Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng TMCP ngoại thương việt nam chi nhánh việt trì

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

NGUYỄN ĐỨC DŨNG HÀ

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
CHI NHÁNH VIỆT TRÌ

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

Hà Nội - 2015


ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ
--------o0o---------

NGUYỄN ĐỨC DŨNG HÀ

QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG
TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM
CHI NHÁNH VIỆT TRÌ
Chuyên ngành: Quản lý Kinh tế
Mã số: 60 34 04 10

LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ KINH TẾ
CHƯƠNG TRÌNH ĐỊNH HƯỚNG THỰC HÀNH

NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS NGUYỄN MINH KHẢI
XÁC NHẬN CỦA

XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ

CÁN BỘ HƯỚNG DẪN

CHẤM LUẬN VĂN

Hà Nội - 2015


LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan bản luận văn là công trình nghiên cứu độc lập của riêng tôi. Các
số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và có nguồn gốc rõ ràng.
TÁC GIẢ LUẬN VĂN

Nguyễn Đức Dũng Hà


LỜI CẢM ƠN
Sau thời gian học tập theo chương trình Thạc sỹ chuyên ngành Quản lý kinh tế
của Trường Đại học Quốc Gia Hà Nội, tôi đã được các thầy giáo, cô giáo thuộc
Khoa kinh tế chính trị - Đại học Quốc Gia Hà Nội tận tình giảng dạy.
Đến nay tôi đã hoàn thành chương trình của khóa học và hoàn thiện luận văn
tốt nghiệp của mình với đề tài: “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP
Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì”.
Nhân dịp này tôi xin được gửi lời cảm ơn chân thành nhất tới các thầy giáo, cô
giáo của Khoa kinh tế chính trị - Đại học Quốc gia Hà Nội. Đặc biệt, tôi xin trân
trọng cảm ơn PGS.TS Nguyễn Minh Khải là người đã hướng dẫn tôi hoàn thành bản

luận văn này.
Xin trân trọng cảm ơn!


TÓM TẮT LUẬN VĂN
Tên đề tài: Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương
Việt Nam chi nhánh Việt Trì.
Số trang: 108
Trường: Đại học Quốc gia Hà Nội
Khoa: Kinh tế chính trị
Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
Thời gian: Tháng 12/2015
Người nghiên cứu: Nguyễn Đức Dũng Hà
Giảng viên hướng dẫn: PGS.TS Nguyễn Minh Khải
Rủi ro tín dụng đang có những ảnh hưởng nghiêm trọng tới sự phát triển của
các ngân hàng, hệ thống tài chính quốc gia và của cả nền kinh tế. Từ đó, tôi có
mong muốn góp phần nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro tín dụng để tạo sự
phát triển ổn định cho ngân hàng nên tôi đã lựa chọn đề tài “Quản lý rủi ro tín
dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì”. Với
đề tài này, luận văn được hoàn thiện với các mục tiêu như: Xác định được lý luận cơ
bản về quản lý rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại; Phân tích được thực
trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam - chi
nhánh Việt Trì; Đề xuất một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng
tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì.
Luận văn đã sử dụng các phương pháp nghiên cứu truyền thống: Phương
pháp nghiên cứu tài liệu, phân tích tổng hợp, thống kê mô tả.
Sau khi nghiên cứu, phân tích và đánh giá, luận văn đã đề xuất được một số giải
pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương
Việt Nam chi nhánh Việt Trì – Kết quả này là đồng nhất với mục tiêu đã đề ra.

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................................................4
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT...............................................................................................................i
DANH MỤC BẢNG...................................................................................................................................ii
DANH MỤC HÌNH VẼ..............................................................................................................................ii
DANH MỤC BIỂU ĐỒ..............................................................................................................................ii
DANH MỤC SƠ ĐỒ................................................................................................................................iii
MỞ ĐẦU..................................................................................................................................................1
CHƯƠNG 1..............................................................................................................................................4
TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO.............................................................4
TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI....................................................................................4
1.1 Tổng quan tài liệu.........................................................................................................................4
1.2 Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại....................................8

1.2.1 Khái niệm tín dụng....................................................................................8
1.2.2 Phân loại tín dụng.....................................................................................9
1.2.3 Khái niệm về rủi ro và rủi ro tín dụng.....................................................12
1.2.3.4 Phân loại rủi ro tín dụng......................................................................14
1.2.3.5 Đặc điểm của rủi ro tín dụng...............................................................15
1.2.3.6 Chỉ tiêu đánh giá rủi ro tín dụng..........................................................16
1.2.3.7 Nguyên nhân ảnh hưởng tới rủi ro tín dụng.........................................19
1.2.3.8 Những dấu hiệu của rủi ro tín dụng.....................................................23
1.2.3.9 Tác động của rủi ro tín dụng................................................................24
1.2.4 Quản lý rủi ro tín dụng trong hoạt động của Ngân hàng Thương Mại....26
CHƯƠNG 2............................................................................................................................................40
PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..............................................................................................................40
2.1. Nguồn tài liệu và dữ liệu...........................................................................................................40
2.2. Các phương pháp nghiên cứu..................................................................................................40

2.2.1. Phương pháp nghiên cứu tài liệu...........................................................40
2.2.2. Phương pháp phân tích – tổng hợp........................................................40
2.2.3. Phương pháp thống kê mô tả.................................................................41
CHƯƠNG 3............................................................................................................................................42
THỰC TRẠNG QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT NAM - CHI
NHÁNH VIỆT TRÌ...................................................................................................................................42
3.1 Sự hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì
..........................................................................................................................................................42

