh sèng xa hoa ®Çy qun uy cđa chóa TrÞnh vµ th¸i ®é cđa t¸c gi¶.
-TiÕt 2. Th¸i tư C¸n vµ th¸i ®é cđa Lª H÷u Tr¸c.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
1. KiĨm tra bµi cò: Nªu nh÷ng hiĨu biÕt cđa em vỊ triỊu ®¹i vua Lª, chóa TrÞnh?
2. Giíi thiƯu bµi míi.
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiĨu chung
1. TiĨu dÉn.
- GV gäi 1 HS ®äc tiĨu dÉn
SGK.
- GV gäi 1 HS tãm t¾t mơc

tiĨu dÉn
- Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vỊ
t¸c gi¶ vµ t¸c phÈm?
2. V¨n b¶n.
- HS ®äc v¨n b¶n vµ phÇn
chó thÝch. Nªu vÞ trÝ cđa
®o¹n trÝch?
II. §äc - hiĨu v¨n b¶n.
1. C¶nh sèng xa hoa ®Çy
uy qun cđa chóa TrÞnh
vµ th¸i ®é cđa t¸c gi¶.
- Quang c¶nh trong phđ
chóa ®ỵc miªu t¶ nh thÕ
nµo? Cung c¸nh sinh ho¹t
trong phđ chóa ra sao?
- T¸c gi¶: Lª H÷u Tr¸c ( 1724 - 1791) cã hiƯu lµ H¶i Thỵng
L·n ¤ng. ¤ng kh«ng chØ lµ mét danh y, kh«ng chØ
ch÷a bƯnh mµ cßn so¹n s¸ch vµ më trêng d¹y nghỊ thc ®Ĩ
trun b¸ y häc.
- T¸c phÈm: Thỵng kinh ký sù( ký sù lªn kinh) lµ tËp ký sù
b»ng ch÷ H¸n viÕt n¨m 1782, kh¾c in 1885. Ký sù lµ mét
thĨ lo¹i ký ghi chÐp mét c©u chun, mét sù viƯc cã thËt vµ
t¬ng ®èi hoµn chØnh. T¸c phÈm t¶ quang c¶nh ë kinh ®«,
cc sèng xa hoa trong phđ chóa - nh÷ng ®iỊu mµ t¸c gi¶
m¾t thÊy tai nghe trong chun ®i tõ H¬ng S¬n ra Th¨ng
Long ®Ĩ ch÷ bƯnh cho thÕ tư TrÞnh C¸n vµ chóa TrÞnh S©m.
- §Õn kinh ®«, Lª H÷u Tr¸c ®ỵc s¾p xÕp ë nhµ ngêi em cđa
Qn Huy Hoµng §×nh B¶o. Sau ®ã t¸c gi¶ ®ỵc ®a vµo phđ
chóa TrÞnh ®Ĩ kh¸m bƯnh cho thÕ tư C¸n. §o¹n trÝch nµy b¾t
®Çu tõ ®ã.

- BËc danh y ti cao tµi lín ®· nh×n thÊy vµ ghi l¹i quang
c¶nh ë phđ chóa TrÞnh S©m. §ã lµ c¶nh cùc kú xa hoa, tr¸ng
lƯ vµ nỉi lªn qun uy tét bËc cđa nhµ chóa.
+ Vµo phđ chóa ph¶i qua nhiỊu lÇn cưa vµ " nh÷ng d·y hµnh
lang quanh co nèi nhau liªn tiÕp".
+ Trong khu«n viªn phđ chóa" ngêi gi÷ cưa trun b¸o rén
rµng, ngêi cã viƯc quan qua l¹i nh m¾c cưi". Bµi th¬ ghi l¹i
suy nghÜ vµ c¶m nhËn cđa t¸c gi¶ ®Ĩ minh chøng cho c¶nh
sèng xa hoa uy qun cđa phđ chóa:
LÝnh ngh×n cưa v¸c ®ßng nghiªm nhỈt
C¶ trêi Nam sang nhÊt lµ ®©y!
+ Néi cung ®ỵc miªu t¶ gåm nh÷ng chiÕu gÊm, mµn lµ, sËp
vµng, ghÕ rång, ®Ìn s¸ng lÊp l¸nh, h¬ng hoa ngµo ng¹t,
cung nh©n xóm xÝt, mỈc vÊn ¸o ®á...
+ ¡n ng th× "m©m vµng, chÐn b¹c, ®å ¨n toµn cđa ngon
vËt l¹"
+ VỊ nghi thøc: ph¶i qua nhiỊu thđ tơc míi ®ỵc vµo th¨m
bƯnh cho thÕ tư. Nµo lµ ph¶i qua nhiỊu cưa, ph¶i chê ®ỵi khi
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
- T¸c gi¶ miªu t¶ quang
c¶nh cđa phđ chóa b»ng

c¸ch nµo?
- Nh÷ng quan s¸t, ghi nhËn
nµy nãi lªn c¸ch nh×n, th¸i
®é cđa Lª H÷u Tr¸c ®èi víi
cc sèng n¬i phđ chóa nh
thÕ nµo?
- Ngoµi miªu t¶ quang c¶nh
n¬i phđ chóa, ®o¹n trÝch cßn
thµnh c«ng trªn lÜnh vùc
nµo?
2. ThÕ tư C¸n vµ th¸i ®é
con ngêi Lª H÷u Tr¸c.
- Gäi HS ®äc SGK miªu t¶
phÇn nµy.
- N¬i ë cđa thÕ tư ®ỵc miªu
t¶ nh thÕ nµo?
- Em cã nhËn xÐt g× vỊ c¸c
chi tiÕt miªu t¶ n¬i ë cđa thÕ
tư C¸n?
- H×nh hµi, vãc d¸ng cđa thÕ
tư C¸n ®ỵc miªu t¶ nh thÕ
nµo?
- Em cã nhËn xÐt g× vỊ c¸ch
miªu t¶ nµy?
cã lƯnh míi ®ỵc vµo. Chóa trÞnh lu«n lu«n cã phi tÇn chÇu
chùc xung quanh, khi vµo kh¸m bƯnh thÇy thc Lª H÷u
Tr¸c ph¶i l¹y bèn l¹y, lóc ra còng ph¶i l¹y bèn l¹y. TÊt c¶
nh÷ng chi tiÕt trªn cho ngêi ®äc nhËn thÊy phđ chóa TrÞnh
thËt lµ lçng lÉy, sang träng, uy nghiªm.
- §ã lµ tµi quan s¸t tØ mØ, ghi chÐp trung thùc, t¶ c¶nh sinh

ho¹t gi÷a con ngêi víi c¶nh vËt. Tht l¹i sù viƯc theo tr×nh
tù diƠn ra mét c¸ch tù nhiªn khiÕn ta cã c¶m gi¸c t¸c gi¶
kh«ng hỊ thªm th¾t, h cÊu mµ c¶nh vËt, sù viƯc cø hiƯn ra râ
mån mét víi ng«n ng÷ kĨ gi¶n dÞ, méc m¹c.
- ¤ng sưng sê tríc quang c¶nh cđa phđ chóa" kh¸c g× ng
phđ ®µo nguyªn th nµo" ( mét ng phđ chÌo thun theo
dßng si l¹c vµo ®éng tiªn). ViƯc hëng thơ giµu sang ®ang
n»m trong tay nhng rót cc t¸c gi¶ ch¼ng tha thiÕt g×. Ph¶i
ch¨ng th¸i ®é gi¸n tiÕp cđa t¸c gi¶ lµ tá ra kh«ng ®ång t×nh
víi cc sèng xa hoa hëng l¹c thó qu¸ møc cđa nh÷ng ngêi
gi÷ träng tr¸ch qc gia? Th× ra tÊt c¶ nh÷ng thø s¬n son
thiÕp vµng, vâng ®iỊu ¸o ®á, sËp vµng g¸c tÝa, nhµ cao cđa
réng.... chØ lµ phï phiÕm, h×nh thøc che ®Ëy nh÷ng g× nh¬
bÈn bªn trong. §iỊu ®ã gióp ta kh¼ng ®Þnh Lª H÷u Tr¸c
kh«ng thiÕt tha g× víi danh lỵi, víi qun q cao sang.
- §ã lµ thµnh c«ng khi miªu t¶ con ngêi. Tõ quan Trun
chØ ®Õn quan Ch¸nh ®êng, tõ ngêi lÝnh khiªng vâng, cÇm
lâng ®Õn c¸c quan ngù y, tõ nh÷ng c« hÇu g¸i ®Õn nh÷ng phi
tÇn, mÜ n÷ ®Ịu hiƯn lªn rÊt râ. Nhng râ nhÊt lµ thÕ tư C¸n.
- Lèi vµo chç ë cđa vÞ chóa nhá: §i trong tèi om, qua n¨m ,
s¸u lÇn tríng gÊm.
- N¬i thÕ tư ngù: §Ỉt sËp vµng, c¾m nÕn to trªn gia ®ång,
bµy ghÕ ®ång s¬n son thiÕp vµng, nªm gÊm. Ngãt nghÐt
chơc ngêi ®øng hÇu chùc sau tÊm mµn che ngang s©n, cung
n÷ xóm xÝt.
- ThÕ tư thùc chÊt lµ cËu bÐ 5 ti mµ v©y quanh bao nhiªu
lµ vËt dơng gÊm vãc, lơa lµ vµng ngäc. TÊt c¶ bao chỈt lÊy
con ngêi. Ngêi th× ®«ng nhng tÊt c¶ ®Ịu im lỈng khiÕn cho
kh«ng khÝ trë nªn l¹nh lÏo, b¨ng gi¸. Bao trïm lªn c¸c mïi
phÊn son ngµo ng¹t nhng thiÕu sinh khÝ. Mét cËu bÐ bÞ qu©y

