Hoàn thiện chính sách tài chính với mục tiêu phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ việt nam

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

NGUYỄN ÁNH NGUYỆT

HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH
VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG

BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

HÀ NỘI - 2020


BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

BỘ TÀI CHÍNH

HỌC VIỆN TÀI CHÍNH

NGUYỄN ÁNH NGUYỆT

HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH
VỚI MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG

BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM

Chuyên ngành : Tài chính - Ngân hàng
Mã số

: 9.34.02.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ KINH TẾ

Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS.TS. ĐOÀN MINH PHỤNG
2. TS. TRỊNH HỮU HẠNH

HÀ NỘI - 2020


i
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan luận án là công trình nghiên cứu khoa học độc lập
của tôi. Các số liệu sử dụng phân tích trong luận án có nguồn gốc rõ ràng, các
kết quả nghiên cứu trong luận án do tôi tự tìm hiểu, phân tích một cách trung
thực, khách quan.
Tác giả luận án

Nguyễn Ánh Nguyệt


ii
MỤC LỤC
Trang
Lời cam đoan............................................................................................................................................ i
Mục lục...................................................................................................................................................... ii
Danh mục các chữ viết tắt................................................................................................................. vi

Danh mục các bảng............................................................................................................................ vii
Danh mục các biểu đồ...................................................................................................................... viii
Danh mục các hình........................................................................................................................... viii
MỞ ĐẦU.................................................................................................................................................. 1
Chương 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU......................................... 8
1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
ĐẾN LUẬN ÁN.......................................................................................................................... 8
1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài................................................................... 8
1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước................................................................... 9
1.2. NHỮNG VẤN ĐỀ CHƯA ĐƯỢC NGHIÊN CỨU VỀ CHÍNH SÁCH
TÀI CHÍNH THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG
BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ............................................................................................. 16
1.3. NHỮNGVẤNĐỀLUẬNÁNSẼTẬPTRUNGNGHIÊNCỨUGIẢIQUYẾT ........18
1.3.1. Về lý luận......................................................................................................................... 19
1.3.2. Về thực tiễn..................................................................................................................... 20
1.3.3. Đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách tài chính nhằm
thúc đẩy sự phát triển bền vững của thị trường bảo hiểm phi nhân
thọ Việt Nam 20
Kết luận chương 1..................................................................................................................... 21
Chương 2: LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI
VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM
PHI NHÂN THỌ............................................................................................................................... 22
2.1. MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ
TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ...................................................................... 22
2.1.1. Tổng quan về thị trường bảo hiểm phi nhân thọ............................................... 22
2.1.2. Những vấn đề cơ bản về phát triển bền vững thị trường bảo hiểm
phi nhân thọ 31


iii

2.2. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ............................................................. 54
2.2.1. Khái niệm và phân loại chính sách tài chính..................................................... 54
2.2.2. Nhân tố ảnh hưởng đến chính sách tài chính Nhà nước thúc đẩy
phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ 58
2.2.3. Tiêu chí đánh giá tác động của chính sách tài chính Nhà nước đến
phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ 61
2.2.4. Các chính sách tài chính đối với phát triển bền vững thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ

63

2.2.5. Vai trò của các chính sách tài chính đối với sự phát triển bền
vững của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ

71

2.3. KINH NGHIỆM MỘT SỐ NƯỚC TRÊN THẾ GIỚI VỀ VIỆC SỬ
DỤNG CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH TÁC ĐỘNG ĐẾN SỰ PHÁT
TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN
THỌ VÀ BÀI HỌC (THAM KHẢO) ĐỐI VỚI VIỆT NAM................................. 79
2.3.1. Kinh nghiệm một số nước trên thế giới về việc sử dụng chính
sách tài chính tác động đến sự phát triển bền vững của thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ

79

2.3.2. Bài học kinh nghiệm (tham khảo) cho Việt Nam............................................. 88
Kết luận chương 2..................................................................................................................... 91
Chương 3: THỰC TRẠNG CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI SỰ

PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI
NHÂN THỌ VIỆT NAM............................................................................................................... 92
3.1. QUÁ TRÌNH PHÁT TRIỂN CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI
NHÂN THỌ VIỆT NAM...................................................................................................... 92
3.1.1. Giai đoạn trước năm 2001......................................................................................... 92
3.1.2. Từ năm 2001 đến năm 2018..................................................................................... 95
3.2. CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐỐI VỚI SỰ PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG
CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM........................99
3.2.1. Chính sách về vốn đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ............100
3.2.2. Chính sách trích lập dự phòng nghiệp vụ đối với doanh nghiệp
bảo hiểm phi nhân thọ............................................................................................. 102


iv
3.2.3. Chính sách về đầu tư vốn đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi
nhân thọ

104

3.2.4. Chính sách về khả năng thanh toán của doanh nghiệp bảo hiểm
phi nhân thọ 107
3.2.5. Chính sách thuế đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ.................108
3.2.6. Chính sách Ngân sách nhà nước hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp...............111
3.3. ĐÁNH GIÁ TÁC ĐỘNG CỦA CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH ĐẾN SỰ
PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG CỦA THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI
NHÂN THỌ VIỆT NAM.................................................................................................... 113
3.3.1. Đánh giá những kết quả đạt được........................................................................ 113
3.3.2. Đánh giá những tồn tại, hạn chế........................................................................... 129
3.3.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế.......................................................... 157
Kết luận chương 3.................................................................................................................. 162

Chương 4: HOÀN THIỆN CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH NHẰM THÚC
ĐẨY PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI
NHÂN THỌ VIỆT NAM............................................................................................................ 163
4.1. QUAN ĐIỂM, ĐỊNH HƯỚNG SỬ DỤNG CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH
TRONG PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN THỌ
VIỆT NAM............................................................................................................................... 163
4.1.1. Dự báo xu thế phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
Việt Nam

163

4.1.2. Quan điểm, định hướng sử dụng chính sách tài chính trong phát
triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam 166
4.2. MỤC TIÊU PHÁT TRIỂN THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM PHI NHÂN
THỌ VIỆT NAM................................................................................................................... 169
4.2.1. Cơ hội và thách thức đối với sự phát triển của thị trường bảo hiểm
phi nhân thọ Việt Nam