3.1.1 Lịch sử hình thành và phát triển của Chi nhánh.....................................42
3.1.2 Cơ cấu tổ chức quản lý của Chi nhánh...................................................42
3.1.3 Vị thế của Ngân hàng TMCP Ngoại thương Việt Nam - CN Việt Trì trên
địa bàn.............................................................................................................43
3.2 Thực trạng hoạt động tín dụng và quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương
Việt Nam – chi nhánh Việt Trì..........................................................................................................47

3.2.1 Tình hình tín dụng tại Ngân hàng...........................................................47
3.2.2 Thực trạng và nguyên nhân của rủi ro tín dụng......................................50
3.2.3 Thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng....................58
3.3 Đánh giá công tác quản lý rủi ro tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt nam chi nhánh Việt
Trì......................................................................................................................................................70

3.3.1 Những ưu điểm và kết quả đã đạt được...................................................70
3.3.2 Những hạn chế tồn tại.............................................................................72
3.3.3 Nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý rủi ro tín dụng........................76
CHƯƠNG 4............................................................................................................................................76
HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ RỦI RO TÍN DỤNG TẠI NGÂN HÀNG TMCP NGOẠI THƯƠNG VIỆT
NAM – CHI NHÁNH VIỆT TRÌ................................................................................................................76
4.1 Bối cảnh kinh tế và định hướng phát triển của Ngân hàng TMCP ngoại thương Việt Nam chi

nhánh Việt Trì trong thời gian tới....................................................................................................76
4.2 Hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi
nhánh Việt Trì...................................................................................................................................80

4.2.1 Thực hiện nghiêm túc quy trình tín dụng.................................................80


4.2.2 Đề xuất các chính sách tín dụng hiệu quả...............................................81
4.2.3 Củng cố và hoàn thiện hệ thống thông tin tín dụng.................................83
4.2.4 Nâng cao chất lượng thẩm định..............................................................84
4.2.5 Quản lý rủi ro trước, trong và sau khi cho vay........................................86
4.2.6 Thường xuyên tiến hành công tác kiểm tra giám sát nội bộ....................87
4.2.7 Một số các giải pháp về nhân sự.............................................................87
4.2.8 Các giải pháp hạn chế, bù đắp tổn thất khi rủi ro xảy ra........................89
KẾT LUẬN..............................................................................................................................................91
TÀI LIỆU THAM KHẢO...........................................................................................................................92


DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

Stt

Ký hiệu

Nguyên nghĩa

1

CIC

Trung tâm thông tin tín dụng

2

DPRR

Dự phòng rủi ro

3

NHNN

Ngân hàng Nhà nước

4

NHTM

Ngân hàng thương mại

5

RRTD

Rủi ro tín dụng

6

SME

Doanh nghiệp vừa và nhỏ

7

TCTD

Tổ chức tín dụng

8

VAMC

Công ty Quản lý tài sản của các tổ chức
tín dụng Việt Nam

9

VCB

Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại
thương Việt Nam

10

Vietcombank

Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại
thương Việt Nam

11

Vietcombank Việt Trì

Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại

12

XLRR

thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì
Xử lý rủi ro

13

XNK

Xuất nhập khẩu

i


DANH MỤC BẢNG

Stt
1
2

Bảng
Bảng 1.1
Bảng 1.2

3

Bảng 3.1

4
5

Bảng 3.2
Bảng 3.3

6

Bảng 3.4

7

Bảng 3.5

8

Bảng 4.1

Nội dung
Nguy cơ rủi ro đối với khách hàng
Xếp hạng doanh nghiệp của Moody’s
Kết quả hoạt động kinh doanh của chi nhánh
2014 - quý 1/2015
Tốc độ tăng trưởng dư nợ giai đoạn 2011 – 2014
Số liệu dư nợ tín dụng giai đoạn từ 2011 – 2014

Nợ quá hạn giai đoạn 2011 - 2014 (Theo QĐ
493/2005/NHNN)
Phân loại rủi ro tín dụng
Một số chỉ tiêu kinh doanh năm 2015 của
Vietcombank Việt Trì

Trang
31
34
47
49
49
52
68
80

DANH MỤC HÌNH VẼ
Stt

Hình

Nội dung
Thị phần huy động vốn của ngân hàng TMCP

Trang

1

Hình 3.1

Ngoại thương CN Việt Trì so với các ngân hàng

45

trên địa bàn
Thị phần dư nợ tín dụng của ngân hàng TMCP
2

Hình 3.2

Ngoại thương CN Việt Trì so với các ngân hàng

45

trên địa bàn

DANH MỤC BIỂU ĐỒ
Stt
1

Biểu đồ
Biểu đồ 3.1

Nội dung
Tổng tài sản, doanh thu và lợi nhuận trước thuế

ii

Trang
48

2

Biểu đồ 3.2

3

Biểu đồ 3.3

Tỷ lệ nợ xấu trong tổng dư nợ giai đoạn 2011
-2014
Tốc độ giảm nợ xấu giai đoạn 2011 -2014

