Giới trẻ với nhận thức về người đồng tính song tính và chuyển giới (LGBT))

PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn hình thức tác phẩm tốt nghiệp
Nhằm tạo ra một chương trình phát thanh hướng tới đối tượng thính giả
trẻ và cũng là nơi thực hành cho sinh viên, Học viện Báo chí và Tuyên truyền
đã phối hợp cùng Đài Phát thanh – Truyền hình Hà Nội xây dựng chương
trình phát thanh Sóng trẻ. Qua hơn bốn năm phát sóng, chương trình đã thu
hút được nhiều bạn trẻ quan tâm với những vấn đề rất gần gũi với đời sống
của giới trẻ. Tác giả đã quyết định lựa chọn hình thức sản xuất chương trình
phát thanh Sóng Trẻ để hoàn thành chương trình học của mình bởi những lí do
cụ thể sau:
Ngay từ năm đầu tiên bước chân vào Học viện Báo chí và Tuyên
truyền, nhờ có sự giúp đỡ của các thầy cô giáo, cũng như các anh chị khóa
trên, bản thân tôi đã may mắn có cơ hội được tham gia vào Ban biên tập
chương trình phát thanh Sóng trẻ, cùng với các bạn, các anh chị biên tập viên,
kỹ thuật viên khác sản xuất các chương trình, trải qua những áp lực, những
khó khăn, vất vả để hoàn thành công việc của mình. Tôi cũng nhận thấy đây
là cơ hội tốt để tôi được thực hành những kiến thức đã học và được tham gia
sản xuất chương trình như một nhà báo thực thụ. Điều này giúp tôi ngày càng
có cái nhìn sâu hơn về chương trình, hiểu rõ về kết cấu, nội dung và hình thức
chương trình để có thể dễ dàng bắt nhịp với đề tài của tác phẩm tốt nghiệp.
Hơn nữa, việc tham gia nghiên cứu đề tài khoa học sinh viên: “Nâng cao chất
lượng chương trình phát thanh Sóng trẻ của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà
Nội hiện nay”, với việc khảo sát các chương trình Sóng trẻ từ tháng 1/2014
đến tháng 6/2014, cũng đã giúp tôi có thể rút ra được những bài học kinh
nghiệm cho riêng mình, để nỗ lực sản xuất một chương trình có tính sáng tạo
cao nhất, có thể tạo được dấu ấn riêng trong lòng thính giả.
Cùng với sự phát triển của mọi mặt trong đời sống kinh tế - xã hội, báo
chí ngày càng đóng vai trò quan trọng trong việc đưa thông tin. Khoa học kĩ
1

thuật hiện đại đã thúc đẩy sự phát triển mạnh mẽ của các loại hình báo chí, trong
đó phải kể đến báo mạng điện tử và truyền hình. Tuy nhiên, không vì thế mà
phát thanh mất đi vai trò của mình. Để đứng vững được trong dòng chảy của báo
chí, báo phát thanh cần phải đổi mới trong cả nội dung và hình thức. Việc này
cũng đồng nghĩa những nhà báo phát thanh phải tự thay đổi để có thể sáng tạo ra
được những tác phẩm chất lượng. Xu hướng phát triển của báo chí như hiện
nay buộc các nhà báo phát thanh phải trở thành “nhà báo hiện đại”, tức là có
thể tự bản thân làm được những công việc từ đầu cho tới khi thành phẩm. Khi
làm tác phẩm tốt nghiệp – chương trình Sóng trẻ thì bản thân sinh viên sẽ tự
thực hiện các khâu trong việc sản xuất chương trình, vừa là phóng viên, vừa là
biên tập viên (không chỉ là biên tập nội dung trên giấy, mà còn phải có khả
năng biên tập âm thanh trên phần mềm dựng).... Chính vì vậy, tác giả đã nhận
thấy, đây chính là cơ hội để mình có thể thử sức, thể hiện năng lực làm báo
phát thanh hiện đại.
Khi thực hiện một chương trình phát thanh một cách độc lập, tôi có thể
tích lũy được nhiều hơn những kinh nghiệm, không chỉ viết ra một bài báo mà
còn tham gia biên tập, dẫn và dựng chương trình với thời lượng 30 phút. Sóng
trẻ thực sự đã tạo cho tôi một cơ hội cực kỳ tốt để làm quen với mô hình “nhà
báo phát thanh hiện đại” ngay từ khi còn ngồi trên ghế nhà trường. Và đó
cũng là lý do tôi lựa chọn hình thức làm tác phẩm tốt nghiệp. Bản thân tôi
đang theo học chuyên ngành Báo phát thanh. Trong thời gian 4 năm học qua,
dưới sự hướng dẫn của các thầy cô giáo, tôi đã nắm được những kiến thức
chuyên ngành vững chắc để sẵn sàng bắt tay với công việc của một người làm
báo phát thanh. Tôi luôn mong muốn rằng mình có thể trau dồi và học hỏi
nhiều hơn nữa. Vì vậy, với hình thức tác phẩm tốt nghiệp này, tôi có thể vận
dụng những kiến thức đã được học vào thực tế. Đặc biệt, hình thức này cũng
giúp tôi có thể sáng tạo nhiều hơn với các thể loại của báo phát thanh đã được
học. Và tôi cũng có suy nghĩ rằng việc chọn lựa làm tác phẩm tốt nghiệp sẽ là
2

một cơ hội rèn nghề bổ ích đối với sinh viên báo chí nói chung và sinh viên
chuyên ngành phát thanh nói riêng. Bên cạnh đó, thực hiện tác phẩm tốt
nghiệp cũng góp phần giúp tôi tích lũy thêm kinh nghiệm quý báu trong việc
sản xuất một chương trình từ khâu chọn đề tài cho tới khi lên sóng và nhận
phản hồi từ phía thính giả, từ đó để có thể nhanh chóng hòa nhập, bắt nhịp
được với môi trường làm báo phát thanh hiện đại.
Do đó, làm tác phẩm tốt nghiệp là cơ hội để tôi thể hiện khả năng
của bản thân, làm hoàn thiện một chương trình Sóng trẻ từ việc nhỏ nhất cho
tới khi kết thúc và nhận phản hồi từ phía người nghe. Đây thực sự là một công
việc khó nhưng đầy thú vị mà tôi đã trải qua để thu về kết quả và kết thúc
khóa học bốn năm của mình.
2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài
Với đề tài về người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT), cũng
đã có khá nhiều bài báo đề cập. Nhiều bài báo đã có cái nhìn tích cực, cảm
thông hơn, góp phần định hướng dư luận có cái nhìn đúng đắn về người đồng
tính, song tính và chuyển giới như: “Những hiểu lầm phổ biến về đồng tính
và chuyển giới” (Tác giả Ngọc Diễm, 22/7/2014, Báo điện tử Vnexpress),
“Bộ ảnh xúc động về cuộc sống của người đồng tính” (Tác giả Mai Trâm,
16/12/2014, Báo điện tử Dân trí), “Câu chuyện đẫm nước mắt của bà mẹ có
con đồng tính” (Tác giả Thanh Huyền, 10/6/2014, Báo điện tử Vietnamnet),..
Đài Truyền hình Việt Nam cũng đã có rất nhiều chương trình đề cập về người
đồng tính, song tính và chuyển giới như: Chương trình “Điểm nóng” ngày
17/9/2011 với chủ đề “Đồng tính có khác biệt?”, “Thư viện cuộc sống” ngày
28/8/2012 có đề cập đến “Hôn nhân đồng giới”, “Chuyện đêm” muộn phát
sóng ngày 5/1/2013 với chủ đề “Tôi là người đồng tính”, “Bí mật của tạo
hóa” số 61 phát sóng ngày 23/11/2014 với chủ đề “Tình dục của người đồng
tính”. Đặc biệt, Ban Khoa giáo – Đài Truyền hình Việt Nam đã thực hiện một
bộ phim tài liệu về đề tài này mang tên “Nguồn gốc đồng tính”. Tuy nhiên,
3

