Giải Pháp Nâng Cao Năng Lực Cạnh Tranh Của Trường Cao Đẳng Kinh Tế TP. HCM

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

---------------------------

NGUYỄN VÂN THƢ

GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA TRƢỜNG CAO ĐẲNG
KINH TẾ TP.HCM

LUẬN VĂN THẠC SĨ

Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH
Mã số ngành: 60340102

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2017


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CÔNG NGHỆ TP. HCM

---------------------------

NGUYỄN VÂN THƢ

GIẢI PHÁP NÂNG CAO NĂNG LỰC
CẠNH TRANH CỦA TRƢỜNG CAO ĐẲNG
KINH TẾ TP.HCM
LUẬN VĂN THẠC SĨ
Chuyên ngành : QUẢN TRỊ KINH DOANH

Mã số ngành: 60340102
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. MAI THANH LOAN

TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 12 năm 2017


CƠNG TRÌNH ĐƯỢC HỒN THÀNH TẠI
TRƢỜNG ĐẠI HỌC CƠNG NGHỆ TP. HCM

Cán bộ hướng dẫn khoa học : TS. Mai Thanh Loan
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị và chữ ký)

Luận văn Thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Công nghệ TP. HCM
ngày 26 tháng 01 năm 2018.
Thành phần Hội đồng đánh giá Luận văn Thạc sĩ gồm:
(Ghi rõ họ, tên, học hàm, học vị của Hội đồng chấm bảo vệ Luận văn Thạc sĩ)

TT
1
2
3
4
5

Họ và tên
GS.TS. Võ Thanh Thu
TS. Phan Thị Minh Châu
TS. Trương Quang Dũng
TS. Phạm Phi Yên
TS. Hà Văn Dũng

Chức danh Hội đồng
Chủ tịch
Phản biện 1
Phản biện 2
Ủy viên
Ủy viên, Thư ký

Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá Luận sau khi Luận văn đã được
sửa chữa (nếu có).
Chủ tịch Hội đồng đánh giá LV


TRƯỜNG ĐH CƠNG NGHỆ TP. HCM
PHỊNG QLKH – ĐTSĐH

CỘNG HÕA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
TP. HCM, ngày..… tháng….. năm 20..…

NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ
Họ tên học viên: NGUYỄN VÂN THƯ

Giới tính: Nữ

Ngày, tháng, năm sinh: 23/03/1990

Nơi sinh: TP.HCM

Chuyên ngành: QUẢN TRỊ KINH DOANH

MSHV: 1441820146

I- Tên đề tài:
Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM
II- Nhiệm vụ và nội dung:
• Nhiệm vụ: Tìm ra các giải pháp chủ yếu để nâng cao năng lực canh tranh của
trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM.
• Nội dung:

-

Cơ sở lý thuyết về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh.

-

Chức năng, nhiệm vụ của các trường cao đẳng hiện nay.

-

Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của trường Cao
đẳng Kinh tế TP.HCM.

-

Tìm ra các giải pháp chủ yếu nâng cao năng lực cạnh tranh
của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM.

III- Ngày giao nhiệm vụ: 23/01/2016
IV- Ngày hoàn thành nhiệm vụ: 01/12/2017

V- Cán bộ hƣớng dẫn: TS. MAI THANH LOAN
CÁN BỘ HƢỚNG DẪN

KHOA QUẢN LÝ CHUYÊN NGÀNH

(Họ tên và chữ ký)

(Họ tên và chữ ký)


i

LỜI CAM ĐOAN
Tơi xin cam đoan đây là cơng trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết
quả nêu trong Luận văn là trung thực và chưa từng được ai cơng bố trong bất kỳ
cơng trình nào khác.
Tơi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện Luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong Luận văn đã được chỉ rõ nguồn
gốc.
Học viên thực hiện Luận văn

Nguyễn Vân Thƣ


ii

LỜI CÁM ƠN
Để hồn thành luận văn, tơi đã nhận được rất nhiều sự giúp đỡ từ các tổ chức,
cá nhân như : Quý thầy (cô), lãnh đạo các trường, bạn bè và người thân của tôi.
Để đáp lại sự giúp đỡ, tơi kính gửi lời cảm ơn đến ban giám hiệu cùng các

thầy cô trường Cao Đẳng Kinh tế Thành Phố Hồ Chí Minh và các tổ chức cá nhân
đã truyền đạt kiến thức, thảo luận, cung cấp tài liệu cần thiết, tạo mọi điều kiện
thuận lợi nhất để tơi có thể tìm hiểu và thu thập thơng tin để tơi hồn thành luận văn
này.
Đặc biệt tơi xin chân thành gửi lời cảm ơn đến Cô Mai Thanh Loan – người đã
tận tình hướng dẫn tơi trong suốt thời gian hồn thành khóa luận.
Trong q trình thực tập và làm khóa luận, vì chưa có kinh nghiệm thực tế, chỉ
dựa vào lí thuyết đã học cùng với thời gian hạn hẹp nên bài luận văn này chắc chắn
sẽ không thể tránh được những sai sót. Kính mong nhận được sự góp ý, nhận xét từ
phía thầy cơ trong trường Đại học Cơng nghệ Thành Phố Hồ Chí Minh, để tơi có thể
hồn thiện kiến thức và rút ra được những kinh nghiệm bổ ích có thể áp dụng vào
thực tiễn một cách hiệu quả trong tương lai.
Kính chúc quý Thầy, Cô và lãnh đạo trường Đại học Công nghệ Thành Phố
Hồ Chí Minh ln vui vẻ, dồi dào sức khỏe và thành công trong cuộc sống.
Xin chân thành cảm ơn!
Học viên

