Sự lãnh đạo của đảng đối với công tác thanh niên ở thừa thiên huế hiện nay

Khóa Luận

Đinh Quốc Cường
MỤC LỤC

A. PHẦN MỞ ĐẦU ..................................................................................... 1
1. Lý do chọn đề tài .................................................................................. 3
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài ........................................................... 4
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài .......................................................... 5
4. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu của đề tài. .......................... 5
5. Đóng góp mới của đề tài ....................................................................... 6
6. Kết cấu của đề tài .................................................................................. 6
B. NỘI DUNG ............................................................................................. 7
CHƢƠNG 1 VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI CÔNG
TÁC THANH NIÊN- MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN .............................. 7
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh về
thanh niên và công tác thanh niên......................................................... 7
1.1.1. Khái niệm thanh niên và công tác thanh niên......................... 7
1.1.2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về thanh niên và công
tác thanh niên .................................................................................... 9
1.1.3. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên và công
tác thanh niên. ................................................................................. 14
1.2. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên .............. 17
1.2.1. Quan điểm của Đảng về vai trò của thanh niên .................... 17
1.2.2. Nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên ........................................................................................ 20
1.2.3. Quá trình thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên ........................................................................................ 23
CHƢƠNG 2 TĂNG CƢỜNG, ĐỔI MỚI SỰ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG
ĐỐI VỚI CÔNG TÁC THANH NIÊN Ở TỈNH THỪA THIÊN HUẾ
HIỆN NAY................................................................................................. 28

1


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
2.1. Tình hình, phong trào, hoạt động của thanh niên ở tỉnh Thừa Thiên
Huế ...................................................................................................... 28
2.2. Thực trạng công tác lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
thời gian qua ở tỉnh Thừa Thiên Huế.................................................. 35
2.3. Nguyên nhân của những kết quả đạt được và hạn chế ................ 45
2.4. Một số giải pháp nhằm tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng
đối với công tác thanh niên ở Thừa Thiên Huế hiện nay ................... 48
2.4.1. Tiếp tục quán triệt sâu sắc hơn nữa các quan điểm, chủ trương
của Đảng để xây dựng nhận thức đúng đắn về công tác thanh niên48
2.4.2. Đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên về chính trị, tư tưởng và tổ chức ................................... 50
2.4.3. Tăng cường sự quản lý nhà nước về công tác thanh niên .... 53
2.4.4. Đảng cần phải xác định công tác thanh niên không chỉ là trách
nhiệm của Đảng và Nhà nước mà còn là trách nhiệm của cả hệ thống
chính trị ........................................................................................... 55
2.4.5. Đảng cần quan tâm hơn nữa việc phát huy vai trò của gia đình
và xã hội trong công tác thanh niên ................................................ 55
2.4.6. Đảng phải xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh
vững mạnh. ..................................................................................... 56
C. KẾT LUẬN ........................................................................................... 59
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................ 62

2


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

A. PHẦN MỞ ĐẦU
1. Lý do chọn đề tài
Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quyết
định tương lai, vận mệnh của dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh
vực, đảm nhiệm những công việc khó khăn, đòi hỏi hi sinh gian khổ, sức
khỏe và sáng tạo. Nhận thức được rõ vị trí, vai trò của thanh niên đối với sự
nghiệp cách mạng của đất nước nên ngay từ khi mới ra đời, Đảng Cộng sản
Việt Nam luôn quan tâm đến thanh niên và lãnh đạo công tác thanh niên.
Thực tiễn lịch sử dân tộc ta đã chứng minh, dưới sự lãnh đạo của Đảng thanh
niên nước ta đã có những đóng góp to lớn trong cuộc cách mạng giải phóng
dân tộc và trong sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội. Ngày nay trong thời
kỳ đổi mới, nhất là trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước,
lực lượng thanh niên càng trở nên quan trọng, mang ý nghĩa chiến lược.
Lãnh đạo công tác thanh niên là một trong những nhiệm vụ quan trọng
của Đảng, là yếu tố quan trọng góp phần bảo đảm thắng lợi của sự nghiệp cách
mạng của dân tộc. Thực tiễn đã chứng minh, ở bất cứ địa phương, ngành, cơ
quan, đơn vị nào sự lãnh đạo của Đảng mà trực tiếp là các cấp uỷ Đảng luôn là
yếu tố quyết định, đảm bảo cho tổ chức Đoàn hoàn thành tốt nhiệm vụ của
mình, thực hiện tốt chức năng đoàn kết, tập hợp, giáo dục thanh niên để đưa
thanh niên vào phong trào cách mạng nhằm thực hiện thắng lợi chủ trương,
đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước.
Sự lãnh đạo của Đảng trong công cuộc đổi mới đất nước trong những

năm vừa qua đã thu được nhiều thắng lợi to lớn, tạo ra những tiền đề cần
thiết để đưa đất nước chuyển sang thời kỳ phát triển mới - thời kỳ đẩy mạnh
công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Trong những thắng lợi đó có sự
đóng góp không nhỏ của thanh niên. Bên cạnh đó những biến đổi của tình
hình trong nước và quốc tế đã và đang tác động mạnh mẽ làm biến đổi về cơ
cấu xã hội, địa vị kinh tế, học vấn, tư tưởng, tâm lý, lối sống của thanh niên.
Vì vậy, công tác thanh niên hiện nay đang đặt ra những vấn đề mới, đòi hỏi
3


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
phải tiếp tục có những giải pháp kịp thời nhằm đáp ứng yêu cầu của sự
nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, phù hợp với nhu cầu lợi ích
của thanh niên. Từ những yêu cầu thực tiễn của sự nghiệp cách mạng đòi
hỏi Đảng không ngừng đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo đối với công tác
thanh niên. Đây là vấn đề vừa mang tính lý luận, vừa mang tính thực tiễn
sâu sắc, đồng thời đáp ứng yêu cầu có tính cấp bách trong giai đoạn cách
mạng hiện nay.
Thực hiện chủ trương của Đảng về công tác thanh niên, những năm vừa
qua Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế đã có nhiều cố gắng trong lãnh đạo công
tác thanh niên, động viên thu hút đông đảo thanh niên tham gia sự nghiệp
cách mạng, tạo môi trường kinh tế - xã hội, văn hóa lành mạnh cho thanh
niên rèn luyện, cống hiến và trưởng thành, góp phần xây dựng quê hương
ngày càng giàu đẹp. Tuy nhiên, công tác thanh niên cũng còn bộc lộ những
tồn tại, yếu kém, trước những đòi hỏi, yêu cầu ngày càng cao của giai đoạn
cách mạng mới, của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Với những lý do nêu trên tôi chọn đề tài “Sự lãnh đạo của Đảng đối
với công tác thanh niên ở tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay: thực trạng và
giải pháp" làm khóa luận tốt nghiệp của mình.
2. Tình hình nghiên cứu của đề tài
Ngay từ khi ra đời, Đảng Cộng Sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn coi trọng công tác vận động, giáo dục thanh niên. Vì vậy nghiên
cứu sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên là một lĩnh vực quan
trọng, sớm được các nhà nghiên cứu quan tâm. Đáng chú ý có một số công
trình nghiên cứu như:
- Ts.Nguyễn Văn Hùng, Ban Dân vận Trung ương (làm chủ biên),
(2001), Đảng Cộng sản Việt Nam với công tác vận động thanh niên
trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá - hiện đại hoá đất nước, Nxb
Chính trị quốc gia.

