Xây dựng các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học để thực hiện chức năng nghiên cứu khoa học tại trường cao đẳng nghề hải dương

I HC QUC GIA H NI

TRNG I HC KHOA HC X HI V NHN VN

KHOA KHOA HC QUN Lí
----------------***---------------

NGUYN VN QUANG

XÂY DựNG CáC TIÊU CHí ĐáNH GIá NGHIÊN CứU KHOA HọC
Để THựC HIệN CHứC NĂNG NGHIÊN CứU KHOA HọC TạI
TRƯờNG CAO ĐẳNG NGHề HảI DƯƠNG

LUN VN THC S KHOA HC
CHUYấN NGNH: QUN Lí KHOA HC V CễNG NGH
M S 60.34.72
Khúa 2005 2008

H Ni, 2008


I HC QUC GIA H NI

TRNG I HC KHOA HC X HI V NHN VN

KHOA KHOA HC QUN Lí
----------------***---------------

XÂY DựNG CáC TIÊU CHí ĐáNH GIá NGHIÊN CứU KHOA HọC
Để THựC HIệN CHứC NĂNG NGHIÊN CứU KHOA HọC TạI
TRƯờNG CAO ĐẳNG NGHề HảI DƯƠNG

LUN VN THC S KHOA HC
CHUYấN NGNH: QUN Lí KHOA HC V CễNG NGH
M S 60.34.72
Khúa 2005 2008

Ngi thc hin: Nguyn Vn Quang
Ngi hng dn khoa hc: PGS-TS V Cao m

H Ni, 2008



MỤC LỤC
LỜI NÓI ĐẦU.....................................................................................................4
DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT...................................................................6
PHẦN MỞ ĐẦU................................................................................................7
1. Tên đề tài........................................................................................................7
2. Lý do nghiên cứu............................................................................................7
3. Lịch sử nghiên cứu.........................................................................................8
4. Mục tiêu nghiên cứu....................................................................................10
5. Phạm vi nghiên cứ........................................................................................11
6. Mẫu khảo sát................................................................................................11
7. Câu hỏi nghiên cứu......................................................................................12
8. Giả thuyết khoa học.....................................................................................12
9. Phƣơng pháp nghiên cứu............................................................................12
10. Luận cứ.......................................................................................................13
11. Giới thiệu cấu trúc của luận văn..............................................................14
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN.....................................................................15
I. Vai trò của NCKH trong việc nâng cao chất lƣợng đào tạo của các

trƣờng Cao đẳng nghề.....................................................................................15
1. Nghiên cứu khoa học để xây dựng chương trình đào tạo nghề tiên
tiến, đáp ứng nhu cầu của xã hội..............................................................16
2. Nghiên cứu khoa học để bồi dưỡng và nâng cao năng lực giảng dạy,
khả năng tư duy của đội ngũ giảng viên...................................................19
3. Nghiên cứu khoa học để xây dựng chiến lược đầu tư hệ thống trang
thiết bị dạy học phù hợp với chương trình đào tạo...................................20
4. Nghiên cứu khoa học để giải quyết những nhiệm vụ mà thực tiến đặt
ra trong hoạt động đào tạo của các trường cao đẳng nghề......................21
II. Tiêu chí đánh giá.........................................................................................22
1. Khái niệm tiêu chí..................................................................................22
2. Khái niệm đánh giá................................................................................22
III. Nghiên cứu khoa học.................................................................................22
1. Khoa học.................................................................................................22
2. Nghiên cứu khoa học ( Hay hoạt động NCKH)....................................23
1


IV. Đánh giá kết quả và hiệu quả nghiên cứu khoa học...............................25
1. Đánh giá nghiên cứu khoa học.............................................................25
2. Đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học................................................26
3. Đánh giá hiệu quả nghiên cứu khoa học..............................................31
4. Chức năng nghiên cứu khoa học..........................................................34
Kết luận chƣơng I......................................................................................36
CHƢƠNG 2......................................................................................................38
THỰC TRẠNG VIỆC ĐÁNH GIÁ NGHIÊN CỨU KHOA HỌC TẠI
TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ HẢI DƢƠNG.............................................38
I. Thực trạng công tác tổ chức và quản lý nghiên cứu khoa học của nhà
trƣờng................................................................................................................38
1. Thực trạng các nguồn lực đầu tư cho công tác nghiên cứu khoa học tại

trường cao đẳng nghề Hải Dương..............................................................38
2. Thực trạng triển khai các đề tài nghiên cứu tại trường Cao đẳng nghề
Hải Dương...................................................................................................41
II. Hiện trạng công tác đánh giá nghiên cứu khoa học của nhà trƣờng.....44
1. Những hạn chế trong công tác đánh giá nghiên cứu khoa học..............44
2. Nguyên nhân hạn chế của công tác đánh giá nghiên cứu khoa học......45
Kết luận chƣơng 2......................................................................................47
CHƢƠNG 3......................................................................................................48
XÂY DỰNG CÁC TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ NCKH
TẠI TRƢỜNG CAO ĐẲNG NGHỀ HẢI DƢƠNG.....................................48
I. Nội dung nghiên cứu khoa học của các trƣờng cao đẳng nghề................48
1. Tổng hợp ý kiến phỏng vấn sâu các chuyên gia/ giảng viên................48
2. Phân tích nội dung các đề tài nghiên cứu khoa học tại 4 trường cao
đẳng nghề và có hoạt động dạy nghề trên địa bàn tỉnh Hải Dương........62
II. Xây dựng các tiêu chí đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học tại trƣờng
Cao đẳng nghề Hải Dƣơng..............................................................................76
2. Tổng hợp kết quả thăm dò theo Phiếu điều tra các tiêu chí đánh giá
kết quả nghiên cứu khoa học....................................................................77
3. Các tiêu chí đánh giá kết quả nghiên cứu khoa học tại trường Cao
đẳng nghề Hải Dương...............................................................................80
4. Kiểm nghiệm các tiêu chí đánh giá kết quả nghiên cứu......................84
2


III. Xây dựng các tiêu chí đánh giá hiệu quả nghiên cứu khoa học tại
trƣờng Cao đẳng nghề Hải Dƣơng.................................................................85
1. Lựa chọn hướng tiếp cận để xây dựng bảng hỏi đánh giá hiệu quả
nghiên cứu..................................................................................................85
2. Tổng hợp kết quả thăm dò theo phiếu điều tra các tiêu chí đánh giá
hiệu quả nghiên cứu khoa học..................................................................86

3. Xây dựng các tiêu chí đánh giá hiệu quả nghiên cứu khoa học tại
trường Cao đẳng nghề Hải Dương...........................................................87
4. Kiểm nghiệm các tiêu chí đánh giá hiệu quả nghiên cứu....................92
Kết luận chƣơng 3.....................................................................................93
KẾT LUẬN.......................................................................................................95
1. Các kết quả đạt được..............................................................................95
2. Những vấn đề tồn tại cần tiếp tục nghiên cứu......................................96
KHUYẾN NGHỊ..............................................................................................97