hầu như chưa có một chương trình phát thanh nào dành riêng cho giới trẻ nói
về vấn đề này.
Do đó, tôi muốn thực hiện một chương trình phát thanh để truyền tải
thông tin tới đối tượng thính giả trẻ là sinh viên, giúp họ có cái nhìn sâu sắc
hơn về người đồng tính, song tính và chuyển giới, bởi chỉ có hiểu biết thì từ
đó mới có thể thay đổi suy nghĩ, nhận thức, thái độ và hành động, góp phần
đẩy lùi sự kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người đồng tính, song tính và
chuyển giới. Bên cạnh đó, qua tìm hiểu của tôi, các số của chương trình Sóng
trẻ, chưa có số nào đề cập tới chủ đề này. Vì vậy, tôi thiết nghĩ cần có một
chương trình đi sâu khai thác về chủ đề này dành riêng cho các bạn trẻ, và tôi
đã quyết định thực hiện chương trình Sóng trẻ với chủ đề “Giới trẻ với nhận
thức về người đồng tính, song tính và chuyển giới”, phát sóng vào ngày
31/3/2015 trên tần số FM90MHz của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội
với tất cả suy nghĩ, tâm tư, cũng như nguyện vọng ở trên.
3. Mô tả khái quát về tác phẩm tốt nghiệp
3.1. Vài nét về đề tài
Kết quả khảo sát mới đây của Trung tâm Nghiên cứu và ứng dụng khoa
học về giới, gia đình, phụ nữ và vị thành niên (CSAGA) trên một trang báo
mạng với 2.468 người được hỏi, cho thấy có 463 ý kiến (18,76%) coi đồng
tính là sai trái hoặc không thể chấp nhận được. Người ta thường tỏ ra khó
chấp nhận những gì bị coi là khác thường, không chấp nhận quan niệm cho
rằng đồng tính cũng là "điều bình thường" trong xã hội hiện đại. Đáng chú ý,
một bộ phận không nhỏ giới trẻ cũng thiếu kiến thức về đồng tính, song tính
và chuyển giới (gọi tắt là LGBT), chưa hiểu rõ về người đồng tính, song tính
và chuyển giới, nhưng lại hùa theo số đông kỳ thị họ. Bản thân xu hướng tính
dục và bản dạng giới không phải là những lựa chọn, cũng như chuyện một
người có xu hướng dị tính, hay thuận tay trái, hay có mắt màu nâu cũng chẳng
phải là “lựa chọn” gì của họ cả. Sự lựa chọn chỉ nằm ở việc một người có dám

4


khám phá bản thân, sống thật với chính mình và với những người quanh mình
hay là không. Nhưng vì sợ định kiến, kỳ thị của bạn bè, gia đình, mà nhiều
người đồng tính, song tính và chuyển giới không dám sống thật với chính
mình. Họ chọn cách sống khá kín đáo, tự tạo lớp vỏ bọc cho bản thân, ít giao
tiếp với bên ngoài, thậm chí rơi vào trạng thái bị cô lập, dẫn đến trầm cảm.
Chủ đề về người đồng tính nói riêng và LGBT nói chung còn khá mới
mẻ ở Việt Nam. Kiến thức cơ bản về đồng tính vẫn chưa được giảng dạy chính
thức, cũng như chương trình giáo dục phổ thông hầu như không đề cập đến sự
hiện diện của LGBT. Điều khó tránh khỏi là còn rất nhiều những hiểu lầm và
định kiến về người LGBT trong xã hội, gây ra hậu quả không đáng có đối với
người đồng tính, song tính và chuyển giới. Theo “Nghiên cứu về Kỳ thị, Phân
biệt đối xử và Bạo lực với người LGBT tại trường học” (do Trung tâm sáng
kiến sức khỏe và dân số CCIHP thực hiện vào năm 2011) cho thấy 45% số học
sinh – sinh viên là LGBT cho rằng đã từng bị bạo lực và phân biệt đối xử ở
trường học với nhiều hình thức (thể chất, tinh thần, tình dục và kinh tế); 18%
những trường hợp bạo lực và phân biệt đối xử gây ra bởi các thầy cô giáo và
cán bộ trong trường; 38% những người bị bạo lực khi còn đi học cho biết họ
thấy mất niềm tin vào tương lai; 31% các em bị bạo lực có ý định tự tử. Hiện
Việt Nam chưa có luật bảo vệ người LGBT, chưa công nhận các hình thức kết
đôi cùng giới, chưa công nhận người chuyển giới. Cho nên việc nâng cao nhận
thức cho mọi người về người đồng tính, song tính và chuyển giới là điều hết
sức quan trọng, nhằm đảm bảo một xã hội nhân văn, công bằng, tiến bộ. Đó
cũng là lý do mà tác giả muốn lựa chọn đề tài “Giới trẻ với nhận thức về người
đồng tính, song tính và chuyển giới”. Hơn nữa, Sóng trẻ là một chương trình
phát thanh hướng đến đối tượng học sinh sinh viên trên địa bàn Hà Nội, đã
giành được sự yêu mến của thính giả, nên Sóng trẻ sẽ là kênh thông tin hữu ích
để tác giả chuyển tải thông tin tới các bạn trẻ, tác giả cũng tin rằng các bạn trẻ

là một trong những đối tượng quan trọng và tiên phong trong việc thay đổi
5


nhận thức xã hội về người đồng tính, song tính và chuyển giới, từ đó có cái
nhìn cảm thông với họ, giúp họ sống là chính mình.
3.2. Mô tả khái quát về hình thức và nội dung
Tác phẩm tốt nghiệp của tôi được xây dựng dưới hình thức một chương
trình phát thanh có thời lượng 30 phút, mang tên Sóng trẻ số 13. Phát trên
sóng của Đài Phát thanh – Truyền hình Hà Nội, tần số 90Mhz vào lúc 20h05
phút ngày 31/03/2015. Nội dung có chủ đề: “Giới trẻ với nhận thức về người
đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT)”. Toàn bộ chương trình có 6
phần tất cả. Phần 1: Nhạc hiệu chương trình + Lời giới thiệu. Phần 2: Bản
tin Sóng trẻ. Phần 3: Diễn đàn Sóng trẻ với chủ đề “Giới trẻ với nhận thức về
người đồng tính, song tính và chuyển giới”. Phần 4: Quà tặng âm nhạc. Phần
5: Lăng kính sinh viên. Phần 6: Chào kết thúc.
Do thời lượng chương trình chỉ có 30 phút nên tôi đã cố gắng truyền tải
các thông tin một cách ngắn gọn nhất để người nghe có thể tiếp nhận một
cách đầy đủ về chủ đề. Trong đó, tác giả không chỉ nói lên thực trạng một bộ
phận không nhỏ giới trẻ hiện nay chưa được trang bị những kiến thức cần
thiết về người đồng tính, song tính và chuyển giới, mà còn đan xen những giải
đáp, những kiến thức khoa học về đồng tính, song tính và chuyển giới, cũng
như những câu chuyện đời thường nhất về họ với mong muốn định hướng,
nâng cao kiến thức của thính giả trẻ.
Phần lời dẫn: Tôi đã cố gắng dẫn dắt vào chủ đề một cách tự nhiên
nhất nhưng vẫn nêu bật được tính cần thiết trong việc chọn lựa đề tài cho
chương trình. Trong đó, việc giới thiệu khái quát về các phần trong chương
trình sẽ giúp thính giả nắm bắt được những nội dung chính, đồng thời hình
dung ra nhiều nội dung thú vị đang chờ đón họ ở phía trước.
Phần bản tin Sóng trẻ: Tác giả đã lựa chọn những tin tức “nóng” và

