Thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại ngân hàng TMCP bưu điện liên việt chi nhánh cầu giấy, hà nội luận văn ths kinh doanh và quản lý 60 34 02 01

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

TRẦN VĂN LONG

THẨM ĐINH
TÀ I CHÍ NH DƢ̣ ÁN TRONG HOA ̣T ĐỘNG
̣
CHO VAY TẠI NGÂN HÀ NG TMCP BƢU ĐIỆN LIÊN VIỆT
- CHI NHÁNH CẦU GIẤY, HÀ NỘI

LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀ I CHÍ NH NGÂN HÀ NG

Hà Nội, năm 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

TRẦN VĂN LONG

THẨM ĐINH
TÀ I CHÍ NH DƢ̣ ÁN TRONG HOA ̣T ĐỘNG
̣
CHO VAY TẠI NGÂN HÀ NG TMCP BƢU ĐIỆN LIÊN VIỆT
- CHI NHÁNH CẦU GIẤY, HÀ NỘI
Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng
Mã số: 60 34 02 01

LUẬN VĂN THẠC SỸ TÀ I CHÍ NH NGÂN HÀNG
CHƢƠNG TRÌNH ĐINH
̣ HƢỚNG NGHIÊN CƢ́U
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS. LƢU THI ̣ HƢƠNG
XÁC NHẬN CỦA
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ
CHẤM LUẬN VĂN

PGS.TS. Lƣu Thi Hƣơng
̣

PGS.TS. Phí Mạnh Hồng

Hà Nội, năm 2015


LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình điều tra , nghiên cứu để hồn thành L ̣n văn tốt nghiệp này
ngồi cớ gắ ng và nghiên cứu nghiêm túc của bản thân , em đã nhận đƣợc sự hƣớng
dẫn nhiệt tình, chu đáo của các thầ y cô và các cơ quan liên quan.
Em xin gƣ̉i lời cảm ơn tới thầ y cô giảng viên của Trƣờng Đa ̣i ho ̣c kinh tế

–

Đa ̣i ho ̣c quố c gia Hà Nô ̣i đã trƣ̣c tiế p giảng da ̣y chia sẽ cho em nhiề u kiế n thƣ́c
chuyên môn về lý luâ ̣n và thƣ̣c tiễn trong quá trin
̀ h ho ̣c tâ ̣p và nghiên cứu.
Em xin gƣ̉i lời cảm ơn tới PGS.TS Trầ n Thi Thanh

Tú, TS.Nguyễn Phú Hà,
̣
TS.Nguyễn Văn Hiêụ đã có nhƣ̃ng đánh giá và góp ý quan tro ̣ng để em hoàn thiê ̣n
tố t Luâ ̣n văn này .
Em xin gƣ̉i lời cảm ơn tới

PGS.TS Lƣu Thi ̣ Hƣơng, cô đã tâ ̣n tình hƣớng

dẫn, đinh
̣ hƣớng cho em và có nhƣ̃ng ý kiế n sắ c sảo để em hoàn thiê ̣n tố t Luâ ̣n văn
này.
Tôi xin gƣ̉i lời cảm ơn tâ ̣p thể lañ h đa ̣o

, cán bộ nhân viên Ngân hàng Bƣu

Điê ̣n Liên Viê ̣t - Chi nhánh Cầ u Giấ y, Hà Nội nhƣ̃ng ngƣời đã đồ ng hành cùng tôi
trong quá triǹ h công tác , chia sẽ nhƣ̃ng thông tin thƣ̣c tiễn công tác thẩ m đinh
̣ tài
chính dự án trong hoạt động cho vay để tôi hoàn thiện Luận văn này .


PHỤ LỤC
DANH MỤC BẢNG BIỂU ....................................................................................i
DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ .................................................................................. ii
DANH MỤC CÁC TƢ̀ VIẾT TẮT .................................................................... iii
LỜI NÓI ĐẦU ....................................................................................................... 1

1.
2.
3.

4.
5.

Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................... 1
Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu ................................................................ 1
Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ................................................................. 2
Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 2
Kết cấu của luận văn .................................................................................... 2
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌ NH NGHIÊN CƢ́U VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ CƠNG TÁC THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT

ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ......................................... 3

1.1. Tổ ng quan tình hình nghiên cứu .................................................................. 3
1.2. Cơ sở lý luận về công tác thẩm đi ̣nh tài chính dự án trong hoạt động cho
vay của Ngân hàng thương mại .................................................................... 6
1.2.1. Hoạt động cho vay của Ngân hàng thương mại ........................................ 6
1.2.1.1. Khái quát về ngân hàng thương mại ...................................................... 6
1.2.1.2. Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ...................................... 9
1.2.2. Cơng tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của ngân
hàng thương mại ........................................................................................ 11
1.2.2.1. Khái niệm công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt đợng cho vay
của ngân hàng thương mại ......................................................................... 11
1.2.2.2. Nội dung công tác thẩm định tài chính dự án ...................................... 13
1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thiê ̣n công tác thẩm định tài chính dự
án ............................................................................................................... 27
1.2.3.1. Khái niệm mức đợ hoàn thiê ̣n cơng tác thẩm định tài chính dự án trong
hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại ........................................... 28
1.2.3.2. Các chỉ tiêu đánh giá mức độ hoàn thiê ̣n cơng tác thẩm định tài chính
trong hoạt đợng cho vay của ngân hàng thương mại .................................. 28

1.2.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến cơng tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt
động cho vay của ngân hàng thương mại ................................................... 33
1.2.4.1. Nhân tố chủ quan ................................................................................ 33


1.2.4.2. Các nhân tố khách quan ...................................................................... 35
CHƢƠNG II: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CƢ́U ............................................. 39

2.1.Đi ̣a điểm và thời gian nghiên cứu............................................................... 39
2.2.Phương pháp nghiên cứu đề tài .................................................................. 39
2.2.1.
Phương pháp thu thập thông tin ........................................................ 39
2.2.2.
Phương pháp so sánh........................................................................ 41
2.2.3.
Phương pháp tính tốn, phân tích số liệu .......................................... 41
2.3.Hệ thống chỉ tiêu phân tích......................................................................... 41
2.4.Thiết kế nghiên cứu .................................................................................... 42
CHƢƠNG III: THỰC TRẠNG CƠNG TÁC THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ
ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP BƢU ĐIỆN
LIÊN VIỆT - CHI NHÁNH CẦU GIẤY, HÀ NỘI .................................................. 43

3.1. Khái quát về Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt - Chi nhánh Cầu Giấy,
Hà Nội........................................................................................................ 43
3.1.1. Quá trình hình thành phát triển .............................................................. 43
3.1.2. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................... 45
3.1.2.1. Cơ cấu tổ chức..................................................................................... 45
3.1.2.2. Sơ đồ tổ chức ....................................................................................... 46
3.1.2.3. Chức năng của các phòng ban............................................................. 46
3.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh ................................................................ 48

3.2. Thực trạng cơng tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại
Ngân hàng TMCP Bưu Điện Liên Việt chi nhánh Cầu Giấy, Hà Nội .......... 52
3.2.1. Quy trình thẩm định tín dụng .................................................................. 52
3.2.2. Nợi dung cơng tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay .. 58
3.2.3. Kế t quả thẩm đi ̣nh .................................................................................. 64
3.2.4. Minh hoạ thẩm định tài chính Dự án Trung tâm thương mại, nhà ở dịch
vụ công cộng tại lơ đất C1 Trung Hồ Nhân Chính Diamond Flower Tower67
3.2.4.1. Mô tả dự án ......................................................................................... 67
3.2.4.2. Nội dung thẩm đi ̣nh ............................................................................. 72
3.3. Đánh giá thực trạng công tác thẩm định tài chính dự án tại Ngân hàng
TMCP Bưu Điện Liên Việt chi nhánh Cầu Giấy, Hà Nội ............................ 80
3.3.1. Kết quả đạt được .................................................................................... 80
3.3.2. Hạn chế công tác thẩm đi ̣nh tài chính dự án........................................... 83
3.3.2.1. Thời gian thẩm đi ̣nh kéo dài. ............................................................... 83
3.3.2.2. Quy trình thẩm đi ̣nh............................................................................. 83


