Natasa trong đêm vũ hội (1)

TRƯỜNG ĐẠI HỌC SƯ PHẠM HÀ NỘI
KHOA NGỮ VĂN

BÀI ĐIỀU KIỆN
Chuyên đề: Thi pháp tiểu thuyết “Chiến tranh và hòa bình”
của L. Tônxtôi

Hà Nội, T12/2015


Natasa trong đêm vũ hội
Trong số các nhân vật chính của tiểu thuyết “Chiến tranh và hòa bình” của
L.Tônxtôi, Natasa hiện lên như một biểu tượng cho tâm hồn và tính cách Nga.
Nhân vật Natasa được hiện lên từ khi mới là cô bé 13 tuổi đến khi đã có
gia đình, chồng con. Mỗi giai đoạn của cuộc đời nàng toát lên vẻ đẹp đặc trưng,
đều đáng trân trọng. Trong đó, Natasa hiện lên đẹp nhất là khi nàng mới lớn,
tràn trề niềm yêu đời, một cô gái ngây thơ trong sáng. Khi đi dự buổi vũ hội đầu
tiên của cuộc đời, Natasa được miêu tả khá độc đáo và ấn tượng.
Một thiếu nữ đang tuổi yêu lần này vô cùng háo hức bởi nàng sắp đi sự
buổi vũ hội lớn đầu tiên của đời mình, trước mắt nàng là bao điều mới lạ chứ
không phải giam mình trong bốn bức tường như trước nữa. Có thể coi đây là
một một bước ngoặt trong cuộc đời Natasa, bởi từ đây bao điều mới mẻ sẽ diễn
ra trong cuộc đời nàng, nàng chính bước vào giao hòa cùng môi trường xã hội
Nga mà tầng lớp thanh niên đang trăn trở tìm lý tưởng sống và con đường đi cho
mình.
Vẻ hồn nhiên là nét tâm lý nổi bật, gấy ấn tượng đầu tiên ở Natasa. Không
khí rộn ràng ở gia đình Rôtxtôv chuẩn bị đi dự vũ hội, và Natasa là người háo
hức nhất. Nàng háo hức chuẩn bị mọi thứ như cho một sự hiện trọng đại, không
chỉ chuẩn bị cho mình mà chuẩn bị cho mọi người trong nhà. Vẻ háo hức được
miêu tả qua lời người kể chuyện “hôm ấy nàng dậy từ tám giờ sáng và cả ngày
lo lắng bồn chồn, sửa soạn luôn tay. Từ sáng sớm nàng đã tập trung tất cả sức

lực và việc chuẩn bị thế nào cho mọi người trong nhà: nàng, mẹ nàng và Xônya,
đều ăn mặc cho thật đẹp”. Qua các đối thoại và lời giải thích của người kể
chuyện, vẻ sốt sắng của Natasa hiện lên khá sinh động.
Khi chuẩn bị cho chị gái và mẹ:
“- Không phải thế, không phải thế đâu Xonya – Natasa nói. Nàng quay
đầu lại và giơ hai tay chụp lấy mớ tóc của nàng mà người hầu gái chưa kịp
buông ra.
- Cái nơ hỏng rồi, chị lại đây. – Xônya ngồi thụp xuống. Natasa ghim lại
chiếc dải lụa khác.
2