Nguyễn Vân Thƣ


iii

TÓM TẮT
Luận văn “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng
Kinh tế TP.HCM” xuất phát từ mục tiêu nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của
trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM trong lĩnh vực giáo dục.
Luận văn gồm 3 chương, trong đó mỗi chương đã tập trung nghiên cứu và
giải quyết các nội dung sau:
- Hệ thống hóa cơ sở lý luận về năng lực cạnh tranh.
- Phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh tại trường Cao đẳng Kinh tế

TP.HCM thông qua đánh giá các yếu tố mơi trường bên trong và bên ngồi ảnh
hưởng đến năng lực cạnh tranh của Trường. Từ đó, xây dựng các ma trận IFE, EFE,
ma trận hình ảnh cạnh tranh CPM làm cơ sở để hình thành ma trận SWOT.
- Đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng
Kinh tế TP.HCM. Đối với mỗi giải pháp, tác giả trình bày các phương pháp thực
hiện.
Để thực hiện thành công các giải pháp, tác giả đề xuất một số kiến nghị với
Nhà nước và Bộ Giáo dục và Đào tạo.


iv

ABSTRACT
My thesis named "Solutions for the enhance the competitiveness of Ho Chi Minh
City college of Economics "is based on the objective of enhancing the competitiveness
of Ho Chi Minh City College of Economics in some educations fields.
The thesis consists of 3 chapters. Each focuses the following issues:
- Systematize the theoretical basis of competitiveness.
- Analyze the current status of the competitiveness at HCMC College of
Economics: the internal and external environmental factors that competitiveness of the
University. From there, the IFE, EFE, and competitive profile matrix form the basis for
the SWOT matrix.
- Propose with caution some solutions to improve the competitiveness of the
college Economy of Ho Chi Minh City. For each solution, the author presents the
methods of implementation.
In order to successfully implement the solutions, the author proposes some
recommendations to the Ministry of Education and Training and more ever, to our
Vietnam Goverment.

v

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU………………………………………………………………………….... 1
Chƣơng 1: Cơ sở lý thuyết về năng lực cạnh tranh………………………………7
1.1 Lý thuyết chung về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh…………...……7
1.1.1 Khái niệm cạnh tranh………………………………………………….8
1.1.2 Khái niệm lợi thế cạnh tranh…………………………...…………….10
1.1.3 Khái niệm năng lực cạnh tranh………………………………………11
1.1.4 Các mơ hình phân tích, đánh giá NLCT…………………………..…12
1.1.4.1 Chuỗi giá trị………………………………………………………12
1.1.4.2 Năng lực lõi………………………………………………………13
1.2 Chức năng, nhiệm vụ các trƣờng cao đẳng hiện nay tại Việt Nam…..13
1.2.1 Một số quy định chung………………………………………………13
1.2.2 Chức năng, nhiệm vụ………………………………………………...13
1.3 Các nhân tố môi trƣờng ảnh hƣởng đến năng lực cạnh tranh của các
trƣờng cao đẳng………………………………………………………………..14
1.3.1 Các nhân tố môi trường bên trong…………………………………..14
1.3.2 Các nhân tố mơi trường bên ngồi…………………………………..16
1.3.2.1 Các nhân tố thuộc môi trường vĩ mô……………………………16
1.3.2.2 Các nhân tố thuộc môi trường vi mơ……………………………17
1.3.3 Các tiêu chí phản ánh năng lực cạnh tranh của các trường cao đẳng.18
1.4 Lý thuyết về cơng cụ ma trận đánh giá năng lực cạnh tranh……….…20
Tóm tắt chƣơng 1……………………………………………………………….....21
Chƣơng 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh của Trƣờng Cao đẳng Kinh tế
TP. HCM……………………………………………………………………….22
2.1 Giới thiệu về Trƣờng Cao đẳng Kinh tế TP. HCM……………….……22


vi

2.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển……………………………………..22
2.1.2 Cơ cấu tổ chức………………………………………………….……24
2.1.3 Khái quát hoạt động đào tạo của Trường giai đoạn 2011-2016……26
2.2

