Luận văn thạc sĩ công tác xã hội nhóm đối với người tâm thần tại trung tâm chăm sóc và nuôi dưỡng người tâm thần

1

L IM
1. Lý do ch n

tài

Trong b i c nh
tr

U

t n

ng kinh t thì v n

c hi n nay cùng v i quá trình thúc

an sinh xã h i c ng

c

ng, Nhà n

quan tâm, th hi n qua h th ng chính sách xã h i h
b ng, bình

c bi t

ng t i m c tiêu công

ng trong xã h i, tr giúp các nhóm xã h i y u th . C th Chính

ph

ã phê duy t

ng

i tâm th n và ng

– 2020, Ngh

án 1215 v tr giúp xã h i và ph c h i ch c n ng cho
i r i nhi u tâm trí d a vào c ng

nh 136 Quy

b o tr xã h i.
ph

c ta

y t ng

nh v chính sách xã h i

tri n khai th c hi n hi u qu

ng giai o n 2011
i v i các

án, ngh

it

ng

nh c a Chính

i vào th c t , nâng cao công tác b o tr trên ph m vi c n

c r t c n các

c p, các ngành và s c ng tác c a toàn xã h i. Trong ó vai trò c a Công tác
xã h i là r t c n thi t, nh m nâng cao hi u qu ho t
trong ch m sóc s c kh e tâm th n.
th n theo h

i m i l nh v c ch m sóc s c kh e tâm

ng phát tri n các d ch v công tác xã h i, tr giúp xã h i k t h p

v i i u tr y t

ph c h i ch c n ng cho ng

ng; nâng cao hi u qu ho t
khai ho t

ng c a công tác xã h i

i khuy t t t d a vào c ng

ng c a các c s xã h i, xây d ng và tri n

ng c a mô hình Trung tâm d ch v công tác xã h i.

Hi n nay, s ng
10% dân s , t

ng

chi m 2,5% s ng

i b r i nhi u tâm trí Vi t Nam
ng kho ng 9 tri u ng

i r i nhi u tâm trí (t

có hành vi nguy hi m cho gia ình, c ng
tâm th n có xu h

ng gia t ng,

k t b n n m th c hi n “

c tính chi m kho ng

i, trong ó s ng

ng

i tâm th n n ng

ng 200 ngàn ng

ng kho ng 154.000 ng

i). S ng

i

i. S ng

i

c bi t là các thành ph , ô th l n (Báo cáo s

án 1215” t i Qu ng Ninh vào ngày 29 và 30 tháng 10

n m 2015) vi c ch m sóc, ph c h i ch c n ng cho ng
th c l n và là m t gánh n ng

i v i c ng

i tâm th n là m t thách

ng, xã h i[4].

2

C n

c hi n có kho ng 10.000 ng

i tâm th n n ng ang

sóc ch c n ng và ph c h i t i 26 c s b o tr xã h i
s xã h i ch y u nuôi d

20 t nh, thành. Các c

ng t p trung, thi u k n ng và ph

ng pháp ch m

sóc khoa h c, ch a có c s phòng và tr li u r i nhi u tâm trí…
ô Hà N i hi n nay có kho ng g n 8.000 ng
s li u Báo cáo c a S Lao
tâm Ch m sóc và Nuôi d

ng Th
ng ng

i m c các th b nh tâm th n, theo

ng binh và Xã h i n m 2017. Trung

ng, ch m sóc, i u tr và ph c h i ch c

i khuy t t t tâm th n, hi n nay Trung tâm ã ti p nh n

330 b nh nhân tâm th n. Là m t

n v m i th c hi n chuy n

nhi m v nên m i ho t

nv

ó ho t

ng c a

c

i ch c n ng,

ang trong quá trình hoàn thi n, trong

ng công tác xã h i trong l nh v c ch m sóc s c kh e tâm th n còn r t

m i m c trong nh n th c, c ng nh trong ho t
l

i v i th

i tâm th n s 2 Hà N i v i ch c n ng,

nhi m v ti p nh n, qu n lý, nuôi d
n ng cho ng

c ch m

ng cán b

c ào t o ngh công tác xã h i còn m ng,

có kinh nghi m trong khi làm vi c v i ng

c vai trò trong ho t

cao nh n th c c a

ch m sóc s c kh e tâm th n. T

it

ng tr giúp ng

i ng cán b

i v i ho t
ó

c bi t s

i ng cán b ch a

i tâm th n, do v y khi làm vi c tr c

ti p còn có tâm lý ghê s , e ng i khi ti p xúc v i
nâng cao

ng th c ti n.

a ra các ch

ng.

công tác xã h i

i b nh tâm th n c n nâng
ng công tác xã h i trong
ng trình hành

ng, xây

d ng các k ho ch chính sách kh thi, k t n i v i gia ình và c ng

ng trong

vi c nâng cao n ng l c cho ng

ng công

i tâm th n b ng các mô hình ho t

tác xã h i k t h p v i các hình th c tr li u

ch c n ng xã h i cho ng
nh p c ng
nhóm

ph c h i n ng l c hành vi và

i tâm th n t i Trung tâm thúc

ng.Xu t phát t nh ng lý do trên tôi ch n

i v i ng

y quá trình tái hòa
tài: “Công tác xã h i

i tâm th n t i Trung tâm ch m sóc và nuôi d

tâm th n s 2 Hà N i” làm lu n v n t t nghi p.

