CHẨN ĐOÁN ĐIỀU TRỊ VÀ DỰ PHÒNG COVID 19

CHẨN ĐOÁN, ĐIỀU TRỊ VÀ
DỰ PHÒNG VIÊM PHỔI CẤP
DO SARS-CoV2(COVID-19)
GS.TS. Nguyễn Văn Kính
BV BNĐ TW




TÌNH HÌNH DỊCH TẠI VIỆT NAM
ĐẾN NGÀY 6/3/2020
Việt Nam: 16 người mắc nCoV.
Trong đó:
- 02 cha con người TQ
- 07 công dân Việt Nam đều trở về từ Vũ Hán, Trung
Quốc
-01 công dân Việt Nam là lễ tân có tiếp xúc gần với 2
cha con người Trung Quốc (tại Khánh Hòa);
- 01 công dân Mỹ đến Việt Nam, trước đó có quá cảnh
tại Vũ Hán, Trung Quốc.
- 05 người tiếp xúc gần với bệnh nhân dương tính với
nCoV trước đó tại Vĩnh Phúc.
-Ngày 1/2/2020, Thủ tướng công bố dịch tại Việt Nam



So sánh nCov với các dịch
Tác nhân
Số ca
Tử vong
Tỷ lệ tử vong

khác
nCov (SARS-COV2)

88.584

3.043

3,4%

SARS-Cov

8.437

813

9,6%

MERS-Cov

2.494

858

34,4%

Ebola

34.453

15.158

43,9%

AH5N1
H1N1 (2009)

50%
1.632.258

284.500

17,4%


ĐÁNH GIÁ CỦA WHO
 Viêm đường hô hấp cấp do nCoV là một bệnh
mới, có nguy cơ lây lan mạnh , nguy cơ tử vong
cao.
 Bệnh lây lan mạnh tại Vũ Hán sau đó lan tràn đi
các nơi.
 Bệnh vẫn chưa có vaccin và thuốc điều trị đặc
hiệu.

 Bệnh lây qua đường hô hấp (tiếp xúc gần)
 Ngày 31/1/2019, WHO công bố tình trạng y tế khẩn
cấp toàn cầu


CORONAVIRUS
• Cornavirus được phân chia thành 4 chi:

– Chi Alphacorronavirus: có những chủng NL63, 229E
gây cảm lạnh ở người,. Ngoài ra còn một số chủng gây
bệnh ở dơi, lợn.
– Chi Betacoronavirus (Coronavirrus chuột): Có những
chủng HKU1, OC43 gây cảm lạnh ở người, Virus SARS
gây bệnh ở cầy hương, chuột truyền sang người.
MERS-Cov gây bệnh ở dơi, truyền sang lạc đà và
người. Novel CoV cũng có thể từ động vật hoang dã lây
sang người .Ngoài ra còn nhiều chủng gây bệnh ở gặm
nhấm và dơi.
– Chi Gammacoronavirus (Cororonavirus chim) có một số
chủng gây bệnh ở chim, gia cầm, cá voi.
– Chi Deltacoronavirus: Gây bệnh ở một số loài chim
hoang dã


Virut Corona ( vùng gen ORF)

Dòng Betacoronavirus bao
gồm:

•Virut phân lập từ lạc đà
(UAE) nhánh A
•Virut phân lập từ người (
HCoV-OC43) nhánh A.
•Virut phân lập từ người (
SARS-CoV)- nCoV nhánh B
•Virut phân lập từ người (
MERS-CoV) – nhánh C
•Virut phân lập từ dơi :nhánh

A,B,C, D.


NOVELCORONAVIRUS (nCoV)
• Thuộc Betacoronavirus,: Virus SARS gây bệnh ở cầy
hương, chuột truyền sang người và virus MERS-Cov
gây bệnh ở dơi, truyền sang lạc đà và người.
• nCoV từ dơi, động vật hoang dã truyền sang người. Đây
là virus có vỏ bọc, hạt virus hình tròn hoặc bầu dục,
thường là đa diện với đường kính 60-140nm.
• Đặc điểm di truyền khác với SARS và MER-CoV, giống
SARS 85% genes.
• Có mặt trong đường hô hấp 96h và mất 6 ngày để phân
lập và nuôi cấy trong tế bào dòng Vero E6 và Huh -7


nCoV (+ S (Spike glycoprotein) + N (Nucleocapsid
+ M (Membrane glycoprotein)

+ E (Small envelope glycoprotein)


nCoV (+ S (Spike glycoprotein) + N (Nucleocapsid
+ M (Membrane glycoprotein)

+ E (Small envelope glycoprotein)


nCoV (+ S (Spike glycoprotein) + N (Nucleocapsid
+ M (Membrane glycoprotein)

+ E (Small envelope glycoprotein)


+ M (Membrane glycoprotein) + E (Small envelope glycoprotein)


