SKKN một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

TÊN ĐỀ TÀI:
Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1
PHẦN I: PHẦN MỞ ĐẦU
I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI.
Nhà tâm lý học Ba Lan Krytyna Skarzyska đã từng nói: “Chất lượng cuộc
sống của chúng ta phụ thuộc khá lớn vào việc xung quanh chúng ta có nhiều
người thấu hiểu chúng ta hay không”.
Kinixti - Học giả Mỹ cho rằng: "Sự Thành công của mỗi người chỉ có
15% là dựa vào kỹ thuật chuyên ngành, còn 85% là dựa vào những quan hệ
giao tiếp và tài năng xử thế của người đó".
Tại Mỹ, từ những năm 1916, người Mỹ đã nhận ra rằng tri thức nhân loại
là rất lớn nhưng để thực hành thành thạo và áp dụng, ứng dụng vào cuộc sống
thì thường không như mong muốn. Cho nên mỗi người dân lao động tại Mỹ phải
đảm bảo thực hành và phải được các tổ chức công nhận là đã qua 13 kỹ năng bắt
buộc. Thành công chỉ thực sự đến với những người biết thích nghi để làm chủ
hoàn cảnh và có khả năng chinh phục hoàn cảnh. Vì vậy, kỹ năng sống sẽ là
hành trang không thể thiếu. Biết sống, làm việc, và thành đạt là ước mơ không
quá xa vời, là khát khao chính đáng của những ai biết trang bị cho mình những
KNS cần thiết và hữu ích.
Ở Việt Nam, với Đề án đổi mới căn bản và toàn diện giáo dục và đào tạo,
mục tiêu giáo dục đang chuyển hướng từ trang bị kiến thức nặng lý thuyết sang
trang bị những năng lực cần thiết và phẩm chất cho người học. Điều đó cũng
khẳng định thêm tầm quan trọng và yêu cầu thiết yếu đưa giáo dục Kỹ năng
sống vào trường học cùng với các môn học và các hoạt động giáo dục. Rèn
luyện kỹ năng sống là một quá trình lâu dài, bền bỉ. Do đó, không phải vì kỹ
năng sống có tầm quan trọng rất lớn mà cố đưa vào chương trình giảng dạy cho
học sinh, sinh viên nhiều chuyên đề mang tính lý thuyết. Điều cần thiết là làm
cho mọi người ý thức được tầm quan trọng của kỹ năng sống và lồng nó vào các
môn học. Những người đã đi làm thì cần bổ sung một vài chuyên đề cần thiết mà

bản thân còn yếu để nâng cao năng lực và hiệu quả công việc.
Đối với bậc Tiểu học, các môn học vừa cung cấp cho học sinh những kiến
thức ban đầu về Toán học, Khoa học và Nhân văn, vừa cung cấp cho học sinh
những tri thức sơ đẳng về các chuẩn mực hành vi xã hội chủ nghĩa gắn với
những kinh nghiệm đạo đức, để từ đó giúp học sinh hình thành kĩ năng sống,
biết phân biệt đúng sai làm theo cái đúng, ủng hộ cái đúng, đấu tranh với những
biểu hiện sai trái, xấu xa, thôi thúc các em hành động theo chuẩn mực đạo đức
và thói quen đạo đức chính vì vậy việc rèn kĩ năng sống ở bậc tiểu học là một
nhiệm vụ quan trọng mà người làm công tác giáo dục cần quan tâm.
Vậy làm thế nào để nâng cao kĩ năng sống cho học sinh? Làm thế nào để học
sinh biết cách vận dụng kĩ năng sống vào trong cuộc sống hằng ngày? Với mong
muốn góp phần vào việc luận giải những vấn đề nói trên, bản thân chọn đề tài:
1/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

“Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1”. Vấn đề mà chắc hẳn
không chỉ riêng bản thân mà rất nhiều đồng nghiệp khác quan tâm suy nghĩ là
làm sao học sinh của mình có những kĩ năng sống tốt cho tương lai sau này, trở
thành những con người tốt, có ích cho xã hội. Đây cũng là một vấn đề mà phụ
huynh và xã hội hết sức quan tâm.
II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.
- Với mong muốn tập hợp nhiều ý kiến, nhiều giải pháp và kinh nghiệm,
để chia sẽ, trao đổi nhằm thực hiện có chất lượng hơn công tác rèn kỹ năng
sống, kỹ năng ứng phó với những tác động tiêu cực, để xây dựng mục tiêu phấn
đấu cho tương lai.
- Hình thành cho học sinh những hành vi, thói quen lành mạnh, tích cực;
loại bỏ những hành vi, thói quen tiêu cực.
- Giúp các em có đủ khả năng thích ứng với môi trường xung quanh, tự

chủ, độc lập, tự tin...
III. NHIỆM VỤ NGHIÊN CỨU
Tìm hiểu thực trạng và nguyên nhân dẫn đến học sinh thiếu kĩ năng sống.
Đưa ra một số biện pháp rèn kĩ năng sống cho học sinh thông qua các
môn học và hoạt động ngoài giờ lên lớp.
Rút ra kết luận và bài học kinh nghiệm sau khi áp dụng đề tài.
IV. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU:
- Thực trạng tại Lớp 1 trường Tiểu học nơi tôi đang công tác.
- Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1
V. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU:
- Tìm đọc tài liệu có liên quan đến việc rèn kĩ năng sống cho học sinh.
- Khảo sát thực tế học sinh: Qua hai đợt ( đầu năm và cuối năm học)
- Phương pháp quan sát:
+ Quan sát hoạt động học tập. (Xem các em có tích cực tham gia vào các
hoạt động hay không? Có kĩ năng làm bài hay không?...)
+ Quan sát hoạt động vui chơi (Thích trò chơi nào, thái độ trung thực hay
gian lận khi tham gia trò chơi…).
+ Quan sát hoạt động giao tiếp với mọi người xung quanh (Thái độ khi nói
chuyện với bạn bè, cách xưng hô với thầy cô giáo, với người lớn tuổi, hành vi
tốt xấu với mọi người…).
- Sử dụng phương pháp thực hành: Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh
thông qua các hoạt động để học sinh tự cảm nhận, đánh giá, nhận xét qua các
hành vi và từ đó hình thành các kĩ năng; thực hiện sự phối hợp trong và ngoài
nhà trường, làm tốt công tác xã hội hóa trong việc giáo dục kĩ năng sống.
- Phương pháp phân tích và tổng hợp kinh nghiệm giáo dục
- Phân tích các nguyên nhân dẫn đến học sinh thiếu kĩ năng sống.
- Phương pháp thực nghiệm giáo dục...

2/32

Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

VI. PHẠM VI VÀ THỜI GIAN THỰC HIỆN ĐỀ TÀI:
Đề tài thực hiện tại: Trường Tiểu học nơi tôi công tác và được thực
nghiệm tại lớp tôi được phân công chủ nhiệm và giảng dạy.
Thời gian: Trong năm học 2017- 2018 (từ tháng 9/2017 đến tháng
5/2018)

3/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

PHẦN II: NỘI DUNG CỦA ĐỀ TÀI
I .CƠ SỞ LÝ LUẬN:
1. Khái niệm Kỹ năng sống:
Có nhiều định nghĩa và quan niệm khác nhau về kỹ năng sống. Mỗi định
nghĩa được thể hiện dưới những cách thức tiếp cận khác nhau. Thông thường, kỹ
năng sống được hiểu là những kỹ năng thực hành mà con người cần để có được
sự an toàn, cuộc sống khỏe mạnh với chất lượng cao.
Theo UNICEFF, Kỹ năng sống là tập hợp rất nhiều kỹ năng tâm lý xã hội
và giao tiếp cá nhân giúp cho con người đưa ra những quyết định có cơ sở, giao
tiếp một cách có hiệu quả, phát triển các kỹ năng tự xử lý và quản lý bản thân
nhằm giúp họ có một cuộc sống lành mạnh và có hiệu quả. Kỹ năng sống được
thể hiện ở những hành động cá nhân và những hành động đó sẽ tác động đến
những hành động của những người khác cũng như dẫn đến những hành động
nhằm thay đổi môi trường xung quanh, giúp nó trở nên lành mạnh.
Theo tổ chức văn hóa, khoa học và giáo dục Liên hợp quốc (UNESCO), kỹ
năng sống là năng lực cá nhânđể họ thực hiện đầy đủ các chức năng và tham gia

