Vấn đề xây dựng văn hoá ứng xử của học viên các trường công an nhân dân việt nam hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THẾ

VẤN ĐỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA
HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG CÔNG AN NHÂN DÂN
VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG
VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ

HÀ NỘI - 2020


HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH

NGUYỄN THỊ THẾ

VẤN ĐỀ XÂY DỰNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA
HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG CÔNG AN NHÂN
DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY

LUẬN ÁN TIẾN SĨ
CHUYÊN NGÀNH: CHỦ NGHĨA DUY VẬT BIỆN CHỨNG
VÀ CHỦ NGHĨA DUY VẬT LỊCH SỬ
Mã số: 62 22 03 02

Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: GS.TS Nguyễn Văn Huyên

HÀ NỘI - 2020

MỤC LỤC
MỞ ĐẦU .................................................................................................................... 1
CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI LUẬN ÁN .................................. 7
1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến lý luận về văn hóa ứng xử và văn
hóa ứng xử Công an nhân dân ................................................................................. 7
1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến nội dung và thực trạng xây dựng
văn hóa ứng xử của học viên Công an nhân dân ................................................... 13
1.3. Các công trình nghiên cứu liên quan đến phương hướng và giải pháp xây
dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an nhân dân ....................... 23
1.4. Đánh giá chung về tình hình nghiên cứu và vấn đề đặt ra đối với luận án .... 25
Chƣơng 2. XÂY DỰNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA HỌC VIÊN CÁC
TRƢỜNG CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY – MỘT SỐ
VẤN ĐỀ LÝ LUẬN ................................................................................................ 29
2.1. Những vấn đề lý luận về văn hóa ứng xử, văn hóa ứng xử Công an nhân
dân và văn hóa ứng xử của học viên Công an nhân dân ....................................... 29
2.2. Một số vấn đề về xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công
an nhân dân Việt Nam hiện nay ............................................................................ 53
Chƣơng 3. XÂY DỰNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA HỌC VIÊN CÁC
TRƢỜNG CÔNG AN NHÂN DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY – THỰC
TRẠNG VÀ YÊU CẦU ĐẶT RA .......................................................................... 76
3.1. Thực trạng xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an
nhân dân Việt Nam hiện nay ................................................................................. 76
3.2. Nguyên nhân và yêu cầu đặt ra đối với vấn đề xây dựng văn hóa ứng xử
của học viên các trường Công an nhân dân Việt Nam hiện nay ......................... 102
Chƣơng 4. PHƢƠNG HƢỚNG VÀ GIẢI PHÁP TIẾP TỤC XÂY DỰNG
VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA HỌC VIÊN CÁC TRƢỜNG CÔNG AN NHÂN
DÂN VIỆT NAM HIỆN NAY ............................................................................. 117

4.1. Phương hướng xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an
nhân dân Việt Nam hiện nay ............................................................................... 117
4.2. Giải pháp xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an nhân
dân Việt Nam hiện nay ........................................................................................ 123
Tiểu kết chương 4 ................................................................................................ 146
KẾT LUẬN ............................................................................................................ 148
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................ 152


Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi.
Luận án được hoàn thành dưới sự hướng dẫn khoa học của GS.TS
Nguyễn Văn Huyên. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung
thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định.
Hà Nội, ngày 06 tháng 04 năm 2020
TÁC GIẢ LUẬN ÁN

Nguyễn Thị Thế


DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT

ANND

An ninh nhân dân

ANQG

An ninh quốc gia

ANTT

An ninh trật tự

CAND

Công an nhân dân

CNXH

Chủ nghĩa xã hội

CSND

Cảnh sát nhân dân

TTATXH

Trật tự an toàn xã hội


1

MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Văn hóa Việt Nam là kết tinh thành quả của hàng nghìn năm lao động, đấu
tranh kiên cường dựng nước và giữ nước, hun đúc nên trí tuệ, tâm hồn, khí phách,
bản lĩnh Việt Nam, làm rạng rỡ lịch sử vẻ vang của dân tộc. Trong thời đại Hồ Chí
Minh, với đường lối đúng đắn và sáng tạo của Đảng ta, văn hóa Việt Nam tiếp tục
được phát huy, góp phần xứng đáng vào những thắng lợi to lớn của nhân dân ta
trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Văn hóa ứng xử Công an nhân dân là một bộ phận của văn hóa Việt Nam, có
vai trò quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự an toàn
xã hội và xây dựng lực lượng Công an nhân dân chính quy, tinh nhuệ và từng bước
hiện đại. Văn hóa ứng xử góp phần tăng cường sự phối hợp giữa lực lượng Công an
nhân dân với các tổ chức chính trị - xã hội, nhằm phát huy sức mạnh của cả hệ
thống chính trị vào nhiệm vụ bảo vệ an ninh Tổ quốc; văn hóa ứng xử giúp tăng
cường mối quan hệ mật thiết giữa lực lượng Công an với nhân dân; góp phần hoàn
thiện chính sách pháp luật về quản lý nhà nước và bảo đảm an ninh trật tự; nâng cao
công tác phòng ngừa, đấu tranh, xử lý tội phạm và các vi phạm pháp luật khác.
Đối với học viên các trường Công an nhân dân, văn hóa ứng xử đóng vai trò
quan trọng trong việc hình thành nhân cách, giúp cho mỗi học viên tự biết điều
chỉnh, thích ứng với quá trình học tập, rèn luyện; nhận thức rõ những giá trị văn hóa
của dân tộc Việt Nam để ứng xử cho phù hợp với từng điều kiện, hoàn cảnh cụ thể.
Những kết quả đạt được trong lĩnh vực xây dựng văn hóa ứng xử đã trở thành một
trong những yếu tố quyết định hiệu quả công tác xây dựng, củng cố, tăng cường bản
lĩnh chính trị, nâng cao hiệu quả đạo đức, lối sống “trung thành với Đảng, tận tụy
với dân, vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của Công an nhân dân Việt Nam.
Trong những năm qua, Đảng ủy Công an Trung ương, lãnh đạo Bộ Công an,
cấp ủy, thủ trưởng công an các cấp đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo đẩy mạnh công
tác giáo dục đạo đức, lối sống trong sáng, lành mạnh của cán bộ, chiến sỹ Công an;
có lập trường tư tưởng vững vàng, trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, Đảng và nhân
dân; tận tụy, trách nhiệm với công việc; chấp hành nghiêm kỷ luật, kỷ cương, điều