53
53

DANH MỤC SƠ ĐỒ
Stt

Sơ đồ

1

Sơ đồ 1.1

2

Sơ đồ 3.1

Nội dung
Phân loại rủi ro tín dụng theo nguyên nhân phát
sinh rủi ro
Tổ chức bộ máy hoạt động của Vietcombank Việt
Trì

iii

Trang
14
44


MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài:
Thực hiện đường lối đổi mới của Đảng, về công nghiệp hoá, hiện đại hoá nền
kinh tế quốc dân, xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa. Sự
nghiệp phát triển nền kinh tế quốc dân đòi hỏi khối lượng vốn tiền tệ rất lớn, các ngân
hàng thương mại Việt Nam với vai trò trung gian tài chính trong quá trình tích tụ và
tập trung vốn tiền tệ đáp ứng nguồn tín dụng cho các hoạt động kinh tế. Hiện nay ở
nước ta, thị trường vốn chưa phải là kênh phân bổ vốn một cách hiệu quả cho nền
kinh tế do đó vốn đầu tư cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế chủ yếu
dựa vào nguồn vốn tín dụng của hệ thống ngân hàng. Các ngân hàng thương mại với
những lợi thế về mạng lưới hiện có, đối tượng khách hàng ở đó không chỉ là các công
ty, doanh nghiệp mà còn là tư nhân, hộ cá thể. Một mặt họ là những người có quan hệ
tín dụng với ngân hàng, mặt khác họ là người gửi tiền tiết kiệm đáp ứng yêu cầu huy
động vốn của các ngân hàng, chính vì thế mà các ngân hàng thương mại trở thành
kênh cung ứng vốn hữu hiệu cho nền kinh tế và xã hội ở Việt Nam.
Hoạt động ngân hàng luôn tiềm ẩn những rủi ro, trong đó rủi ro từ hoạt động
tín dụng là không thể tránh khỏi. Khi rủi to tín dụng xảy ra tác động rất lớn và ảnh

hưởng trực tiếp tới sự tồn tại và phát triển của mỗi tổ chức tín dụng, cao hơn là sự
ảnh hưởng tới toàn bộ hệ thống ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Trong những năm
gần đây, tình trạng nợ xấu tại các Ngân hàng thương mại đã và đang tác động tiêu
cực đến việc lưu thông dòng vốn vào nền kinh tế và tính an toàn, hiệu quả kinh
doanh của chính các Ngân hàng. Do tác động của rủi ro tín dụng, công tác quản lý
rủi ro tín dụng được coi như một vấn đề trọng tâm được sự quan tâm chú ý đặc biệt
của hệ thống ngân hàng trên toàn thế giới nói chung và tại các ngân hàng Việt Nam
nói riêng.
Trong bối cảnh hiện nay, khi cạnh tranh giữa các ngân hàng ngày càng diễn
ra gay gắt, nhiều ngân hàng mới được thành lập đặc biệt là sự gia nhập của các ngân
hàng nước ngoài, các ngân hàng thương mại trong nước cần phải nâng cao năng lực
cạnh tranh và lành mạnh hóa tài chính theo chuẩn mực quốc tế. Một trong những

1


yếu tố nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh đó là phòng ngừa và hạn chế tốt rủi ro
trong hoạt động ngân hàng đặc biệt là rủi ro tín dụng. Trong nỗ lực nhằm thu được
lợi nhuận, các ngân hàng không thể chối bỏ rủi ro, nghĩa là không thể không cho
vay, mà chỉ tìm cách làm cho hoạt động này trở nên an toàn và hạn chế đến mức tối
đa những tổn thất khi rủi ro tín dụng xảy ra. Muốn vậy cần phải có một chiến lược
phòng ngừa và hạn chế rủi ro thích hợp.
Trong những năm vừa qua, Vietcombank Việt Trì đã có nhiều nỗ lực để
phòng ngừa và giảm thiểu rủi ro tín dụng nhưng vẫn còn không ít vấn đề phải giải
quyết. Bởi vậy, tôi đã lựa chọn đề tài “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì” với mong muốn từ thực tế
nghiên cứu tình hình hoạt động kinh doanh của Ngân hàng để đưa ra các giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quản quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng.
2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
Luận văn hệ thống hóa, làm sáng tỏ lý luận về quản lý rủi ro tín dụng của

ngân hàng Thương mại, phân tích tình hình quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Việt Trì từ đó đề xuất một số giải pháp
nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng.
3. Câu hỏi nghiên cứu
Tác động của rủi ro tín dụng đối với hoạt động của Ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì như thế nào?
Các giải pháp hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng
TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì?
4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
- Đối tượng nghiên cứu: Công tác quản lý rủi ro tín dụng của Ngân hàng
Thương Mại.
- Phạm vi nghiên cứu: Công tác quản lý rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng
thương mại và tại Ngân hàng TMCP Ngoại Thương Việt Nam – Chi nhánh Việt Trì
từ năm 2011 đến năm 2014.
5. Kết cấu của luận văn

2


Về cấu trúc, ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn được chia làm 4 phần
với kết cấu như sau:
- Chương 1: Tổng quan tài liệu và cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại
các Ngân hàng thương mại.
- Chương 2: Phương pháp nghiên cứu.
- Chương 3: Thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Ngoại
Thương Việt Nam - chi nhánh Việt Trì.
- Chương 4: Hoàn thiện công tác quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì

3

CHƯƠNG 1
TỔNG QUAN TÀI LIỆU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ RỦI RO
TÍN DỤNG TẠI CÁC NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI
1.1 Tổng quan tài liệu
Hệ thống ngân hàng có mối quan hệ chặt chẽ với nền kinh tế, là kênh thu hút
và cung cấp tiền cho các tổ chức, doanh nghiệp và cá nhân trong nền kinh tế. Do đó,
rủi ro tín dụng có ảnh hưởng trực tiếp đến nền kinh tế. Ở mức độ thấp, rủi ro tín
dụng khiến cơ hội tiếp cận vốn mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh hoặc tiêu
dùng của các khách hàng bị hạn chế, ảnh hưởng xấu đến khả năng tăng trưởng của
nền kinh tế. Ở mức độ cao hơn, khi có một ngân hàng lâm vào tình trạng khó khăn
dẫn đến phá sản, thì hiệu ứng dây chuyền rất dễ xảy ra trong toàn bộ hệ thống ngân
hàng, gây nên khủng hoảng đối với toàn bộ nền kinh tế, ảnh hưởng tiêu cực đến đời
sống xã hội và sự phát triển của đất nước. Do sự tác động tiêu cực của nợ xấu đến
nền kinh tế nước ta trong những năm qua, đã có rất nhiều công trình nghiên cứu về
quản lý rủi ro tín dụng có giá trị, tiêu biểu như:
- Công trình nghiên cứu: “Quản lý Ngân hàng thương mại (Commercial bank
management)” của Peter S. Rose, Giáo sư Đại học Texas A&M University, bản dịch
NXB Tài Chính, 2001. Đây là cuốn sách được mệnh danh là sách gối đầu giường
của cán bộ ngân hàng. Là công trình nghiên cứu chuyên sâu về quản lý ngân hàng
hiện đại, công trình cung cấp hầu hết những kiến thức tài chính – quản lý cần thiết
để hiểu biết về ngành ngân hàng. Công trình đã cung cấp cho người đọc nắm bắt
được quy trình quản lý rủi ro tín dụng, nhận biết rủi ro, đo lường rủi ro, quản lý rủi
ro... Tuy nhiên, đây là công trình nghiên cứu một cách tổng quát về quản lý ngân
hàng nói chung, chưa đi sâu vào nghiên cứu về quản lý rủi ro tín dụng cũng như
điều kiện áp dụng thực tế vào các Ngân hàng Việt Nam còn nhiều hạn chế.
- Công trình nghiên cứu: “Toàn tập quản lý Ngân hàng thương mại” của GS.TS
Nguyễn Văn Tiến, Chủ nhiệm khoa Kinh doanh quốc tế Học viện Ngân hàng, NXB
lao động, 2015. Với trọng tâm Quản lý Ngân hàng là quản lý rủi ro cuốn sách này là

đã cập nhật những kiến thức mới nhất với nội dung tân tiến và hiện đại về Quản lý

4


Ngân hàng Thương mại đang được áp dụng phổ biến trên thế giới; đồng thời chỉ ra
khả năng vận dụng và những gợi ý cho các NHTM Việt Nam. Công trình đã cung
cấp một cách có hệ thống nguyên lý hoạt động ngân hàng, nghiệp vụ tín dụng của
ngân hàng và quản lý rủi ro trong kinh doanh ngân hàng trong đó có quản lý rủi ro
tín dụng. Công trình đã đi sâu phân tích và nhấn mạnh đến công cụ quản lý rủi ro tín
dụng bằng hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ. Tuy nhiên, công trình chưa đưa ra
được các giải pháp quản lý rủi ro tín dụng một cách có hệ thống, đảm bảo tính đồng
bộ của giải pháp.
- Luận án tiến sĩ kinh tế, “Quản lý rủi ro trong kinh doanh của Ngân hàng
thương mại Việt Nam theo Hiệp ước Basel”của Nguyễn Anh Tuấn (2012), trường
Đại học Ngoại thương. Trên cơ sở tìm hiểu về các nội dung trong Hiệp ước Basel
với tư cách là chuẩn mực về quản lý rủi ro và giám sát an toàn trong hoạt động của
NHTM, luận án phân tích khả năng và chứng minh sự cần thiết phải áp dụng các
chuẩn mực quản lý rủi ro theo Basel vào hệ thống NHTM Việt Nam. Dựa trên sự
phân tích, nghiên cứu thực trạng quản lý rủi ro của các NHTM Việt Nam theo các
trụ cột của Hiệp ước Basel, Luận án đề xuất một số giải pháp nâng cao năng lực
quản lý rủi ro cho các NHTM Việt Nam dựa trên các nội dung của Hiệp ước Basel
trong bối cảnh nền kinh tế nói chung và ngành tài chính – ngân hàng Việt Nam nói
riêng đang hội nhập ngày càng sâu, rộng vào nền kinh tế khu vực và thế giới. Tuy
nhiên, luận án chưa đặt nhiều trọng tâm vào công tác thanh tra giám sát và đánh giá
an toàn như là một chức năng của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam đối với hệ thống
NHTM Việt Nam.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế: “Một số giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý rủi ro
tín dụng theo chuẩn mực và thông lệ ngân hàng quốc tế” của Trần Thị Băng Tâm
(2007), trường đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã hệ thống được

toàn bộ thực trạng công tác quản lý rủi ro tín dụng trong hệ thống ngân hàng thương
mại nói chung và hệ thống ngân hàng công thương Việt Nam nói riêng, đồng thời
đưa ra một số giải pháp nâng cao chất lượng quản lý tín dụng theo tiêu chuẩn và
thông lệ ngân hàng quốc tế. Tuy nhiên, Luận văn chưa đề cập một cách rõ ràng, cụ