3.3.2.3. Nội dung thẩm định vẫn còn sơ sài ...................................................... 84
3.3.3. Nguyên nhân của hạn chế ....................................................................... 87
3.3.3.1. Nguyên nhân chủ quan ........................................................................ 87
3.3.3.2. Nguyên nhân khách quan..................................................................... 90
CHƢƠNG IV: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CƠNG TÁC THẨM ĐỊNH TÀI
CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG TMCP
BƢU ĐIỆN LIÊN VIỆT - CHI NHÁNH CẦU GIẤY, HÀ NỘI ............................. 92

4.1. Định hướng hoạt động cho vay của Ngân hàng Bưu Điện Liên Việt
- chi
nhánh Cầu Giấy, Hà Nội trong thời gian tới .............................................. 92
4.2. Giải pháp hoàn thiện cơng tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động
cho vay tại Ngân hàng Bưu Điện Liên Việt - Chi nhánh Cầu Giấy, Hà Nội 94

4.2.1. Nhấn mạnh vai trị quan trọng của cơng tác thẩm định tài chính dự án
trong hoạt động cho vay ............................................................................. 94
4.2.2. Nâng cao trình đợ chun mơn và phẩm chất đạo đức của cán bộ thẩm
định ............................................................................................................ 95
4.2.3. Tăng cường thu thập và xử lý thông tin .................................................. 97
4.2.4. Tăng cường trang bi ,̣ ứng dụng thiết bị cô ng nghê ̣ phục vụ công tác thẩm
đi ̣nh tài chính dự án ................................................................................... 99
4.2.5. Hồn thiện nợi dung thẩm định tài chính dự án trong hoạt đợng cho vay99
4.2.6. Hồn thiện phương pháp thẩm định dự án............................................ 101
4.2.7. Hồn thiện cơng tác tổ chức thẩm định dự án ...................................... 102
4.2.8. Thường xuyên kiểm tra, giám sát khách hàng sau khi cấp vốn vay ....... 103
4.2.9. Thường xuyên đánh giá kế t quả công tác thẩm định tài chính dự án .... 103
4.3. Kiến nghị ................................................................................................. 104
4.3.1. Kiến nghị với cơ quan Chính phủ và các Bộ ngành có liên quan .......... 104
4.3.2. Kiến nghị với Ngân hàng Nhà nước ...................................................... 105
4.3.3. Kiến nghị với Ngân hàng TMPC Bưu Điê ̣n Liên Viê ̣t............................ 106
4.3.4. Kiế n nghi ̣ với chủ đầ u tư....................................................................... 107
KẾT LUẬN ........................................................................................................ 108
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 109
PHỤ LỤC .......................................................................................................... 108


DANH MỤC BẢNG BIỂU

STT

Bảng

Nơ ̣i dung

Trang

1.

Bảng 3.1

Tình hình huy đợng vốn của LienVietPostBank Cầu
Giấ y 2013-2015

48

2.

Bảng 3.2

Tình hình cho vay của LienVietPostBank Cầu Giấy
2013-2015

49

3.

Bảng 3.3

Cơ cấ u vố n cho vay của LienVietPostBank Cầ u
Giấ y

50

4.

Bảng 3.4

Kế t quả thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án của
LienVietPostBank Cầ u Giấ y

63

5.

Bảng 3.5

Cơ cấ u vố n đầ u tƣ dƣ̣ án Diamond Flower Tower

66

6.

Bảng 3.6

Chỉ tiêu quy hoạch xây dựng dự án Diamond
Flower Tower

67

7.

Bảng 3.7

Bảng thống kê chỉ tiêu sử dụng đất dự án Diamond
Flower Tower

68

8.

Bảng 3.8

Bảng thống kê các khu chức năng dự án Diamond
Flower Tower

69

9.

Bảng 3.9

Tổ ng mƣ́c đầ u tƣ dƣ̣ án Diamond Flower Tower

72

10. Bảng 3.10

Cơ vố n dƣ̣ án Diamond Flower Tower

72

11. Bảng 3.11

Doanh thu bán hàng dƣ̣ án Diamond Flower Tower

74

12. Bảng 3.12

Kế t quả thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án

75

i


DANH MỤC CÁC SƠ ĐỜ

STT

Ký hiệu

Nơ ̣i dung

Trang

1.

Sơ đờ 3.1 Sơ đồ tổ chƣ́c LienVietPostBank Cầ u Giấ y

45

2.

Sơ đồ 3.2 Quy triǹ h thẩ m đinh
̣ cho vay ta ̣i đơn vi ̣kinh doanh

52

3.

Sơ đồ 3.3 Quy trình thẩ m đinh
̣ cho vay ta ̣i Hô ̣i sở

54

ii


DANH MỤC CÁC TƢ̀ VIẾT TẮT
Ký hiệu

STT

Nguyên nghiã

1.

B/C

(Benefits – Costs) - tỷ lệ lợi ích/chi phí

2.

CVKH

Chuyên viên khách hàng

3.

Diamond
Tower

4.

EBIT

Earnings Before Interest & Tax - Lợi nhuận trƣớc lãi vay
và thuế

5.

Eco-Green

Dƣ̣ án Eco-Green Nguyễn Xiể n , Hà Nội

6.

IRR

Internal Rate Of Return - Tỷ suất sinh lời nội bộ

7.

Letco

Công ty Đào tạo và cung ứng nhân lực HaUI

8.

LienVietPostBank

Ngân hàng TMCP Bƣu Điê ̣n Liên Viê ̣t

9.

LPB

LienVietPostBank

10.

NHTM

Ngân hàng thƣơng ma ̣i

11.

NPV

Net Present Value - Giá trị hiện tại thuần

12.

PI

Profitability Index - Chỉ số khả năng sinh lời

13.

PP

Payback Period - Thời gian thu hồi vốn giản đơn

14.

PVFC

Tổ ng công ty Tài chin
́ h Cổ phầ n dầ u khí Viê ̣t Nam

15.

TCTD

Tổ chƣ́c tín du ̣ng

16.

TMCP

Thƣơng ma ̣i cổ phầ n

17.

TMS

Công ty Cổ phầ n xuấ t khẩ u lao đô ̣ng TMS

18.

T-Tax

Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp

19.

Vnpost

Tổ ng công ty Bƣu Điê ̣n Viê ̣t Nam

20.

WACC

Weighted Average Cost of Capital - Chi phí sử dụng vốn
bình quân

Flower

Dự án đầu tƣ xây dựng Trung tâm thƣơng mại, dịch vụ
công cộng và nhà ở tại Lơ đất C1, Trung Hịa – Nhân
Chính

iii


LỜI NÓI ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại đƣợc tiến hành theo dự án . Bởi
vậy, để đảm bảo an toàn và hiệu quả trong hoạt động cho vay , công tác thẩ m đinh
̣
tài chính dự án đƣợc cá c Ngân hàng thƣơng ma ̣i đă ̣c biê ̣t chú tro ̣ng

. Ngân hàng

thƣơng ma ̣i cổ phầ n Bƣu Điê ̣n Liên Viê ̣t - Chi nhánh Cầ u Giấ y , Hà Nội không phải
là trƣờng hợp ngoại lệ.
Tuy vâ ̣y, bên ca ̣nh nhƣ̃ng thành tƣ̣ đã đa ̣t đƣ ợc thì cơng tác thẩ m dinh
̣ tài chính
dƣ̣ án của chi nhánh đang bô ̣c lô ̣ nhƣ̃ng bấ t câ ̣p nhấ t đinh
̣

. Kế t quả công tác thẩ m

đinh
̣ tài chính dƣ̣ án chƣa thƣ̣c sƣ̣ hƣ̃u ích cho viê ̣c ra quyế t đinh
̣ cho vay , mô ̣t số dƣ̣
án chƣa phát huy hiê ̣u quả, phát sinh nợ chậm trả.
Trong bố i cảnh ca ̣nh tranh gay gắ t , môi trƣờng kinh doanh diễn biế n phƣ́c ta ̣p ,