vào cuộc sống hàng ngày, những kỹ năng đó gắn vói 4 trụ cột của giáo dục:
Học để biết: gồm các kỹ năng tư duy phê phán, tư duy sáng tạo, ra quyết
định vấn đề, nhận thức được hậu quả của việc làm…;
Học để làm: gồm kỹ năng thực hiện công việcvà nhiệm vụ như kỹ năng
đặt mục tiêu, đảm nhận trách nhiệm..;
Học để làm người: gồm các kỹ năng cá nhân như ứng phó với căng thẳng,
kiểm soát cảm xúc, tự nhận thức, tự tin…;
Học để chung sống: gồm các kỹ năng như giao tiếp, thương lượng, khẳng
định hợp tác, làm việc theo nhóm, thể hiện sự cảm thông;
Theo tổ chức Y tế Thế giới (WHO), kỹ năng sống là kỹ năng thiết thực mà
con người cần để có cuộc sống an toàn và khỏe mạnh, đó là những kỹ năng tâm
lý xã hội và giao tiếp mà mỗi cá nhân có thể có để tương tác với những người
khác một cách hiệu quả hoặc ứng phó với những vấn đề hay thách thức của cuộc
sống hằng ngày.
Tương đồng với quan niệm của WHO, còn có quan niệm kỹ năng sống là
những kỹ năng tâm lý xã hội liên quan đến những tri thức, những giá trị và
những thái độ, cuối cùng được thể hiện ra bằng những hành vi làm cho các cá
nhân có thể thích nghi và giải quyết có hiệu quả các yêu cầu và thách thức của
cuộc sống.
Theo PGS. TS Nguyễn Thanh Bình - Trường ĐHSP Hà Nội: Kĩ năng sống
là năng lực, khả năng tâm lý - xã hội của con người có thể ứng phó với những
thách thức trong cuộc sống, giải quyết các tình huống một cách tích cực và giao
tiếp có hiệu quả.
Vậy Kĩ năng sống là khả năng làm chủ bản thân của mỗi người, khả năng
ứng xử phù hợp với những người khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực
trước các tình huống của cuộc sống.
4/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Kĩ năng sống là những kĩ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân
tồn tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc
sống có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại... Kĩ năng sống
đơn giản là tất cả điều cần thiết mà chúng ta phải biết để có được khả năng
thích ứng với những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống.
Rèn kỹ năng sống cho học sinh giúp cho học sinh thích ứng được với môi
trường xã hội, tự giải quyết được một số vấn đề thiết thực trong cuộc sống như
vấn đề sức khoẻ, môi trường, tệ nạn xã hội,...để các em có thể tự tin, chủ động
không bị quá phụ thuộc vào người lớn mà vẫn có thể tự bảo vệ mình, tự đem lại
lợi ích chính đáng, điều kiện thuận lợi cho bản thân mình rèn luyện, học tập
phấn đấu vươn lên.
2. Tầm quan trọng của việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh:
2.1. KNS thúc đẩy sự phát triển của cá nhân và xã hội.
- KNS chính là những nhịp cầu giúp con người biến kiến thức thành thái
độ, hành vi và thói quen tích cực, lành mạnh.
- GDKNS sẽ thúc đẩy những hành vi mang tính xã hội tích cực, giúp nâng
cao chất lượng cuộc sống, giải quyết nhu cầu và quyền con người, quyền công
dân được ghi trong pháp luật Việt Nam và quốc tế.
2.2. Giáo dục KNS là yêu cầu cấp thiết đối với thế hệ trẻ:
- Vì các em là những chủ nhân tương lai của đất nước.
- Lứa tuổi Hs là lứa tuổi đang hình thành giá trị nhân cách, nếu không có
KNS các em sẽ không thực hiện tốt trách nhiệm đối với bản thân, gia đình, cộng
đồng và đất nước.
2.3. Giáo dục KNS nhằm thực hiện yêu cầu đổi mới giáo dục phổ thông:
- Đảng ta xác định con người vừa là mục tiêu vừa là động lực của sự phát
triển xã hội.
- Giáo dục KNS cho học sinh với bản chất là hình thành và phát triển cho
các em khả năng làm chủ bản thân, khả năng ứng xử phù hợp với những người
khác và với xã hội, khả năng ứng phó tích cực phù hợp trước các tình huống của

cuộc sống, rõ ràng là phù hợp với mục tiêu GD phổ thông và rất cần thiết để đáp
ứng yêu cầu đổi mới GD phổ thông.
2.4. Giáo dục KNS trong nhà trường là xu thế chung của nhiều nước trên thế
giới:
- Hiện nay đã có hơn 155 nước trên thế giới đã quan tâm đến việc đưa KNS
vào nhà trường, trong đó có 143 nước đã đưa vào chính khóa.
- Việc giáo dục KNS cho học sinh ở các nước được thực hiện theo 3 hình
thức
- KNS là một môn học riêng biệt.
- KNS được tích hợp vào một vài môn học chính.
- KNS được tích hợp vào nhiều hoặc tất cả các môn học trong chương
trình.
3. Đặc điểm tâm sinh lý trẻ:
5/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

- Đặc điểm về thể chất của trẻ: Cơ thể trẻ em là nền tảng vật chất của trí tuệ
và tâm hồn. Nền tảng có vững thì trí tuệ và tình cảm mới có khả năng phát triển
tốt. “Thân thể khoẻ mạnh thì chứa đựng một tinh thần sáng suốt”, ngược lại
“tinh thần sáng suốt thì cơ thể có điều kiện phát triển”. Trong cuộc sống thực tế
cho thấy những trẻ có thể lực yếu thường hay ỷ lại, phụ thuộc nhiều vào những
người thân trong gia đình những việc làm tự phục vụ mà lẽ ra chính trẻ phải tự
làm, tự lập dần: rửa chân tay, mặc quần áo,...
- Một yếu tố nữa ảnh hưởng đến việc tự lập của HS là hệ thần kinh của trẻ.
Hệ thần kinh của trẻ tiểu học đang trong thời kì phát triển mạnh. Bộ óc của các
em phát triển về khối lượng, trọng lượng và cấu tạo. Đến 9, 10 tuổi hệ thần kinh
của trẻ căn bản được hoàn thiện và chất lượng của nó sẽ được giữ lại trong suốt
cuộc đời. Khả năng kìm hãm(khả năng ức chế) của hệ thần kinh còn yếu. Trong

khi đó bộ óc và hệ thần kinh của các em đang phát triển đi dần đến hoàn thiện
nên các em dễ bị kích thích. Thầy cô giáo và cha mẹ, người thân của các em cần
chú ý đến đặc điểm này để giúp trẻ hình thành tính tự chủ, lòng kiên trì, sự kìm
hãm của bản thân trước những kích thích của hoàn cảnh xung quanh, biết giữ
gìn trật tự nơi công cộng và trong lớp học. Mặt khác không được mắng, doạ
dẫm, đe nạt các em vì làm như thế không những bị tổn thương đến tình cảm mà
còn gây tác hại đến sự phát triển thần kinh và bộ óc của các em.
- Đặc điểm quá trình nhận thức của trẻ bao gồm quá trình tri giác, chú ý,trí
nhớ, tưởng tượng, tư duy. Đặc điểm nhân cách của trẻ tiểu học gồm có: tính
cách, nhu cầu nhận thức, tình cảm, sự phát triển của năng khiếu. Sự nhận thức
của trẻ ảnh hưởng rất lớn đến phát triển nhân cách, ảnh hưởng đến việc hình
thành và rèn luyện kĩ năng sống của trẻ. Sự nhận thức đúng đắn sẽ giúp trẻ có
được kiến thức vận dụng trong cuộc sống sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử phù hợp
với yêu cầu chuẩn mực xã hội. Một đặc điểm quan trọng trong lứa tuổi tiểu học
là tính hay bắt chước. HS tiểu học thích bắt chước hành vi, cử chỉ, lời nói,... của
các nhân vật trong phim, của các thầy cô giáo, của những người thân trong gia
đình. tính bắt chước là con dao “hai lưỡi”, vì trẻ em bắt chước cái tốt cũng
nhiều, cái xấu cũng nhiều. Chính vì vậy những tính cách hành vi của những
người xung quanh là môi trường ảnh hưởng trực tiếp đến tính cách, hành vi, ứng
xử của trẻ.
4. Nhận thức về việc dạy trẻ kĩ năng sống:
Hoạt động giáo dục kỹ năng sống là hoạt động được tổ chức theo mục
tiêu, nội dung, chương trình dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Bản chất của hoạt
động này là thông qua các loại hình hoạt động, các mối quan hệ nhiều mặt,
nhằm giúp người học chuyển hoá một cách tự giác, tích cực tri thức thành niềm
tin, kiến thức thành hành động, biến yêu cầu của nhà trường thành chương trình
hành động của tập thể lớp học sinh và của cá nhân học sinh, tạo cơ hội cho học
sinh trải nghiệm tri thức, thái độ, quan điểm và hành vi ứng xử của mình trong
môi trường an toàn, thân thiện có định hướng giáo dục. Thông qua hoạt động
giáo dục kỹ năng sống có thể giúp học sinh sống một cách an toàn , khoẻ mạnh,

6/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

có khả năng thích ứng với biến đổi của cuộc sống hàng ngày. Rèn luyện cho học
sinh các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi như : kỹ năng giao tiếp ứng xử có
văn hoá; kỹ năng tổ chức quản lý và tham gia các hoạt động tập thể với tư cách
là chủ thể của hoạt động; kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn
luyện; củng cố, phát triển các hành vi, thói quen tốt trong học tập, lao động và
công tác xã hội. Bồi dưỡng thái độ tự giác tích cực tham gia các hoạt động tập
thể và hoạt động xã hội; hình thành tình cảm chân thành, niềm tin trong sáng với
cuộc sống, với quê hương đất nước; có thái độ đúng đắn đối với các hiện tượng
tự nhiên và xã hội. Như vậy, hoạt động giáo dục kỹ năng sống thực sự cần thiết.
Do đó cần phát huy tối đa vai trò, tác dụng và hiệu quả của hoạt động giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh.
5. Đảm bảo thực hiện tốt các nguyên tắc Giáo dục kỹ năng sống:
Kỹ năng sống là những kỹ năng tâm lý – xã hội cơ bản giúp cho cá nhân tồn
tại và thích ứng trong cuộc sống, giúp cho cá nhân vững vàng trước cuộc sống
có nhiều thách thức nhưng cũng nhiều cơ hội trong thực tại… Kỹ năng sống đơn
giản là tất cả điều cần thiết chúng ta phải biết để có được khả năng thích ứng với
những thay đổi diễn ra hằng ngày trong cuộc sống.
Vì thế giáo viên cần nắm rõ nắm rõ nguyên tắc về giáo dục kĩ năng sống cho
học sinh. :
+ Tương tác: KNS không thể được hình thành qua việc nghe giảng & tự
đọc tài liệu. Cần tổ chức cho HS tham gia các hoạt động, tương tác với GV và
với nhau trong quá trình giáo dục.
+ Trải nghiệm: Người học cần được đặt vào các tình huống để trải nghiệm
& thực hành.
+ Nguyên tắc tiến trình và nguyên tắc thay đổi hành vi: Giáo viên không