- Ồ! Trời ơi, để rồi chải sau? Đây, thế này mới được Xônya ạ.
- Để con ghim cho, - Natasa hét lên, - mẹ không biết ghim đâu!” [62]
Lời người kể chuyện tiếp tục khắc họa tâm thế và hành động của Natasa:
“Chải đầu xong, Natasa bây giờ đang mặc váy ngắn để lộ đôi giày khiêu vũ và
khoác một chiếc áo chùng mặc ngủ của mẹ, chạy lại gần Xô nya, ngắm qua một
lượt rồi chạy sang phòng mẹ. Nàng xoay đầu bá tước phu nhân sang một bên rồi
ghim cái mũ và chỉ kịp hôn mái tóc bạc của mẹ một cái đã vụt chạy về các cô
hầu gái đang lo viền lại gấu áo cho nàng” [63].
Vẫn với dáng vẻ vội vàng, lo lắng, Natasa chạy đi chạy lại liên hồi:
- Mẹ ơi, cho cái mũ lệch sang một bên tí nữa. – Natasa nói, - Để con ghim
lại cho. – Rồi vụt chạy lại.
Cuối cùng nàng trở nên đẹp đẽ lộng lẫy lên xe đi dự vũ hội, khiến u già
phải thốt lên: “Đẹp quá, bé Natasa của tôi đẹp tuyệt trần!” [64]
Nếu như đoạn trước đó, tác giả xây dựng phần lớn các đối thoại làm hiện
lên tâm trạng háo hức của Natasa khi chuẩn bị đi dự vũ hội, phù hợp với việc
miêu tả vẻ hồn nhiên sôi nổi của nàng, thì đến vũ hội, toàn bộ diễn biến tâm
trạng và cảm nhận của nàng hiện lên qua độc thoại nội tâm. Tác giả sử dụng độc
thoại nội tâm như một thủ pháp đắc địa để khắc họa vẻ đẹp bên trong, vẻ đẹp

tâm hồn Natasa. Qua các độc thoại nội tâm, các nét tính cách đặc trưng của
nàng, diễn biến tâm trạng tinh tế của cô gái mới lớn dần được phơi mở.
Natasa là một cô gái mơ mộng, háo hức và mơ tưởng những gì sắp tới
trong đêm vũ hội, những gì thật đẹp đẽ như mở ra một trang mới cho cuộc đời
nàng. Natasa hình dung những gì sắp diễn “ lần đầu tiên nàng hình dung rõ ràng
tất cả những gì đang chờ đón nàng trong buổi vũ hội, trong những gian phòng
sáng rực ánh đèn – âm nhạc, hoa, khiêu vũ, hoàng thượng, toàn thể lớp thanh
niên thượng lưu ở Pêterburg. Những điều nàng đang đợi nó đẹp đẽ quá, đến nỗi
nàng không dám tin rằng những điều đó sẽ có thật; những cảnh ấy trái ngược với
cảm giác rét mướt, chật trội và tối tăm trong xe song mã”. Qua những lời của
người kể chuyện, người đọc hình dung ra một Natasa lắm mơ mộng, khao khát
một không gian sống có ý nghĩa, khao khát được đến một nơi để mình được
3


sống là chính mình, được tự tin khẳng định vẻ đẹp và cá tính của bản thân, được
hòa mình trong đời sống của cộng đồng, của không khí đời sống hiện tại đang
diễn ra của dân tộc. Đến dự buổi dự hội, ước mơ như được trở thành hiện thực,
khiến chính nàng ban đầu còn không tin “ Nàng chỉ hiểu rõ được tất cả những gì
đang đợi nàng khi đi qua tấm dạ đỏ trên bậc thềm; bước vào phòng áo, cởi áo
khoác ngoài và sát cánh với Xônya đi trước mặt mẹ giữa những chùm hoa đỏ
cắm hai bên cầu thang gác sáng rực ánh đèn” [65]
Một cô gái chân thật, sống đúng là mình, với những biến động tâm trạng
vô cùng tinh tế. Đến dự vũ hội, một thiếu nữ cần phải cố giữ cái phong thái lịch
sự, trang trọng. Nhưng Natasa không làm điều đó một cách miễn cưỡng và giả
tạo. Niềm xúc động trào dâng như được bước vào một thế giới khác, nàng bước
vào, mỗi bước đi tràn ngập niềm xúc động, hân hoan “Mãi đến lúc ấy nàng mới
nhớ là trong buổi vũ hội phải đi đứng như thế nào, liền cố giữ cái phong thái
trang trọng mà nàng nghĩ là cần thiết cho một người thiếu nữ đi dự vũ hội.
Nhưng may thay cho nàng, nàng cảm thấy mắt mình lóa đi: nàng không trông rõ