Ngân hàng thƣơng ma ̣i cổ phẩ n Bƣu Điê ̣n Liên Viê ̣t - Chi nhánh Cầ u Giấ y khó có
thể có quyế t đinh
̣ cho vay đúng đắ n và

hiê ̣u quả , nâng cao hiê ̣u quả hoa ̣t đô ̣ng và

phát triển bền vững nếu khơng hồn thiện cơng tác thẩm định tài chính dự án trong
hoạt động cho vay . Góp phần đáp ứng đòi hỏi đó của thực tiễn , đề tài: Thẩ m đinh
̣
tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu
Điê ̣n Liên Viê ̣t - Chi nhánh Cầ u Giấ y, Hà Nội đƣơ ̣c lƣ̣a cho ̣n nghiên cƣ́u.
Câu hỏi nghiên cứu :
Nội dung công tác thẩ m đinh
̣ tài chính dự án trong hoạt động cho vay

của

Ngân hàng thương maị ?
Công tác thẩ m đinh
̣ tài chính dự án trong hoạt động cho vay như thế nào
được coi là hoàn thiê ̣n ? chỉ tiêu, tiêu chính đánh giá ?
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
- Mục đích : Đề xuấ t giải pháp hoàn thiê ̣n công tác thẩ m đinh
̣ tài chính dƣ̣a án trong
hoạt động cho vay tại Ngân hàn g thƣơng ma ̣i cổ phầ n Bƣu Điê ̣n Liên Viê ̣t - Chi
nhánh Cầu Giấy, Hà Nội.
- Nhiê ̣m vu ̣ :


Hê ̣ thố ng hóa nhƣ̃ng vấ n đề lý luâ ̣n về công tác thẩ m đinh

̣ tài chí nh dƣ̣ án trong
hoạt động cho vay của ngân hàng thƣơng mại .

1




Phân tích đánh giá thƣ̣c tra ̣ng công tác thẩ m đinh
̣ tài chính dƣ̣ án trong hoa ̣t
đô ̣ng cho vay ta ̣i ngân hàng thƣơng ma ̣i cổ phầ n

Bƣu Điê ̣n Liên Viê ̣t - Chi

nhánh Cầu Giấy, Hà Nô ̣i.


Đề xuấ t kiế n nghị giải pháp hồn thiện

cơng tác thẩm định tài chính dự án

trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng TMCP Bƣu Điện Liên Việt - Chi nhánh
Cầu Giấy, Hà Nội.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tƣợng nghiên cứu: Công tác thẩm định tài chính dự án tại ngân hàng thƣơng
mại.
- Phạm vi nghiên cứu: Công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt đợng cho vay
trung và dài hạn tại Ngân hàng TMCP Điện Liên Việt - Chi nhánh C ầu Giấy, Hà
Nô ̣i từ năm 2012 đến 2015, dƣ̣ án đƣơ ̣c ngân hàng xem xét để ra quyết định cho
vay.

- Đề tài đƣơ ̣c nghiên cứu trên giác độ Ngân hàng thƣơng mại.
4. Phƣơng pháp nghiên cứu
- Phƣơng pháp nghiên cƣ́u đƣơ ̣c sƣ̉ du ̣ng trong quá trình thƣ̣c hiê ̣n luâ ̣n văn : Phƣơng
pháp thống kê, so sánh, phân tić h và tổ ng hơ ̣p. Phƣơng pháp phân tić h tin
̀ h h́ ng.
5. Kết cấu của luận văn
Ngồi lời mở đầu, phần kết luận, tài liệu tham khảo và các phụ lục thì nợi dung
chính của luận văn đƣợc trình bày theo kết cấu 4 chƣơng:
- Chƣơng I : Tổ ng quan nghiên cƣ́u và c ơ sở lý luận về cơng tác thẩm định tài chính
dự án trong hoạt đợng cho vay của Ngân hàng thƣơng mại
- Chƣơng II : Phƣơng pháp nghiên cƣ́u
- Chƣơng III : Thực trạng công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt đợng cho vay
tại Ngân hàng TMCP Bƣu Điện Liên Việt chi - Chánh Cầu Giấy, Hà Nội
- Chƣơng IV : Giải pháp hồn thiện cơng tác thẩm định tài chính dự án trong hoa ̣t
đô ̣ng cho vay tại Ngân hàng TMCP Bƣu Điện Liên Việt - Chi nhánh C ầu Giấy, Hà
Nô ̣i.

2


CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN TÌNH HÌ NH NGHIÊN CƢ́U VÀ CƠ SỞ LÝ
LUẬN VỀ CƠNG TÁC THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT
ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI
1.1. Tổ ng quan tin
̀ h hin
̀ h nghiên cƣ́u
Hoạt động thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của các Ngân hàng
thƣơng ma ̣i là đề tài có nhiề u sƣ̣ lƣ̣a cho các công trin
̀ h nghi ên cƣ́u nhƣng nó vẫn là đề
tài không cũ. Suố t theo quá trình hoa ̣t đô ̣ng kinh doanh luôn có nhƣ̃ng biế n đổ i không

ngƣ̀ng của thi ̣trƣờng tài chiń h nói riêng , mỗi đề tài hay mỗi tác phẩ m ở tƣ̀ng giai đoa ̣ n
cho ta cái nhìn tổ ng quan tƣ̀ng thời điể m của thị trƣờng. Hiện nay có thể liệt kê mô ̣t số
tác phẩ m nghiên cứu về thẩm định dự án, thẩ m đinh
̣ tài chính dƣ̣ án , cụ thể:
- Tác phẩm Thẩm đi ̣nh tài chính dự án của tác tác giả PGS.TS. Lƣu Thị Hƣơng,
Nhà xuất bản Tài chính, 2004. Tác phẩm hƣớng dẫn chi tiết phƣơng pháp và cách
thức thẩm định tài chính của dự án đầu tƣ.
- Tác phẩm Lập và thẩm định hiệu quả tài chính dự án đầu tư  tác giả Ths. Đinh
Thế Hiển, Nhà xuất bản thống kê 2008. Trong tác phẩm tác giả đã trình bày mợt
cách có hệ thống những kiến thức về lập và thẩm định tài chính dự án đầu tƣ.
- Tác phẩm Lập thẩm định và quản trị dự án đầu tư, tác giả Ts.Phạm Xuân Giang,
Nhà xuất bản Tài chính 2010. Tác phẩm trình bày những kiến thức căn bản trong
việc lập dự án, thẩm định, lựa chọn dự án để đầu tƣ. Đặc biệt chƣơng 4 của tác
phẩm có đề cập đến thẩm định tài chính dự án đầu tƣ trong điều kiện có lạm phát.
Tuy nhiên các tác phẩm trên chƣa tập trung vào cơng tác thẩm định tài chính trong
hoạt động cho vay của ngân hàng.
Một số luận văn thạc sỹ có đề tài nghiên cứu có liên quan đến lĩnh vực thẩm định
tài chính dự án, thẩm đi ̣nh dự án như sau :
- Luận văn Thạc sỹ “Giải pháp hoàn thiê ̣n thẩm đi ̣nh tài chính dự án đầ u tư và kinh
doanh Bấ t động sản phức hợp” chuyên ngành: Kinh tế Tài chính Ngân hàng ; Mã số
60.31.12” của học viên Trầ n Viế t Huy bảo vệ tại Đại học kinh tế TP Hồ Chí Minh ,
năm 2009.