Phân tích các nhân tố mơi trƣờng bên trong ảnh hƣởng đến năng lực

cạnh tranh của Trƣờng Cao đẳng Kinh tế TP. HCM…………………….…30
2.2.1 Phân tích các nhân tố bên trong…………………………..…………30
2.2.1.1 Đội ngũ giảng viên – nhân viên (GV-NV)…………….………30
2.2.1.2 Quản lý đào tạo……………………………………….………..33
2.2.1.3 Tài chính………………………………………………….….…35
2.2.1.4 Truyền thơng…………………………………………….……..36
2.2.1.5 Nghiên cứu khoa học…………………………………….…….36
2.2.1.6 Hệ thống thông tin…………………………………………...…38
2.2.1.7 Cơ sở vật chất……………………………………………..……39
2.2.2 Nhận định NLCT của Trường qua các tiêu chí đánh giá…………...41
2.2.3 Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong – IFE……………………….41
2.2.4 Năng lực lõi của Trường Cao đẳng Kinh tế TP. HCM……………...44
2.3

Phân tích các nhân tố mơi trƣờng bên ngoài ảnh hƣởng đến năng lực

cạnh tranh của Trƣờng Cao đẳng Kinh tế TP. HCM…………………..…44
2.3.1 Môi trường vĩ mô……………………………………………………44
2.3.1.1 Yếu tố kinh tế…………………………………………….……44
2.3.1.2 Yếu tố chính trị - pháp luật và chính sách……………………45
2.3.1.3 Yếu tố dân số - mơi trường, văn hoá – xã hội………………..45
2.3.1.4 Yếu tố tự nhiên………………………………………………...46

2.3.1.5 Yếu tố khoa học công nghệ………………………………...…46
2.3.2 Môi trường vi mô……………………………………………………47


vii

2.3.2.1 Đối thủ cạnh tranh…………………………………………..…47
2.3.2.2 Ma trận hình ảnh cạnh tranh………………………………..…49
2.3.2.3 Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn……………………………………50
2.3.2.4 Khách hàng……………………………………………….……50
2.3.2.5 Sản phẩm thay thế……………………………………………..51
2.3.2.6 Nhà cung ứng…………………………………………..………51
2.3.3 Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài – EFE………………...……51
2.4 Kết luận chung về năng lực cạnh tranh của Trƣờng Cao đẳng Kinh tế
TP. HCM so với hệ thống các trƣờng cao đẳng……………………………53
Tóm tắt chương 2……………………………………………………………..…55
Chƣơng 3: Giải pháp nâng cao năng lực canh tranh của Trƣờng Cao đẳng
Kinh tế TP. HCM………………………………………………………………56
3.1 Hình thành các giải pháp qua phân tích SWOT……………………..…56
3.1.1 Mục tiêu phát triển của Trường Cao đẳng Kinh tế TP. HCM………56
3.1.2 Ma trận SWOT………………………………………………………56
3.2 Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của Trƣờng Cao đẳng
Kinh tế TP. HCM……………………………………………………………...58
3.2.1 Giải pháp xây dựng thêm ngành đào tạo mới đón đầu hội nhập lao
động trong khu vực…………………………………………………………58
3.2.2 Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên…………..……59
3.2.3 Giải pháp đổi mới CTĐT ngày càng đáp ứng nhu cầu xã hội….…60
3.2.4 Giải pháp phát triển CSVC cho hoạt động dạy và học……………61
3.2.5 Giải pháp đẩy mạnh hoạt động chiêu thị………………………….62
3.3 Một số kiến nghị…………………………………………………………63

Tóm tắt chương 3……………………………………………….…………65


viii

KẾT LUẬN………………………………………………………………………66
TÀI LIỆU THAM KHẢO……………………………………………….………67
PHỤ LỤC
Phụ lục 01 Chức năng, nhiệm vụ các trường Cao đẳng
Phụ lục 02 Công cụ ma trận
Phụ lục 03 Kết quả nghiên cứu định tính hình thành các yếu tố ma trận
Phụ lục 04 Kết quả tổng hợp các ma trận


ix

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
TCCN

Trung cấp chuyên nghiệp

CĐ

Cao đẳng

ĐH

Đại học

TP.HCM

Thành phố Hồ Chí Minh

HSSV

Học sinh-Sinh viên

GV

Giảng viên

NV

Nhân viên

CBQL

Cán bộ quản lý

DN

Doanh nghiệp

NCKH

Nghiên cứu khoa học

GD&ĐT

Giáo dục và đào tạo

CTĐT

Chương trình đào tạo

CNTT

Cơng nghệ thơng tin

CSVC

Cơ sở vật chất

NLCT

Năng lực cạnh tranh

NNL

Nguồn nhân lực


x

DANH MỤC CÁC BẢNG
Số bảng

Tên bảng

Trang

Bảng 1.1

Các tiêu chí phản ánh NLCT của một trường Cao đẳng

19

Bảng 2.1

Số lượng HSSV đăng ký, trúng tuyển, và nhập học của
Trường

27

Bảng 2.2

Điểm chuẩn trúng tuyển, xét tuyển giai đoạn 2011 - 2016

28

Bảng 2.3

Thống kê sinh viên trình độ CĐ tốt nghiệp hàng năm

29

Bảng 2.4

Thống kê học sinh trình độ TCCN tốt nghiệp hàng năm

30

Bảng 2.5

Cơ cấu nguồn nhân lực từ 2012 - 2016

30

Bảng 2.6

Số lượng phịng máy và máy tính tồn Trường

38

Bảng 2.7

Thống kê số lượng phịng học và thực hành

39

Bảng 2.8

Diện tích các phòng làm việc

39

Bảng 2.9

Ma trận các yếu tố bên trong (IFE)