2

lệnh, giao tiếp ứng xử có văn hóa, góp phần xây dựng hình ảnh đẹp của người cán
bộ chiến sỹ Công an trong lòng nhân dân...
Tuy nhiên, hiện nay, trước những tác động tiêu cực của tình hình trong và
ngoài nước, nhất là trước âm mưu, hoạt động “diễn biến hòa bình”, chiến tranh tâm

lý phá hoại tư tưởng của các thế lực thù địch nhằm xóa bỏ vai trò lãnh đạo của
Đảng, phi chính trị hóa lực lượng vũ trang, chia rẽ tình đoàn kết chiến đấu giữa
Công an nhân dân và Quân đội nhân dân, giữa các tầng lớp nhân dân với lực lượng
Công an và các yếu tố tác động từ mặt trái của kinh tế thị trường, toàn cầu hóa, hội
nhập quốc tế cùng với sự thiếu tu dưỡng, rèn luyện của một bộ phận cán bộ, chiến
sỹ, văn hóa ứng xử của Công an nhân dân (CAND) Việt Nam đã có những biểu hiện
lệch lạc như: Một số cán bộ, chiến sỹ công an, nhất là ở đơn vị thường xuyên tiếp
xúc, trực tiếp giải quyết công việc với nhân dân chưa nhận thức đầy đủ về nghĩa vụ,
trách nhiệm và quyền hạn, chưa nêu cao tinh thần vì nhân dân phục vụ, có thái độ
hách dịch, cửa quyền, sách nhiễu, giao tiếp thiếu văn hóa với nhân dân; vi phạm
điều lệnh Công an nhân dân, quy chế làm việc, quy trình công tác, thậm chí lợi dụng
nhiệm vụ thực thi pháp luật để giải quyết việc riêng… Một bộ phận học viên các
trường Công an nhân dân chưa nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng, tính cấp thiết
của việc xây dựng văn hóa ứng xử nên thiếu ý thức trong rèn luyện, tu dưỡng, thậm
chí vi phạm quy định của Ngành đến mức phải xử lý kỷ luật.
Thực trạng trên đã làm giảm sút hiệu quả nhiều mặt công tác công an; gây
dư luận xấu trong xã hội; làm suy giảm niềm tin của nhân dân đối với lực lượng
Côgn an nhân dân. Các thế lực thù địch đang triệt để khai thác, lợi dụng tình hình
này để đả kích lực lượng Công an, vu cáo Đảng, Nhà nước ta vi phạm tự do, dân
chủ, nhân quyền và các vấn đề chính trị nhạy cảm khác.
Trong thời gian tới, tình hình quốc tế, khu vực và trong nước tiếp tục diễn
biến đa dạng, phức tạp, sẽ tác động trực tiếp đến tư tưởng chính trị, đạo đức, tác
phong công tác và văn hóa ứng xử của người chiến sỹ công an, trong đó có các học
viên được đào tạo trong nhà trường - những chiến sỹ công an sẽ trực tiếp tham gia
làm nhiệm vụ bảo vệ an ninh quốc gia, đảm bảo trật tự an toàn xã hội. Do đó, việc
xây dựng đời sống văn hóa ứng xử của Công an nhân dân Việt Nam nói chung, văn
hóa ứng xử của học viên Công an nhân dân nói riêng là một nhiệm vụ hết sức khó


3

khăn, phức tạp, đòi hỏi sự quyết tâm chính trị rất cao của toàn lực lượng, nhằm phát
huy tối đa nhân tố con người, khả năng sức chiến đấu và hình ảnh đẹp của người
chiến sỹ Công an đối với nhân dân.
Với mong muốn kế thừa và phát huy những truyền thống vẻ vang của lực
lượng Công an nhân dân, đồng thời tạo sự chuyển biến rõ rệt trong thực hiện nhiệm
vụ bảo đảm an ninh - trật tự; nâng cao tinh thần phục vụ nhân dân, mọi hành động,
việc làm đều vì lợi ích của nhân dân, thực sự gắn bó với nhân dân, giúp đỡ nhân
dân, lắng nghe ý kiến của nhân dân, đáp ứng kịp thời những yêu cầu chính đáng của
nhân dân; góp phần củng cố và nâng cao niềm tin của nhân dân đối với lực lượng
Công an nhân dân, tác giả chọn “Vấn đề xây dựng văn hóa ứng xử của học viên
các trường Công an nhân dân Việt Nam hiện nay” làm đề tài luận án Tiến sỹ Triết
học của mình.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích
Trên cơ sở lý luận về văn hóa ứng xử và văn hóa ứng xử Công an nhân dân,
luận án đánh giá, làm rõ thực trạng của việc xây dựng văn hóa ứng xử của học viên
các trường Công an nhân dân hiện nay, từ đó, đề xuất phương hướng và giải pháp
nhằm tiếp tục xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an nhân dân
trong thời gian tới.
2.2. Nhiệm vụ
Để thực hiện mục đích trên, luận án sẽ đi sâu giải quyết các nhiệm vụ cụ
thể sau:
Thứ nhất, tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài và xác định
những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu.
Thứ hai, làm rõ những vấn đề lý luận cơ bản về văn hóa ứng xử, văn hóa ứng
xử Công an nhân dân và xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an
nhân dân.
Thứ ba, phân tích đánh giá thực trạng của việc xây dựng văn hóa ứng xử của
học viên các trường Công an nhân dân hiện nay; làm rõ nguyên nhân thành công,

hạn chế và một số yêu cầu đặt ra.
Thứ tư, đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu tiếp tục xây dựng văn


4

hóa ứng xử của học viên các trường Công an nhân dân trong tình hình mới.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là vấn đề xây dựng văn hóa ứng xử của học
viên các trường Công an nhân dân.
3.2. Phạm vi nghiên cứu
Luận án được thực hiện qua khảo sát tại một số Học viện, Trường Cao đẳng,
Trường Trung cấp Công an nhân dân (Học viện Chính trị CAND, Học viện An ninh
nhân dân, Trường Học viện Cảnh sát, Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân I, Đại
học Phòng cháy chữa cháy, Trường Trung cấp Vũ trang.). Luận án tập trung
nghiên cứu và hướng đến các đối tượng học viên chính quy tập trung theo học hệ
Đại học (4 năm), Cao đẳng (3 năm) và Trung cấp (2 năm).
Thời gian nghiên cứu từ năm 2012 đến nay (Bắt đầu quy chế tuyển sinh mới
theo chủ trương của Bộ Giáo dục – Đào tạo)
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu
4.1. Cơ sở lý luận
Cơ sở lý luận của việc thực hiện luận án là chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh về văn hóa và văn hóa ứng xử, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam về xây dựng con người, xây dựng văn hóa và xây dựng lực lượng Công an
nhân dân chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại.
4.2. Phƣơng pháp nghiên cứu
Đề tài được thực hiện trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật
biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử.
Phương pháp nghiên cứu cụ thể được sử dụng để thực hiện luận án là:

phương pháp lịch sử và logic; phân tích và tổng hợp, khái quát hóa; luận án cũng
sử dụng phương pháp thống kê, điều tra xã hội học để khảo sát thực tiễn …cụ thể:
- Thống kê, tổng hợp, phân tích đánh giá:
+ Thống kế lưu lượng học viên, kết quả học tập, rèn luyện, nghiên cứu khoa
học và thi học sinh giỏi của học viên các trường Công an nhân dân.
+ Các thông báo của Cục Đào tạo về tình hình học viên Công an nhân dân sai
phạm kỷ luật một số năm gần đây;