169

4.2.2. Mục tiêu phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.............175
4.3. GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÁC CHÍNH SÁCH TÀI CHÍNH NHẰM
THÚC ĐẨY PHÁT TRIỂN BỀN VỮNG THỊ TRƯỜNG BẢO HIỂM
PHI NHÂN THỌ VIỆT NAM.......................................................................................... 178
4.3.1. Hoàn thiện chính sách về vốn............................................................................... 178
4.3.2. Hoàn thiện chính sách về trích lập dự phòng nghiệp vụ.............................181


v
4.3.3. Hoàn thiện chính sách về đầu tư vốn................................................................. 183

4.3.4. Hoàn thiện chính sách về khả năng thanh toán.............................................. 186
4.3.5. Hoàn thiện chính sách thuế đối với doanh nghiệp bảo hiểm phi
nhân thọ

187

4.3.6. Hoàn hiện chính sách Ngân sách nhà nước hỗ trợ bảo hiểm
nông nghiệp 191
4.4. LỘ TRÌNH THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP................................................................ 192
4.4.1. Giai đoạn từ năm 2021-2025................................................................................. 192
4.4.2. Giai đoạn từ năm 2026-2030................................................................................. 195
4.5. ĐIỀU KIỆN THỰC HIỆN CÁC GIẢI PHÁP.............................................................. 195
4.5.1. Quy định việc xây dựng mô hình quản trị rủi ro hiệu quả trong
Doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ

195

4.5.2. Đẩy mạnh việc ứng dụng công nghệ thông tin trong kinh doanh
bảo hiểm

198

4.5.3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cho thị trưởng bảo hiểm phi
nhân thọ

199

4.5.4. Nâng cao hiệu quả giám sát của Cơ quan quản lý Nhà nước về
bảo hiểm

202

4.6. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ........................................................................................................... 203
4.6.1. Kiến nghị với Chính phủ......................................................................................... 203
4.6.2. Kiến nghị với các Bộ, ngành liên quan............................................................. 204
Kết luận chương 4.................................................................................................................. 206
KẾT LUẬN........................................................................................................................................ 207
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ
LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN............................................................................... 209
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................. 210
PHỤ LỤC........................................................................................................................................... 216


vi

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
BH
BHNN

:
:

Bảo hiểm
Bảo hiểm nông nghiệp

CSTC

:

Chính sách tài chính

DN

:

DNBH

:

Doanh nghiệp bảo hiểm

DPNV

:

Dự phòng nghiệp vụ

GTGT

:

Giá trị gia tăng

KDBH

:

Kinh doanh bảo hiểm

KT-XH

:

Kinh tế - xã hội

NSNN

:

Ngân sách nhà nước

PNT

:

PTBV

:

Phát triển bền vững

SXNN

:

Sản xuất nông nghiệp

TTBH

: Thị trường Bảo hiểm

XNK

:

Doanh nghiệp

Phi nhân thọ

Xuất nhập khẩu


vii
DANH MỤC CÁC BẢNG
Trang
Bảng 3.1: Một số chỉ tiêu chủ yếu của TTBH PNT Việt Nam trước
năm 2001........................................................................................

93

Bảng 3.2: Một số chỉ tiêu chủ yếu của TTBH PNT Việt Nam từ năm
2001 đến 2018 ................................................................................

97

Bảng 3.3: Vốn chủ sở hữu của các DNBH trên TTBH PNT Việt Nam ........

114

Bảng 3.4: Quy mô và tốc độ tăng trưởng dự phòng nghiệp vụ của

TTBHPNT Việt Nam từ 2014-2018 ............................................

122

Bảng 3.5: Hệ số biên khả năng thanh toán của các DNBH PNT Việt
Nam từ 2014-2018 .......................................................................

125

Bảng 3.6: Tình hình tái bảo hiểm TTBH PNT Việt Nam từ năm
2014-2018 ....................................................................................

131

Bảng 3.7: Tỷ lệ tái bảo hiểm một số nghiệp vụ chủ chốt TTBH PNT
Việt Nam từ năm 2014 - 2018 .....................................................

132

Bảng 3.8: Cơ cấu nguồn vốn của DNBH PNT Việt Nam từ 2014-2018.......

135

Bảng 3.9: Tình hình trích lập mới DPNV của các DNBH trên TTBH
PNT Việt Nam năm 2018.............................................................

140

Bảng 3.10: Top 10 cổ phiếu giảm giá mạnh nhất năm 2018 .........................

150


viii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Trang
Biểu đồ 3.1: Vốn chủ sở hữu của các DNBH trên TTBH PNT Việt
Nam từ năm 2014 - 2018 115
Biểu đồ 3.2: Doanh thu phí bảo hiểm gốc của TTBH PNT Việt Nam
từ năm 2014-2018 118
Biểu đồ 3.3: Tổng hợp khảo sát về chính sách dự phòng phí................................ 120
Biểu đồ 3.4: Tổng hợp kết quả khảo sát về chính sách dự phòng dao
động lớn

120

Biểu đồ 3.5: Tổng hợp khảo sát về chính sách dự phòng bồi thường................121
Biểu đồ 3.6: Số vốn đầu tư trở lại nền kinh tế của TTBH PNT Việt
Nam từ 2014-2018 123
Biểu đồ 3.7: Tổng hợp khảo sát về chính sách thuế GTGT.................................... 126
Biểu đồ 3.8: Tổng hợp khảo sát về chính sách thuế thu nhập cá nhân..............127
Biểu đồ 3.9: Tỷ lệ phí bảo hiểm giữ lại và nhượng tái TTBH PNT Việt
Nam từ năm 2014-2018 133

DANH MỤC CÁC HÌNH
Trang
Hình 2.1: Mô hình quản lý vốn trên cơ sở rủi ro............................................................. 80
Hình 4.1: Nguyên tắc "3 vòng bảo vệ" trong quản trị rủi ro.................................. 196