thể giáo dục kỹ năng sống trong một lần mà kỹ năng sống là một quá trình từ
nhận thức- hình thành thái độ- thay đổi hành vi. Thay đổi hành vi của một con
người đặc biệt hành vi tốt là quá trình khó khăn. Do vậy giáo dục kỹ năng sống
không thể là ngày một ngày hai mà phải là một quá trình và cần duy trì nó không
thể là cú nhát, nửa vời được.
+ Thời gian và môi trường giáo dục: Giáo dục giáo dục kỹ năng sống được
thực hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục kỹ năng sống được giáo dục trong mọi môi
trường như gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải tạo điều kiện tối đa cho HS
tham gia vào các tình huống thật trong cuốc sống.
Do đó trong quá trình tổ chức hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóa tăng
cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh phải đảm bảo thực hiện tốt các
nguyên tắc giáo dục kỹ năng sống.
6. Những kĩ năng sống cơ bản cần dạy học sinh ở lứa tuổi Tiểu học:
Đối với tâm sinh lý trẻ em bậc Tiểu học thì có nhiều kĩ năng quan trọng
mà trẻ cần phải biết trước khi tập trung vào học văn hoá đặc biệt là trẻ em độ
tuổi lớp1. Thực tế kết quả của nhiều nghiên cứu đều cho thấy các kĩ năng quan
trọng nhất trẻ phải học vào thời gian đầu của năm học chính là những kĩ năng
7/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

sống như: sự hợp tác, tự kiểm soát, tính tự tin, tự lập, tò mò, khả năng thấu hiểu
và giao tiếp.
Việc xác định được các kĩ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi sẽ giúp giáo
viên lựa chọn đúng những nội dung trọng tâm để dạy trẻ.
Kĩ năng hợp tác: Bằng các trò chơi, câu chuyện, một vấn đề, một bài hát
giáo viên giúp trẻ học cách cùng làm việc với bạn, đây là một công việc không
nhỏ đối với các em học sinh lứa tuổi này. Khả năng hợp tác sẽ giúp các em biết
cảm thông và cùng làm việc với các bạn.

Kĩ năng thích tò mò, ham học hỏi, khả năng thấu hiểu: Đây là một trong
những kĩ năng quan trọng nhất cần có ở các em vào giai đoạn này là sự khát
khao được học. Người giáo viên cần sử dụng nhiều tư liệu và ý tưởng khác nhau
để khơi gợi tính tò mò tự nhiên của các em. Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng, các
câu chuyện hoặc các hoạt động và tư liệu mang tính chất khác lạ thường khơi
gợi trí não nhiều hơn là những thứ có thể đoán trước được.
Kĩ năng giao tiếp: Giáo viên cần dạy trẻ biết thể hiện bản thân và diễn đạt
ý tưởng của mình cho người khác hiểu, trẻ cần cảm nhận được vị trí, kiến thức
của mình trong thế giới xung quanh nó. Đây là một kĩ năng cơ bản và khá quan
trọng đối với trẻ. Nó có vị trí chính yếu khi so với tất cả các kĩ năng khác như
đọc, viết, làm toán và nghiên cứu khoa học. Nếu các em cảm thấy thoải mái khi
nói về một ý tưởng hay chính kiến nào đó, các em sẽ trở nên dễ dàng học và sẽ
sẵn sàng tiếp nhận những suy nghĩ mới. Đây chính là yếu tố cần thiết để giúp
học sinh sẳn sàng học mọi thứ.
Kĩ năng sống tự tin : Một trong những kĩ năng đầu tiên mà giáo viên cần
chú tâm là phát triển sự tự tin, lòng tự trọng của trẻ. Nghĩa là giúp trẻ cảm nhận
được mình là ai, cả về cá nhân cũng như trong mối quan hệ với những người
khác. Kĩ năng sống này giúp trẻ luôn cảm thấy tự tin trong mọi tình huống ở mọi
nơi.
Kĩ năng tương tác: các kĩ năng thương lượng, kĩ năng giải quyết vấn đề …
được hình thành tốt trong quá trình HS tiếp súc với bạn bè và những người xung
quanh. Tạo điều kiện để các em có dịp thể hiện ý kiến của mình và xem xét ý
kiến của người khác... Do vậy GV cần tổ chức các hoạt động có tính chất tương
tác trong các hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóađể giáo dục kỹ năng sống
cho các em.
Kĩ năng trải nghiệm: Cần phải có thiết kế và tổ chức hoạt động giáo dục
ngoài giờ chính khóacho HS được hoạt động thực, có cơ hội thể hiện ý tưởng, có
cơ hội xử lí các tình huống cũng như phản biện…Kỹ năng sống chỉ được hình
thành khi người học trải nghiệm qua thực tế và nó có kĩ năng khi các em được
làm việc đó.

Ngoài ra, ở nhà trường giáo viên cần dạy học sinh nghi thức văn hóa
trong ăn uống qua đó dạy các em kĩ năng lao động tự phục vụ, rèn tính tự lập
như: Biết tự rửa tay sạch sẽ trước khi ăn, chỉ ăn uống tại bàn ăn, biết cách sử
dụng những đồ dùng, vật dụng trong ăn uống một cách đúng đắn, ăn uống gọn
8/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

gàng, không rơi vãi, nhai nhỏ nhẹ không gây tiếng ồn, ngậm miệng khi nhai thức
ăn, biết mời trước khi ăn, cảm ơn sau khi ăn, biết tự dọn, cất đúng chỗ bát, chén,
thìa … hoặc biết giúp người lớn dọn dẹp, ngồi ngay ngắn, không làm ảnh hưởng
đến người xung quanh.
II. CƠ SỞ THỰC TIỄN:
Ở Việt Nam, từ năm học 2008 - 2009, Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động
phong trào “Xây dựng trường học thân thiện - học sinh tích cực”, với yêu cầu
tăng cường sự tham gia một cách hứng thú của học sinh trong các hoạt động
giáo dục trong nhà trường và tại cộng đồng với thái độ tự giác, chủ động và ý
thức sáng tạo. Trong năm nội dung thực hiện có nội dung tổ chức trò chơi dân
gian cho học sinh đó cũng chính là rèn luyện kĩ năng sống cho học sinh.
Đối với giáo viên Tiểu học thường tập trung lo lắng cho những em có
những vấn đề về hành vi và khả năng tập trung trong những lớp Tiểu học. Đơn
giản là vì những học sinh này thường không có khả năng chờ đến lượt, không
biết chú ý lắng nghe và làm việc theo nhóm, điều này làm cho học sinh không
thể tập trung lĩnh hội những điều giáo viên dạy. Vì vậy, giáo viên phải tốn rất
nhiều thời gian đầu tư để giúp học sinh có được những kĩ năng sống cơ bản ở
trường Tiểu học.
Trong thực tế 2 năm học 2016 - 2017, 2017 - 2018 ở lớp 1A5, 1A6 tại
trường nơi tôi công tác việc rèn kĩ năng sống cho trẻ tôi đã gặp những thuận lợi
và khó khăn sau:

1. Thuận lợi:
Bộ và Sở Giáo dục và Đào tạo đã tổ chức nhiều lớp tập huấn, bồi dưỡng
cho cán bộ quản lý, giáo viên về giáo dục KNS cho học sinh; hướng dẫn tích
hợp giáo dục KNS vào các địa chỉ qua một số môn học và hoạt động giáo dục ở
các cấp học. Bộ Giáo dục - Đào tạo đã phát động phong trào “Xây dựng trường
học thân thiện-học sinh tích cực” với những kế hoạch nhất quán từ trung ương
đến địa phương, Phòng giáo dục - Đào tạo cũng đã có kế hoạch từng năm học
với những biện pháp cụ thể để rèn kỹ năng sống cho học sinh một cách chung
nhất cho các bậc học, đây chính là những định hướng giúp giáo viên thực hiện
như: Rèn luyện kỹ năng ứng xử hợp lý với các tình huống trong cuộc sống, thói
quen và kỹ năng làm việc, sinh hoạt theo nhóm; rèn luyện sức khỏe và ý thức
bảo vệ sức khỏe, kĩ năng phòng, chống tai nạn giao thông, đuối nước và các tai
nạn thương tích khác; rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hóa, chung sống hòa bình,
phòng ngừa bạo lực và các tệ nạn xã hội.
Phòng Giáo dục đã chỉ đạo giảng dạy Kỹ năng sống cho học sinh được
lồng ghép vào các môn học chính khóa. Tổ chức nhiều Chuyên đề về Giáo dục
kỹ năng sống cho học sinh. Tổ chức thi Giáo viên giỏi ở các hoạt động ngoài giờ
chính khóa để nâng cao chất lượng Giáo dục kỹ năng sống trong các trường học.
Đặc biệt chương trình Hoạt động trải nghiệm, Kỹ năng sống Poki, Nếp sống
Thanh lịch văn minh, ….. đã được áp dụng tại các trường trên địa bàn Huyện.
9/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Nhà trường thường xuyên nghiên cứu, cải tiến nâng cao chất lượng giảng
dạy theo hướng phát huy tính tích cực của học sinh, không ngừng đổi mới
phương pháp dạy học phù hợp với nội dung chương trình. Và đặc biệt chú trọng
đến việc "Giáo dục kỹ năng sống" cho học sinh. Nhà trường coi đây là một
trong những yếu tố quan trọng hàng đầu trong việc thực hiện mục tiêu giáo dục.