ng ng

i


3

2. Tình hình nghiên c u c a

tài

Trên th c t xã h i hi n nay do áp l c c a cu c s ng, s ng

i m c các

bi u hi n r i nhi u tâm trí, các th b nh tâm th n không ng ng ra t ng.
Nh ng n m g n ây, ng
nh n

i khuy t t t nói chung và ng

i tâm th n nói riêng

c s quan tâm r t nhi u c a các nhà khoa h c, các bác s chuyên

khoa nhà nghiên c u, các chuyên gia trong và ngoài n

c. Trong ph m vi

nghiên c u lu n v n này, tác gi l a ch n và phân tích m t s công trình
nghiên c u, bài vi t t p chí tiêu bi u.
Th nh t, Các nghiên c u v pháp lu t, chính sách xã h i

i v i ng

i

khuy t t t.
Quy n c a ng
tr ng

i khuy t t t ã tr thành m t trong nh ng yêu c u quan

m bào công b ng, và ti n b xã h i

m b o phát tri n b n v ng

c a qu c gia.Chính vì th , có nhi u công trình nghiên c u v khung pháp lý
nh m

m b o quy n c a ng
án 1215 do B Lao

t

i khuy t t t.
ng Th

ng binh và Xã h i trình và

ng Chính ph duy t ngày 22/7/2011.

án này

và ph c h i ch c n ng cho b nh tâm th n và ng
c ng

ng, ây chính là s

giúp ng
c ng

n Tr giúp xã h i

i r i nhi u tâm trí d a vào

i m i trong t duy, nh n th c trong công tác tr

i tâm th n trên c s nâng cao n ng l c cho b n thân h , gia ình và
ng.

Quy t

nh 32/2010/Q -TTg phê duy t

giai o n 2010 - 2020. Vi c phê duy t

án phát tri n ngh CTXH

án góp ph n nâng cao nh n th c c a

toàn xã h i v ngh công tác xã h i; xây d ng
nhân viên và c ng tác viên công tác xã h i
l

c p

c Th

i ng cán b , viên ch c,

v s l

ng,

t yêu c u v ch t

ng g n v i phát tri n h th ng c s cung c p d ch v công tác xã h i t i

các c p, góp ph n xây d ng h th ng an sinh xã h i tiên ti n.


4

Tác gi Tr n Th Thùy Lâm ã có bài vi t phân tích và ánh giá th c
tr ng pháp lu t Vi t Nam hi n hành v d y ngh cho ng
ph

ng di n; chính sách

giáo viên d y ngh cho ng

i v i c s d y ngh , ng
i khuy t t t,

nâng cao hi u qu vi c h c ngh

ng th i

i v i ng

i khuy t t t trên các

i khuy t t t h c ngh và
a ra khuy n ngh nh m

i khuy t t t

c ph

ng di n

hoàn thi n pháp lu t và bi n pháp t ch c th c hi n.
Tác gi Tr n Thái D

ng (

i h c Lu t Hà N i) ã nghiên c u nh ng

c i m khác bi t gi a pháp lu t Vi t Nam v i pháp lu t qu c t ,
nh ng quy

nh c a Công

c quy n c a ng

quy n ti p c n công lý, quy n
ó

c bi t là

i khuy t t t trong vi c b o

c tr giúp pháp lý c a ng

m

i khuy t t t, t

xu t m t s ý ki n nh m hoàn thi n pháp lu t, th c hi n tr n v n ngh a

v qu c gia khi Vi t Nam phê chu n và tr thành thành viên chính th c c a
Công

c [8 tr 12].
tài hoàn thi n lu t pháp v quy n c a ng

i khuy t t t

Vi t Nam

hi n nay, Lu n án ti n s Lu t h c c a Nguy n Th Báo - H c vi n chính tr Hành chính qu c gia.
Th hai, các nghiên c u lý lu n ph c v
ng

iv i

ào t o Công tác xã h i

iv i

i khuy t t t.
V v n

ng

ào t o công tác xã h i

nghiên c u lý lu n ph c v

i khuy t t t nói chung, ng

i tâm th n nói riêng. Chúng ta có th k

n

m t s công trình tiêu bi u sau:
Công trình nghiên c u c a Tác gi Hà Th Th
t ng quát nh t v Công tác xã h i v i ng
các ph
ng

ng pháp ti p c n, các ch

i khuy t t t, các mô hình h tr ,

ng trình chính sách c a nhà n

i khuy t t t. Vai trò c a nhân viên công tác xã h i

t t, các k n ng làm vi c v i ng

tác xã h i

ã trình bày m t cách

i v i ng

c

iv i

i khuy t

i khuy t t t, ây là giáo trình ào t o Công

h trung c p ngh [26].