43

Bảng 2.10

Nhu cầu nhân lực theo trình độ nghề tại TP. Hồ Chí
Minh giai đoạn 2015 – 2020 đến năm 2025

46

Bảng 2.11

Ma trận hình ảnh cạnh tranh (CPM) của trường Cao đẳng
Kinh tế TP.HCM

49

Bảng 2.12 Ma trận các yếu tố bên ngồi (EFE)

52

Bảng 3.1

Ma trận SWOT

57

Bảng 3.2

Trình độ đội ngũ CBQL, GV, NV

59


xi

DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ, ĐỒ THỊ, SƠ ĐỒ, HÌNH ẢNH
Số

Tên

Trang

Hình 1.1

Các khối cơ bản tạo lợi thế cạnh tranh

10

Hình 1.2

Chuỗi giá trị của DN theo M. Porter

12

Hình 1.3

Mơ hình 5 áp lực cạnh tranh của M.Porter

17

Sơ đồ 2.1

Sơ đồ tổ chức của Cao đẳng Kinh tế TP.HCM

25

Hình 2.1

Cơ cấu GV theo trình độ

31

Hình 2.2

Cơ cấu GV theo thâm niên

32

Hình 2.3

GDP của VN năm 2015 - 2016

45


1

MỞ ĐẦU
1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
Tồn cầu hóa là xu thế của thời đại và điều này không chỉ diễn ra ở lĩnh vực

kinh tế, thương mại, khoa học cơng nghệ mà cịn đang tác động mạnh mẽ đến lĩnh
vực giáo dục của mọi quốc gia trên thế giới. Giáo dục giữ vai trò cốt lõi đối với mỗi
quốc gia, do vậy giáo dục thường xuyên, học và tự học suốt đời sẽ là một yêu cầu
bắt buộc của cuộc sống. Nguyên Tổng Bí thư Đỗ Mười cũng đã từng nói “Con
người là nguồn lực quý báu nhất, đồng thời là mục tiêu cao cả nhất. Tất cả do con
người và vì hạnh phúc của con người, trong đó trí tuệ là nguồn tài nguyên lớn nhất
của quốc gia. Vì vậy, đào tạo nhân lực, bồi dưỡng và trọng dụng nhân tài là vấn đề
có tầm chiến lược, là yếu tố quyết định tương lai của đất nước”. Hiện nay, giáo dục
đang dần được chấp nhận như là một loại hình dịch vụ, các trường Đại học, Cao
đẳng là đơn vị cung cấp dịch vụ cho đối tượng khách hàng chủ yếu của mình là sinh
viên, song song với các trường cơng lập thì các trường ngồi cơng lập cũng hình
thành và phát triển mạnh mẽ về cả số lượng lẫn hình thức, từ đó nảy sinh sự hoang
mang về chất lượng đào tạo và việc chọn trường cho bản thân, cho con em mình
trở thành một lựa chọn khó khăn, địi hỏi phải có sự đầu tư kỹ lưỡng.
Chất lượng đào tạo luôn là vấn đề quan trọng và được các trường đại học hiện
nay đặc biệt quan tâm, khi mà Bộ Giáo dục và Đào tạo đã khẳng định việc đổi mới
quản lý giáo dục đại học là khâu đột phá để tạo sự đổi mới toàn diện giáo dục đại
học và phát triển quy mô phải đi đơi với đảm bảo chất lượng đào tạo thì các trường
cần phải đề ra những giải pháp có tính khoa học cho quá trình cải tiến chất lượng
nhằm thực hiện tốt hơn nữa mục tiêu và sứ mạng phát triển nguồn nhân lực chất
lượng cao. Sinh viên là đối tượng trực tiếp của quá trình đào tạo và cũng là “sản
phẩm” chính nên ý kiến phản hồi của sinh viên về sự hài lòng đối với chất lượng
đào tạo có một ý nghĩa nhất định. Đây là một kênh thơng tin quan trọng và khách
quan, góp phần đánh giá chất lượng đào tạo hiện tại giúp cho giảng viên và nhà


2

trường có những sự điều chỉnh hợp lý theo hướng đáp ứng tốt hơn nhu cầu của
người học và nhu cầu xã hội.

