Tự chọn văn 8 theo chủ đề

Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thò Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009

Ngµy 4 th¸ng 1 n¨m 2009
Chđ ®Ị 4:
Nh÷ng ®iĨm gièng nhau, kh¸c nhau gi÷a
v¨n miªu t¶ vµ v¨n thut minh

Lo¹i chđ ®Ị: B¸m s¸t
Thêi lỵng: 8 tiÕt
I . Mơc tiªu:
1. KiÕn thøc: N¾m v÷ng kh¸i niƯm vÕ v¨n miªu t¶ - v¨n thut minh, nhËn diƯn
®ỵc nh÷ng ®iĨm gièng nhau vµ kh¸c nhau cđa hai lo¹i v¨n b¶n nµy. Ph©n tÝch, so
s¸nh qua nh÷ng bµi v¨n cơ thĨ ®Ĩ thÊy ®ỵc sù gièng nhau, kh¸c nhau gi÷a hai v¨n
b¶n.
2. KÜ n¨ng: RÌn kÜ n¨ng viÕt vỊ v¨n miªu t¶ - thut minh theo chđ ®Ị cho s½n
vµ chđ ®Ị tù chän.
3. Th¸i ®é: Gi¸o dơc HS thËn träng khi viÕt ®o¹n v¨n, bµi v¨n thut minh ->
®a u tè miªu t¶ vµo v¨n thut minh -> bµi v¨n thut minh sinh ®éng, hÊp dÉn.
II. Thêi l ỵng:
• TiÕt 39, 40: ¤n tËp v¨n miªu t¶ vµ v¨n thut minh.
• TiÕt 41, 42: Lun tËp.
• TiÕt 43, 44: Nh÷ng ®iĨm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu t¶ vµ v¨n
thut minh.
• TiÕt 45, 46: ý nghÜa, gi¸ trÞ, ph¹m vi sư dơng cđa hai lo¹i v¨n b¶n trªn.
III. Néi dung:
TiÕt 39, 40
Kh¸i niƯm chung vỊ v¨n miªu t¶ vµ v¨n thut minh
I. Kh¸i niƯm.
- HS ghi ®o¹n v¨n:
* §o¹n 1: “ B¸c thỵ rÌn cao lín, cao
lín nhÊt vïng, vai cn khóc, c¸nh tay

¸m ®en khãi lưa lß vµ bơi bóa s¾t. B¸c
cã ®«i m¾t lät trong khu«n mỈt vu«ng
vøc, díi rõng tãc rËm dµy, ®«i m¾t trỴ,
to, xanh, trong ngêi nh thÐp. Quai hµm
1
Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thò Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009

H: §o¹n v¨n 1 t¸i hiƯn ®iỊu g× ?
H: Em h·y chØ ra ®Ỉc ®iĨm nỉi bËt cđa
b¸c thỵ rÌn ®ỵc t¸i hiƯn trong ®o¹n v¨n.
H: Tõ vd trªn, em hiĨu ntn lµ v¨n miªu
t¶?
H: §o¹n v¨n 2 tr×nh bµy ®iỊu g× ?
Em thêng gỈp c¸ch tr×nh bµy nµy ë lo¹i
v¨n b¶n nµo ?

H: ThÕ nµo lµ v¨n thut minh ?
b¹nh cđa b¸c rung lªn víi nh÷ng trµng
cêi. Nh÷ng tiÕng thë rỊn vang nh ng¸y,
gièng nh nhÞp thë ph× phß cđa èng bƠ”.
- T¸i hiƯn h×nh ¶nh b¸c thỵ rÌn kháe
m¹nh, r¾n ch¾c.
- §Ỉc ®iĨm nỉi bËt: cao lín, vai cn
khóc, khu«n mỈt vu«ng vøc, ®«i m¾t
to…
=> V¨n miªu t¶ lµ lo¹i v¨n gióp ngêi
®äc, ngêi nghe h×nh dung ®ỵc c¸c ®Ỉc
®iĨm, tÝnh chÊt nỉi bËt cđa mét sù vËt,
sù viƯc, hiƯn tỵng…
- Trong v¨n miªu t¶, n¨ng lùc quan s¸t