1
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu
Thị trường bảo hiểm ngày càng trở thành nhân tố quan trọng đóng góp
vào sự phát triển kinh tế - xã hội, thể hiện vai trò trong ổn định kinh tế vĩ mô;
thực hiện chính sách an sinh xã hội; đẩy mạnh an ninh kinh tế, an ninh chính
trị; bảo vệ tài chính, đảm bảo môi trường đầu tư lành mạnh, ổn định; thúc đẩy
hợp tác kinh tế quốc tế.
Ngày 15/01/1965 công ty Bảo hiểm Việt Nam (gọi tắt là Bảo Việt) chính
thức đi vào hoạt động, đánh dấu sự hình thành của thị trường bảo hiểm Việt
Nam. Tuy nhiên sau khi Luật Kinh doanh bảo hiểm có hiệu lực (01/4/2001), thị
trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam mới thực sự khởi sắc và đạt được những
thành tựu đáng ghi nhận, phát huy vai trò "lá chắn kinh tế" trong việc góp phần
giảm thiểu rủi ro trong sản xuất kinh doanh và đời sống xã hội, cải thiện môi
trường đầu tư, giảm bớt gánh nặng cho Ngân sách nhà nước, từng bước đáp ứng
được yêu cầu phát triển và ổn định nền kinh tế, thúc đẩy hội nhập kinh tế quốc
tế. Để có được những thành quả đó, bên cạnh sự nỗ lực của các doanh nghiệp
bảo hiểm phi nhân thọ, sự thuận lợi về bối cảnh kinh tế xã hội trong và ngoài
nước, một yếu tố quan trọng phải kể đến là việc Nhà nước xây dựng và ban hành
kịp thời các chính sách trong lĩnh vực kinh doanh bảo hiểm, đặc biệt là chính
sách tài chính. Các chính sách tài chính được ban hành và liên tục có sự thay đổi
chính là nhân tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của thị trường bảo hiểm phi
nhân thọ Việt Nam. Nhờ đó, trong những năm gần đây, thị trường bảo hiểm phi
nhân thọ liên tục đạt mức tăng trưởng cao, quy mô thị trường ngày càng mở
rộng. Các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ đã triển khai rất nhiều sản phẩm
đáp ứng các nhu cầu đa dạng của cộng đồng; rất nhiều công trình xây dựng cơ sở
hạ tầng, công trình lớn của Nhà nước đã được các doanh nghiệp bảo hiểm bảo vệ
về mặt tài chính, mà không cần phải sử dụng đến nguồn kinh phí hỗ trợ thiệt hại
từ ngân sách, góp phần thực hiện chính sách tài khóa. Việc bồi thường và trả tiền
bảo hiểm của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ được tiến hành nhanh

chóng, kịp thời giúp doanh nghiệp và người


2
dân khắc phục khó khăn tài chính, yên tâm sản xuất kinh doanh. Hoạt động
đầu tư của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ ngày càng được mở rộng
về quy mô vốn đầu tư, cơ cấu danh mục đầu tư, góp phần không nhỏ vào việc
hỗ trợ phát triển thị trường tài chính. Các doanh nghiệp bảo hiểm ngày càng
nâng cao tiềm lực tài chính và năng lực cạnh tranh, vươn tầm phạm vi hoạt
động qua biên giới...
Tuy nhiên, chính sách tài chính ở Việt Nam vẫn đang trong quá trình
hoàn thiện nên còn nhiều bất cập, điều đó khiến hoạt động của thị trường bảo
hiểm phi nhân thọ trong thời gian qua vẫn còn tồn tại những hạn chế nhất định
như quy mô thị trường đã được mở rộng nhưng chưa tương xứng với tiềm
năng; cấu trúc nguồn vốn của các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ còn
chưa cân đối, dễ bị tác động bởi các yếu tố bất lợi bên ngoài; mức giữ lại thấp,
tỷ lệ nhượng tái cao; việc trích lập dự phòng nghiệp vụ chưa có sự thống nhất
giữa các doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ... Hạn chế của chính sách tài
chính có thể đe dọa đến sự phát triển lành mạnh, bền vững của thị trường.
Phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ mang lại nhiều lợi ích
cho một quốc gia. Phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ sẽ
làm gia tăng giá trị tài sản trong tương lai cho các doanh nghiệp bảo hiểm;
đảm bảo và coi trọng quyền lợi của các đối tượng khách hàng; tạo thuận lợi
cho sự phát triển môi trường và hỗ trợ sự phát triển toàn bộ nền kinh tế. Trong
xu thế toàn cầu hóa, thị trường bảo hiểm phi nhân thọ phải hội nhập sâu và
rộng, vì vậy phát triển bền vững nhằm nâng cao khả năng cạnh tranh, tạo uy
tín và vị thế của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ là một xu hướng tất yếu phù
hợp với xu thế hội nhập quốc tế. Để thực hiện các mục tiêu, chiến lược phát
triển bền vững của ngành bảo hiểm được Chính phủ đặt ra tại Đề án “Cơ cấu
lại thị trường chứng khoán và thị trường bảo hiểm đến năm 2020 và định

hướng đến năm 2025”, đòi hỏi phải kết hợp nhiều giải pháp, trong đó giải
pháp hoàn thiện chính sách tài chính được coi là nhân tố trọng yếu.
Đã có nhiều công trình nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam về sự phát
triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, chính sách tài chính đối với thị


3
trường bảo hiểm phi nhân thọ, nhưng chưa có nghiên cứu nào đề cập đầy đủ
về tác động của các chính sách tài chính đến sự phát triển bền vững của thị
trường Bảo hiểm phi nhân thọ (TTBH PNT).
Xuất phát từ thực tế đó nghiên cứu sinh đã lựa chọn nghiên cứu đề tài
"Hoàn thiện chính sách tài chính với mục tiêu phát triển bền vững thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam" làm đề tài nghiên cứu của Luận án.