được gì nữa, mạch nàng đập mỗi phút một trăm lần, và máu bắt đầu dồn lên trái
tim đang đập mạnh. Nàng không thể có cái phong thái kia được, một phong thái
sẽ làm cho nàng thành ra lố bịch, và nàng bước đi, tim lịm đi vì xúc động, chỉ
mong sao che giấu được nỗi xúc động đó. Và đó chính là phong thái hợp với
nàng nhất” [65,66]. Sau đó, tất cả hiện lên bằng con mắt của cô gái đang ngây
ngất, choáng váng và trào dâng niềm xúc động. Tác giả như đang nhập vào nhân
vật, cùng nhân vật cảm nhận trong mỗi bước đi, mỗi sự quan sát một thế giới
khác mở ra, ồn ào của tiếng người nói, vẻ sáng rực của ánh đèn và lóng lánh
những vật trang trí, những áo lụa là óng ả: “Phía trước và sau lưng họ, những tân
khách đang bước vào, cũng mặc áo dài khiêu vũ và cũng to nhỏ nói chuyện với
nhau. Những tấm gương dọc ngang phản chiếu hình ảnh những vị khách nữ giới
mặc áo trắng, áo hồng, áo thiên thanh, châu ngọc và kim cương lóng lánh trên cổ
và trên những cánh tay để trần… Natasa nhìn vào gương, và trong hình ảnh phản
chiếu lại nàng không phân biệt được mình trong những đám người khác. Tất cả
hòa lẫn với nhau thành một chuỗi người sáng rực. Khi bước vào gian phòng thứ
4


nhất, tiếng nói chuyện, tiếng chào hỏi, tiếng chân bước pha trộn với nhau thành
một tiếng ồn ào đều làm cho Natasa choáng váng; ánh sáng đèn rực rỡ trong
phòng chiếu sáng những bộ áo lụa là óng ả và những vật trang trí lóng lánh càng
làm cho nàng lóa mắt” [66].
Vẻ đẹp của Natasa tỏa sáng và có sức khơi gợi một thời thiếu nữ của
người khác. Vẻ đẹp của nàng đặc biệt, không phải là vẻ đẹp của hình thức bên
ngoài mà là vẻ đẹp tỏa ra từ thần thái, phong cách và chiều sâu tâm hồn, khiến
nàng đứng cạnh Xônya, hai người ăn mặc như nhau, trang điểm giống nhau,
cách chào cũng giống nhau, mà nàng vẫn nổi bật, thu hút ánh nhìn, và chiếm
được tình cảm của nữ chủ nhân: “Hai cô thiếu nữ mặc áo dài trắng, cùng cài
những đóa thoa hồng giống nhau trên mái tóc huyền, cùng nhún mình xuống
Chào như nhau, nhưng nữ chủ nhân bất giác dừng mắt lâu hơn nhìn cô Natasa

mảnh dẻ. Bà nhìn Natasa, và kèm theo một nụ cười nhất loạt của bà chủ nhà còn
có một nụ cười riêng dành cho nàng nữa. Nhìn cô bé có lẽ chủ nhân nhớ lại cái
thời con gái êm đẹp của bà đã qua không bao giờ trở lại. Nhớ lại cả buổi vũ hội
đầu tiên của đời mình” [66].
Natasa là một cô gái tự tin về bản thân, một tính cách hiếm thấy khiến
nàng nổi bật trong các nhân vật nữ của tiểu thuyết. Trong tiểu thuyết, chỉ nàng là
tự khen mình và khẳng định vẻ đẹp của chính mình “Natasa nghe thấy và cảm
thấy có mấy người hỏi nhau xem nàng là ai và nhìn nàng. Nàng hiểu rằng những
con người đã để ý đến nàng đều có thiện cảm với nàng, và điều đó làm cho nàng
yên tâm một phần. Qua lời độc thoại, Tatasa tự tin khẳng định mình “Có những
cô chỉ như chúng mình thôi lại còn có những cô còn kém hơn nữa: - nàng nghĩ
thầm”. Nét tính cách tự tin cho thấy Natasa mang vẻ đẹp truyền thống mà hiện
đại của người con gái Nga, trong sáng, thuần khiết, vừa thông minh lanh lợi.
Còn tình cảm với Anđrây, Natasa rất tinh tế để nhận ra sự thay đổi của
chàng từ dạo ở Otrađnôye. Vân tiếp tục cái nhìn từ một thiếu nữ yêu đời, trẻ
trung, nàng nhìn Anđrây thấy sự thay đổi theo hướng tích cực từ diện mạo bên
ngoài đến tâm tính bên trong. Anđrây đẹp, ở chàng không còn là nỗi buồn, sự
chán chường sau sự thất bại về giấc mộng lý tưởng và chuyện buồn của gia đình
5