3


LỜI NÓI ĐẦU
Trong điều kiện các trường cao đẳng nghề vừa mới được hình thành,
phải đối mặt với rất nhiều vấn đề có tính chất phương pháp luận như: quan
điểm đào tạo nghề hiện nay? Chương trình đào tạo phát triển theo hướng nào?
Phương pháp giảng dạy trong đào tạo nghề cần phải khác với các lĩnh vực đào
tạo khác ra sao?...Nó đặt ra cho trường cao đẳng nghề, trong đó có trường Cao
đẳng nghề Hải Dương nhiệm vụ: phải tổ chức tốt công tác nghiên cứu khoa học
và triển khai các ứng dụng công nghệ.
Khi làm công tác quản lý nghiên cứu khoa học và triển khai các ứng
dụng công nghệ tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương, chúng tôi được trực tiếp
tham gia đánh giá các nội dung của quá trình nghiên cứu như: đề cương nghiên
cứu, đánh giá kết quả nghiên cứu, đánh giá hiệu quả nghiên cứu, chúng tôi đã
gặp không ít những khó khăn trong việc xác định chuẩn đánh giá. Trong các
dịp được làm việc với các đồng nghiệp tại các trường cao đẳng nghề khác,
chúng tôi cũng nhận được những chia sẻ khó khăn tương tự.
Trước những khó khăn mang tính thực tiễn này, đã gợi ý cho chúng tôi
chọn đề tài: “Xây dựng các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học để thực
hiện chức năng nghiên cứu khoa học tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương”

Trong quá trình thực hiện luận văn, chúng tôi đã vận dụng phương pháp
luận nhận thức của chủ nghĩa Duy vật biện chứng và chủ nghĩa Duy vật lịch sử
của K. Marx, cách tiếp cận hệ thống, tiếp cận phân tích, tiếp cận tổng hợp và các
cách tiếp cận khoa học khác để nghiên cứu, đưa ra các giả thuyết về các nội dung
nghiên cứu khoa học, các tiêu chí đánh giá kết quả nghiên cứu, đánh giá hiệu quả
nghiên cứu; tiến hành thực nghiệm, khảo sát tính đúng đắn, tính thực tiễn của các
tiêu chí xây dựng khi áp dụng đánh giá nghiên cứu khoa học tại các trường đào
tạo nghề.
Vì nhiều lý do khách quan (như hạn chế về thông tin, thời gian…) và chủ
quan, nghiên cứu không tránh khỏi những thiếu sót nhất định. Do vậy, chúng
tôi cho rằng đây mới chỉ được coi là những khảo nghiệm ban đầu, rất mong
nhận được ý kiến đóng góp của các thầy cô, chuyên gia, ý kiến trao đổi mang
tính học thuật của các đồng nghiệp trong lĩnh vực này, để đi sâu hơn nữa và
hoàn thiện kết quả nghiên cứu. Giúp các trường cao đẳng nghề, trong đó có
4


trường Cao đẳng nghề Hải Dương, thực hiện tốt chức năng nghiên cứu khoa
học, nâng cao chất lượng đào tạo của mình, đáp ứng được những yêu cầu ngày
càng cao của thị trường lao động trong nước và Quốc tế.
Nghiên cứu đã được thực hiện với sự giúp đỡ, chỉ bảo tận tình của PGSTS. Vũ Cao Đàm, cùng toàn thể các thày cô trong khoa Quản lý Khoa học &
Công nghệ, thuộc Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học
Quốc gia Hà Nội. Nghiên cứu cũng nhận được nhiều thông tin, ý kiến đánh giá
và sự giúp đỡ nhiệt tình, đầy hiệu quả của các giảng viên, các chuyên gia và
đồng nghiệp (đã đề nghị không nêu tên) đã hoặc đang làm việc trong các
trường cao đẳng nghề mà chúng tôi khảo sát.
Chúng tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc tới các thầy cô, chuyên gia và
đồng nghiệp về sự giúp đỡ quý báu đó.
TÁC GIẢ

5


DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
NCKH

Nghiên cứu khoa học

KH&CN

Khoa học và công nghệ

KQNC

Kết quả nghiên cứu

HQNC

Hiệu quả nghiên cứu

NXB KHKT

Nhà xuất bản Khoa học kỹ thuật

6


PHẦN MỞ ĐẦU
1. Tên đề tài
Xây dựng các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học để thực hiện chức

năng nghiên cứu khoa học tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương.
2. Lý do nghiên cứu
Hoạt động nghiên cứu khoa học là một trong hai nhiệm vụ cơ bản của
các các trường đại học và cao đẳng.
Đối với các trường cao đẳng nghề mới được thành lập, trong điều kiện
chương trình đào tạo còn lạc hậu, với nhiều bất cập, đội ngũ giảng viên còn
nhiều hạn chế về trình độ chuyên môn và khả năng nghiên cứu, sản phẩm đào
tạo còn chưa thực sự đáp ứng được nhu cầu thị trường lao động, trong khi nhu
cầu về lao động kỹ thuật cao ngày càng tăng của các doanh nghiệp nói riêng và
của thị trường lao động nói chung. Đòi hỏi các trường cao đẳng nghề phải có
những chuyển biến căn bản, toàn diện, mang tính khoa học và thực tiễn cao.
Chính vì vậy mà chức năng nghiên cứu khoa học đã và đang trở thành cấp thiết
với các trường.
Để thực hiện tốt chức năng nghiên cứu khoa học, phụ thuộc vào nhiều
yếu tố “ đầu vào” như:
- Yếu tố con người: Đó là năng lực, trình độ nghiên cứu; lòng say mê
nhiệt tình; phản ứng cá nhân trước những sự kiện khoa học,...
- Yếu tố về điều kiện nghiên cứu: Điều kiện về tài chính, thông tin, vật tư,..
- Yếu tố môi trường nghiên cứu: Có tạo được các tác nhân kích thích trí
sáng tạo, đánh giá đúng mức những thành quả do đề tài nghiên cứu mang lại, từ
đó mà có những hành vi đối xử công bằng với người nghiên cứu…
Khi tất cả các yếu tố “đầu vào” đã được đảm bảo, thì việc đánh giá sản
phẩm của quá trình nghiên cứu, tức là “ đầu ra” giữ một vai trò hết sức quan
trọng. “Đầu ra” này không thể được đánh giá một cách tuỳ tiện, ước lệ, chủ
quan, mà phải trên cơ sở các tiêu chí đánh giá mang tính khoa học, chuẩn xác.
Các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học được xây dựng, coi như những
chuẩn mực để thẩm định đề cương nghiên cứu, để đánh giá kết quả nghiên cứu,
đánh giá hiệu quả nghiên cứu, để nhận dạng áp dụng kết quả nghiên cứu và để
nghiệm thu đề tài nghiên cứu. Nghĩa là nó giúp cho việc đánh giá các đề tài
7