Chính vì thế ngay sau khi Bộ Giáo dục đào tạo đưa nội dung giáo dục kỹ năng
sống lồng ghép vào các môn học và hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp, nhà
trường tiến hành triển khai đồng bộ đến toàn thể cán bộ giáo viên về việc tăng
cường rèn luyện kỹ năng sống cho học sinh. Đẩy mạnh thực hiện phong trào thi
đua “Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực”. Mỗi thầy cô giáo tâm
huyết, trách nhiệm hơn trong việc giáo dục đạo đức, nhân cách cho học sinh.
Mỗi giáo viên trong nhà trường không chỉ nâng cao chất lượng chuyên môn
nghiệp vụ, mà còn thường xuyên quan tâm đến đời sống, tâm tư tình cảm của
học sinh.
Việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh trong nhà trường, ngoài việc lồng
ghép vào các môn học hàng ngày, hoạt động ngoài giờ chính khóalà một trong
những con đường giáo dục có hiệu quả trong việc giáo dục kỹ năng sống cho
học sinh. Chính vì thế ngoài việc xây dựng và hoàn thiện các quy tắc ứng xử văn
hóa trong nhà trường, bằng nhiều hình thức khác nhau nhà trường thường xuyên
tổ chức những buổi sinh hoạt ngoại khóa với các cuộc thi như "Kể chuyện về
Bác Hồ", "Chúng em với an toàn giao thông" “ Trang trí mâm ngũ quả” nhân dịp
tết trung thu, trò chơi dân gian, trò chơi vận động, tham quan,… tham gia các
hoạt động dọn vệ sinh bảo vệ môi trường, dọn vệ sinh khu tượng đài liệt sĩ, tổ
chức các hoạt động quyên góp ủng hộ bạn nghèo, bạn bị bệnh tật hiểm
nghèo...Thông qua những hoạt động này, nhà trường muốn rèn luyện cho các em
học sinh tính đoàn kết tập thể, khả năng làm việc theo nhóm. Đồng thời xây
dựng tinh thần chia sẻ, ý thức trách nhiệm cho các em.
Giáo dục KNS không chỉ từ nhà trường mà còn được phối hợp với các tổ
chức như: Đoàn, Đội, Hội chữ thập đỏ, ….. .qua các phương tiện thông tin đại
chúng nên đã thu hút được sự chú ý và hưởng ứng của xã hội, của phụ huynh
học sinh. Sự phối hợp chặt chẽ giáo dục KNS với các hoạt động giáo dục vốn đã
được lồng ghép vào chương trình giáo dục từ nhiều năm nay như giáo dục bảo
vệ môi trường, phòng chống ma tuý, giáo dục pháp luật, … tạo nhiều cơ hội và
điều kiện để triển khai giáo dục KNS.
2. Khó khăn

Trong thực tế, khi xây dựng chương trình dạy học, nội dung dạy học trên
lớp, giáo viên đều phải xây dựng 3 mục tiêu: cung cấp kiến thức, rèn luyện kỹ
năng, hình thành thái độ. Đây là yêu cầu mang tính nguyên tắc trong dạy học và
giáo viên đều nhận thức sâu sắc yêu cầu này. Tuy nhiên, có thể nói rằng do phải
chạy theo thời gian, phải chuyển tải nhiều nội dung trong khi thời gian có hạn,
giáo viên có khuynh hướng tập trung cung cấp kiến thức mà ít quan tâm rèn
luyện kỹ năng cho học sinh, nhất là kỹ năng ứng xử với xã hội, ứng phó và hòa
10/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

nhập với cuộc sống. Cộng với với yêu cầu sử dụng công nghệ thông tin đổi mới
hình thức phương pháp dạy học, giáo viên thường lãng quên các trò chơi dân
gian, ngại đưa vào kế hoạch, thậm chí không có thời gian cho trẻ vui chơi. Một
số giáo viên chưa thực sự quan tâm đến việc giáo dục kỹ năng sống cho học sinh
mà chỉ chú trọng truyền thụ kiến thức ở sách giáo khoa nên chưa chịu khó tìm
tòi các hình thức và phương pháp tổ chức cho các hoạt động ngoài giờ chính
khóanên làm mất sự hứng thú của học sinh.
Thực tế cho thấy, tình trạng học sinh thiếu KNS vẫn xảy ra, biểu hiện qua
hành vi ứng xử không phù hợp trong xã hội, sự ứng phó hạn chế với các tình
huống trong cuộc sống như: ứng xử thiếu văn hóa trong giao tiếp nơi công cộng;
thiếu lễ độ với thầy cô giáo, cha mẹ và người lớn tuổi; chưa có ý thức bảo vệ
môi trường, giữ gìn vệ sinh công cộng, gây phiền hà cho người khác khi sử dụng
điện thoại di động, ....
Với học sinh lớp 1, trẻ bắt đầu gia nhập cuộc sống nhà trường - đi học tiểu
học, các em được học thêm những điều chưa hề có trong 6 năm đầu đời; khi gia
nhập cuộc sống nhà trường các em phải tiến hành hoạt động học – hoạt động
nghiêm chỉnh có kỉ cương, nề nếp với những yêu cầu nghiêm ngặt. Chuyển từ
hoạt động chủ đạo là vui chơi sang hoạt động chủ đạo là học tập; chắc chắn trẻ

không tránh khỏi sự bỡ ngỡ vì thế phải chuẩn bị cho các em tâm lí chuẩn bị sẵn
sàng đi học. Việc giáo dục kỹ năng sống cho HS tiểu học cũng được bắt đầu
ngay từ những buổi đầu các em đến trường. Nếu không chuẩn bị chu đáo về mặt
tâm lí cho trẻ trước khi đi học sẽ dẫn đến những tình huống như: đòi theo bố mẹ
về nhà, không dám nói chuyện với bạn bè, không dám chào hỏi thầy cô, không
dám xin phép cô khi ra vào lớp,... không ít những tình huống dở cười, dở mếu vì
trẻ lớp 1 không dám xin đi vệ sinh rồi bậy ra quần ngay tại trong lớp, hoặc có trẻ
xin ra ngoài đi vệ sinh nhưng lại tranh thủ đi chơi để GV phải đi tìm, ....
- Học sinh học tập thụ động, chủ yếu chỉ nghe và làm theo thầy cô giáo, ít
sáng tạo, tính tự giác chưa cao, lười hoạt động.
- Học sinh chỉ có học kiến thức, khả năng ứng phó với các tình huống trong
cuộc sống kém, tính tự tin ít, tự ti nhiều, thường nóng nảy...
- Kỹ năng giao tiếp hạn chế, hay nói tục, chửi bậy.
Nguyên nhân khiến đa phần học sinh khó tiếp cận được các hoạt động kỹ
năng thực hành xã hội là do phụ huynh không cho phép. Đa số phụ huynh cho
rằng con em mình chỉ cần học giỏi kiến thức.
Phụ huynh học sinh chỉ khuyến khích các con tìm kiến thức mà quên hướng
cho con em mình làm tốt hoạt động đoàn thể, hoạt động xã hội và cách ứng xử
trong gia đình. Phần lớn ở gia đình phụ huynh giao tiếp trong gia đình còn nhiều
hạn chế, xưng hô chưa chuẩn mực nên các em bắt chước và xưng hô thiếu thiện
cảm. Nhiều gia đình không hướng dẫn con em làm bất cứ việc gì kể cả vệ sinh
cá nhân, .....
Qua khảo sát tôi thấy:
11/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Số học sinh
Số học sinh có kỹ năng

STT Lớp
có kỹ năng sống
sống chưa nhiều
Số lượng
%
Số lượng
%
1
1A6
36
8
22,2
28
77,8
III. NHỮNG BIỆN PHÁP THỰC HIỆN:
1. Phân loại kỹ năng sống.
Có nhiều cách phân loại kỹ năng sống khác nhau.
1.1. Cách phân loại thứ nhất: (Theo quan điểm phân loại xã hội học)
phân loại kỹ năng sống thành những kĩ năng chung và những kĩ năng chuyên
biệt (kĩ năng trong các lĩnh vực cụ thể).
*) Nhóm kĩ năng chung:
- Kĩ năng nhận thức: gồm những kĩ năng cụ thể như: tư duy phê phán,
giải quyết vấn đề, nhận thức hậu quả, ra quyết định, khả năng sáng tạo, tự nhận
thức về bản thân, đặt mục tiêu, xác định giá trị…
- Kĩ năng đương đầu với xúc cảm, gồm: động cơ, ý thức trách nhiệm, cam
kết, kiềm chế căng thẳng, kiểm soát được cảm xúc, tự quản lí, tự giám sát và tự
điều chỉnh…
- Kĩ năng xã hội hay kĩ năng tương tác, gồm: kĩ năng giao tiếp, tính quyết
đoán, kĩ năng thương thuyết hay từ chối, lắng nghe tích cực, hợp tác, sự thông
cảm, nhận biết sự thiện cảm của người khác…

*) Nhóm kĩ năng chuyên biệt:
Ngoài những kỹ năng sống chung như đã nêu trên, kỹ năng sống còn thể
hiện trong những vấn đề cụ thể khác nhau trong đời sống xã hội như: các vấn đề
sức khoẻ, vệ sinh an toàn thực phẩm, vệ sinh dinh dưỡng; ngăn ngừa và chăm
sóc người bệnh HIV/AIDS; vấn đề sử dụng rượu, thuốc lá, ma tuý; ngăn ngừa
thiên tai, bạo lực và rủi ro; đề phòng tai nạn thương tích; hoà bình và giải quyết
xung đột; gia đình và cộng đồng; bảo vệ thiên nhiên và môi trường; văn hoá;
ngôn ngữ; công nghệ…
1.2. Cách phân loại thứ hai: (theo quan điểm phân loại tâm lí học) Theo
cách này, kỹ năng sống được chia làm ba loại chính là:
*) Nhóm kĩ năng nhận biết và sống với chính mình:
- Kĩ năng tự nhận thức.
- Lòng tự trọng.
- Sự kiên quyết.
- Đương đầu với cảm xúc.
- Đương đầu với căng thẳng.
*) Nhóm kĩ năng nhận biết và sống với người khác:
- Quan hệ (tương tác liên nhân cách).
- Cảm thông.
- Đứng vững trước sự lôi kéo của bạn bè, người khác.
- Thương lượng.
- Giao tiếp có hiệu quả.
Số học
sinh