4


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

- Nguyễn Thọ Ánh (2004), Luận văn thạc sĩ Chính trị học "Đoàn Thanh
niên Cộng sản Hồ Chí Minh trong hệ thống chính trị Việt Nam hiện nay"
Phạm Gia Cư (1999), “Đổi mới nhận thức và tăng cường trách nhiệm
của cấp uỷ đối với thanh niên và công tác thanh niên", Tạp chí Tư tưởng
Văn hoá.
Tuy nhiên cho đến nay chưa có công trình khoa học nào nghiên cứu
theo hướng nghiên cứu của đề tài.
3. Mục đích và nhiệm vụ của đề tài
Mục đích của đề tài

- Góp phần làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn trong việc xây dựng chính
sách của Đảng Cộng sản Việt Nam, Đảng bộ Thừa Thiên Huế trong công
tác thanh niên.
- Làm rõ thực trạng sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế đối
với công tác thanh niên trong những năm vừa qua. Từ đó khoá luận đề ra
các giải pháp góp phần đổi mới và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng bộ đối
với công tác thanh niên ở tỉnh Thừa Thiên Huế.
Nhiệm vụ của đề tài
Để thực hiện được mục đích trên, đề tài có nhiệm vụ:
- Nghiên cứu các quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ
Chí Minh, Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác thanh niên.
- Làm rõ thực trạng sự lãnh đạo của Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế đối
với công tác thanh niên. Phân tích nguyên nhân và đề xuất những giải pháp
nhằm tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên.
4. Cơ sở lý luận và phƣơng pháp nghiên cứu của đề tài.
- Cơ sở lý luận của đề tài là của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ
nghĩa duy vật lịch sử của chủ nghĩa Mác - Lênin; quan điểm của chủ nghĩa
Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt
Nam về thanh niên và công tác thanh niên.

5


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
- Phương pháp nghiên cứu của đề tài: phép biện chứng duy vật với
những nguyên tắc khách quan, toàn diện, quan điểm phát triển, quan điểm

lịch sử cụ thể. Ngoài ra đề tài còn sử dụng phương pháp điều tra, khảo sát,
phân tích,tổng hợp để nghiên cứu thực trạng sự lãnh đạo của Đảng đối với
công tác thanh niên tỉnh Thừa Thiên Huế.
5. Đóng góp mới của đề tài
Đề tài góp phần khái quát những thành tựu và hạn chế trong sự lãnh
đạo công tác thanh niên của Đảng bộ tỉnh Thừa Thiên Huế trong những năm
vừa qua. Từ đó, rút ra những kinh nghiệm và bước đầu đưa ra những giải pháp
nhằm tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng bộ đối với công tác thanh
niên tỉnh Thừa Thiên Huế.
Đề tài là tài liệu tham khảo cho những ai quan tâm đến vấn đề này.
6. Kết cấu của đề tài
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo đề tài gồm 2
chương, 6 tiết.
Chương 1: Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên- một
số vấn đề lý luận
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, chủ tịch Hồ Chí Minh về
thanh niên và công tác thanh niên
1.2. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
Chương 2: Tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng đối với công

tác thanh niên ở tỉnh Thừa Thiên Huế hiện nay
2.1. Tình hình, phong trào, hoạt động của thanh niên ở tỉnh Thừa Thiên
Huế.
2.2. Thực trạng công tác lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
thời gian qua ở tỉnh Thừa Thiên Huế.
2.3. Nguyên nhân của những kết quả đạt được và hạn chế
2.4. Một số giải pháp nhằm tăng cường, đổi mới sự lãnh đạo của Đảng
đối với công tác thanh niên ở Thừa Thiên Huế hiện nay.
6

Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

B. NỘI DUNG
Chƣơng 1
VAI TRÒ LÃNH ĐẠO CỦA ĐẢNG ĐỐI VỚI CÔNG TÁC
THANH NIÊN- MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
1.1. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, Chủ tịch Hồ Chí Minh
về thanh niên và công tác thanh niên
1.1.1. Khái niệm thanh niên và công tác thanh niên
- Khái niệm Thanh niên
Thanh niên là đối tượng nghiên cứu của nhiều nghành khoa học khác
nhau, tùy theo nội dung tiếp cận, góc độ tiếp cận mà có quan điểm khác nhau.
Theo quan niệm chung ở Việt Nam hiện nay, qua những năm tháng tuổi thơ
con người bước vào một thời kỳ phát triển cực kỳ quan trọng của cả đời
người, đó là tuổi thanh niên, lứa tuổi từ 15 đến 30. Ở lứa tuổi này, con người
phát triển nhanh về thể chất, sinh lý và tâm lý. Đó là tuổi trưởng thành về
nhân cách, đạo đức và văn hoá, là độ tuổi khẳng định tính sáng tạo, nuôi
dưỡng mơ ước, hoài bão, khát vọng, ý chí vươn lên, sống sôi nổi trong quan
hệ tình bạn, tình yêu. Tuổi thanh niên là tuổi đến với lý tưởng, sống phong
phú, hướng tới những cái cao đẹp với sức mạnh thôi thúc của lý tưởng. Bước
ngoặt trong tuổi thanh niên được đánh dấu bằng những mốc lớn: tốt nghiệp
phổ thông, đại học hay một trường trung học chuyên nghiệp, dạy nghề nào
đó, có một nghề chuyên môn, xây dựng tình bạn, tình yêu, lập gia đình, thực
hiện nghĩa vụ xã hội với tư cách là một công dân. Thanh niên của một đất
nước, một dân tộc, sống và hoạt động như thế nào thì đó chính là tấm gương
phản chiếu bộ mặt tinh thần và sức sống của dân tộc, của đất nước đó.
Như vậy, Thanh niên là một nhóm người trong xã hội - nhân khẩu đặc

thù, với độ tuổi nằm trong giới hạn từ 15 đến 30 tuổi, được gắn với mọi giai
cấp, dân tộc, mọi tầng lớp xã hội và tuỳ thuộc vào điều kiện kinh tế - xã hội

7


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
và đặc điểm của từng quốc gia, từng dân tộc. Đây là lứa tuổi phát triển mạnh
mẽ về thể chất, tinh thần, trí tuệ và phẩm chất, nhân cách của một công dân,
hình thành thế giới quan và lý tưởng đạo đức cuộc sống[2, 8].
Lứa tuổi thanh niên là thời kỳ quan trọng nhất trong quá trình phát triển
của con người, kết thúc giai đoạn thiếu niên, để đạt đỉnh cao của tuổi trưởng
thành với trách nhiệm xã hội đầy đủ của một công dân.
Những đặc điểm tâm lý của thanh niên là hăng hái, nhiệt tình, có nhiều
hoài bão, ước mơ, trong sáng, vô tư, trung thực, thích đổi mới, dám mạo
hiểm, dũng cảm. Tuy nhiên, do còn thiếu kinh nghiệm trong cuộc sống và
hoạt động, nên thanh niên cũng dễ sa vào thực dụng, dễ bị lôi kéo, kích
động, dễ sa vào các tệ nạn xã hội.
- Khái niệm về công tác thanh niên
Công tác thanh niên có thể được hiểu là công việc của Nhà nước, của
đoàn thể hay thực hiện công việc của Nhà Nước, đoàn thể. Tại Việt Nam
công tác thanh niên là một bộ phận quan trọng trong công tác quần chúng,
bao gồm toàn bộ hoạt động của Đảng, Nhà nước, Đoàn thanh niên và xã hội
nhằm giáo dục bồi dưỡng và tạo điều kiện cho thanh niên phát triển, trưởng
thành, phát huy mọi tiềm năng của lực lượng thanh niên trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Do vậy có thể hiểu công tác thanh niên là sự tác