5

+ Các báo cáo tổng kết kết quả thực hiện công tác thực tế chính trị - xã hội của
các trường Công an nhân dân.
- Điều tra bằng phiếu:
+ Khảo sát về những mục tiêu cần đạt được về văn hóa ứng xử và văn hóa ứng
xử của học viên các trường Công an nhân dân. Thực hiện điều tra bằng phiếu đối
với 200 học viên của các trường: Học viện An ninh nhân dân,Trường Học viện
Cảnh sát, Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân I, Đại học Phòng cháy chữa cháy,
Trường Trung cấp Vũ trang.
+ Khảo sát về tình hình văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an nhân
dân. Thực hiện điều tra bằng phiếu đối với 100 giảng viên các trường Học viện An
ninh nhân dân,Trường Học viện Cảnh sát, Trường Cao đẳng Cảnh sát nhân dân I,
Đại học Phòng cháy chữa cháy, Trường Trung cấp Vũ trang.
5. Những đóng góp mới của luận án
- Luận án đã góp phần làm rõ thêm lý luận về văn hóa ứng xử, trên cơ sở đó
làm rõ lý luận về văn hóa ứng xử công an nhân dân, văn hóa ứng xử của học viên
các trường Công an nhân dân.
- Trên cơ sở lý luận về văn hóa ứng xử Công an nhân dân, luận án đã làm rõ
thực trạng văn hóa ứng xử của học viên các trường CAND.
- Luận án đã nêu ra những vấn đề chủ yếu của việc xây dựng văn hóa ứng xử

của học viên các trường Công an nhân dân ở nước ta hiện nay; nêu lên được những
bất cập và yêu cầu phải xây dựng văn hóa ứng xử cho học viên các trường Công an
nhân dân
- Đề xuất phương hướng và các giải pháp để tiếp tục xây dựng văn hóa ứng
xử của học viên các trường Công an nhân dân hiện nay.
6. Ý nghĩa của luận án
6.1. Ý nghĩa lý luận
Kết quả nghiên cứu của luận án góp phần làm sâu sắc và hoàn thiện hơn một
số vấn đề lý luận về văn hóa ứng xử của Công an nhân dân và những vấn đề về giáo
dục, đào tạo, xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an nhân dân


6

Việt Nam hiện nay.
6.2. Ý nghĩa thực tiễn
- Luận án là tài liệu phục vụ các trường Công an nhân dân nghiên cứu, vận
dụng trong giáo dục học viên về văn hóa ứng xử.
- Luận án là tài liệu tham khảo phục vụ công tác nghiên cứu và giảng dạy, học
tập trong các trường Công an nhân dân.
7. Kết cấu của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án
được kết cấu gồm 4 chương 10 tiết.


7

Chƣơng 1
TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI VÀ
VẤN ĐỀ ĐẶT RA ĐỐI VỚI LUẬN ÁN

1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN LÝ LUẬN VỀ
VĂN HÓA ỨNG XỬ VÀ VĂN HÓA ỨNG XỬ CÔNG AN NHÂN DÂN

Văn hóa ứng xử ở Việt Nam ngay từ sau Cách mạng Tháng Tám được
Đảng Cộng sản Việt Nam đề ra trong Đề Cương văn hóa Việt Nam năm 1943
và trở thành tư tưởng chủ đạo cho thực tiễn xây dựng “Đời sống mới” do Chủ
tịch Hồ Chí Minh phát động. Phong trào xây dựng “Đời sống mới” chứa đựng
những nội dung văn hóa ứng xử trong văn hóa cứu quốc (1946-1954), xây dựng
văn hóa xã hội chủ nghĩa ở miền Bắc (1954-1975) và xây dựng nền văn hóa
mới, con người mới xã hội chủ nghĩa (1975-1986). Với chủ trương xây dựng
văn hóa mới Việt Nam, ngay từ đầu thời kỳ đổi mới, ở nước ta đã có một số bài
viết về văn hóa ứng xử dước các góc độ triết học, chính trị học, xã hội học, văn
hóa học, tâm lý học,...
Đặc biệt từ sau Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ 5, khóa VIII (71998) về xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc đến
nay, văn hóa ứng xử đã được quan tâm nghiên cứu nhiều hơn dưới góc độ văn
hóa học, xã hội học, tâm lý họ, mặc dù các khía cạnh nghiên cứu đó chỉ mới
đươc thể hiện ở những nội dung riêng lẻ, phần nhiều bàn về văn hóa nói chung
hoặc văn hóa, con người Việt Nam. Trong đó, có thể kể đến một số công trình
nghiên cứu tiêu biểu, như:
Cuốn sách “Tìm về bản sắc văn hóa Việt Nam” của Trần Ngọc Thêm
[137]. Bằng phương pháp cấu trúc - loại hình, tác giả đã xâu chuỗi các sự kiện
thành một bức tranh tổng quan về văn hóa Việt Nam; phân tích cách ứng xử của
người Việt với môi trường xã hội và môi trường tự nhiên. Từ mối quan hệ này,
tác giả đã nêu ra cấu trúc văn hóa của người Việt trong đó có văn hóa ứng xử của
người Việt Nam; là quá trình hình thành và phát triển một cách độc đáo, tạo nên
một nét riêng biệt về bản sắc văn hóa Việt Nam.


8

Cuốn sách “Chủ nghĩa nhân văn Hồ Chí Minh” của Thành Duy [49] đã
đưa ra có hệ thống tư tưởng nhân văn Hồ Chí Minh. Đó là sự kế thừa và phát
huy truyền thống nhân nghĩa, khoan dung của dân tộc, đồng thời kế thừa và phát
huy tinh hoa trong văn hóa ứng xử của nhân loại. Nội dung tư tưởng nhân văn
Hồ Chí Minh rất đa dạng, từ tình yêu thương con người, nhất là những người
nghèo khổ, đến tư tưởng muốn giải phóng giai cấp, giải phóng dân tộc và giải
phóng con người. Trên cơ sở đó, tác giả nêu rõ cần vận dụng tư tưởng nhân văn
Hồ Chí Minh, xây dựng tình yêu thương con người, yêu thương nhân dân.
Cuốn sách “Giao tiếp ứng xử trong hành chính” của Nguyễn Trọng Điều,
Đinh Văn Tiến [70] đã đưa ra nhiều nội dung về giao tiếp trong hành chính như:
Những yếu tố tâm lý trong giao tiếp hành chính, vai trò của tâm lý, nhân cách
của nhà quản lý trong giao tiếp hành chính. Các tác giả cho thấy trong hoạt động
giao tiếp cần nắm vững bản chất và quá trình cũng như những rào cản trong giao
tiếp. Một số nguyên tắc của giao tiếp là: Các bên tham gia giao tiếp cần biết hài
hòa các lợi ích; cần tạo điều kiện để đối tác đưa ra các giải pháp; coi trọng các
mối quan hệ ảnh hưởng; phong cách giao tiếp.
Cuốn sách “Bàn về văn hóa ứng xử của người Việt Nam” của tác giả
Nguyễn Tất Thịnh [138] đúc kết về tập tính văn hoá của người Việt Nam hiện
đại; đề cập đến văn hoá ứng xử, giao tiếp trong đời sống hàng ngày và trong hoạt
động kinh doanh. Tác giả phân tích văn hóa ứng xử, giao tiếp của người Việt
hiện đại cùng với các mối quan hệ trong đời sống hàng ngày gắn với nền kinh tế
thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.
Cuốn sách “Văn hóa ứng xử thời kỳ hội nhập” của Thế Hùng [84] đề cập
một số kỹ năng cơ bản trong giao tiếp của con người thời kỳ hội nhập quốc tế.
Trong cuốn sách này, tác giả khẳng định văn hóa ứng xử đóng vai trò quan trọng
đối với hạnh phúc và thành công của mỗi con người trong thời kỳ mới. Để đạt
được điều đó, mỗi người chúng ta cần không ngừng nâng cao các kỹ năng ứng
xử, giao tiếp có văn hóa để đáp ứng nhu cầu hội nhập.