trßn, bäc kÝn trong c¸i tỉ kÐn vµng son.
- H×nh hµi vãc d¸ng:
+ MỈc ¸o ®á, ngåi trªn sËp vµng
+ BiÕt khen ngêi gi÷ phÐp t¾c " ¤ng nµy l¹y khÐo"
+ Cëi ¸o th×: "Tinh khÝ kh« hÕt, da mỈt kh«, rèn låi to, g©n
thêi xanh, ch©n tay gÇy gß...nguyªn khÝ ®· hao mßn, th¬ng
tỉn qu¸ møc...m¹ch l¹i tÕ, s¾c... ©m d¬ng ®Ịu bÞ tỉn h¹i..."
- ThÕ tư C¸n ®ỵc miªu t¶ b»ng con m¾t nh×n cđa mét vÞ lang
y tµi giái b¾t m¹ch, chÈn ®o¸n bƯnh. T¸c gi¶ võa t¶, võa
nhËn xÐt kh¸ch quan.ThÕ tư C¸n ®ỵc tai hiƯn thËt ®¸ng sỵ:
Tnh khÝ kh«, mỈt kh«, toµn nh÷ng ®êng nÐt cđa c¬ thĨ ®ang
chÕt. ChØ vµi nÐt miªu t¶ ®· hiƯn râ mét c¬ thĨ èm u. Ph¶i
ch¨ng cc sèng vËt chÊt qu¸ ®Çy ®đ, qu¸ møc giµu sang,
phó q nhng t¸t c¶ néi lùc bªn trong lµ tinh thÇn, ý chÝ,
nghÞ lùc, phÈm chÊt th× trèng rçng, nh÷ng tõ ng÷ ®èi xøng: "
mµn che - tríng phđ" víi ®iƯp ng÷ " qu¸ no.... qu¸ Êm". Céi
2
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
- Th¸i ®é cđa Lª H÷u Tr¸c
vµ phÈm chÊt cđa mét thÇy
lang ®ỵc thĨ hiƯn nh thÕ nµo

khi kh¸m bƯnh cho thÕ tư
C¸n?
- Em cã suy nghÜ g×?
- Theo em bót ph¸p ký sù
cđa t¸c gi¶ ®Ỉc s¾c nh thÕ
nµo? H·y ph©n tÝch nh÷ng
nÐt ®Ỉc s¾c ®ã?
III.Tỉng kÕt.
IV. Cđng cè kiÕn thøc,
dỈn dß.
ngn c¨n bƯnh TrÞnh C¸n lµ c¶ tËp ®oµn phong kiÕn cđa x·
héi ®µng ngoµi èm u kh«ng g× cøu v·n nỉi.
- Khi kh¸m bƯnh cho thÕ tư C¸n th¸i ®é cđa Lª H÷u Tr¸c
diƠn biÕn rÊt phøc t¹p.
+ Mét mỈt t¸c gi¶ chØ ra c¨n bƯnh cơ thĨ, nguyªn nh©n cđa
nã, mét mỈt ngÇm phª ph¸n: " v× thÕ tư ë trong chèn mµn
che tríng phđ, ¨n qu¸ no, mỈc qu¸ Êm nªn t¹ng phđ u ®i".
+ ¤ng rÊt hiĨu c¨n bƯnh cđa TrÞnh C¸n, ®a ra c¸ch ch÷a hỵp
lý, thut phơc nhng l¹i sỵ ch÷a cã hiƯu qu¶ ngay, chóa sÏ
tin dïng, bÞ c«ng danh trãi bc. §Ĩ tr¸nh ®ỵc, cø cÇm
chõng, dïng thc v« thëng v« ph¹t. Song lµm thÕ l¹i tr¸i
víi y ®øc, tr¸i víi l¬ng t©m, phơ lßng «ng cha. T©m tr¹ng Êy
gi»ng co xung ®ét. §©y lµ ý nghÜ rÊt ®¸ng q. Ci cïng
phÈm chÊt, l¬ng t©m trung thùc cđa ngêi thÇy thc ®·
th¾ng. Lª H÷u Tr¸c ®· g¹t sang mét bªn së thÝch cđa riªng
m×nh ®Ĩ lµm trßn tr¸ch nhiƯm. §iỊu ®ã chøng tá t¸c gi¶ lµ
mét thÇy thc giái cã kinh nghiƯm . ¤ng lÊy viƯc trÞ bƯnh
cøu ngêi lµ mơc ®Ých chÝnh, y ®øc Êy ai h¬n.
- Quan s¸t tØ mØ:
+ Quang c¶nh phđ chóa.

+ N¬i thÕ tư C¸n ë, c¶nh vËt díi ngßi bót kû sư cđa t¸c gi¶
tù ph¬i bµy.
- Ghi chÐp trung thùc gióp ngêi ®äc thÊy ®ỵc c¶nh Êy cã sù
bµi trÝ cđa giµu sang qun chøc:
+ Tõ viƯc ngåi chê ë phßng chỊ ®Õn b÷a c¬m s¸ng.
+ Tõ viƯc xem bƯnh cho thĨ rư ®Õn ghi ®¬n thc.
+ TÊt c¶ kh«ng cã mét chót h cÊu, chØ thÊy hiƯn thùc ®êi
sèng ®ỵc bãc t¸ch dÇn tõng m¶ng ngêi ®äc kh«ng thĨ dõng
l¹i ë bÊt cø chç nµo. C¸ch ghi chÐp còng nh tµi n¨ng quan
s¸t ®· t¹o ®ỵc sù tinh tÕ, s¾c s¶o ë mét vµi chi tiÕt, g©y Ên t-
ỵng khã quªn.
- §o¹n trÝch Vµo phđ chóa TrÞnh trÝch Thỵng kinh ký sù cđa
Lª H÷u Tr¸c võa mang ®Ëm gi¸ trÞ hiƯn thùc, võa thĨ hiƯn
phÈm chÊt cđa mét thÇy thc giµu tµi n¨ng cã b¶n lÜnh
thÝch sèng gÇn gòi chan hoµ víi thiªn nhiªn, kh«ng mµng
danh väng, st ®êi ch¨m lo gi÷ g×n y ®øc cđa m×nh.
- Víi tµi quan s¸t sù vËt, sù viƯc cïng víi c¸ch kĨ hÊp dÉn,
Lª H÷u Tr¸c ®· gãp phÇn kh¼ng ®Þnh vai trß, t¸c dơng cđa
thĨ ký ®èi víi hiƯn thùc ®êi sèng.
- Tham kh¶o phÇn ghi nhí ( SGK)
- Cho HS ph¸t biĨu suy nghÜ cđa m×nh sau khi häc xong bµi
Vµo phđ chóa TrÞnh. GV híng dÉn HS vµo nh÷ng néi dung
kiÕn thøc cÇn cđng cè: vỊ hiƯn thùc cc sèng trong phđ
chóa vµ th¸i ®é cđa t¸c gi¶ tríc hiƯn thùc, vỊ tµi n¨ng vµ y
®øc cđa Lª H÷u Tr¸c...
- VỊ nhµ so¹n: TiÕng ViƯt: Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn tiÕng
nãi c¸ nh©n.
3
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI

GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng

So¹n ngµy 06 th¸ng 09 n¨m 2007
TiÕt 2 : TiÕng viƯt:
Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi c¸ nh©n.
A. Mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS:
- N¾m ®ỵc biĨu hiƯn cđa c¸i chung trong ng«n ng÷ cđa x· héi vµ c¸i riªng trong lêi nãi cđa
c¸ nh©n, mèi t¬ng quan gi÷a chóng.
- N©ng cao n¨ng lùc lÜnh héi nh÷ng nÐt riªng trong ng«n ng÷ cđa c¸ nh©n, nhÊt lµ cđa c¸c
nhµ v¨n cã uy tÝn. §ång thêi rÌn lun ®Ĩ h×nh thµnh vµ n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o cđa c¸
nh©n, biÕt ph¸t huy phong c¸ch ng«n ng÷ c¸ nh©n khi sư dơng ng«n ng÷ chung.
- Võa cã ý thøc t«n träng nh÷ng quy t¾c ng«n ng÷ chung cđa x· héi, võa cã s¸ng t¹o, gãp
phÇn vµo sù ph¸t triĨn ng«n ng÷ cđa x· héi.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV nªu c©u hái, híng dÉn HS th¶o ln vµ tr¶ lêi.
C. Träng t©m.
- Lêi nãi - s¶n phÈm riªng cđa c¸ nh©n.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
1. KiĨm tra bµi cò: Theo em thÕ nµo lµ ng«n ng÷ chung ?
2. Giíi thiƯu bµi míi.
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiĨu chung

1. Ng«n ng÷ - tµi s¶n
chung cđa x· héi.
- GV gäi HS ®äc SGK
- T¹i sao ng«n ng÷ lµ tµi s¶n
chung cđa mét d©n téc, mét
céng ®ång x· héi?
2. TÝnh chung trong ng«n
ng÷.
- TÝnh chung trong ng«n
ng÷ cđa céng ®ång ®ỵc biĨu
hiƯn b»ng nh÷ng u tè
nµo?
- TÝnh chung trong ng«n
ng÷ céng ®ång cßn ®ỵc biĨu
hiƯn qua nh÷ng quy t¾c
nµo?
3. Lêi nãi - s¶n phÈm riªng
cđa c¸ nh©n.
- GV gäi HS ®äc SGK
- Em hiĨu thÕ nµo lµ lêi nãi
c¸ nh©n?
- C¸i riªng trong lêi nãi cđa
mçi ngêi ®ỵc biĨu lé ë
nh÷ng ph¬ng diƯn nµo?
- BiĨu hiƯn cơ thĨ nhÊt cđa
lêi nãi c¸ nh©n ë ai?
II. Cđng cè kiÕn thøc -
lun tËp - dỈn dß.
- Ph©n nhãm HS th¶o ln
c©u hái 1 vµ 2 SGK. GV gỵi

- Mn giao tiÕp ®Ĩ hiĨu biÕt nhau, d©n téc, céng ®ång x·
héi ph¶i cã mét ph¬ng tiƯn chung - ®ã lµ ng«n ng÷.
- Ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung cđa céng ®ång ®ỵc thĨ hiƯn qua
c¸c u tè, c¸c quy t¾c chung. C¸c u tè vµ quy t¾c Êy ph¶i
lµ cđa mäi ngêi trong céng ®ång x· héi míi t¹o ra sù thèng
nhÊt. V× vËy ng«n ng÷ lµ tµi s¶n chung.
- TÝnh chung trong ng«n ng÷ cđa céng ®ång ®ỵc biĨu hiƯn
qua c¸c u tè:
+ C¸c ©m vµ c¸c thanh: c¸c nguyªn ©m, c¸c dÊu thanh, c¸c
©m tiÕt, c¸c tõ cã nghÜa, c¸c ng÷ cè ®Þnh.
- §ã lµ ph¬ng thøc chun nghÜa tõ nghÜa gèc sang c¸c
nghÜa ph¸t sinh.
- C¸c quy t¾c t¹o c¸c kiĨu c©u: c©u ®¬n, c©u ®¬n ®Ỉc biƯt,
c©u ghÐp, c©u phøc.
- Khi nãi hc viÕt, mçi c¸ nh©n sư dơng ng«n ng÷ chung ®Ĩ
t¹o ra lêi nãi ®¸p øng yªu cÇu giao tiÕp.
- Lêi nãi c¸ nh©n lµ s¶n phÈm cđa mét ngêi nµo ®ã võa cã
u tè quy t¾c chung cđa ng«n ng÷, võa mang s¾c th¸i riªng
vµ phÇn ®ãng gãp cđa c¸ nh©n.
- Giäng nãi c¸ nh©n( trong, the thÐ, trÇm...) v× thÕ mµ ta
nhËn ra ngêi quen khi kh«ng thÊy mỈt.
- Vèn tõ ng÷ c¸ nh©n.
- Sù chun ®ỉi khi sư dơng tõ ng÷ chung.
- T¹o ra c¸c tõ míi.
- BiĨu hiƯn cơ thĨ nhÊt cđa lêi nãi c¸ nh©n lµ phong c¸ch
ng«n ng÷ c¸ nh©n cđa nhµ v¨n. Ta gäi chung lµ phong c¸ch.
VÝ dơ:
+ Nhµ th¬ Tè H÷u thĨ hiƯn phong c¸ch tr÷ t×nh chÝnh trÞ.
+ Th¬ Hå ChÝ Minh( NhËt ký trong tï) lµ kÕt hỵp gi÷a cỉ
®iĨn vµ hiƯn ®¹i.