được các bạn sinh viên thủ đô chú ý. Đó là các tin:
1. Hội chợ Du lịch quốc tế Việt Nam VITM Hà Nội 2015
6


2. Chương trình Lễ hội tắt đèn 2015
3. Dự án về người đồng tính, song tính và chuyển giới mang tên: “Đi
đường nghe chuyện LGBT” sắp khởi động
4. Sôi động đêm nhạc Music Bank World Tour
5. Lễ hội Hoa Anh đào Nhật Bản 2015
Diễn đàn sóng trẻ: Bàn luận về chủ đề “Giới trẻ với nhận thức về người
đồng tính, song tính và chuyển giới”. Ở phần này, tác giả vừa đóng vai trò
MC dẫn dắt chương trình, vừa là biên tập viên thực hiện cuộc trao đổi với
khách mời.
Khách mời của chương trình là:
1. Anh Lương Thế Huy, cán bộ tư pháp về quyền LGBT, thuộc Viện
nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường. Anh thường xuyên xuất hiện trên
các truyền hình về quyền của người đồng tính, song tính và chuyển giới, đặc
biệt trong thời gian gần đây, khi Quốc hội thảo luận về vấn đề hợp thức hóa
hôn nhân đồng giới, anh Huy cũng tham gia vào tiến trình soạn thảo dự luật
cùng Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường và các tổ chức khác có
liên quan. Ngoài ra, anh Huy còn tham gia nghiên cứu và thực hiện nhiều dự
án khác về nâng cao nhận thức cộng đồng về người đồng tính, song tính và
chuyển giới. Chính vì vậy, tác giả muốn thông qua anh Huy, thính giả sẽ nhận
được những câu trả lời khách quan, chính xác nhất, cũng như những lời tư vấn
hữu ích về người đồng tính, song tính và chuyển giới trong xã hội.
2. Anh Phạm Khánh Bình, một người đồng tính đã vượt qua rất nhiều
sự kỳ thị để được sống thật với xu hướng tính dục của mình. Tác giả tin rằng,
tiếng nói của người trong cuộc bao giờ cũng là những tiếng nói khách quan
nhất. Cho nên, tác giả mong muốn anh Bình thông qua câu chuyện của chính

mình, có thể giúp thính giả hiểu hơn về đời sống, cũng như những tâm tư, tính
cảm của người đồng tính như anh Bình nói riêng, và cộng đồng LGBT nói
chung. Anh Bình cũng là một trong số không nhiều người đồng tính may mắn,
7


khi công khai giới tính thực của mình lại nhận được sự ủng hộ rất lớn từ phía
gia đình. Tác giả mong rằng, trường hợp của anh Bình sẽ làm cho nhiều bậc
phụ huynh có con là người đồng tính, song tính hay chuyển giới, sẽ có cái
nhìn cởi mở hơn, cảm thông hơn với chính những đứa con của mình. Bởi tình
yêu thương sẽ là thứ sức mạnh lớn nhất, sẽ xóa tan đi mọi rào cản, mọi khác
biệt, mọi điều còn lạ lẫm của các bậc phụ huynh về LGBT.
Trong Diễn đàn, hai vị khách mời và thính giả cũng được lắng
nghe bài phóng sự: “Kỳ thị người đồng tính – đã đến lúc cần phải suy nghĩ
lại!” với thời lượng khoảng 4 phút. Trong đó, tác giả đã trực tiếp thu lời tâm
sự của một bạn đồng tính nữ, đã phải chịu nhiều sự kỳ thị từ phía chính gia
đình mình cũng như những áp lực tâm lý mà bạn đang phải gánh chịu, thậm
chí là ý nghĩ muốn tìm đến “cái chết” để giải tỏa căng thẳng cho bản thân.
Bản thân tác giả đối mặt với bạn đồng tính nữ đó, nên cảm nhận được rất rõ từ
ánh mắt đến giọng nói của bạn chất chứa những nỗi lo lắng, sợ hãi, và cả thất
vọng của bạn, khi bị chính những người mà mình yêu thương nhất quay lưng
lại. Bên cạnh đó, tác giả cũng thu ý kiến của chuyên gia xã hội học là Ths.
Nguyễn Thị Tuyết Minh, Giảng viên Khoa Xã hội học, Học viện Báo chí và
Tuyên truyền, về những hậu quả của sự kỳ thị đối với người đồng tính nói
riêng, và với nhóm LGBT nói chung trong xã hội; ý kiến của TS. Lê Quang
Bình, Viện trưởng Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường, khẳng
định rằng đồng tính là hoàn toàn bình thường và tự nhiên.
Các vị khách mời và MC đã cùng trao đổi, trò chuyện về chủ đề “Giới
trẻ với nhận thức về người đồng tính, song tính và chuyển giới”. Trong đó, có
những tâm sự của anh Bình về quá trình công khai xu hướng tính dục của

mình, và được gia đình chấp nhận. Là người nghiên cứu về LGBT nhiều năm
nay, anh Huy cũng đã đưa ra nhiều sự tư vấn hữu dành cho các bạn là người
đồng tính, song tính và chuyển giới, đang có ý định công khai xu hướng tính
dục của mình, giúp họ thêm vững tin vào cuộc sống. Xác định rõ những định
8


kiến, hiểu lầm về người đồng tính, song tính và chuyển giới chính là nút thắt
khiến nhiều người có tâm lý kỳ thị, phân biệt đối xử đối với họ. Trong quá
trình thu diễn đàn, tác giả cũng cố gắng nêu bật lên những điều còn chưa đúng
về LGBT, với mục đích giúp mọi người có cái nhìn rõ hơn về đồng tính, song
tính và chuyển giới. Bởi chỉ có nhận thức đúng, thì từ đó mới có những thay
đổi về hành vi, thái độ. Cuối diễn đàn, là những chia sẻ của anh Huy về sự
tham gia của anh, viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường, cũng như
cộng đồng LGBT, vào quá trình vận động cải cách luật pháp, nhằm bảo vệ
quyền lợi của người đồng tính, song tính và chuyển giới trong xã hội.
Trong quá trình tìm hiểu về đề tài, tác giả đã nhận ra rằng, không chỉ có
công chúng có những định kiến, quan niệm sai lầm về người đồng tính, song
tính và chuyển giới. Mà ngay cả báo chí, đôi khi cũng có sự nhầm lẫn không
đáng có về vấn đề này (nhầm lẫn giữa đồng tính và chuyển giới, quan niệm
đồng tính là bệnh,..). Với vai trò là Chủ nhiệm Câu lạc bộ Phát thanh Sóng
trẻ, tác giả rất muốn những thành viên (những nhà báo tương lai) trong câu lạc
bộ của mình cũng có những nhận thức đúng đắn về vấn đề này. Vì vậy, sau
diễn đàn này, dưới sự trợ giúp của Ths Nguyễn Thị Tuyết Minh, anh Bình,
anh Huy, cũng như các tổ chức iSEE, CCIHP, CSAGA, đã cùng tổ chức một
buổi tập huấn cho Câu lạc bộ Phát thanh Sóng trẻ về những kiến thức về đồng
tính, song tính và chuyển giới. Như vậy, chương trình Sóng trẻ số 13 không
chỉ có ý nghĩa thay đổi những nhận thức, định kiến sai lầm về người đồng
tính, song tính và chuyển giới, đã tồn tại lâu nay trong xã hội, mà còn giúp
chính những thành viên của Sóng trẻ trao dồi thêm những kiến thức của mình