2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích nghiên cứu
Trên cơ sở khái quát những vấn đề lý luận về thị trường bảo hiểm phi
nhân thọ, phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, chính sách tài
chính tác động đến sự phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ; luận án
phân tích thực trạng chính sách tài chính đối với sự phát triển bền vững của
thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam, từ đó luận án đề xuất một số giải
pháp và kiến nghị hoàn thiện chính sách tài chính nhằm thúc đẩy sự phát triển
bền vững của TTBH PNT Việt Nam.
2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu
Để đạt được mục tiêu trên, luận án phải thực hiện các nhiệm vụ chủ yếu
sau:
- Về lý luận
Luận án sẽ tập trung làm rõ một số điểm cốt lõi đó là: quan điểm về
phát triển bền vững, nội dung, chỉ tiêu đánh giá phát triển bền vững TTBH
PNT và chính sách tài chính có liên quan, tác động như thế nào đến sự phát

triển bền vững của TTBH PNT.
- Về thực tiễn
Luận án sẽ tổng hợp, khái quát các chính sách tài chính đối với DNBH
PNT ở Việt Nam hiện nay; phân tích thực trạng chính sách tài chính đối với thị
trường bảo hiểm phi nhân thọ, xem xét các mặt tích cực, cũng như những hạn
chế tồn tại của các chính sách và nguyên nhân hạn chế; trong đó nhấn mạnh các
hạn chế của các chính sách tác động như thế nào đến sự phát triển bền vững


4
của TTBH PNT theo một số tiêu chí đã nghiên cứu trong phần lý luận, đó là
tiêu chí về hoạt động, về năng lực tài chính, về việc thỏa mãn nhu cầu xã hội,
về sự tác động tới thị trường vốn.
- Nghiên cứu, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị hoàn thiện chính
sách tài chính nhằm phát triển bền vững thị trưởng Bảo hiểm (TTBH) phi
nhân thọ Việt Nam.
Trên cơ sở nội dung lý luận, thực tiễn, cùng với điểu kiện, lộ trình để
đạt được mục tiêu nghiên cứu, luận án xây dựng hệ thống giải pháp và đề
xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện chính sách tài chính thúc đẩy phát triển bền
vững TTBH PNT Việt Nam trong thời gian tới
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Luận án tập trung nghiên cứu về chính sách tài chính gắn với việc phát
triển bền vững TTBH PNT Việt Nam.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Phạm vi về nội dung nghiên cứu:
Chính sách tài chính của Nhà nước rất đa dạng tuy nhiên có thể chia
thành 2 nhóm chính, đó là:
+ Nhóm chính sách liên quan đến vốn và khả năng thanh toán. Nhóm
chính sách này bao gồm: chính sách về vốn, dự phòng nghiệp vụ, đầu tư vốn,

khả năng thanh toán… Các doanh nghiệp trong một số lĩnh vực đặc thù như
ngân hàng, bảo hiểm khi bắt đầu hoạt động kinh doanh phải tuân thủ qui định
về vốn, dự phòng nghiệp vụ, đầu tư vốn và khả năng thanh toán của nhà nước
nhằm đảm bảo sự an toàn của các trung gian tài chính, bảo vệ quyền lợi của
khách hàng.
+ Chính sách tài chính khác. Chính sách tài chính khác gồm có chính
sách thuế; chính sách ngân sách Nhà nước; chính sách liên quan tài chính
ngân hàng; chính sách tài chính trung gian, gián tiếp; chính sách đầu tư…
Có rất nhiều chính sách tài chính của Nhà nước tác động đến sự phát
triển bền vững của TTBH PNT, mỗi chính sách tác động trên những phương


5
diện khác nhau. Tuy nhiên, trong nghiên cứu của mình, tác giả luận án xin
giới hạn phạm vi nghiên cứu ở 6 chính sách tài chính của Nhà nước, bao gồm
chính sách về vốn, chính sách về trích lập dự phòng nghiệp vụ, chính sách đầu
tư vốn, chính sách về khả năng thanh toán, chính sách thuế, chính sách NSNN
hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp (đây là những chính sách trụ cột, có tác động lớn
đến sự phát triển bền vững của TTBH PNT, những chính sách này được quy
định bằng những văn bản pháp luật cụ thể, riêng biệt cho lĩnh vực kinh doanh
bảo hiểm); tác giả cũng giới hạn nghiên cứu các chính sách này tác động đến
một chủ thể của TTBH PNT là các Doanh nghiệp bảo hiểm phi nhân thọ
(DNBH PNT).
- Phạm vi về không gian nghiên cứu: Luận án nghiên cứu các chính
sách tài chính thúc đẩy sự phát triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam. Bên
cạnh đó, luận án cũng nghiên cứu kinh nghiệm sử dụng chính sách tài chính
nhằm thúc đẩy phát triển bền vững TTBH PNT một số nước trên thế giới và
rút ra bài học cho Việt Nam.
- Phạm vi về thời gian nghiên cứu:
+ Luận án nghiên cứu thực trạng chính sách tài chính thúc đẩy sự phát

triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam từ năm 2014 - 2018, lấy mốc từ thời
điểm TTBH PNT chịu sự điều chỉnh của Nghị định số 46/2007/NĐ-CP ngày
27/3/2007 của Chính phủ quy định chế độ tài chính với DNBH và doanh
nghiệp môi giới bảo hiểm, sau đó là Nghị định số 73/2016/NĐ-CP ngày
1/7/2016 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành Luật Kinh doanh bảo hiểm
(KDBH) và luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật KDBH. Đồng thời,
đây cũng là giai đoạn TTBH PNT Việt Nam có những bước phát triển mạnh
mẽ nhưng cũng tiềm ẩn rất nhiều nguy cơ, dễ bị tổn thương trước tác động
xấu. Vì vậy, tác giả cho rằng nghiên cứu chính sách tài chính thúc đẩy sự phát
triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam trong bối cảnh như vậy sẽ có những
đánh giá toàn diện hơn.
+ Đề xuất định hướng và giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách tài chính
thúc đẩy sự phát triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam đến năm 2025.


6
4. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu
Luận án góp phần đưa ra các lý luận về phát triển bền vững TTBH
PNT, bao gồm khái niệm, nội dung, các chỉ tiêu đánh giá sự phát triển bền
vững cuả TTBH PNT. Bên cạnh đó, luận án cũng đề cập đến tác động của các
chính sách tài chính đối với sự phát triển bền vững của TTBH PNT. Đây sẽ là
một tài liệu phục vụ cho việc nghiên cứu về TTBH PNT; chính sách tài chính
và tác động của các chính sách đến sự phát triển của TTBH PNT.
Hơn nữa, kết quả nghiên cứu của luận án về sự tác động tích cực của
các chính sách tài chính đối với sự phát triển bền vững của TTBH PNT Việt
Nam; về hạn chế của các chính sách tài chính và ảnh hưởng của nó đến sự
phát triển bền vững của TTBH PNT Việt Nam là nguồn thông tin tin cậy để
các nhà khoa học, những đối tượng quan tâm có thể đánh giá khách quan, toàn
diện về hoạt động của TTBH PNT Việt Nam và thực trạng CSTC đối với
TTBH PNT Việt Nam hiện nay.