12/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

*) Nhóm kĩ năng ra quyết định một cách hiệu quả:
- Tư duy phê phán.
- Tư duy sáng tạo.
- Ra quyết định.
- Giải quyết vấn đề.
Tóm lại: Dù đứng ở góc độ nào để phân loại thì chúng ta cũng cần nắm
vững ba quan điểm phân loại này trong thể thống nhất của chúng. Trong thực tế
các kỹ năng sống không hoàn toàn tách rời nhau. Cuộc sống luôn đặt mỗi cá
nhân trước những tình huống, hoàn cảnh bất ngờ không bình thường, nên khi
cần quyết định vấn đề một cách hiệu quả thì nhiều kĩ năng được huy động đan
xen, hoà trộn nhau để vận dụng.
2. Xác định kỹ năng sống cần dạy của lớp 1:
Đối với học sinh lớp 1 cần chú ý các kỹ năng sống theo từng chủ đề. Cụ
thể:
2.1. Bản thân
 Kỹ năng Tự phục vụ bản thân
o Trẻ biết tự chăm sóc bản thân một cách đúng đắn: (vd: đánh răng,
rửa mặt, gấp mền, buộc dây giày).
 Kỹ năng Bảo vệ bản thân
o Trẻ nhận biết những nơi nguy hiểm, những vật dụng, tình huống
nguy hiểm, và cách ứng phó.
 Kỹ năng Làm chủ cảm xúc
o Trẻ biết nhận diện những cảm xúc cơ bản, và kiềm chế cảm xúc.
 Kỹ năng Quản lý thời gian
o Trẻ biết quý giá trị của thời gian và sử dụng thời gian hợp lý.
 Kỹ năng Quản lý tài chính
* Trẻ biết lựa chọn, sắp xêp ưu tiên cho những khoản chi phí
2.2. Bạn bè
 Kỹ năng Tự phục vụ bản thân
o Trẻ biết tự chăm sóc bản thân một cách đúng đắn: (vd: đánh răng,

rửa mặt, gấp mền, buộc dây giày).
 Kỹ năng Bảo vệ bản thân
o Trẻ nhận biết những nơi nguy hiểm, những vật dụng, tình huống
nguy hiểm, và cách ứng phó.
 Kỹ năng Làm chủ cảm xúc
o Trẻ biết nhận diện những cảm xúc cơ bản, và kiềm chế cảm xúc.
 Kỹ năng Quản lý thời gian
o Trẻ biết quý giá trị của thời gian và sử dụng thời gian hợp lý.
 Kỹ năng Quản lý tài chính
* Trẻ biết lựa chọn, sắp xêp ưu tiên cho những khoản chi phí.
2.3. Gia đình
 Kỹ năng Ý thức trách nhiệm
13/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Trẻ xác định được vai trò của mình trong hoạt động gia đình.
 Kỹ năng Làm việc nhà
o Trẻ có thể làm một số hoạt động vệ sinh và những chuyện
điện, nước lặt vặt trong nhà
 Kỹ năng Thể hiện tình thương
o Trẻ nhận biết các dấu hiệu tình cảm của ba mẹ, trân trọng, và thể
hiện lại.
 Kỹ năng Chia sẻ
o Trẻ biết đồng cảm về tinh thần và chia sẻ về vật chất với người
khác.
 Kỹ năng Tiếp khách đến nhà
o Trẻ biết các hoạt động tiếp khách và phép xã giao tại gia đình.
2.4. Nhà trường

 Kỹ năng Tư duy sáng tạo
o Tạo thói quen tìm kiếm nhiều câu trả lời cho cùng 1 câu hỏi, và
những ý tưởng sáng tạo.
 Kỹ năng Học tập hiệu quả
o Trẻ có thái độ tích cực với việc học và biết cân bằng học và chơi.
 Kỹ năng Thuyết trình
o Trẻ tự tin và biết cách nói trước đám đông.
 Kỹ năng Xây dựng sự tự tin
o Hình thành lòng tự tin song song với sự khiêm tốn và tinh thần cầu
tiến.
 Kỹ năng Giao tiếp học đường
* Trẻ biết giao tiếp đúng mực với giáo viên, cán bộ nhân viên ở trường
2.5. Xã hội:
 Kỹ năng Sống văn minh
o Trẻ có cơ hội thực hành những thói quen tốt (vd: bỏ rác đúng chỗ,
đi đường đúng luật).
 Kỹ năng Bảo vệ môi trường
o Trẻ biết cách sống ngăn nắp, gọn gàng, tiết kiệm, yêu thiên nhiên.
 Kỹ năng Đề kháng cám dỗ
o Nhận diện và hình thành năng lực đề kháng các cám dỗ phổ biến
trong giới .
 Kỹ năng Thích nghi
o Trẻ biết cách chấp nhận các văn hóa, phong tục tập quán khác nhau
và ứng xử phù hợp.
 Kỹ năng Thoát hiểm
* Trẻ biết cách thoát hiểm trong những tình huống thường gặp (vd: đám
cháy, đi lạc...).
3. Cần đổi mới phương pháp, hình thức tổ chức dạy học:
Giáo viên có thể làm được gì để rèn kĩ năng sống cho trẻ?
o

14/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Cần tích cực đổi mới phương pháp giảng dạy nhằm khuyến khích sự
chuyên cần, tích cực của học sinh, cần phải biết khai thác phát huy năng khiếu,
tiềm năng sáng tạo ở mỗi học sinh. Vì mỗi học sinh là một nhân vật đặc biệt,
phải giáo dục học sinh để các em cảm thấy thoải mái trong mọi tình huống của
cuộc sống. Gần gũi thân thiện với học sinh.
Cần thường xuyên tổ chức các họat động giáo dục chăm sóc giáo dục các
em một cách thích hợp tuân theo một số quan điểm: Giúp các em phát triển
đồng đều các lĩnh vực: thể chất, ngôn ngữ, nhận thức, tình cảm- xã hội và thẩm
mĩ. Phát huy tính tích cực của các em, giúp các em hứng thú, chủ động khám
phá tìm tòi, biết vận dụng vốn kiến thức, kĩ năng vào việc giải quyết các tình
huống khác nhau.
Cần giúp các em có được những mối liên kết mật thiết với những bạn
khác trong lớp, các em biết chia sẻ chăm sóc, trẻ cần phải học về cách hành xử,
biết lắng nghe trình bày và diễn đạt được ý của mình khi vào trong các nhóm
học sinh khác nhau, giúp các em luôn cảm thấy tự tin khi tiếp nhận các thử thách
mới. Điều này liên quan tới việc các em có cảm thấy thoải mái, tự tin hay không
đối với mọi người xung quanh, cũng như việc mọi người xung quanh chấp nhận
đứa học sinh đó như thế nào? Cần chuẩn bị cho học sinh sự tự tin, thoải mái
trong mọi trường hợp nhất là trong việc ăn uống để chúng ta không phải xấu hổ
vì những hành vi không đẹp của các em.
Thường xuyên liên hệ với phụ huynh để kịp thời nắm tình hình của các
em, trao đổi với phụ huynh những nội dung và biện pháp chăm sóc và giáo dục
các em tại nhà, bàn bạc cách giải quyết những khó khăn gặp phải.
4. Tạo môi trường thực hiện nhiệm vụ rèn kĩ năng sống:

Rèn kỹ năng sống được thực hiện mọi lúc mọi nơi; giáo dục kỹ năng sống
được giáo dục trong mọi môi trường như gia đình, nhà trường, xã hội; cần phải
tạo điều kiện tối đa cho HS tham gia vào các tình huống thật trong cuốc sống.
Hướng dẫn giáo viên thực hiện kế hoạch giáo dục, đánh giá học sinh bằng việc
trang bị cho mỗi lớp 1 bản bằng giấy tô ki để đánh giá học sinh , kiểu dáng
trang trí đẹp, mỗi HS có mỗi biểu mẫu đánh giá riêng nhằm giúp giáo viên quan
sát ghi chép hàng ngày từng chi tiết về sự tiến bộ của các em , các mối quan hệ
với cô, với bạn, ghi chép những kỹ năng học sinh đạt được trong mỗi ngày làm
căn cứ, thước đo để đánh giá cuối mỗi tháng học . Cũng từ biện pháp này, giáo
viên sẽ có điều kiện lưu trữ dữ liệu, sản phẩm để đánh giá học sinh , đồng thời
có cơ sở để thay đổi, bổ sung các biện pháp giáo dục từng học sinh và giúp các
em hình thành các kỹ năng sống.
Nhằm tạo môi trường giúp giáo viên và học sinh được thực hành kĩ năng
sống. Tôi đã tham mưu với Hiệu trưởng xây dựng thư viện thân thiện, có giá
sách di động được thiết kế phân chia nhiều ngăn để sách, truyện nhiều kích cở,
vừa tầm các em bổ sung sách thư viện các loại sách nội dung hay trang trí đẹp
hấp dẫn thu hút được GV và HS đọc sách. Tới thư viện đọc sách cùng nhiều bạn
bè, thầy cô HS cũng có điều kiện để rèn kĩ năng sống cho bản thân.
15/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

5. Rèn kĩ năng sống hiệu quả qua việc tích hợp vào các môn học
Giáo dục kỹ năng sống cho học sinh được thực hiện liên tục, xuyên suốt
quá trình học tập và rèn luyện, trong tất cả các môn học và ở hầu hết các tiết
học. Để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh có hiệu quả bản thân đã vận dụng
vào các môn học, tiết học, nhất là các môn như: Tiếng Việt; Đạo đức; Tự nhiên
& xã hội; An toàn giao thông, .... để những giờ học sao cho các em được làm để
học, được trải nghiệm như trong cuộc sống thực.