nghiên cứu khoa học một cách tường minh, khách quan hơn trong suốt quá trình
thực hiện và kết thúc, nghiệm thu đề tài. Từ đó làm cơ sở để đảm bảo quyền lợi
vật chất, tinh thần và tôn vinh những người làm nghiên cứu khoa học.
Tất cả các trường cao đẳng nghề hiện nay đều mới được thành lập hoặc
được nâng cấp từ các trường công nhân kỹ thuật, nên việc nghiên cứu khoa học
còn rất mới mẻ, chưa có các tiêu chí đánh giá các đề tài nghiên cứu.
Nội dung nghiên cứu khoa học tại các trường cao đẳng nghề để phục vụ
công tác dạy nghề, nó khác với nội dung nghiên cứu tại các trường đại học, cao
đẳng của ngành giáo dục và đào tạo. Chính vì vậy không thể áp dụng toàn bộ
các tiêu chí đánh giá nghiên cứu tại các trường này cho các trường cao đẳng
nghề. Về một mặt nào đó thì hiện tại, bản thân việc xây dựng các tiêu chí đánh
giá nghiên cứu khoa học tại các trường đại học và cao đẳng cũng còn đang là
đề tài gây rất nhiều tranh cãi, chưa có hồi kết.
Các trường cao đẳng nghề, cần phải có các tiêu chí đánh giá nghiên cứu
mang tính đặc thù riêng, có tác dụng giúp nhà trường thực hiện được chức năng
nghiên cứu khoa học, phục vụ công tác dạy nghề trình độ cao, hướng đến nhu
cầu lao động kỹ thuật của thị trường lao động trong nước và Quốc tế.
Trường Cao đẳng nghề Hải Dương là một cơ sở dạy nghề trình độ cao
đẳng mới được thành lập, nghiên cứu khoa học sẽ là chìa khoá giúp nhà trường
phát triển, nâng cao chất lượng đào tạo, xây dựng thương hiệu của mình. Muốn
làm được điều đó, thì việc xây dựng các tiêu chí đánh giá nghiên cứu là điều
cần phải làm ngay đối với nhà trường, vì chính các tiêu chí nghiên cứu khoa
học sẽ là động lực thúc đẩy công tác nghiên cứu khoa học của Nhà trường.
3. Lịch sử nghiên cứu
Trong lịch sử và hiện tại công tác nghiên cứu khoa học trên Thế giới,
theo thông tin mà chúng tôi có được, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu xây
dựng các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học. Song lĩnh vực nghiên cứu thì
vô cùng rộng lớn, địa điểm áp dụng, quan điểm đánh giá đề tài nghiên cứu còn

rộng lớn hơn. Chính vì vậy đánh giá nghiên cứu khoa học hiện nay vẫn là
những vấn đề tranh luận bất tận.
Ở Việt Nam, đã có nhiều Nhà khoa học có công trình nghiên cứu và cho
công bố về đánh giá nghiên cứu khoa học, như PGS-TS Vũ Cao Đàm, TS Trần
8


Ngọc Ca; Nguyễn Tử Qua, Trần Chí Đức, PGS-TS Đặng Bá Lãm, v.v.., Đặc
biệt trong cuốn sách “ Đánh giá nghiên cứu khoa học”- NXB KHKT-Hà Nội
2005, Vũ Cao Đàm đã đưa ra cơ sở phương pháp luận của đánh giá Nghiên cưú
khoa học. Trong những lần được làm việc trực tiếp với Ông, chúng tôi đã được
Ông đưa ra ý kiến: “việc đánh giá nghiên cứu khoa học là một việc cần thiết
cho công tác nghiên cứu và quản lý khoa học, nhưng lại là vấn đề rất khó, cho
đến nay việc đánh giá vẫn chủ yếu là dựa vào cảm tính của người đánh giá”.
Mới đây, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ đã có Quyết định số 19
/2007/QĐ-BKHCN ngày 18 tháng 9 năm 2007, quy định đánh giá nghiệm thu
đề tài nghiên cứu khoa học cơ bản trong khoa học tự nhiên, trong đó đưa ra tiêu
chí đánh giá thông qua: (1) Kết quả nghiên cứu; (2)Kết quả tham gia đào tạo
trên đại học; (3)Tiến độ thực hiện đề tài; (4) Tình hình sử dụng kinh phí.
Trong Quyết định này chỉ giới hạn cho các nghiên cứu cơ bản trong khoa
học tự nhiên, đánh giá kết quả nghiên cứu được thể hiện bằng các công trình
(bài báo, báo cáo khoa học, v.v..) đã công bố hoặc đã được nhận đăng (có giấy
nhận đăng của Ban biên tập tạp chí, của Ban tổ chức hội nghị, hội thảo khoa
học, của nhà xuất bản về khoa học kỹ thuật) trên các ấn phẩm khoa học gồm:
Tạp chí khoa học chuyên ngành có uy tín Quốc tế hoặc các tạp chí khoa học
quốc gia hàng đầu do Hội đồng xác định, v.v.. Một tiêu chí còn gây rất nhiều
tranh cãi trong giới khoa học nước nhà.
Ngoài ra còn những công trình nghiên cứu của một số tác giả nêu trên
Tạp chí Tia Sáng của Bộ Khoa học và Công nghệ ( www.tiasang.com.vn ) đã
đề cập rất nhiều đến việc đánh giá, hoặc định giá đề tài nghiên cứu khoa học

nói chung.
Trong bài viết của Nguyễn Anh Thư, đăng trên tạp chí Bưu chính viễn
thông của Bộ Thông tin và truyền thông, đã đề cập đến vấn đề đánh giá và định
giá các sản phẩm nghiên cứu ứng dụng, tác giả đã đưa ra các tiêu chí sau đây để
đánh giá công trình: (a) Khối lượng và tiến độ thực hiện đề tài; (b) Điểm mới
trong kết quả: Sản phẩm khoa học công nghệ đã giải quyết được những vấn đề lý
luận và thực tiễn nào của đời sống kinh tế xã hội; (c) Tính hiệu quả: khả năng
triển khai vào sản xuất kinh doanh và hiệu quả về kinh tế- xã hội.; (d) Tầm ảnh
hưởng của công trình nghiên cứu; (e) Tương quan giữa chi phí nghiên cứu và kết
quả nghiên cứu; (f) Tương quan giữa trình độ được đào tạo và kết quả công
9


trình. Đồng thời tác giả cũng đưa ra ý kiến “Quá trình vận dụng các tiêu chí nói
trên để đánh giá các công trình nghiên cứu khoa học gặp nhiều khó khăn bởi lẽ
các tiêu chí chỉ mang tính chất định tính, phụ thuộc vào quan điểm, trình độ
chuyên sâu của người đánh giá. Bởi vậy, cần thống nhất một số quan điểm về
đánh giá các sản phẩm nghiên cứu khoa học”.
Chúng tôi đồng ý với những ý kiến đánh giá của tác giả Nguyễn Anh
Thư, tuy nhiên những ý kiến đưa ra mang tính chất chung cho các đề tài nghiên
cứu ứng dụng trong tất cả các lĩnh vực, nếu đem áp dụng vào đề tài nghiên cứu
mang tính thời sự hiện nay của các trường cao đẳng nghề thì sẽ gặp không ít
khó khăn.
Theo Luật dạy nghề đã được Quốc hội thông qua và có hiệu lực thi hành
từ ngày 01/6/2007, đến nay đã có trên 80 trường cao đẳng nghề được thành lập.
Nhiệm vụ chính của các trường cao đẳng nghề là đào tạo nguồn nhân lực công
nghệ ở trình độ cao đẳng nghề, trung cấp nghề và sơ cấp nghề. Đồng thời thực
hiện chức năng nghiên cứu khoa học, ứng dụng kỹ thuật, công nghệ, nâng cao
chất lượng, hiệu quả đào tạo.
Do nhu cầu thực tế mà các đề tài nghiên cứu khoa học của các trường