5

Giáo trình tham v n c b n trong ch m sóc s c kh e tâm th n ch biên
Tiêu Th Minh H

ng ã trình bày ti n trình tr giúp tâm lý nâng cao ki n

th c k n ng cho ng
Giáo trình

ic

i tham v n tr c ti p.

ng ch m sóc s c kh e tâm th n c a tác gi Nguy n Sinh

Phúc ã trình bày t ng quát v ch m sóc s c kh e tâm th n giáo trình ph c v cho
cán b làm công tác xã h i trong ch m sóc s c kh e tâm th n [17].
B Lao

ng.Tài li u t p hu n công tác xã h i trong l nh v c ch m sóc

s c kh e tâm th n d a vào c ng

ng, Hà N i, tháng 9 n m 2014.

Giáo trình Công tác xã h i trong Ch m sóc s c kh e tâm th n c a tác gi
Nguy n Th Thanh H

ng trong ó

c p t i các k n ng c a công tác xã h i

trong ch m sóc s c kh e tâm th n (2014).
Th ba, các nghiên c u v ho t
ng

i khuy t t t, ng
Các

ng. T

iv i

i tâm th n.

tài lu n v n th c s ngành Công tác xã h i trong nh ng n m g n

ây có xu h
v i ng

ng th c hành Công tác xã h i

ng chuyên sâu nghiên c u v th c tr ng c a công tác xã h i

i

i khuy t t t nói chung t i các Trung tâm B o tr xã h i, t i c ng
ó v n d ng các ph

ng pháp Công tác xã h i v i cá nhân, ph

pháp công tác xã h i nhóm

thúc

tính chuyên nghi p h n nh

tài “Công tác xã h i nhóm

th n t th c ti n trung tâm i u d

y tr giúp cho ng

ng

i khuy t t t mang
i v i ng

i tâm

ng và ph c h i ch c n ng tâm th n kinh

t nh Thái Nguyên” c a Bùi Thanh Hà.
Trong nghiên c u quy trình ch m sóc và ph c h i ch c n ng cho ng

i

tâm th n t i các Trung tâm b o tr xã h i c a tác gi Nguy n V n Siêm vi t
r t là c b n các nguyên t c khi làm vi c và th c hành công tác xã h i
b nh nhân tâm th n t i các c s b o tr xã h i [23].

iv i


6

Các nghiên c u ã d n m ra nhi u h
th c hành Công tác xã h i

i v i ng

ng ti p c n m i trong v n

i khuy t t t, ng

hoàn thi n h th ng lý lu n v Công tác xã h i
Th t , các báo cáo khoa h c v ng
tâm th n nói riêng và các ho t
Nghiên c u v ng
m i quan tâm c a c ng

i tâm th n góp ph n

i v i ng

i khuy t t t.

i khuy t t t nói chung và ng

ng tr giúp

iv ih .

i khuy t t t nói chung và ng

i tâm th n nói riêng là

ng qu c t nói chung và Vi t Nam nói riêng, vì th

trong nh ng n m qua có nhi u báo cáo khoa h c nghiên c u v ng
ng

i tâm th n và các ho t

Báo cáo th

ng tr giúp h trong

i khuy t t t,

i s ng xã h i nh :

ng niên n m 2013 v ho t

Vi t Nam c a ban i u ph i các ho t

ng tr giúp ng

ng h tr ng

Nam (NCCD). Báo cáo ã t ng k t nh ng ho t
ng

i

i khuy t t t

i khuy t t t t i Vi t

ng và k t qu ch y u v h

i khuy t t t ã tri n khai trong nh ng n m c a các B , Ngành, c quan

ch c n ng, t ch c xã h i v i s

i u ph i c a NCCD, ánh giá k t q u

t

c, nh ng h n ch , t n t i, nguyên nhân bài h c kinh nghi m và inh
h

ng cho các ho t

ng h tr ng

i khuy t t t trong n m 2014 c a các c

quan t ch c thành viên NCCD [1].
Jonathan Kenneth Burns (2008) cho r ng khuy t t t tâm th n và ch m
sóc s c kh e tâm th n ang b b qua áng ng c nhiên trong tranh lu n toàn
c u v bình

ng y t .

i u này

trong ch m sóc s c kh e cho ng
n b t bình

ng ngh a v i các v n
i b nh tâm th n, các bi n

b t bình

ng

i nh h

ng

ng bao g m ch ng t c, dân t c, gi i tính, vùng mi n, ngh

nghi p, thu nh p [38].
Th n m, các h i th o, d a án liên quan
khuy t t t, ng

n vi c h tr cho ng

i tâm th n.

Trong nh ng n m qua nhi u h i th o, d án nghiên c u các ho t
h tr cho ng

i

i khuy t t t, ng

i tâm th n

c t ch c nh :

ng

7

H i th o qu c t “Phát tri n Công tác xã h i v i ch m sóc s c kh e
tâm th n

Vi t Nam trong b i c nh h i nh p” trình bày vào ngày 03/06/2014.