cđa ngêi viÕt, ngêi nãi thêng ®ỵc béc lé
râ nhÊt.
* §o¹n 2: “ C©y dõa cèng hiÕn tÊt c¶
cđa c¶i cđa m×nh cho con ngêi: th©n
c©y lµm m¸ng, l¸ lµm tranh, cäng l¸
chỴ nhá lµm v¸ch, gèc dõa lµm châ ®å
x«i, níc dõa ®Ĩ ng, ®Ĩ kho c¸, kho
thÞt, nÊu canh, lµm níc m¾m,…”.
- Sù cèng hiÕn cđa c©y dõa.
- Em thêng gỈp c¸ch tr×nh bµy nµy ë
c¸c lo¹i v¨n b¶n th«ng dơng trong lÜnh
vùc ®êi sèng, cung cÊp vỊ hiƯn tỵng, sù
vËt trong thiªn, x· héi.
=> V¨n thut minh lµ kiĨu v¨n b¶n
th«ng dơng trong mäi lÜnh vùc ®êi sèng
nh»m cung cÊp tri thøc (kiÕn thøc) vỊ
®Ỉc ®iĨm, tÝnh chÊt, nguyªn nh©n,…
cđa c¸c hiƯn tỵng sù vËt trong tù nhiªn,
x· héi b»ng ph¬ng thøc tr×nh bµy, giíi
thiƯu, gi¶i thÝch.
- V¨n b¶n thut minh cÇn ®ỵc tr×nh
bµy chÝnh x¸c, râ rµng, chỈt chÏ vµ hÊp
dÉn.
II. Lun tËp.
Bµi tËp 1: T×m ®o¹n v¨n miªu t¶ trong c¸c v¨n b¶n ®· häc.
- GV gỵi ý cho HS c¸c v¨n b¶n: T«i ®i häc, c« bÐ b¸n diªm,…
- HS lµm, tr×nh bµy, nhËn xÐt.
Bµi tËp 2: NÕu ph¶i viÕt 1 ®o¹n v¨n (bµi v¨n) miªu t¶ c¶nh ®ång lóa chÝn ban
mai, em sÏ nªu lªn ®Ỉc ®iĨm nỉi bËt nµo ?
2

Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thò Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009

• Gỵi ý:
- Trong lµn giã bi sím mai, kh«ng khÝ thoang tho¶ng mïi th¬m.
- C¸nh ®ång tr¶i dµi v« tËn, im l×m nh cßn ®ang say ngđ.
- ¸nh s¸ng lê mê, chØ thÊy nh÷ng lỵn sãng nhÊp nh« vµ lµn s¬ng
®ơc mê.
- Khi giã tho¶ng qua, c¸nh ®ång xµo x¹c mét ©m thanh dÞu nhĐ.
Nh÷ng chó chim non giËt m×nh bay vót vµo kh«ng gian.
- Nh÷ng tia s¸ng ®Çu tiªn chiÕu trªn c¸nh ®ång t¹o nªn 1 khung
c¶nh thËt rùc rì.
- Nh÷ng h¹t lóa vµng, mËp m¹p, trÜu xng l¾c l…
• H·y viÕt thµnh 1 ®o¹n v¨n hoµn chØnh.
Bµi tËp 3: NÕu ph¶i giíi thiƯu vỊ c¸i bµn häc cđa em th× em sÏ giíi thiƯu ntn ?
• Gỵi ý:
- Xt xø (h·ng s¶n xt).
- CÊu t¹o (chÊt liƯu, kiĨu d¸ng, cÊu t¹o tõng bé phËn).
- C«ng dơng vµ c¸ch b¶o qu¶n.
IV. DỈn dß: ViÕt bµi v¨n hoµn chØnh cho bµi tËp 3.
Ngµy 9 th¸ng 1 n¨m 2009
TiÕt 41, 42
Lun tËp
1. ỉn ®Þnh tỉ chøc.
2. Bµi cò: So s¸nh v¨n miªu t¶ víi v¨n thut minh.
3. Bµi míi:
Bµi tËp 1: §äc c¸c ®o¹n v¨n sau vµ tr¶ lêi c©u hái.
H: §o¹n 1 miªu t¶ c¶nh g× ? C¶nh ®ỵc
miªu t¶ ntn vỊ mµu s¾c, ®êng nÐt ?
* §o¹n 1: “…Thun xu«i gi÷a dßng
s«ng réng h¬n ngµn thíc, tr«ng hai bªn