cao đẳng nghề thường tập trung vào các đề tài nghiên cứu ứng dụng, nó giải
quyết những vấn đề liên quan đến xây dựng chương trình đào tạo, đề xuất
phương pháp giảng dạy tiên tiến, đề xuất đầu tư trang thiết bị thực hành,v.v..
Để thực hiện chức năng nghiên cứu khoa học tại các trường cao đẳng
nghề, một việc còn rất mới mẻ nhưng cấp thiết, đòi hỏi phải có các tiêu chí đánh
giá nghiên cứu khoa học, nhưng cho đến nay chưa có đề tài nào nghiên cứu để
xây dựng các tiêu chí đánh giá một cách thoả mãn, đầy đủ và hoàn thiện.
4. Mục tiêu nghiên cứu
Xây dựng các tiêu chí đánh giá các đề tài nghiên cứu khoa học, để nhận
dạng chất lượng của kết quả nghiên cứu, nhận dạng hiệu quả đầu tư cho nghiên
cứu, hiệu quả áp dụng kết quả nghiên cứu và làm cơ sở để nghiệm thu đề tài
nghiên cứu. Từ đó, khuyến khích cán bộ, giáo viên tham gia hoạt động nghiên
cứu, phục vụ công tác đào tạo của trường cao đẳng nghề.
Các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học, được coi là cơ sở định hướng
nội dung các đề tài nghiên cứu khoa học, tập trung giải quyết những nhiệm vụ
10


cấp thiết của đào tạo nghề hiện nay như chương trình đào tạo, phương pháp,
thiết bị dạy nghề,…Nhưng phải trên quan điểm quan hệ cung- cầu, tương tác
giữa cơ sở đào tạo nghề với thị trường lao động. Các tiêu chí đánh giá nghiên
cứu khoa học, không chỉ được áp dụng tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương,
mà còn tổng kết, đúc rút kinh nghiệm, có thể được áp dụng trong khối các
trường cao đẳng nghề, phục vụ tốt công tác đào tạo nguồn nhân lực công nghệ.
5. Phạm vi nghiên cứu
Về quy mô và không gian nghiên cứu:
Khảo sát toàn bộ các nội dung nghiên cứu khoa học, việc đánh giá kết quả
và hiệu quả các đề tài nghiên cứu tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương, các
trường cao đẳng và trung cấp chuyên nghiệp có đào tạo nghề phù hợp với lĩnh
vực đào tạo của trường Cao đẳng nghề Hải Dương, một số doang nghiệp đã và

đang sử dụng nguồn nhân lực được đào tạo bởi các trường cao đẳng trên địa bàn
Hải Dương.
Đối tượng khảo sát là các cán bộ quản lý, các giảng viên trường Cao đẳng
nghề Hải Dương, các trường cao đẳng và trung học chuyên nghiệp có đào tạo
nghề, cán bộ quản lý doanh nghiệp. Từ đó nghiên cứu xây dựng các tiêu chí
đánh giá nghiên cứu, để thực hiện chức năng nghiên cứu khoa học phục vụ công
tác đào tạo nguồn nhân lực công nghệ tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương.
Về thời gian: Khảo sát qua các đề tài nghiên cứu trong 3 năm trở lại đây.
6. Mẫu khảo sát
Khảo sát các nội dung nghiên cứu khoa học, việc đánh giá các đề tài
nghiên cứu khoa học của 4 trường cao đẳng nghề hoặc trường cao đẳng, trung
cấp chuyên nghiệp có đào tạo nghề trên địa bàn tỉnh Hải Dương.
Phỏng vấn sâu 12 cán bộ quản lý các trường có đào tạo nghề, các doanh
nghiệp hoặc quản lý nhà nước về lĩnh vực đào tạo nghề, quản lý nghiên cứu
khoa học.
Gửi 100 phiếu điều tra ( Bảng hỏi) đến các cán bộ quản lý, giảng viên
các trường đào tạo nghề, các cán bộ quản lý các doanh nghiệp có nhiều quan
tâm đến lĩnh vực đào tạo nghề. Trong đó tập trung số lượng lớn hơn với các cán
bộ, giảng viên trường Cao đẳng nghề Hải Dương, là nơi thực hiện đề tài.

11


Trên cơ sở đó tổng hợp các nội dung nghiên cứu khoa học, đề xuất các tỉêu
chí đánh giá nghiên cứu khoa học, thực nghiệm các tiêu chí này để nhận dạng chất
lượng của kết quả nghiên cứu, nhận dạng hiệu quả đầu tư cho nghiên cứu và để
nghiệm thu các đề tài nghiên cứu tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương.
7. Câu hỏi nghiên cứu
Các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học của trường Cao đẳng nghề
Hải Dương gồm những nội dung gì để nhà trường thực hiện được chức năng

nghiên cứu khoa học, phục vụ công tác đào tạo nghề?
8. Giả thuyết khoa học
Các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học phải bao hàm những nội dung
để nhận dạng chất lượng của kết quả nghiên cứu, nhận dạng hiệu quả đầu tư
cho nghiên cứu và để nghiệm thu được các đề tài nghiên cứu khoa học.
Tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học của các trường cao đẳng nghề
phải là cơ sở để nâng cao chất lượng đào tạo ( Thông qua kỹ năng tay nghề của
người học); định hướng đổi mới, hoàn thiện nội dung đào tạo; Đảm bảo tính
linh hoạt về hình thức và phương pháp đào tạo, nhằm giảm chi phí và thời gian
cho người học, đồng thời đáp ứng nhu cầu và tuân thủ theo các quy luật của thị
trường lao động.
9. Phƣơng pháp nghiên cứu
Dùng các phương pháp:
- Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Chúng tôi đã nghiên cứu, phân tích và
tổng kết các tài liệu liên quan đến đề tài nghiên cứu, gồm: (a) Cơ sở lý thuyết
và các thành tựu lý thuyết đã đạt được liên quan đến chủ đề nghiên cứu; (b) Kết
quả nghiên cứu của các đồng nghiệp, của các nhà khoa học đã công bố trên các
ấn phẩm; (c) Chủ trương và chính sách liên quan đến nội dung nghiên cứu bao
gồm các văn bản pháp luật của Việt Nam, có lưu ý tới các chuẩn mực đánh giá
hiện nay được sử dụng trên Thế giới; (d) Các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa
học trong các trường Đại học, Cao đẳng, các trường đào tạo nghề trong nước và
quốc tế.
- Các phương pháp phi thực nghiệm, bao gồm:
+ Phương pháp quan sát: chúng tôi đã khảo sát và tham dự với tư cách
12