ây là ho t

ng trong khuân kh h p tác v ch m sóc s c kh e tâm th n

trong b i c nh h i nh p gi a B Lao

ng Th

ng binh và Xã h i v i tr

ng

i h c SOUTH CAROLINA qua quá trình h i th o hai bên chia s kinh
nghi m th c ti n trong vi c ch m sóc s c kh e tâm th n.
Hay h i th o khoa h c v i ch

“Qu n lý tr

ng h p v i ng

i khuy t

t t t i Vi t Nam” do khoa Công tác xã h i c a H c Vi n Khoa H c Xã H i Vi t
Nam t ch c vào ngày 22/10/2015. ây là h i th o khoa h c mang nhi u ý ngh a
khi n i dung nghiên c u, th o lu n h
ng

i khuy t t t” ây là h

khai
tr

nhi u

a ph

ng

nv n

ng i m i h tr ng

“Qu n lý tr

ng h p v i

i khuy t t t ang

c tri n

ng theo Thông t 01/TT-BL TBXH v công tác Qu n lý

ng h p v i ng

i khuy t t t nh ng còn nhi u khó kh n v kinh phí, ngu n

nhân l c, nh n th c c a chính quy n

a ph

ng các c p v v n

này.

ng

th i, thông qua các bài báo cáo c a các chuyên gia và ph n h i - áp, th o lu n ã
g i m nh ng
ch n

nh h

làm ch

ng nghiên c u cho h c viên cao h c, nghiên c u sinh l a

, phát tri n nghiên c u c a

tài lu n v n cao h c.

Qua quá trình t ng quan m t s công trình nghiên c u có liên quan
tài, có th th y r ng ng

c a c ng

ng Qu c t và c a

trong nh ng lý do chính
xã h i

i khuy t t t, ng

i v i ng

n

i tâm th n luôn là m i quan tâm

ng Nhà n

c Vi t Nam.

ó c ng là m t

tôi th c hi n nghiên c u v v n

này. Công tác

i tâm th n qua các công trình nghiên c u ch y u trên l nh

v c chính sách xã h i và d ch v xã h i, ch a có nhi u công trình nghiên c u
i sâu vào các ho t
c a h thì

iv i

ng nâng cao n ng l c cho ng
tài này tác gi

ã ch n v n

3. M c ích và nhi m v c a nghiên c u
3.1. M c ích nghiên c u

i tâm th n và gia ình

trên là h

ng nghiên c u.


8

Nghiên c u lý lu n và th c tr ng công tác xã h i nhóm
tâm th n t i Trung tâm ch m sóc và nuôi d
c ng nh các y u t

nh h

ng, t

ó

cao hi u qu công tác xã h i nhóm

ng ng

i v i ng

i

i tâm th n s 2 Hà N i,

xu t m t s gi i pháp nh m nâng

i v i ng

i tâm th n.

3.2. Nhi m v nghiên c u
Khái quát, thao tác hóa m t s khái ni m v công tác xã h i, công tác
xã h i nhóm

i v i ng

i tâm th n và các y u t

nh h

ng t i v n

này.

Tìm hi u m t s ki n th c, k n ng ngh nghi p làm n n t ng khoa h c
lu n gi i ho t

ng công tác xã h i nhóm

ánh giá th c tr ng ho t

i v i ng

i tâm th n.

ng công tác xã h i nhóm

i v i ng

i tâm

th n t i trung tâm.
Thu th p thông tin v
sóc, nuôi d
nhóm

a bàn nghiên c u, các ho t

ng, tr li u, k t n i có tác

i v i ng

nh h

xã h i nhóm
ng ng

4.

it

4.1.

ng t i công tác xã h i nhóm

i tâm th n t th c ti n Trung tâm.

xu t m t s gi i pháp nh m thúc

d

ng công tác xã h i

i tâm th n t i trung tâm.

Tìm hi u, phân tích nh ng y u t
i v i ng

ng t i ho t

ng tr giúp, ch m

i v i ng

y hi u qu ho t

ng công tác

i tâm th n t th c ti n Trung tâm Ch m sóc và nuôi

i tâm th n s 2 Hà N i.
ng, khách th và ph m vi nghiên c u

it
Ho t

ng nghiên c u
ng Công tác xã h i nhóm

tâm Ch m sóc và nuôi d

ng ng

i v i b nh nhân tâm th n t i Trung

i tâm th n s 2 Hà N i.

4.2. Khách th nghiên c u
- 40 Cán b công nhân viên ang công tác t i trung tâm


9

- 35 ng

i tâm th n ( ã qua i u tr

n

nh, thuyên gi m v b nh lý

có kh n ng tr l i câu h i, có kh n ng giao ti p và nh n th c) t i Trung tâm
ch m sóc và nuôi d

ng ng

i tâm th n s 2 Hà N i.

