tiết 92: Thực hành các phép tu từ

Biên soạn và
đạo diễn:
Giáo viên: Nguyễn Thò
Việt Hà
Tổ : Ngữ
Văn
Trường : THPT Cao Bá
Quát

TIẾT : 92
THỰC HÀNH CÁC PHÉP TU TỪ:
PHÉP ĐIỆP
& PHÉP
ĐỐI

I – LUYỆN TẬP VỀ PHÉP
ĐIỆP:
•
1 – Đọc các ngữ liệu SGK:

Ngữ liệu 1: (sgk)
•
4 câu đầu:
•
“Trèo lên cây bưởi hái hoa
•
Bước xuống vườn cà hái nụ tầm xuân
•
Nụ tầm xuân nở ra xanh biếc
•

Em đã có chồng anh tiếc lắm thay…”

đầu câu lục
“Nụ tầm xuân”
cuối câu bát
lặp nguyên vẹn ở
Ngữ liệu 1: 4 câu thơ đầu

Ngữ liệu 1: 4 câu thơ đầu
•
1. Nếu thay thế thì:
•
+ “nụ” khác “hoa”
•
=> “nụ tầm xuân” sẽ khác “hoa
tầm xuân”.
•
+ “nụ tầm xuân” và “hoa cây
nào”
•
=> hoàn toàn xa lạ.

Ngữ liệu 1: 4 câu thơ đầu
•
+ Hình ảnh thay đổi thì ý nghóa
sẽ thay đổi :
•
Thanh trắc (nụ) đổi thành
thanh bằng (hoa) thì âm thanh,
nhòp điệu cũng thay đổi.

Ngữ liệu 1:
•
4 câu cuối:
•
“…Bây giờ em đã có chồng,
•
Như chim vào lồng như cá mắc câu.
•
Cá mắc câu biết đâu mà gỡ,
•
Chim vào lồng biết thû nào ra.”

Ngữ liệu 1: 4 câu cuối:
•
“Cá mắc câu”
•
-> lặp lại ở đầu câu trước
•
“Chim vào lồng”
•
-> lặp lại ở đầu câu sau.

 Nhằm diễn tả trạng thái
không lối thoát của cảnh “chim
vào lồng” và “cá cắn câu”.

Ngữ liệu 1: 4 câu cuối
•
+ Việc lặp lại hai câu sau để

nhấn mạnh một thực trạng bất
khả kháng.
•
+ Nếu không lặp lại thì chưa
rõ ý “không thể thoát được”.

Ngữ liệu 1:
•
+ Cách lặp “nụ tầm xuân” nói
đến sự phát triển của sự vật,
sự việc theo quy luật.
•
+ Cách lặp lại này tô đậm tính
bi kòch của tình thế “mắc
câu”, và “vào lồng”.

Ngữ liệu 2:
•
1- Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng .
•
( Tục ngữ)
•
2 -Có công mài sắt có ngày nên kim.
•
(Tục ngữ )
•
3 -Bà con vì tổ vì tiên không phải vì
tiền vì gạo.
(Tục ngữ )õ

Ngữ liệu 2:
1 -   …thì…,…thì…
•
2 - Có…., có …
•
3 - …vì …vì , …vì …vì …
•
-> Lặp lại từ ngữ có tác dụng so
sánh, hay khẳng đònh nội dung 2
vế của mỗi câu tục ngữ .
•
=> đây chỉ là hiện tượng lặp từ,
không phải là phép điệp tu từ .

Ngữ liệu 2:
•
Cách lặp lại từ ngữ ở các
câu trên tạo nên tính đối
xứng và tính nhòp điệu cho
câu nói.

2 - Đònh nghóa:
•
Phép điệp là biện pháp tu từ
lặp lại một yếu tố diễn đạt
(vần, nhòp, từ, cụm từ,câu..)
•
Nhằm nhấn mạnh, biểu đạt
cảm xúc và ý nghóa, có khả
năng gợi hình tượng.