Trường Cao đẳng Kinh tế Thành phố Hồ Chí Minh với nhiệm vụ được giao là
đào tạo nguồn nhân lực có trình độ Cao đẳng và Trung cấp có chất lượng cao phục
vụ cho sự nghiệp Cơng nghiệp hóa – Hiện đại hóa đất nước nói chung và của
Thành phố Hồ Chí Minh nói riêng. Trong gần 28 năm qua nhà trường đã khơng
ngừng xây dựng, hồn thiện các nội dung chương trình đào tạo và mở thêm các
ngành mới nhằm đáp ứng nhu cầu của xã hội. Với phương châm không ngừng nâng
cao chất lượng đào tạo, trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM cung cấp cho người học
môi trường đào tạo tốt nhất, đặc biệt chú trọng năng lực thực hành cho người học,
đảm bảo cho người học sau khi tốt nghiệp có đủ năng lực cạnh tranh và thích ứng
nhanh với nền kinh tế hiện nay.
Trong tình hình hiện nay, trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM muốn hội nhập
và phát triển thì phải khơng ngừng định hướng và nâng cao chất lượng đào tạo để
tạo được lợi thế với các trường bạn, thu hút sinh viên. Vì thế việc tự nâng cao năng
lực là nhiệm vụ cấp thiết, quan trọng nhất để sinh viên có được những lợi thế cần
thiết, đáp ứng đầy đủ những kỹ năng, kiến thức phù hợp với nhu cầu thực tế của xã
hội. Với mục đích đó trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM phải chủ động đẩy mạnh
quá trình cải cách, tiếp tục đổi mới triệt để và toàn diện hơn để nâng cao năng lực
cạnh tranh, tạo nên nền tảng bền vững và lâu dài cho các thế hệ sinh viên. Vì vậy,
tơi quyết định chọn đề tài “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của trường
Cao đẳng Kinh tế TP.HCM” làm luận văn tốt nghiệp.
2. TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
2.1. Các nghiên cứu có liên quan
Cung cấp cơ sở thực nghiệm cho đề tài, tác giả đã tham khảo 6 bài nghiên cứu,
trong đó có 1 bài nghiên cứu nước ngoài, 5 bài nghiên cứu trong nước như sau:
(1) Gary Hamel & C.K. Prahalad, (1990), “The Core Competence of the
Corporation", Harvard Business Review . Bài báo đưa ra 3 nhân tố giúp nhận biết


3

năng lực lõi trong một công ty bao gồm: sự mở rộng (năng lực lõi mang lại khả
năng tiềm tàng để mở rộng sự đa dạng của thị trường), giá trị khách hàng (năng lực
lõi giúp tạo ra sự cống hiến có ý nghĩa tới lợi ích của khách hàng), và không là bản
sao (năng lực lõi là đặc trưng riêng của mỗi tổ chức).
(2) Đặng Hoàng An Dân, (2010), “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh
của Ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam đến năm 2015”, luận văn thạc sĩ. Tác
giả nghiên cứu năng lực cạnh tranh của ngân hàng BIDV và đề xuất các giải pháp
năng lực cạnh tranh cho BIDV Việt Nam.
(3) Lê Lương Huệ, (2011), “Một số giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh
của công ty Map pacific việt nam đến 2015”, luận văn thạc sĩ. Tác giả nghiên cứu
năng lực cạnh tranh của công ty và đề xuất các giải pháp các năng lực cạnh tranh
của công ty trong lĩnh vực thuốc bảo vệ thực vật.
(4) Trần Thanh Trúc, (2013), “Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của
Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam - chi nhánh Đồng Nai đến
năm 2020”, luận văn thạc sĩ. Đề tài phân tích đánh giá thực trạng năng lực cạnh, tìm
ra nguyên nhân làm hạn chế năng lực cạnh tranh tranh của ngân hàng, từ đó đề xuất
giải pháp nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh tranh của ngân hàng tại khu vực tỉnh
Đồng Nai.
(5) Cao Nguyễn An Bạch Nhật, (2015), “Một số giải pháp nâng cao năng
lực cạnh tranh của Cơng ty cổ phần Vinacafé Biên Hịa đến năm 2020”, luận văn
thạc sĩ. Tác giả nghiên cứu năng lực cạnh tranh của công ty và đề xuất các giải pháp
các năng lực cạnh tranh của công ty trong lĩnh vực sản xuất cà phê, ngũ cốc, chè,
thức uống nhanh và các sản phẩm thực phẩm khác.
(6) Nguyễn Thị Thu Trang, (2016), “Nâng cao năng lực cạnh tranh của công
ty cổ phần sản xuất thương mại xuât nhập khẩu Bách Khang đến năm 2020”, luận
văn thạc sĩ. Tác giả nghiên cứu năng lực cạnh tranh của công ty và đề xuất các giải
pháp các năng lực cạnh tranh của công ty trong lĩnh vực chế biến hạt điều.