vừa là người quản lý, vừa là người nghiên cứu để quan sát thực tế và đề xuất
các nội dung nghiên cứu, các tiêu chí đánh giá.
+ Phương pháp phỏng vấn: Do điều kiện về thời gian, chúng tôi chỉ giới

hạn phỏng vấn các đối tượng là những người quản lý nghiên cứu khoa học,
quản lý nhà nước về đào tạo nghề tại địa phương, các cán bộ quản lý doanh
nghiệp, các chuyên gia, cán bộ quản lý và giảng viên các trường đào tạo nghề,
là những người có tâm huyết, tìm được tiếng nói chung trong nghiên cứu khoa
học vì mục tiêu phát triển nhiệm vụ đào tạo nghề.
+ Điều tra bằng phiếu (bảng hỏi): Phát bảng hỏi đến các chuyên gia, cán
bộ, giảng viên, sinh viên trường Cao đẳng nghề Hải Dương và một số trường
cao đẳng, trung cấp chuyên nghiệp có đào tạo nghề.
- Các phương pháp xử lý thông tin:
+ Đối với các thông tin định lượng: xử lý toán học các tập hợp số liệu thu
thập bằng phương pháp thống kê để xác định những nội dung chính các đề tài
nghiên cứu khoa học tại các trường cao đẳng nghề, đồng thời đưa ra các tiêu
chí đánh giá nghiên cứu được đề xuất.
+ Các thông tin định tính: xử lý logic, tức là đưa ra những ý kiến phân
tích về bản chất của các tiêu chí, đồng thời thể hiện những liên hệ logic của các
nội dung nghiên cứu, các tiêu chí đánh giá của từng nội dung cụ thể.
10. Luận cứ
* Luận cứ lý thuyết:
- Để thực hiện được chức năng nghiên cứu khoa học trong nhà trường,
trước hết cần phải có các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học, đó là các
chuẩn mực để thực hiện đánh giá nghiên cứu.
Các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học bao gồm các chỉ tiêu đánh giá
kết quả nghiên cứu và các chỉ tiêu đánh giá về hiệu quả nghiên cứu.
"Đánh giá kết quả nghiên cứu là một công việc hết sức cần thiết trong tổ
chức nghiên cứu khoa học", "Đánh giá để hiểu được giá trị khoa học đích thực
của kết quả nghiên cứu, sau đó là xem xét ý nghĩa ứng dụng" 1
Cùng với việc đánh giá kết quả nghiên cứu, thì các chỉ tiêu đánh giá về
hiệu quả nghiên cứu đối với một cơ sở đào tạo là rất cần thiết, vì " Hiệu quả của
1 Vũ Cao Đàm: Đánh giá nghiên cứu khoa học, Hà Nội 2005, Tr 5

13


nghiên cứu khoa học là lợi ích thu được sau khi áp dụng kết quả nghiên cứu
khoa học" 2 Đánh giá nghiên cứu khoa học "Là cơ sở để trả công cho người
nghiên cứu và tôn vinh người nghiên cứu" 3 . Từ đó thu hút cán bộ, giảng viên
tham gia nghiên cứu khoa học phục vụ công tác đào tạo nghề của nhà trường.
* Luận cứ thực tế:
Xuất phát từ nhu cầu nghiên cứu khoa học, giải quyết những vấn đề cấp
thiết được đặt ra trong quá trình đào tạo nghề, hình thành nên bảng tổng hợp
những nội dung cần nghiên cứu mang tính chất phổ biến tại các trường cao
đẳng nghề.
Từ mục tiêu nghiên cứu của từng nội dung đề tài nghiên cứu, đề xuất các
tiêu chí đánh giá kết quả nghiên cứu và hiệu quả nghiên cứu. Áp dụng các tiêu
chí đánh giá vào công tác quản lý, phát triển nghiên cứu khoa học, để thực hiện
chức năng nghiên cứu khoa học tại trường Cao đẳng nghề Hải Dương.
Trên cơ sở kết quả đạt được, tổ chức thực nghiệm, đánh giá, rút kinh
nghiệm hiệu chỉnh cho phù hợp, phổ biến kết quả nghiên cứu trong phạm vi các
trường Cao đẳng nghề khác.
11. Giới thiệu cấu trúc của luận văn
Luận văn gồm ba phần chính là:
Phần I. Mở đầu trình bày lý do chọn đề tài, lịch sử nghiên cứu, ý nghĩa lý
luận và thực tiễn, mục tiêu, phạm vi, câu hỏi và giả thuyết nghiên cứu cũng như
các phương pháp nghiên cứu được áp dụng và giới thiệu cấu trúc của luận văn.
Phần II. Nội dung chính gồm 3 chương là
Chương 1. Cơ sở lý luận
Chương 2. Thực trạng việc đánh giá nghiên cứu khoa học tại trường Cao
đẳng nghề Hải Dương
Chương 3. Xây dựng các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học tại trường
Cao đẳng nghề Hải Dương

Phần kết luận và khuyến nghị: trình bày kết luận nghiên cứu và các khuyến
nghị đối với Nhà nước, những người làm khoa học, các trường cao đẳng nghề
trong việc xây dựng các tiêu chí đánh giá nghiên cứu khoa học nói chung.
2 Vũ Cao Đàm: Sđd, Tr 97
3 Vũ Cao Đàm: Sđd, Tr 98

14


NỘI DUNG
CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN
I. Vai trò của NCKH trong việc nâng cao chất lƣợng đào tạo của các
trƣờng Cao đẳng nghề
Việt Nam có tốc độ tăng trưởng GDP liên tục trong nhiều năm từ 7– 8%
đây là một trong những tín hiệu tốt đẹp trong quá trình phát triển của đất nước.
Thế nhưng, nền kinh tế vẫn đang tồn tại những bất cập lớn để tiếp tục giữ vững
và ổn định tốc độ tăng trưởng này, trong đó có những đòi hỏi về khả năng cung
cấp và phát triển nguồn nhân lực.
Nguồn vốn cùng với công nghệ mới được đầu tư từ nước ngoài vào Việt
Nam ngày càng tăng. Các dự án sản xuất công nghiệp, dịch vụ liên tục được triển
khai và đi vào hoạt động, vấn đề cung cấp nguồn nhân lực công nghệ chất lượng
cao cho các dự án trở nên bức thiết. Đòi hỏi các trường đào tạo nghề phải tạo
được những bước chuyển biến mạnh mẽ, mang tính đột phá, nâng cao chất lượng
đào tạo của mình.
Trở thành thành viên chính thức của Tổ chức thương mại Thế giới WTO,
nền kinh tế Việt Nam ngày càng thâm nhập sâu vào nền kinh tế Quốc tế, lao động
Việt Nam hoà nhập vào thị trường lao động Quốc tế là điều tất yếu. Bên cạnh
những ưu điểm nổi bật của lao động Việt Nam là tính cần cù, khá sáng tạo, tiếp
thu nhanh,.. thì lao động Việt Nam còn bộc lộ nhiều nhược điểm, đó là kỹ năng
tay nghề, tính chuyên môn hoá, tác phong công nghiệp thấp, trình độ ngoại ngữ

yếu và đặc biệt là khả năng làm việc nhóm rất hạn chế. Làm thế nào để lao động
Việt Nam thực sự trở thành những sản phẩm hàng hoá có giá trị cao trên thị
trường lao động Quốc tế, đó là nhiệm vụ đào tạo của cả nước, trong đó có các
trường cao đẳng nghề.
Xuất phát từ mục tiêu đào tạo những người thợ có kỹ năng thực hành nghề
cao, nên chương trình đào tạo của các trường cao đẳng nghề cần phải dành 6570% thời gian đào tạo để thực hành kỹ năng tay nghề cho người học. Chính vì vậy
mà chất lượng đào tạo của các trường cao đẳng nghề, trước hết và cần phải được
đánh giá thông qua kỹ năng tay nghề của người học sau đào tạo.
Muốn nâng cao chất lượng đào tạo, ngoài cơ sở hạ tầng, các trường Cao
đẳng nghề phải đảm bảo nâng cao được 3 yếu tố cơ bản: chương trình đào tạo,
15