9

Sách “Tâm lý học ứng xử” của Lê Thị Bừng [38] với hướng nghiên cứu từ
những quan niệm về ứng xử, bản chất của ứng xử, sự phân chia các kiểu ứng xử
đến những vấn đề cụ thể như ứng xử trong gia đình, trong lớp học, trong cơ
quan, với bạn bè, ở nơi công cộng... Trong cuốn sách này, tác giả đã phân tích rõ
trạng thái tâm lý của con người trong các thế ứng xử khác nhau, tương ứng với
từng mối quan hệ xã hội mà cá nhân đó gia nhập.
Cuốn sách “Tâm lý học với văn hóa ứng xử” của Đỗ Long [98] đề cập
mối quan hệ qua lại giữa tâm lý học và văn hóa học, trong đó có văn hóa ứng xử.
Công trình tập trung phân tích một số vấn đề về văn hoá, quan hệ giữa con người
và văn hóa, xây dựng môi trường văn hóa, văn hóa ứng xử đối với cư dân nông
nghiệp, văn hóa ứng xử của cán bộ lãnh đạo với người dân, văn hóa ứng xử của
con người với môi trường tự nhiên, mối trường xã hội.
Cuốn sách “Văn hóa ứng xử Việt Nam hiện nay” của Nguyễn Thanh Tuấn
[157] nghiên cứu về thực trạng biến đổi văn hóa ứng xử ở một số nhóm dân cư;
xu hướng tác động của các điều kiện xã hội đến sự biến đổi văn hóa ứng xử và
khuynh hướng biến đổi văn hóa ứng xử trong giai đoạn xây dựng xã hội công
nghiệp theo hướng hiện đại. Trên cơ sở đó, tác giả đưa ra một số định hướng và
giải pháp điều tiết văn hóa ứng xử trong giai đoạn hiện nay.
Cuốn sách “Văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh” của Cao Hải Yến [174] đã làm
rõ một số vấn đề trong văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh. Các tác giả đã làm rõ cơ sở
hình thành văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh. Những nội dung cơ bản trong văn hóa
ứng xử Hồ Chí Minh cũng được các tác giả nêu ra rất rõ nét. Đó là sự nhất quán
về mục tiêu, nguyên tắc ứng xử, đa dạng và linh hoạt trong ứng xử, tinh tế và
uyên bác, ân cần cởi mở và chu đáo, quyết tâm, kiên trì, bền bỉ và lạc quan, cảm
hóa, khoan dung, độ lượng, khiêm nhường, nhã nhặn, lịch lãm và bình dị, tính
nhân văn. Từ đó cần vận dụng, phát huy những giá trị văn hóa ứng xử Hồ Chí
Minh trong việc xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa.
Cuốn sách“Tìm hiểu văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh” của tác giả Lê Kim

Dung [46] đã trình bày rõ khái niệm, cơ sở hình thành văn hóa ứng xử Hồ Chí


10

Minh. Văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh hình thành từ nguồn cội gia đình, quê
hương, sự tiếp thu những tinh hoa văn hóa ứng xử của nhân loại và những phẩm
chất đạo đức của Người. Nội dung văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh qua việc tìm
hiểu những yếu tố thể hiện nhân cách lớn Hồ Chí Minh. Đó là lòng nhân ái, yêu
thương con người, trí tuệ sáng suốt, học vấn sâu rộng và lý tưởng cao đẹp. Chính
những nhân tố đó đã tạo nên phong cách ứng xử mẫu mực của Hồ Chí Minh. Tác
giả đã phân tích phong cách ứng xử mẫu mực đó qua các câu chuyện kể về Hồ
Chí Minh qua một số bài viết, chuyện kể của những người đã từng vinh hạnh
được sống, làm việc, tiếp xúc với Chủ tịch Hồ Chí Minh. Đó là những minh
chứng sống động về văn hóa ứng xử của một nhân cách lớn.
Cuốn sách của tác giả Trần Thị Anh Đào “Công tác giáo dục lý luận
chính trị cho sinh viên Việt Nam hiện nay” [66] đã chỉ rõ nội dung giáo dục lý
luận chính trị cho sinh viên bao gồm giáo dục chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng
Hồ Chí Minh, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của nhà nước; giáo dục
đạo đức cách mạng, lối sống lành mạnh, xung phong, gương mẫu trong các
phong trào cách mạng của tuổi trẻ; kiên quyết chống những thói hư tật xấu và
các tệ nạn xã hội; chống các âm mưu và hành động phá hoại, xuyên tạc của các
loại kẻ thù. Phương pháp giáo dục lý luận chính trị cho sinh viên bao gồm từ các
phương pháp truyền thống như tổ chức lớp học, giảng bài, quan các hoạt động
văn hóa, văn nghệ, qua báo chí, truyền thông; qua các tổ chức lớp, khoa, các
đoàn thể, các phong trào thanh niên tình nguyện...
Trong phần lớn các hoạt động của lực lượng Công an nhân dân thông qua
giao tiếp công khai, trực tiếp với nhân dân. Vì vậy, giao tiếp ứng xử của cán bộ,
chiến sỹ có tầm quan trọng đặc biệt, tạo nên các mối quan hệ đẹp, có văn hóa,
có đạo đức trong hoạt động nghiệp vụ của mình. Giao tiếp, ứng xử có văn hóa,

có đạo đức là cơ sở để duy trì mối quan hệ gần gũi, thân thiện giữa cán bộ, chiến
sỹ Công an nhân dân với nhân dân, là cơ sở để góp phần tạo ra môi trường xã hội
tốt đẹp. Các công trình nghiên cứu liên quan đến văn hóa ứng xử Công an nhân
dân tiêu biểu như:


11

Cuốn sách“Văn hóa ứng xử của người cảnh sát quản lý hành chính về trật
tự, an toàn xã hội ” của Tổng cục Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự, an toàn
xã hội [143] đã bàn đến một số nội dung cơ bản về văn hóa ứng xử; những nhân
tố quan trọng trong văn hóa ứng xử: Tâm, Nhẫn, Nhân, Nghĩa, Trí, Dũng, Liêm,
Trung. Những biểu hiện của văn hóa ứng xử: Văn hóa nói, văn hóa hành động;
bí quyết thành công trong ứng xử: Khi giao tiếp phải biết người, biết mình, biết
tôn trọng nhân cách những người tiếp xúc với ta, biết khen, biết khích lệ người
khác, luôn giữ nụ cười trên môi. Trong cuốn sách này Cục Chính trị - Hậu cần
Cảnh sát quản lý hành chính cũng đã nêu lên vai trò của văn hóa ứng xử trong
hoạt động của lực lượng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự, an toàn xã hội,
từ đó, đưa ra những vấn đề cơ bản về tư cách của cán bộ, chiến sỹ Cảnh sát quản
lý hành chính về trật tự, an toàn xã hội: Tự phấn đấu để trở thành người cảnh sát
có phong cách tốt, ứng xử có văn hóa, thân ái giúp đỡ đồng sự - phép xử thế
mang đậm tính nhân văn, là cội nguồn sức mạnh đoàn kết trong lực lượng
Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự, an toàn xã hội, kính trọng lễ phép với
nhân dân; cuốn sách cũng đưa ra những tình huống thường gặp trong giao
tiếp, ứng xử của cán bộ, chiến sỹ lực lượng cảnh sát để thấy được đâu là
những cách ứng xử, xử lý tình huống cần phát huy, học tập, đồng thời hạn chế
và rút ra bài học kinh nghiệm đối với những tình huống ứng xử chưa đúng.
Những vấn đề bàn đến trong cuốn sách là cơ sở để tác giả có thêm những kiến
thức bổ ích để xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an
nhân dân.

Cuốn sách“Văn hóa ứng xử Công an nhân dân” của Trần Đại Quang
[125]. Đây là cuốn sách tổng hợp nhất về văn hóa ứng xử Công an nhân dân. Tác
giả của cuốn sách này đã khẳng định văn hóa ứng xử Công an nhân dân là một
bộ phận quan trọng của văn hóa chính trị Việt Nam hiện đại; những nhận thức
chung về văn hóa ứng xử, văn hóa ứng xử Công an nhân dân đã được tác giả đề
cấp một cách rõ nét, đồng thời, tác giả cũng đã làm rõ những tác động của tình
hình quốc tế và tình hình trong nước đến văn hóa ứng xử của Công an nhân dân


12

Việt Nam; kết quả đạt được trong công tác xây dựng văn hóa ứng xử Công an
nhân dân; tác giả khẳng định, cần phải xây dựng văn hóa ứng xử thành vũ khí tư
tưởng, đạo đức sắc bén, hành trang của Công an nhân dân Việt Nam trong sự
nghiệp bảo vệ an ninh Tổ quốc. Từ những kết quả đạt được, tác giả cũng đưa ra
những dự báo về những yếu tố tác động đến văn hóa ứng xử Công an nhân dân
trong thời gian tới, đồng thời, đưa ra những quan điểm, phương châm, giải pháp
xây dựng và hoàn thiện văn hóa ứng xử Công an nhân dân trong thời gian tới.
Tác giả luận án đã kế thừa cơ sở lý luận và những kết quả điều tra mà tác giả
cuốn sách đã thu thập được làm căn cứ để xây dựng nội dung luận án của mình,
đồng thời thông qua các kết quả điều tra cũng giúp tác giả luận án có cái nhìn
tổng thể về những thành tựu đã đạt được cùng những hạn chế trong văn hóa ứng
xử của lực lượng Công an nhân dân, để từ đó rút ra những bài học kinh nghiệm
trong xây dựng văn hóa ứng xử cho học viên các trường Công an nhân dân.
Luận án tiến sỹ, của Nguyễn Đình Đức “Những yếu tố khách quan và chủ
quan tác động đến tư tưởng chính trị của sinh viên” [71]. Trong Luận án, tác giả
đã khẳng định tư tưởng chính trị của sinh viên chịu tác động của các yếu tố kinh tế,
chính trị, văn hóa xã hội; yếu tố lịch sử và hiện tại; yếu tố dân tộc và quốc tế...,
trong đó môi trường giáo dục trong nhà trường, gia đình và xã hội có tác động rất
lớn. Từ các nhân tố đó, tác giả làm rõ thực trạng tư tưởng chính trị của sinh viên

một số trường thời gian qua; chỉ rõ nguyên nhân của thành tựu, hạn chế và nêu
một số kinh nghiệm. Trên cơ sở đó đề xuất phương hướng, giải pháp chủ yếu tiếp
tục tăng cường công tác giáo dục lý luận chính trị của sinh viên các trường đại học
trong tình hình mới.
Một số bài báo khoa học có bàn đến văn hóa ứng xử và văn hóa ứng xử
Công an nhân dân, tiêu biểu như: Bài “Văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh giá trị và ý
nghĩa” của Hoàng Chí bảo [11]. Trong bài viết này, tác giả đã khẳng định Hồ
Chí Minh là biểu trượng hội tụ đầy đủ những tinh hoa văn hóa của nhân loại và
của dân tộc, điển hình của nhân cách con người Việt Nam. Một trong những đặc
trưng cơ bản của văn hóa Hồ Chí Minh được thể hiện đậm nét, mang dấu ấn rất


13

riêng, rất đặc thù và rất Hồ Chí Minh đó là văn hóa ứng xử. Văn hóa ứng xử Hồ
Chí Minh là kết tinh giá trị cao đẹp nhất của văn hóa Việt Nam, thể hiện tầm
vóc, trí tuệ lớn lao và tình cảm sâu sắc của Người.
Bài “Tính nhân văn trong văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh” của Cao Hải Yến
[172]. Trong bài viết này, tác giả đã khẳng định văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh là
một hệ thống ứng xử mang tính sáng tạo và nhân văn, thể hiện nhân cách, bản
lĩnh, tầm vóc trí tuệ uyên bác và tình cảm sâu sắc của Người trong hoạt động
thực tiễn. Văn hóa ứng xử Hồ Chí Minh hết sức đa dạng, phong phú, hấp dẫn,
chứa đựng những giá trị chuẩn mực văn hóa, đạo đức. Tác giả bài viết khẳng
định, tính nhân văn trong tư tưởng Hồ Chí Minh là tính nhân văn cộng sản, mà
điểm nổi bật nhất là tình yêu thương con người, đặc biệt là những con người bị
đọa đày. Tình yêu đó, được khắc họa đậm nét trong từng hành vi cụ thể cũng
như trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng cũng như tư tưởng của Người.
Đề tài cấp nhà nước KX – 07 – 02 thuộc Chương trình khoa học cấp nhà
nước KX – 07 “Các giá trị truyền thống và con người Việt Nam hiện nay” do
Phan Huy Lê và Vũ Minh Giang là chủ nhiệm (1994-1996) [93] nghiên cứu về:

Quá trình hình thành, phát triển, nội dung và sự biến đổi các truyền thống Việt
Nam; Cái chung, cái riêng trong truyền thống của các dân tộc Việt Nam; Con
người Việt Nam hiện nay trong mối quan hệ với truyền thống; Con người Việt
Nam dưới con mắt người nước ngoài. Tác phẩm đã khái quát các giá trị truyền
thống và con người Việt Nam và chỉ ra những phương hướng cần phát huy trong
giai đoạn cách mạng hiện nay
1.2. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN NỘI DUNG
VÀ THỰC TRẠNG XÂY DỰNG VĂN HÓA ỨNG XỬ CỦA HỌC VIÊN CÔNG
AN NHÂN DÂN

Cuốn sách“Một số vấn đề về xây dựng lực lượng Công an nhân dân”, của
Trần Quốc Hoàn 81] là tập hợp những bài nói, bài viết tổng kết vấn đề xây dựng
lực lượng Công an nhân dân vững mạnh về mọi mặt, có bản lĩnh chính trị vững
vàng, giỏi chuyên môn, nghiệp vụ, có đạo đức cách mạng. Những bài viết, bài


14

nói đó cho đến nay vẫn có ý nghĩa sâu sắc, giá trị cao về công tác xây dựng lực
lượng Công an nhân dân Việt Nam.
Cuốn sách “Tổng kết Lịch sử xây dựng lực lượng Công an nhân dân”
(1945-2000) do Tổng Cục Xây dựng lực lượng Công an nhân dân biên soạn, nhà
xuất bản Công an nhân dân phát hành năm 2010 151] là công trình đúc kết quá
trình xây dựng lực lượng Công an qua các giai đoạn (1945 - 2000), phân tích
đánh giá những mặt thành công và những tồn tại, hạn chế của công tác xây dựng
lực lượng Công an. Sáu bài học lịch sử về xây dựng lực lượng Công an của công
trình rút ra giúp tác giả luận án có cái nhìn toàn diện, khách quan về lịch sử xây
dựng lực lượng Công an nhân dân Việt Nam nói chung từ đó rút ra những nội
dung cụ thể cho vấn đề xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công
an nhân dân.

Cuốn sách “Xây dựng lực lượng Công an nhân dân cách mạng, chính quy,
tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa” do
nhà xuất bản Công an nhân dân phát hành năm 2001. Đây là đề tài trọng điểm
cấp Bộ do Phạm Văn Dần làm chủ nhiệm [44]. Đề tài đã nghiên cứu làm rõ cơ
sở khoa học và cấu trúc bên trong từng nội dung về quan điểm, mục tiêu, nội
dung và những giải pháp cơ bản để xây dựng lực lượng Công an nhân dân cách
mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại trong thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa. Những vấn đề được bàn đến về xây dựng lực lượng Công an nhân
dân tuy vẫn còn những giá trị song trước những biến đổi của tình hình kinh tế xã hội của đất nước; thực tiễn của công tác xây dựng lực lượng Công an nhân
dân cần có những bổ sung cho phù hợp. Những đóng góp của tác phẩm đã giúp
tác giả luận án có cái nhìn tổng quan về công tác xây dựng lực lượng Công an
nhân dân với các yêu cầu về tính cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước
hiện đại trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Từ đó có thể liên hệ để rút
ra những nội dung cụ thể cho vấn đề xây văn hóa ứng xử của học viên các
trường Công an nhân dân.


15

Kỷ yếu “Hội thảo khoa học quốc gia 70 năm Công an nhân dân Việt Nam
xây dựng, chiến đấu, trưởng thành; 10 năm ngày hội toàn dân bảo vệ an ninh Tổ
quốc” do Bộ Công an chủ trì phối hợp với Ban Tuyên giáo Trung ương, Báo
Nhân dân, Tạp chí Cộng sản phối hợp tổ chức [20] là công trình tập hợp 110 bài
viết của các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các đồng chí
lãnh đạo lão thành trong Công an nhân dân và các nhà nghiên cứu lý luận và
thực tiễn dưới góc độ tiếp cận khoa học lịch sử, cụ thể, hệ thống đã phân tích,
đánh giá các mặt của công tác Công an trong đó có đề cập đến những bài học
kinh nghiệm từ thực tiễn công tác xây dựng lực lượng Công an nhân dân trong
sạch, vững mạnh qua 70 năm (1945-2015); đồng thời cũng khẳng định sâu sắc và
toàn diện vị trí vai trò to lớn của quần chúng nhân dân với sự nghiệp bảo vệ an

ninh - trật tự. Các bài viết đã giúp tác giả có thêm những luận cứ quan trọng để
khẳng định tính quyết định về sự tất yếu phải xây văn hóa ứng xử Công an nhân
dân và xây dựng văn hóa ứng xử của học viên các trường Công an nhân dân để
giữ gìn và phát huy những truyền thống cách mạng, anh hùng vẻ vang hình ảnh
đẹp của lực lượng Công an trong lòng nhân dân.
Cuốn sách “Những vấn đề cơ bản về công tác công an”, của Trần Đại
Quang, [124]. Cuốn sách tập hợp những bài phát biểu lãnh đạo, chỉ đạo tại các
Hội nghị Công an toàn quốc và các hội nghị chuyên đề nghiệp vụ. Bài phát biểu
kết luận tại Hội nghị Công an toàn quốc lần thứ 70 (2015), tác giả đã nêu ra năm
định hướng công tác trong thời gian tới, trong đó có nội dung phải tăng cường
công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, bảo đảm lực lượng Công an nhân dân luôn
giữ vững bản chất cách mạng, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu, có bản lĩnh chính trị
vững vàng. Thực hiện một số công tác trọng tâm như: Tiếp tục đổi mới, nâng cao
tính hiệu quả, tính chủ động của công tác chính trị, tư tưởng, củng cố vững chắc
trận địa tư tưởng của Đảng trong Công an; coi vấn đề then chốt là phải xây dựng
tổ chức Đảng trong Công an nhân dân trong sạch, vững mạnh về chính trị, tư
tưởng và tổ chức, kiên quyết thực hiện tốt Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần
thứ 4, khóa XI về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay” gắn với