Trong chương trình lớp 1, ở môn Tiếng Việt có nhiều bài học có thể giáo
dục kĩ năng sống cho các em, đó là các kĩ năng giao tiếp xã hội được lồng cụ thể
qua các tình huống giao tiếp. Bản thân chỉ gợi mở sau đó cho các em tự nói một
cách tự nhiên hoàn toàn không gò bó áp đặt. Bên cạnh đó, nhiều bài có nội dung
rèn luyện các nghi thức lời nói, nhiều bài Tập đọc giới thiệu những kĩ năng giao
tiếp cộng đồng hoặc cung cấp những câu chuyện mà qua đó học sinh có thể rút
ra những nội dung rèn kĩ năng sống. Để hình thành những kiến thức và rèn luyện
kĩ năng sống cho học sinh qua môn Tiếng Việt, người giáo viên cần phải vận
dụng nhiều phương pháp dạy phát huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học
sinh như: thực hành giao tiếp, trò chơi học tập, phương pháp nêu và giải quyết
vấn đề, phương pháp tổ chức hoạt động nhóm, phương pháp hỏi đáp,…Thông
qua các hoạt động học tập, được phát huy trải nghiệm, rèn kĩ năng hợp tác, bày
tỏ ý kiến cá nhân, đóng vai,…học sinh có được cơ hội rèn luyện, thực hành
nhiều kĩ năng sống cần thiết. Với phân môn tập đọc ngoài việc củng cố và nâng
cao kĩ năng đọc cho học sinh phân môn tập đọc còn mở rộng vốn hiểu biết, bồi
dưỡng tư tưởng, tình cảm, nhân cách cho học sinh. Nội dung những bài tập đọc
trong sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 1 phản ánh một số vấn đề lớn đang đặt ra
trước nhân dân ta và toàn nhân loại thông qua ngôn ngữ văn học và những hình
tượng giàu chất thẩm mĩ và nhân văn, do đó có tác dụng mở rộng tầm hiểu biết,
tầm nhìn về tự nhiên, xã hội và đời sống, bồi dưỡng tư tưởng tình cảm và nhân
cách cho học sinh.Việc giáo dục kĩ năng sống cho học sinh lớp 1 của môn tập
đọc chiếm một ưu thế quan trọng, mỗi bài văn, bài thơ,...đều chứa đựng những ý
nghĩa nhân văn sâu sắc. Bằng cách tổ chức và dẫn dắt khéo léo đầy tính sư phạm
của giáo viên các kĩ năng sống của các em sẽ được bồi dưỡng, hình thành và
phát triển.
Phân môn kể chuyện: Phân môn kể chuyện với nhiệm vụ giúp củng cố
cho các em kĩ năng kể chuyện đã được hình thành ở các lớp dưới còn có một vai
trò quan trọng nữa là giúp học sinh mở rộng vốn hiểu biết và cũng góp phần
hình thành nhân cách của con người mới. Cùng với nôi dung học tập của các
môn học học khác, những câu chuyện học sinh được nghe, được đọc và được kể

ở lớp 1 có tác dụng rất lớn trong việc mở rộng vốn kiến thức về con người, về
tình cảm, nhân cách. Để phát huy hết khả năng rèn kĩ năng sống cho học sinh
qua môn kể chuyện giáo viên cần chú ý tổ chức cho học sinh trao đổi, đối thoại
để nắm chắc ý nghĩa của câu chuyện, nói được nhận xét riêng của các em về mỗi
16/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

nhân vật, chi tiết trong câu chuyện, những bài học mình rút ra được cho bản thân
và cho mọi người.
Ví dụ: Trong bài “Rùa và thỏ” học sinh nhận biết được hành vi của mỗi
nhân vật trong câu chuyện. Biết nguyên nhân thành công của rùa, nguyên nhân
thất bại của thỏ. Và thấy được Thỏ thua rùa không phải vì Thỏ chậm hơn Rùa
mà do sự chủ quan coi thường người khác của thỏ. Từ đó các em rút ra được
bài học cho bản thân. Không những thế trong tiết kể chuyện các em còn được
thể hiện giọng kể của mình, thái độ khi kể chuyện, cách đánh giá, nhận xét các
nhân vật trong câu chuyện. Cách thể hiện vai diễn trong câu chuyện.
Ở môn Đạo đức, để các chuẩn mực đạo đức, pháp luật xã hội trở thành
tình cảm, niềm tin, hành vi và thói quen của học sinh. Giáo viên phải sử dụng
phương pháp dạy học đổi mới theo hướng phát huy tính tích cực, chủ động, sáng
tạo của học sinh. Tổ chức cho học sinh thực hiện các hoạt động học tập phong
phú, đa dạng như: kể chuyện theo tranh; quan sát tranh ảnh, băng hình, tiểu
phẩm; phân tích, xử lí tình huống; chơi trò chơi, đóng tiểu phẩm, múa hát, đọc
thơ, vẽ tranh,…Sử dụng nhiều phương pháp và kĩ thuật dạy học tích cực như:
học theo nhóm, theo dự án, đóng vai, trò chơi,…Và chính thông qua việc sử
dụng các phương pháp, kĩ thuật dạy học tích cực đó, học sinh đã được tạo cơ hội
để thực hành, trải nghiệm nhiều kĩ năng sống cần thiết, phù hợp với lứa tuổi. Đó
là lối sống lành mạnh, các hành vi ứng xử phù hợp với nền văn minh xã hội. Lối
sống, hành vi như gọn gàng, ngăn nắp, nói lời đẹp, chăm sóc bố mẹ, ông bà, hợp

tác, giúp đỡ, chia sẻ với bạn…
Ví dụ: Bài “Cảm ơn và xin lỗi” thông qua bài học, học sinh phân biệt
được hành vi đúng, sai. Các em biết xin lỗi khi làm việc chưa đúng, biết cảm ơn
khi nhận được sự giúp đỡ. Qua đó các em còn biết cách thể hiện thái độ phù
hợp trong mỗi tình huống. Các em còn biết sử dụng các từ ngữ thích hợp khi xin
lỗi hoặc cảm ơn với từng đối tượng khác nhau. Chẳng những thế các em còn
biết nhắc nhở bạn bè cùng thực hiện những hành vi đó.
Rèn kĩ năng sống có hiệu quả còn được bản thân vận dụng khá nhiều trong
trong các môn học thông qua xử lí tình huống hay các trò chơi học tập có nội
dung gần gũi với cuộc sống hằng ngày của các em.
Ví dụ: Trong môn Tự nhiên & xã hội bản thân cho học sinh thảo luận
nhóm, chơi trò chơi dưới sự trợ giúp của giáo viên. Sau khi học sinh nhận xét ,
học sinh sẽ khắc sâu kiến thức về môn học ...
Các em làm việc tích cực, vui vẻ, tự mỗi em nói được tiếng nói, suy nghĩ
của mình với bạn bè, với thầy cô một cách tự tin mạnh dạn. Việc rèn luyện các
kĩ năng này đã tạo ra được thói quen tốt cho bản thân mỗi em, các em tham gia
một cách chủ động tích cực vào quá trình học tập, tạo điều kiện cho các em chia
sẻ những kinh nghiệm, ý kiến hay để giải quyết một vấn đề nào đó.
Hiệu quả đào tạo kĩ năng sống không đo đếm được bằng những con số
chính xác nhưng được thể hiện bằng những biểu hiện cụ thể: các em có ý thức,
thái độ khác với mọi người trong gia đình; luôn hoà đồng với bạn bè; tự tin khi
17/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

nói năng... đó chính là hiệu quả từ đào tạo kĩ năng sống. Việc sinh hoạt theo
nhóm tạo môi trường làm việc thân thiện, giúp các em cải thiện hành vi giao tiếp
thông qua các hoạt động trao đổi diễn ra thường xuyên. Các em trở nên thân
thiện, từ đó giúp bầu không khí học tập, lao động trở nên sôi động hơn. Tham