5


thể những khó khăn, trở ngại mà các ngân hàng Việt Nam phải đối mặt khi triển
khai thực hiện theo các tiêu chuẩn quốc tế.
- Luận văn thạc sĩ kinh tế: “Phân tích danh mục tín dụng: Xác suất không trả
được nợ - PROBABILITY OF DEFAULT” của Nguyễn Anh Đức (2012), trường đại
học Quốc gia Hà Nội – trường đại học Nantes. Luận văn đã đi sâu phân tích việc
các ngân hàng Việt nam cần phải áp dụng các kinh nghiệm quốc tế để xây dựng mô
hình đo lường rủi ro tín dụng theo Công ước Basel của Ủy Ban Basel. Trong đó,
nhiệm vụ hàng đầu phải ước lượng xác suất không trả được nợ của khách hàng. Xác
suất không trả được nợ là chỉ báo hữu hiệu giúp các ngân hàng Việt nam biết mức
độ rủi ro của khách hàng vay từ đó đưa ra quyết định cấp tín dụng và ban hành
chính sách tín dụng phù hợp với từng đối tượng khách hàng. Tuy nhiên, Luận văn
chưa phân tích một cách tổng thể tất cả các nhân tố cấu thành nên việc lượng hóa
rủi ro tín dụng như: Tỷ lệ mất vốn dự kiến, dư nợ tại thời điểm khách hàng không
trả được nợ và thời hạn vay thực tế.
- Luận án tiến sĩ kinh tế, “Quản lý tín dụng của các Ngân hàng TMCP trên địa
bàn thành phố Hồ Chí Minh”của Trần Trung Tường (2011), trường Đại học Ngân
hàng thành phố Hồ Chí Minh. Luận án đã hệ thống hóa góp phần làm rõ những vấn
đề lý luận cơ bản về quản lý tín dụng của NHTM trong nền kinh tế, phân tích rõ
thực trạng quản trị tín dụng của các NHTM cổ phần ở TP.HCM, xác định những
thành tựu, những hạn chế và nguyên nhân hạn chế của quản lý tín dụng tại các
NHTM cổ phần ở TP.HCM, trên cơ sở đó đề xuất giải pháp đối với quản lý tín dụng
của NHTM cổ phần ở TP.HCM trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế của Việt

Nam. Tuy nhiên, luận án đi sâu vào tổng hợp lý luận cũng như đưa ra một vài giải
pháp bị trùng lắp, chưa đưa ra được giải pháp mang tính chất đột phá.
- Luận án tiến sĩ kinh tế, “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP công
thương Việt Nam”của Nguyễn Đức Tú (2012), trường Đại học Kinh tế quốc dân.
Luận án đã khái quát hóa những nguyên lý cơ bản về rủi ro và quản lý rủi ro tín
dụng, đánh giá và chỉ rõ những mặt được và chưa được trong quản lý rủi ro tín dụng
của ngân hàng công thương, từ đó đưa ra hệ thống giải pháp phù hợp với điều kiện

6


của ngân hàng công thương. Tuy nhiên, luận án chỉ đi vào nghiên cứu các giải pháp
để áp dụng trong điều kiện tại ngân hàng công thương mà chưa có những giải pháp
mang tính chất khái quát có thể áp dụng cho các ngân hàng khác.
- Luận văn thạc sĩ quản lý kinh doanh: “Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng
đầu tư và phát triển Việt Nam” của Lê Thị Hồng Điều (2008), trường đại học kinh
tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã đi sâu phân tích thực trạng công tác quản lý
rủi ro tín dụng tại ngân hàng đầu tư và phát triển Việt Nam, những mô hình mà ngân
hàng đang áp dụng, từ đó đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao công tác quản
lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng. Tuy nhiên, Luận văn chưa chỉ ra được các giải pháp
mới, mang tính đột phá cho ngân hàng.
- Luận văn thạc sĩ quản lý kinh doanh: “Giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng tại
chi nhánh ngân hàng TMCP ngoại thương Đà Nẵng” của Trần Thị Thanh Thảo
(2010), trường đại học Đà Nẵng. Luận văn đã khái quát hóa những nguyên lý cơ
bản về rủi ro và quản lý rủi ro tín dụng, đánh giá và chỉ rõ những mặt được và chưa
được trong quản lý rủi ro tín dụng của ngân hàng TMCP Ngoại thương Đà Nẵng, từ
đó đưa ra hệ thống giải pháp phù hợp với điều kiện của ngân hàng công thương.
Tuy nhiên, Luận văn mới chỉ đưa các giải pháp riêng lẻ áp dụng trong điều kiện của
chi nhánh Đà Nẵng mà chưa có những khái quát cho toàn hệ thống ngân hàng
Ngoại thương nói riêng và hệ thống ngân hàng nói chung.

- Luận văn thạc sĩ kinh tế: “Phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại các chi
nhánh Ngân hàng thương mại trên địa bàn tỉnh Phú Thọ” của Lê Quang Hải
(2013), trường đại học Thái Nguyên. Luận văn đã khái quát tình hình hoạt động
kinh doanh của các Ngân hàng trên địa bàn tỉnh Phú Thọ, thực trạng công tác quản
lý rủi ro tín dụng trên địa bàn và nguyên nhân để xảy ra rủi ro tín dụng, từ đó đưa ra
định hướng, các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả công tác phòng ngừa và hạn chế
RRTD đối với các chi nhánh NHTM trên địa bàn dưới góc độ quản lý, chỉ đạo,
thanh tra - giám sát của NHNN và tại mỗi NHTM có thể áp dụng trong thực tiễn để
nâng cao hiệu quả công tác quản lý rủi ro. Tuy nhiên, Luận văn mới chỉ đưa các giải
pháp mang tính chất quản lý của cơ quan giám sát nhà nước mà chưa đưa ra được