về LGBT. Đó là điều mà tác giả cảm thấy hạnh phúc nhất. Nhất là khi được
chứng kiến những thành viên trong câu lạc bộ của mình hào hứng, say mê tìm
hiểu về vấn đề này.
Dưới đây là hình ảnh Câu lạc bộ Phát thanh Sóng trẻ tham gia buổi
tập huấn:
9


Qùa tặng âm nhạc: Theo tác giả thì với một chủ đề đặc thù như vậy, ca
khúc được lựa chọn để phát trong chương trình cũng phải mang một sự đặc
biệt. Tác giả đã dành nhiều thời gian cho việc nghe và chọn lựa các ca khúc
viết về người đồng tính, song tính và chuyển giới. Qua sự giới thiệu của một
vài người bạn của tác giả là người đồng tính, tác giả đã quyết định đưa vào ca
khúc “Same love” do cặp đôi rapper Macklemore và Ryan Lewis, cùng nữ ca
sĩ đồng tính Mary Lambert thể hiện. Điều đặc biệt là ca khúc này đã được đề
cử trong hạng mục "Bài hát của năm" - một trong những hạng mục danh giá
và quan trọng nhất của giải thưởng Grammy 2014. Với những ca từ hết sức
ngọt ngào, tràn đầy ý nghĩa, trong suốt thời gian dài ca khúc này đã liên tục
dẫn đầu bảng xếp hạng Billboard Hot 100 tại Úc và New Zealand. Thông
thường, ca khúc sẽ do thính giả yêu cầu. Song với chủ đề này, tác giả lại
mong muốn thông qua bài hát này, mang đến một thông điệp tới thính giả.
Bởi tác giả biết rằng, âm nhạc có một sức lay động rất lớn đến tâm lý, tình
cảm của người nghe. Và thực tế khi chương trình được phát sóng, tác giả cũng
đã nhận được rất nhiều phản hồi tích cực về ca khúc sử dụng trong chương
trình này.
10


Lăng kính sinh viên: Với sự tham gia của âm nhạc và tiếng động hiện
trường, tác giả đã lựa chọn cách mở đầu trực tiếp, tác động trực tiếp vào cảm

xúc của người nghe, bằng cách giới thiệu 2 ngăn tủ nổi bật nhất, xúc động
nhất tại triển lãm, Tiếp đó, là cuộc trò chuyện ngắn giữa tác giả và chị Đinh
Thị Nhung – cán bộ phụ trách nội dung của triển lãm, đồng thời là người trực
tiếp đi sưu tầm các hiện vật, sẽ giúp cho thính giả có cái nhìn trực quan hơn
về triển lãm, cũng như những cảm xúc, trải nghiệm của chính chị Nhung
trong quá trình sưu tầm các hiện vật. Đặc biệt, tác giả cũng mong rằng, qua
chia sẻ của chị Nhung về trường hợp cặp đồng tính nữ chung sống với nhau
gần 20 năm mà không hề nghĩ mình là đồng tính, mà chỉ nghĩ rằng đó là điều
“hoàn toàn tự nhiên” và “hợp lẽ trời”, thì thính giả sẽ hiểu ra rằng, tình yêu
chân thành dù thuộc bất kỳ giới tính, xu hướng tính dục nào, cũng đều thật
đẹp đẽ và đáng trân trọng.
Dưới đây là một số hình ảnh về triển lãm “Những ngăn tủ” mà tác giả
trực tiếp ghi lại được:

Lễ cắt băng Khai mạc triển lãm “Những ngăn tủ”

11


Những ngăn tủ đều chứa đựng những câu chuyện cảm động
3.3. Vai trò và mức độ tham gia của bản thân
Ngay từ khi bắt đầu đăng ký đề tài, tôi đã tìm đến Viện nghiên cứu Xã
hội, Kinh tế và Môi trường và một vài tổ chức khác để xin tài liệu nghiên cứu
về người đồng tính, song tính và chuyển giới. Tôi dành cho mình khoảng thời
gian 2 tuần chỉ để đọc các tài liệu, bởi chỉ có nắm rõ về đồng tính, song tính
và chuyển giới thì từ đó tôi mới có thể thực hiện tác phẩm một cách tốt nhất.
Trong suốt quá trình làm tác phẩm tôi đã nỗ lực rất nhiều, từ việc tìm chất liệu
cho các phần trong toàn bộ chương trình, cho đến việc liên hệ với bạn bè,
người thân, các bạn học sinh, sinh viên để tìm hiểu về nhu cầu của họ đối với
những thông tin trong cuộc sống.

Theo sự phân công của Khoa Phát thanh – Truyền hình và nhà trường,
tôi nhận được sự giúp đỡ của TS. Đinh Thị Thu Hằng. Ngay từ đầu, cô đã
dành nhiều thời gian tư vấn cho tôi trong việc chọn đề tài, chọn khách mời và
ý tưởng xuyên suốt cho chương trình. Cô là người đã định hướng cho tôi
trong toàn bộ công việc làm tác phẩm tốt nghiệp của mình. Đặc biệt, dù công
việc rất bận rộn nhưng cô vẫn dành nhiều thời gian và tâm huyết biên tập kịch
bản cho tôi. Nhờ sự giúp đỡ nhiệt tình của cô Hằng, cộng với sự cố gắng của
12