16

học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, đẩy mạnh
phong trào “Công an nhân dân học tập, thực hiện 6 điều Bác Hồ dạy”; tập trung
nâng cao chất lượng tổ chức và hoạt động của hệ thống cơ quan chính trị, nhất là
đội ngũ cán bộ làm công tác chính trị, tư tưởng từ Bộ Công an đến địa phương,
đảm bảo đủ về số lượng, mạnh về chất lượng; tổ chức thực hiện thắng lợi Nghị
quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XII.
Một số bài báo khoa học có bàn đến vấn đề xây dựng lực lượng Công an
nhân dân trên các lĩnh vực, các mặt của công tác Công an, tiêu biểu như:

Bài viết “Tăng cường công tác xây dựng lực lượng cảnh sát nhân dân đáp
ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới ” của tác giả Trần Đại Quang [123].
Bài viết đã đánh giá công tác xây dựng lực lượng cảnh sát nhân dân là yếu tố
quyết định tạo nên sức mạnh to lớn để hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ phòng,
chống tội phạm, giữ gìn trật tự an toàn xã hội trong các thời kỳ cách mạng. Bên
cạnh đó, bài viết đi sâu phân tích những hạn chế trong công tác xây dựng lực
lượng cảnh sát hiện nay như: Tổ chức bộ máy chưa tinh gọn; tư tưởng trung bình
chủ nghĩa còn tồn tại ở một bộ phận cán bộ, chiến sỹ; việc sử dụng cán bộ chiến
sỹ có nơi, có lúc chưa đúng người, đúng việc; chất lượng sinh hoạt đảng ở một
số đơn vị còn yếu; chế độ chính sách chưa thỏa đáng; điều kiện làm việc còn khó
khăn. Ngoài ra, bài viết nêu ra những nguyên nhân chính của những thiếu sót tồn
tại nêu trên là do tác động của tình hình kinh tế - xã hội đến đời sống của cán bộ
chiến sỹ; các thế lực thù địch và bọn tội phạm thường xuyên dùng mọi thủ đoạn
để tấn công, lôi kéo, mua chuộc nhằm làm tha hóa, biến chất cán bộ chiến sỹ;
nhận thức của một số đồng chí trong cấp ủy đảng, chính quyền địa phương chưa
đúng mức; những giải pháp xây dựng lực lượng còn mang tính chất tình thế,
chưa mang tính đột phá để giải quyết vấn đề cơ bản của tình hình.
Bài viết “Xây dựng lực lượng cảnh sát nhân dân trong sạch, vững mạnh,
đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ mới ” của Phạm Quý Ngọ 117], tác giả tập trung
đánh giá lực lượng Công an nhân dân phải đối mặt với diễn biến phức tạp của
tình hình an ninh trật tự trong thời kỳ hội nhập quốc tế, nhưng dưới sự lãnh đạo


17

của Đảng, sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ và sự chủ động, xung kích của lực
lượng Cảnh sát nên đã giải quyết có hiệu quả mọi vấn đề đặt ra. Những kết quả
đạt được thể hiện quyết tâm chính trị và sự nỗ lực của toàn lực lượng Cảnh sát,
đặc biệt là công tác xây dựng lực lượng gắn với việc thực hiện 6 điều Bác Hồ
dạy Công an nhân dân và Chương trình hành động “Xây dựng phong cách người

cảnh sát nhân dân vì nhân dân phục vụ”.
Bài viết “Xây dựng phong cách người Cảnh sát nhân dân vì nhân dân phục
vụ ” của tác giả Nguyễn Xuân Yêm 171]. Theo tác giả, để thực hiện thắng lợi
các cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh Công an nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ”, “Công an nhân dân thực
hiện nghiêm điều lệnh, xây dựng nếp sống văn hóa vì nhân dân phục vụ”, lãnh
đạo Bộ Công an đã đề ra Chương trình hành động xây dựng phong cách người
Cảnh sát nhân dân vì nhân dân phục vụ. Để xây dựng được phong cách này, tác
giả đã đưa ra một số vấn đề cần chú ý: Xây dựng lực lượng Cảnh sát nhân dân
tuyệt đối trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, Nhà nước và nhân dân;
xây dựng ý thức, nếp sống tôn trọng và bảo vệ các quyền cơ bản của công dân
trong khi thi hành công vụ; tăng cường tinh thần trách nhiệm, đạo đức cách
mạng và ý thức pháp luật của cán bộ, chiến sỹ Cảnh sát nhân dân; tổ chức có
hiệu quả Chương trình hành động xây dựng phong cách người Cảnh sát nhân dân
vì nhân dân phục vụ.
Bài viết “Một số vấn đề về xây dựng phong cách người chiến sỹ Cảnh sát
nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ trong lực lượng Cảnh sát bảo vệ và
hỗ trợ tư pháp” của tác giả Nguyễn Khương Duy 82] nêu lên bốn nội dung và
tiêu chí cụ thể trong xây dựng phong cách người chiến sỹ Cảnh sát nhân dân vì
nước quên thân, vì dân phục vụ trong lực lượng Cảnh sát bảo vệ và hỗ trợ tư
pháp gồm: Phong cách tư duy cách mạng và khoa học; phong cách làm việc;
phong cách sống; phong cách ứng xử văn hóa. Đồng thời, tác giả đề xuất ba vấn
đề cần lưu ý trong tổ chức thực hiện: Đổi mới nhận thức; xây dựng chương trình,
quy chế, quy định, trang bị phương tiện…; xây dựng đơn vị kiểu mẫu. Những


18

vấn đề được các tác giả đề cập đến tuy không trực tiếp bàn đến xây dựng văn hóa
ứng xử, tuy nhiên, bài viết giúp tác giả luận án có thêm cách nhìn đa diện trong
xây dựng các nội dung trong nội hàm khái niệm xây dựng văn hóa ứng xử của

học viên Công an nhân dân được toàn diện hơn.
Bài báo “Những vấn đề cần giải quyết trong việc xây dựng văn hóa ứng xử
công vụ” của Trịnh Thanh Hà 76]. Tác giả của bài viết này khẳng định: Trong
xu thế hội nhập kinh tế quốc tế hiện nay đòi hỏi tất yếu nền hành chính Quốc gia
phải có sự thay đổi phù hợp, cần đảm bảo tính chuyên nghiệp, gọn nhẹ, thích
ứng và tính phục vụ cao, vì vậy, cần phải chú ý đến văn hóa ứng xử công vụ. Đội
ngũ công chức cần có sự thay đổi về tư duy, thái độ trong cách ứng xử khi thi
hành công vụ. Tác giả đã đưa ra các tiêu chí để khảo cứu thực tiễn như: Về tiêu
chí văn hóa ứng xử công vụ; về thực trạng văn hóa ứng xử công vụ; một số vấn
đề cần giải quyết trong việc xây dựng văn hóa ứng xử.
Đề tài khoa học cấp cơ sở, Một số vấn đề xây dựng lực lượng Công an
nhân dân đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong quá trình Việt Nam thực hiện các
cam ết gia nhập WTO, do Đặng Văn Du làm chủ nhiệm 45]. Các tác giả của đề
tài tập trung nghiên cứu thực trạng bộ máy Công an nhân dân từ năm 2003 đến
năm 2007, nêu lên những vấn đề lực lượng Công an nhân dân phải đối mặt trong
quá trình Việt Nam thực hiện các cam kết gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới
(WTO), đánh giá những yêu cầu và nhiệm vụ xây dựng lực lượng Công an nhân
dân trong quá trình Việt Nam thực hiện các cam kết gia nhập WTO.
Kỷ yếu Hội thảo khoa học“ Thực tiễn về xây dựng lực lượng Công an nhân
dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ ” của Bộ Công an tổ chức tháng 11 năm
2006 theo kế hoạch số 75-KH/BCA(V21) [15] là nội dung được Ban chỉ đạo
cuộc vận động chính trị sâu rộng trong toàn lực lượng với chủ đề “Xây dựng lực
lượng Công an nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của Bộ Công an.
Kỷ yếu có 31 bài viết của các đồng chí lãnh đạo Ban, Ngành, Công an các đơn vị
địa phương về những vấn đề thực tiễn, các bài học và kinh nghiệm trong công tác