4

2.2. Đánh giá tài liệu lƣợc khảo
Bản thân tác giả chưa tìm được bài nghiên cứu về Năng lực cạnh tranh của
trường học. Do vậy, phần nào bị hạn chế trong kế thừa cũng như xác định khe hổng
trong nghiên cứu.
Tuy nhiên, đây cũng là ý nghĩa nghiên cứu của đề tài. Chưa có cơng trình
nghiên cứu đầy đủ, bài bản về Năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng Kinh tế
TP.HCM.
3. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU, CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
3.1 Mục tiêu chung
Mục tiêu chung của đề tài là đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao năng lực
cạnh tranh của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM
3.2 Mục tiêu cụ thể
Để thực hiện được mục tiêu chung, đề tài cần đạt các mục tiêu cụ thể sau:
- Phân tích, đánh giá thực trạng năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng
Kinh tế TP.HCM; nhận định điểm mạnh - điểm yếu, cơ hội - thách thức từ môi
trường ảnh hưởng đến nâng cao năng lực cạnh tranh của nhà trường .
- Hình thành các giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh
của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM trong giai đoạn sắp tới.
3.3 Câu hỏi nghiên cứu
Để thực hiện được các mục tiêu nghiên cứu, đề tài cần trả lời các câu hỏi
nghiên cứu sau:
-Đối thủ cạnh tranh trực tiếp của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM là những
nhà trường, tổ chức giáo dục nào ?
- Thực trạng năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM như
thế nào ? So với các đối thủ cạnh tranh thì đạt ở mức nào ?
- Những nhân tố môi trường bên trong tạo nên năng lực cạnh tranh của
trường như thế nào? Điểm mạnh, điểm yếu ?
- Những nhân tố mơi trường bên ngồi ảnh hưởng đến năng lực cạnh tranh
của trường như thế nào? Cơ hội, thách thức ?

5

- Những giải pháp khả thi nào giúp nâng cao năng lực cạnh tranh của trường
Cao đẳng Kinh tế TP.HCM ?
4. ĐỐI TƢỢNG, PHẠM VI NGHIÊN CỨU
4.1 Đối tƣợng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của đề tài là năng lực cạnh tranh của trường Cao
đẳng Kinh tế TP.HCM.
4.2 Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi không gian nghiên cứu: nghiên cứu năng lực cạnh tranh của trường
Cao đẳng Kinh tế TP.HCM, có đánh giá so sánh với các đối thủ cạnh tranh của trường.
- Phạm vi thời gian nghiên cứu: phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của
trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM giai đoạn 2015 – 2017 và đề xuất các giải pháp đến
2020.

5. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
Luận văn là bài nghiên cứu định tính với cơng cụ chủ yếu là phương pháp ma
trận trên ý kiến đánh giá của các chuyên gia. Ngoài ra, tác giả xử lý dữ liệu thứ cấp
của nhà trường bằng các chỉ tiêu thống kê mô tả. Để tổng hợp và giới thiệu cơ sở lý
thuyết, đề xuất giải pháp; tác giả vận dụng phương pháp diễn giải.
Phần cơ sở lý luận:
Tác giả tham khảo các tài liệu liên quan đến đề tài như: sách Chiến lược cạnh
tranh, lợi thế cạnh tranh, Thị trường chiến lược và cơ cấu,... để từ đó chọn lọc và hệ
thống hóa kiến thức để làm cơ sở lý luận.
Để đánh giá thực trạng ở chương 2:
- Tác giả phân tích mơi trường, hình thành các yếu tố thành phần của ma trận;
xin ý kiến chuyên gia về các yếu tố này; phỏng vấn chuyên gia đánh giá mức độ
phản ứng, mức độ quan trọng; tính tốn các ma trận trên Excel.

- Tác giả phân tích dữ liệu thứ cấp.


6

Dữ liệu:
- Dữ liệu thứ cấp: các thông tin về kết quả tuyển sinh, tốt nghiệp của trường
Cao đẳng Kinh tế TP.HCM, các số liệu được thu thập từ các đối thủ cạnh tranh,
Bản công bố thông tin,…
- Dữ liệu sơ cấp: ý kiến đánh giá của chuyên gia để hình thành các ma trận.
6. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
Luận văn là cơng trình đầu tiên nghiên cứu chính thức, tồn diện về năng lực
cạnh tranh của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM, trên cơ sở phân tích tất cả các
yếu tố liên quan như môi trường bên ngoài và thực trạng năng lực cạnh tranh, đối
thủ cạnh tranh của Trường để làm cơ sở đưa ra giải pháp thích hợp và kiến nghị đối
với các đơn vị liên quan.
Một số giải pháp trong luận văn có thể được áp dụng trong thực tiễn hoạt
động của trường Cao đẳng Kinh tế TP.HCM để nhà trường phát triển ổn định và
bền vững, ngày càng củng cố uy tín, thương hiệu và thu hút được nhiều HSSV.
Đồng thời để nâng cao năng lực cạnh tranh của Trường trong thời kỳ hội nhập
quốc tế, tác giả cũng đề xuất kiến nghị với Nhà nước và cơ quan cấp trên các giải
pháp hỗ trợ cho Trường nói riêng và cho ngành giáo dục nói chung để khơng chỉ
cạnh tranh trong nước mà còn với các nước trong khu vực.
7. BỐ CỤC CỦA ĐỀ TÀI
Nội dung chính của luận văn được kết cấu thành 3 chương:
Chương 1: Lý thuyết chung về năng lực cạnh tranh
Chương 2: Thực trạng năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng Kinh tế
TP.HCM
Chương 3: Giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh của trường Cao đẳng
Kinh tế TP.HCM.