4.3. Ph m vi nghiên c u
Ph m vi v
các ho t

ng:

tài t p trung nghiên c u lý lu n và th c tr ng

ng công tác xã h i nhóm

th là các ho t
n ng lao

it

ng: ho t

i v i ng

i tâm th n t i Trung tâm c

ng tâm lý tr li u nhóm; ho t

ng tr li u nhóm; ho t

ng ph c h i ch c

ng giáo d c nhóm và ho t

ng phát tri n

k n ng giao ti p nhóm.
Ph m vi v không gian: T i Trung tâm Ch m sóc và Nuôi d

ng ng

i

tâm th n s 2 Hà N i.
Ph m vi v th i gian:T tháng 01
5. Ph

ng pháp lu n và ph

5.1. Ph

n tháng 8/2018.

ng pháp nghiên c u

ng pháp lu n

- Nghiên c u trên c s duy v t bi n ch ng và l ch s , t nh ng ánh
giá th c tr ng v ch t l

ng cu c s ng, n ng l c hành vi c a ng

th c tr ng c a công tác xã h i nhóm
ch m sóc và nuôi d
rút ra

ng ng

i v i ng

i tâm th n,

i tâm th n t i Trung tâm

i tâm th n s 2 Hà N i, nh ng y u t tác

c nh ng lý lu n và

a ra

c nh ng

nâng cao hi u qu công tác xã h i nhóm

ng

xu t v các gi i pháp

i v i ng

i tâm th n t i Trung

it

c nghiên c u ánh giá

tâm.
- Nghiên c u trên c s duy v t l ch s
theo m t th i gian nh t

nh và mang tính l ch s rõ nét, t

chi u, so sánh. Nh v y nh ng v n
sánh

i chi u theo l ch s ,

liên quan trong

ó có c s

i

tài nghiên c u có s so

m b o tính khách quan và toàn v n trong trình bày

k t qu nghiên c u.
5.2. Ph

ng

ng pháp nghiên c u


10

5.2.1. Ph

ng pháp phân tích tài li u

S d ng ph
và các v n

ng pháp này

liên quan

làm rõ n i hàm các khái ni m, các tài li u

n công tác xã h i nhóm trong nâng cao ho t

tr giúp ph c h i n ng l c cho ng
ây là ph
cán b và ng

ng

i tâm th n t i trung tâm.

ng pháp thu th p thông tin tr c ti p, và gián ti p thông qua

i tâm th n t i Trung tâm và gián ti p qua các ngu n tài li u s n

có, nh ng ngu n tài li u này ã có t tr
Nh m thu th p

c khi nghiên c u.

thông tin c n thi t ph c v cho lu n v n, tác gi

ã

thu th p các thông tin t nhi u ngu n khác nhau nh : h s hi n hành và h
s l u tr v
liên quan

it

ng, sách, t p trí Lao

n công tác ch m sóc và i u tr cho ng

ch m sóc s c kh e tâm th n.
nghiên c u

ng c a

ng

ng pháp quan tr ng trong

ng pháp này nh m thu th p các

c v ng

ng, mô hình, d ch v xã h i và ph

i khuy t t t

ng pháp ti p c n

i tâm th n v m i m t. Nh ng thông tin tác gi thu th p
nh tính và

khách quan cho th ng tin nh ng v n ch a

ng

nh l

ng

cx

m b o tính

c n i hàm c a lu n v n.

ng pháp i u tra b ng b ng h i

ây là ph
nghi m, là ph
tính

ng

n s c kh e tâm th n, b nh tâm th n, c ng nh nh ng

lý m t cách khoa h c, mang tính ch t

5.2.2. Ph

i tâm th n, các ho t

ng; chính sách pháp lu t c a nhà n

tâm th n; các ho t
giúp

ây là m t ph

tài, m c ích áp d ng ph

thông tin liên quan
ch tr

ng xã h i, y t , báo m ng internet,

ng pháp th

ng

c dùng trong i u tra xã h i h c th c

ng pháp có th thu th p

cm tl

ng thông tin l n mang

i chúng trong quá trình i u tra và thu th p thông tin. S d ng ph

pháp i u tra b ng b ng h i nh m kh o sát nh n th c c a cán b và ng
tâm th n v ho t
trung tâm.

ng công tác xã h i nhóm trong tr giúp ng

ng
i

i tâm th n t i


11

i u tra và l y thông tin t ng

i

c h i, tác gi

ã ti n hành ch n 40

cán b và 35 m u b nh tâm th n t i Trung tâm nh m thu th p thông tin, s li u v
th c tr ng các ho t

ng ch m sóc, nuôi d

nh ng khó kh n ng

i tâm th n g p ph i và nh ng mong mu n c a h , qua ó so

sánh

i trong

ng

c s thay

i tâm th n t tr

ng tr giúp, c ng nh

i s ng hàng ngày và nh ng khó kh n, tr ng i c a

c khi

công tác tr giúp xã h i

ng, các ho t

c

i v i ng

a vào Trung tâm. T

ó th y

i tâm th n nh th nào.

Nh ng thông tin thu th p

c t b ng h i s làm c s cho tác gi

xu t nh ng gi i pháp thi t th c g n v i nhu c u và th c tr ng
ng

c k t qu

i s ng c a

i tâm th n.