4
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
ý híng dÉn.
* Bµi tËp 1:
- Tõ " th«i" ( tõ thø hai) ®ỵc nhµ th¬ dïng víi nghÜa míi:
nghÜa chÊm døt kÕt thóc cc ®êi.
* Bµi tËp 2:
- C¸c c©u ®Ịu s¾p xÕp ®éng tõ ®øng ë ®Çu c©u tríc bé phËn
chđ ng÷. Sù s¾p xÕp ®ã lµ c¸ch lµm riªng cđa t¸c gi¶ Hå
Xu©n H¬ng t¹o nªn ©m hëng m¹nh cho c©u th¬ vµ t« ®Ëm
c¸c h×nh tỵng th¬.
* VỊ nhµ «n tËp kiÕn thøc lµm bµi v¨n sè 1
So¹n ngµy 08 th¸ng 09 n¨m 2007
TiÕt 3,4: ViÕt bµi lµm v¨n sè 1: NghÞ ln x héi.·
A. Mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS :
- Cđng cè kiÕn thøc vỊ v¨n nghÞ ln ®· häc ë THCS vµ häc kú II cđa líp 10.
- ViÕt ®ỵc bµi nghÞ ln x· héi cã néi dung s¸t víi thùc tÕ cc sèng vµ häc tËp cđa HS
THPT.
B. §Ị ra:
§äc trun T©m C¸m, anh (chÞ) suy nghÜ g× vỊ cc ®Êu tranh gi÷ c¸i thiƯn vµ c¸i ¸c, gi÷a

ngêi tèt vµ kỴ xÊu trong x· héi xa vµ nay?
C. §¸p ¸n.
1. X¸c ®Þnh ®óng yªu cÇu cÇn nghÞ ln: Cc ®Êu tranh gi÷a c¸i thiƯn vµ c¸i ¸c, ngêi tèt
vµ kỴ xÊu lµ cc ®Êu tranh gian khỉ trong mäi thêi ®¹i. Nhng theo xu híng tiÕn bé, c¸i
thiƯn lu«n chiÕn th¾ng c¸i ¸c. Trun cỉ tÝch TÊm C¸m lµ sù minh chøng cho cc ®Êu
tranh Êy.
2. X¸c ®Þnh ln ®iĨm, ln cø vµ lùa chän c¸c thao t¸c lËp ln phï hỵp:
+ Trong cc ®Êu tranh ë trun cỉ tÝch TÊm C¸m, c« TÊm ®· ®èi diƯn víi nh÷ng thÕ lùc
nµo? C« TÊm ®· v¬n lªn nh thÕ nµo trong cc ®Êu tranh Êy? Lùa chän nh÷ng dÉn chøng
trong trun ®Ĩ chøng minh.
+ Trong cc sèng häc tËp, trong ®êi thêng, HS thêng ph¶i ®èi diƯn víi nh÷ng khã kh¨n
nµo? Mn tr¸nh khái nh÷ng ®iỊu xÊu, nh÷ng khã kh¨n Êy cÇn ph¶i lµm g×? Nªn dïng
nh÷ng dÉn chøng, c¸ch lËp ln nµo?
D. BiĨu ®iĨm.
- ý 1: 2 ®iĨm
- ý 2a: 4 ®iĨm
- ý 2b: 4 ®iĨm

5
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
So¹n ngµy 09 th¸ng 09 n¨m 2007

TiÕt 5: §äc v¨n: Tù t×nh ( Bµi II)
Hå Xu©n H¬ng
A. Mơc tiªu cÇn ®¹t.
Gióp HS:
- C¶m nhËn ®ỵc t©m tr¹ng võa bn tđi, võa phÉn t tríc t×nh c¶nh Ðo le vµ kh¸t väng
sèng, kh¸t väng h¹nh phóc cđa Hå Xu©n H¬ng.
- ThÊy ®ỵc tµi n¨ng nghƯ tht th¬ N«m cđa Hå Xu©n H¬ng: th¬ ®êng lt viÕt b»ng tiÕng
ViƯt, c¸ch dïng tõ ng÷, h×nh ¶nh gi¶n dÞ, giµu søc biĨu c¶m t¸o b¹o mµ tinh tÕ.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV híng dÉn HS ®äc th¶o ln, tr¶ lêi c©u hái.
C. träng t©m.
- Ph©n tÝch v¨n b¶n: Tù t×nh II.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
1. KiĨm tra bµi cò: N¬i ë vµ h×nh d¸ng cđa thÕ tư C¸n gỵi cho em suy nghÜ g×?
2. Giíi thiƯu bµi míi.
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiĨu chung
1. TiĨu dÉn.
- GV gäi HS ®äc tiĨu dÉn
SGK.
- Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vỊ
cc ®êi vµ sù nghiƯp th¬
v¨n cđa Hå Xu©n H¬ng?
2. V¨n b¶n.
- GV gäi HS ®äc SGK vµ
chó thÝch.
a. ThĨ lo¹i.
- Bµi th¬ viÕt theo thĨ lo¹i
g×?
b. Chđ ®Ị.

- X¸c ®Þnh chđ ®Ị cđa bµi
th¬?
II. §äc - hiĨu v¨n b¶n.
1. Nçi th¬ng m×nh trong c«
®¬n lỴ män.
- Nh©n vËt tr÷ t×nh ®ang ë
trong hoµn c¶nh nµo? Ph©n
tÝch nh÷ng tõ ng÷ nãi lªn
t©m tr¹ng ®ã?
- Em cã c¶m nhËn g× vỊ
nh÷ng lêi tr÷ t×nh Êy cđa
Xu©n H¬ng?
- Quª lµng Qnh §«i, Hun Qnh Lu, tØnh NghƯ An con
«ng Hå Phi DiƠn. N÷ sÜ cã ng«i nhµ riªng ë gÇn Hå T©y lÊy
tªn lµ Cỉ Ngut §êng.
+ §êng chång con lËn ®Ën, hai lÇn lÊy chång th× c¶ hai lÇn
lµm lỴ.
+Ci ®êi bµ ®i ngao du nhiỊu n¬i nhÊt lµ th¨n chïa chiỊn
vµ danh lam th¾ng c¶nh.
+ Bµ ®Ĩ l¹i tËp Lu H¬ng ký ®ỵc ph¸t hµnh n¨m 1964 víi 26
bµi th¬ ch÷ N«m vµ 24 bµi th¬ ch÷ H¸n.
- §©y lµ th¬ N«m ®êng lt. Bµi th¬ lµm theo thĨ thÊt ng«n
b¸t có.
- Bµi th¬ lµ nçi th¬ng m×nh trong c« ®¬n, lỴ män khao kh¸t
h¹nh phóc ti xu©n. §ång thêi thĨ hiƯn th¸i ®é bøt ph¸,
vïng vÉy mn tho¸t ra khái c¶nh ngé, mn v¬n lªn dµnh
h¹nh phóc nhng l¹i tut väng bn ch¸n.
§ªm khuya v¨ng v¼ng trèng canh dån
Tr¬ c¸i hång nhan víi níc non.
- " §ªm khuya" lµ thêi ®iĨm tõ nưa ®ªm cho ®Õn gÇn s¸ng.

Ngêi phơ n÷ Êy vÉn thao thøc chê ®ỵi.
- " Trèng canh dån" diƠn t¶ tiÕng trèng th«i thóc, gÊp g¸p.
§ã cßn lµ tiÕng trèng cđa t©m tr¹ng, nã diƠn t¶ sù chê ®ỵi
kh¾c kho¶i, tho¶ng thèt cđa ngêi phơ n÷ trong c¶nh lỴ män.
Nhng cµng chê ®ỵi cµng v« väng.
- " Tr¬ c¸i hång nhan" diƠn t¶ sù tr¬ träi, c« ®¬n. ThËt ®¸ng
bn tđi cho th©n phËn ngêi phơ n÷ trong c¶nh ®êi lỴ män.
- ThËt chua ch¸t vµ ®¾ng cay cho th©n phËn lỴ män. Nã béc
lé khao kh¸t ®Õn ch¸y báng vỊ h¹nh phóc vµ ti xu©n. C©u
th¬ kh«ng chØ lµ lêi tr÷ t×nh, kĨ nçi lßng m×nh mµ cßn th¬ng
nh÷ng ngêi cïng c¶nh ngé. ý nghÜa nh©n v¨n, tinh thÇn nh©n
®¹o cµng trë nªn s©u s¾c.
ChÐn rỵu h¬ng ®a say l¹i tØnh
VÇng tr¨ng bãng xÕ khut cha trßn
6
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
- Hai c©u 3,4 biĨu hiƯn t©m
sù g× cđa Xu©n H¬ng?
2. Th¸i ®é cđa nhµ th¬ vµ
sù thËt phđ phµng.
- GV gäi HS ®äc 4 c©u th¬