7

CHƢƠNG 1:
CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ NĂNG LỰC CẠNH TRANH
LÝ THUYẾT CHUNG VỀ CẠNH TRANH VÀ NĂNG LỰC

1.1

CẠNH TRANH
Hiện nay, các lý thuyết về cạnh tranh và năng lực cạnh tranh trong lĩnh vực
giáo dục nói chung và trong trường học nói riêng là chưa được xây dựng. Sau khi
xem xét, tìm hiểu tác giả dựa vào các mơ hình của doanh nghiệp để xây dựng cơ sở
lý thuyết cho luận văn dựa vào các nguyên nhân chủ yếu như sau:
Thứ nhất, trường học và doanh nghiệp cùng được xem là một tổ chức.
Trường học có 3 đặc tính chung của tổ chức như: có mục đích riêng, gồm
nhiều thành viên, nhiều bộ phận cấu thành và có một cơ cấu mang tính hệ thống.
Thứ hai, trường học cũng thực hiện các chức năng quản trị như doanh nghiệp.


Trường học đã thực hiện chức năng hoạch định để xác định các mục

tiêu và đề ra các chiến lược, kế hoạch, biện pháp để thực hiện mục tiêu đó. (Mục
tiêu của nhà trường). Sau khi thực hiện hoạch định đã đem lại bốn lợi ích cho
trường như:
-

Nhận diện cơ hội của nhà trường trong tương lai.

-

Có kế hoạch tối thiểu hố các rủi ro, thách thức khi nhà trường gặp phải.

-

Tạo tính chủ động khi thực hiện mục tiêu.

-

Tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kiểm tra.


Trường học đã thực hiện chức năng tổ chức là lựa chọn những công

việc, những bộ phận và giao cho mỗi bộ phận một người chỉ huy với chức năng,
nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm cần thiết để thực hiện mục tiêu đã đề ra. (Bộ máy
nhà trường có Trưởng các phịng, ban, khoa, tổ).


Trường học đã thực hiện chức năng điều khiển. Đây là hoạt động

hướng dẫn, đôn đốc, động viên cấp dưới thực hiện mục tiêu của tổ chức với hiệu
quả cao nhất.


8



Trường học đã thực hiện chức năng kiểm soát. Nhờ chức năng này

mà nhà trường xác định được thành quả đạt được trên thực tế và so sánh với những
tiêu chuẩn nhằm phát hiện sự sai lệch và nguyên nhân sai lệch để đảm bảo tổ chức
đạt được mục tiêu. (Những kế hoạch nhà trường đề ra sẽ được kiểm soát xem đã
thực hiện ra sao, kết quả như thế nào có hồn thành được các u cầu, mục tiêu đã
đề ra hay không).
Thứ ba, trường học và doanh nghiệp đều cùng phấn đấu tạo ra sản phẩm có
chất lượng cao đáp ứng nhu cầu xã hội. (Ở nhà trường là chất lượng của HSSV, ở
DN là chất lượng của sản phẩm, dịch vụ).
Thứ tư, trường học và doanh nghiệp có cùng mục tiêu hướng đến là xây dựng
thương hiệu, phất triển bền vững.
Do đó, tác giả quyết định sử dụng mơ hình của doanh nghiệp vào cơ sở lý
thuyết chung cho bài luận văn.
1.1.1. Khái niệm cạnh tranh
Cạnh tranh là sản phẩm tất yếu của sự phát triển nền kinh tế xã hội. Ở mỗi
giai đoạn phát triển của nền kinh tế xã hội thì khái niệm về cạnh tranh được nhiều
tác giả trình bày dưới những góc độ khác nhau.
Theo Michael E. Porter định nghĩa trong tác phẩm Chiến lược cạnh tranh
(2009): “Cạnh tranh (kinh tế) là giành lấy thị phần. Bản chất của cạnh tranh là tìm
kiếm lợi nhuận, là khoản lợi nhuận cao hơn mức lợi nhuận trung bình mà doanh
nghiệp đang có”.
Theo Tơn Thất Nguyễn Thiêm định nghĩa trong tác phẩm Thị trường, Chiến
lược, Cơ cấu: Cạnh tranh về giá trị gia tăng, định vị và phát triển doanh nghiệp
(2004, trang 117): “Cạnh tranh trên thương trường phải là cạnh tranh lành mạnh,
cạnh tranh không phải là diệt trừ đối thủ của mình mà là cho khách hàng những giá
trị tăng cao hơn và mới lạ hơn để khách hàng lựa chọn mình chứ khơng phải đối thủ
của mình
Theo định nghĩa trong Từ điển Bách khoa Việt Nam 1 (1995, trang 357):
“Cạnh tranh (trong kinh doanh) là hoạt động tranh đua giữa những người sản xuất