Những đánh giá, phân tích và những giải pháp mà luận án đề xuất sẽ
góp phần thúc đẩy TTBH PNT Việt Nam phát triển an toàn, lành mạnh, bền
vững; từng bước khẳng định vị trí trong khu vực và trên thế giới.
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận án sử dụng phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch
sử.
- Phương pháp luận duy vật biện chứng đòi hỏi phải nghiên cứu chính
sách tài chính tác động đến sự phát triển bền vững của TTBH PNT trong mối
quan hệ giữa các yếu tố cấu thành của thị trường.
- Phương pháp luận duy vật lịch sử đòi hỏi việc nghiên cứu về chính
sách tài chính tác động đến sự phát triển bền vững của TTBH PNT phải kế
thừa các công trình nghiên cứu của những tác giả đi trước.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Trên cơ sở phương pháp luận duy vật biện chứng và duy vật lịch sử,
luận án sử dụng các phương pháp:


7
- Phương pháp thu thập thông tin, số liệu:
Tác giả tiến hành thu thập các tài liệu dữ liệu liên quan đến đề tài
nghiên cứu thông qua các công trình, đề tài khoa học đã được công bố.
Tác giả tiến hành thu thập các số liệu về TTBH PNT Việt Nam thông
qua số liệu công bố của các cơ quan quản lý Nhà nước về bảo hiểm.
- Phương pháp thống kê, so sánh: Thông qua thu thập thông tin, số liệu
thứ cấp, tiến hành xử lý, lập bảng biểu, vẽ đồ thị, biểu đồ để so sánh giữa các
thời kỳ, giữa các năm và đánh giá nội dung cần tập trung nghiên cứu.
- Phương pháp phân tích: Phương pháp này đòi hỏi phân chia đối tượng
nghiên cứu ra thành các bộ phận, các thành phần nhỏ để xem xét đánh giá.

- Phương pháp tổng hợp: đòi hỏi luận án sau khi nghiên cứu về các
chính sách tài chính tác động đến các khía cạnh của TTBH PNT, phải khái
quát hóa chính sách tài chính còn những điểm hạn chế gì, và điểm hạn chế ấy
sẽ ảnh hưởng thế nào đến sự phát triển bền vững của TTBH PNT.
- Phương pháp kế thừa: Luận án sử dụng kết quả nghiên cứu và số liệu
thứ cấp từ các công trình khoa học có liên quan đến chính sách tài chính đối
với thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam.
6. Kết cấu luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, Luận án
được kết cấu làm 4 chương:
Chương 1: Tổng quan về tình hình nghiên cứu
Chương 2: Lý luận cơ bản về chính sách tài chính đối với sự phát triển
bền vững của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ
Chương 3: Thực trạng chính sách tài chính đối với sự phát triển bền
vững của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam
Chương 4: Hoàn thiện chính sách tài chính nhằm thúc đẩy phát triển
bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam


8
Chương 1
TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
1.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CÓ LIÊN QUAN
ĐẾN LUẬN ÁN

1.1.1. Các công trình nghiên cứu nước ngoài
Bài viết "The Impact of Corporate Governance on the Efficiency
Performance of the Thai Non-Life Insurance Industry", tác giả Wen-Yen Hsu
và Pongpitch Petchsakulwong trên tạp chí Geneva năm 2010 [71]. Các tác giả
sử dụng mô hình phân tích bao số liệu DEA để xem xét về mối quan hệ giữa

quản trị doanh nghiệp đối với hiệu quả kinh doanh và sự phát triển bền vững
của DNBH PNT Thái Lan từ năm 2000-2007. Phương pháp phân tích bao số
liệu (Data Envelopment Analysis - DEA) là một công cụ phân tích kinh tế khá
mạnh, được sử dụng trong phân tích hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh
của các tổ chức, doanh nghiệp. Các tác giả nghiên cứu dữ liệu từ các DNBH
PNT công ở Thái Lan và chỉ ra kết quả: tính độc lập của hội đồng quản trị, tần
suất họp hội đồng quản trị có tác động tích cực đến hiệu quả kinh doanh của
doanh nghiệp; nghiên cứu cũng chỉ ra một ban giám đốc độc lập sẽ giúp
doanh nghiệp phát triển một cách bền vững.
-

Luận án tiến sĩ Deregulation and productivity of the Vietnam insurance

industry, tác giả Phạm Khắc Dũng tại trường đại học East Anglia, Vương quốc
Anh năm 2007 [68]. Luận án đã đánh giá sự ảnh hưởng của những thay đổi về
quản lý đối với sự phát triển của TTBH thương mại Việt Nam. Bằng cách sử
dụng phương pháp bao dữ liệu DEA và phương pháp phân tích ngẫu nhiên SFA
để chỉ ra việc thay đổi của các chính sách về quản lý tài chính đã có tác động
nhất định đến sự phát triển của TTBH thương mại Việt Nam. Từ sự phân tích đó,
luận án đề xuất một số giải pháp thúc đẩy sự phát triển của TTBH PNT trong
thời gian tới. Các giải pháp bao gồm: đa dạng hóa các hình thức sở hữu trong
DNBH, đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao cho thị trường, đẩy mạnh hoạt
động quản lý Nhà nước bằng cách ban hành các quy định để tránh


9
các hiện tượng cạnh tranh không lành mạnh, tăng cường việc quản trị rủi ro
trong các DNBH và đề cao hơn nữa vai trò của người quản lý trong DNBH.
- Nghiên cứu "Role of insurance company as institucional invertor" của
Mladenka Balaban, năm 2013 Viện khoa học kinh tế thuộc đại học Banja Luka