7


giải pháp cụ thể từ phía các ngân hàng.
Kết luận:
Vấn đề quản lý rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại đã trở thành đối
tượng nghiên cứu phổ biến trong các đề tài nghiên cứu khoa học. Các nghiên cứu
trên với phạm vi, đối tượng và hướng nghiên cứu khác nhau. Hầu hết các Luận án,
Luận văn đã hệ thống được toàn bộ các vấn đề lý luận cơ bản về: rủi ro và quản lý
rủi ro tín dụng, các nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng, các công cụ và biện pháp để
đo lường và quản lý rủi ro tín dụng; các đề tài đã cho thấy được một cách rõ nét về
thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại hệ thống Ngân hàng thương mại Việt Nam
cũng như tại một số Ngân hàng cụ thể. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp một cách
có hệ thống để quản lý rủi ro tín dụng một cách hiệu quả nhất; có đề tài đã đưa ra
những cách tiếp cận mới như sử dụng các công cụ để tính xác suất không trả được
nợ của khách hàng hay việc áp dụng các tiêu chuẩn theo hiệp ước Basel vào việc
quản lý rủi ro tín dụng vào các Ngân hàng ở Việt Nam.
Tuy nhiên, các nghiên cứu này chỉ tập chung vào một khía cạnh nhất định của
công tác quản lý rủi ro tín dụng mà chưa đưa ra được một hệ thống các giải pháp

đồng bộ và hiệu quả nhất để quản lý các rủi ro tín dụng.
Những công trình khoa học trên là tư liệu quý báu cả về lý luận và thực tiễn
cho việc nghiên cứu đề tài Quản lý rủi ro tín dụng. Tuy nhiên, tại Ngân hàng TMCP
Ngoại thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì chưa có công trình nghiên cứu về quản
lý tín dụng tại chi nhánh. Vì vậy đề tài: “Quản lý rủi ro tín dụng tại Ngân hàng
TMCP Ngoại Thương Việt Nam chi nhánh Việt Trì” sẽ tiếp tục là vấn đề cấp thiết
để nghiên cứu.
1.2 Cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tại các Ngân hàng thương mại.
1.2.1 Khái niệm tín dụng.
Tín dụng theo nghĩa latinh là sự tín nhiệm, tin tưởng, tên gọi này xuất phát từ
quan hệ tín dụng. Trong quan hệ tín dụng người cho vay sẽ cho người cần vốn vay
theo các điều kiện đã được thỏa thuận trước như thời gian, điều kiện hoàn trả và lãi
suất tín dụng, trong quan hệ đó người cho vay tin rằng người đi vay sẽ sử dụng vốn

8


vay đúng mục đích, đúng các thỏa thuận, làm ăn có lãi và hoàn trả vốn vay đúng
thời hạn.
Tín dụng là hoạt động giao dịch giữa hai chủ thể trong đó một bên chuyển
giao tiền hoặc tài sản cho bên kia sử dụng trong một thời gian nhất định đồng thời
bên nhận tiền cam kết hoàn trả theo điều kiện đã thỏa thuận.
Tín dụng ngân hàng là quan hệ tín dụng giữa ngân hàng với tổ chức kinh tế
và cá nhân thể hiện dưới hình thức nhận tiền gửi của khách hàng, cho vay khách
hàng, tài trợ thuê mua, bảo lãnh hoặc chiết khấu.
Nội hàm khái niệm tín dụng thể hiện trên trên các mặt như sau:
-

Có sự chuyển giao một lượng giá trị từ người này sang người khác.

-

Sự chuyển giao mang tính chất tạm thời.

- Khi hoàn lại lượng giá trị đã chuyển giao cho người sở hữu thì phải thêm
một lượng giá trị dôi thêm gọi là lợi tức.
-

Một quan hệ tín dụng phải có đầy đủ cả ba mặt trên.

Hoạt động tín dụng của Ngân hàng theo luật các tổ chức tín dụng là hoạt động
Ngân hàng thương mại sử dụng nguồn vốn tự có, nguồn vốn huy động để cấp tín dụng.
Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền
hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng
nghiệp vụ cho vay, chiết khấu , cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân
hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác.
1.2.2 Phân loại tín dụng.
Căn cứ vào thời hạn tín dụng
Phân chia theo thời gian có ý nghĩa quan trọng đối với ngân hàng, vì thời
gian liên quan mật thiết đến tính an toàn và sinh lợi của tín dụng cũng như khả năng
hoàn trả của khách hàng. Theo thời gian tín dụng được chia thành:
Tín dụng ngắn hạn: Bao gồm các khoản tín dụng được cấp với thời gian cho
vay từ 12 tháng trở xuống. Loại tín dụng này áp dụng chủ yếu cho trường hợp cấp
tín dụng tài trợ vốn lưu động.

9


Tín dụng trung hạn: Bao gồm các khoản cấp tín dụng có thời hạn từ 1 đến 5
năm. Hình thức cấp tín dụng này chủ yếu áp dụng đối với trường hợp tài trợ cho tài

sản cố định.
Tín dụng dài hạn: Bao gồm các khoản cấp tín dụng có thời hạn trên 5 năm.
Đây là hình thức cấp tín dụng áp dụng cho trường hợp tài trợ tài sản cố định với giá
trị lớn, thời gian sử dụng lâu.
Căn cứ vào hình thức tài trợ.
Căn cứ vào hình thức tài trợ tín dụng được chia thành cho vay, bảo lãnh, cho
thuê..vv..
Cho vay: là hình thức cấp tín dụng, theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết
giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một
thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.
Bao thanh toán: là hình thức cấp tín dụng cho bên bán hàng hoặc bên mua
hàng thông qua việc mua lại có bảo lưu quyền truy đòi các khoản phải thu hoặc các
khoản phải trả phát sinh từ việc mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ theo hợp
đồng mua, bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ.
Bảo lãnh ngân hàng: là hình thức cấp tín dụng, theo đó tổ chức tín dụng cam
kết với bên nhận bảo lãnh về việc tổ chức tín dụng sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính
thay cho khách hàng khi khách hàng không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ
nghĩa vụ đã cam kết; khách hàng phải nhận nợ và hoàn trả cho tổ chức tín dụng theo
thỏa thuận.
Chiết khấu: là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi các
công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác của người thụ hưởng trước khi đến hạn
thanh toán.
Cho thuê tài chính: là việc Ngân hàng thương mại dùng tiền mua tài sản để
cho khách hàng thuê theo những nội dung đã thỏa thuận nhất định. Sau một thời
gian nhất định, khách hàng phải trả cả gốc, lãi cho Ngân hàng và Ngân hàng chuyển
giao tài sản cho khách hàng. Cho thuê tài sản trung và dài hạn được ghi vào khoản
mục tài sản cho thuê trừ đi phần tiền thuê ngân hàng thu được.