bê rõng ®íc dùng lªn cao ngÊt nh hai
d·y trêng thµnh v« tËn. C©y ®íc mäc
dµi theo b·i, theo tõng løa tr¸i rơng,
ngän b»ng t¨m t¾p, líp nµy chång lªn
líp kia «m lÊy dßng s«ng, ®¾p tõng bËc
mµu xanh l¸ m¹, mµu xanh rªu, mµu
xanh chai lä…lßa nhßa vµ Èn hiƯn trong
s¬ng mï vµ khãi sãng ban mai…”
(S«ng níc Cµ Mau - §oµn Giái)
- §o¹n v¨n miªu t¶ c¶nh rõng ®íc víi
mµu s¾c, ®êng nÐt, h×nh khèi ë s«ng n-
íc Cµ Mau.
- Mµu s¾c: xanh l¸ m¹, xanh rªu, xanh
chai lä…trong s¬ng mï vµ khãi sang
3
Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thò Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009

ban mai.
- §êng nÐt: Thun xu«i gi÷a dßng
s«ng réng h¬n ngµn thíc, tr«ng hai bªn
bê rõng ®íc dùng lªn cao ngÊt nh hai
d·y trêng thµnh v« tËn. C©y ®íc mäc
dµi theo b·i, theo tõng løa tr¸i rơng,
ngän b»ng t¨m t¾p, líp nµy chång lªn
líp kia «m lÊy dßng s«ng.
-> So s¸nh, nh©n hãa.
=> Cc sèng trï phó, trµn ®Çy søc
sèng, hoang d·.
* §o¹n 2:
H: §o¹n 2 tr×nh bµy ®iỊu g×?

H: Em häc tËp ®ỵc g× khi viÕt bµi v¨n
TM?
“ …Sõng cđa tr©u gièng nh h×nh lìi
liỊm n cong. Nã cã t¸c dơng b¶o vƯ
khi bÞ con vËt kh¸c tÊn c«ng. Khu«n
mỈt cđa tr©u gÇn gièng nh tam gi¸c ng-
ỵc. Mòi tr©u to, cã 2 lç trßn vµ cã níc
gióp tr©u nhËn biÕt ®ỵc mäi vËt. Hai
m¾t cđa tr©u trßn vµ xanh gióp tr©u nh×n
mäi vËt tõ xa. Kh«ng gièng nh nh÷ng
con vËt kh¸c, tr©u chØ cã 1 hµm r¨ng ®Ĩ
nhai cá. C¬ thĨ cđa tr©u gièng nh h×nh
bÇu dơc to, dµi. Bªn ngoµi ®ỵc phđ mét
líp l«ng mao võa ®Ĩ b¶o vƯ võa ®Ĩ che
ch¾n.”
-> Tr×nh bµy c¸c bé phËn vµ chøc n¨ng
cđa con tr©u.
- HS béc lé (cÇn ph¶i quan s¸t ®èi tỵng
trùc tiÕp, kÕt hỵp víi v¨n miªu t¶, h×nh
¶nh so s¸nh…).
Bµi tËp 2: Miªu t¶ chỵ hoa ngµy tÕt.
- HS lµm bµi, tr×nh bµy.
- GV cïng HS nhËn xÐt, bỉ sung.
- Gỵi ý: C¸c lo¹i hoa, mµu s¾c, h¬ng th¬m. C¶nh ngêi ®i mua hoa, xem hoa,
kh«ng khÝ…
Bµi tËp 3: Thut minh vỊ c©y hoa phỵng.
- Dµn ý:
a, Më bµi: Giíi thiƯu chung vỊ c©y phỵng
b, Th©n bµi:
- §Ỉc ®iĨm chung cđa c©y phỵng: c©y to cïng hä víi c©y vang, l¸ kÐp l«ng