5.2.3. Ph

ng pháp ph ng v n sâu, k t h p khai thác b nh s

M c ích s d ng ph

ng pháp này nh m xem xét nghiên c u m t

cách sâu s c có c n c và c ng

hi u sâu v b n ch t, ngu n g c c a v n

ang nghiên c u. Nh ng ngu n l c
nh ng ho t

ng t ch c

sách pháp lu t ã

c ng

nào?Công tác xã h i ã

ng

c s d ng

giúp

ng

i tâm th n,

i tâm th n tham gia có hi u qu ch a?Chính

i tâm th n ti p c n hay ch a?Và ti p c n nh th
c phát huy vai trò nh th nào

tr giúp ng

i

tâm th n có hi u qu .
S d ng ph
thác b nh s
trong

tài

ng pháp này trong

i v i 35 ng

tài tác gi

i tâm th n, do ng

ã ph ng v n sâu và khai

i tâm th n

c nghiên c u

u có kh n ng tr l i câu h i v chính b nh t t và hoàn c nh

c a h , th c hi n ph ng v n sâu và khai thác b nh s nh m thu th p các
thông tin sâu t chính thân ch v nguyên nhân b nh t t và nh ng y u t tác
ng

n chính cu c

5.2.4. Ph

i c a h , nh ng mong mu n nhu c u c a h .

ng pháp quan sát


12

Quan sát là ph

ng pháp thu th p thông tin th c nghi m mà thông qua

các tri giác nghe, nhìn

thu th p thông tin v các quá trình, các hi n t

xã h i trên c s nghiên c u c a

tài và m c ích c a cu c nghiên c u.

Trong quá trình th c hi n

tài tôi chú tr ng quan sát cách ng x ,

nh ng hành

ng, nh ng bi u hi n b nh lý và n ng l c hành vi c a ng

nh ng thay

i hàng ngày c a ng

ng v v n

i tâm th n

i và

có cái nhìn khách quan, sinh

nghiên c u.

i v i ng

h có nh ng hành
d ng ph

ng

i tâm th n có nh ng lúc h t nh táo, nh ng có nh ng lúc
ng k d , n ng l c hành vi không n

ng pháp trong

nh, do v y s

tài nh m ánh giá n ng l c c a nhóm thân ch

c khách quan.
5.2.5. Ph

ng pháp th o lu n nhóm

S d ng ph

ng pháp th o lu n nhóm và các trò ch i

cho các ng

i

có c h i giao l u, hình thành v n hóa nhóm và các k n ng giao ti p nhóm
ng
là ph

i tâm th n có c h i

c b c l n ng l c b n thân. Th o lu n nhóm

ng ti n h c h i có tính cách dân ch , m i ng

bày t quan i m, t o thói quen sinh ho t bình
hình thành quan i m cá nhân giúp ng
quy t v n

i tâm th n

c t do

ng, bi t ón nh n thông tin,

i tâm th n rèn luy n k n ng gi i

. Các thành viên c ng t tin h n khi tham gia bàn lu n trong

nhóm, kh c ph c tâm lý e ng i.
S d ng ph

ng pháp này trong

tài nghiên c u nh m nâng cao kh

n ng giao ti p, phát tri n ngôn ng giao ti p và kh n ng t
tích c c cho nhóm ng

i tâm th n, t o nên s c k t nhóm, phát tri n ch c

n ng xã h i c a h . T ng c
5.2.6. Ph

ng tác mang tính

ng s t

ng pháp x lý s li u

ng tác gi a các nhóm viên


13

S d ng ph n m m SPSS 20.0

x lý s li u

nh l

ng thu th p

c x lý, phân tích nh m x lý s li u kh o sát chính xác nh t cho nghiên
c ut

ó có nh ng nh n

nh t ng quan.

có c s phân tích d li u t t thì trong quá trình thu th p s li u ph i
xác

nh

c các yêu c u c a

tài nghiên c u

thu th p úng và

y

các

thông tin. Qua ó giúp cho quá trình ánh giá th c tr ng và t ng quan v v n
nghiên c u.
6. C c u c a lu n v n
Ngoài ph n M
còn có 03 ch
Ch
ng

u, K t lu n, Danh m c tài li u các ph l c, lu n v n

ng sau ây.

ng 1. Nh ng v n

lý lu n v công tác xã h i nhóm

i v i

i b nh tâm th n.
Ch

ng 2. Th c tr ng công tác xã h i nhóm

Trung tâm ch m sóc và nuôi d
Ch
nhóm

ng ng

i v i ng

i tâm th n s 2 Hà N i.

ng 3. Các gi i pháp nâng cao hi u qu ho t

i v i ng

i tâm th n t i

ng công tác xã h i

i tâm th n t i Trung tâm ch m sóc và nuôi d

tâm th n s 2 Hà N i.