3


Luâ ̣n văn đề câ ̣p liñ h vƣ̣c thẩ m đinh
̣ dƣ̣ án Bấ t đô ̣ng sản có liên quan với đề

tài mà

Luâ ̣n văn của tác giả đang nghiên cƣ́u . Trong tác phẩ m này đã nêu đƣơ ̣c khái quát
về cơ sở lý luâ ̣n về thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án bấ t đô ̣ng sản , kinh doanh bấ t đô ̣ng sản ,
tầ m quan tro ̣ng của viê ̣c thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án bấ t đô ̣ng sản

, cách thức để xác

đinh
̣ đƣơ ̣c dòng tiề n , tỷ suất chiết khấu , phân tích rủi ro trong đầ u tƣ kinh doanh bấ t
đô ̣ng sản và các phƣơng pháp phân tić h rủi ro . Tuy nhiên tác phẩ m chỉ giới ha ̣n nô ̣i
dung nghiên cƣ́u thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án nó

i riêng với dƣ̣ án Bấ t đô ̣ng sản ta ̣i

thành phố Hồ Chí Minh, giới ha ̣n trong khoảng thời gian 2009. Chƣa đề câ ̣p đế n nô ̣i
dung thẩ m đinh
̣ tài chiń h dƣ̣ án nói chung trong liñ h vƣ̣c vay vớ n .
- Luận văn Thạc sỹ “Hồn thiện cơng tác thẩm đi ̣nh tài chính dự án đầ u tư tại Tổ ng
công ty Tài chính dầ u khí Viê ̣t Nam chi nhánh Đà Nẵng” chuyên ngành: Tài chính
Ngân hàng ; Mã số 60.34.20” của học viên Nguyễn Văn Lành bảo vệ tại Đại học
kinh tế Đà Nẵng, năm 2012.
Tác phẩm đã nêu khái quát đƣơ ̣c cơ sở lý luâ ̣n công tác thẩ m đinh
̣ tài chính

dƣ̣ án ,

nô ̣i dung thẩ m , đánh giá thƣ̣c tra ̣ng công tác thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án đầ u tƣ ta ̣i
PVFC Đà Nẵng , tuy nhiên tác phẩ m chƣa hê ̣ thố ng hoá đƣơ ̣c các chỉ tiêu
giá mức đợ hồn thiện công tác thẩm định

để đánh

, chƣa nêu nổ i bâ ̣t đƣơ ̣c thành tƣ̣u đa ̣t

đƣơ ̣c và ha ̣n chế trong công tác thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h của PVFC Đà Nẵng , không có
chỉ tiêu định lƣợng để đo lƣờ ng mà dƣ̀ng la ̣i ở các ch ỉ tiêu định tính . Tác phẩm đã
đề xuất đƣợc mợt số nhóm giải pháp để hồn thiện công tác thẩm định tài chính dự
án đáng ghi nhận. Tuy nhiên tác phẩ m chỉ giới ha ̣n ở PVFC Đà Nẵng với thƣ̣c tra ̣ng
trong giai đoa ̣n 2007 -2011 là khoảng thời gian khá xa với thời điểm hiện tại , mă ̣t
khác PVFC là đơn vị có hình thức hoạt đợng khơng hồn tồn giống với Ngân hàng
thƣơng ma ̣i , nay PVFC và WesternBank đã sáp nhâ ̣p thành lâ ̣p ngân hàng
PVComBank do đó nhƣ̃ng giải pháp mà tác phẩm nêu ra đến nay khơng cịn tính
thời sƣ̣.
- Luận văn Thạc sỹ “Nâng cao chấ t lượng thẩm đi ̣nh tài chính dự án tín dụng đầ u tư
tại chi nhánh Ngân hàn g Phát triể n khu vực Bắ c K

ạn – Thái Nguyên ” chuyên

ngành: Quản lý kinh tế ; Mã số 60.34.01” của học viên Lê Tro ̣ng Thành bảo vệ tại
Đại học kinh tế và Quản trị kinh doanh – ĐH Thái Nguyên năm 2012.

4


Nô ̣i dung nghiên cƣ́u của tác phẩ m là công tác thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án trong v iê ̣c
quyế t đinh
̣ cho vay của N gân hà ng Phát triể n khu v ực Bắc Kạn – Thái Nguyên. Tác
phẩ m đã khái quát nô ̣i dung tin
́ du ̣ng đầ u tƣ phát triể n của Nhà nƣớc

, nêu ra thƣ̣c

trạng thẩm định tài chính dự án tại Chi nhánh ngân hàng Phát triển khu vự

c Bắ c

Kạn, các nội dung thẩm định tài chính dự án tại đơn vị , tác phẩm có nêu ra đƣợc hai
dƣ̣ án triể n khai thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ án để minh hoa ̣ cho thƣ̣c tra ̣ng ta ̣i đơn vi ̣

.

Tác phẩm đã đề xuất một số nhóm giải pháp để nâng cao chất lƣợng thẩm định tài
chính dự án nhƣ nội dung thẩm định , quy trình thẩ m đinh
̣ , chấ t lƣơ ̣ng cán bô ,̣ thông
tin phu ̣c vu ̣ thẩ m đinh
̣ . Tuy nhiên bên ca ̣nh đó tác phẩ m chƣa đánh giá mô ̣t cách sát

về thƣ̣c tra ̣ng chấ t lƣợng thẩm định tài chính dự án dựa trên các chỉ tiêu định tính và
đinh
̣ lƣơ ̣ng đƣơ ̣c nêu ra ở chƣơng 1, giải pháp chƣa nêu đƣợc công tác kiểm tra sau
cho vay, tổ ng kế t đánh giá kiể m soát chấ t lƣơ ̣ng thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h.
- Luận văn Thạc sỹ “Thẩm đi ̣nh dự án đầ u tư tại Ngân hàng TMCP Á Châu chi
nhánh Hà Nội ” chuyên ngành: Quản trị kinh doanh ; Mã số 60.34.05” của học viên
Nguyễn Thanh Thuý bảo vệ tại Học viện Công nghệ Bƣu chính Viễn thông

năm

2012.
Nô ̣i dung của tác phẩm đề cập đến tổng quan thẩm định dự án trong đó có nội dung
thẩ m đinh
̣ tài chiń h dƣ̣ án . Cơ sở lý luâ ̣n của tác phẩ m chƣa có dấ u ấ n đâ ̣m nét của
công tác thẩ m đinh
̣ tài chính dƣ̣ án mà chỉ thiên về phân tích tìn h hình tài chính của
chủ đầu tƣ , chƣa nêu ra các tiêu chí cu ̣ thể để đánh giá kế t quả của thƣ̣c tra ̣ng thẩ m
đinh
̣ dƣ̣ án ta ̣i Ngân hàng TMCP Á Châu so với mu ̣ c tiêu nghiên cƣ́u của tác phẩ m .
Tác phẩm đề ra một số nhóm giải phá

p hoàn thiê ̣n hoa ̣t đô ̣ng thẩ m đinh
̣ dƣ̣ án

,

nhƣng do góc đô ̣ nghiên cƣ́u là thẩ m đinh
̣ dƣ̣ án nói chung có tính bao quát lớn hơn

nên giải pháp hoàn thiê ̣n công tác thẩ m đinh
̣ tài chí nh dƣ̣ án chƣa đƣơ ̣c rõ nét .
- Luận văn Thạc sỹ “Nâng cao chấ t lượng công tác thẩm đi ̣nh tài chính dự án tại sở
giao di ̣ch I Ngân hàng Phát triể n Viê ̣t Nam ” chuyên ngành: Quản lý kinh tế; Mã số
60.34.04.10” của học viên Nguyễn Thiê ̣u Bin
̀ h bảo vệ tại Đa ̣i ho ̣c Kinh tế và Quản
trị kinh doanh, Đa ̣i ho ̣c Thái Nguyên năm 2013.
Tác phẩm đã hệ thống đƣợc cơ sở lý luận về Ngân hàng Phát triển

, thẩ m đinh
̣ tài

chính dự án , sƣ̣ cầ n thiế t thẩ m đinh
̣ tài chính dƣ̣ án tro ̣ng hoa ̣t đô ̣ng cho vay ta ̣i

5


Ngân hàng Phát triể n , nô ̣i dung thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h và cá c nhân tố ảnh hƣởng đế n
chấ t lƣơ ̣ng. Tác phẩm nêu ra đƣợc thực trạng chất lƣợng thẩm định tài chính dự án
trong hoa ̣t đô ̣ng cho vay qua đó đã đề xuấ t mô ̣t số giải pháp để nâng cao chấ t lƣơ ̣ng
công tác thẩ m đinh
̣ tài chiń h dƣ̣ án. Nhìn chung tác phẩm có định hƣớng nghiên cứu
gầ n với đề tài mà Luâ ̣n văn hiê ̣n ta ̣i mà tác giả đề câ ̣p . Tuy nhiên tác phẩ m chƣa nêu
cụ thể đƣợc các tiêu chí để đánh giá chất lƣợng thẩm định tài chính và đánh giá kế t
quả đạt đƣợc, đánh giá hạn chế của công tác thẩm định tài chính tại Ngân hàng Phát
triể n Sở giao dich
̣ I dƣ̣a trên các tiêu chí đó