nữa mà là niềm vui, lòng nhiệt huyết để cống hiến cho đất nước. Natasa nhìn
Anđrây: “một người trẻ tuổi rất đẹp trai, tóc đen, vóc người tầm thước, mình
mặc quân phục trắng. Natasa nhận ngay ra người đàn ông trẻ tuổi, mặc quân
phục trắng ấy: đó là Anđrây Bônkônxki. Natasa trông nàng có vẻ trẻ ra, vui và
đẹp hơn dạo trước rất nhiều” [68]. Sự thay đổi của Anđrây xuất phát từ chính
bản thân chàng, từ dạo gặp Natasa lần đầu trong đêm trăng với ước mơ bay bổng
lên bầu trời cao rộng ở Otrađnôye. Đồng thời cũng xuất phát từ chính điểm nhìn
của Natasa trong đêm vũ hội với ánh mắt ngây ngất, choáng ngợp, nhìn tất cả
đều đẹp, huy hoàng và tráng lệ.

Khi giây phút quan trọng nhất của vũ hội đã tới, nhà vua bước vào, tiếng
nhạc cất lên, tất cả mọi người trong phòng khách xôn xao, khách nam giới bắt
đầu tiến lại khách nữ giới xếp thành đôi để nhảy vũ điệu Ba Lan. Lúc này Natasa
thể hiện tích cách hồn nhiên, ngây thơ, trong sáng, khao khát của tuổi trẻ bùng
lên, nàng muốn được hòa mình vào điệu nhảy, được sống trong không khí náo
nhiệt của đêm vũ, hội. Trước tiên là nỗi buồn khi không được ai mời nhảy:
“Natasa cảm thấy mình cùng với mẹ và Xônya bị rớt lại trong cái thiểu số các cô
các bà bị ép vào sát tường và không được mời nhảy vũ điệu Ba Lan” [69]. Sau
đó nàng thả lỏng tâm hồn như đón nhận tất cả vào lòng: “Nàng đứng yên, hai
cánh tay mảnh dẻ buông thõng xuống bộ ngực mới nhú phập phồng lên xuống
đều đặn. Natasa nín thở, đôi mắt hoảng sợ sáng long lanh nhìn thẳng ra trước
mặt, như vẻ sẵn sàng đón lấy tất cả những gì sắp đến, dù là nỗi vui sướng tuyệt
trần hay buồn ghê ghớm” [69.70]. Niềm khao khát tột độ, cháy bỏng được thể
hiện qua những lời tự vấn, dòng độc thoại nội tâm với bản thân mình mà không
để ý đến những người xung quanh, ngay cả hoàng thượng cũng như các nhân vật
quan trọng, nàng đều không để tâm đến: “Chả nhẽ không có ai đến mời mình,
chả nhẽ mình không được khiêu vũ cùng những người khiêu vũ trước tiên. Chả
nhẽ tất cả những người đàn ông ấy không ai để ý đến mình ư? Phải bây giờ hình
như họ không trông thấy mình nữa, và nếu có nhìn mình, thì cũng nhìn với cái
vẻ như muốn nói: À! Không phải nàng, nhìn làm gì. – Không, không thể như thế
được ! – Nàng nghĩ thầm. – Họ phải biết rằng mình muốn nhảy lắm, mình khiêu
6


vũ rất khá và nhảy với mình vui lắm chứ có phải không đâu” [70]. Vẫn là niềm
tự tin khẳng định và muốn thể hiện của Natasa. Sự lặp lại này cho thấy đây là
nét tính cách làm nên vẻ đẹp và sự nổi bật của nàng, vẻ đẹp từ bên trong toát ra
đầy hấp dẫn và thu hút. Và sau đó là nỗi buồn vô hạn, vẻ tuyệt vọng lộ rõ ra
khuân mặt “Natasa nhìn họ nhảy và chỉ chực khóc vì không được nhảy vòng
vanxơ đầu tiên” [71]