gia sinh hoạt theo nhóm giúp các em học sinh hưng phấn hơn trong học tập và
tạo nên cách ứng xử hợp lý trong mọi tình huống. Khi sinh hoạt nhóm phải luôn
đưa ra nhiều tình huống tạo sự phát triển tư duy cho các em. Đó cũng là cách tạo
sự gần gũi giữa các em với nhau.
Ngoài ra, bản thân còn chú ý rèn luyện sức khoẻ và ý thức bảo vệ sức
khoẻ, kĩ năng phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích khác qua các
môn học: Ai cũng biết rằng sức khỏe là tài sản vô cùng quí báu của mỗi con
người. Học tập tốt, đạo đức tốt là những điều học sinh phải đạt được thì rèn
luyện sức khỏe tốt cho học sinh là điều phải được đặc biệt quan tâm. Tuy nhiên
có được một sức khỏe tốt và bảo vệ được nó thì thật không dễ. Dù vậy không có
nghĩa là không làm được, nhiều khi sức khỏe của các em phụ thuộc vào những
điều rất giản dị. Đó chính là giáo dục một lối sống khoa học. Bản thân rèn luyện
sức khoẻ cho các em qua các tiết sau:
Ở môn Tự nhiên & xã hội các bài thuộc chủ đề: “Con người và sức
khỏe” học sinh sẽ biết giữ vệ sinh thân thể, biết cách ăn uống, nghỉ ngơi hợp lí.
Không còn hiện tượng đến lớp không rửa mặt. Hiện tượng mặc bẩn, luộm thuộm
đã giảm đáng kể.
Ngoài ra để các em có kĩ năng phòng chống tai nạn giao thông và các
thương tích khác, bản thân đã giáo dục các em thông qua các tiết: An toàn giao
thông, hướng dẫn các em phòng chống tai nạn giao thông và các thương tích
khác bằng cách đưa ra những tình huống cho các em xử lí. Chẳng hạn: “Khi đi
bộ em đi ở phía tay nào? Nếu đường có vỉa hè thì thế nào?”; “Em có nên chơi
đùa trên đưòng không? Vì sao?”; “Khi ngồi trên xe máy em phải như thế nào?
Em hãy nêu cách đội mũ bảo hiểm? Nêu sự cần thiết phải đội mũ bảo hiểm?”;
“Các em đã nhìn thấy tai nạn trên đường chưa? Theo các em vì sao tai nạn xảy
ra?”;... Giáo dục cho các em tránh các tai nạn trên đường: không được chạy lao
ra đường, không được bám bên ngoài ô tô, không được thò tay, chân, đầu ra
ngoài khi đi trên tàu, xe, ghe, đò,...Như vậy, các em có thể tự lập, xử lí được
những vấn đề đơn giản khi gặp phải.
Môn Tự nhiên & xã hội các em được đóng vai xử lí tình huống khi có tai

nạn ở nhà như: bài “An toàn khi ở nhà” sử dụng các vật sắc, nhọn chẳng may
gây thương tích...Các nhóm sẽ thảo luận nhóm để đưa ra cách sử lí tình huống
trên. Các em còn lại quan sát và có nhận xét đối với những tình huống mà các
bạn mình vừa xử lí để rút ra kĩ năng cấp cứu khi có những trường hợp xấu xảy
ra.
Một điều nữa theo bản thân cũng khá quan trọng là kĩ năng ứng xử có văn
hoá cũng là lối sống lành mạnh mà các em cần phải được đào tạo, vì thế bản
thân tiếp tục áp dụng.
18/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

6. Phát huy vai trò và hiệu quả của hoạt động Giáo dục ngoài giờ chính
khóa để giáo dục kỹ năng sống cho học sinh:
Hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóalà hoạt động được tổ chức theo
mục tiêu, nội dung, chương trình dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Bản chất của
hoạt động này là thông qua các loại hình hoạt động, các mối quan hệ nhiều mặt,
nhằm giúp người học chuyển hoá một cách tự giác, tích cực tri thức thành niềm
tin, kiến thức thành hành động, biến yêu cầu của nhà trường thành chương trình
hành động của tập thể lớp học sinh và của cá nhân học sinh, tạo cơ hội cho học
sinh trải nghiệm tri thức, thái độ , quan điểm và hành vi ứng xử của mình trong
môi trường an toàn, thân thiện có định hướng giáo dục. Thông qua hoạt động
ngoài giờ chính khóacó thể giúp học sinh sống một cách an toàn , khoẻ mạnh có
khả năng thích ứng với biến đổi của cuộc sống hàng ngày.Rèn luyện cho học
sinh các kỹ năng cơ bản phù hợp với lứa tuổi như : kỹ năng giao tiếp ứng xử có
văn hoá; kỹ năng tổ chức quản lý và tham gia các hoạt động tập thể với tư cách
là chủ thể của hoạt động; kỹ năng tự kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn
luyện; củng cố, phát triển các hành vi, thói quen tốt trong học tập, lao động và
công tác xã hội.Bồi dưỡng thái độ tự giác tích cực tham gia các hoạt động tập

thể và hoạt động xã hội; hình thành tình cảm chân thành, niềm tin trong sáng với
cuộc sống, với quê hương đất nước; có thái độ đúng đắn đối với các hiện tượng
tự nhiên và xã hội. Như vậy, hoạt động giáo dục ngoài giờ chính khóathực sự
cần thiết và có nhiều khả năng giáo dục kỹ năng sống cho học sinh. Do đó cần
phát huy tối đa vai trò, tác dụng và hiệu quả của hoạt động giáo dục ngoài giờ
chính khóađể tăng cường giáo dục kỹ năng sống cho học sinh.
Ngay những ngày đầu tiên khi các em vào lớp học, bản thân đã phát động
các phong trào: “Nói lời hay làm việc tốt” qua cách ứng xử lễ phép như biết đi
thưa về trình, chào hỏi những người lớn tuổi, biết xin lỗi khi có khuyết điểm,
cảm ơn khi được tặng quà, vui vẻ hoà nhã với bạn bè, lễ phép với thầy cô và
những người lớn tuổi,... và tổng kết vào các tiết sinh hoạt lớp. Bản thân học cách
lắng nghe, tìm hiểu nguyên nhân, và dùng lời lẽ mềm mỏng bằng những tình
cảm, cử chỉ yêu thương của mình khi yêu cầu điều gì đó với học sinh. Tránh
hành hung, nói nặng lời để các em bớt đi tính hung hăng đối với những học sinh
nghịch ngợm, mắc lỗi.
Để rèn kĩ năng sống có hiệu quả bản thân còn vận dụng thông qua các hoạt
động ngoài giờ học. Đó là qua các buổi ngoại khóa của trường, lớp.
Ví dụ: Nhân kỷ niệm Ngày thành lập Quân đội nhân dân Việt Nam, Đội đã
phát động phong trào thi làm báo ảnh giữa các lớp trong toàn trường. Bản thân
tôi đã hướng dẫn các em cùng sưu tầm bài và viết bài, vẽ và trang trí báo. Qua
hoạt động này rèn cho các em nhiều kĩ năng như: trình bày, trang trí,…các em
rất nhiệt tình, đoàn kết và hợp tác nhau rất tốt. Kết quả là tờ báo “ Khát vọng
tuổi trẻ” của lớp đã đạt được giải Nhất.

19/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Bài báo đạt giải Nhất

Ngoài ra, những buổi chào cờ, bản thân luôn khuyến khích các em xung
phong trả lời những câu hỏi mà thầy(cô) hay hỏi. Luôn lắng nghe các nội dung,
hoạt động cần làm trong tuần. Nhờ vậy các em mạnh dạn dần và thực hiện tốt
các phong trào (xung phong trả lời câu hỏi của thầy ;“ Nêu ý nghĩa của chiếc
khăn quàng đỏ”; Các em thực hiện tốt phong trào “Nhặt được của rơi đem trả
người đánh mất” và được tuyên dương trước cờ ...)

Chào cờ đầu tuần
20/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Giáo viên cần tạo các tình huống chơi trong chế độ sinh hoạt hàng ngày
của các em. Vì đối với học sinh bậc học tiểu học trò chơi có một vai trò rất quan
trọng trong việc rèn kĩ năng sống cho các em. Các em lớn lên, học hành và
khám phá thông qua trò chơi. Các hành động chơi đòi hỏi các em phải suy nghĩ,
giải quyết các vấn đề, thực hành các ý tưởng.
Không những thế, bản thân còn khuyến khích các em cùng chia sẻ những
cảm nhận, những suy nghĩ, những quan sát của mình với cô với bạn một cách
thoải mái, tự nhiên không gò bó, áp đặt. Hoặc ở những giờ sinh hoạt lớp, giờ ra
chơi bản thân cùng các em tham gia những trò chơi dân gian, trò chơi giúp các
em phát triển trí tuệ (Cờ vua, Ô ăn quan),…

Học sinh với các trò chơi dân gian

Ngoài ra, Giáo viên cần tranh thủ đọc sách cho các em nghe trong mọi
tình huống như những lúc sinh hoạt đầu giờ, hoặc đọc sách các em nghe trong
giờ sinh hoạt lớp.Tăng cường kể cho các em nghe các câu chuyện cổ tích, câu
chuyện trong bài tập đọc, bài thơ,…để qua đó rèn luyện đạo đức cho các em,

giúp các em hoàn thiện mình, dạy các em yêu thương bạn bè, yêu thương con
người.Tạo hứng thú cho các em qua các truyện bằng tranh tùy theo lứa tuổi, gợi
mở tính tò mò, ham học hỏi, phát triển khả năng thấu hiểu ở trẻ.
Bên cạnh đó, để rèn kĩ năng tự phục vụ, biết lao động vừa sức, biết trang
trí lớp học xanh - sạch - đẹp, giúp các em yêu trường, yêu lớp hơn, bản thân đã
hướng dẫn các em trồng cây xanh và chăm sóc cây xanh trong lớp hàng ngày.

21/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

Học sinh chăm sóc công trình măng non

Học sinh đọc sách trong giờ ra chơi

Một điều không thể thiếu để tạo sự hưng phấn, vui vẻ, phấn khởi, giúp các
em có ý thức cao trong việc rèn luyện các kĩ năng bản thân luôn chú ý đến công
tác động viên, khen thưởng học sinh qua biện pháp sau.
Phối hợp với chính quyền nhà trường tổ chức các hoạt động văn nghệ, thể
thao một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác của học
sinh. Tổ chức các trò chơi dân gian trong dịp đầu xuân như: Ô ăn quan ,Đập heo,
Lò cò, Cướp cờ, hội thi Giai điệu tuổi hồng, hội thi Vẽ những điều em mơ ước.
Đồng thời hàng tuần vào tiết chào cờ sáng thứ hai cho các em “Kể chuyện Bác
Hồ”; Trò chơi Ai nhanh? Ai đúng? …
Căn cứ vào nội dung trên, tôi đã xây dựng kế hoạch và thực hiện
nhiều hoạt động một cách thiết thực, khuyến khích sự tham gia chủ động, tự giác
của trẻ. Cụ thể như sau:
Phát động học sinh làm đồ chơi dân gian; sưu tầm các bài hát, điệu múa
thể loại dân ca cho học sinh theo phù hợp theo từng lứa tuổi .