bản thân, tôi đã hoàn thiện chương trình Sóng trẻ số 13. Chương trình đã được
phát sóng trên sóng của Đài Phát thanh – Truyền hình Hà Nội, vào ngày
31/03/2015 vừa qua.
Trước khi làm tác phẩm tốt nghiệp này, tôi cũng đã từng tham gia sản
xuất rất nhiều chương trình phát thanh Sóng trẻ. Nên tôi hiểu rất rõ, Diễn đàn
Sóng trẻ là phần quan trọng nhất trong chương trình, TS. Đinh Thị Thu Hằng
cũng đặc biệt lưu ý tôi trong phần này. Ngay từ khi lựa chọn đề tài, tôi đã xác
định rằng đề tài của tôi sẽ là một đề tài tương đối khó, cần phải có sự nghiên
cứu tìm hiểu tài liệu kỹ lưỡng trước khi tiến hành làm tác phẩm. Trong khi đó,
việc liên hệ với khách mời là người đồng tính/ song tính/ chuyển giới, cũng
khá khó khăn, bởi không phải ai cũng chuẩn bị được một tâm thế sẵn sàng để
lên sóng. Việc liên hệ khách mời chuyên gia, ban đầu tôi liên hệ qua điện
thoại với TS. Khuất Thu Hồng từ Viện nghiên cứu phát triển xã hội, nhưng vì
bận công tác xa dài ngày, nên TS. Hồng đã từ chối. Sau đó một vài lần liên hệ
khách mời bất thành, tôi đã quyết tâm phải lăn xả, phải tìm gặp trực tiếp bằng
được khách mời. Trong nhiều ngày liền, tôi lên mạng tìm kiếm thông tin về
những sự kiện, hoạt động về người đồng tính, song tính và chuyển giới. May
mắn thay, khi tôi được biết đến triển lãm “Những ngăn tủ” qua mạng xã hội
Facebook khi chỉ còn 1 tuần trước ngày phát sóng. Đến buổi khai mạc triển
lãm, tôi được tham gia vào buổi tọa đàm về người đồng tính và chuyển giới,

với sự tham gia của các chuyên gia, các nhà báo, cũng như chính những người
trong cuộc. Tại đây, tôi đã gặp gỡ được cùng lúc anh Phạm Khánh Bình – một
người đồng tính nam đã công khai, và chị Đinh Thị Nhung – cán bộ phụ trách
nội dung của triển lãm “Những ngăn tủ”. Tôi đã có một cuộc trao đổi ngắn
với hai anh chị về tác phẩm tốt nghiệp của mình và được anh chị hoàn toàn
ủng hộ, hưởng ứng. Ngay từ khi biết đến triển lãm, tôi đã nghĩ đến việc đưa
triển lãm vào giới thiệu trong chuyên mục Lăng kính sinh viên, vì vậy mà tôi
vẫn còn thiếu một khách mời chuyên gia nữa. Nhờ vào mối quan hệ giữa tôi
13


và Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường trong khoảng thời gian tôi
đến tìm hiểu nghiên cứu tài liệu, tôi được giới thiệu anh Lương Thế Huy – cán
bộ tư pháp về quyền LGBT của Viện, một người đã xuất hiện khá nhiều trong
các chương trình truyền hình về người đồng tính, song tính và chuyển giới.
Liên hệ khách mời và thu tọa đàm là những quá trình vất vả nhất trong toàn
bộ chu trình làm việc của tôi, tuy nhiên tôi đã nỗ lực vượt qua và tiến hành
thu hoàn thiện. Dù có đến 80% công việc kỹ thuật, biên tập âm thanh trong
chương trình là do chính tôi dành công sức thực hiện. Từ chọn, lồng nhạc cho
đến cắt, ghép biên tập âm thanh tọa đàm, phóng sự, lăng kính sinh viên,.. Tuy
nhiên để có được một sản phẩm hoàn thiện nhất, không thể không nhắc đến sự
giúp đỡ của thầy Nguyễn Thái Hà – cán bộ Trung tâm Hỗ trợ đào tạo, người
đã giúp tôi hoàn thiện những kỹ thuật còn lại (ghép nhạc hiệu, nhạc cắt) và in
đĩa phát sóng cho chương trình.
Từ những kiến thức mà các thầy cô đã truyền dạy trên lớp, kết hợp với
những kinh nghiệm từ thực tiễn có được nhờ việc tham gia làm chương trình
Sóng trẻ, cũng như cộng tác với một số cơ quan báo chí. Tôi đã cố gắng vận
dụng tối đa những kiến thức và kinh nghiệm đó vào quá trình phỏng vấn để
thu được những đoạn băng chân thực và đắt giá nhất để tác phẩm đạt được
chiều sâu nhất có thể. Hơn nữa, việc được làm tác phẩm tốt nghiệp đối với tôi

không chỉ là một vinh dự lớn, mà còn có ý nghĩa như một chương trình Sóng
trẻ cuối cùng mà tôi được thực hiện, sau hơn ba năm tham gia Ban biên tập
chương trình. Cho nên, có thể nói rằng, tất cả tâm huyết, tình yêu và sự gắn
bó với Sóng trẻ tôi đều đặt trọn vào tác phẩm này. Xuyên suốt thời gian làm
tác phẩm, tôi luôn giữ vai trò chủ đạo, sẵn sàng hoàn thành công việc ở mọi vị
trí, mọi công việc, từ phóng viên đi thu thập tin, viết bài, cho đến công việc
của một biên tập viên (viết kịch bản, biên tập tin bài của chính mình, xây
dựng mối liên kết giữa các phần trong chương trình,..), rồi kỹ thuật viên (chọn
nhạc, lồng nhạc nền, cắt ghép âm thanh..).
14


4. Mục đích và nhiệm vụ đặt ra khi thực hiện tác phẩm
4.1. Mục đích
Chương trình Sóng trẻ với chủ đề “Giới trẻ với nhận thức về người
đồng tính, song tính và chuyển giới” nhằm mục đích lớn nhất là làm thay đổi
nhận thức, thái độ ứng xử của giới trẻ với người đồng tính, song tính và chuyển
giới trong xã hội. Thông qua những thông tin cung cấp, giới trẻ sẽ có được
những kiến thức đầy đủ nhất về cộng đồng LGBT, qua đó góp thêm tiếng nói
bảo vệ nhóm thiểu số yếu thế trong xã hội như người đồng tính, song tính và
chuyển giới, ngăn chặn mọi sự kỳ thị, phân biệt đối xử đối với họ.
Trong thời lượng 30 phút phát sóng của chương trình, thì mỗi mục, mỗi
phần nhỏ lại có một mục đích cụ thể khác nhau.:
Bản tin Sóng trẻ: sẽ cung cấp cho đối tượng tiếp nhận là sinh viên trên
địa bàn thủ đô Hà Nội những tin tức cập nhật, thời sự về mọi mặt trong đời
sống sinh viên. Tác giả đã có sự lựa chọn thông tin sao cho đa dạng về các
mặt và mục đích chính là thông qua chương trình các bạn sinh viên có thể biết
đến hoặc tham gia các hoạt động bổ ích dành cho chính mình.
Diễn đàn Sóng trẻ: với sự tham gia trao đổi của các khách mời cùng
với biên tập viên về chủ đề “Giới trẻ với nhận thức về người đồng tính,

song tính và chuyển giới”. Đặc biệt, có sự tham gia của khách mời là người
đồng tính, với những chia sẻ chân thực nhất về cuộc sống của chính họ, khách
mời chuyên gia sẽ giải đáp những vấn đề mà thính giả còn chưa rõ về người
đồng tính, song tính và chuyển giới trong xã hội, từ đó giúp thính giả có cái
nhìn khách quan hơn về người đồng tính nói riêng, và cộng đồng LGBT nói
chung trong xã hội.
Quà tặng âm nhạc: Giới thiệu đến thính giả ca khúc Same love – một
ca khúc viết về người đồng tính, ca khúc vinh dự đoạt giải thưởng Grammy.
Với những ca từ ý nghĩa, lắng đọng, ca khúc như một cầu nối, một lời nhắn
gửi của tác giả gửi đến thính giả, đặc biệt là cộng đồng người đồng tính, song
15