động tổng hợp của các chủ thể xã hội vào một đối tượng cụ thể là thanh niên
theo những mục tiêu xác định.[29, 45]
Kể từ khi có Đảng, công tác thanh niên là hoạt động xã hội tự giác, trở
thành hoạt động chính trị xã hội, đặt dưới sự lãnh đạo trực tiếp và toàn diện
của Đảng; Đảng luôn coi công tác thanh niên là một bộ phận hữu cơ trong
hoạt động của mình; là quá trình giáo dục, thuyết phục và vận động thanh
niên tham gia thực hiện các nhiệm vụ của cách mạng, đồng thời góp phần
giải quyết các vấn đề xã hội vốn có của thanh niên; là quá trình tạo ra môi
trường kinh tế, chính trị, văn hóa, xã hội và là trường học cộng sản cho
thanh niên học tập rèn luyện và trưởng thành.
8


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

Như vậy theo quan điểm của Đảng công tác thanh niên được hiểu là:
hoạt động có tính mục đích của Đảng tác động vào đối tượng thanh niên
nhằm giáo dục, bồi dưỡng, định hướng và phát huy thanh niên, đáp ứng
những đòi hỏi nào đó của thanh niên và của xã hội. Công tác thanh niên là
một loại hoạt động xã hội hàm chứa sự tác động qua lại lẫn nhau giữa các
chủ thể xã hội và thanh niên, nhằm mục đích thỏa mãn nhu cầu phát triển
của thanh niên và yêu cầu phát triển của xã hội.
1.1.2. Quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin về thanh niên và công
tác thanh niên
Một trong những phát kiến vĩ đại nhất của Mác là học thuyết về sứ
mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân vô sản hiện đại, một giai
cấp tiêu biểu cho lực lượng sản xuất tiên tiến và luôn được phát triển cùng
với cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật. Theo Mác, để hoàn thành sứ mệnh

của mình giai cấp vô sản phải ý thức được trách nhiệm của mình đối với
việc giáo dục thanh niên: “Những công nhân tiên tiến nhất hoàn toàn hiểu rõ
rằng, tương lai của giai cấp công nhân, tương lai của nhân loại hoàn toàn
phụ thuộc vào việc giáo dục thế hệ công nhân đang lớn lên - tức là lực
lượng thanh niên” [20, 110]. Mác gọi thanh niên là cội nguồn của sự sống,
của dân tộc và giai cấp công nhân là bộ xương của mỗi cơ thể dân tộc.
Cuối thế kỷ XIX, trong bối cảnh xã hội tư bản, Mác cho rằng, “cần
phải giải thoát cho thanh, thiếu niên khỏi sự tác động có tính chất phá hoại
của hệ thống hiện đại”[20,110]. Khi nói về vai trò giáo dục thanh niên, Mác
đã nhấn mạnh: “Công tác giáo dục sẽ làm cho những người trẻ tuổi có khả
năng nắm vững nhanh chóng toàn bộ hệ thống sản xuất trong thực tiễn” [17,
475]. Tư tưởng của Mác là phải tổ chức giáo dục các tầng lớp thanh niên để
họ nắm vững các kỹ năng, kỹ xảo, quy trình quản lý sản xuất, sẽ hỗ trợ cho
việc quản lý toàn diện những năng lực tất cả các thành viên của xã hội được
xây dựng trên cơ sở những nguyên lý cộng sản chủ nghĩa. Việc giáo dục đó
phải làm thường xuyên, liên tục, giáo dục ở trường lớp và giáo dục trong
9


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
thực tế lao động.
Ăngghen ngay khi mới 19 - 20 tuổi, trong các thư gửi cho bạn bè,
Ăngghen đã chế nhạo cái nguyện vọng của những chàng trai, cô gái muốn
sống bình lặng, muốn “giam mình trong vương quốc điền viên” với thái độ
“mũ ni che tai”, bàng quan trước thời cuộc. Ăngghen đã chỉ rõ: thanh niên
không thể đứng ngoài chính trị, chính hiện thực cuộc sống đã, đang và sẽ

cuốn hút tuổi trẻ vào đời sống chính trị. Với lòng hứng khởi, với niềm tin vô
hạn vào tiềm năng của thế hệ trẻ ở Đức, Ăngghen nhấn mạnh rằng, thanh
niên không bao giờ thoả mãn với lý tưởng trước đây, họ muốn được tự do
hơn trong hành động, họ khao khát lập chiến công và vì sự đổi mới, họ sẵn
sàng hiến dâng cả cuộc đời mình. Thanh niên có đủ sức lực và tài năng để
giải quyết những mâu thuẫn đang nảy sinh trong đời sống đất nước. Điều
đáng lưu ý là niềm tin ấy đã được nhen lên trong tâm trí của Ăngghen trong
điều kiện của chế độ quân chủ chuyên chế. Vào năm 1845, Ăngghen viết
rằng, chính thanh niên Đức đòi hỏi phải thực hiện cuộc cách mạng trong
tương lai nước này.
Ăngghen cho rằng, việc hình thành thế giới quan khoa học cho thanh
niên phải thông qua sự tham gia của họ vào cuộc đấu tranh xã hội, vào lao
động sản xuất, vào những công việc cụ thể, thực tế hàng ngày. Nguyên tắc
giáo dục thế hệ trẻ là gắn lý luận với thực tiễn, kếp hợp học với hành.
Ăngghen là người đầu tiên sử dụng thuật ngữ “giáo dục thực tiễn”. Ăngghen
cho rằng, đây là cơ sở quan trọng của giáo dục khoa học - là công cụ mạnh
nhất để cải tạo xã hội.
Ăngghen cũng là người đầu tiên đưa ra các quan niệm: “đội quân xung
kích quyết định của đạo quân vô sản quốc tế”, “đội hậu bị của Đảng” để gắn
với thanh niên. Năm 1853, khi “Đảng của Mác” đã khẳng định vị trí của mình
trên vũ đài chính trị, trong cuộc đấu tranh quyết liệt chống lại những đạo luật
đặc biệt của Bitxmac, Ăngghen đã viết: chính thế hệ trẻ sẽ là nguồn bổ sung
dồi dào nhất cho Đảng. Mác - Ăngghen khẳng định rằng: lực lượng quần
10


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

chúng nhân dân đông đảo cần được tập hợp, tổ chức và giáo dục sao cho
những biến đổi tư tưởng của họ bắt kịp với thời đại, đi đúng qũy đạo của
dòng thác lịch sử đang cuộn chảy. Mác và Ăngghen đã khẳng định rằng, cách
mạng là sự nghiệp của quần chúng, trong đó có thanh niên.
Phát triển sáng tạo những luận điểm của Mác và Ăngghen trong điều
kiện lịch sử mới, Lênin đã coi thanh niên là “nguồn sinh lực chiến đấu của
cách mạng”. Lênin đã lý giải những nguyên nhân làm xuất hiện phong trào
thanh niên, phát hiện ra những đặc điểm của nó và xác định mối quan hệ, sự
tác động qua lại giữa tổ chức thanh niên với Đảng Cộng sản. Lênin cũng sớm
nhìn thấy vai trò cách mạng to lớn không chỉ đối với thanh niên công nhân,
mà còn đối với thanh niên học sinh, sinh viên. Người thường xuyên nhắc nhở
những người bạn chiến đấu của mình rằng phải kiên trì đấu tranh để hợp nhất
phong trào học sinh, sinh viên thành một phong trào chung theo tinh thần của
chủ nghĩa Mác.
Lênin cho rằng, thành công của phong trào thanh niên chính là ở chỗ
phải biết gắn liền nhận thức lý luận của chủ nghĩa Mác, tri thức khoa học với
sự tham gia trực tiếp của họ vào cuộc đấu tranh chính trị của giai cấp vô sản.
Đồng thời, Người cũng phê phán gay gắt những đảng viên bảo thủ, không
đánh giá đúng vai trò của lực lượng trẻ trong cách mạng, coi thường thanh
niên và chế giễu sự ngây thơ, thiếu kinh nghiệm của họ. Lênin nhấn mạnh,
cần có thái độ khoan dung, độ lượng với lớp trẻ và cần thiết phải phòng ngừa
khuynh hướng cho rằng lớp trẻ tuy đầy nhiệt tình và sáng kiến, nhưng lại
chưa qua trường học của cuộc đấu tranh giai cấp. Lênin luôn nhắc nhở người
cộng sản: cần phải đòi hỏi ở thanh niên nhiều hơn nữa, cần phải phê phán một
cách có nguyên tắc những khuyết điểm của họ, cần phải giáo dục cho họ tinh
thần trách nhiệm cao và nghĩa vụ của họ đối với cách mạng.
Trong cuộc đấu tranh cách mạng, cuộc đấu tranh để giành giật thanh
niên không chỉ diễn ra giữa giai cấp vô sản với giai cấp tư sản, giữa các
Đảng cộng sản và các thế lực phản động, mà còn diễn ra giữa những người
11

Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
cộng sản chân chính và bọn cơ hội chủ nghĩa trong phong trào công nhân.
Lênin đã nêu cho chúng ta một tấm gương sáng về thái độ kiên quyết, không
khoan nhượng đối với mọi biểu hiện của chủ nghĩa cơ hội trong vấn đề
thanh niên. Ông đã gọi bọn cơ hội chủ nghĩa là “những người bạn giả” của
thanh niên và đòi hỏi phải vạch trần bộ mặt thật của chúng; ngăn chặn ảnh
hưởng của chúng đối với thanh niên, bóc trần mọi mưu đồ muốn lừa phỉnh,
cám dỗ thanh niên, mưu toan tước bỏ xu hướng cách mạng của phong trào
thanh niên, cản trở việc tham gia của thế hệ trẻ vào cuộc đấu tranh chính trị
của Đảng Cộng sản.
Cuộc đấu tranh chống chủ nghĩa cơ hội đã diễn ra xung quanh vấn đề
thanh niên, trên hai mặt có quan hệ mật thiết với nhau: giáo dục ai và giáo
dục như thế nào? Những phần tử cơ hội qui nhiệm vụ trên vào việc đào tạo
những người có văn hoá, song đứng ngoài chính trị. Vì thế theo họ, không
nên thu hút quá sớm thanh niên vào hoạt động chính trị. Lênin đã vạch trần
lập trường cải lương đó của bọn cơ hội và cho rằng, đó chỉ là thói đạo đức
giả và chính sách ngu dân không hơn, không kém. Người khẳng định rõ lập
trường của những người cộng sản chân chính là phải giáo dục cộng sản cho
thế hệ trẻ và kết hợp việc giáo dục ấy với cuộc đấu tranh cách mạng của giai
cấp công nhân.
Trong bài diễn văn “Nhiệm vụ của Đoàn thanh niên” đọc tại Đại hội III
Đoàn Thanh niên Cộng sản Nga (1920) Lênin nói rằng, xây dựng chủ nghĩa
cộng sản là nhiệm vụ phức tạp hơn nhiệm vụ lật đổ giai cấp tư sản, rằng tương
lai của chủ nghĩa cộng sản thuộc về thanh niên, thanh niên là người xây dựng

chủ nghĩa cộng sản. Người cho rằng: “Thế hệ những người lao động được đào
tạo trong xã hội tư bản chủ nghĩa thì giỏi lắm chỉ có thể giải quyết được nhiệm
vụ phá hủy nền móng của chế độ già cỗi và đặt được nền móng vững chắc, trên
đó chỉ có thể khởi công trong những điều kiện mới, mới có thể xây dựng
được”[14, 354]. Như vậy tương lai của chủ nghĩa cộng sản thuộc về thanh
niên. Nếu không lôi cuốn được toàn thể thanh niên vào sự nghiệp cách mạng
12


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

mới thì không thể xây dựng được xã hội chủ nghĩa. Nhiệm vụ của thanh niên
và của Đoàn thanh niên theo Lênin gói gọn bằng một từ đó là “học tập”.
Nhưng học cái gì? Lênin đã chỉ rõ cụ thể: “Đoàn thanh niên và toàn thể thanh
niên nói chung muốn đi theo chủ nghĩa cộng sản, thì đều phải học chủ nghĩa
cộng sản”[14, 357]. “Học chủ nghĩa cộng sản”, theo Lênin là “hấp thụ toàn bộ
kiến thức của nhân loại, kiến thức đó phải được nghiền ngẫm lại trên quan
điểm giáo dục hiện đại chứ không phải là những điều thuộc lòng”[14, 364]
Lênin chỉ rõ: thanh niên phải học chủ nghĩa cộng sản trong một trường học
riêng của mình, trong một tổ chức độc lập - đó là Đoàn Thanh niên Cộng sản.
Lênin viết: “Chỉ khi nào Đoàn Thanh niên Cộng sản gắn liền từng bước học
tập, huấn luyện và giáo dục của mình với cuộc đấu tranh chung của tất cả
những người lao động chống lại bóc lột, thì lúc đó mới xứng đáng với danh
hiệu là đoàn thể của thế hệ trẻ cộng sản chủ nghĩa” [14, 360].
Nói chuyện với đoàn viên thanh niên Cộng sản, Lênin yêu cầu cần giáo
dục thanh niên thông qua thực tế trong hoạt động sản xuất, trong học tập,
công tác, chiến đấu và trong cuộc sống sinh động của quần chúng. Người
nhấn mạnh: “Trước mắt các đồng chí là nhiệm vụ xây dựng và các đồng chí

có thể làm tròn nhiệm vụ đó, khi đã nắm vững được tất cả những kiến thức
hiện đại, biết biến chủ nghĩa cộng sản từ những công thức, những lời dạy,
những phương pháp, những chỉ thị, những cương lĩnh có sẵn và học thuộc
lòng thành cái thực tế sinh động, là cái kết hợp với công tác trực tiếp của các
đồng chí” [14, 365]
Những tư tưởng của Mác, Ăngghen, Lênin về thanh niên và công tác vận
động thanh niên nêu trên có thể khái quát lại thành 5 nội dung cơ bản sau:
- Một là, khẳng định vị trí, vai trò to lớn của tầng lớp thanh niên trong
xã hội mới và chỉ ra những nhược điểm của thanh niên, cũng như những vấn
đề cơ hội chủ nghĩa trong phong trào thanh niên cần được quan tâm chú ý.
- Hai là, đặt ra cho Đảng Cộng sản nhiệm vụ cần quan tâm, chăm sóc,
giáo dục, đào tạo thanh niên thông qua sự nghiệp đấu tranh cách mạng của
13


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
Đảng, thông qua lao động sản xuất, công tác học tập, chiến đấu và trong đời
sống hiện thực của quần chúng nhân dân.
- Ba là, Đoàn Thanh niên cộng sản phải là trường học cộng sản chủ
nghĩa trong quá trình giáo dục, đoàn kết tập hợp thanh niên, thực hiện lý
tưởng của Đảng cộng sản.
- Bốn là, cách mạng là sự nghiệp của quần chúng, sự nghiệp của thanh
niên.
- Thứ năm, những luận thuyết của Mác, Ăngghen, Lênin đã chỉ ra
những điều kiện và khả năng tập hợp rộng rãi quần chúng thanh niên vào
đội hình lớn của chủ nghĩa xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản.