10

Căn cứ vào hình thức đảm bảo.
Về nguyên tắc, mọi khoản tín dụng của ngân hàng đều có đảm bảo. Tuy
nhiên, ngân hàng chỉ ghi vào hợp đồng tín dụng loại đảm bảo mà ngân hàng có thể
bán đi để thu nợ nếu khách hàng không trả nợ. Cam kết đảm bảo là cam kết của
người nhận tín dụng về việc dùng tài sản mà mình đang sở hữu hoặc sử dụng, hoặc
khả năng trả nợ của người thứ ba để trả nợ cho ngân hàng.
Tín dụng không cần tài sản đảm bảo có thể được cấp cho các khách hàng uy
tín, thường là khách hàng làm ăn kinh doanh có lãi, tình hình tài chính vững mạnh,
ít xảy ra tình trạng nợ nần dây dưa, hoặc món vay tương đối nhỏ so với tài sản của
người đi vay. Các khoản cho vay theo chỉ thị của Chính phủ mà Chính phủ yêu cầu,
không cần tài sản đảm bảo. Các khoản cho vay đối với các tổ chức tài chính lớn, các
công ty lớn, hoặc các khoản cho vay trong thời gian ngắn mà ngân hàng có khả
năng giám sát việc bán hàng cũng có thể không cần tài sản đảm bảo.
Căn cứ theo mức độ rủi ro.
Tín dụng bao gồm các khoản có độ an toàn cao, khá, trung bình và thấp. Để
phân loại theo tiêu thức này, ngân hàng cần nghiên cứu các mức độ, các căn cứ để
chia loại rủi ro. Cách phân loại này giúp ngân hàng thường xuyên đánh giá lại
khoản mục tín dụng, dự trù quỹ cho các khoản tín dụng có rủi ro cao, đánh giá chất
lượng tín dụng.
Tín dụng mạnh: Bao gồm các khoản tín dụng có khả năng thu hồi cao.
Tín dụng có vấn đề: Bao gồm các khoản tín dụng có dấu hiệu không lành
mạnh như khách hàng chậm tiêu thụ, tiến độ thực hiện kế hoạch bị chậm, khách
hàng gặp thiên tai, khách hàng trì hoãn nộp báo cáo tài chính..vv
Nợ quá hạn có khả năng thu hồi: Bao gồm các khoản nợ đã quá hạn với thời
hạn ngắn và khách hàng đã có kế hoạch khắc phục tốt, tài sản đảm bảo giá trị lớn.
Nợ quá hạn khó đòi: Bao gồm các khoản nợ đã quá hạn lâu, khả năng trả nợ
rất kém, tài sản thế chấp có giá trị nhỏ.
Một số cách phân loại khác.
- Theo ngành kinh tế (Công, Nông nghiệp)

11


- Theo đối tượng tín dụng (Tài sản lưu động, tài sản cố định)
- Theo mục đích (Tín dụng sản xuất, tiêu dùng ..)
1.2.3 Khái niệm về rủi ro và rủi ro tín dụng
1.2.3.1 Khái niệm rủi ro.
Danh từ “rủi ro” đã được nhiều nhà kinh tế học định nghĩa theo nhiều cách
thức khác nhau. Frank Knight một học giả người Mỹ, định nghĩa “ Rủi ro là sự bất
trắc có thể đo lường được”. Allan Willett cho “rủi ro là sự bất trắc cụ thể liên quan
đến một biến cố không mong đợi”. Inrving Perfer lại cho rằng “rủi ro là tổng hợp
của những sự ngẫu nhiên có thể đo lường bằng xác suất”. Một học giả khác người
Anh là Marilic Hurt Mr Carty quan niệm “rủi ro là một tình trạng trong đó các biến
cố xảy ra trong tương lai có thể xác định được ”.
Theo từ điển tài chính của P. H Collin, rủi ro có thể được định nghĩa là khả
năng gánh chịu một thiệt hại của chủ thể. Theo Bernard Manso, “rủi ro là tác động
của những biến cố xảy ra trong tương lai lên giá trị ròng của một chủ thể kinh tế hay
một danh mục tài sản mà khả năng xảy ra biến cố đó có thể dự đoán trước nhưng
không thể dự đoán chính xác biến cố xảy ra như thế nào. Rủi ro được đo lường bằng
độ lệch chuẩn giữa lợi nhuận thực tế của chủ thể và mức lợi nhuận dự kiến. Mức
biến động lợi nhuận càng lớn nghĩa là sự không chắc chắn càng nhiều thì nguy cơ
rủi ro cao.
1.2.3.2 Các loại rủi ro trong hoạt động ngân hàng thương mại.
Do đặc điểm về đối tượng kinh doanh, về tính hệ thống nên kinh doanh trong
ngân hàng rủi ro cao hơn nhiều so với doanh nghiệp trong các lĩnh vực kinh doanh
khác. Những rủi ro cơ bản mà ngân hàng thương mại thường gặp phải là:
Rủi ro tín dụng: Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra tổn thất cho ngân hàng
do khách hàng không trả đúng hạn, không trả, hoặc không trả đầy đủ vốn và lãi.
Rủi ro hối đoái: Là khả năng xảy ra tổn thất mà ngân hàng phải chịu khi tỷ

giá hối đoái thay đổi vượt quá thay đổi dự tính.
Rủi ro lãi suất: Là khả năng xảy ra những tổn thất khi lãi suất thay đổi ngoài
dự tính. Rủi ro lãi suất có quan hệ chặt chẽ với rủi ro tín dụng.