. Nhóm giải pháp chƣa bao quát hết

nhƣ̃ng đòi hỏi của công tác thẩ m đinh
̣ tài chin
́ h dƣ̣ á n trong thời kỳ hiê ̣n nay đố i với
Ngân hàng Phát triể n Sở giao dich
̣ I nói riêng và Ngân hàng thƣơng ma ̣i nói chung .
Trong bố i cảnh ca ̣nh tranh gay gắ t , môi trƣờng kinh doanh diễn biế n phƣ́c ta ̣p công
tác thẩm định tài chính dự án trong hoa ̣t đô ̣ng cho vay của ngân hàng thƣơng ma ̣i
cầ n đƣơ ̣c hoàn thiê ̣n hơn với nhƣ̃ng giải pháp phù hơ ̣p với thƣ̣c tiễn , do vâ ̣y đề tài
vẫn mang tiń h cấ p thiế t trong giai đoa ̣n hiê ̣n nay . Qua tìm hiểu của tác giả chƣa có
luận văn thạc sỹ nào nghiên cứu về công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt
đợng cho vay tại Ngân hàng Bƣu Điện Liên Việt chi nhánh C ầu Giấy, chính vì vậy
tác giả lựa chọn đề tài này với mong muốn có thể góp phần hồn thiện cơng tác
thẩm định tài chính dự trong hoạt đợng cho vay tại Ngân hàng Bƣu Điện Liên Việt
chi nhánh Cầu Giấy.
1.2. Cơ sở lý luâ ̣n về công tác thẩ m đinh
̣ tài chính dƣ ̣ án trong hoa ̣t đô ̣ng cho vay
của Ngân hàng thƣơng mại
1.2.1. Hoạt động cho vay của Ngân hàng thƣơng mại
1.2.1.1. Khái quát về ngân hàng thƣơng mại
a. Khái niệm và đặc trƣng của ngân hàng thƣơng mại
Theo luật các tở chức tín dụng năm 2010 (luật số 47/2010/QH12): “Ngân hàng
thƣơng mại là loại hình ngân hàng đƣợc thực hiện tất cả các hoạt động của ngân hàng
và các hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi
nhuận”.
Theo Nghị định 59/2009/NĐ-CP của Chính phủ ban hành ngày 16/07/2009 về tổ
chức và hoạt động của NHTM nêu:
6

“Ngân hàng thƣơng mại là ngân hàng đƣợc thực hiện tồn bợ hoạt đợng ngân hàng
và các hoạt đợng kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo quy định
của Luật các tở chức tín dụng và các quy định khác của Pháp luật.”
Tựu chung lại có thể nói NHTM là mợt tở chức trung gian tài chính cung ứng
thƣờng xun mợt hoặc mợt số các nghiệp vụ cơ bản là nhận tiền gửi, cho vay và cung
cấp các dịch vụ thanh toán cho khách hàng.
b. Các hoạt động cơ bản của ngân hàng thƣơng mại
-

Hoạt động huy động vốn
Hoạt động huy động vốn của NHTM là một trong những hoạt động quan trọng của

NHTM, giúp ngân hàng thực hiện các hoạt động khác liên quan nhƣ tín dụng, các hoạt
động dịch vụ nhƣ kinh doanh ngoại tệ, bảo lãnh, thanh toán,…đảm bảo cho lợi nhuận
của ngân hàng. NHTM huy đợng vốn theo các hình thức sau:
+

Nhận tiền gửi từ các tổ chức kinh tế, dân cƣ, từ các tổ chức tín dụng khác nhƣ tiền
gửi có kì hạn, tiền gửi khơng kì hạn, tiền gửi tiết kiệm, tiền gửi thanh toán… Đây
là nguồn thu chiếm tỷ trọng lớn nhất trong tổng nguồn thu của NHTM. Nhờ nguồn
huy động này mà ngân hàng có thể thực hiện các nghiệp vụ quan trọng khác, mang
lại lợi nhuận cho ngân hàng.

+

Ngân hàng có thể huy động vốn bằng cách phát hành trái phiếu, các chứng chỉ tiền
gửi, các loại giấy tờ có giá khác để đảm bảo khả năng thanh toán cấp bách hoặc
đảm bảo dự trữ,…

+

Vay vốn từ các ngân hàng và các tổ chức tín dụng khác, vay vốn từ NHNN.

+

Huy động vốn từ các nguồn khác theo quy định của NHNN.

-

Hoạt động tín dụng
Là hoạt động quan trọng nhất, mang lại nguồn lợi nhuận lớn nhất cho ngân hàng.

Ngân hàng không ngừng nâng cao chất lƣợng hoạt đợng tín dụng cũng nhƣ mở rợng
các loại hình tín dụng. Các hình thức tín dụng đƣợc thể hiện nhƣ sau:
+

Cho vay

7


Cho vay là mô ̣t hiǹ h thƣ́c tín dụng và mang lại nguồn thu nhập lớn nhất cho ngân
hàng. Cho vay có các hình thức nhƣ cho vay thấu chi, cho vay theo hạn mức, cho vay
trả góp, cho vay có tài sản bảo đảm , cho vay không có tài sản bảo đảm …
+

Chiết khấu thƣơng phiếu và các loại giấy tờ có giá khác.
Chiết khấu thƣơng phiếu là hoạt động dựa trên sự tín nhiệm của ngân hàng với

những ngƣời có tên trên thƣơng phiếu. Khi cần chiết khấu, khách hàng mang thƣơng
phiếu đến ngân hàng, ngân hàng sẽ thực hiện nghiệp vụ chiết khấu. Ngƣời bán thƣơng
phiếu sẽ thu đƣợc một khoản tiền bằng mệnh giá của thƣơng phiếu sau khi trừ đi khoản
lợi tức chiết khấu theo quy định của ngân hàng. NHTM có thể đem thƣơng phiếu tái
chiết khấu tại NHNN để đáp ứng nhu cầu thanh khoản khi cần thiết.
+

Cho thuê tài sản
Trong nhiều trƣờng hợp, khách hàng không đủ khả năng để vay. NHTM sẽ mua

các tài sản và cho các khách hàng thuê lại. Cho thuê là hình thức tín dụng trung dài
hạn giữa ngân hàng và khách hàng dựa trên hợp đồng thuê tài chính. Ngân hàng phải
đảm bảo sao cho lợi nhuận mà ngân hàng thu đƣợc phải bù đắp đƣợc các khoản chi phí
mà ngân hàng bỏ ra. Cho thuê bao gồm cho thuê nghiệp vụ và cho thuê tài chính.
Trong trƣờng hợp cho thuê tài chính, khách hàng thƣờng mua lại tài sản cho thuê khi
hết thời hạn thuê.
+

Bảo lãnh
Là nghiệp vụ tín dụng mà thông qua thƣ bảo lãnh, ngân hàng cam kết sẽ thực hiện

nghĩa vụ tài chính thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện đúng nghĩa vụ
nhƣ đã cam kết đối với bên thứ ba. Bảo lãnh là hình thức tài trợ thông qua uy tín, tạo
mối liên kết trách nhiệm tài chính và san sẻ rủi ro. Do mối liên hệ của khách hàng và
ngân hàng có khả năng ràng buộc khách hàng phải thực hiện các cam kết của ngân
hàng và khách hàng. Bảo lãnh góp phần giảm thiểu thiệt hại tài chính cho bên thứ ba
khi có tổn thất xảy ra.
-

Hoạt động thanh toán và ngân quỹ
Khi khách hàng gửi tiền vào ngân hàng, ngân hàng không chỉ bảo quản tiền gửi

khách hàng mà còn thực hiện các nghiệp vụ thanh toán cho khách hàng. Thanh toán

8


qua ngân hàng là hình thức mở đầu cho hình thức thanh tốn khơng dùng tiền mặt.
Khách hàng cần mở tài khoản tại ngân hàng để thực hiện các nghiệp vụ thanh toán.
Các NHTM cũng thực hiện nghiệp vụ thanh tốn với nhau thơng qua NHNN bằng việc
mở các tài khoản tại NHNN và duy trì số tiền dự trữ bắt buộc tại NHNN theo quy định
của NHNN. Hoạt động thanh tốn và hoạt đợng ngân quỹ của NHTM bao gồm các
hoạt động nhƣ sau:
+

Thực hiện các dịch vụ thanh toán trong nƣớc và quốc tế.