cßn l¹i.
- C©u th¬ 5,6 thĨ hiƯn th¸i
®é cđa nh©n vËt tr÷ t×nh nh
thÕ nµo? T¸c gi¶ diƠn t¶
b»ng c¸ch nµo?
- T©m tr¹ng cđa t¸c gi¶ qua
2 c©u th¬ ci?
- ý nghÜa c©u th¬ trong x·
héi phong kiÕn bÊy giê?
III. Tỉng kÕt - cđng cè.
- HS ®äc tham kh¶o phÇn
ghi nhí SGK.
- Mỵn rỵu ®Ĩ tiªu sÇu song cµng ng cµng tØnh, cµng tØnh
cµng sÇu.
- 'VÇng tr¨ng bãng xÕ" diƠn t¶ ti xu©n qua ®i mµ h¹nh
phóc cha cã. VÇng tr¨ng ®· " xÕ" l¹i " khut', VÇng tr¨ng
xÕ, khut h¼n lµ cha trßn.
Xiªn ngang mỈt ®Êt rªu tõng ®¸m
§©m to¹c ch©n m©y ®¸ mÊy hßn
- §ã lµ th¸i ®é bót ph¸, vïng vÉy cđa Xu©n H¬ng. Th¸i ®é
Êy ®ỵc diƠn t¶ b»ng h×nh ¶nh g©y Ên tỵng m¹nh mÏ.
+ C¸ch ®¶o ng÷ ®· t¹o ra c¸ch nãi m¹nh mÏ cđa th¸i ®é
kh«ng cam chÞu. PhÐp ®èi cđa c©u 5 vµ 6 gi÷a hai h×nh ¶nh:
"MỈt ®Êt/ ch©n m©y" kh¼ng ®Þnh th¸i ®é xÐ trêi v¹ch ®Êt cho
tho¶ nçi t øc, tđi hên. Mét t©m tr¹ng bÞ dån nÐn tõ than
thë ®Õn tøc tèi, mn ®Ëp ph¸, mn gi¶i tho¸t khái sù c«
®¬n, c¶nh ®êi lỴ män. §Êy lµ nÐt ®éc ®¸o, t¸o b¹o trong th¬
Hå Xu©n H¬ng.
Ng¸n nçi xu©n ®i xu©n l¹i l¹i
M¶nh t×nh san sỴ tÝ con con

- " Ng¸n" lµ sù ch¸n ng¸n, lµ tiÕng thë dµi ®Õn n·o rt.
- "xu©n ®i xu©n l¹i l¹i" quy lt cđa ®Êt trêi trë nªn nghiƯt
ng· víi cc ®êi, víi ti xu©n qua ®i cđa Hå Xu©n H¬ng.
- M¶nh t×nh Ýt ái bÞ san sỴ thËt téi nghiƯp. T¸c gi¶ dïng
nh÷ng tõ: "m¶nh", "tÝ" "con con" trong mét c©u th¬. C¸i nhá
bÐ, máng manh giêng nh kh«ng thĨ chia ®ỵc n÷a.
- Hai c©u th¬ ci nh mét lêi than th©n tr¸ch phËn cđa
nh÷ng ngêi phơ n÷ lµm lÏ trong x· héi phong kiÕn b¹c ¸c.
§ång thêi lµ tiÕng nãi ®ång c¶m víi nh÷ng ngêi phơ n÷
cïng c¶nh ngé. Lêi th¬ còng lµ tiÕng nãi bãc trÇn, kÕt téi x·
héi phong kiÕn tµn ¸c.
- Bµi th¬ diƠn t¶ t©m tr¹ng ®Çy m©u thn víi hoµn c¶nh. §ã
lµ kh¸t väng, qun hëng h¹nh phóc ti xu©n víi thùc t¹i
phò phµng. Trong bn tđi ngêi phơ n÷ g¾ng vỵt lªn trªn sè
phËn nhng ci cïng vÉn r¬i vµo bi kÞch.
- Sư dơng tõ ng÷ gi¶n dÞ, ®Ỉc s¾c( tr¬, xiªn ngang, ®©m to¹c,
tÝ con ccon), h×nh ¶nh giµu søc gỵi c¶m( tr¨ng khut cha
trßn, rªu xiªn ngang, ®¸ ®©m to¹c) nh»m diƠn t¶ tinh tÕ t©m
tr¹ng nh©n vËt tr÷ t×nh.
* VỊ nhµ so¹n bµi: C©u c¸ mïa thu( Thu ®iÕu) - Ngun
Khun.
* Rót kinh nghiƯm: Cho HS t×m hiĨu, so s¸nh sù gièng nhau
vµ kh¸c nhau gi÷ hai bµi th¬ Tù t×nh I vµ Tù t×nh II (Sù
gièng vµ kh¸c nhau ë ph¬ng diƯn néi dung vµ nghƯ tht)

7
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản

Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
So¹n ngµy 11 th¸ng 9 n¨m 2007
TiÕt 6: §äc v¨n: C©u c¸ mïa thu
( Thu ®iÕu )
Ngun Khun
A. Mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS:
- C¶m nhËn ®ỵc vỴ ®Đp cđa c¶nh thu ®iĨn h×nh cho mïa thu lµng c¶nh ViƯt Nam
vïng ®ång b»ng B¾c Bé.
- VỴ ®Đp t©m hån thi nh©n: tÊm lßng yªu thiªn nhiªn, quª h¬ng ®Êt níc, t©m tr¹ng
thêi thÕ.
- ThÊy ®ỵc tµi n¨ng th¬ n«m Ngun Khun víi bót ph¸p nghƯ tht t¶ c¶nh, t¶
t×nh, nghƯ tht gieo vÇn, sư dơng tõ ng÷.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV híng dÉn HS ®äc s¸ng t¹o, th¶o ln, tr¶ lêi c©u hái.
C. träng t©m.
- Ph©n tÝch, t×m hiĨu v¨n b¶n: C©u c¸ mïa thu.
D. TiÕn tr×nh bµi häc.
1. KiĨm tra bµi cò: H·y nªu c¶nh ngé vµ t©m tr¹ng cđa Hå Xu©n H¬ng qua bµi th¬
Tù t×nh II ?
2. Giíi thiƯu bµi míi:
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiĨu chung.
1. TiĨu dÉn.
- GV gäi HS ®äc tiĨu dÉn

SGK.
- Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vỊ
cc ®êi vµ sù nghiƯp th¬
v¨n Ngun Khun?
. V¨n b¶n:
- Nªu vÞ trÝ vµ ®Ị tµi bµi th¬?
II. §äc - hiĨu v¨n b¶n.
1. C¶nh thu.
- §iĨm nh×n cđa nhµ th¬ ë
®©u? C¶nh thu ®ỵc miªu t¶
qua nh÷ng chi tiÕt nµo?
- Em cã nhËn xÐt g× vỊ c¶nh
- Ngun Khun( 1835 - 1909) hiƯu lµ Q S¬n, sinh ë
hun ý Yªn, tØnh Nam §Þnh nhng lín lªn chđ u ë quª
néi, x· Yªn §ỉ, hun B×nh Lơc, tØnh Nam §Þnh.
- ¤ng sinh ra trong mét gia ®×nh nhµ nho nghÌo, ®Ëu c¶ cã
ba kú thi, lµm quan chØ h¬n 10 n¨m cßn chđ u lµ d¹y häc
ë quª nhµ. ¤ng lµ ngêi cã cèt c¸ch thanh cao, cã lßng yªu
níc, th¬ng d©n.
- Gi¸ trÞ néi dung vµ nghƯ tht: Th¬ Ngun Khun nãi
lªn t×nh yªu quª h¬ng, ®Êt níc, t×nh gia ®×nh, b¹n bÌ: ph¶n
¸nh cc sèng cđa nh÷ng con ngêi nghÌo khỉ: ch©m biÕm,
®¶ kÝch tÇng líp thèng trÞ.
- Thu ®iÕu n»m trong chïm th¬ thu( ba bµi). C¶ ba bµi ®Ịu
cã chung mét ®Ị tµi. Víi Ngun Khun, lµng c¶nh ViƯt
Nam nhÊt lµ ®ång b»ng B¾c Bé hiƯn lªn trong chïm th¬ thu
rÊt râ. Tiªu biĨu nhÊt lµ trong Thu ®iÕu.
- §iĨm nh×n cđa nhµ th¬ tõ ao thu l¹nh lÏo. §Ỉc ®iĨm cđa
vïng quª B×nh Lơc - Hµ Nam, vïng ®ång chiªm tròng nªn
l¾m ao, thun c©u trë nªn nhá bÐ. Tõ ®iĨm nh×n Êy nhµ th¬

quan s¸t vµ ghi l¹i:
+ Sãng biÕc gỵn rÊt nhĐ.
+ Mét chiÕc l¸ vµng rơng theo giã khÏ khµng.
+ Nh×n lªn trêi thu xanh cao, m©y l¬ lưng.
+ C¸c lèi ®i vµo lµng tróc, tre mäc xanh rên.
- NÐt riªng cđa lµng quª B¾c Bé, c¸i hån d©n gi· ®ỵc gỵi lªn
tõ khung c¶nh ao hĐp, tõ c¸nh bÌo, tõ ngâ tróc quanh co.
- C¶nh trong c©u c¸ mïa thu lµ c¶nh ®Đp nhng tÜnh lỈng vµ
®ỵm bn. Kh«ng gian tÜnh v¾ng ngêi, v¾ng tiÕng" ngâ tróc
quanh co kh¸ch v¾ng teo". C¸c chun ®éng rÊt nhĐ, rÊt khÏ
kh«ng ®đ t¹o ©m thanh: sãng h¬i gỵn, m©y l¬ lưng, l¸ khÏ
8
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
thu mµ t¸c gi¶ ®· miªu t¶?
2. T×nh thu.
- §»ng sau bøc tranh thu lµ
t©m tr¹ng g× cđa t¸c gi¶?
-Trong Thu ®iÕu t¸c gi¶ ®·
thĨ hiƯn nçi bn. V× sao
Ngun Khun bn?
III. Tỉng kÕt - Cđng cè.