tính và chuyển giới với mong muốn xã hội hãy mở lòng và xóa bỏ những định
kiến chưa đúng về người đồng tính, song tính và chuyển giới (LGBT).
Lăng kính sinh viên: Giới thiệu về triển lãm “Những ngăn tủ” – một
triển lãm đầu tiên về người đồng tính và chuyển giới theo phong cách
“Unstraight” (không thẳng) tại Việt Nam. Đúng như tên gọi, mỗi ngăn tủ là
một câu chuyện, tác giả cũng đã lựa chọn một vài ngăn tủ nổi bật để giới thiệu
trong chương trình, với mục đích mang đến cho thính giả một cái nhìn trực
quan hơn về cuộc triển lãm. Đồng thời, ngay trong ngày phát sóng, tác giả
cũng đã đăng tải những hình ảnh về triển lãm lên trang mạng xã hội facebook
của Sóng trẻ, và nhận được những sự hưởng ứng rất tích cực.
Tất cả các phần được tác giả xây dựng sao cho phù hợp với tâm lí của
đối tượng tiếp nhận là những người trẻ tuổi và đúng với mẫu của chương
trình, mục đích cuối cùng là tạo nên một chương trình phát thanh hoàn chỉnh,
trọn vẹn gửi tới thính giả nghe đài.
4.2. Nhiệm vụ
Từ những mục đích trên, tôi cũng sẽ đặt ra những nhiệm vụ cho bản
thân trước khi thực hiện tác phẩm tốt nghiệp. Trước hết, phải thường xuyên

bám sát thực tế cuộc sống, chú ý theo dõi báo đài để xem có đề cập đến vấn
đề mình đang làm hay không? Bên cạnh đó, việc trang bị cho mình những
kiến thức liên quan đến đề tài bằng cách tìm tòi các tài liệu, các nghiên cứu
khoa học, cũng giúp cho tác phẩm có chiều sâu hơn. Cần nghiên cứu cặn kẽ,
đa dạng trong mọi góc nhìn về chủ đề “Giới trẻ với nhận thức về người đồng
tính, song tính và chuyển giới”. Trong đó, đặc biệt chú ý đến nhận thức của
giới trẻ về vấn đề này, cũng như những ảnh hưởng trong nhận thức từ cha mẹ,
bạn bè, thầy cô,.. Từ thực trạng đó, tác giả bắt đầu đi tham vấn ý kiến của các
chuyên gia, nhà nghiên cứu, để tìm ra hướng tiếp cận cho tác phẩm. Tác giả
nghĩ rằng, cần thiết phải xây dựng đề cương tác phẩm, xây dựng kế hoạch làm
việc rõ ràng, chi tiết trước khi bắt tay vào thực hiện. Theo đó, quá trình thực
16


hiện, tôi sẽ luôn đặt ra yêu cầu tuân thủ theo đề cương đã vạch ra, đồng thời
không ngừng tìm tòi, sáng tạo, bổ sung những ý tưởng mới và cập nhật những
thông tin mới tạo nên tính hấp dẫn và thời sự cho chương trình. Song song với
đó, việc theo dõi sát những chương trình Sóng trẻ đã phát sóng để luôn giữ tác
phẩm của mình theo đúng với khuân mẫu, không đi sai định hướng và đủ tiêu
chuẩn để phát sóng cũng rất quan trọng.
5. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
5.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của chương trình là "Giới trẻ với nhận thức về
người đồng tính, song tính và chuyển giới", trong đó cụ thể là:
-

Đời sống, tâm lý của người đồng tính, song tính và chuyển giới

- Thực trạng một bộ phận giới trẻ hiện nay có nhận thức chưa đúng về
người đồng tính, song tính và chuyển giới, từ đó có những hành vi, thái độ

cực đoan với họ như kỳ thị, bạo hành, phân biệt đối xử,..
- Nguyên nhân vì sao giới trẻ ngại tiếp cận thông tin về người đồng
tính, song tính và chuyển giới
- Hậu quả của sự kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người đồng tính,
song tính và chuyển giới nói riêng, và sự phát triển của xã hội nói chung.
- Biện pháp để ngăn chặn sự kỳ thị, phân biệt đối xử với người đồng
tính, song tính và chuyển giới
- Thông điệp gửi tới các bạn trẻ hôm nay để cùng chung tay hành động
đẩy lùi sự kỳ thị, phân biệt đối xử đối với người đồng tính, song tính và
chuyển giới
5.2. Phạm vi nghiên cứu
- Giới trẻ nói chung và các bạn trẻ tại thủ đô Hà Nội nói riêng.
- Các tài liệu khoa học về người đồng tính, song tính và chuyển giới
của các nhà nghiên cứu, các tổ chức chính phủ và phi chính phủ.
- Các hoạt động, sự kiện về người đồng tính, song tính và chuyển giới
17


- Các tác phẩm báo chí (báo in, báo mạng, phát thanh, truyền hình) về
người đồng tính, song tính và chuyển giới
6. Phương pháp thực hiện
6.1. Phương pháp chung
Phương thức sản xuất chương trình Sóng trẻ cũng có quy trình giống
như những chương trình phát thanh dựng sẵn khác. Các tư liệu sẽ được chuẩn
bị sẵn từ trước, sau đó sẽ thực hiện ghi âm tại phòng thu, dựng chương trình,
ghi đĩa và phát sóng.
Chính thức lên sóng từ tháng 1/2010, đến nay, Sóng trẻ đã trải qua bốn
lần thay đổi khung chương trình. Lần một từ tháng 2 năm 2011, lần hai là từ
tháng 3 năm 2012, lần ba là vào tháng 1 năm 2013, lần bốn là vào tháng 1
năm 2015. Bắt đầu từ lần thay đổi thứ tư này, phương thức chung cho chương

trình được áp dụng như sau :
Tổng thời lượng chương trình là 30 phút với 6
phần, mục chính sau đây :
1. Nhạc hiệu chương trình + lời giới thiệu (1 phút)
Lời giới thiệu chương trình đọc trên nhạc nền.
Lời dẫn đổi mới, trẻ trung, có tương tác giữa hai MC.
2. Bản tin Sóng trẻ (khoảng 5 phút):
Các thông tin về mọi mặt hoạt động liên quan đến học sinh, sinh viên
Hà Nội và cả nước.
Chú ý :
- Trong mỗi Bản tin phải có ít nhất là 3,4 tin vắn + 2 tin có âm thanh
gốc và Bản tin phải được thể hiện với 2 giọng nam – nữ, tin có âm thanh gốc
đưa lên đầu.
(Nhạc cắt)