12


Rủi ro thanh khoản: Là khả năng xay ra tổn thất cho ngân hàng khi nhu cầu
thanh khoản thực tế vượt quá khả năng thanh khoản dự kiến, làm gia tăng các chi
phí để đáp ứng các nhu cầu thanh khoản hoặc làm cho ngân hàng mất khả năng
thanh toán.
Rủi ro tồn đọng vốn: Xảy ra khi vốn bị tồn đọng lớn không cho vay và đầu
tư làm cho thu nhập của ngân hàng bị giảm sút .
Các loại rủi ro khác: Ngoài các rủi ro cơ bản như trên trong hoạt động ngân
hàng còn có các rủi ro khác như:
Rủi ro môi trường: Là rủi ro do môi trường hoạt động của ngân hàng gây nên
và đây là những rủi ro mà ngân hàng khó kiểm soát được, chúng có thể làm suy yếu
khả năng chịu đựng rủi ro của ngân hàng hoặc gây cho ngân hàng những thiệt hại về
tài chính.
Rủi ro về công nghệ: Loại rủi ro này thường xảy ra trong trường hợp ngân
hàng đầu tư rất lớn vào phát triển công nghệ nhưng hiệu quả sử dụng lại không cao,
không tiết kiệm chi phí cho ngân hàng như mong muốn, hoặc hệ thống công nghệ
của ngân hàng trục trặc làm ảnh hưởng đến việc điều hành hoạt động kinh doanh
của ngân hàng gây ra những tổn thất nhất định.
Và một số rủi ro khác như rủi ro hoạt động, rủi ro quốc gia, rủi ro pháp lý,
cướp ngân hàng, nhầm lẫn trong thanh toán, hỏa hoạn..vv..
1.2.3.3 Khái niệm rủi ro tín dụng:
Rủi ro tín dụng là khả năng xảy ra những tổn thất mà ngân hàng phải gánh
chịu do khách hàng vay không trả đúng hạn, không trả hoặc không trả đầy đủ tiền
lãi hoặc tiền gốc theo các điều kiện và cam kết trong hợp đồng tín dụng.

Sauders và H. Lange định nghĩa: Rủi ro tín dụng là khoản lỗ tiềm năng khi
ngân hàng cấp tín dụng cho một khách hàng, nghĩa là luồng thu nhập dự tính mang lại
từ khoản vay của ngân hàng không thể được thực hiện cả về số lượng và thời hạn.
Theo khoản 1, điều 2 quyết định 493/QĐ-NHNN của Thống đốc NHNN, đề
cập khái niệm “rủi ro tín dụng trong hoạt động Ngân hàng của TCTD là khả năng xảy

13


ra tổn thất trong hoạt động Ngân hàng của tổ chức tín dụng do khách hàng không
thực hiện hoặc không có khả năng thực hiện nghĩa vụ của mình theo cam kết”
Theo quan điểm của cá nhân tác giả:
Rủi ro tín dụng là những tổn thất tiềm năng có thể xảy ra do khách hàng
không có khả năng hoặc không có đủ năng lực thực hiện nghĩa vụ của họ một cách
đầy đủ hoặc đúng hạn theo cam kết.
Rủi ro tín dụng chính là khả năng xảy ra sự khác biệt không mong
muốn giữa thu nhập thực tế và thu nhập kỳ vọng đúng hạn, nhận được đầy đủ gốc
và lãi.
Rủi ro tín dụng sẽ dẫn đến tổn thất tài chính tức là giảm thu nhập ròng và
giảm giá trị thị trường của vốn.
1.2.3.4 Phân loại rủi ro tín dụng.
Căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro chúng ta có thể phân chia rủi ro tín
dụng thành các loại sau:
Rñi
Rñiro
ro
tÝn
dông
tÝn dông

Rñi
Rñiro
ro
giao
giao
dÞch
dÞch
Rñi
Rñiro
rolùa
lùa
chän
chän

Rñi
Rñiro
ro
b¶o
®¶m
b¶o ®¶m

Rñi
Rñiro
ro
danh
danh
môc
môc
Rñi
Rñiro

ro
nghiÖp
nghiÖp
vô
vô

Rñi
Rñiro
ronéi
néi
t¹i
t¹i

Rñi
Rñiro
ro
tËp
trung
tËp trung

Sơ đồ 1.1: Phân loại rủi ro tín dụng theo nguyên nhân phát sinh rủi ro
- Rủi ro giao dịch: là một hình thức của rủi ro tín dụng mà nguyên nhân phát
sinh là do những hạn chế trong quá trình giao dịch và xét duyệt cho vay, đánh giá
khách hàng. Rủi ro giao dịch có 03 bộ phận chính là rủi ro lựa chọn, rủi ro bảo đảm
và rủi ro nghiệp vụ.

14