19

xây dựng lực lực lượng Công an nhân dân. Đáng chú ý có những bài viết sau: Bài

viết “Giáo dục phẩm chất đạo đức, đề cao kỷ luật điều lệnh, nâng cao bản lĩnh
chính trị là những điều kiện tiên quyết để hoàn thành nhiệm vụ, công tác Công
an ” của tác giả Nguyễn Thị Ngọc Mai đã nêu ra những đặc điểm cơ bản trong
tính chất hoạt động, chức năng nhiệm vụ của lực lượng Công an nhân dân như:
Công an nhân dân là lực lượng vũ trang nòng cốt, những đặc thù công tác là lực
lượng thực thi pháp luật, do vậy trách nhiệm thực hiện và tính chịu trách nhiệm
trước pháp luật, đòi hỏi đạo đức công vụ rất cao. Trong công tác của mình, Công
an thường xuyên tiếp xúc với mặt trái xã hội, nên việc tự hoàn thiện, tự rèn
luyện, tự xây dựng bản lĩnh là rất cần thiết; công tác Công an luôn gắn bó với
nhân dân, vì thế thái độ ứng xử không chỉ là biểu hiện của đạo đức mà còn là
biểu hiện ý chí: “vì nước quên thân, vì dân phục vụ”. Từ đó, tác giả đã đi đến
một số đề xuất trong những nội dung công tác công an. Bài viết “Xây dựng lực
lượng trực tiếp chiến đấu ở cơ sở gắn với cuộc vận động “Xây dựng lực lượng
Công an nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ” của tác giả Nguyễn Văn
Phái. Bài viết đã đề xuất một số vấn đề đáng quan tâm như: cần làm tốt công tác
giáo dục chính trị tư tưởng đối với cán bộ chiến sỹ ngay từ khi đang học tại các
Trường Công an nhân dân; thường xuyên tổ chức tốt công tác đưa cán bộ Công
an ra tự phê bình trước dân và tổ chức nhiều hòm thư góp ý xây dựng lực lượng
Công an; bố trí các lực lượng chuyên nghiệp, chính quy xuống phụ trách công
tác các địa bàn cơ sở nhất là các xã có phức tạp về an ninh - trật tự. Bài viết
“Nâng cao chất lượng giáo dục bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống, lễ tiết tác
phong của cán bộ chiến sỹ Công an thành phố Hồ Chí Minh” của tác giả Lê
Đông Phong. Tác giả khẳng định, trong những năm qua, công tác giáo dục
bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối sống, lễ tiết, tác phong của cán bộ chiến sỹ
Công an thành phố Hồ Chí Minh có nhiều thuận lợi, nhưng đồng thời cũng
phải đương đầu với nhiều khó khăn, thách thức. Từ đó, tác giả cũng nêu ra
những giải pháp mà Đảng ủy, Ban Giám đốc Công an Thành phố Hồ Chí


20

Minh đã coi trọng như: Giáo dục bản lĩnh chính trị; giáo dục rèn luyện phẩm
chất đạo đức; xây dựng lễ tiết, tác phong của cán bộ chiến sỹ Công an. Từ
thực tiễn công tác đó, Công an thành phố Hồ Chí Minh cũng rút ra một số
kinh nghiệm để nâng cao chất lượng giáo dục bản lĩnh chính trị, đạo đức, lối
sống, lễ tiết tác phong của cán bộ chiến sỹ.
Kỷ yếu hội thảo khoa học “Bồi dưỡng, giáo dục đạo đức cách mạng và
nâng cao văn hóa ứng xử cho cán bộ, chiến sỹ Công an nhân dân trong tình
hình mới ” của Học viện chính trị Công an nhân dân [82]. Hội thảo đã nhận
được nhiều bài viết, báo cáo tham luận của các đồng chí lãnh đạo, tướng lĩnh
lực lượng vũ trang, các nhà khoa học trong và ngoài lực lượng Công an nhân
dân. Hội thảo được chia ra thành 3 nhóm vấn đề chính, trong đó phần thứ hai:
Một số vấn đề đặt ra và định hướng bồi dưỡng, giáo dục đạo đức cách mạng
và nâng cao văn hóa ứng xử cho cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân trong tình
hình mới. Các bài viết đã tập trung làm rõ sự cần thiết phải giáo dục văn hóa
ứng xử, nội dung giáo dục văn hóa ứng xử và các giải pháp để nâng cao văn
hóa ứng xử Công an nhân dân trong giai đoạn hiện nay, tiêu biểu: Bài viết
“Giáo dục văn hóa ứng xử cho học viên các trường Công an nhân dân” của tác
giả Nguyễn Thị Hải Vân đã khẳng định: Sự cần thiết phải giáo dục giá trị văn
hóa ứng xử cho học viên các trường Công an nhân dân giai đoạn hiện nay; nội
dung giáo dục giá trị văn hóa ứng xử cho học viên các trường Công an nhân dân
bao gồm 4 nội dung cơ bản: Văn hóa ứng xử trong chính trị, văn hóa ứng xử với
bản thân văn hóa giao tiếp ứng xử đối với đồng đội và văn hóa ứng xử, giao tiếp
với nhân dân; đồng thời tác giả cũng đưa ra các hình thức, phương pháp giáo dục
giá trị văn hóa ứng xử cho học viên các trường Công an nhân dân theo cuộc vận
động “Công an nhân dân chấp hành nghiêm điều lệnh, xây dựng nếp sống văn
hóa, vì nhân dân phục vụ”. Bài viết “Vai trò và sự tác động của văn hóa dân tộc
Việt Nam trong xây dựng và hoàn thiện văn hóa ứng xử của lực lượng Công an
nhân dân” của tác giả Nguyễn Thị Thanh Thủy [139]. Trong bài viết này, tác giả
đã phân tích vai trò và tác động của văn hóa dân tộc Việt (mà nội dung cơ bản là