DỊ VẬT ĐƯỜNG ĂN VÀ DỊ VẬT ĐƯỜNG THỞ, ĐH Y DƯỢC TP HCM

DỊ VẬT ĐƯỜNG ĂN
ThS. Nguyễn Đức Tùng


Mục tiêu
+ Biết tình hình dò vật trên thế giới và Việt Nam
+ Nắm được đặc điểm lâm sàng của dò vật
đường ăn
+ Biết cách xử trí DVĐĂ
+ Phổ biến cách phòng bệnh






VỊ TRÍ


THẾ GIỚI
•
•
•
•
•



Miệng – thực quản:
Thực quản – cổ:
Hõm ức:

Quai động mạch chủ:
Eo cơ hoàng:

18%
23%
39%
12%
8%

VIỆT NAM (1991 – 1995)
•
•
•
•

Miệng – thực quản:
Thực quản – cổ:
Thực quản – ngực
Tâm vị:

26.7%

54%
18.6%
0.7%


Tình hình dị vật


1. Thế giới
Trẻ em:đồng xu,đồ chơi, thức ăn,pin…
Người già:miếng bít tết..



2. Việt Nam
-Xương:cá, gà,vòt,heo
-Răng giả
-Hạt Sapôchê
-Viên thuốc có vỏ bọc…


Dị vật họng


Các dò vật: miếng nhựa, kim băng, các loại
hạt, xương, đồng xu, răng giả



Dò vật gây tắc nghẽn :quả bóng ,miếng nhựa
mềm có thể biến dạng, miếng thức ăn to










Hỏi bệnh nhân nuốt gì, đã từng có tiền sử ngạt
chưa?

Tc: Cảm giác dò vật trên sụn giáp, khó nuốt, nuốt
đau lên tai, rối loạn phát âm trong trường hợp không
tắc nghẽn hay tắc 1 phần
Nghi ngờ DVH ở bệnh nhân bò ho, co rít hay khàn
tiếng không chẩn đoán được

Soi họng : lưu ý nền lưỡi, Amidan, xoang lê tìm dò
vật, vết trầy xước (Soi trực tiếp, gián tiếp, ống mềm,
ống cứng)




Chẩn đoán: Hỏi tiền sử,khám lâm sàng, Xquang



Điều trò: Lấy dị vật



Điều trò thêm: Nếu đau nhiều, sốt cao, khó thở hay khó
nuốt hoặc nếu cảm giác dò vật không giảm sau 2 ngày



Nếu không hài lòng: chụp Xq mô mềm nghiêng có thể
phát hiện: Ap-xe sau họng, túi thừa Zenker, cứng khớp
cổ nặng



Có thể chụp cản quang (Barium,Gastrographin)



Biến chứng:Tắc nghẽn đường khí, phù nề thanh quản,
đẩy dò vật vào hạ thanh môn, khí quản, thực quản


Nghiệm pháp Heimlich



Dị vật thực quản
Giai đoạn 1
Triệu chứng tắc nghẽn


Nuốt khó, nuốt đau



Khạc nhổ để tống dò vật ra

Giai đoạn 2
Viêm thực quản,Ap-xe dưới niêm mạc
thực quản


Sốt,bộ mặt nhiễm trùng



Nuốt rất đau,hơi thở có mùi hôi



Khám:


Cổ hơi sưng,ấn máng cảnh đau



Lọc cọc thanh quản-cột sống (_)


Giai đoạn 3
Túi mủ ngoài thực quản→viêm tấy quanh
thực quản→Ap-xe cạnh cổ


Nhiễm trùng nặng,mất nước,sốt cao,người
gầy tọp



Nuốt đau tăng



Khó thở ít nhiều



Khó nói,khàn tiếng



Cử động cổ khó khăn



Cổ sưng đỏ


Giai đoạn có biến chứng


Viêm tấy tổ chức liên kết



Ap-xe quanh thực quản



Thủng các mạch máu lớn: đm cảnh,
quai đm chủ, đm chủ ngực



Viêm trung thất,ap-xe trung thất



Tràn mủ màng phổi,màng tim…


CHẨN ĐOÁN
Tuỳ vào tính chất DV, đến sớm hay muộn
+ Tc toàn thân: Hc nhiễm trùng(muộn)
+ Tc cơ năng: Nuốt khó, nuốt đau, không nuốt được
+ Tc thực thể : Lọc cọc TQ-CS mất

Máng cảnh sưng
+ Tc X-quang : Hình ảnh cản quang của dò vât
Khoảng Henké dầy

Đường cong sinh lý cột sống cổ(_)
Mực nước hơi
Tràn khí màng phổi, trung thất; viêm trung thất…