ng ng

i


14

CH
NH NG V N

NG 1

LÝ LU N V CÔNG TÁC XÃ H I NHÓM
I V I NG

1.1. Lý lu n v b nh tâm th n và ng

I TÂM TH N
i tâm th n

1.1.1. M t s khái ni m
*Khái ni m s c kh e tâm th n
“S c kh e tâm th n là tr ng thái không ch không có các r i lo n và d t t
tâm th n, mà còn là tr ng thái tâm th n hoàn toàn tho i mái. M t s tin t
vào giá tr c a b n thân, vào ph m ch t giá tr c a ng

ng

i khác. Có kh n ng ng

x v i th gi i n i tâm v t duy, c m xúc, qu n lý cu c s ng và ch p nh n s
nguy hi m.Có kh n ng t o d ng, phát tri n và duy trì th a áng các m i quan
h cá nhân.Có kh n ng t hàn g n sau các sang ch n tâm th n”[36].
* Khái ni m ng
Ng

i tâm th n

i tâm th n là ng

d ng khi thì

i k d khó hi u, khó thâm nh p bi u hi n a

o m o ài các, khi thì thô l , thô b o. Luôn ph nh n b nh t t

thi u hòa h p trong các hành vi tác phong c a ng
tâm th n, gi m tính nhi t tình trong m i ho t

i b nh. Gi m sút th n ng
ng tâm th n, c m xúc ngày

càng cùi mòn, khô l nh, t duy ngày càng nghèo nàn. Nhân cách ng

i tâm

th n ngày càng tan rã sâu s c [7].
*Khái ni m v ch m sóc s c kh e tâm th n

Ch m sóc s c kh e tâm th n là các ho t
ch t l

ng cu c s ng, giúp cá nhân t n h

ng nh m m c ích nâng cao

ng m t cách t t nh t trong hoàn

c nh c a h , ch m sóc s c kh e tâm th n không ch bó h p trong vi c i u tr
b nh tâm th n, mà nó bao g m ph m vi r ng h n là

m b o tr ng thái kh e

m nh v m t tinh th n trên các khía c nh c b n kh n ng t n h

ng cu c


15

s ng; kh n ng ph c h i; kh n ng cân b ng; kh n ng phát tri n cá nhân; s
linh ho t.
1.1.2. M t s các bi u hi n b nh hay g p c a ng

i tâm th n trong ó ch

y u là b nh tâm th n phân li t
1.1.2.1. Theo quan i m c

i n

Theo quan i m c
tính và d

i n thì tâm th n phân li t có các tri u ch ng âm

ng tính:

* Các tri u ch ng âm tính
- Tính thi u hòa h p:Th hi n b ng tính hai chi u trái ng
hi u, tính khó thâm nh p và ph
ho t

c, k d , khó

nh. Thi u s th ng nh t toàn v n trong

ng tâm th n.
+ Thi u hòa h p trong t duy: Ngôn ng c a ng

i tâm th n th

ng

khó hi u, có th nói m t mình, không nói ho c nói r t kh . Có khi nói liên
h i, nói

u gà uôi v t ho c l p i l p l i, gi gi ng ng

i khác ho c

t ra

l i nói khác, l i nói m i, t ng m i mà ch m t mình b nh nhân m i hi u
c.Dòng t duy có lúc ch m, lúc nhanh, lúc b ng ng l i. N i dung t duy
th

ng nghèo nàn, t i ngh a.
+ Thi u hòa h p trong c m xúc: c m xúc tr lên l lùng, khó hi u, thi u

tình c m v i ng

i thân, bàng quan l nh nh t v i nh ng thích thú tr

c m xúc hai chi u, trái ng

c.

+ Thi u hòa h p trong hành vi: hành vi xung
hai chi u trái ng
Ng

c, l l ng

i tâm th n th

c ây,

ng, b t phát khó hi u,

nh hình.

ng xa lánh m i ng

không có m c ích, ôi khi có c n kích

i, s ng

ng, hò hét,

c thân, i lang thang
p phá, có ng

ng tác l p i l p l i, i u b nhún vai, nh ch mép…M t s ng
có hành vi k d nh tr i n ng thì m c áo bông, tr i rét thì l i

i có

i tâm th n
tr n. Có


16

ng

i lúc thì ng i co ro m t mình

thi p vào công vi c c a ng

nhà, lúc thì ch y nh y ngoài

i khác.

- Tính t k : Tính t k là m c
tách r i th c t i, c t

ng can

cao c a thi u hòa h p, bi u hi n c a

t v i th gi i bên ngoài, quay v v i th gi i n i tâm

bên trong ch y u b ng tính khó thâm nh p, k d khó hi u.
Th gi i t k là th gi i riêng c a ng
c a t nhiên và xã h i

ub

i b nh trong ó các quy lu t

o l n, không áp d ng

c cho m i ng

i

khác.
- Th n ng tâm th n gi m sút: th n ng tâm th n là n ng l

cho m i ho t

ng c n thi t

ng tâm th n, bi u hi n b ng tính nhi t tình, tính n ng

ng,

tính linh ho t và sáng t o…
Khi th n ng tâm th n b gi m sút th hi n b ng c m xúc ngày càng
khô l nh và tr nên bàng quan, vô c m xúc; t duy nghèo nàn, c ng nh c, h c
t p ngày càng sút kém, thói quen ngh nghi p ngày càng tan bi n d n, ý chí
suy

i[37].
* Các tri u ch ng d
Th

d

ng tính

ng làm c s cho vi c phân bi t các th b nh các tri u ch ng

ng tính trong b nh tâm th n phân li t phong phú, a d ng, có th xu t hi n

riêng l nh ng c ng có th k t h p v i nhau thành nh ng h i ch ng: h i
ch ng suy nh

c, h i ch ng v c m xúc, h i ch ng gi ng tâm c n, h i ch ng

paranoia, h i ch ng paranoid

n thu n, h i ch ng o giác paranoid, h i

ch ng paraphrenia, h i ch ng c ng tr

ng l c, h i ch ng cu i cùng [37].