[70]. Nghiên cứu đã chỉ ra vai trò của các DNBH với tư cách nhà đầu tư.
Nghiên cứu khẳng định vai trò chính của bảo hiểm là bảo vệ người được bảo
hiểm trước các rủi ro, vì vậy nguyên tắc an toàn là nguyên tắc cơ bản của hoạt
động đầu tư. Để hoạt động đầu tư đảm bảo tính an toàn cần phân chia tài sản
đầu tư, đảm bảo rằng bất cứ tài sản đầu tư nào cũng dễ dàng bán trên thị
trường tài chính. Tuy nhiên để DNBH có điều kiện mở rộng hoạt động thì
nguyên tắc hiệu quả trong hoạt động đầu tư rất cần được quan tâm. DNBH
cần đa dạng hóa danh mục đầu tư, đảm bảo sự cân bằng giữa lợi nhuận đạt
được và mức độ rủi ro. Nghiên cứu chỉ ra rằng, yếu tố quan trọng quyết định
cơ cấu đầu tư của các DNBH trên thế giới là mức độ phát triển của thị trường
tài chính, một yếu tố nữa là loại hình DNBH nhân thọ hay phi nhân thọ sẽ ảnh
hưởng đến nguồn vốn và thời hạn đầu tư, yếu tố thứ ba là mức độ lạm phát.
1.1.2. Các công trình nghiên cứu trong nước
- Luận án tiến sĩ của tác giả Hoàng Mạnh Cừ, năm 2007, Các giải pháp
tài chính nhằm thúc đẩy phát triển thị trường bảo hiểm ở Việt Nam, Học viện
tài chính, Hà Nội [26]. Luận án đã tập trung và đi sâu nghiên cứu lý luận về
TTBH nói chung như: cơ sở khách quan cho sự ra đời TTBH, những yếu tố cơ
bản của thị trường bảo hiểm, đặc điểm, vai trò của TTBH và các chính sách
tài chính nhằm thúc đẩy phát triển thị trường bảo hiểm bao gồm chính sách về
vốn, chính sách về dự phòng nghiệp vụ, chính sách về đầu tư vốn đối với các
DNBH. Tác giả luận án đã đánh giá những kết quả, một số hạn chế và nguyên
nhân của những hạn chế của các chính sách tài chính đến sự phát triển của thị
trường bảo hiểm Việt Nam; từ đó đề ra một số giải pháp tài chính nhằm thúc
đẩy phát triển thị trường bảo hiểm Việt Nam.
Luận án của tác giả Hoàng Mạnh Cừ nghiên cứu toàn thị trường bảo hiểm
nói chung. Tác giả luận án chưa đề cập đến lý luận về phát triển bền vững


10

thị trường bao gồm khái niệm phát triển bền vững TTBH PNT, nội dung phát
triển bền vững thị trường, các tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững của TTBH
PNT, tác động của các chính sách tài chính như chính sách về vốn, chính sách về
dự phòng nghiệp vụ, chính sách về khả năng thanh toán, chính sách về đầu tư
vốn, chính sách thuế, chính sách NSNN hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp tác động
đến sự phát triển bền vững của thị trường bảo hiểm PNT. Hơn thế nữa, luận án
của tác giả Hoàng Mạnh Cừ bảo vệ cách đây hơn 10 năm, từ đó đến nay, các
chính sách tài chính đối với TTBH đã có rất nhiều thay đổi.
- Luận án tiến sĩ của tác giả Trịnh Thị Xuân Dung (2011), Đại học kinh tế
quốc dân, đề tài Giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt
Nam [35]. Luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về phát triển thị trường bảo
hiểm PNT bao gồm đặc điểm, vai trò của bảo hiểm phi nhân thọ; khái niệm, đặc
điểm, chủ thể tham gia TTBH PNT và các nhân tố ảnh hưởng, chỉ tiêu đánh giá
sự phát triển của TTBH PNT. Tác giả luận án nghiên cứu kinh nghiệm phát triển
TTBH PNT ở Mỹ, Pháp, Đài Loan, Thái Lan, Malaisia và rút ra một số vấn đề
cần giải quyết đối với TTBH PNT Việt Nam. Tác giả luận án phân tích thực
trạng TTBH PNT Việt Nam giai đoạn 2006 - 2010, trong đó tác giả luận án phân
tích về năng lực của TTBH (bao gồm: số lượng DNBH PNT, số lượng trung gian
bảo hiểm, số lượng sản phẩm triển khai, quy mô vốn của thị trường); quy mô thị
trường (bao gồm: doanh thu phí, tốc độ tăng trưởng của thị trường); đóng góp
của thị trường vào các mục tiêu kinh tế xã hội (bao gồm: tạo công ăn việc làm,
bù đắp thiệt hại, bảo vệ hoạt động bảo hiểm gốc và phát triển hợp tác quốc tế
thông qua tái bảo hiểm, số vốn đầu tư trở lại nền kinh tế và hiệu quả kinh doanh
của các DNBH PNT). Trên cơ sở phân tích thực trạng, tác giả luận án đề xuất
một số giải pháp nhằm phát triển TTBH PNT thời gian tới.
Luận án của tác giả Trịnh Thị Xuân Dung chưa nghiên cứu lý luận về phát
triển bền vững thị trường BHPNT như khái niệm, nội dung, các chỉ tiêu đánh giá
sự phát triển bền vững của TTBH phi nhân thọ..., tác giả luận án cũng chưa
nghiên cứu các chính sách tài chính như chính sách về vốn, chính sách về dự
phòng nghiệp vụ, chính sách đầu tư vốn, chính sách khả năng thanh toán,

11
chính sách thuế, chính sách NSNN hõ trợ bảo hiểm nông nghiệp và sự tác động
của các chính sách này đến sự phát triển mang tính bền vững của TTBH PNT.

- Luận án Phương pháp đánh giá năng lực tài chính các doanh nghiệp
bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam hiện nay, tác giả Trịnh Hữu Hạnh, bảo vệ
năm 2012 Học viện Tài chính [38]. Tác giả luận án đã làm rõ tổng quan về tài
chính của DNBH PNT gồm: sự ra đời và phát triển của bảo hiểm thương mại,
đặc trưng về tài chính của DNBH PNT; năng lực tài chính của DNBH PNT
gồm sự cần thiết phải đánh giá, phương pháp xác định các nhân tố ảnh hưởng
đến năng lực tài chính của DNBH PNT. Tác giả luận án nghiên cứu kinh
nghiệm của một số nước như Mỹ, các nước thuộc cộng đồng kinh tế chung
châu Âu, Australia, Nhật Bản trong việc đánh giá năng lực tài chính của
DNBH PNT và rút ra các bài học đối với Việt Nam. Tác giả luận án đã phân
tích những hạn chế trong các quy định pháp lý về tài chính của DNBH PNT ở
Việt Nam giai đoạn (2007-2011). Tác giả luận án đã phân tích thực trạng khai
thác nợ phí, thực trạng về vốn và đầu tư của 10 DNBH PNT Việt Nam năm
2009, tác giả luận án khảo sát năng lực tài chính, khả năng thanh toán của các
DNBH PNT, từ đó đề xuất một số giải pháp hoàn thiện phương pháp đánh giá
năng lực tài chính của các DNBH PNT.
Tác giả luận án chưa đề cập đến lý luận về phát triển bền vững TTBH
PNT như khái niệm, nội dung, các tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững
của TTBH PNT; tác giả luận án cũng chưa đề cập đến tác động của các chính
sách tài chính đến sự phát triển bền vững của TTBH PNT Việt nam.
- Luận án Phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ Việt Nam trong
điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế, tác giả Đinh Công Hiệp, Học viện Tài chính,
năm 2014 [40]. Tác giả luận án đã trình bày cơ sở lý luận về hội nhập quốc tế
trong phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, một số vấn đề ảnh hưởng đến