9

hàng hóa, giữa các thương nhân, các nhà kinh doanh trong nền kinh tế thị trường,
chi phối quan hệ cung – cầu, nhằm giành các điều kiện sản xuất, tiêu thụ và thị
trường có lợi nhất”.
Các nhà kinh tế học thuộc trường phái cổ điển cho rằng: cạnh tranh là quá
trình bao gồm các hành vi phản ứng. Quá trình này tạo ra trong mỗi thành viên
trong thị trường một dư địa hoạt động nhất định và mang lại cho mỗi thành viên
một phần xứng đáng so với khả năng của mình.
Theo giáo trình Kinh tế Chính trị học Mac-Lenin 2002: “Cạnh tranh là sự
ganh đua, sự đấu tranh về kinh tế giữa các chủ thể tham gia sản xuất kinh doanh
với nhau nhằm giành lấy những điều kiện thuận lợi trong sản xuất-kinh doanh,
tiêu thụ hàng hóa và dịch vụ để thu được nhiều lợi ích nhất cho mình. Mục tiêu
của cạnh tranh là giành lợi ích, lợi nhuận lớn nhất, bảo đảm sự tồn tại và phát triển
của chủ thể tham gia cạnh tranh”
Nhà kinh tế học P.Samuelson định nghĩa: “ Cạnh tranh là sự kình địch giữa
các doanh nghiệp cạnh tranh với nhau để giành khách hàng, thị trường”, chú trọng
hơn đến tính chất cạnh tranh và phương pháp cạnh tranh.
Tóm lại, từ những định nghĩa khác nhau như trên, có thể hiểu: “Cạnh tranh là
sự ganh đua giữa các chủ thể kinh doanh cùng một loại sản phẩm hàng hóa và
cùng tiêu thụ trên một thị trường để đạt được mục đích cuối cùng là tối đa hóa lợi
nhuận”. Nếu doanh nghiệp hài lịng với vị thế mình đang có trên thương trường sẽ
rơi vào tình trạng tụt hậu và bị đào thải rất nhanh trong nền kinh tế thị trường nhiều
biến động.
1.1.2 Khái niệm Lợi thế cạnh tranh
Michael E. Porter định nghĩa trong tác phẩm Lợi thế cạnh tranh (2008): “Lợi thế
cạnh tranh (theo đó là lợi nhuận cao hơn) đến với các doanh nghiệp nào có thể tạo
ra giá trị vượt trội. Và cách thức để tạo ra giá trị vượt trội là hướng đến việc giảm

thấp chi phí kinh doanh hoặc tạo khác biệt sản phẩm, vì thế khách hàng đánh giá nó
cao hơn và sẵn lòng trả một mức giá tăng thêm”.
Theo Jack Welch: nếu khơng có lợi thế thì đừng cạnh tranh. Lợi thế là nền


10

tảng cho sự cạnh tranh. Chính vì vậy, lợi thế cạnh tranh là những gì làm cho doanh
nghiệp nổi bật, những cái mà các đối thủ cạnh tranh khác không có, doanh nghiệp
đó sẽ hoạt động tốt hơn những doanh nghiệp khác. Lợi thế cạnh tranh là yếu tố cần
thiết cho sự thành công và tồn tại lâu dài, hay khác biệt so với các đối thủ cạnh
tranh.
Có bốn yếu tố tạo nên lợi thế cạnh tranh là: hiệu quả, chất lượng, sự cải tiến
và sự đáp ứng khách hàng.

(Nguồn: PGS.TS Lê Thế Giới, TS. Nguyễn Thanh Liêm, Th.S Trần Hữu Hải (2009))
Hình 1.1: Các khối cơ bản tạo lợi thế cạnh tranh
Mỗi yếu tố đều có sự ảnh hưởng đến việc tạo ra sự khác biệt. Bốn yếu tố này
sẽ giúp doanh nghiệp tạo ra giá trị cao hơn thơng qua việc hạ thấp chi phí hay tạo
sự khác biệt về sản phẩm so với các đối thủ. Từ đó, doanh nghiệp có thể làm tốt
hơn đối thủ và có lợi thế cạnh tranh.
Theo Porter, lợi thế cạnh tranh (theo đó là lợi nhuận cao hơn) đến với các
doanh nghiệp nào có thể tạo ra giá trị vượt trội. Và cách thức để tạo ra giá trị vượt
trội là hướng đến việc giảm thấp chi phi kinh doanh và tạo khác biệt sản phẩm vì
thế khách hàng đánh giá nó cao hơn và sẵn lịng trả một mức giá tăng thêm.