đội ngũ giảng viên, trang thiết bị dạy nghề. Trên từng khía cạnh được đề cập,
các trường cao đẳng nghề cần phải đi sâu phân tích toàn diện, khách quan,
thông qua các đề tài nghiên cứu khoa học.
1. Nghiên cứu khoa học để xây dựng chương trình đào tạo nghề tiên
tiến, đáp ứng nhu cầu của xã hội
Chương trình đào tạo là nhân tố hàng đầu đảm bảo chất lượng đào tạo,
khi xây dựng chương trình thường có 3 cách tiếp cận sau:
+ Tiếp cận nội dung (content approach): Cách tiếp cận này chú trọng đến
nội dung kiến thức cần truyền thụ, đây là cách tiếp cận kinh điển và truyền
thống. Theo cách tiếp cận này chương trình nặng về lý thuyết, phương pháp cũng
nặng về truyền thụ kiến thức và hậu quả là người học trở nên thụ động, phụ
thuộc rất nhiều vào giáo viên. Trong bối cảnh thay đổi liên tục của khoa học kỹ
thuật, mà thời lượng không thay đổi thì dễ dẫn đến tình trạng nhồi nhét kiến
thức. Mặt khác cách tiếp cận này không cho phép đánh giá hiệu quả của quá
trình đào tạo mà chỉ tập trung đánh giá những gì mà người học “tiêu hoá” được
về kiến thức, kỹ năng. Trong đào tạo nghề hiện nay, cách tiếp cận này đã trở nên
lạc hậu, không còn phù hợp.

+ Tiếp cận theo mục tiêu (the objective approach): Cách tiếp cận này
nhấn mạnh đến mục tiêu đào tạo là tiêu chí để lựa chọn nội dung, phương pháp,
cách thức thi, kiểm tra và đánh giá kết quả đào tạo. Cách tiếp cận này quan tâm
đến sự thay đổi của người học sau khi kết thúc khoá học về kiến thức, kỹ năng,
thái độ. Ưu điểm của cách tiếp cận này là do xác định mục tiêu cụ thể nên việc
đánh giá hiệu quả và chất lượng chương trình đào tạo được tiến hành thuận lợi,
giáo viên biết được khối lượng kiến thức cần truyền đạt cho người học, đồng
thời dễ dàng chuẩn hoá quy trình, công nghệ đào tạo với các bước thiết kế chặt
chẽ cũng như xác định các hình thức đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của
người học. Tuy nhiên, có nhược điểm là nếu tiếp cận theo mục tiêu đầu ra thì
người học dễ có nguy cơ trở nên khuôn cứng, máy móc, thiếu tính sáng tạo,
năng lực tiềm ẩn của mỗi cá nhân khó được phát huy vì phải rèn theo chuẩn,
khuôn mẫu chung.
+ Tiếp cận phát triển (developmnet approach): Cách tiếp cận này chú
trọng đến năng lực tiềm ẩn của cá nhân, phát triển sự hiểu biết của người học
hơn là quan tâm đến việc họ nắm được kiến thức như thế nào. Theo cách tiếp
16


cận này đào tạo nghề cũng được xem là quá trình phát triển không hạn chế
năng lực tiềm ẩn trong con người, làm cho họ biết tư duy, sáng tạo, có năng lực
làm chủ các tình huống, đương đầu với sự thay đổi nghề nghiệp liên tục và đối
diện với các thách thức trong đời sống, sản phẩm của quá trình đào tạo đa dạng
chứ không theo khuôn mẫu. Người học xem như là trung tâm, như thực thể chủ
động, độc lập trong suy nghĩ, sáng tạo trong cách đặt và giải quyết vấn đề, phát
triển hiểu biết cả chiều sâu và bề rộng, có khả năng tự cập nhật kiến thức.
Chương trình đào tạo thường được thiết kế theo module để đáp ứng nhu cầu
học tập của người học. Vai trò của giáo viên sẽ có thay đổi, họ không chỉ là
người truyền thụ mà trở thành người cố vấn, cung cấp thông tin, gợi mở vấn đề,
hướng dẫn học sinh tìm kiếm, phát hiện cách học và chủ động tích cực tham gia

vào quá trình đào tạo.
Tuy nhiên chương trình đào tạo như vậy có nhược điểm là quá chú trọng
đến nhu cầu sở thích cá nhân mà ít chú ý tới lợi ích cộng đồng, mặt khác nhu
cầu sở thích cá nhân rất đa dạng và luôn biến đổi nên chương trình đào tạo khó
đáp ứng được cá nhân người học.
Mỗi cách tiếp cận trong xây dựng chương trình đều có ưu, nhược khác
nhau. Vì vậy khi xây dựng chương trình đào tạo cần xác định rõ hướng tiếp cận
nào, tại sao lại đi theo hướng như vậy và cũng cần có cái nhìn tổng thể, bao
quát toàn bộ quá trình đào tạo, chương trình đào tạo phải có độ mềm dẻo, linh
hoạt, phù hợp với hoàn cảnh thực tiễn nhằm đạt mục tiêu đề ra. Xu hướng
chung hiện nay trong xây dựng chương trình đào tạo nghề là xây dựng chương
trình theo môn học kết hợp các module.
Hàng năm, các trường nghề đào tạo ra hàng vạn lao động nhưng rất
nhiều trong số đó khi ra trường chưa làm việc được ngay, mà các doanh nghiệp
phải đào tạo lại. Chứng tỏ chương trình đào tạo hiện nay của nhiều trường đào
tạo nghề còn có những bất cập, chưa đáp ứng nhu cầu đòi hỏi của xã hội.
Có nhiều nguyên nhân, trong đó có những nguyên nhân khách quan như:
Do sự phát triển nhanh của công nghệ, hoặc do tính đa dạng của nhu cầu xã
hội... Nhưng nguyên nhân chủ quan là việc tiếp cận với công nghệ mới tại các
trường cao đẳng nghề còn nhiều hạn chế, dẫn đến chương trình đào tạo còn
thiếu tính khoa học, chưa theo kịp với trình độ của kỹ thuật hiện tại.
17