1. VỊ néi dung.
-Nªu gi¸ trÞ néi dung t¸c
phÈm?
2. VỊ nghƯ tht.
- Nh÷ng ®Ỉc s¾c nghƯ tht
cđa bµi th¬?
®a. TiÕng c¸ ®íp måi cµng lµm t¨ng sù yªn ¾ng, tÜnh mÞch
cđa c¶nh vËt.
- Nãi chun c©u c¸ nhng thùc ra kh«ng chđ ý vµo viƯc c©u
c¸. Nãi c©u c¸ nhng thùc ra lµ ®Ĩ ®ãn nhËn trêi thu, c¶nh thu
vµo lßng.
- Câi lßng nhµ th¬ yªn tÜnh, v¾ng lỈng. TÜnh lỈng trong sù
c¶m nhËn ®é trong veo cđa níc, c¸i " h¬i gỵn tÝ" cđa sãng,
®é r¬i khe khÏ cđa l¸. §Ỉc biƯt sù tÜnh lỈng trong t©m hån
thi nh©n ®ỵc gỵi lªn mét c¸ch s©u s¾c tõ ©m thanh tiÕng c¸
®íp måi díi ch©n bÌo. C¸i ®éng rÊt nhá ë ngo¹i c¶nh gỵi
nªn sù tÜnh lỈng tut ®èi trong t©m tr¹ng.
- Kh«ng gian tÜnh lỈng ®em ®Õn sù c¶m nhËn vỊ mét nçi c«
qu¹nh, n khóc trong t©m hån nhµ th¬. Trong bøc tranh
c©u c¸ mïa thu xt hiƯn nhiỊu gam mµu xanh gỵi c¶m gi¸c
se l¹nh: ®é xanh trong cđa níc, ®é xanh biÕc cđa sãng, ®é
xanh ng¾t cđa trêi. C¸i se l¹nh cđa c¶nh thu, cđa ao thu, trêi
thu thÊm vµo t©m hån nhµ th¬ hay chÝnh c¸i l¹nh tõ t©m hån
nhµ th¬ lan to¶ ra c¶nh vËt. Qua bµi C©u c¸ mïa thu ngêi
®äc c¶m nhËn ë Ngun Khun mét t©m hån g¾n bã tha
thiÕt víi thiªn nhiªn ®Êt níc, mét tÊm lßng yªu níc thÇm
kÝn nhng kh«ng kÐm phÇn s©u s¾c.
- C¶nh mang vỴ ®Đp ®iĨn h×nh cho mïa thu lµng c¶nh ViƯt
Nam. C¶nh ®Đp nhng ph¶ng phÊt bn, võa ph¶n ¸nh t×nh
yªu thiªn nhiªn ®Êt níc, võa cho ta thÊy t©m sù thêi thÕ cđa

t¸c gi¶.
- Ng«n ng÷ trong c©u c¸ mïa thu gi¶n dÞ, trong s¸ng ®Õn kú
l¹, cã kh¶ n¨ng diƠn ®¹t nh÷ng biĨu hiƯn rÊt tinh tÕ cđa sù
vËt, nh÷ng n khóc thÇm kÝn rÊt khã d·i bµy cđa t©m tr¹ng.
§Ỉc biƯt vÇn" eo" - tù vËn, o¸i o¨m khã lµm ®ỵc Ngun
Khun sư dơng mét c¸ch rÊt thÇn t×nh.
- Th¬ xa khi viÕt vỊ mïa thu thêng dïng h×nh ¶nh íc lƯ: sen
tµn, cóc në, l¸ ng« ®ång rơng. Th¬ thu Ngun Khun ®·
cã nh÷ng nÐt vÏ hiƯn thùc h¬n, h×nh ¶nh, tõ ng÷ ®Ëm ®µ chÊt
d©n téc.
* DỈn dß: VỊ nhµ t×m hiĨu bµi: Ph©n tÝch ®Ị, lËp dµn ý bµi
v¨n nghÞ ln.

9
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
So¹n ngµy 12 th¸ng 9 n¨m 2007
TiÕt 7. Lµm v¨n:
Ph©n tÝch ®Ị, lËp dµn ý bµi v¨n nghÞ ln
A. mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS:
- N¾m v÷ng c¸ch ph©n tÝch vµ x¸c ®Þnh yªu cÇu cđa ®Ị bµi, c¸ch lËp ln dµn ý cho bµi

viÕt.
- Cã ý thøc vµ thãi quen ph©n tÝch ®Ị vµ lËp dµn bµi tríc khi lµm bµi.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV gỵi ý cho HS th¶o ln, tr¶ lêi c©u hái.
C. träng t©m.
- LËp dµn ý trong v¨n nghÞ ln.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
1. KiĨm tra bµi cò: Em h·y nªu nghƯ tht sư dơng h×nh ¶nh, tõ ng÷ cđa Ngun
Khun trong bµi th¬ C©u c¸ mïa thu?
2. Giíi thiƯu bµi míi.
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. Ph©n tÝch ®Ị.
- ThÕ nµo lµ ph©n tÝch ®Ị
v¨n? Cho vÝ dơ cơ thĨ.
- Ph©n tÝch ®Ị cã nh÷ng yªu
cÇu g×?
II. LËp dµn ý.
- ThÕ nµo lµ lËp dµn ý?
- Nªu yªu cÇu cđa lËp dµn
ý?
- PhÇn ®Ỉt vÊn ®Ị cã nhiƯm
vơ g×?
- Ph©n tÝch ®Ị v¨n lµ chØ ra nh÷ng yªu cÇu vỊ néi dung, thao
t¸c chÝnh vµ ph¹m vÞ dÉn chøng cđa ®Ị.
VÝ dơ: Trun KiỊu lµ tiÕng khãc cđa nhiỊu cung bËc.
+ TiÕng khãc cđa th©n phËn ®µn bµ.
+ TiÕng khãc cđa th©n x¸c bÞ ®µy ®äa.
+ TiÕng khãc cđa t×nh yªu tan vì.
+ VỊ h×nh thøc ta chØ ra thao t¸c chÝnh cđa ®Ị lµ ph©n tÝch,
chøng minh ngoµi ra cßn cã thao t¸c phơ nh b×nh gi¶ng,

b×nh ln.
+ VỊ ph¹m vi dÉn chøng cđa ®Ị bµi: Trun KiỊu cđa
Ngun Du.
- Tríc khi ph©n tÝch ®Ị ph¶i tiÕn hµnh ba thao t¸c:
+ §äc kü ®Ị.
+ G¹ch ch©n c¸c tõ quan träng (nh÷ng tõ ®ã chøa ®ùng ý
cđa ®Ị bµi)
+ Ng¨n vÕ nÕu cã. Ng¨n vÕ khi ®Ị ra cã c¸c cỈp quan hƯ tõ.
- LËp dµn ý cđa bµi v¨n nghÞ ln lµ nh»m thiÕt kÕ bè cơc
v¨n b¶n cho mét bµi tù ln. Nã gåm ba phÇn: ®Ỉt vÊn ®Ị,
gi¶i qut vÊn ®Ị vµ kÕt thóc vÊn ®Ị.
- Huy ®éng vèn hiĨu biÕt vỊ cc sèng, vỊ v¨n häc ®Ĩ cã c¸c
ý cơ thĨ, phong phó.
- KÕt hỵp víi nh÷ng thao t¸c cđa v¨n nghÞ ln ®Ĩ tr×nh bµy
c¸c ý theo trËt tù lo gÝc vµ thµnh nh÷ng ln ®iĨm, ln cóa
vµ ln chøng.
- §Ỉt vÊn ®Ị cã nhiƯm vơ giíi thiƯu ®èi tỵng( bµi th¬, ®o¹n
trÝch, c©u nãi, nh©n vËt...) mµ ®Ị yªu cÇu. C¸ch giíi thiƯu
ph¶i hÕt søc tù nhiªn. §ång thêi s¬ bé nªu kh¸i qu¸t nhËn
®Þnh c¬ b¶n vỊ ®èi tỵng Êy nh:
+ C¶m xóc chđ ®¹o vỊ bµi th¬, ®o¹n th¬.
+ B¶n chÊt cđa nh©n vËt.
10
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:

Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
- NhiƯm vơ cđa gi¶i qut
vÊn ®Ị?
- PhÇn kÕt thóc vÊn ®Ị cã
nhiƯm vơ g×?
II. Cđng cè - Lun tËp.
GV híng dÉn HS th¶o ln
tr¶ lêi c©u hái.
+ Néi dung c¬ b¶n cđa ®o¹n trÝch.
+ C¸i hay c¸i ®Đp cđa mét t¸c phÈm.
- C¨n cø vµo thao t¸c chÝnh cđa bµi viÕt ®Ĩ s¾p xÕp c¸c ý
theo trËt tù suy nghÜ. VÝ dơ:
Chøng minh: S¾p xÕp hƯ thèng c¸c dÉn chøng + lý lÏ (dÉn
chøng lµ chđ u).
Gi¶i thÝch: S¾p xÕp hƯ thèng c¸c lý lÏ + dÉn chøng( lý lÏ lµ
chđ u)
- Cã hai bíc:
+ Nh×n l¹i mét c¸ch hƯ thèng, c¬ b¶n quy tr×nh lµm viƯc ë
phÇn gi¶i qut vÊn ®Ị.
+ Nªu nh÷ng suy nghÜ vỊ bµi häc rót ra. Nã cã thĨ lµ bµi häc
vỊ t tëng, t×nh c¶m. Còng cã thĨ lµ s¸ng t¹o nghƯ tht.
*Bµi tËp 1:
- VÊn ®Ị cÇn nghÞ ln: Gi¸ trÞ hiƯn thùc s©u s¾c cđa ®o¹n
trÝch Vµo phđ chóa TrÞnh( trÝch Thỵng kinh ký sù cđa Lª
H÷u Tr¸c).
- Yªu cÇu vỊ néi dung:
+ Bøc tranh cơ thĨ, sinh ®éng vỊ cc sèng xa hoa nhng
thiÕu sinh khÝ cđa nh÷ng ngêi trong phđ chóa TrÞnh, tiªu

biĨu la thÕ tư TrÞnh C¸n.
+ Th¸i ®é phª ph¸n nhĐ nhµng mµ thÊm thÝa còng nh dù
c¶m vỊ sù suy tµn ®ang tíi gÇn cđa triỊu Lª - TrÞnh thÕ kû
XVIII.
- Yªu cÇu vỊ ph¬ng ph¸p: Sư dơng thao t¸c lËp ln ph©n
tÝch kÕt hỵp víi nªu c¶m nghÜ, dïng dÉn chøng trong v¨n
b¶n Vµo phđ chóa TrÞnh lµ chđ u.
* Bµi tËp 2:
- VÊn ®Ị cÇn nghÞ ln: Tµi n¨ng sư dơng ng«n ng÷ d©n téc
cđa Hå Xu©n H¬ng.
- Yªu cÇu vỊ néi dung:
+ Dïng v¨n tù N«m.
+ Sư dơng c¸c tõ ng÷ thn ViƯt ®¾c dơng.
+ Sư dơng h×nh thøc ®¶o trËt tù tõ trong c©u.
- Yªu cÇu vỊ ph¬ng ph¸p: Sư dơng thao t¸c lËp ln ph©n
tÝch kÕt hỵp víi b×nh ln; dÉn chøng th¬ Hå Xu©n H¬ng lµ
chđ u.
* DỈn dß: VỊ nhµ t×m hiĨu bµi: Thao t¸c lËp ln ph©n tÝch.

