Chuyen de boi duong HSG - LT&C - Lớp 5

•
LUYỆN TỪ VÀ CÂU
•
(Phần kiến thức cơ bản)

TÖØ ÑÔN,
TÖØ GHEÙP

PHÂN BIỆT TỪ GHÉP VÀ CỤM TỪ
Trong các kết hợp 2 tiếng
sau, kết hợp nào là từ
ghép, kết hợp nào là 2 từ
đơn ?


Tay người, tay tre, tay mướp,
chân núi, chân trời, chân
mây, lưng người, lưng núi,
miệng chén, mắt thỏ, mắt
dứa, mắt lưới ….

•
- Nếu được dùng theo nghóa gốc là
cụm từ
•
- Nếu được dùng theo nghóa chuyển
là từ ghép
•
Ngoài ra còn tuỳ theo văn cảnh để
xác đònh

Quy tắc

•
VD :
•
- Cánh én dài hơn cánh chim sẻ.
•
- Mùa xuân, những cánh én lại bay về
•
- Những bắp ngô đang chờ tay người
đến bẻ mang về.
•
* Cánh én và tay người ở đây chỉ bộ
phận tổng thể nên nó là từ ghép.

Bài tập : Những từ in đậm trong các
cây sau đây là từ đơn hay từ ghép?
•
1. Chỉ còn truyện cổ thiết tha
•
Cho tôi nhận mặt ông cha của mình.
•
(TV4,T1,tr28)
•
2. Tôi nhận mặt nó ngay giữa đám
đông.

•
1. Nhận mặt : Nhìn nhận,
cảm nhậ nét đẹp truyền thống

văn hoá Từ ghép (từ phức)
•
2. Nhặn mặt là 2 từ đơn vì có
kết cấu lỏng lẻo.

•
- Căn cứ vào ngữ cảnh và khả năng kết
hợp của từ đó với các từ xung quanh để
xác đònh.
•
- Từ ghép không thể chêm xen từ nào
vào giữa, nếu xen vào nghóa sẽ thay đổi.
•
VD1 : Cánh én cánh chim én (2 từ
đơn)
•
VD 2 : Những cánh én lại bay về. Cánh
én chỉ bộ phận tổng thể từ ghép

Trong đề thi vừ rồi
•
Bài 1 (0,5 điểm) : Trong các k t ế
h p 2 ti ng sau, những kết hợp nào ợ ế
là từ ghép ?
•
a) Đạp xe, nướng khoai, tay người.
•
b) Xe hoả, khoai nướng, chân núi.
•
c) Êm ái, óc ách, cong queo, cập

kênh.

TÖØ LAÙY

•
Bài tập 1 : Các từ sau đây là
từ láy hay từ ghép?
•
- Êm ái, êm ả, ấm áp, ấm ức,
óc ách …
•
- Cuống quýt, công kênh, cập
kênh, …

•
* Êm ái, êm ả, ấm áp, ấm ức, óc ách …
Láy phụ âm đầu tắc thanh hầu (láy
vắng khuyết âm đầu) không thể hiện
bằng hình thức chữ viết.
•
- Trong TV không chỉ có âm này
không thể hiện bằng hình thức chữ
viết mà còn có thanh không cũng
không thể hiện bằng hình thức chữ
viết.

•
Cuống quýt, công kênh,
cập kênh, … là từ láy âm
(âm /K/ (cờ)) được thể hiện

ở các hình thức chữ viết
khác nhau.

Bài 2 : Các từ: bình minh, cần
mẫn, chí khí, tham lam, bao
biện, căn cơ, hoan hỉ, chuyên
chính, chí lí, khắc khổ, khẩn
khoản … là từ ghép hay từ láy?

•
Thoạt nhìn các từ trên có hình thứ` ngữ
âm giống như từ láy; nhưng thực sự đây
chỉ là từ ghép Hán Việt, có hình thứ ngữ
âm ngẫu nhiên giống từ láy, bởi vì mỗi
tiếng trong từ này đều có nghóa.
VD : Ban bố Ban : Ban hành,
Bố : Công bố
Hoan hỉ Hoan : Vui
Hỉ : Mừng