Đánh giá hiện trạng và hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp phục vụ định hướng quy hoạch sử dụng đất nông nghiệp bền vững tại huyện từ liêm, thành phố hà nội

Đánh giá hiện trạng và hiệu quả sử dụng đất
nông nghiệp phục vụ định hướng quy hoạch sử
dụng đất nông nghiệp bền vững tại huyện Từ
Liêm, thành phố Hà Nội
Nguyễn Minh Huy

Trường Đại học Khoa học Tự nhiên
Luận văn Thạc sĩ ngành: Quản lý đất đai; Mã số: 60 85 01 03
Người hướng dẫn: PGS.TS. Trần Văn Tuấn
Năm bảo vệ: 2013

Abstract. Tìm hiểu, nghiên cứu tổng quan về cơ sở lý luận sử dụng bền vững đất nông
nghiệp khu vực đô thị. Điều tra, thu thập tài liệu, số liệu, bản đồ có liên quan đến địa
bàn nghiên cứu. Phân tích hiện trạng sử dụng đất của huyện Từ Liêm năm 2012 và biến
động sử dụng đất nông nghiệp của huyện giai đoạn 2005 – 2012. Đánh giá hiệu quả sử
dụng đất nông nghiệp (hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trường của các loại hình sử dụng
đất nông nghiệp chính) huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội. Đề xuất định hướng sử
dụng bền vững đất nông nghiệp huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội đến 2020 theo
hướng phát triển nông nghiệp đô thị sinh thái.

Keywords. Quản lý đất đai; Đất nông thôn; Sử dụng đất;
Content:


MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .............................................................................................................. 1
1. TÍNH CẤP THIẾT CỦA ĐỀ TÀI ................................................................. 1
2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU ........................................................................... 1
3. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU ........................................................................... 2
4. PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU .................................................................. 2
4.1. Phương pháp điều tra, thu thập tài liệu, số liệu: ......................................... 2

4.2. Phương pháp thống kê, so sánh: ................................................................. 2
4.3. Phương pháp phân tích, tổng hợp: .............................................................. 3
4.4. Phương pháp điều tra nhanh nông thôn: ..................................................... 3
4.5. Phương pháp chuyên gia: ........................................................................... 3
4.6. Cơ sở tài liệu chủ yếu phục vụ nghiên cứu đề tài: ...................................... 3
5. CẤU TRÚC LUẬN VĂN: .............................................................................. 3
CHƢƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ NỘI DUNG NGHIÊN CỨU ....................... 5
1.1 Các khái niệm chung ..................................................................................... 5
1.1.1 Khái niệm về đất ..................................................................................... 5
1.1.2 Khái niệm về đất nông nghiệp: ................................................................. 5
1.1.3 Khái niệm và đặc điểm nông nghiệp khu vực đô thị và ven đô: ............... 6
1.1.4. Vấn đề sử dụng đất ................................................................................ 7
1.1.5. Vấn đề quản lý đất đai........................................................................... 9
1.2 Vai trò của đô thị hóa đối với việc sử dụng đất nông nghiệp ................... 9
1.3 Quan điểm sử dụng bền vững đất nông nghiệp khu vực đô thị .............. 12
1.3.1 Sử dụng bền vững đất nông nghiệp nói chung ....................................... 12
1.3.2 Sử dụng đất nông nghiệp khu vực ven đô thị theo hướng phát triển nông
nghiệp đô thị sinh thái – kinh nghiệm của một số nước trên thế giới và thực
tiễn ở nước ta. .................................................................................................. 12
1.4. Vấn đề hiệu quả sử dụng đất và đánh giá hiệu quả sử dụng đất........... 18
1.5 Nguyên tắc, quan điểm và các tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng đất
nông nghiệp bền vững trong quá trình đô thị hóa ......................................... 23
1.5.1 Nguyên tắc sử dụng đất nông nghiệp .................................................... 23
1.5.2. Các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp ............. 25
1.5.3. Các tiêu chí đánh giá hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp bền vững trong
quá trình đô thị hóa ......................................................................................... 27
74