Mặt khác, khi tiếp cận với quan niệm về quản lý đảm bảo chất lượng, thì
chất lượng đào tạo được hiểu là sự phù hợp và đáp ứng nhu cầu của thị trường
lao động. Chất lượng của các chương trình đào tạo nghề có thể được phân làm
2 phần, là phần cứng và phần mềm:
- Phần cứng: là bộ ba kiến thức, kỹ năng và thái độ mà người học tiếp
thu trong quá trình đào tạo (chiếm khoảng 60% - 70% giá trị);

- Phần mềm: là năng lực sáng tạo và thích ứng (chiếm khoảng 30% 40% giá trị).
Như vậy, chương trình đào tạo nghề không chỉ chú ý đến phần cứng đo
đếm được trong quá trình đào tạo, mà điều quan trọng là xác định tỷ trọng phần
mềm tương xứng trong quá trình đào tạo, phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo từ phía người học….nhằm tạo điều kiện thuận lợi và phát huy tiềm năng
con người, làm cho họ thích ứng với những biến động của sản xuất và thị
trường lao động.
Năm 2008 Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đã ban hành phần cứng
chương trình khung ( khoảng 65% thời lượng) hệ đào tạo cao đẳng nghề và trung
cấp nghề cho hầu hết các nghề. Tuy nhiên đây cũng chỉ được coi là những nội
dung cốt lõi, mang tính chất định hướng, phần còn lại do các trường tự nghiên
cứu xây dựng cho phù hợp với mục tiêu đào tạo của trường là không nhỏ.
Thực tế hiện nay nguồn vốn cùng với công nghệ mới được đầu tư từ
nước ngoài vào Việt Nam ngày càng tăng, trên tất cả các lĩnh vực sản xuất công
nghiệp, công nghệ hiện nay rất phong phú và đa dạng, nhiều ngành nghề mới
đã và đang xuất hiện.
Để xây dựng được những chương trình đào tạo tiên tiến, sát với nhu cầu
thực tế, đáp ứng nhu cầu lao động của xã hội. Trong bối cảnh công nghệ thế giới
đang đổi mới không ngừng thì việc cập nhật thông tin, cải tiến chương trình đào
tạo đáp ứng được sự thay đổi của công nghệ và đảm bảo sự phù hợp giữa phần
cứng và phần mềm là vấn đề lớn của tất cả các trường cao đẳng nghề.
Về quan điểm của đào tạo là phải đi trước, đón đầu các hướng phát triển
của công nghệ, có vậy mới đào tạo được những người thợ đáp ứng kịp nhu cầu
của công nghệ.
Xét trên góc độ thị trường lao động thì sản phẩm của các trường cao
đẳng nghề là một loại sản phẩm đặc biệt, đó là người lao động có tay nghề, và
18


chất lượng sản phẩm của các trường nghề chính là chất lượng tay nghề của

người học. Chủng loại, mẫu mã ở đây chính là các ngành nghề đào tạo, cần
phải liên tục đổi mới cả về hình thức và nội dung theo thị hiếu của thị trường
lao động, đó cũng chính là nhu cầu nguồn nhân lực của xã hội. Hạ giá thành
sản phẩm chính là giảm chi phí đào tạo, có thể hiểu thông qua việc linh hoạt
hoá hình thức đào tạo, theo quan điểm: Chỉ dạy những gì người lao động cần
cho lĩnh vực nghề mà họ sẽ tham gia sau đào tạo. Đảm bảo tiết kiệm chi phí và
thời gian cho người học, họ có thể học suốt đời, học làm nhiều khoá, mỗi khoá
chỉ trang bị một lượng kiến thức và kỹ năng nhất định, đủ cho họ hành nghề.
Để đến khi họ hoặc đổi nghề, hoặc cần bổ sung thêm kỹ năng thì lại tiếp tục
đào tạo. Nghĩa là chương trình đào tạo phải mang tính mở cao, không gò bó,
cứng nhắc. Đây cũng là quan điểm đào tạo nghề mà hiện nay nhiều nước trên
Thế giới đã và đang áp dụng.
Để có nguồn nhân lực có khả năng đáp ứng được yêu cầu của công
nghiệp hóa, hiện đại hóa, cần phải phát triển một hệ thống đào tạo có khả năng
cung cấp cho xã hội một đội ngũ nhân lực đông đảo, có trình độ cần thiết theo
một cơ cấu thích hợp, có khả năng thích ứng nhanh với mọi biến đổi của môi
trường có trình độ toàn cầu hóa ngày càng cao. Đồng thời có khả năng thường
xuyên cập nhật các kiến thức và kỹ năng cần thiết cho đội ngũ lao động của đất
nước. Đào tạo nghề là một bộ phận quan trọng cấu thành hệ thống đào tạo
nguồn nhân lực cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.
Mặt khác để có sản phẩm đào tạo là những lao động có kỹ năng tay nghề
cao, có các kiến thức toàn diện, đủ tham gia vào thị trường lao động Quốc tế,
thì chương trình đào tạo nghề cũng phải mang tính Quốc tế, nghĩa là hướng vào
công nghệ tiên tiến mà các nước đang sử dụng, đào tạo những ngành nghề đang
thu hút lao động trong các nước công nghiệp phát triển.
Để có thể giải quyết được những vấn đề trên, thì các trường cao đẳng
nghề chỉ có thể thông qua nghiên cứu khoa học, sửa đổi những chương trình
đào tạo đã có hoặc xây dựng các chương trình đào tạo nghề mới phù hợp.
2. Nghiên cứu khoa học để bồi dưỡng và nâng cao năng lực giảng dạy,
khả năng tư duy của đội ngũ giảng viên

Trong điều kiện hiện nay trên thế giới, khoa học và công nghệ phát triển
nhanh, diễn ra cạnh tranh khốc liệt về công nghệ, ai nắm được công nghệ mới,
19


làm chủ thị hiếu của người tiêu dùng thì người đó sẽ chiến thắng. Ở Việt Nam,
trong những năm gần đây, rất nhiều công nghệ mới đã được du nhập, đặt ra nhu
cầu làm chủ và sáng tạo những công nghệ mới ngày càng bức thiết đối với
những người làm khoa học và công nghệ cả nước.
Để đào tạo được nhân lực công nghệ chất lượng cao, có khả năng làm chủ
công nghệ mới, cần phải có đội ngũ giảng viên vững về kiến thức, có kinh
nghiệm và phải biết tự đổi mới thông qua hoạt động nghiên cứu khoa học, cập
nhật kiến thức thường xuyên, làm chủ được những trang thiết bị giảng dạy tiên
tiến, truyền tải được những thông tin mới nhất về công nghệ của chương trình
đào tạo đến người học. Đồng thời bản thân các giảng viên cũng phải là những
người am hiểu trình độ phát triển của công nghệ trên Thế giới
Thông qua nghiên cứu khoa học, các trường đại học và cao đẳng sẽ rèn
luyện được đội ngũ giảng viên có khả năng tư duy sáng tạo, nâng cao trình độ
chuyên môn kỹ thuật và kỹ năng sư phạm, cơ sở để nâng cao chất lượng đào tạo.
Một vấn đề cần thiết khác là thông qua nghiên cứu khoa học để đổi mới về quan
điểm đào tạo nghề trong ngay chính những người giảng viên của các trường cao
đẳng nghề.
Đối với trường Cao đẳng nghề, việc thu hút học sinh tham gia nghiên
cứu khoa học, được coi là một biện pháp để rèn luyện tư duy, tự nghiên cứu và
học tập để hoàn thiện bản thân, hình thành và phát triển nhân cách người thợ,
giúp các em có khả năng tiếp nhận những kiến thức công nghệ mới một cách
thuận lợi, hướng các em vào những hoạt động lành mạnh bổ ích.
3. Nghiên cứu khoa học để xây dựng chiến lược đầu tư hệ thống trang
thiết bị dạy học phù hợp với chương trình đào tạo
Đối với các trường cao đẳng nghề, do đặc thù thời lượng thực hành của