1.1.3. Quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên và công
tác thanh niên.
Chủ tịch Hồ Chí Minh, người sáng lập và rèn luyện Đảng ta đã kế thừa,
phát triển sáng tạo những quan điểm của Mác, Ăngghen, Lênin về thanh
niên và công tác thanh niên. Từ rất sớm Người đã quan tâm đặc biệt đến
thanh niên, đề cao vai trò, vị trí của thanh niên và công tác vận động thanh
niên tham gia vào sự nghiệp cách mạng của dân tộc. Vì vậy Người đã giành
nhiều thời gian, dồn nhiều tâm lực để gieo mầm cách mạng vào lớp người
trẻ tuổi Việt Nam, không ngừng đào tạo bồi dưỡng hết thế hệ thanh niên này
đến thế hệ thanh niên khác.
Ngay từ những năm 20 của thế kỷ XX, tấm gương hoạt động cách
mạng và những bài báo của Nguyễn Ái Quốc đã có hấp dẫn rất lớn đối với
thanh niên, cổ vũ thanh niên nước ta đứng lên làm cách mạng. Việc thành
lập tổ chức “Hội Việt Nam cách mạng thanh niên” để chuẩn bị cho việc
thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam và việc sáng lập tờ báo cách mạng
mang tên Thanh niên đã chứng tỏ Hồ Chí Minh có tầm nhìn chiến lược, khi
Người biết rằng chỉ có thanh niên mới có thể “nắm vai trò là những người
châm ngòi lửa đầu tiên cho cách mạng nước ta” [6, 48]

14


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

Trong toàn bộ tiến trình của cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí
Minh luôn coi thanh niên là động lực chủ yếu của cách mạng. Từ năm 1921,
trong sự áp bức bóc lột của chủ nghĩa thực dân, Người đã nhận thấy vai trò
ấy “Đằng sau sự phục tùng tiêu cực, người Đông Dương giấu một cái gì

đang sôi sục, đang gào thét và sẽ bùng nổ một cách ghê gớm, khi thời cơ
đến. Bộ phận ưu tú có nhiệm vụ phải thúc đẩy cho thời cơ đó mau đến”[23,
18] bộ phận ưu tú đấy chính là lớp người thanh niên đầu tiên của cách mạng
Việt Nam. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ rõ: muốn vận động nhân dân các
nước thuộc địa đứng lên đấu tranh giải phóng dân tộc thì trước hết cần phải
giác ngộ thanh niên. Nếu thanh niên không được giác ngộ, không có sức
sống, không có nghị lực thì dân tộc có nguy cơ diệt vong.
Trong tác phẩm “Bản án chế độ thực dân Pháp” có phần phụ lục nhan
đề “Gửi thanh niên Việt Nam”, Nguyễn Ái Quốc đã chỉ trích một số thanh
niên cam chịu làm nô lệ và thiết tha kêu gọi thanh niên đề cao lòng yêu nước.
Người đã kết thúc bằng lời tâm huyết: “Hỡi Đông Dương đáng thương hại!
Người sẽ chết mất nếu đám thanh niên già cỗi của Người không sớm hồi
sinh”[26, tr.185]. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nhìn thấy ở thanh niên vai trò là
động lực chủ yếu của cách mạng. Đối với nước ta, vị trí của thanh niên được
Người khẳng định là lớp người tiên phong, đột phá, đảm bảo cho sự hồi sinh
của dân tộc, đóng vai trò là người châm ngòi đầu tiên cho cách mạng. Chủ tịch
Hồ Chí Minh luôn ý thức rằng thanh niên chính là đội dự bị của Đảng, của
cách mạng. Sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc là sự nghiệp các thế
hệ kế tiếp nhau, trong đó thanh niên đóng vai trò là người tiếp sức cho cách
mạng. Người chỉ rõ: “Thanh niên là người tiếp sức cách mạng cho thế hệ thanh
niên già, đồng thời là người phụ trách, dìu dắt thế hệ thanh niên tương lai - tức
là các cháu thiếu niên nhi đồng” [21, 81].
Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn xác định thanh niên là đội quân xung kích
đi đầu trong cách mạng. Người nêu rằng: “Lực lượng to lớn và vững chắc
trong cuộc kháng chiến và kiến quốc. Mọi công việc thanh niên thi đua thực
15


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh

phi
Khóa Luận
Quốc Cường
hiện khẩu hiệu đâu cần thanh niên có, việc gì khó có thanh niên” [21, 82].
Từ việc đánh giá đúng vị trí, vai trò của thanh niên là người chủ tương lai
của đất nước, nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh một phần lớn do thanh
niên. Người viết: “Non sông Việt Nam có trở nên vẻ vang hay không, dân
tộc Việt Nam có được vẻ vang sánh vai các cường quốc năm châu hay
không, chính là một phần lớn ở công học tập của các cháu” [22, 61]. Từ đó,
Người khẳng định việc bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là rất quan
trọng và rất cần thiết. Suốt cuộc đời của mình Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn
giành nhiều thời gian, công sức cho sự nghiệp đào tạo và bồi dưỡng thế hệ trẻ.
Người đã sớm giáo dục cho thanh niên một lý tưởng cao đẹp, luôn đề cao vai
trò, vị trí của thanh niên và công tác vận động thanh niên.
Trước lúc đi xa trong bản Di chúc của mình Chủ tịch Hồ Chí Minh đã
giành một phần nhấn nhủ trách nhiệm của Đảng trong việc giáo dục thanh
niên. Điều này thể hiện tư tưởng, tình cảm, sự quan tâm đặc biệt của Người
với thanh niên và công tác thanh niên. Người viết “Đoàn viên và thanh niên
ta nói chung là tốt, mọi việc hăng hái, không ngại khó khăn, có chí tiến thủ.
Đảng cần phải chăm lo giáo dục đạo đức cách mạng cho họ, đào tạo họ
thành những người thừa kế xây dựng chủ nghĩa xã hội vừa “hồng” vừa
“chuyên” Bồi dưỡng thế hệ cách mạng cho đời sau là một việc rất quan
trọng và rất cần thiết”[24, 48]. Đây chính là sự tổng kết mà Chủ tịch Hồ Chí
Minh đã rút ra từ lịch sử nhân loại, dân tộc, từ thực tiễn lãnh đạo, chỉ đạo
công tác thanh niên của Người qua các thời kỳ cách mạng, để tiếp tục định
hướng việc giáo dục rèn luyện và phát huy mọi tiềm năng to lớn của thanh
niên trong sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc.
Tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về thanh niên và công tác vận
động thanh niên, là sự vận dụng sáng tạo quan điểm của các nhà kinh điển
của chủ nghĩa Mác - Lênin vào hoàn cảnh thực tiễn cách mạng Việt Nam.