CHƢƠNG 2: PHÂN TÍCH HIỆN TRẠNG VÀ HIỆU QUẢ SỬ DỤNG ĐẤT

NÔNG NGHIỆP HUYỆN TỪ LIÊM, THÀNH PHỐ HÀ NỘI .................... 30
2.1. Khái quát điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội huyện Từ Liêm ............. 30
2.1.1 Điều kiện tự nhiên ................................................................................... 30
2.1.2 Điều kiện kinh tế - xã hội ........................................................................ 37
2.2 Khái quát tình hình quản lý đất đai trên địa bàn huyện Từ Liêm........ 41
2.3 Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp năm 2012 và biến động sử dụng đất
nông nghiệp giai đoạn 2005 – 2012 .................................................................. 43
2.3.1 Hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp huyện Từ Liêm năm 2012 ............ 43
2.3.2 Đánh giá biến động sử dụng đất nông nghiệp huyện Từ Liêm giai đoạn
2005 – 2012...................................................................................................... 44
2.4 Đánh giá hiệu quả kinh tế, xã hội, môi trƣờng của việc sử dụng đất nông
nghiệp huyện Từ Liêm ...................................................................................... 48
2.4.1 Hiệu quả kinh tế các loại hình sử dụng đất nông nghiệp ....................... 48
2.4.2 Hiệu quả xã hội ....................................................................................... 53
2.4.3 Hiệu quả môi trường............................................................................... 53
CHƢƠNG 3. ĐỀ XUẤT ĐỊNH HƢỚNG SỬ DỤNG BỀN VỮNG ĐẤT
NÔNG NGHIỆP HUYỆN TỪ LIÊM ĐẾN 2020 ........................................... 54
3.1 Đánh giá tổng hợp hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp huyện Từ Liêm
đối với yêu cầu sử dụng đất nông nghiệp bền vững ....................................... 54
3.2. Phƣơng hƣớng, mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện Từ Liêm
đến năm 2020 ..................................................................................................... 56
3.2.1. Cơ sở tổ chức không gian kinh tế - xã hội huyện Từ Liêm .................... 56
3.2.2. Phân vùng không gian đô thị ................................................................. 57
3.2.3. Về sự thay đổi trong địa giới ................................................................. 58
3.2.4. Quan điểm sử dụng đất .......................................................................... 59
3.3 Phân tích quy hoạch và định hƣớng sử dụng đất nông nghiệp huyện Từ
Liêm đến 2020 .................................................................................................... 59
3.4 Một số mô hình sử dụng đất nông nghiệp theo hƣớng bền vững ở huyện
Từ Liêm .............................................................................................................. 60
3.4.1 Mô hình trồng hoa tại xã Tây Tựu: ........................................................ 60

3.4.2 Mô hình chuyên trồng bưởi tại xã Phú Diễn, Minh Khai: ..................... 64
3.4.3 Mô hình chuyên trồng cây cảnh tại xã Đông Ngạc: ............................... 65
3.5 Đề xuất định hƣớng sử dụng đất nông nghiệp bền vững tại huyện Từ
Liêm theo hƣớng phát triển nông nghiệp đô thị sinh thái đến năm 2020 .... 66
75


3.6 Đề xuất các giải pháp khả thi ..................................................................... 69
3.6.1 Các giải pháp chung:.............................................................................. 69
3.6.2. Một số giải pháp cụ thể: ........................................................................ 70
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .......................................................................... 72
Kết luận: ............................................................................................................. 72
Kiến nghị: ........................................................................................................... 73

76


DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt:
1.

Ban biên tập Bách khoa tri thức phổ thông (2000), “Bách khoa tri thức
phổ thông”, NXB Văn hóa thông tin.

2.

Ban biên tập Từ điển tiếng Việt của viện Ngôn ngữ học (2002), “Từ
điển Tiếng Việt”, Nhà xuất bản Đà Nẵng – Trung tâm từ điển học, Hà
Nội.

3.

Lê Văn Bá (2001), “Tổ chức lại việc sử dụng ruộng đất nhằm thúc đẩy sản
xuất nông nghiệp hàng hoá”, Tạp chí kinh tế và dự báo, (6), trang 8-10.

4.

Nguyễn Đình Bồng (2001), “Hiện trạng sử dụng đất Việt Nam năm
2000 và vấn đề quản lý, sư dụng tài nguyên đất quốc gia trong 10 năm
2001 – 2010”, Tạp chí của Tổng cục Địa chính.

5.

Bộ Nông nghiệp và PTNT (2005), “Phát triển nông nghiệp và nông thôn
bền vững giải pháp xóa đói giảm nghèo và bảo vệ môi trường”, Thông tin
khoa học – công nghệ - kinh tế nông nghiệp phát triển nông thôn, số
1/2005.

6.

Bộ Tài nguyên và Môi trường (2007), Thông tư 08/2007/TT-BTNMT.

7.

Ngô Thế Dân (2001), Một số vấn đề khoa học công nghệ nông nghiệp
trong thời kỳ CNH- HĐH nông nghiệp, Tạp chí nông nghiệp và phát triển
nông thôn, (1), trang 3- 4.