chim, hoa mäc thµnh chïm mµu ®á, në vµo mïa hÌ…
- Nh÷ng bé phËn c©y phỵng: rƠ, th©n, cµnh, t¸n l¸, hoa, qu¶…
- Lỵi Ých: cung cÊp bãng m¸t, hoa ®á ®Đp, g¾n liỊn víi nh÷ng kØ niƯm ti th¬…
4
Tự chọn Ngữ văn 8--Hồ Thò Lâm--THCS Quỳnh Yên--Năm học 2008 - 2009

- C¸ch trång vµ ch¨m sãc hoa phỵng.
- T×nh c¶m g¾n bã cđa ti häc trß víi c©y phỵng, hoa phỵng.
c, KÕt bµi: NhÊn m¹nh vỴ ®Đp cđa c©y phỵng, hoa phỵng. Phỵng m·i m·i lµ ngêi
b¹n gÇn gòi, th©n thiÕt cđa ti häc trß.
Ngµy 19 th¸ng 1 n¨m 2009
TiÕt 43, 44
Nh÷ng ®iĨm gièng nhau vµ kh¸c nhau gi÷a v¨n miªu
t¶ víi v¨n thut minh
H: §o¹n v¨n miªu t¶ c¶nh g×?
H: §Ỉc ®iĨm nỉi bËt nµo cđa mïa xu©n
®ỵc thĨ hiƯn trong ®o¹n v¨n?
H: §èi tỵng nµo ®ỵc TM trong ®o¹n
v¨n?
H: §o¹n v¨n tr×nh bµy ®Ỉc ®iĨm nỉi bËt
g× cđa ®èi tỵng?
H: Qua t×m hiĨu 2 ®o¹n v¨n trªn, theo
em, miªu t¶ hc TM nh»m lµm nỉi bËt
VÝ dơ 1:
* §o¹n v¨n 1:
“ Mïa xu©n ®· vỊ trªn c¸nh ®ång. Bªn
kia ®åi, tiÕp víi ®ång, lµ rõng c©y. Hoa
c¸nh kiÕn në vµng trªn rõng, hoa në vµ
hoa kim anh tr¾ng xãa. Nh÷ng bÇy ong
tõ trong rõng bay xng ®ång, cá èng

cao lªu ®ªu ®ong ®a tríc giã. Cá gµ, cá
mËt, cá t¬ng t xanh nân. Ban mai n¾ng
dÞu, chim hÝt lÝu lo. Giã ngät ngµo mïi
th¬m cđa mËt vµ phÊn hoa…”
- C¶nh mïa xu©n trªn c¸nh ®ång.
- Mïa xu©n c¨ng trµn søc sèng, v¹n vËt
®ang sinh s«i n¶y në.
* §o¹n v¨n 2:
“ Ỹn sµo lµ s¶n phÈm q hiÕm cđa n-
íc ta vµ trªn thÕ giíi. Ỹn sµo lµ mãn
¨n ngon, bỉ dìng lµm t¨ng thªm søc
kháe cho c¬ thĨ, nhÊt lµ ngêi u søc vµ
ngêi cao ti. §ång thêi còng lµ mét d-
ỵc phÈm ch÷a trÞ nhiỊu bƯnh. Ỹn sµo
®Ịu cã ë c¸c vïng biĨn ®¶o ë ViƯt
Nam, nhng so víi c¶ níc th× n sµo ë
vïng vÞnh Nha Trang cã chÊt lỵng
tèt…”
- TM vỊ n sµo.
- Gi¸ trÞ cđa mãn ¨n n sµo ®èi víi søc
kháe con ngêi.
*Ghi nhí: Gièng nhau:
- §Ịu lµm nỉi bËt ®Ỉc ®iĨm cđa ®èi t-
ỵng.
5