11
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng

So¹n ngµy 14 th¸ng 9 n¨m 2007
TiÕt 8. Lµm v¨n: thao t¸c lËp ln ph©n tÝch
A. mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS:
- N¾m ®ỵc nh÷ng mơc ®Ých vµ yªu cÇu cđa thao t¸c lËp ln ph©n tÝch.
- BiÕt c¸ch ph©n tÝch mét vÊn ®Ị chÝnh trÞ, x· héi hc v¨n häc.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV gỵi ý cho HS th¶o ln, tr¶ lêi c©u hái.
C. Träng t©m bµi häc.
Mơc ®Ých, yªu cÇu cđa thao t¸c lËp ln.
D. tiÕn tr×nh d¹y häc.
1. KiĨm tra bµi cò: Anh(chÞ) h·y nªu qu¸ tr×nh lËp dµn ý cho bµi v¨n nghÞ ln?
2. Giíi thiƯu bµi míi:
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiĨu chung.
1. Kh¸i niƯm.
- HS ®äc SGK.
2. Mơc ®Ých, yªu cÇu cđa
thao t¸c lËp ln ph©n
tÝch.
- GV cho HS ®äc ®o¹n trÝch
cđa Hoµi Thanh ë mơc1
SGK vµ thùc hiƯn c¸c yªu
cÇu nªu sau ®ã.

-Tõ VD trªn, h·y nªu mơc
®Ých cđa lËp ln ph©n tÝch?
- LËp ln ph©n tÝch cã
nh÷ng yªu cÇu nh thÕ nµo?
3. C¸ch ph©n tÝch.

- GV yªu cÇu HS ph©n tÝch
mét sè ®o¹n v¨n nh»m ph¸t
hiƯn c¸ch thøc ph©n tÝch.
- H·y chØ ra c¸ch ph©n chia
®èi tỵng trong ®o¹n v¨n?
Gỵi ý:
- Ln ®iĨm (ý kiÕn, quan niƯm) ®ỵc thĨ hiƯn trong ®o¹n
v¨n: Së Khanh lµ kỴ bÈn thØu, bÇn tiƯn, ®¹i diƯn cđa sù ®åi
b¹i trong x· héi Trun KiỊu.
- C¸c ln cø lµm s¸ng tá cho ln ®iĨm (c¸c u tè ®ỵc
ph©n tÝch):
+ Së Khanh sèng b»ng nghỊ ®åi b¹i, bÊt chÝnh.
+ Së Khanh lµ kỴ ®åi b¹i nhÊt trong nh÷ng kỴ lµm c¸i nghỊ
®åi b¹i, bÊt chÝnh ®ã: gi¶ lµm ngêi tư tÕ ®Ĩ ®¸nh lõa mét ng-
êi con g¸i ng©y th¬, hiÕu th¶o,trë mỈt mét c¸ch tr¬ tr¸o, th-
êng xuyªn lõa bÞp, tr¸o trë.
- Thao t¸c ph©n tÝch kÕt hỵp chỈt chÏ víi tỉng hỵp: Sau khi
ph©n tÝch chi tiÕt bé mỈt lõa bÞp, tr¸o trë cđa Së Khanh, ngêi
lËp ln ®· tỉng hỵp vµ kh¸i qu¸t b¶n chÊt cđa h¾n:" møc
cao nhÊt cđa t×nh h×nh ®åi b¹i trong x· héi nµy"
- ThÊy ®ỵc b¶n chÊt, mèi quan hƯ, gi¸ trÞ cđa ®èi tỵng ph©n
tÝch.
- Nhê ph©n tÝch ngêi ta cßn ph¸t hiƯn ra m©u thn hay
®ång nhÊt cđa sù viƯc, sù vËt, gi÷a lêi nãi vµ viƯc lµm, gi÷a
h×nh thøc vµ néi dung, gi÷a bªn trong vµ bªn ngoµi.
- Khi ph©n tÝch bao giê còng ph¶i kÕt hỵp gi÷a néi dung vµ
h×nh thøc. Bëi kh«ng cã néi dung nµo tån t¹i ngoµi h×nh
thøc. Néi dung nµo còng ®ỵc chë b»ng h×nh thøc nhÊt ®Þnh.
Gỵi ý: Ng÷ liƯu(1) mơc II.
- Ph©n tÝch theo quan hƯ néi bé cđa ®èi tỵng: ®ång tiỊn võa

cã t¸c dơng tèt, võa cã t¸c dơng xÊu(søc m¹nh t¸c oai t¸c
qu¸i)
- Ph©n tÝch theo quan hƯ kÕt qu¶ - nguyªn nh©n:
+ Ngun Du chđ u vÉn nh×n vỊ mỈt t¸c h¹i cđa ®ång tiỊn
(kÕt qu¶).
+ V× mét lo¹t hµnh ®éng gian ¸c, bÊt chÝnh ®Ịu do ®ång tiỊn
12
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
- Mèi quan hƯ gi÷a ph©n
tÝch vµ tỉng hỵp cđa c¸c
®o¹n v¨n ®ã?
II. Cđng cè - Lun tËp.
- Ph©n 4 nhãm HS theo 4 tỉ
th¶o ln. GV híng dÉn,
®¸nh gi¸ nhËn xÐt.
chi phèi...(gi¶i thÝch nguyªn nh©n).
- Ph©n tÝch theo quan hƯ nguyªn nh©n - kÕt qu¶:
+ Ph©n tÝch søc m¹nh t¸c qu¸i cđa ®ång tiỊn
+ Th¸i ®é phª ph¸n vµ khinh bØ cđa Ngun Du khi nãi ®Õn
®ång tiỊn.
- Trong qu¸ tr×nh lËp ln, ph©n tÝch lu«n g¾n liỊn víi kh¸i

qu¸t tỉng hỵp: Søc m¹nh cđa ®ång tiỊn, th¸i ®é, c¸ch hµnh
xư cđa c¸c tÇng líp x· héi ®èi víi ®ång tiỊn vµ th¸i ®é cđa
Ngun Du ®èi víi x· héi ®è.
- Tham kh¶o phÇn ghi nhí SGK.
* Nhãm 1,2. Bµi tËp 1a.
* Nhãm 3, 4. Bµi tËp 1b.
* DỈn dß: VỊ nhµ so¹n bµi : Th¬ng Vỵ - Tó X¬ng.
So¹n ngµy 15 th¸ng 9 n¨m 2007
TiÕt 9. §äc v¨n: Th¬ng vỵ
TrÇn TÕ X¬ng
A. mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS:
- C¶m nhËn h×nh ¶nh bµ Tó: vÊt v¶, ®¶m ®ang, th¬ng yªu vµ lỈng lÏ hi sinh v× chång v× con.
- ThÊy ®ỵc t×nh c¶m th¬ng yªu, q träng cđa TrÇn TÕ X¬ng dµnh cho ngêi vỵ. Qua nh÷ng
lêi tù trµo, thÊy ®ỵc vỴ ®Đp nh©n c¸ch vµ t©m sù cđa nhµ th¬.
- N¾m ®ỵc nh÷ng thµnh c«ng vỊ nghƯ tht cđa bµi th¬: tõ ng÷ gi¶n dÞ, giµu søc biĨu c¶m,
vËn dơng h×nh ¶nh, ng«n ng÷ v¨n häc d©n gian, sù kÕt hỵp gi÷a giäng ®iƯu tr÷ t×nh vµ tù
trµo.
B. c¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV híng dÉn HS ®äc s¸ng t¹o, th¶o ln, tr¶ lêi c©u hái.
C. Träng t©m.
§äc - hiĨu v¨n b¶n.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
1. KiĨm tra bµi cò: C¶nh thu vµ t©m tr¹ng cđa t¸c gi¶ qua bµi th¬: C©u c¸ mïa thu- Ngun
Khun?
2. Giíi thiƯu bµi míi:
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiĨu chung.
1. TiĨu dÉn.
- HS ®äc SGK.

- Nªu nh÷ng nÐt chÝnh vỊ
cc ®êi vµ sù nghiƯp s¸ng
t¸c cđa TrÇn TÕ X¬ng.
2. Bè cơc.
- V¨n b¶n ®ỵc bè cơc nh thÕ
nµo theo thĨ th¬ §êng lt?
II. §äc - hiĨu v¨n b¶n.
1. H×nh ¶nh bµ Tó.
- TrÇn TÕ X¬ng (1870 - 1906) thêng gäi lµ Tó X¬ng, quª
phêng VÞ Hoµng, thµnh phè Nam §Þnh.
- S¸ng t¸c cđa Tó X¬ng gåm hai m¶ng: trµo phóng vµ tr÷
t×nh.
- Tó X¬ng cã nhiỊu bµi th¬ viÕt vỊ bµ Tó nhng Th¬ng Vỵ lµ
mét trong nh÷ng bµi th¬ tiªu biĨu h¬n c¶.
- Bèn c©u trªn: H×nh ¶nh bµ Tó hiƯn lªn rÊt chÞu th¬ng, chÞu
khã, tÇn t¶o, ®¶m ®ang.
- Bèn c©u cßn l¹i: Th¸i ®é cđa Tó X¬ng ®èi víi ngêi vỵ cđa
m×nh vµ x· héi ®¬ng thêi.
13
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
- H×nh ¶nh bµ Tó ®ỵc miªu

t¶ qua nh÷ng chi tiÕt h×nh
¶nh nµo?
- Tõ "víi" vµ nhÞp th¬ cã t¸c
dơng diƠn t¶ ®iỊu g×?
-H·y chØ ra nh÷ng nÐt ®Ỉc
s¾c vỊ h×nh ¶nh th¬ qua hai
c©u th¬ tiÕp?
- T×nh c¶m cđa «ng Tó nh
thÕ nµo khi miªu t¶ nçi vÊt
v¶ cđa bµ Tó?
2. Th¸i ®é cđa t¸c gi¶.
-C¸ch nãi cđa t¸c gi¶ cã g×
®Ỉc biƯt?
- Th¸i ®é cđa «ng Tó ®ỵc
miªu t¶ b»ng c¸ch nµo?
H×nh ¶nh bµ Tó trong c¶m
nhËn cđa «ng Tó?
- Hai c©u kÕt t¸c gi¶ chưi
thãi ®êi. Nhng cßn híng tíi
ai n÷a? C¶m nhËn cđa em
nh thÕ nµo?
-Qua bµi th¬ ta nhËn ra Tó
- Bµ Tó hiƯn lªn qua tõ ng÷, h×nh ¶nh:
+ Quanh n¨m: diƠn t¶ thêi gian hÕt ngµy nµy sang ngµy
kh¸c, th¸ng nµy sang th¸ng kh¸c...
+ Mom s«ng: m« ®Êt nh« ra bªn c¹nh bê s«ng, ba bỊ tiÕp
gi¸p víi níc cã thĨ sơt lë bÊt cø lóc nµo.
- Lùa chän chi tiÕt vỊ thêi gian, kh«ng gian, Tó X¬ng ®· ghi
nhËn c«ng lao vÊt v¶, vµ cã c¶ sù nguy hiĨm cđa bµ Tó.
+ Tõ "víi" nh mét c¸n c©n, kÕt hỵp víi nhÞp th¬ :