Tư tưởng của Người đã được Đảng ta quán triệt, chỉ đạo trong công tác
thanh niên thời kỳ cách mạng giải phóng dân tộc, cũng như trong quá trình
16


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

bảo vệ Tổ quốc và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Những tư tưởng ấy mãi mãi
là ánh sáng soi đường sự nghiệp đào tạo, bồi dưỡng, giáo dục thế hệ trẻ
nước ta trong thời kỳ mới, thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá
đất nước.
1.2. Vai trò lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên
1.2.1. Quan điểm của Đảng về vai trò của thanh niên
Nhận thức rõ về vai trò, vị trí của thanh niên đối với sự nghiệp cách
mạng của dân tộc nên ngay từ khi mới được thành lập, Đảng Cộng sản Việt
Nam có những chủ trương, chính sách vận động thanh niên nhằm phát huy
tiềm năng to lớn của thanh niên vào sự nghiệp của Đảng, của dân tộc
“Án quyết về cộng sản thanh niên vận” đầu tiên của Ban chấp hành
Trung ương ban hành vào tháng 10 năm 1930 có đoạn phân tích “địa vị
thanh niên lao động” đã nhìn nhận “Những công nhân bãi công và nông dân
biểu tình năm nay tỏ ra rằng thanh niên lao động đã trở thành một lực lượng
rất quan trọng không thể không kể tới được” và “nhiều thanh niên trong
hạng tiểu tư sản, nhất là học sinh đã tham gia vào các sinh hoạt chính trị ở
Đông Dương”. Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ nhất của Đảng
rút ra kết luận “Ngoài con đường cách mạng đấu tranh thì họ tuyệt nhiên
không có phương pháp nào mưu ra khỏi ách nô lệ”, và vì vậy “Thanh niên
lao động Đông Dương là một lực lượng cách mạng to lớn, vị trí thanh niên
trong các phong trào cách mạng dân tộc giải phóng rất quan trọng”

Nghị quyết của Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng tháng
10/1930 là văn kiện đầu tiên, hết sức quan trọng, đặt nền móng cho đường
lối chiến lược về công tác thanh niên của Đảng. Nghị quyết đã đề cập tương
đối toàn diện, sâu sắc về vị trí, vai trò và nhiệm vụ của thanh niên trong sự
nghiệp giải phóng dân tộc, xóa bỏ ách thống trị của thực dân, phong kiến, đề
ra những định hướng cơ bản về xây dựng tổ chức Đoàn, sự lãnh đạo của
Đảng đối với công tác thanh niên và Đoàn thanh niên.

17


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
Bước vào giai đoạn chuẩn bị khởi nghĩa, nghị quyết của Ban Thường
vụ Trung ương Đảng tháng 2/1943 chỉ rõ “Một Đảng cách mạng bao giờ
cũng tuyển đội ngũ xung phong của mình trong các giới thanh niên”. Thực
tế chứng minh đúng đắn và sáng suốt của Đảng trong việc tổ chức thanh
niên thành lực lượng đi đầu từ Bắc vào Nam làm nên cuộc Cách mạng tháng
Tám năm 1945 thần kỳ.
Trong suốt 9 năm kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Đảng ta
đã ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết quan trọng về thanh vận trong đó có
luôn dành phần đánh giá vai trò, vị trí của thanh niên. Đặc biệt tại Đại hội
đại biểu toàn quốc của Đảng lần thứ II (2/1951), công tác thanh vận đã được
thảo luận tại nhiều phiên họp. Đại hội đã thông qua báo cáo của Ban Thanh
vận Trung ương, trong đó có đoạn đánh giá: “Chúng ta có thể tự hào là đã
có một thế hệ thanh niên anh dũng được tôi luyện trong lò lửa đấu tranh
chống đế quốc. Đa số cán bộ ta là thanh niên, hầu hết bộ đội ta là thanh

niên. Thanh niên làm rất nhiều, thành tích rất khá”. Từ đó đặt niềm tin vào
thanh niên “là tương lai của chúng ta, là hy vọng của chúng ta. Thanh niên
sẽ mang lá cờ của Đảng đến thắng lợi hoàn toàn”. Tháng 10 năm 1955,
Trung ương ra quyết định về đổi tên Đoàn thanh niên Cứu quốc thành Đoàn
thanh niên Lao động Việt Nam trong đó tái khẳng định vai trò của thanh
niên: “Trong kháng chiến, hàng vạn thanh niên tham gia quân đội nhân dân,
đấu tranh bất khuất ở các vùng sau lưng địch, xung phong phục vụ tiền
tuyến và tích cực bảo đảm sản xuất”. Nghị quyết cũng chỉ rõ “Đảng ta đặt
vấn đề vận động thanh niên và coi trọng công tác vận động thanh niên vì
thanh niên Việt Nam trải qua cuộc đấu tranh chống đế quốc và phong kiến
đã tỏ ra là lực lượng to lớn, có khả năng và tinh thần kiên quyết cách mạng,
có truyền thống cách mạng rất anh dũng”
Thời kỳ kháng chiến chống Mỹ cứu nước, Đảng ta tiếp tục đánh giá
đúng vị trí, vai trò của thanh niên và luôn đặt niềm tin vào thế hệ trẻ. Đảng
ta khẳng định: “Dưới lá cờ trăm trận trăm thắng của Đảng, Đoàn thanh niên
18


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

đã xây dựng nên truyền thống vẻ vang. Thanh niên ta rất xứng đáng là con
em anh hùng của một dân tộc anh hùng. Tổ quốc, nhân dân ta và Đảng ta rất
tự hào về Đoàn và thế hệ trẻ nước ta” [5, 45].
Dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam, các thế hệ thanh niên
Việt Nam đã chứng tỏ sự trung thành với lý tưởng cách mạng của Đảng,
phát huy những phẩm chất tốt đẹp của thanh niên, cùng nhân dân cả nước
làm nên những thắng lợi vĩ đại của dân tộc, giải phóng miền Nam, thống
nhất đất nước, đưa đất nước đi lên chủ nghĩa xã hội.

Bước vào giai đoạn xây dựng chủ nghĩa xã hội trên phạm vi cả nước và
bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa, thế hệ trẻ được Đảng tin tưởng
giao cho sứ mệnh lịch sử là lực lượng xung kích, sáng tạo đi đầu trong sự
nghiệp cách mạng. Ngày 14-1-1993, Nghị quyết 04 của Ban Chấp hành
Trung ương (khóa VIII) đã năng lên một tầm cao về việc đánh giá vai trò
của thanh niên: “Thanh niên là lực lượng xung kích trong sự nghiệp xây
dựng và bảo vệ Tổ quốc. Sự nghiệp đổi mới có thành công hay không, đất
nước bước vào thế kỷ 21 có vị trí xứng đáng trong cộng đồng thế giới hay
không, cách mạng Việt Nam có vững bước theo con đường xã hội chủ nghĩa
hay không phần lớn tùy thuộc vào lực lượng thanh niên. Công tác thanh
niên là vấn đề sống còn của dân tộc, là một trong những nhân tố quyết định
sự thành bại của cách mạng”[11, 54, 539]. Đảng ta khẳng định thanh niên là
rường cột nước nhà, chủ nhân tương lai đất nước, là lực lượng xung kích
trong xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, một trong những nhân tố quyết định
thành bại của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hội nhập
quốc tế và xây dựng chủ nghĩa xã hội. Đảng ta luôn đặt thanh niên ở vị trí
trung tâm trong chiến lược bồi dưỡng, phát huy nhân tố và nguồn lực con
người, coi viêc chăm lo phát triển thanh niên vừa là mục tiêu, vừa động lực
bảo đảm cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước.
Trước yêu cầu sự nghiệp cách mạng hiện nay, Đảng ta chủ trương tiếp
tục xây dựng thế hệ thanh niên hiện nay giàu lòng yêu nước, tự cường dân
19