sự phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ trong điều kiện hội nhập, kinh
nghiệm quốc tế về phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ trong quá trình hội
nhập. Tác giả luận án nghiên cứu thực trạng phát triển thị trường bảo hiểm phi
nhân thọ Việt Nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế, giai


12
đoạn 1994-2012, tác giả luận án phân tích sự phát triển của thị trường bảo
hiểm phi nhân thọ Việt Nam qua sự phát triển đa dạng các thành phần kinh tế
trong KDBH, phát triển về doanh thu phí, thị phần theo khối doanh nghiệp;
tác giả luận án đã chỉ ra các nguy cơ tiềm ẩn của thị trường bảo hiểm phi nhân
thọ như các điều kiện điều khoản chưa được chuẩn hóa, trình độ quản trị đánh
giá rủi ro còn hạn chế, thị phần tập trung ở một số ít doanh nghiệp bảo hiểm
và nguy cơ tiềm ẩn rất lớn đối với các DNBH nhỏ đang chiếm đa số trên thị
trường, cạnh tranh không lành mạnh còn nhiều; hệ thống pháp luật chưa đồng
bộ; năng lực tài chính của các DNBH còn hạn chế. Tác giả luận án đã nêu một
số hạn chế có thể ảnh hưởng tới sự phát triển bền vững của thị trường bảo
hiểm phi nhân thọ bao gồm môi trường pháp lý cho quá trình hội nhập, thực
trạng về môi trường cạnh tranh, quy mô kết cấu của thị trường, sự phát triển
của các thành viên tham gia thị trường. Trên cơ sở lý luận và phân tích thực
trạng, tác giả luận án đưa ra một số giải pháp phát triển thị trường bảo hiểm
phi nhân thọ trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế đến năm 2020 bao gồm
nhóm giải pháp hoàn thiện hệ thống pháp luật và năng lực quản lý nhà nước
về KDBH; nhóm giải pháp đổi mới và cải thiện môi trường kinh doanh; nhóm
giải pháp cho các thành viên tham gia thị trường.
Luận án của tác giả Đinh Công Hiệp chưa đề cập đến những vấn đề về
phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân thọ như: khái niệm, nội
dung, tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững thị trường bảo hiểm phi nhân
thọ; tác giả luận án chưa đi sâu phân tích tác động của các chính sách tài
chính đến phát triển bền vững TTBH PNT Việt Nam; các giải pháp của tác giả

chưa tập trung vào giải pháp hoàn thiện chính sách tài chính.
-

Luận án Phát triển hoạt động bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam của

tác giả Hồ Công Trung, Đại học kinh tế quốc dân, năm 2015 [66]. Tác giả luận
án đã khái quát hóa cơ sở lý luận về bảo hiểm phi nhân thọ, khái niệm phát triển
hoạt động bảo hiểm phi nhân thọ cũng như các chỉ tiêu đánh giá mức độ phát
triển hoạt động bảo hiểm phi nhân thọ. Tác giả luận án đã phân tích thực trạng
hoạt động của bảo hiểm phi nhân thọ tại Việt Nam qua một số phương


13
diện như doanh thu phí, tốc độ tăng trưởng của các sản phẩm chủ yếu, số
lượng doanh nghiệp trên thị trường, số lượng đại lý, sự hài lòng đối với hoạt
động bảo hiểm PNT giai đoạn 2007-2013, từ đó tác giả luận án đưa ra một số
giải pháp phát triển hoạt động bảo hiểm PNT trong thời gian tới.
Tác giả luận án chỉ đề cập đến sự phát triển nói chung của thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ và đề ra một số giải pháp phát triển thị trường bảo
hiểm phi nhân thọ, tác giả luận án chưa đề cập đến lý luận về sự phát triển bền
vững của thị trường BHPNT, các tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững của
TTBH PNT; tác giả luận án chưa đi sâu phân tích các chính sách tài chính bao
gồm chính sách về vốn, chính sách về dự phòng nghiệp vụ, chính sách về đầu
tư vốn, chính sách về khả năng thanh toán, chính sách thuế, chính sách NSNN
hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp và sự tác động của các chính sách đó đến phát
triển bền vững TTBH PNT.
-

Luận án Giám sát thị trường bảo hiểm phi nhân thọ ở Việt Nam, tác

giả Nguyễn Thanh Nga, năm 2015, Học viện Tài chính [51]. Tác giả luận án
đã khái quát những lý luận cơ bản về thị trường bảo hiểm phi nhân thọ như
khái niệm thị trường bảo hiểm phi nhân thọ, quy luật hoạt động của thị trường
bảo hiểm phi nhân thọ, lý luận cơ bản về giám sát thị trường bảo hiểm phi
nhân thọ như: tổng quan giám sát, nguyên tắc giám sát, cơ quan giám sát, nội
dung giám sát, phương thức và quy trình giám sát TTBH PNT; tác giả luận án
nghiên cứu kinh nghiệm về giám sát TTBH PNT của một số nước trên thế
giới và rút ra các bài học đối với Việt Nam. Tác giả luận án đã phân tích thực
trạng giám sát TTBH nhân thọ Việt Nam thông qua một số nội dung như: thể
chế giám sát thị trường, cơ quan giám sát thị trường, hoạt động giám sát thị
trường trong quá trình gia nhập thị trường, giám sát về vốn, biên khả năng
thanh toán, dự phòng nghiệp vụ, đầu tư tài chính, doanh thu, chi phí, quy trình
nghiệp vụ của các DNBH PNT... Tác giả luận án đã phân tích rất kỹ những kết
quả đạt được cũng như những tồn tại của hoạt động giám sát thị trường bảo
hiểm PNT Việt Nam giai đoạn (2008-2013), từ đó đề xuất các giải pháp hoàn
thiện hoạt động giám sát TTBH PNT Việt Nam thời gian tới.