Anđrây bằng con mắt tinh tường đã nhận ra ngay điều đó, và ấn tượng về
Natasa trong lần đầu tiên trỗi dậy “Vẻ mặt hồi hộp, tuyệt vọng của Natasa đập
ngay vào mắt chàng. Chàng nhận ra cô bé Otrađnôye và đoán được cảm xúc của
nàng, hiểu rằng nàng đang dự buổi vũ hội đầu tiên, nhớ lại câu chuyện của nàng
bên cửa sổ” [72]. Được Anđrây mời nhảy, Natasa tỏ rõ niềm vui sướng vô hạn
“Công tước Anđrây lại gần Natasa và chưa nói xong câu mời nhảy đã đưa tay ra
ôm lấy thân nàng. Chàng mời Natasa nhảy một vòng van xơ. Vẻ mặt thẫn thờ
của Natasa, vẻ mặt như sẵn sàng đón lấy tất cả dù hân hoan hay tuyệt vọng, vụt
sáng lên một nụ cười sung sướng, đầy lòng biết ơn, ngây thơ như nụ cười của
con trẻ” [72]. Nụ cười xuất hiện trên khuân mặt nàng, Natasa sung sướng tưởng
như phát khóc “Và trong khi vừa hoảng sợ vừa sung sướng đưa tay đặt lên vai
công tước Anđrây, nụ cười của nàng nở qua những giọt nước mắt sắp trào ra
dường như muốn nói: Em đợi anh từ lâu lắm rồi” [72]. Natasa đễ vui, dễ buồn,
sáng trong như con trẻ, tất cả đều hiện lên trên khuân mặt ngây thơ, thánh thiện
của một thiếu nữ mới lớn “khuân mặt như sẵn sàng đón lấy tất cả dù là hân hoan
hay tuyệt vọng”, khi buồn thì đến tuyệt vọng vô bờ, khi vui thì hân hoan sung
sướng vô hạn. Đó là điều hiếm thấy, khiến nàng khác biệt tất cả những cô gái
thuộc tầng lớp quý tộc Nga lúc bấy giờ.
Và Natasa thả mình theo những điệu nhảy, hân hoan, ngây ngất “Đôi chân
bé nhỏ đi giày sa tanh trắng của nàng nhẹ nhàng thoăn thoắt như nàng không
phải điều khiển một tí nào, con gương mặt thì sáng bừng lên vì mừng rỡ và sung
sướng” [72]. Mặc dù Natasa không đẹp vì hình thức bên ngoài, nhưng nàng
mang vẻ đẹp toát ra từ bên trong đầy sức sống, từ những bước nhảy của điệu
vanxơ, nàng tỏa rạng hết sức sống một cách tự nhiên. Natasa xuất hiện trong
7


đêm vũ hội mang đến một không khí mới lạ, mang đến niềm vui chưa từng có
bao giờ trong giới thượng lưu quý tộc. Vẻ đẹp của nàng được so sánh với Elen,
người được ngợi ca như một nữ thần Hi Lạp để thấy rõ sự khác biệt “Cổ và đôi