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
tộc, kiên định mục tiêu xã hội chủ nghĩa, có đạo đức cách mạng, có ý thức

chấp hành pháp luật, sống có văn hóa, trở thành công tốt của dân tộc. Hình
thành một lớp thanh niên ưu tú trên mọi lĩnh vực, kế tục hoàn thành xuất sắc
sự nghiệp cách mạng của Đảng, sự nghiệp đổi mới đất nước.
Trong những thập kỷ vừa qua, vai trò to lớn của thanh niên đã được
Đảng ta khẳng định: “Thanh niên là lớp người mà chúng ta trao gửi vận
mệnh đất nước, tiền đồ dân tộc cho họ. Khi khoa học, kỹ thuật và công nghệ
đã trở thành yếu tố tác động có ý nghĩa quyết định sự phát triển của xã hội
thì lực lượng trẻ ngày càng có vai trò quan trọng đối với sự phát triển của
đất nước. Vì “Thanh niên ta ngày nay là lực lượng xã hội to lớn, tiềm năng
hùng hậu. Thanh niên là lực lượng nòng cốt trong tiến trình đổi mới và phát
triển xã hội ở nước ta”[11, 536]
Kể từ khi ra đời đến nay, trong bất kỳ giai đoạn cách mạng nào Đảng ta
luôn đánh giá đúng vai trò của thế hệ trẻ, đặt niềm tin vào thế hệ trẻ, đào tạo bồi
dưỡng thế hệ trẻ xứng đáng là lớp người kế tục trung thành và xuất sắc sự
nghiệp cách mạng của Đảng, của dân tộc. Thực tế đã chứng minh các thế hệ
thanh niên, dưới sự lãnh đạo của Đảng đã mang sức lực, nhiệt tình của tuổi trẻ,
không ngừng phấn đấu cho sự nghiệp vẻ vang của Đảng và luôn xứng đáng với
niềm tin của Đảng.
1.2.2. Nội dung và phƣơng thức lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên
Đảng lãnh đạo công tác thanh niên về chính trị, tư tưởng, tổ chức và
công tác cán bộ. Trong đó, việc định hướng chính trị, xác định phương
hướng, nhiệm vụ của công tác thanh niên là nội dung cơ bản hàng đầu.
Đảng lãnh đạo công tác thanh niên thông qua công tác tổ chức cán bộ.
Những cán bộ chủ chốt phụ trách công tác thanh niên của từng cấp do cấp
uỷ quản lý, bồi dưỡng, bố trí. Đảng có thể cử cán bộ Đảng vào các tổ chức
thanh niên, cử cán bộ trực tiếp phụ trách theo dõi, giúp đỡ công tác thanh

20

Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

niên, các tổ chức đoàn thể của thanh niên, tham dự vào các sinh hoạt của
thanh niên.
Đảng lãnh đạo hệ thống chính trị thực hiện nhiệm vụ công tác thanh
niên; các cấp ủy đảng từ trung ương đến cơ sở phải có chương trình công tác
thanh niên trong từng nhiệm kỳ, lãnh đạo các cơ quan Nhà nước xây dựng
luật pháp, chính sách chương trình, kế hoạch công tác thanh niên, chăm lo
củng cố Đoàn, xây dựng mặt trận thanh niên, đẩy mạnh phong trào cách
mạng trong thanh niên; các ban của Đảng, các viện khoa học tăng cường
công tác nghiên cứu những vấn đề lý luận và thực tiễn về công tác thanh
niên.
Đảng lãnh đạo chính quyền các cấp làm công tác thanh niên. Đảng phải lãnh
đạo chặt chẽ việc thể chế hoá đường lối, chủ trương của Đảng về công tác thanh
niên thành các văn bản pháp quy, các chính sách kinh tế, xã hội cụ thể tạo điều kiện
thuận lợi cho sự phát triển lành mạnh của thế hệ trẻ và công tác thanh niên.
Đảng lãnh đạo các đoàn thể quần chúng, các tổ chức kinh tế xã hội làm
công tác thanh niên, phải làm cho các tổ chức đó thực sự coi công tác thanh
niên là một bộ phận công tác xây dựng, phát triển tổ chức mình.
Đảng lãnh đạo tổ chức đảng các cấp, toàn thể đội ngũ cán bộ, đảng viên
của Đảng làm công tác thanh niên.
Trong toàn nội dung và phương thức lãnh đạo của Đảng đối với công
tác thanh niên, bên cạnh yếu tố bền vững về nội dung, tức lãnh đạo trực tiếp,
toàn diện về mặt chính trị, tư tưởng, tổ chức...theo yêu cầu nhiệm vụ chính
chung của Đảng và Đất nước thì phương thức lãnh đạo được coi là yếu tố
động. Như vào thời kỳ hoạt động bí mật, chưa giành được chính quyền,
Đảng lãnh đạo công tác thanh niên chủ yếu qua các tổ chức Đoàn do Đảng

và Bác Hồ sáng lập, rèn luyện và một phần qua các Đoàn thể do Đảng lãnh
đạo như Công Hội, Nông dân, Hội phụ nữ...Đảng ta xác định: “Đoàn thanh
niên cộng sản là đại biểu độc nhất của thanh niên lao động”. “Đoàn là sợi
dây nối liền Đảng với quần chúng thanh niên”; vậy Đảng lãnh đạo thanh
21


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
niên chủ yếu thông qua “đội tiên phong của tuổi trẻ” tức Đoàn thanh niên là
tất yếu. Sau khi giành được chính quyền ngoài trách nhiệm của Đoàn đối
với trong công tác thanh niên, Đảng còn lãnh đạo các cơ quan Nhà nước
thực hiện nhiệm vụ công tác thanh niên theo những mức độ khác nhau qua
việc thể chế hóa đường lối, chủ trương, chính sách thanh vận của Đảng.
Đảng lãnh đạo công tác thanh niên trước hết bằng việc ra các nghị
quyết, chỉ thị, chương trình, về công tác thanh niên để hoạch định đường lối,
chủ trương, phương hướng, nhiệm vụ công tác thanh niên cho các cấp ủy
đảng và các tổ chức trong hệ thống chính trị thực hiện.
Đảng lãnh đạo trực tiếp Đoàn thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Cấp
uỷ đảng lãnh đạo trực tiếp tổ chức đoàn cùng cấp về phương hướng, nhiệm
vụ, tư tưởng, tổ chức, cán bộ. Điều lệ Đảng Cộng sản Vịêt Nam đuợc Đại
hội đại biểu toàn quốc lần thứ VIII thông qua, chưong IX điều 44 đã ghi rõ:
“1. Đoàn thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh là đội dự bị tin cậy của Đảng,
thường xuyên bổ sung lực lượng trẻ cho Đảng kế tục sự nghiệp cách mạng
vẻ vang của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh; là lực lượng nồng cốt trong
phong trào thanh niên; là trường học xã hội chủ nghĩa; đại diện quyền lợi
của thanh niên; phụ trách Đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh. 2. Cấp uỷ

đảng lãnh đạo trực tiếp tổ chức đoàn cùng cấp về phương hướng, nhiệm vụ,
tư tưởng, tổ chức, cán bộ”[13, 61,62]. Đối với các tổ chức thành viên trong
Hội Liên hiệp thanh niên Việt Nam, Đảng lãnh đạo thông qua vai trò nòng
cốt của Đoàn trong các tổ chức đó. Đảng lãnh đạo trực tiếp đối với Đoàn,
nhưng cần tôn trọng, ủng hộ những sáng kiến và tính độc lập về mặt tổ chức
của Đoàn, không can thiệp thô bạo vào các hoạt động của Đoàn.
Đảng lãnh đạo công tác thanh niên bằng tuyên truyền, giáo dục, thuyết
phục, bằng cơ chế vận hành của thiết chế chính trị xã hội, bằng trách nhiệm
của người đảng viên được giao nhiệm vụ lãnh đạo công tác thanh niên.