+

Cung cấp các phƣơng tiện thanh toán cho khách hàng.

+

Thực hiện các dịch vụ thanh toán khác theo quy định của nhà nƣớc.

+

Thực hiện thanh tốn nợi bợ và thanh tốn liên ngân hàng.

+

Ngân hàng cịn thực hiện các hoạt đợng dịch vụ khác:

+

Hoạt đợng kinh doanh ngoại hối: ngân hàng thực hiện kinh doanh ngoại hối và
vàng trên thị trƣờng trong nƣớc và quốc tế.

+

Tƣ vấn tài chính: cung cấp các thông tin liên quan đến lĩnh vực tài chính cho khách
hàng, hƣớng dẫn khách hàng thực hiện các hoạt động kinh doanh liên quan đến tài
chính theo các văn bản hƣớng dẫn theo quy định của NHNN.

+

Hoạt động ủy thác và nhận ủy thác: nghiệp vụ mà ngân hàng thực hiện theo sự ủy
thác của khách hàng nhƣ quản lý tài sản cho khách hàng, thanh lý các tài sản của
các doanh nghiệp đã phá sản, ủy thác thu hộ các khoản phải thu của khách hàng,…

+

Ngồi các hoạt đợng liên quan đến lĩnh vực tài chính, NHTM còn cung cấp các
dịch vụ bảo hiểm liên quan đến tài chính, thực hiện các hoạt động kinh doanh bảo
hiểm theo quy định của Nhà nƣớc.
Trong đó, hoạt động cho vay, đặc biệt là cho vay trung dài hạn có doanh số cho vay

chiếm tỷ trọng lớn trong doanh số từ hoạt động tín dụng của các ngân hàng thƣơng ma ̣i
nói chung.

1.2.1.2. Hoạt động cho vay của ngân hàng thƣơng mại
a. Khái niệm cho vay
Theo luật các tở chức tín dụng năm 2010 (luật số 47/2010/QH12): “Cho vay là hình
thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một

9


khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa
thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi”.
b. Phân loa ̣i hoa ̣t đô ̣ng cho vay
Cho vay của NHTM đƣơ ̣c thƣ̣c hiê ̣n với nhiề u hình thƣ́c, nhiều tên gọi khác nhau
-

Phân theo nghiê ̣p vu ̣ tiń du ̣ng thì hoa ̣t đô ̣ng cho vay gồ m : Thấ u chi, cho vay trƣ̣c
tiế p tƣ̀ng lầ n, cho vay theo ha ̣n mƣ́c tín du ̣ng, cho vay theo dƣ̣ án đầ u tƣ, cho vay
chiế t khấ u thƣơng phiế u và các giấ y tờ có giá ,…

-

Phân theo thời gian thì hoa ̣t đô ̣ng cho vay gồ m : Cho vay ngắ n ha ̣n (là những khoản
vay có thời ha ̣n cho vay dƣới 12 tháng), cho vay trung ha ̣n (thời ha ̣n cho vay tƣ̀ 12
đến 60 tháng), cho vay dài ha ̣n (thời ha ̣n cho vay trên 60 tháng).

c. Hoạt động cho vay theo dự án của NHTM
 Khái niệm hoạt động cho vay theo dự án của NHTM

Các hình thức cho vay đƣợc các NHTM triển khai khá đa dạng tuy nhiên nguồn
vố n cho vay dƣ̣ án chiế m mô ̣t tỷ tro ̣ng lớn trong cơ cấ u vố n của các NHTM và nó vẫn
luôn giƣ̃ vi ̣trí quan tro ̣ng bởi vì cho vay theo dƣ̣ án chiế m tỷ tro ̣ng dƣ nơ ̣ cao , mang la ̣i

lơ ̣i nhuâ ̣n lớn và ổ n đinh
̣ cho các NHTM.
Hoạt động cho vay theo dƣ̣ án của NHTM là hoa ̣t đô ̣ng NHTM cung ƣ́n g vố n cho
khách hàng để thƣ̣c hiê ̣n các dƣ̣ án phát triể n sản xuấ t kinh doanh, dịch vụ và các dự án
phục vụ đời sống với nguyên tắc hoàn trả gốc và lãi theo quy định .
 Đặc điểm hoạt động cho vay theo dự án

Đối tƣợng cho vay theo hình thƣ́c này là các dƣ̣ án đầ u tƣ về máy móc thiế t bi ̣, nhà
xƣởng, các cơng trình xây dựng cơ bản nên cho vay theo dự án thƣờng có những đặc
điể m cơ bản sau:
Thƣ́ nhấ t : Thời gian cho vay thƣờng dài

(trên 1 năm do đó cho vay theo dƣ̣ án

thuô ̣c loa ̣i cho vay trung và dài ha ̣n) để chủ đầu tƣ có nguồn thu trả nợ cho ngân hàng.
Thƣ́ hai : Mƣ́c vố n đầ u tƣ của các dƣ̣ án thƣờng rấ t lớn
hiê ̣n ở viê ̣c các dƣ̣ án thƣờng thƣ̣c hiê ̣n mu ̣c đić h mở rô ̣n

, đă ̣c điể m này đƣơ ̣c thể
g, phát triển sản xuất kinh

doanh nên đòi hỏi nguồ n vố n lớn mà nguồ n tài trơ ̣ cho các dƣ̣ án chủ yế u là tƣ̀ các
NHTM.

10


Thƣ́ ba: Nguồ n trả nơ ̣ gố c laĩ chủ yế u tƣ̀ kế t quả hoa ̣t đô ̣ng sản xuấ t kinh doanh
của dự án. Đầu tƣ cho dự án là hoạt động đầu tƣ cho tƣơng lai.
Thƣ́ bố n: Mƣ́c đô ̣ rủi ro cao. Kế t quả hoa ̣t đô ̣ng kinh doanh của dƣ̣ án là nhƣ̃ng dƣ̣

tính trong tƣơng lai , kế t quả đó chiụ tác đô ̣ng của nhiề u yế u tố

. Mặc dù các dự tính

đƣơ ̣c căn cƣ́ trên các giả đinh
̣ có tin
́ h thƣ̣c tế tuy nhiên thời gian thƣ̣c hiê ̣n dƣ̣ án dài thì
nhƣ̃ng dƣ̣ tiń h có thể bi ̣thay đổ i ngoài dƣ̣ tin
́ h ban đầ u .
Thƣ́ năm: Lãi suất cho vay thƣờng cao . Do số tiề n cho vay theo dƣ̣ án lớn , thời
hạn vay dài, mƣ́c đô ̣ rủi ro cao, cô ̣ng thêm chi phí huy đô ̣ng các nguồ n vố n dài ha ̣n bao
giờ cũng cao hơn ngắ n ha ̣n nên laĩ suấ t cho vay theo dƣ̣ án thƣờng cao hơn các phƣơng
thƣ́c cho vay khác .
Xuấ t phát tƣ̀ các đă ̣c điể m cơ bản trên nên hoa ̣ t đô ̣ng cho vay theo dƣ̣ án luôn là
hoạt động giúp cho ngân hàng thƣơng mại tăng trƣởng dƣ nợ nhanh

, tỷ suất sinh lời

cao, song bên ca ̣nh đó cũng tiề m ẩ n rủi ro cao về khả năng mấ t vố n nế u dƣ̣ án hoa ̣t
đô ̣ng không hiê ̣u quả , rủi ro thanh khoản . Nhƣ̃ng rủi ro này nế u xảy ra làm giảm thu
nhâ ̣p của ngân hàng, thẩ m chí mấ t khả năng thanh toán và phá sản .
Vì vậy, các NHTM phải cân nhắc kỹ lƣỡng các quyết định cho vay , ƣớc lƣợng khả
năng sinh lời và rủi r o nhằ m nâng cao hiê ̣u quả kinh doanh , nâng cao chấ t lƣơ ̣ng tin
́
dụng, bảo đảm an toàn vốn cho vay . Do đó hoàn thiê ̣n công tác th ẩm định tài chính dự
án trong hoa ̣t đơ ̣ng cho vay

có ý nghiã quan tro ̣ng đố i với ho

ạt động tín dụng của

NHTM hiê ̣n nay.
1.2.2. Cơng tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của ngân hàng
thƣơng mại
1.2.2.1. Khái niệm công tác thẩm định tài chính dự án trong hoa ̣t đô ̣ng cho vay
của ngân hàng thƣơng mại
a. Khái niê ̣m công tác thẩ m đinh
̣ tài chính dự án
“Thẩm định tài chính dự án là rà sốt, đánh giá mợt cách khoa học và tồn diện
mọi khía cạnh tài chính của dự án trên giác độ của nhà đầu tư, doanh nghiệp, các tổ
chức kinh tế khác, các cá nhân”- Thẩm định tài chính dự án, Nhà xuất bản tài chính
năm 2004, PGS.TS. Lƣu Thị Hƣơng.