8.

Vũ Năng Dũng (1997), Đánh giá một số mô hình đa dạng hoá cây trồng
vùng đồng bằng sông Hồng, NXB Nông nghiệp Hà Nội.

9.

Lê Văn Dụy, (2005), Áp dụng hàm sản xuất Cobb-Douglas để đo hiệu quả
sản xuất, Tổng cục thống kê, Hà Nội.

10. Dự án quy hoạch tổng thể đồng bằng sông Hồng (1994), Báo cáo nền số 9,
Hà Nội.
80


11. Phạm Vân Đình, Đỗ Kim Chung và các cộng sự (1997), Kinh tế nông
nghiệp, NXB Nông nghiệp Hà Nội.
12. Quyền Đình Hà (1993), Đánh giá kinh tế đất vùng đồng bằng sông Hồng,
Luận án Tiến sỹ nông nghiệp, Trường Đại học Nông nghiệp 1 Hà Nội.
13. Đỗ Nguyên Hải (1999), “Xác định chỉ tiêu đánh giá chất lượng môi trường
trong quản lý sử dụng đất đai bền vững cho sản xuất nông nghiệp”, Khoa
học đất, (11), trang 120.
14.

Võ Hữu Hòa (2011), Phát triển nông nghiệp đô thị: Hướng đi bền vững
cho các đô thị trong tiến trình đô thị hoá, Agroviet.gov.vn.

15. Nguyễn Đình Hợi (1993), Kinh tế tổ chức và quản lý sản xuất kinh doanh
nông nghiệp, NXB Thống kê, Hà Nội.
16. Lê Hội (1996), “Một số phương pháp luận trong việc quản lý và sử dụng
đất đai”, Tạp chí nghiên cứu kinh tế, (193), Hà Nội.
17. Đặng Hữu (2000), “Khoa học và công nghệ phục vụ công nghiệp hoá, hiện

đại hoá nông nghiệp và phát triển nông thôn”, Tạp chí cộng sản, (Số 17),
trang 32.
18. Doãn Khánh (2000), “Xuất khẩu hàng hoá Việt Nam 10 năm qua”, Tạp chí
cộng sản, (Số17), trang 41.
19. Việt Khuê (2013), Công nghệ rau sạch ở xứ Phù Tang, Báo điện tử Dân trí.
20. Phạm Sỹ Liêm (2013), Công nghiệp hóa, đô thị hóa, hiện đại hóa và chính
sách bảo vệ đất lúa, Hội thảo”Nghiên cứu các giải pháp đảm bảo thực hiện
chỉ tiêu quy hoạch 3,8 triệu hecta đất trồng lúa đến năm 2020”, Hội Khoa
học Đất Việt Nam
21. Phan Sĩ Mẫn, Nguyễn Việt Anh (2001), “Định hướng và tổ chức phát triển
nền nông nghiệp hàng hoá”, Tạp chí nghiên cứu kinh tế, (273), trang 2129.
81


22. Đào Châu Thu (1999), Đánh giá đất, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
23. Nguyễn Duy Tính (1995), Nghiên cứu hệ thống cây trồng vùng ĐBSH và
Bắc Trung bộ, NXB Nông nghiệp, Hà Nội.
24. Lê Văn Trưởng. Phát triển các loại hình nông nghiệp đô thị ở Việt Nam.
TC Kinh tế phát triển. Trường ĐHKTQD Hà Nội. Số 136. Tháng 10/2008.
25. UBND huyê ̣n Từ Liêm (2013), Các văn bản, báo cáo của UBND huyện Từ
Liêm.
26. UBND huyện Từ Liêm (2012), Quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020, Kế
hoạch sử dụng đất kỳ đầu 2011-2015 huyện Từ Liêm, thành phố Hà Nội.
27. UBND huyê ̣n Từ Liêm (2012), Số liệu thống kê.
28. UBND huyê ̣n Từ Liêm (2012), Thống kê đất đai trên toàn Huyện.
29. Quốc Hội (1993), luật Đất đai.
30. Quốc Hội (2003), luật Đất đai.
Tiếng Anh:
31. FAO (1992). World Food Dry. Food and AgricultureOrganization, Rome,
Italy.

32. FAO (1994), Land evaluation and farming system analysis for land use
planning.
33. FAO (2001), Urban and peri-urban agriculture.
34. Thomas Petermann- Environmental Appraisals for Agricultural and
Irrigated land Development, Zschortau 1996.
35. [Wikipedia, />C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p].

82