TRAO ĐỔI CHẤT VÀ NANG LUONG P3

gsp
ot.com/
Chương 5
TRAO ĐỔI CHẤT
VÀ NĂNG LƯƠNG (P3)
(Physiology in metabolism and energetics )
Dr Võ Văn Toàn- Quynhon University
gsp
ot.com/
2.6. Trao đổi muối khoáng (tt)
2.6.2. Các nguyên tố vi lượng
+Sắt (Fe)
-Sắt được hấp thu chủ yếu ở dạng kết hợp với
chất hữu cơ trong thức ăn. Nhưng ở dạ dày, HCl
trong dịch vị tách Fe hữu cơ thành Fe vô cơ hóa trị
3, sau đó chuyển thành hóa trị 2 rồi được hấp thụ
(nhờ các chất khử như vitamin C, axit folic).
-Khi đi qua thành ruột, Fe kết hợp với
apoferitin để thành feritin (dạng Fe
3+
), vào bên
trong thành ruột Fe
++
được tách ra khỏi feritin và
được hấp thu vào máu, còn apoferitin được giải
phóng để vận chuyển Fe khác.
gsp
ot.com/
Thực phẩm giàu sắt
gsp
ot.com/

+Sắt (Fe) (tt)
Fe
2+
+ apoferitin  feritin (Fe
3+
)
- Trong tuần hoàn máu, Fe lại kết hợp với
βglobulin thành transferin vận chuyển (lúc này
Fe
2+
được oxy hóa thành Fe
3+
).
- 80% Fe được chuyển đến tủy đỏ xương để
tạo Hb của hồng cầu, phần còn lại (20%) được
chuyển đến các gan, lách, thận…và được dự trữ
dưới dạng feritin
-Tùy theo nhu cầu cơ thể, Fe được huy động
đến các cơ quan chức năng để tạo ra những sắc tố
cần thiết như Hb của hồng cầu, myoglobin của cơ
bắp, cytocromoxydaza, peroxidaza trong hô hấp…
gsp
ot.com/
+Sắt (Fe) (tt)
- Fe được bài tiết rất hạn chế, đặc biệt ở Lợn
trong sữa lượng Fe rất thấp, do đó lợn con thường
mắc bệnh thiếu máu vì thiếu Fe.
-Chức năng sinh lý của sắt: Fe tham gia tạo
Hb của hồng cầu, myoglobin của tế bào cơ vân,
các enzyn trong hô hấp tế bào. Cơ thể thiếu sắt sẽ

dẫn tới bệnh thiếu máu. Ở các loài gia súc (trừ
lợn), gan dự trữ lượng Fe khá lớn nên sau khi đẻ
dù lượng Fe trong sữa thấp nhưng con non vẫn đủ
Fe. Ở phụ nữ, do một lượng lớn Fe mất đi do kinh
nguyệt nên dễ bị thiếu máu khi sinh sản
gsp
ot.com/
-Bổ sung sắt cho lợn
con bằng cách cho
uống Fe dưới dạng
sunphat hoặc clorua,
tốt nhất là tiêm dung
dịch dextran có chứa
một lượng lớn Fe
(tiêm 1 lần/tuần).
-Ở người bổ sung bằng viên sắt.
gsp
ot.com/
2.6. Trao đổi muối khoáng (tt)
2.6.2. Các nguyên tố vi lượng
+Đồng (Cu)
-Đồng có trong tất cả các cơ quan, nhiều nhất
là ở gan. Ví dụ: Ở gan bê, cứ 100g chất khô có 15g
đồng, gấp 10 lần so với gan bò. Trong khi đó ở não
chỉ có 0,72mg%.
-Phần lớn đồng nằm trong các hợp chất hữu
cơ của thức ăn, khi đến dạ dày nhờ HCl của dịch vị
làm tách ra và được hấp thu.
-Cu được bài tiết theo đường ruột-mật, thận,
sữa (sữa đầu nhiều Cu hơn sữa thường)

gsp
ot.com/
+Đồng (Cu) (tt)
-Chức năng sinh lý của Cu: Đồng thúc đẩy
sự hấp thu và sử dụng Fe để tạo Hb; Cu tham gia
thành phần nhiều enzym hô hấp tế bào; Cu tham
gia tạo sắc tố đen, thiếu Cu thì hàm lượng enzym
tirosinaza giảm  melanin ít  da, lông mất màu.
Gia súc thiếu Cu gây ra nhiều triệu chứng:
Cừu non có triệu chứng thần kinh, cừu trưởng
thành thì gầy yếu, cừu lấy lông thì chất lượng lông
giảm sút; bò thiếu Cu sẽ bị bệnh liếm, cơ tim co
rút. Cơ thể non rất cần Cu.
gsp
ot.com/