14
Luận án của tác giả Nguyễn Thanh Nga chưa đề cập đến lý luận về phát
triển bền vững TTBH PNT, các tiêu chí đánh giá sự phát triển bền vững của
thị trường, cũng như chưa đề cập đến lý luận cơ bản về các chính sách tài
chính như chính sách về vốn, về dự phòng nghiệp vụ, về đầu tư vốn, về khả
năng thanh toán, về thuế, NSNN hỗ trợ bảo hiểm nông nghiệp và tác động của
những chính sách đó đến sự phát triển bền vững TTBH PNT.
- Luận án Chính sách tài chính nhằm phát triển công nghiệp hỗ trợ ở
Việt nam, tác giả Trương Minh Tuệ, năm 2015 [61], Học viện Tài chính. Tác
giả luận án đã hệ thống hóa những lý luận cơ bản về công nghiệp hỗ trợ;
nguồn lực tài chính và tài chính công, phương thức tác động, nhân tố ảnh
hưởng của các chính sách tài chính công đối với nền kinh tế nói chung và

công nghiệp hỗ trợ nói riêng. Về mặt thực tiễn, tác giả luận án phân tích thực
tiễn phát triển công nghiệp hỗ trợ và tác động của mốt số chính sách tài chính
công, bao gồm chính sách thuế, chính sách hỗ trợ trực tiếp từ nguồn NSNN,
chính sách tín dụng Nhà nước và chính sách các quỹ tài chính Nhà nước ngoài
NSNN đến phát triển công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam giai đoạn 2009-2014.
Trên cơ sở đó, tác giả luận án đề xuất một số giải pháp cơ bản về chính sách
tài chính công để thúc đẩy phát triển công nghiệp hỗ trợ của Việt Nam trong
thời điểm công nghiệp hỗ trợ vẫn còn non trẻ như hiện nay. Tuy luận án của
tác giả Trương Minh Tuệ nghiên cứu về chính sách tài chính nhưng ở một lĩnh
vực hoàn toàn khác, và tác giả Trương Minh Tuệ chưa đề cập đến lý luận về
phát triển bền vững.
- Luận án Nghiên cứu phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ tỉnh
Vĩnh Phúc, tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy, năm 2017, Đại học Mỏ địa chất [65].
Tác giả luận án đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về thị trường bảo hiểm phi nhân
thọ; lý luận về phát triển thị trường bảo hiểm phi nhân thọ địa phương và các
nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển của thị trường bảo hiểm phi nhân thọ địa
phương. Trên cơ sở lý luận, tác giả luận án phân tích thực trạng phát triển của thị
trường BHPNT tỉnh Vĩnh Phúc giai đoạn 2011-2015 trên góc độ kinh tế, xã hội
và môi trường. Từ đó, tác giả luận án đề xuất 3 nhóm giải pháp nhằm


15
phát triển TTBH PNT Vĩnh Phúc, đó là: nhóm giải pháp tăng cường sự ảnh
hưởng tích cực của các yếu tố đến sự phát triển của thị trường BHPNT tỉnh
Vĩnh Phúc; nhóm giải pháp hạn chế sự ảnh hưởng tiêu cực của các yếu tố đến
sự phát triển thị trường BHPNT; một số giải pháp quản lý khác nhằm phát
triển thị TTBHPNT tỉnh Vĩnh Phúc. Tác giả luận án đã phân tích một số chỉ
tiêu đánh giá sự phát triển của TTBH PNT tỉnh Vĩnh Phúc về mặt kinh tế, xã
hội và môi trường.
Tác giả luận án chưa đề cập đến khái niệm phát triển bền vững TTBH

PNT, chưa đề cập đến lý luận về chính sách tài chính cũng như tác động của
các chính sách tài chính đến sự phát triển bền vững của TTBH PNT. Hơn thế
nữa, luận án của tác giả Nguyễn Thị Thu Thủy nghiên cứu về phát triển
TTBH PNT chỉ trong địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc.
-

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ Chính sách tài chính nhằm nâng

cao năng lực cạnh tranh của các DNBH PNT ở Việt Nam trong bối cảnh tham
gia hiệp định đối tác xuyên Thái Bình Dương (TPP) và cộng đồng kinh tế
ASEAN (AEC), do PGS.TS Đoàn Minh Phụng và các cộng sự thực hiện năm
2017 [52]. Nhóm tác giả đề tài đã khái quát những vấn đề lý luận cơ bản về
năng lực cạnh tranh, tầm quan trọng của việc nâng cao năng lực cạnh tranh
của DNBH PNT trong bối cảnh hội nhập, vai trò của các chính sách tài chính
đối với năng lực cạnh tranh của DNBH PNT. Nhóm tác giả đề tài nghiên cứu
năng lực cạnh tranh trong KDBH PNT ở Singapore, Thái Lan, Indonesia và
rút ra bài học kinh nghiệm cho Việt Nam. Trên cơ sở nghiên cứu những vấn
đề lý luận, nhóm tác giả đề tài phân tích thực trạng năng lực cạnh tranh của
các DNBH PNT Việt Nam, thực trạng chính sách tài chính của các DNBH
PNT Việt Nam và đánh giá tác động của các chính sách tài chính đến năng lực
cạnh tranh của các DNBH PNT Việt Nam từ năm 2012-2016. Từ đó nhóm tác
giả đề tài đề xuất một số giải pháp hoàn thiện chính sách tài chính nhằm nâng
cao năng lực cạnh tranh của các DNBH PNT Việt Nam trong bối cảnh tham
gia TPP và cộng đồng kinh tế ASEAN. Có thể thấy rằng, đề tài khoa học do
PGS.TS Đoàn Minh Phụng và cộng sự đã nghiên cứu các chính sách tài chính