18


3. Diễn đàn Sóng trẻ (15 phút):
- Phóng sự thời sự (khoảng 3 phút): Đề tài về sinh viên và đời sống
sinh viên, đặc biệt những vấn đề nổi cộm trong đời sống sinh viên hiện nay.
Nếu là phóng sự chân dung thì nên cho lồng nhạc nền như thế sẽ sinh động
hơn. Tránh sự khô khan nhàm chán.
- Tiến hành một cuộc trò chuyện phỏng vấn trao đổi với chuyên gia

hoặc những người có liên quan về những vấn đề mà phóng sự trên đã đề
cập. (10 phút)
- Một chùm ý kiến khoảng 1 phút (từ 5 – 7 ý kiến ngắn) về chủ đề đang
được bàn luận.
Chú ý : Nội dung của phóng sự và các cuộc trao đổi phải thống nhất và

bàn sâu về chủ đề, làm nổi bật thông điệp mà chương trình muốn nói tới. Đó là
những vấn đề đang nảy sinh trong cuộc sống của giới trẻ và học đường hiện nay.
Hình thức các cuộc trao đổi cần linh hoạt, tránh công thức, khuôn sáo
và có thể thực hiện bên ngoài phòng máy.
Phóng sự và chùm ý kiến có thể được đặt linh hoạt ở các vị trí khác
nhau trong diễn đàn sao cho phù hợp.
(Nhạc quảng bá chương trình 30s)
Các bạn đang nghe chương trình phát thanh Sóng Trẻ, phát trên tần
số 90 Mhz của Đài Phát thanh và Truyền hình Hà Nội, vào lúc 20h05 thứ 3
hàng tuần.
4. Quà tặng âm nhạc (khoảng 4 phút): Một ca khúc theo yêu cầu của
các bạn trẻ.
5. Lăng kính sinh viên (4 phút):
Chuyên mục này có nội dung mở, được thay đổi thường xuyên tùy theo
tình hình cụ thể của từng thời điểm. Là những góc nhìn của giới trẻ, những
phát hiện mới mẻ của các sinh viên về các sự kiện, vấn đề đang diễn ra.

19


Có thể giới thiệu về một địa danh, một món ăn dưới phương thức phát
thanh thực tế.
Chuyên mục cũng có thể viết về các tấm gương sinh viên tiêu biểu,
những câu lạc bộ năng động…Cũng có thể là những tư vấn của chương trình
về các nhu cầu thu hút được sự quan tâm đông đảo của giới trẻ như: Ăn gì?
Chơi gì? Cách phòng tránh các dịch bệnh, giao thông…(thay đổi linh hoạt,
bám sát vào thực tiễn cuộc sống).
Ngoài ra, chuyên mục cũng có thể lồng ghép giải đáp câu hỏi, thắc
mắc của các thính giả gửi về chương trình (có thể sử dụng ý kiến các chuyên
gia). Để thu hút các câu hỏi từ thính giả, có thể lập một diễn đàn trên mạng,

mỗi tuần đưa ra một chủ đề của tuần sau để quảng bá và thu hút bình luận,
trao đổi.
6. Chào kết thúc (30s)
( Trên nền nhạc)
MC nam - Các bạn vừa nghe chương trình phát thanh Sóng trẻ
MC nữ: - Kịch bản: .........................
MC nam: - Dẫn chương trình:…………
MC nữ: - Kỹ thuật phòng thu:…….
MC nam: - Biên tập:……………
MC nữ: - Chủ nhiệm chương trình:……………..
MC nam: - Xin chào và hẹn gặp lại trong những chương trình sau!
6.2. Phương pháp thực hiện chương trình Sóng trẻ số 13
Tác phẩm tốt nghiệp – chương trình phát thanh Sóng trẻ số 13 do tác
giả thực hiện có thời lượng 30 phút, phát trên sóng của Đài Phát thanh –
Truyền hình Hà Nội, tần số FM90Mhz vào lúc 20h05 phút ngày 31/03/2015.
Nội dung có chủ đề: “Giới trẻ với nhận thức về người đồng tính, song tính và
chuyển giới (LGBT)”. Chương trình được sản xuất dựa trên phương pháp
chung của Sóng trẻ, có điểm giống với những chương trình khác.
20


Sau đây là các nội dung trong chương trình:
Bản tin Sóng trẻ: Gồm 5 tin, trong đó có 2 tin có tiếng động và 3 tin
không có tiếng động.
Diễn đàn Sóng trẻ: Phóng sự: “Kỳ thị người đồng tính – đã đến lúc cần
phải suy nghĩ lại!” và cuộc trao đổi giữa hai khách mời, xoay quanh chủ đề
“Giới trẻ với nhận thức về người đồng tính, song tính và chuyển giới”.
Quà tặng âm nhạc: Chuyên mục Quà tặng âm nhạc là “Same love” do
cặp đôi rapper Macklemore và Ryan Lewis, cùng nữ ca sĩ đồng tính Mary
Lambert thể hiện. Ca khúc thay cho lời nhắn gửi của chính tác giả gửi đến

những người đồng tính nói riêng, và cộng đồng LGBT nói chung về niềm tin
vào cuộc sống, và hơn hết là niềm tin vào chính bản thân mình. Bởi xu hướng
tính dục không thể là tiêu chí dùng để đánh giá phẩm chất của một con người.
Lăng kính sinh viên: Giới thiệu về triển lãm về người đồng tính và
chuyển giới, mang tên “Những ngăn tủ” – triển lãm theo phong cách “không
thẳng” lần đầu tiên có mặt tại Việt Nam.
Trước khi bắt tay vào thực hiện tác phẩm, ngoài việc tự tìm tài liệu liên
quan tới chủ đề trên sách báo, mạng internet, truyền hình và từ những nguồn
thông tin đáng tin cậy. Khi đã có được những hiểu biết cơ bản về nội dung, tôi
tiến hành xây dựng đề cương sơ lược, lên ý tưởng cho từng phần trong tổng
thể chương trình và trình bày những ý tưởng đó với giảng viên hướng dẫn là
TS. Đinh Thị Thu Hằng. Sau khi nghe những sự gợi ý từ cô Hằng, tôi bắt đầu
lên kế hoạch thực hiện từng phần trong chương trình. Khi kịch bản chương
trình được hoàn tất, các chuyên mục được thực hiện xong ngoài hiện trường
cũng như trong phòng thu thì bắt đầu công đoạn cuối cùng đó là biên tập cho
hoàn chỉnh. Vì thời lượng chương trình chỉ có 30 phút, tác giả phải biên tập
sao cho vừa đủ thời lượng, mà vẫn chứa được lượng thông tin hiệu quả nhất.
Các phương pháp tác giả đã sử dụng trong quá trình xây dựng tác phẩm
tốt nghiệp bao gồm:
21


Phương pháp quan sát: Đây là phương pháp mà tôi phải sử dụng khá
nhiều. Bất cứ lúc nào, bất cứ nơi đâu trong quá trình tác nghiệp, sự cần quan
sát rất cần thiết để có được tìm ra những chi tiết đắt, chi tiết đặc tả về cả
quang cảnh và nhân vật, làm cô đọng thông tin trong tác phẩm. Mặt khác đối
với phong cách viết cho phát thanh là phải viết để người nghe hình dung ra sự
việc, hình dung ra con người trước mắt họ. Muốn miêu tả được thì người viết
cần phải quan sát rất nhiều, từ quan sát tổng thể đến bộ phận..
Phương pháp phỏng vấn: Đây là phương pháp chung, không chỉ riêng

báo phát thanh mà báo chí nói chung đều dựa trên phương pháp này để làm
nên tác phẩm báo chí. Nhận thức rõ điều này, khi làm tác phẩm tốt nghiệp tôi
cũng đã cố gắng vận dụng những kiến thức đã được học và những trải nghiệm
từ thực tế có được, để áp dụng, nhằm thu được những thông tin cần thiết.
Phương pháp này cũng được tôi áp dụng xuyên suốt toàn bộ quá trình thực
hiện chương trình. Tôi đặc biệt chú ý đến cách sử dụng cả phỏng vấn lấy
thông tin (trong tin, phóng sự), phỏng vấn quan điểm (các nhân vật được nhắc
đến trong phóng sự), để tác phẩm của mình đạt được chiều sâu, cũng như tính
khách quan nhất.
Phương pháp thu thập tài liệu: Phần lớn các tài liệu tôi tiếp cận và thu
thập thông qua Viện nghiên cứu Xã hội, Kinh tế và Môi trường (ISEE). Trong
đó, tôi chủ yếu tập trung tìm hiểu một số tài liệu như: “Tổng quan các
nghiên cứu về người đồng tính, song tính và chuyển giới ở Việt Nam” do TS.
Phạm Quỳnh Phương biên soạn, “Tổng quan về kỳ thị với người LGBT”,
“Tổng hợp quan điểm của Liên Hợp Quốc về LGBT”,.. cùng một vài khảo sát
về người đồng tính, song tính và chuyển giới do ISEE thực hiện độc lập.
Ngoài ra, tôi cũng dành thời gian tìm hiểu các bài viết về chủ đề qua báo
mạng điện tử, qua nghe các chương trình phát thanh trên Đài Tiếng nói Việt
Nam, các chương trình trên truyền hình Việt Nam.