Cấu trúc gen nCoV


SỨC ĐỀ KHÁNG
• nCoV tồn tại trong cơ thể khoảng 4 tuần kể từ khi xâm
nhập.
• Ngoài môi trường, nCoV rất dễ bị chết bởi ánh sáng , tia
cực tím và nhiệt độ cao.
• Ở môi trường lạnh ,ẩm nCoV, mặt phẳng kim loại có thể
tồn tại 1-3 ngày.
• Các dung môi lipid như Ether, Cồn 70 độ, chất khử trùng
chứa Chlor, xà phòng, acid peracetic Chloroform và
Chlorhexidine từ 2-30 phút


BỆNH SINH
- Xâm nhập vào đường hô hấp
- Các protein S của nCoV gắn với thụ thể DPP4 (CD 26) trên bề
mặt tế bào biểu mô phế quản của người, giúp chúng xâm nhập
vào cơ thể vật chủ.
- Do thụ thể DPP4 có mặt ở nhiều lọai tế bào phế nang, thận,
ruột, tế bào gan và cả tương bào nên nCov còn có thể gây tổn
thương nhiều tạng khác.

- Gây nhiễm các đại thực bào và bạch cầu đơn nhân, kích thích
lympho bào giải phóng các cytokin (IL 12, TL 8, IFN-γ) và
chemokine (IP-10 / CXCL-10, MCP-1 / CCL-2, MIP-1α / CCL-3,
RANTES / CCL-5) khởi phát quá trình viêm và gây tổn thương
các phủ tạng.
- Ngoài các cytokine kể trên, còn có sự gia tăng của chemotactic
protein-1 (MCP-1) và interferon-gamma-cảm ứng protein-10
(IP-10) làm ức chế tăng sinh của các tế bào dòng tủy, dẫn đến
giảm bạch cầu.


Chu kỳ nhân lên của Coronavirus


NGUỒN VÀ ĐƯỜNG LÂY
nCoV là virus gây viêm đường hô hấp cấp do chủng vi rút corona mới lần
đầu tiên được phát hiện tại Vũ Hán , tỉnh Hồ Bắc-Trung Quốc vào tháng

12/2012.
1.Nguồn và ổ chứa:
- Chưa có hiểu biết đầy đủ nhưng theo phân tích Gen, có nguồn gốc từ dơi
và động vật hoang dã.
-Ổ chứa: đến nay, chưa xác định rõ ổ chứa
2. Đường lây truyền :
 Từ động vật hoang dã
• Dơi , hải sản?
• Động vật hoang dã – người qua tiếp xúc
Từ người sang người

CÁC ĐƯỜNG LÂY TRUYỀN

Qua tiếp xúc gần

Qua giọt bắn

Tiếp xúc với dịch cơ thể, đờm…
khi chăm sóc bệnh nhân


CÁC THỦ THUẬT CÓ NGUY CƠ LÂY

Đặt nội khí quản, dùng thuốc và soi phế quản
Khí dung thuốc và làm ẩm
Hút dịch ở đường thở
Chăm sóc người bệnh
Vật lý trị liệu lồng ngực mở khí quản
Hút dịch mũi hầu
Thông khí áp lực dương qua mask mặt (BiPAP, CPAP)
Thủ thuật trong nha khoa như sử dụng tay khoan, chọc
xoang, trám răng, lấy cao răng.
Thông khí tần số cao dao động.
Những thủ thuật cấp cứu khác.
Phẫu tích bệnh phẩm nhu mô phổi sau tử vong


LÂM SÀNG
• Thời gian ủ bệnh :3 – 7 ngày, tối đa là 14 ngày
• Khởi phát: sốt, ho khan, mệt mỏi, đau họng. Một số
trường hợp bị nghẹt mũi, chảy nước mũi và tiêu chảy.

• Toàn phát và Diễn biến:
+ Hầu hết các bệnh nhân có chỉ bị sốt nhẹ, ho, mệt mỏi và
không bị viêm phổi và tự hồi phục sau 1 tuần.
+ Một số trường hợp có thể viêm phổi, viêm phổi nặng,
diễn tiến tới suy hô hấp cấp nặng (thở nhanh, khó thở,
tím tái, …), sốc nhiễm trùng, rối loạn thăng bằng kiềmtoan, rối loạn đông máu, suy chức năng các cơ quan
dẫn đến tử vong.
+ Tử vong xảy ra nhiều hơn ở người cao tuổi, người suy
giảm miễn dịch và mắc các bệnh mạn tính kèm theo.


CẬN LÂM SÀNG
• Các xét nghiệm huyết học, sinh hóa máu thay đổi không
đặc hiệu:
• - Số lượng bạch cầu trong máu có thể bình thường hoặc
giảm; số lượng bạch cầu lympho thường giảm.
• - Procalcitonin (PCT) bình thường
• - Tốc độ máu lắng, protein C phản ứng (CRP) bình
thường hoặc tăng nhẹ.
• - Một số trường hợp có thể tăng nhẹ ALT, AST, CK.
• - Trong các trường hợp diễn biến nặng có các biểu hiện
suy chức năng các cơ quan, rối loạn đông máu, rối loạn
điện giải và toan kiềm.


X quang phổi bệnh nhân nhiễm nCoV


X quang phổi bệnh nhân
nhiễm nCoV