11


Cơng tác thẩm định tài chính dƣ̣ án là thẩm định các yếu tố ảnh hƣởng tới hiệu quả
tài chính của dự án. Hay nói cách khác, cơng tác thẩm định tài chính dƣ̣ án là rà soát
đánh giá, mơ ̣t cách khoa ho ̣c toàn diê ̣n mo ̣i khiá ca ̣nh tài chính dự án để làm cơ sở cho
NHTM đƣa ra các quyế t đinh
̣ cho vay hoă ̣c không cho vay đố i với khách hàng thƣ̣c
hiê ̣n dƣ̣ án.
b. Sự cần thiết thẩm định tài chính dự án trong hoạt đợng cho vay của ngân
hàng thương mại
Ngân hàng thu lợi chủ yếu tƣ̀ hoạt động cho vay. Điều ngân hàng quan tâm nhất là
khả năng hoàn trả khoản vay cả gốc lẫn lãi đúng thời hạn. Do đó, việc ngân hàng phải
tiến hành công tác thẩm định dự án trên mọi phƣơng diện kỹ thuật, thị trƣờng, tổ chức
quản lý, tài chính…là rất quan trọng, trong đó thẩm định tài chính dự án có thể nói là
quan trọng nhất.
Một dự án đầu tƣ nhƣ đã đề cập thƣờng địi hỏi mợt lƣợng vốn rất lớn, trong một

thời gian dài, phần lớn vƣợt quá khả năng tài chính, khả năng tự tài trợ của các doanh
nghiệp. Do vậy họ phải huy động nguồn tài trợ từ các Ngân hàng thƣơng mại. Về phía
Ngân hàng thƣơng mại, cho vay theo dự án đầu tƣ là một nghiệp vụ kinh doanh truyền
thống, có khả năng sinh lời cao nhƣng cũng chứa đựng nhiều rủi ro. Và để giảm thiểu
rủi ro có thể xảy ra, các Ngân hàng thƣơng mại không có cách nào khác là phải tiến
hành thẩm định các dự án mà công việc quan trọng nhất ở đây là công tác thẩm định
tài chính dự án. Vai trị quan trọng của cơng tác thẩm định tài chính dự án thể hiện ở
chỗ nó chính là căn cứ chính yếu nhất để Ngân hàng thƣơng mại đƣa ra quyết định tài
trợ của mình.
Có thể nói cơng tác thẩm định tài chính dự án là nội dung quan trọng nhất và phức
tạp nhất trong quá trình thẩm định dự án. Bởi vì nó địi hỏi sự tởng hợp của tất cả các
biến số tài chính, kỹ thuật, thị trƣờng…đã đƣợc lƣợng hố trong các nợi dung thẩm
định trƣớc nhằm phân tích, tạo ra những bảng dự trù tài chính, những chỉ tiêu tài chính
phù hợp có ý nghĩa. Những chỉ tiêu này, sẽ là những thƣớc đo quan trọng giúp Ngân
hàng thƣơng mại đƣa ra quyết định cuối cùng: Chấp thuận tài trợ hay không?
Về mặt nghiệp vụ, Ngân hàng thƣơng mại với phƣơng châm hoạt động hiệu quả
và an tồn, cơng tác thẩm định tài chính dự án của Ngân hàng giúp cho:

12


+

Ngân hàng có cơ sở tƣơng đối vững chắc để xác định đƣợc hiệu quả đầu tƣ vốn
cũng nhƣ khả năng hoàn vốn của dự án, quan trọng hơn cả là xác định khả năng trả
nợ của chủ đầu tƣ.

+

Ngân hàng có thể dự đoán đƣợc những rủi ro có thể xảy ra, ảnh hƣởng tới quá trình

triển khai thực hiện dự án. Trên cơ sở này, phát hiện và bổ sung thêm các biện
pháp khắc phục hoặc hạn chế rủi ro, đảm bảo tính khả thi của dự án đồng thời tham
gia ý kiến với các cơ quan quản lý Nhà nƣớc và chủ đầu tƣ để có quyết định đầu tƣ
đúng đắn.

+

Ngân hàng có phƣơng án hạn chế rủi ro tín dụng đến mức thấp nhất khi xác định
giá trị khoản vay, thời hạn, lãi suất, mức thu nợ và hình thức thu nợ hợp lý, tạo điều
kiện cho dự án hoạt động có hiệu quả.

+

Ngân hàng tạo ra các căn cứ để kiểm tra việc sử dụng vốn đúng mục đích, đúng đối
tƣợng và tiết kiệm vốn đầu tƣ trong quá trình thực hiện đầu tƣ dự án.

+

Ngân hàng rút ra kinh nghiệm trong cho vay để thực hiện và phát triển có chất
lƣợng hơn. Xuất phát từ tính cần thiết, tính thực tế, tính hiệu quả của cơng tác thẩm
định tài chính dự án bản thân nó đã và đang tiếp tục trở thành một bộ phận quan
trọng mang tính quyết định trong hoạt đợng cho vay của mỗi ngân hàng.
Tuy nhiên, để làm tốt công tác thẩm định tài chính dự án, trƣớc hết chúng ta phải

hiểu nợi dung thẩm định tài chính dự án
1.2.2.2. Nội dung công tác thẩm định tài chính dự án
Công tác thẩm định tài chính dự án diễn ra theo mợt quy trình thống nhất với các
bƣớc cụ thể. Thơng thƣờng, cơng tác thẩm định tài chính dự án đƣợc tiến hành thông
qua một số bƣớc sau:
a. Thẩm định tổng mức đầu tư

Thẩ m đinh
̣ tổ ng mƣ́c đầ u tƣ là đánh giá mƣ́c đô ̣ hơ ̣p lý của tổ ng vố n đầ u tƣ

. Đây

là nội dung quan trọng đầu tiên cần xem xét khi tiến hành phân tích tài chính dự án.
Việc thẩm định chính xác tổng mức vốn đầu tƣ có ý nghĩa rất quan trọng đối với tính
khả thi của dự án. Nếu mức vốn đầu tƣ dự tính quá thấp dự án sẽ không thực hiện

13


đƣợc, ngƣợc lại nếu dự tính q cao sẽ khơng phản ánh chính xác hiệu quả tài chính
của dự án.
Tởng mức vốn đầu tƣ của dự án bao gồm toàn bộ số vốn cần thiết để thiết lập và
đƣa dự án vào hoạt động. Tổng mức vốn này đƣợc chia ra thành hai loại: Vốn đầu tƣ
vào tài sản cố định và vốn lƣu động ban đầu.
Vốn đầu tƣ vào tài sản cố định bao gồm: đầu tƣ vào trang thiết bị, dây truyền sản
xuất… tuy nhiên, cũng cần phải chú ý đến chi phí "chìm" - tức là chi phí mà doanh
nghiệp bỏ ra khơng liên quan đến việc dự án có khả thi hay khơng. Điển hình là các
chi phí khảo sát địa điểm xây dựng dự án, chi phí tƣ vấn thiết kế dự án…
Vốn lƣu động ban đầu bao gồm: vốn đầu tƣ vào tài sản lƣu đợng ban đầu nhằm
đảm bảo cho dự án có thể đi vào hoạt đợng bình thƣờng theo các điều kiện kinh tế, kỹ
thuật đã dự tính. Nó bao gồm: nguyên vật liệu, điện nƣớc, nhiên liệu, phụ tùng, tiền
lƣơng, hàng dự trữ,… và vốn dự phịng.
Vớ n dƣ̣ phòng : Là vốn dự phò ng cho các khoản chi phí phát sinh không dƣ̣ tin
́ h
trƣớc.
b. Thẩm định cơ cấu vốn, phương thức tài trợ.
Nô ̣i dung này giúp chủ đầ u tƣ và nhà tài trơ ̣ xác đinh