Nu«i ®đ n¨m con / víi mét chång
- DiƠn t¶ g¸nh nỈng ®«i vai, mét bªn lµ chång, mét bªn lµ
con. Tó X¬ng thÊy m×nh nh bÊt lùc, lµ g¸nh nỈng cđa ngêi
vỵ,¨n b¸m vỵ, c«ng lao cđa bµ Tó. C¶ ®êi hi sinh v× chång v×
con.
LỈn léi th©n cß khi qu¶ng v¾ng
Eo sÌo mỈt níc bi ®ß ®«ng
- NghƯ tht ®èi:
+ Mét bªn lµ sù v¾ng vỴ c«i cót, c« ®¬n cđa th©n cß lỈn léi.
+ Mét bªn lµ ®«ng ngêi eo sÌo lêi qua tiÕng l¹i, tranh giµnh,
bu«n b¸n.
- H×nh ¶nh con cß trong ca dao ®ỵc t¸c gi¶ vËn dơng s¸ng
t¹o.
- "LỈn léi th©n cß" lµ h×nh ¶nh ®Ëm nÐt vỊ nçi vÊt v¶ mµ bµ
Tó ph¶i tr¶i qua ®Ĩ lo l¾ng cho gia ®×nh víi b¶y miƯng ¨n
mµ «ng chång ch¼ng ®ì ®Çn g× ®ỵc - Bµ Tó thËt ®¶m ®ang.

- ¤ng Tó ®· nhËn thøc ®ỵc nçi vÊt v¶ vµ sù ®¶m ®ang qu¸n
xun cđa ngêi vỵ t¶o tÇn. ë thêi Êy mét «ng chång "dµi lng
tèn v¶i" l¹i tù do phãng tóng trong ¨n ch¬i mµ c¶m nhËn ®ỵc
c«ng lao cđa ngêi vỵ còng lµ ngêi hiÕm cã.
- B»ng c¸ch nãi d©n gian:
+ Mét duyªn, hai nỵ.
+ N¨m n¾ng, mêi ma...
- "Duyªn" cã mét mµ "nỵ" l¹i gÊp ®«i thµnh ra nỵ nhiỊu,
duyªn Ýt "©u ®µnh phËn" vµ "d¸m qu¶n c«ng" kh«ng chØ lµ
an phËn mµ lµ sù cam chÞu ®Õn nhËn nhơc. §øc hi sinh cđa
bµ Tó nãi riªng vµ phơ n÷ ViƯt Nam nãi chung qua tiÕng nãi
h»ng ngµy ®· n©ng lªn thµnh ý nghÜa kh¸i qu¸t. C¸ch nãi
d©n gian ®ỵc ®a vµo th¬ rÊt tù nhiªn:"n¨m n¾ng mêi ma" sù

vÊt v¶ cø t¨ng vät lªn.
- T¸c gi¶ chưi thãi ®êi :
+ Thãi ®êi: ®êi sèng tù nã ph« bµy nh÷ng g× xÊu xa.
+ B¹c: sù b¹c bÏo cđa thãi ®êi. Cßn cã nghÜa lµ ¨n ë ®èi xư
víi nhau kh«ng cã hËu, thiÕu thủ chung.
- Râ rµng Tó X¬ng chưi ®êi. §êi bao gåm tÊt c¶ nh÷ng ngêi
®µn «ng nµo b¹c bÏo víi vỵ con, Ýt quan t©m, thiÕu tr¸ch
nhiƯm víi vỵ m×nh. §êi cßn cã thĨ lµ c¶ x· h«i thùc d©n nưa
phong kiÕn lóc bÊy giê. X· héi ®· ®Ì nỈng lªn cc sèng
cđa ngêi phơ n÷.
- Ngêi cã lçi, cã khut ®iĨm nhËn ra lçi lÇm cđa m×nh ch¾c
14
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
X¬ng lµ ngêi cã nh©n c¸ch
nh thÕ nµo?
III. Cđng cè - Lun tËp.
(Chia nhãm HS th¶o ln) -
Nªu nh÷ng gi¸ trÞ vỊ néi
dung vµ nghƯ tht cđa bµi
th¬?
ch¾n kh«ng ph¶i ngêi xÊu. Tó X¬ng biÕt c«ng lao vỵ, biÕt

th¬ng yªu, tr©n träng ngêi vỵ yªu q cđa m×nh. §ã lµ nÐt
®Đp trong nh©n c¸ch cđa Tó X¬ng.
* VỊ néi dung: T×nh th¬ng yªu, q träng cđa Tó X¬ng thĨ
hiƯn qua sù thÊu hiĨu nçi vÊt v¶, gian tru©n vµ nh÷ng ®øc
tÝnh cao ®Đp cđa bµ Tó. Tõ h×nh ¶nh bµ Tó trong bµi th¬, liªn
hƯ thÊy ®ỵc nÐt ®Đp trun thèng cđa ngêi phơ n÷ ViƯt Nam.
Qua bµi th¬, ngêi ®äc kh«ng nh÷ng thÊy h×nh ¶nh bµ Tó mµ
cßn thÊy ®ỵc nh÷ng t©m sù vµ vỴ ®Đp nh©n c¸ch Tó X¬ng.
* VỊ nghƯ tht: Tõ ng÷ gi¶n dÞ, giµu søc biĨu c¶m, vËn
dơng s¸ng t¹o h×nh ¶nh, ng«n ng÷ v¨n häc d©n gian.
* DỈn dß:VỊ nhµ so¹n bµi: Khãc D¬ng khuª, VÞnh khoa thi
h¬ng.
* Rót kinh nghiƯm: Cho HS su tÇm mét sè bµi th¬ cđa c¸c
t¸c gi¶ hiƯn ®ai viÕt vỊ vỵ ®Ĩ nh»m so s¸nh ®èi chiÕu.

So¹n ngµy 15 th¸ng 9 n¨m 2007
TÕt 10. §äc thªm: Khãc D¬ng Khuª
Ngun Khun
A. mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS hiĨu:
- Bµi th¬ lµ tiÕng khãc, ®ã lµ tiÕng khãc cđa mét ngêi b¹n g¾n bã th©n thiÕt cđa t¸c gi¶.
- §»ng sau tiÕng khãc Êy thĨ hiƯn t©m tr¹ng, thêi thÕ cđa t¸c gi¶.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV híng dÉn HS ®äc s¸ng t¹o, th¶o ln, tr¶ lêi c©u hái.
C. Träng t©m.
§äc - hiĨu v¨n b¶n
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
Híng dÉn häc thªm:
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. TiĨu dÉn.

GV gäi HS ®äc tiĨu dÉn
SGK.
- Nªu néi dung chÝnh cđa
phÇn tiĨu dÉn?
II. §äc - hiĨu v¨n b¶n.
Ph©n nhãm HS th¶o ln
theo chïm c©u hái.
- HS th¶o ln tr¶ lêi. GV
híng dÉn, ®¸nh gi¸.
* Nhãm 1.
- Ngun Khun - D¬ng Khuª lµ hai ngêi b¹n th©n.
- C¶ hai cïng lµm quan nhng cã c¸ch xư sù kh¸c nhau.
- Tuy nhiªn gi÷a hai ngêi vÉn gi÷ mét t×nh b¹n thủ chung,
g¾n bã.
- N¨m 1902 D¬ng Khuª mÊt, Ngun Khun xóc ®éng ®·
lµm bµi th¬ nµy khãc b¹n.
* C©u hái: Theo anh (chÞ), bµi th¬ nµy cã thĨ chia thµnh mÊy
®o¹n? Néi dung cđa tõng ®o¹n lµ g×?
Gỵi ý:
- Bµi th¬ ®ỵc viÕt theo dßng c¶m xóc cđa t¸c gi¶. V× vËy, bµi
th¬ cã thĨ chia thµnh 4 ®o¹n:
+ 2 c©u ®Çu: Tin b¹n mÊt ®Õn ®ét ngét.
+ 12 c©u tiÕp theo: Sù håi tëng vỊ nh÷ng kØ niƯm thêi xu©n
xanh, cha thµnh ®¹t.
+ 8 c©u tiÕp: VỊ Ên tỵng trong lÇn gỈp ci cïng, lóc c¶ hai
15
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản

Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng

* Nhãm 2.
* Nhãm 3.
* Nhãm 4.
®· m¹n chiỊu, xÕ bãng.
+ 16 c©u cßn l¹i: Néi ®au kh«n t¶ lóc b¹n "ra ®i"
* C©u hái: T×nh b¹n th¾m thiÕt, thủ chung gi÷a hai ngêi ®-
ỵc thĨ hiƯn nh thÕ nµo?
Gỵi ý:
- T×nh b¹n th¾m thiÕt, thủ chung gi÷a hai ngêi ®ỵc t¸c gi¶
diƠn ®¹t qua sù vËn ®éng cđa c¶m xóc th¬.
+ §Çu tiªn lµ nçi ®au khi nghe tin b¹n qua ®êi. C©u th¬ "B¸c
D¬ng th«i ®· th«i råi" lµ tiÕng kªu th¬ng ®ét ngét, thÊt
väng...
+ T×nh b¹n th¾m thiÕt, thủ chung gi÷a hai ngêi cßn ®ỵc cơ
thĨ ho¸ qua ®o¹n th¬ thø hai. §ã lµ nh÷ng kØ niƯm vỊ mét
thêi ®Ìn s¸ch nh÷ng thó ch¬i...
+ T×nh b¹n Êy cßn ®ỵc thĨ hiƯn trong ®o¹n kÕt, diƠn t¶ nçi
®au cđa t¸c gi¶ khi b¹n kh«ng cßn n÷a. Nçi ®au ®ỵc diƠn ra
ë nhiỊu cung bËc: lóc ®ét ngét, lóc ngËm ngïi, lun tiÕc,
lóc l¾ng ®äng nçi ®au dån hÕt c¶ vµo lßng.
* C©u hái: §©y lµ bµi th¬ cã nghƯ tht tu tõ ®Ỉc s¾c. H·y
ph©n tÝch nh÷ng biƯn ph¸p nghƯ tht tu tõ thĨ hiªn nçi lßng
trèng v¾ng cđa nhµ th¬ khi b¹n qua ®êi?