22


Phương pháp phân tích, tổng hợp, đánh giá: Sau khi đi phỏng vấn và
thu thập tài liệu từ các nguồn về, tôi sẽ tiến hành phân tích, tổng hợp các ý
kiến. Từ đó khái quát nó trở thành những quan điểm chung nhất và biến thành
thông tin hữu ích cho tác phẩm của mình.
Phương pháp chọn lọc: Tôi sử dụng phương pháp này trong việc cắt
gọt để lấy tiếng động nền và lấy lời nói của nhân vật. Trong tác phẩm, đặc biệt
là phần phóng sự và chùm ý kiến trong diễn đàn, tôi đều phỏng vấn nhiều

người, sau đó về rải băng và chọn lọc ra những chi tiết đắt nhất, lời nhân
chứng phù hợp nhất để sử dụng.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của tác phẩm
7.1. Ý nghĩa lý luận
Chương trình Sóng trẻ với chủ đề “Giới trẻ với nhận thức về người
đồng tính, song tính và chuyển giới” sẽ thông tin cho thính giả những kiến
thức xung quanh người đồng tính, song tính và chuyển giới, cũng như những
thực trạng về định kiến xã hội, sự kỳ thị, phân biệt đối xử với cộng đồng
LGBT, hậu quả của định kiến và sự kỳ thị đối với người đồng tính, song tính
và chuyển giới. Góp phần bổ sung lý luận về một vấn đề ít được quan tâm,
nhưng đang tồn tại trong đời sống xã hội. Tác phẩm sẽ giúp sinh viên chuyên
ngành phát thanh nói chung và sinh viên báo chí nói riêng áp dụng những
kiến thức lý luận vào thực tiễn một các hiệu quả nhất. Đồng thời, chương
trình sẽ là một cơ sở để các sinh viên khóa sau có thể sử dụng làm tài liệu
nghiên cứu khoa học hoặc thực hiện sản xuất chương trình.
7.2. Ý nghĩa thực tiễn
Với mục đích thông qua những thông tin chương trình cung cấp, khi
được phát sóng, chương trình có thể giúp giới trẻ có kiến thức về người đồng
tính, song tính và chuyển giới, qua đó thay đổi trong suy nghĩ và thái độ ứng
xử đối với họ, góp phần xóa bỏ định kiến, sự kỳ thị đối với cộng đồng LGBT
trong xã hội. Vì một xã hội nhân văn, công bằng và tiến bộ, không có định
kiến, kỳ thị và phân biệt đối xử giữa con người với con người.
23


Ngoài ý nghĩa lớn nêu trên, những tin tức trong Bản tin Sóng trẻ cũng
có thể áp dụng được trong thực tế, việc nêu rõ ngày giờ và địa điểm diễn ra
các sự kiện, hoạt động sẽ giúp sinh viên tiện theo dõi và đăng kí tham gia
nếu muốn.
Cuộc trao đổi giữa tôi và hai khách mời trong Tọa đàm Sóng trẻ đã góp

phần nâng cao nhận thức của thính giả về người đồng tính, song tính và
chuyển giới, trong đó nhấn mạnh đồng tính, song tính và chuyển giới là xu
hướng tính dục hoàn toàn “bình thường” và “tự nhiên” của con người. Đặc
biệt, khách mời chuyên gia của chương trình còn đưa ra những tư vấn cho
trường hợp cụ thể, nhưng thường gặp nhất với các bạn là người đồng tính,
song tính và chuyển giới khi phải công khai, đối mặt với gia đình. Như vậy,
Diễn đàn Sóng trẻ với một chủ đề, nhưng mang 2 ý nghĩa, vừa giúp định
hướng, thay đổi nhận thức của giới trẻ về LGBT, vừa giải tỏa những tâm lý
căng thẳng, lo lắng cho các bạn là người đồng tính, song tính và chuyển giới
khi phải chịu sự kỳ thị, phân biệt đối xử từ phía gia đình, bạn bè.
Đối “Lăng kính sinh viên”, tôi đã có một ngày tham quan triển lãm
“Những ngăn tủ”. Đặc biệt, tôi đã nhận được sự ủng hộ, giúp đỡ tận tình từ
chị Đinh Thị Nhung – cán bộ phụ trách nội dung của triển lãm. Chứng kiến
những ngăn tủ, ẩn chứa bao nỗi niềm xúc động của người đồng tính và
chuyển giới trên khắp mọi miền đất nước, tôi càng thôi thúc bản thân mang
triển lãm vào tác phẩm tốt nghiệp của mình để giới thiệu cho nhiều thính giả
biết đến hơn nữa. Tôi hy vọng, sau khi nghe xong phần Lăng kính sinh viên
trong chương trình, thính giả sẽ thêm cảm thông, và thêm hiểu về LGBT, về
những gánh nặng tâm lý mà họ phải chịu đựng từ sự kỳ thị, phân biệt đối xử
của những người xung quanh dành cho mình.

24


PHẦN NỘI DUNG
Chương trình phát thanh Sóng Trẻ số 13, phát sóng ngày 31/03/2015
bao gồm những nội dung chi tiết như sau:

CHƯƠNG TRÌNH PHÁT THANH
Tên chương trình: “Sóng trẻ”

- Số: 13
- Ngày phát: 31/3/2015
- Thời lượng: 30 phút

Chủ đề: Giới trẻ với nhận thức về người đồng tính, song tính và
chuyển giới (LGBT)
- Số lượng tin: 5 tin
- Số lượng bài: 2 bài
• Tên bài 1: Kỳ thị người đồng tính – đã đến lúc cần phải suy nghĩ lại!
• Tên bài 2: Phỏng vấn: Chị Đinh Thị Nhung về triển lãm “Những ngăn tủ”
-

Tên diễn đàn:

Diễn đàn Sóng Trẻ

• Chủ đề: Giới trẻ với nhận thức về người đồng tính, song tính và chuyển giới
• Thời lượng: 15 phút
- Tên tiết mục 1: Quà tặng âm nhạc
- Ca khúc 1: Same love – sáng tác: Macklemore và Ryan Lewis – thể hiện:
Mary Lambert

Trưởng Ban biên tập Phát thanh

Chủ nhiệm chương trình
TS. Nguyễn Trí Nhiệm

---------------------------------------------------------------------------------------------------

Phó Tổng biên tập ký phát sóng

25