22


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

Đảng lãnh đạo công tác thanh niên bằng sự nêu gương của đội ngũ cán
bộ, đảng viên của Đảng đối với thanh niên. Đảng viên trẻ phải tham gia sinh
hoạt đoàn, làm nòng cốt cho phong trào thanh niên.
1.2.3. Quá trình thực hiện sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác
thanh niên
Sau khi ra đời và bước lên vũ đài chính trị, Đảng Cộng sản Việt Nam
luôn xác định công tác thanh niên là vấn đề sống còn của dân tộc. Sự lãnh
đạo trực tiếp, toàn diện của Đảng đối với công tác thanh vận và Đoàn Thanh
niên Cộng sản là một tất yếu khách quan đảm bảo vững chắc cho mọi bước
phát triển của tổ chức Đoàn và mọi thắng lợi của phong trào thanh niên.
Ngay sau khi thành lập, Đảng đã chú trọng lãnh đạo thanh niên, tổ chức
ra Đoàn thanh niên Cộng sản Đông Dương. Đó là sự cụ thể hoá một cách
sâu sắc những tư tưởng, những luận điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin trong

công tác thanh niên. Đảng đã đem lại cho thanh niên một tổ chức hoạt động
có lý tưởng, tôn chỉ, mục đích rõ ràng. Từ đây, dưới sự lãnh đạo của Đảng
các thế hệ thanh niên Việt Nam đã mang hết sức lực, nhiệt tình của tuổi trẻ,
không ngừng phấn đấu cho sự nghiệp cách mạng do Đảng khởi xướng và
lãnh đạo.
Nghị quyết thanh vận đầu tiên Trung ương (10/1930) nêu rõ: “Đảng
cộng sản phải lãnh đạo quần chúng thanh niên lao động thành phố, nhà quê
đấu tranh hàng ngày và kéo họ ra khỏi ảnh hưởng quốc gia phong kiến, đế
quốc” và đối với tổ chức Đoàn thì “về đường chính trị Đoàn theo Đảng” và
mặc dầu “về đường tổ chức, thanh niên phải có một đoàn thể độc lập, có cơ
quan chỉ huy của họ” nhưng nghị quyết vẫn viết ngay rằng “vẫn chịu quyền
chỉ huy và kiểm soát của Đảng”. Đây là văn kiện đặt nền móng lý luận vận
động thanh niên trong phạm trù cách mạng vô sản. Tiếp đó tại Hội nghị
Trung ương Đảng lần thứ 2 tháng 3/1931 đã nhấn mạnh: Tổ chức ra cộng sản
thanh niên Đoàn là một nhiệm vụ thu phục một bộ phận quan trọng của vô sản
giai cấp, là một vấn đề cần kíp mà Đảng phải giải quyết”, “cần kíp tổ chức ra
23


Ket-noi.com
kho tai lieu mienĐinh
phi
Khóa Luận
Quốc Cường
thanh niên cộng sản Đoàn”, “lập ra các Đảng bộ địa phương phải mau chóng tổ
chức những uỷ viên tổ chức ra Đoàn. Nghị quyết về vận động thanh niên
thông qua tại Đại hội Đảng lần thứ nhất năm 1935 còn khẳng định cần phải
dùng phương pháp mà thu phục đại quần chúng thanh niên, kéo họ ra đấu
tranh chung quanh khẩu hiệu từng phần, liên lạc các khẩu hiệu ấy với nhiệm
vụ chung của cách mạng Đông Dương. Dùng hết các hình thức công khai,

bán công khai, bí mật mà kéo quần chúng thanh niên theo ảnh hưỏng của
cộng sản.
Trong Điều lệ của Đảng (thông qua tại Đại hội Đảng lần thứ nhất tháng
3-1935) chương VII, điều 58 có đoạn liên quan đến sự lãnh đạo của Đảng
“Nhiệm vụ của đại biểu Thanh niên Cộng sản Đoàn tham gia các hội nghị
của Đảng là bày tỏ cho Đảng biết những điều nhu yếu của thanh niên, để
giúp đỡ Đảng lãnh đạo về công việc trong thanh niên” thể hiện sự lãnh đạo
của Đảng đối với công tác thanh vận qua kênh “tham mưu” của đại biểu
Đoàn thanh niên tham dự các hội nghị của Đảng.
Sau cách mạng tháng Tám, nước Việt Nam dân chủ cộng hòa non trẻ
vừa mới ra đời đã phải đối phó với biết bao khó khăn chồng chất, Ban Chấp
hành Trung ương Đảng đã có chỉ thị về công tác thanh niên, định hướng về
nội dung công tác vận động thanh niên “Vừa kháng chiến vừa kiến quốc",
bảo vệ nền độc lập còn non trẻ với tinh thần “Cảm tử cho Tổ quốc quyết
sinh”. Đảng chỉ rõ: “Nhiệm vụ thiết thực của thanh niên trong thời kỳ này là
tham gia bộ đội, dân quân để tác chiến, giúp đỡ việc tản cư, bình dân học
vụ, tiểu học, đoàn kết các hạng thanh niên, động viên thanh niên ra cứu
nước” [3, 43] và tích cực củng cố Đoàn Thanh niên cứu quốc để nó có thể
thực sự là tổ chức trụ cột của mọi tầng lớp thanh niên Việt Nam. Mục đích
mới của Đoàn là góp sức vào việc xây dựng chế độ dân chủ nhân dân và tiến
lên chủ nghĩa xã hội. Trong thời kỳ này, Đảng tập trung nhấn mạnh đến nội
dung, phương thức tập hợp thanh niên, nâng cao hiệu quả trong công tác vận
động thanh niên.
24


Khóa Luận

Đinh Quốc Cường

Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ chính quyền nhân dân, đặc biệt là
trong những năm kháng chiến chống thực dân Pháp, Đoàn Thanh niên cứu
quốc đã thực sự là trường học lớn của thanh niên, góp phần vào bồi dưỡng,
cung cấp cho Đảng những đoàn viên ưu tú, xứng đáng là đội hậu bị tin cậy
của Đảng, góp phần quan trọng đưa cuộc kháng chiến đi đến thắng lợi cuối
cùng. Trong chỉ thị về công tác thanh vận của Ban thường vụ trung ương
Đảng (ngày 1/9/1947) sau khi chỉ rõ những khuyết điểm của công tác thanh
niên và phong trào thanh niên, Đảng đã đề ra những chủ trương quan trọng:
Xác định mục tiêu vận động thanh niên và công tác Đoàn là phục vụ sự
nghiệp kháng chiến, kiến quốc; động viên thanh niên đồng thời phải chú ý
đến quyền lợi thiết thực của thanh niên; lập Ban thanh vận ở các cấp để trực
tiếp làm công tác tham mưu cho cấp ủy về công tác thanh niên; về cán bộ,
các cấp Đảng phải để cán bộ có năng lực chuyên môn phụ trách hoạt động
thanh niên, phải dìu dắt, nâng đỡ họ; giao cho Đoàn Thanh niên công việc
cụ thể trong trách nhiệm “Vận động thiếu nhi” nhằm mục tiêu đào đạo, bồi
dưỡng một lực lượng hậu bị trực tiếp cho Đoàn thanh niên.
Nghị quyết Hội nghị Ban Chấp hành trung ương Đảng về công tác
thanh vận (7/1950), Đảng đã xác định 4 nhiệm vụ công tác thanh vận, trong
đó đáng chú ý là hai nhiệm vụ hàng đầu “động viên thanh niên xung phong
trong công cuộc hoàn thành chuẩn bị chuyển mạnh sang tổng phản công,
đặc biệt là vấn đề tổng động viên và đấu tranh cho hòa bình thế giới” và
“kiên quyết xây dựng tổ chức thanh niên trung kiên gần Đảng, phát triển
rộng rãi mặt trận thanh niên”
Đến Đại hội toàn quốc của Đảng lần thứ II (2/1951), Báo cáo của
Đảng, Đoàn thanh niên Trung ương được thông qua tại Đại hội viết “Sự
chú trọng của Đảng đến công tác thanh niên và Đoàn thanh niên là điều căn
bản để củng cố Đảng. Các Đảng Đoàn các cấp cần được chấn chỉnh, Đảng
sẽ cử đồng chí có năng lực sang phụ trách và chú trọng đào tạo cán bộ đó”

25