tay để trần của nàng không gầy và đẹp. So với đôi vai của Elen, vai nàng mỏng,
ngực nàng chưa thành hình, tay nàng mảnh khảnh; nhưng trên người Elen như
đã có một lớp sơn của hàng nghìn cái nhìn mơn trớn phủ lên thân hình, còn
Natasa như một cô bé lần đầu tiên phải mặc áo hở vai, và giả sử người ta không
quả quyết nói với cô ta rằng nhất thiết phải như thế mới được, thì cô ta sẽ xấu
hổ lắm” [73]. Nếu Elen đẹp từ ngoại hình bên ngoài, như đóa hoa khoe hết
hương sắc trước thiên hạ không còn gì để khám phá thì Natasa đẹp như một nụ
hồng chúm chím, chớm nở, mặc dù không khoe trọn qua vẻ bề ngoài nhưng
đang tỏa ra hương sắc từ bên trong đầy hấp dẫn. Chính vẻ đẹp này khiến công
tước Anđrây ngây ngất và yêu nàng ngay từ giây phút đầu tiên “Nhưng công
tước Anđrây vừa ôm lấy thân hình mảnh dẻ, linh hoạt của Natasa và trông thấy
nàng cử động sát người chàng, mỉm cười với chàng, thì chất men nồng đượm
của Natasa đã làm cho chàng ngây ngất: chàng thấy mình trẻ lại và tràn đầy một
sinh khí mới mẻ sau khi chàng dừng lại nghỉ sức, dẫn nàng về chỗ cũ và đứng
nhìn những người đang khiêu vũ [73]. Vẻ đẹp của Natasa làm hồi sinh tâm hồn
Anđrây như cây sồi già cằn cỗi đầy những vết dao cứa nay bỗng đâm chồi nảy
lộc vươn lên.
Natasa như được sống trọn những phút giây tươi đẹp nhất trong suốt buổi
vũ hội, nàng sung sướng, khiêu vũ không biết mệt “Mặt đỏ ửng và tươi cười
sung sướng, nàng khiêu vũ không ngừng suốt cả buổi tối” [73]. Nàng không để
ý những gì xung quanh, chỉ sống trong niềm vui sướng trong thế giới của mình,
nàng không hề để ý và không hề trông thấy những điều mà mọi người chăm chú
theo dõi trong buổi vũ hội này, những sự kiện sặc mùi chính trị, những sự tung
hô tán thưởng lẫn nhau, thậm chí cả nhà vua. Nét đặc biệt của Natasa trên khuân
mặt là ánh mắt long lanh và nụ cười sung sướng. Nụ cười không phải mang tính
chất xã giao miễn cưỡng mà là nụ cười tỏa ra từ tâm hồn bên trong, từ niềm vui
sướng thực sự trong lòng. Nét hồn nhiên, tười trẻ, yêu đời của nàng như một
8

điều hiếm thấy mà xưa nay tất cả những người trong giới xã giao vốn mang
những nét khuân sáo tìm kiếm, đặc biệt là Anđrây, người đã quá chán ngấy
những buổi tiệc tùng ở giới quý tộc. Natasa được cảm nhận dưới cái nhìn của
Anđrây “Công tước Anđrây, cũng như tất cả những người đã lớn lên trong giới
xã giao, vẫn thích gặp ở những nơi giao tế một cái gì không mang khuân sáo
chung của môi trường này. Và Natasa chính là con người như vậy, với vẻ ngơ
ngác, mừng rỡ và rụt rè của nàng, và ngay cả những chỗ nhầm của nàng trong
khi nói tiếng Pháp. Chàng đặc biệt dịu dàng và trân trọng trong khi tiếp xúc và
nói chuyện với nàng về những điều hết sức giản dị và nhỏ nhặt, công tước
Anđrây ngắm ánh mắt long lanh và nụ cười vui sướng của nàng, nụ cười không
dính dáng đến điều nàng nói, mà toát ra từ niềm vui sướng trong tâm hồn nàng.
Mỗi khi Natasa được mời, mỉm cười đứng dậy, và bắt đầu khiêu vũ quanh
phòng, công tước Anđrây đặc biệt chú ý đến dáng người uyển chuyển mà rụt rè
của nàng” [74].
Tâm hồn Natasa cao thượng, nàng dành tình cảm cho tất cả nọi người, yêu
mến tất cả mọi người và cũng được tất cả mọi người yêu mến, muốn nhảy với
nàng, đơn giản vì khi ở bên cạnh Natasa, mọi người được sống đúng là mình, có
được niềm vui thực sự. Nàng truyền cho họ niềm yêu đời, niềm vui sống xua tan
đi bao toan tính của cuộc đời. Nụ cười của nàng nói lên điều đó trong dòng độc
thoại nội tâm mà có tính chất đối thoại với Anđrây “Tôi cũng muốn nghỉ và ngồi
với anh một lát, tôi mệt rồi; nhưng anh cũng thấy đấy, họ mời tôi nhảy, và tôi
cũng mừng, tôi cũng sung sướng thấy họ chọn mình, và tôi quý hết thảy tất cả
mọi người, và cũng như tôi, chúng mình đều hiểu tất cả những điều đó – nụ cười
của Natasa còn nói nhiều, nhiều điều khác nữa” [75]. Vẻ đáng yêu của Natasa
khiến Anđrây vụt lên ý nghĩa mà chàng cho là thật nhảm nhí “Nếu nàng đến rủ
cô chị họ trước, rồi đến một cô khác, thì àng sẽ là vợ ta” và đúng là Natasa đến
rủ Xônya trước. Công tước Anđrây phải khẳng định qua ý nghĩ thầm kín “nhưng
có một điều chắc chắn là cô bé này đáng yêu và đặc biệt như thế, khi khiêu vũ ở
đây chừng một tháng là có người hỏi ngay…Người như cô ấy ở đây hiếm lắm”
[75]