Gỵi ý:
- Bµi th¬ sư dơng nhiỊu biƯn ph¸p tu tõ:
+ C¸ch nãi gi¶m: B¸c D¬ng th«i ®· th«i råi.
+ BiƯn ph¸p nh©n ho¸: Níc m©y man m¸c ...
+ C¸ch nãi so s¸nh: Ti giµ h¹t lƯ nh s¬ng.
+ C¸ch sư dơng lèi liƯt kª: Cã lóc, cã khi... nh»m t¸i hiƯn
nh÷ng kØ niƯm vỊ t×nh b¹n th©n thiÕt vµ tÊm lßng cđa nhµ
th¬ ®èi víi b¹n.
* C©u hái: Nªu c¶m nhËn cđa em vỊ t×nh b¹n ®ỵc thĨ hiƯn
trong bµi : Khãc D¬ng Khuª?
Gỵi ý:
- HS cã nh÷ng c¶m nhËn ë nh÷ng cung bËc kh¸c nhau. Tuy
nhiªn cÇn kh¼ng ®Þnh ®©y lµ mét trong nh÷ng bµi th¬ khãc
b¹n tiªu biĨu nhÊt trong v¨n häc ViƯt Nam.
* DỈn dß: VỊ nhµ t×m hiĨu bµi th¬: VÞnh khoa thi h¬ng.

16
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản


Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
So¹n ngµy 16 th¸ng 9 n¨m 2007
TiÕt 11. §äc thªm: VÞnh khoa thi h¬ng
TrÇn TÕ X¬ng

A. mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS hiĨu:
- Bµi th¬ tiªu biĨu cho m¶ng th¬ trµo phóng cđa Tó X¬ng.
- HiƯn thùc nhèn nh¸o « hỵp cđa x· héi thùc d©n nưa phong kiÕn thêi ®ã.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV híng dÉn HS ®äc s¸ng t¹o, th¶o ln, tr¶ lêi c©u hái.
C. Träng t©m.
§äc - hiĨu v¨n b¶n
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
Híng dÉn häc thªm:
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. TiĨu dÉn.
- §Ị tµi vµ hoµn c¶nh ra ®êi
cđa bµi th¬?
II. §äc - hiĨu v¨n b¶n.
Ph©n nhãm HS th¶o ln
theo chïm c©u hái.
- HS th¶o ln tr¶ lêi. GV
híng dÉn, ®¸nh gi¸.
* Nhãm 1.
* Nhãm 2.
* Nhãm 3:
- LƠ xíng danh khoa thi n¨m §inh DËu - thc ®Ị tµi thi cư,
thĨ hiƯn th¸i ®é mØa mai, phÉn t cđa nhµ th¬ ®èi víi chÕ
®é thi cư ®¬ng thêi.
* C©u hái: Hai c©u ®Çu cho thÊy k× thi cã g× kh¸c thêng?
Gỵi ý:
- Hai c©u më ®Çu cã tÝnh tù sù, nh»m kĨ l¹i cc thi. Míi
®äc c©u th¬ më ®Çu thÊy kh«ng cã g× ®Ỉc biƯt: k× thi më
theo ®óng th«ng lƯ"Ba n¨m më mét khoa". Nhng ®Õn c©u

th¬ thø hai th× sù bÊt thêng ®· béc lé râ trong c¸ch tỉ chøc:
"Trêng Nam thi lÉn víi trêng Hµ". Tõ lÉn ®· diƠn t¶ ®ỵc sù
« hỵp, lén l¹o trong thi cư.
* C©u hái: Anh (chÞ) cã nhËn xÐt g× vỊ h×nh ¶nh sÜ tư vµ
quan trêng? Tõ hai c©u th¬ 3 vµ 4, anh(chÞ) cã c¶m nhËn nh
thÕ nµo vỊ c¶nh thi cư lóc bÊy giê?
Gỵi ý:
-T¸c gi¶ chó ý miªu t¶ ®ỵc hai ®èi tỵng chđ u nhÊt trong
c¸c kú thi: sÜ tư( ngêi ®i thi) vµ quan trêng( ngêi coi thi).
BiƯn ph¸p ®¶o ngò " l«i th«i sÜ tư", t¸c gi¶ võa nhÊn m¹nh
®Õn sù lm thm, kh«ng gän gµng, võa kh¸i qu¸t ®ỵc
nh÷ng h×nh ¶nh sÜ tư trong kú thi Êy. §ã lµ h×nh ¶nh kh¸i
qu¸t ®ỵc sù sa sót vỊ" nho phong sÜ khÝ" do sù « hỵp, nhèn
nh¸o cđa x· héi ®a l¹i.
- H×nh ¶nh quan trêng" Ëm miƯng thÐt loa" gỵi lªn c¸i oai
nhng lµ c¸i oai cè t¹o ra. Tõ "Ëm " biĨu ®¹t ©m thanh cđa
tiÕng nãi nhng bÞ c¶n l¹i trong cỉ häng ®· kh¼ng ®Þnh c¸i
oai " vê" cđa quan trêng. BiƯn ph¸p ®¶o ng÷ " Ëm quan
trêng" còng ®· gióp ngêi ®äc thÊy ®ỵc tÝnh chÊt lén xén cđa
kú thi.
* C©u hái: Ph©n tÝch h×nh ¶nh quan sø, bµ ®Çm vµ søc m¹nh
ch©m biÕm, ®¶ kÝch cđa biƯn ph¸p nghƯ tht ®èi ë hai c©u 5
vµ 6.
Gỵi ý:
17
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
TRƯỜNG THPT NGUYỄN TRÃI
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản
GIÁO ÁN MÔN NGỮ VĂN 11 - Cơ bản

Giáo viên soạn:
Giáo viên soạn:
Vũ Bá Hùng
Vũ Bá Hùng
* Nhãm 4:
- §èi lËp l¹i víi h×nh ¶nh sÜ tư vµ quan trêng lµ h×nh ¶nh
quan sø vµ bµ ®Çm. Hai nh©n vËt nµy ®ỵc ®ãn tiÕp rÊt linh
®×nh " cê c¾m rỵp trêi". BiƯn ph¸p ®¶o ng÷ kÕt hỵp víi nghƯ
tht ®èi ®· ®ỵc vËn dơng mét c¸ch triƯt ®Ĩ, t¹o nªn søc
m¹nh ®· kÝch, ch©m biÕm d÷ déi, s©u cay: cê tríc, ngêi sau,
v¸y tríc, ngêi sau. Tó X¬ng ®· ®em "cê" che ®Çu quan sø
®èi víi " v¸y" bµ ®Çm t¹o nªn mét tiÕng cêi nhng Èn trong
®ã còng kh«ng Ýt nçi xãt xa.
* C©u hái: Ph©n tÝch t©m tr¹ng, th¸i ®é cđa t¸c gi¶ tríc c¶nh
tỵng trêng thi. Lêi nh¾n gäi cđa Tó X¬ng ë hai c©u th¬ ci
cã ý nghÜa t tëng g×?
Gỵi ý:
- Hai c©u kÕt chun ®ỉi giäng ®iƯu tõ mØa mai, ch©m biÕm
sang tr÷ t×nh. §ã lµ lêi kªu gäi, ®¸nh thøc l¬ng tri. C©u hái
phiÕm chØ " nh©n tµi ®Êt B¾c nµo ai ®ã" kh«ng chØ híng ®Õn
c¸c sÜ tư thi n¨m ®ã mµ cßn lµ nh÷ng ngêi ®ỵc xem lµ "
nh©n tµi ®Êt B¾c", h·y " ngo¶nh cỉ mµ tr«ng c¶nh níc nhµ".
Tõ mét khoa thi nhng bøc tranh hiƯn thùc x· héi n¨m §inh
DËu ®· ®ỵc hiƯn lªn. Bªn c¹nh ®ã cßn lµ nçi nhơc mÊt níc,
lµ sù t¸c ®éng ®Õn t©m linh ngêi ®äc.
* DỈn dß: VỊ nhµ t×m hiĨu bµi: Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi
nãi c¸ nh©n.

So¹n ngµy 18 th¸ng 9 n¨m 2007

TiÕt 12. TiÕng viƯt:
Tõ ng«n ng÷ chung ®Õn lêi nãi c¸ nh©n
( TiÕp theo)
A. Mơc tiªu bµi häc.
Gióp HS:
- N¾m ®ỵc biĨu hiƯn cđa c¸i chung trong ng«n ng÷ cđa x· héi vµ c¸i riªng trong lêi nãi cđa
c¸ nh©n, mèi t¬ng quan gi÷a chóng.
- N©ng cao n¨ng lùc lÜnh héi nh÷ng nÐt riªng trong ng«n ng÷ cđa c¸ nh©n, nhÊt lµ cđa c¸c
nhµ v¨n cã uy tÝn. §ång thêi rÌn lun ®Ĩ h×nh thµnh vµ n©ng cao n¨ng lùc s¸ng t¹o cđa c¸
nh©n, biÕt ph¸t huy phong c¸ch ng«n ng÷ c¸ nh©n khi sư dơng ng«n ng÷ chung.
- Võa cã ý thøc t«n träng nh÷ng quy t¾c ng«n ng÷ chung cđa x· héi, võa cã s¸ng t¹o, gãp
phÇn vµo sù ph¸t triĨn ng«n ng÷ cđa x· héi.
B. C¸ch thøc tiÕn hµnh.
GV nªu c©u hái, híng dÉn HS th¶o ln vµ tr¶ lêi.
C. Träng t©m.
- Lêi nãi - s¶n phÈm riªng cđa c¸ nh©n.
D. TiÕn tr×nh d¹y häc.
1. KiĨm tra bµi cò: V× sao ng«n ng÷ l¹i lµ tµi s¶n chung cđa x· héi?
2. Giíi thiƯu bµi míi.
Ho¹t ®éng cđa GV vµ HS Yªu cÇu cÇn ®¹t
I. T×m hiĨu chung.
- Quan hƯ gi÷a ng«n ng÷
chung vµ lêi nãi c¸
nh©n( HS ®äc SGK).
- SGK tr×nh bµy mèi quan
hƯ nh thÕ nµo?
- Ng«n ng÷ chung lµ c¬ së ®Ĩ mçi c¸ nh©n s¶n sinh ra lêi
nãi cđa m×nh, ®ång thêi ®Ĩ lÜnh héi lêi nãi c¸ nh©n kh¸c.
+ T¹o ra lêi nãi hc viÕt trong hoµn c¶nh cơ thĨ c¸ nh©n
ph¶i huy ®éng c¸c u tè ng«n ng÷ chung (tõ, quy t¾c, ph-

¬ng thøc ng«n ng÷).
18