̣ mô ̣t cơ cấ u vố n đầ u tƣ và
phƣơng thƣ́c tài trơ ̣ tố i ƣu với chi phí thấ p nhấ t. Đây cũng là cơ sở để xác đinh
̣ laĩ suấ t
chiế t khấ u và xác đinh
̣ dòng tiề n của dƣ̣ án . Thông thƣờng, các phƣơng thức tài trợ vốn
cho một dự án bao gồm:
+

Tài trợ bằng vốn tự có của chủ đầu tƣ: Bao gồ m vố n góp của chủ sở hƣ̃u thông qua
phát hành trái phiếu, lơ ̣i nhuâ ̣n tái đầ u tƣ.

+

Tài trợ bằng nợ: Thông qua nguồ n vố n tín du ̣ng ngân hàng, tín dụng thƣơng mại
và phát hàng trái phiếu, thuê tài chin
́ h,..

+

Tài trợ theo phƣơng thức kết hợp (đƣợc tiến hành bằng sự kết hợp của các phƣơng
thức trên)
Trên cơ sở tổng vốn đầu tƣ cho dự án, ngân hàng tiến hành xem xét các nguồn tài

trợ cho dự án, trong đó phải tìm hiểu về khả năng đảm bảo vốn từ mỗi nguồn về quy
mô và tiến độ.

14


Để đảm bảo tiến độ thực hiện đầu tƣ của dự án, vừa để tránh ứ đọng vốn, nên các

nguồn tài trợ đƣợc xem xét không chỉ về mặt số lƣợng mà phải theo dõi cả về thời
điểm nhận đƣợc tài trợ.
Tiếp đó phải so sánh nhu cầu về vốn với khả năng đảm bảo vốn cho dự án từ các
nguồn về số lƣợng và tiến độ. Khả năng lớn hơn hoặc bằng nhu cầu thì dự án đƣợc
chấp nhận. Nếu ngƣợc lại, khả năng đáp ứng vốn nhỏ hơn nhu cầ u thì c ần giảm quy
mơ dự án. Sau khi xem xét các nguồn tài trợ cho dự án cần xem xét cơ cấu nguồn vốn
của dự án. Có nghĩa là xem xét tỷ lệ từng nguồn chiếm trong tổng mức vốn đầu tƣ dự
kiến. Sau đó, trên cơ sở nhu cầu vốn, ngân hàng xác định tiến độ giải ngân của dự án.
Thông thƣờng, đối với các dự án cho vay dài hạn, xác định thời điểm giải ngân là rất
cần thiết, giúp cho dự án hoạt động một cách hiệu quả.
Vậy qua nghiên cứu bƣớc này ngân hàng có thể có đƣợc quyết định phù hợp nếu
cho vay thì phải giải ngân nhƣ thế nào để đảm bảo dự án đƣợc tiến hành một cách
thuận lợi.
c. Thẩm định doanh thu, chi phí, lợi nhuận của dự án, từ đó xác đinh
̣ dòng tiền
của dự án
 Thẩm định doanh thu của dự án
Doanh thu của dự án đƣợc xác định bằng tổng giá trị hàng hóa và dịch vụ thu
đƣợc trong năm do việc bán hàng hóa, dịch vụ của dự án đó, bao gồm doanh thu do
bán sản phẩm chính, sản phẩm phụ, phế liệu và dịch vụ cung cấp cho bên ngoài.
Để đảm bảo dƣ̣ báo chính xác của doanh thu cần kiểm tra hai yếu tố tác động
chính lên doanh thu đó là giá bán và sản lƣợng hàng năm. Giá bán thƣờng đƣợc giả
định là không đổi trong suốt thời gian vận hành của dự án. Tuy nhiên, nếu sản phẩm
của dự án rất nhạy cảm với các biến động của thị trƣờng trong, ngoài nƣớc hoặc chịu
sự cạnh tranh lớn trên thị trƣờng quốc tế, cần có sự thay đổi giá bán theo các năm hoặc
xếp hạng mức độ rủi ro cao khi lựa chọn dự án. Sản lƣợng sản xuất tính theo phần
trăm (%) của công suất thiết kế, tăng dần qua các năm và đạt mức 100% khi dự án
bƣớc vào giai đoạn ổn định. Do đó, cần kiểm tra lại thông tin để điều chỉnh tỷ lệ % cho
phù hợp. Thông thƣờng, lúc ban đầu các dự án thƣờng có doanh thu thấp hơn những

15


năm mà dự án đã đi vào ổn định. Hoạt động doanh thu những năm đầu thƣờng thấp
hơn những năm sau, thƣờng đạt khoảng (50-60%) doanh thu khi ổn định.
 Thẩm định chi phí
Sau khi đã thẩm định doanh thu của dự án, ngân hàng tiếp tục thẩm định chi phí
của sản phẩm dự kiến. Chi phí xây dƣ̣ng , sản xuất bao gồm chi phí vật chất, chi phí
nhân công, chi phí quản lý, chi phí khấu hao TSCĐ. Chi phí ngoài sản xuất bao gồm
các loại nhƣ chi phí quảng cáo, chi phí dự phòng và các loại chi phí khác. Ngân hàng
cần phân loại đúng sản phẩm và xác định chính xác giá thành từng loại sản phẩm, đánh
giá các khoản mục chi phí tạo nên giá thành sản phẩm là cao hay thấp, hợp lý hay
không, so sánh với giá thành các sản phẩm tƣơng tự trên thị trƣờng. Để tính giá thành
sản phẩm cần căn cứ vào tổng mức chi phí mà dự án cần sử dụng, mức chênh lệch giá,
xác định đƣợc các hao hụt ngồi dự kiến để tiến hành phân bở cho số lƣợng thành
phẩm sao cho hợp lý. Khi đó, trong quá trình thẩm định dự án cần lƣu ý tới tồn bợ chi
phí để sản xuất ra sản phẩm, các loại khấu hao, phân bở chính xác các chi phí lãi vay
ngân hàng, tính toán lại các mức thuế phải nộp, tránh áp dụng sai mức thuế hay tính
thừa hay thiếu mức thuế phải nộp.
 Các lưu ý để thẩm định các loại chi phí ước lượng dịng tiền
+

Chi phí cơ hội: Chi phí cơ hội của dự án là chi phí bỏ ra để thực hiện dự án mà thay
vào đó nếu không thực hiện dự án sẽ thu đƣợc mợt dịng tiền. Chi phí cơ hợi cần
đƣợc đƣa vào phân tích bởi vì để thực hiện dự án, chủ đầu tƣ đã bỏ lỡ cơ hợi thu
đƣợc dịng tiền từ việc thực hiện dự án khác. Chi phí cơ hội ảnh hƣởng đến quyết
định đầu tƣ vào dự án do đó cần đƣa vào dịng tiền.

+

Chi phí chìm: Chi phí chìm là chi phí mà doanh nghiệp vẫn phải bỏ ra dù việc thực
hiện dự án có đƣợc thực hiện hay khơng. Chi phí chìm khơng làm cho chi phí dự án
tăng lên, không ảnh hƣởng tới quyết định đầu tƣ vào dự án. Do đó, không tính chi
phí chìm vào dịng tiền dự án.

+

Thuế TNDN: tính vào dòng tiền ra của dự án và lấy từ báo cáo kết quả kinh doanh.
Lợi nhuận của dự án là chênh lệch giữa doanh thu và chi phí sản xuất các sản

phẩm của dự án. Lợi nhuận của dự án mà ngân hàng thẩm định bao trƣớc thuế, lợi
nhuận sau thuế .
16