9


Cuối buổi vũ hội là niềm vui sướng tràn ngập trong lòng Natasa, nàng
không còn lời nào để diễn tả niềm vui sướng tột độ ấy. Tâm trạng của Natasa
được thể hiện bằng cả độc thoại qua nụ cười lóe lên trên gương mặt khi bá tước
Rôxtôv hỏi con gái xem nàng có vui không “Natasa không đáp, chỉ mỉm cười,
một nụ cười nũng nịu như có ý trách: Điều đó mà ba còn phải hỏi sao?”; qua
một câu đối thoại ngắn ngủi “Chưa bao giờ con thấy vui như thế này!” và qua
lời người kể chuyện “Natasa sung sướng lắm, chưa bao giờ sàng thấy sung
sướng như hôm nay. Nàng đang sống trong cái tâm trạng hạnh phúc đến tột độ
nó làm cho người ta tốt hẳn lên và không tin rằng trên đời lại còn có thể có điều
ác, có buồn khổ được” [75]. Natasa mang đến niềm vui xua tan đi nỗi buồn khổ,
mang đến ánh sáng xua tan đi bao tối tắm, nhàm chán, mang đến nét thánh thiện
xua tan đi cái xấu, cái ác. Nàng là hiện thân của tất cả những gì tốt đẹp nhất mà
Chúa ban phát cho người giữa cuộc đời trần thế, nàng đáng được trân trọng. Và
quả đúng như vậy, Natasa mang niềm vui của mình ban tặng cho khác, muốn tất
cả mọi người đều được sung sướng, tất cả đều trở nên tốt đẹp, nhất là với Pier
đang mang nỗi buồn bực trong lòng “Nàng muốn giúp đỡ Pier trút bớt sang cho
chàng một phần sung sướng thừa thãi của mình”, “ Làm sao họ có thể có điều gì
buồn bực được nhỉ, - Natasa nghĩ thầm, - Nhất là một người tốt như Bêzukhôv.
Dưới mắt Natasa, tất cả những người dự buổi vũ hội đều hiền lành, đều đáng yêu
như nhau, đều là những người rất tốt biết yêu quý nhau, cho nên lẽ ra tất cả đều
phải sung sướng mới phải” [76].
Chỉ qua số trang giấy ngắn ngủi, qua hình thức đối thoại, đặc biệt là độc
thoại nội tâm, L.Tônxtôi đã tái hiện tất cả những diễn biến tinh vi trong tâm hồn
cô gái mới lớn Natasa. Cuộc đời và tính cách Natasa được miêu tả qua nhiều giai
đoạn, nhiều biến cố khác nhau, nhưng có thể nói hình ảnh nàng trong đêm vũ
hội đầu tiên của cuộc đời hiện lên tính tế nhất, sinh động nhất với tất cả vẻ đẹp
bên trong tâm hồn. Natasa hiện thân cho vẻ đẹp con người Nga, tâm hồn Nga

trong sáng, thuần khiết, thánh thiện, nhân hậu; tượng trưng cho vẻ đẹp trường
tồn bất diệt của dân tộc Nga trong biến cố liên quan đến sự tồn vong của dân tộc
Nga. Natasa là biểu tương cho khoảnh khắc “hòa bình” trong mối tương quan
10


“chiến tranh và hòa bình” mà tác gỉa đặt ra trong tiểu thuyết. Vẻ đẹp trong tâm
hồn và tính cách Natasa là một trong những yếu tố khiến cho tiểu thuyết “Chiến
tranh và hòa bình” của L.Tônxtôi ra đời từ thế kỉ XIX, còn có giá trị đến ngày
hôm nay và còn sống mãi ngàn đời sau.
Dẫn chứng dẫn theo: Chiến tranh và hòa bình, người dịch Cao Xuân Hạo,
Nhữ Thành, Hoàng Thiếu Sơn, Trường Xuyên, tập II (bộ 3 tập), nhà xuất bản
Văn học, Hà Nội, 2007.

11