Thực hiện nội dung tăng cường tổ chức các trò chơi dân gian và các hoạt
động văn nghệ, vui chơi giải trí tích cực khác phù hợp với lứa tuổi của học sinh
tiểu học .
Duy trì việc sinh hoạt ngoài giờ chính khóa theo chủ điểm để học sinh
được học được chơi.

Học sinh tham gia thi văn nghệ

Sinh hoạt lớp theo chủ đề
22/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

7. Giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học thông qua công tác chủ
nhiệm lớp:
Mỗi thầy giáo, cô giáo muốn hoàn thành nhiệm vụ của người giáo viên chủ
nhiệm trước hết phải có tình yêu thương con người, có sự độ lượng, bao dung,
đồng thời phải hiểu về tâm lý lứa tuổi, phải có cái nhìn tinh tế. Cùng đó, giáo
viên chủ nhiệm cần am hiểu và biết cách tổ chức giáo dục kĩ năng sống cho học
sinh. Đối với học sinh có những biểu hiện lệch lạc về nhân cách giáo viên chủ
nhiệm chính là người cùng với gia đình có những biện pháp “kéo” em về với
“cái thiện”. Thầy, cô giáo chủ nhiệm là cầu nối quan trọng để kết nối giữa nhà
trường, gia đình và xã hội.
Làm chủ nhiệm là một nghệ thuật, đòi hỏi người giáo viên phải là tấm
gương sáng cho học sinh noi theo về lời ăn, tiếng nói, tác phong làm việc cho
đến trình độ chuyên môn; quan hệ với trò như người thân để trò cảm thấy vừa
gần gũi, vừa đáng tin cậy; kiên trì giáo dục học sinh theo kiểu mưa dầm lâu
thấm đất.
Trước đây, giáo viên chủ nhiệm chủ yếu là định hướng, hướng dẫn hành vi

đạo đức cho HS. Hiện nay giáo viên chủ nhiệm không chỉ làm công tác chuyên
môn mà còn phải có tình cảm để giải quyết những tình huống phát sinh của học
sinh trong lớp. Vì thế ngoài việc phải đảm bảo nội dung lên lớp vừa tạo sự hấp
dẫn, sáng tạo, mới mẻ, gây hứng thú học tập cho HS. Và điều không thể thiếu là
người giáo viên chủ nhiệm phải có tâm huyết với nghề và tình yêu thương đối
với HS.
Vậy để giáo dục kĩ năng sống cho học sinh Tiểu học thông qua công tác
chủ nhiệm lớp thì mỗi người giáo viên chủ nhiệm cần:
- Tăng cường giáo dục kĩ năng sống cho học sinh thông qua các hình thức
dạy học của mình, qua các giờ sinh hoạt để giáo dục đạo đức và nhân cách cho
HS.
- Xây dựng hành vi giao tiếp giữa “Thầy với thầy, trò với trò, thầy với trò”
rèn luyện kĩ năng ứng xử văn hoá, lên án mọi hành vi bạo lực học đường và xã
hội.
- Thường xuyên liên hệ với cha mẹ HS, kịp thời nắm bắt thông tin, cùng
kết hợp với cha mẹ HS rèn cho HS kĩ năng ứng xử văn hoá, rèn luyện sức khoẻ
phòng chống bạo lực.
- Nâng cao ý thức tự nguyện, tự giác, tự chủ phát huy được tính tích cực
trong việc rèn luyện kĩ năng sống của thầy cô giáo và học sinh. Giáo dục cho HS
nhận biết được lợi ích của việc rèn luyện kĩ năng về mọi mặt: cho bản thân, gia
đình, xã hội và đất nước. Đồng thời biết quan tâm chia sẻ đến mọi người.
- Tổ chức lớp cũng nên đổi mới: lớp trưởng, lớp phó, tổ trưởng, tổ phó cần
thay đổi theo từng tháng để từng học sinh biết được các công việc của người
lãnh đạo, các khó khăn gặp phải và xử lí ra sao. Đồng thời biết cảm thông với
công việc của người chỉ huy. Qua đó, rèn cho các em những kĩ năng chỉ huylãnh đạo cần thiết.
23/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

- Giáo viên chủ nhiệm phải thực sự đổi mới phương pháp trong việc thực
hiện công tác chủ nhiệm lớp, tạo điều kiện để HS rèn luyện và tự rèn luyện.
8. Giáo dục kĩ năng sống thông qua công tác động viên, khen thưởng
Để động viên, khuyến khích học sinh thực hiện tốt việc rèn luyện các kĩ
năng, ngay từ buổi họp phụ huynh đầu năm học bản thân đưa ra kế hoạch rèn
luyện cho các em lớp mình phụ trách. Trao đổi với Ban chấp hành hội phụ
huynh cùng phối hợp và dành một khoản riêng để khen thưởng kịp thời động
viên các em để tạo cho các em có một động cơ tốt trong việc duy trì thực hiện.
Bản thân theo dõi hằng ngày, các em có biểu hiện tốt thì ghi vào sổ tay, trong tiết
sinh hoạt cuối tuần cho các em bình chọn những bạn thực hiện tốt sẽ được một
bông hoa điểm mười. Vì vậy, các em thi đua nhau “ nói lời hay, làm việc tốt” và
cuối tuần nào cũng có rất nhiều em được bông hoa điểm mười.
Mỗi học kì, bản thân tổng kết một lần để khen thưởng những em đã đạt
nhiều hoa điểm mười bằng những phần quà nhỏ. Các em rất vui và hãnh diện
khi được tặng những bông hoa điểm tốt và những món quà của cô giáo tặng. Vì
thế các em không ngừng thi đua cố gắng thực hiện tốt để được nhận những bông
hoa mà cô giáo thưởng. Đây là một hình thức động viên về tinh thần rất giá trị
và hiệu quả. Các em sẽ nhanh nhẹn hơn, có đạo đức tốt hơn, mạnh dạn hơn trong
giao tiếp, tự tin hơn trong cuộc sống.

Bảng theo dõi thi đua của lớp

24/32


Một số biện pháp rèn kỹ năng sống cho học sinh lớp 1

9. Giáo viên tuyên truyền các bậc cha mẹ thực hiện dạy các em các kĩ năng
sống cơ bản
Trước hết, người lớn phải gương mẫu, yêu thương, tôn trọng, đối xử công

bằng với các em và đảm bảo an toàn cho các em.
Tạo điều kiện tốt nhất cho các em vui chơi.
Cô giáo, cha mẹ luôn khuyến khích các em nói lên quan điểm của mình,
nói chuyện với các thành viên trong lớp, trong gia đình về cảm giác và về những
lựa chọn của mình, cần giúp các em hiểu rằng nên có thông số để theo đó mà lựa
chọn, cố gắng không chỉ trích các quyết định của các em. Việc này sẽ hình thành
kĩ năng tự kiểm soát bản thân, rèn luyện tính tự tin cho các em khi tham gia các
hoạt động và các buổi thảo luận tại trường sau này.
Cô giáo, cha mẹ giúp các em phát triển sở thích, ý thích của mình và đảm
bảo rằng người lớn có thể cung cấp thêm phương tiện để các em thực hiện ý
thích đó.
Ví dụ: Một số học sinh thích vẽ, ngoài việc cho các em học năng khiếu vẽ
thì cô giáo, cha mẹ có thể cho các em thêm bút màu, giấy vẽ và hãy chỉ cho các
em cách lưu giữ các bức tranh để tạo thành một bộ sưu tập tranh vẽ của chính
các em hoặc triển lãm tranh của các em ở góc nhỏ trong nhà, trong lớp. Hay học
sinh thích học đàn thì tạo điều kiện để các em được tham gia các lớp bồi dưỡng
thêm để các em có đủ tự tin biểu diễn trên sân khấu trong những ngày lễ lớn của
trường tổ chức: 20/11; Văn nghệ “ Mừng đảng – Mừng xuân”;...
Cô giáo, cha mẹ cần dạy các em những nghi thức văn hóa trong ăn uống,
biết cách sử dụng các đồ dùng ăn uống; Cụ thể: Các em được làm quen với
những đồ dùng, vật dụng khác nhau, (bộ đồ bếp, bộ đồ ăn, bộ đồ uống). Sự sạch
sẽ, gọn gàng, một thói quen nề nếp, sự sắp đặt ngăn nắp, ngay ngắn những bộ đồ
dùng, vật dụng, thái độ ăn uống từ tốn, không vội vã, không khí cởi mở, thoải
mái và đầm ấm, những cuộc trao đổi nhẹ nhàng, dễ chịu… tất cả những yếu tố
trên sẽ giúp các em có thói quen tốt để hình thành kĩ năng tự phục vụ và ý nghĩa
hơn là kỹ năng sống tự lập sau này.
10. Cần nắm được những việc không nên làm khi giáo dục trẻ:
Trong suốt quá trình thời gian giảng dạy, và quản lý với mong muốn gửi
các đồng nghiệp, cha mẹ HS những thông điệp mang tính thuyết phục với một
số điều cần làm và cần tránh nhằm giúp các bạn đồng nghiệp, cha mẹ các em

những điều cơ bản để rèn kĩ năng sống cho HS như sau:
* Một số điều người lớn cần làm giúp các em rèn luyện kĩ năng sống:
Điều cần làm trước hết là người lớn phải là tấm gương sáng, yêu thương,
tôn trọng, đối xử công bằng với trẻ và đảm bảo an toàn cho trẻ.

25/32