sinh viên chiếm tỷ trọng lớn ( khoảng 65-70 %), do vậy đòi hỏi với một chương
trình đào tạo tiên tiến, phù hợp, phải được đồng bộ trên cơ sở một hệ thống trang
thiết bị thực hành tương thích. Thiết bị thực hành phải đảm bảo tính tiên tiến,
phù hợp với dây truyền công nghệ mà các doanh nghiệp hiện nay đang và sẽ sử
dụng, muốn vậy các trường Cao đẳng cần xác định được mục tiêu, nội dung đầu
tư mua sắm trang thiết bị dạy nghề. Việc nghiên cứu tư vấn, lựa chọn đầu tư,
phân kỳ đầu tư là hết sức cần thiết, nó đáp ứng được cả nhu cầu trước mắt cũng
như lâu dài quá trình phát triển đào tạo của Nhà trường.
20


Mặt khác để lao động Việt Nam có đủ năng lực tham gia vào thị trường
lao động Quốc tế, thì cùng với chương trình đào tạo nghề, các trang thiết bị dạy
nghề cũng phải có tính Quốc tế cao. Đó là những thiết bị phù hợp với công
nghệ đương đại của các nước công nghiệp phát triển, đặt ra những thách thức
không nhỏ cho các trường cao đẳng nghề trong điều kiện kinh phí đầu tư có rất
dàn chải, nhỏ giọt, giá cả thiết bị của các nước lại rất cao, nhiều khi vượt cả sức
chịu đựng của các cơ sở đào tạo.
4. Nghiên cứu khoa học để giải quyết những nhiệm vụ mà thực tiến
đặt ra trong hoạt động đào tạo của các trường cao đẳng nghề
Mục tiêu đào tạo của các trường cao đẳng nghề không chỉ dừng lại ở
trang bị kiến thức, rèn luyện kỹ năng cho người học, mà còn đòi hỏi một quá
trình giáo dục toàn diện, như đạo đức nghề nghiệp, sức khoẻ, nhân cách người
thợ,…và quan trọng hơn là rèn luyện khả năng phát triển không hạn chế năng
lực tiềm ẩn trong họ, rèn luyện cho họ biết tư duy, sáng tạo, có năng lực làm
chủ các tình huống, thích ứng với sự thay đổi nghề nghiệp liên tục và đối diện
với các thách thức trong đời sống.
Là những cơ sở trực tiếp đào tạo và cung cấp nguồn lao động cho các
doanh nghiệp, các trường cao đẳng nghề có mối quan hệ đặc biệt với các doanh
nghiệp trong việc sử dụng lao động, phát triển công nghệ.

Với tư cách là một ngành đào tạo, chuẩn bị nguồn nhân lực chất lượng cao
cho thị trường lao động trong nước và Quốc tế, các trường cao đẳng nghề chủ
động tham gia sâu rộng vào các lĩnh vực hoạt động kinh tế, chính trị, xã hội khác
như: Điều tra xã hội học về nhu cầu đào tạo nghề, đánh giá thực trạng nguồn
nhân lực,..
Trường Cao đẳng nghề Hải Dương là một cơ sở dạy nghề trình độ cao
đẳng mới được thành lập, cần có những chương trình đào tạo tiên tiến, một đội
ngũ giảng viên có năng lực giảng dạy, khả năng tư duy tốt, trên cơ sở một hệ
thống thiết bị dạy nghề phù hợp, đồng bộ, chuẩn bị đầy đủ mọi nguồn lực để
chủ động tham gia vào thị trường lao động. Chính vì vậy, việc quản lý hoạt
động nghiên cứu khoa học, sẽ là chìa khoá giúp nhà trường nâng cao chất
lượng đào tạo, xây dựng và củng cố thương hiệu đào tạo của mình.
Xác định rõ vai trò của nghiên cứu khoa học (NCKH) trong việc nâng
cao chất lượng đào tạo, cùng thương hiệu của các trường cao đẳng nghề, điều
21


này cũng đồng nghĩa với việc cho thấy vai trò của các tiêu chí đánh giá nghiên
cứu khoa học khi thực hiện chức năng nghiên cứu khoa học của các trường đó.
Để tiếp cận một cách hệ thống, sau đây tác giả đi sâu phân tích, làm rõ
các khái niệm được đề cập trong luận văn nghiên cứu.
II. Tiêu chí đánh giá
1. Khái niệm tiêu chí
Theo Tiếng Việt, tiêu chí được hiểu là: Tính chất, dấu hiệu để làm căn cứ
nhận biết, xếp loại một sự vật, một khái niệm.
Mỗi một tiêu chí phải phản ánh được một yêu cầu của nội dung cần đánh
giá, một chỉ báo cụ thể, một tính chất của sự vật, hiện tượng hoặc một dấu hiệu
nhận biết sự vật, hiện tượng đó.
2. Khái niệm đánh giá
Theo Tiếng Việt, đánh giá được hiểu là một hoạt động nhằm nhận định giá

trị ( Nói chung). Trong một số trường hợp cụ thể, đánh giá được hiểu theo các
nghĩa sau:
- Xem xét một công việc sau khi đã hoàn tất, xem mức độ đạt yêu cầu so
với đã dự kiến ban đầu.
- Xem xét một con người theo một tiêu chuẩn đã đặt ra.
- Xem xét đề tài nghiên cứu sau khi đã hoàn thành kế hoạch nghiên cứu, xem
xét về mặt số lượng và chất lượng kết quả nghiên cứu (KQNC), hiệu quả nghiên
cứu (HQNC), đồng thời là cơ sở để xem xét có nghiệm thu KQNC hay không.
Vũ Cao Đàm đưa ra khái niệm đánh giá: “ Là sự so sánh dựa trên một
chuẩn mực nào đó để xem xét một sự vật là tốt hơn hoặc xấu hơn một sự vật
làm chuẩn” 4.
Như vậy có thể hiểu: Đánh giá là những hoạt động nhằm xem xét, so
sánh sự vật cần đánh giá với những tiêu chí chuẩn mực để xác định giá trị của
sự vật đó. Cần phân biệt giữa đánh giá với thẩm định. Thẩm định có thể được
coi là sự "đánh giá trước", còn đánh giá là "đánh giá sau".
III. Nghiên cứu khoa học
1. Khoa học
Theo Luật Khoa học và công nghệ: Khoa học là hệ thống tri thức và các
4 Vũ Cao Đàm: Sđd, Tr 83

22