1.2.1.2. Theo b ng phân lo i Qu c t l n th 10 (ICD-10)
M c dù không xác

nh

c các tri u ch ng

cách ch t ch , nh m m c ích th c ti n ng

c tr ng c a b nh m t

i ta chia các tri u ch ng c a

b nh tâm th n phân li t thành t ng nhóm có t m quan tr ng
ch n oán, ó là:

c bi t

iv i

17

- T duy vang thành ti ng.
- Các hoang t
r tv iv n

ng b ki m tra, b chi ph i hay b

ng, có liên quan rõ

ng thân th hay các chi ho c có liên quan v i nh ng ý ngh ,

hành vi hay c m giác

c bi t; tri giác hoang t

- Các o thanh bình lu n th

ng.

ng xuyên v hành vi c a b nh nhân hay

th o lu n v i nhau v b nh nhân ho c các lo i o thanh khác xu t phát t m t
b ph n nào ó c a c th .
- Các lo i hoang t

ng dai d ng khác không thích h p v m t v n hóa

và hoàn toàn không th có

c nh tính

ng nh t v tôn giáo hay chính tr

ho c nh ng kh n ng và quy n l c siêu nhân (ví d có kh n ng i u khi n
th i ti t, ho c ang ti p xúc v i nh ng ng

i c a th gi i khác).

- o giác dai d ng b t c lo i nào, có khi kèm theo hoang t

ng thoáng

qua hay ch a hoàn ch nh, không có n i dung c m xúc rõ ràng ho c kèm theo
ýt

ng quá dai d ng ho c xu t hi n hàng ngày trong nhi u tu n ho c nhi u

tháng.
- T duy gián o n hay thêm t khi nói,
quan hay l i nói không thích h p hay ngôn ng b a
- Tác phong c ng tr
sáp, ph

ng l c nh kích

a

n t duy không liên
t.

ng, gi nguyên dáng hay u n

nh, không nói, hay s ng s .

- Các tri u ch ng âm tính nh vô c m rõ r t, ngôn ng nghèo nàn, các
áp ng c m xúc cùn mòn hay không thích h p th
h i hay gi m sút hi u su t lao

ng

a

n cách ly xã

ng xã h i; ph i rõ ràng là các tri u ch ng

trên không do tr m c m hay thu c an th n kinh gây ra.
- Bi n

i th

ng xuyên và có ý ngh a v ch t l

ng toàn di n c a t p

tính cá nhân bi u hi n nh là m t thích thú, thi u m c ích, l
mê m i suy ngh v b n thân và cách ly xã h i [31].

i nhác, thái

18

1.1.3. Nh ng khó kh n và nhu c u c a ng

i tâm th n

Trong xã h i hi n nay do nh n th c, cách hi u v ng
úng do v y d n

n nh ng ánh giá sai v h , ng

ti p c n, tr giúp h thì tr

i tâm th n ch a

i nhân viên xã h i mu n

c h t c n tìm hi u nh ng khó kh n g p ph i và

nhu c u c a h trong cu c s ng.
* Khó kh n c a ng
i v i ng

i tâm th n:

i tâm th n là m t

it

ng xã h i vô cùng

c thù, trong

cu c s ng h g p ph i r t nhi u khó kh n trong ó nh ng khó kh n c b n
nh t nh h

ng tr c ti p t i cu c s ng c a h .

- Khó kh n do b nh lý s c kh e tâm th n, các khuy t t t khác:
T th c t nghiên c u nghiên c u và ánh giá tình tr ng b nh lý c a
ng

i tâm th n ang

c ch m sóc và i u tr t i trung tâm cho th y ng

tâm th n g p ph i r t nhi u khó kh n trong cu c s ng.
b nh thu c

it

R t nhi u ng
b nh lý

i v i nh ng

ng tâm th n phân li t không có kh n ng ch a kh i b nh.

i tâm th n thu c

c bi t nh n i khùng,

l c hành vi. Ng

c bi t

i

it

ng sa sút cách ly, có nh ng bi u hi n

p phá; không có kh n ng ph c h i n ng

i tâm th n do b t n th

ng cao c p

h th n kinh trung

ng mà c n nguyên ch a tìm th y làm cho h tách d n ra kh i cu c s ng
bên ngoài thu mình vào th gi i bên trong, r i lo n xúc c m, t duy b cùi
mòn khuy t t t kh n ng h c t p, lao

ng ngày càng sút kém. Có xác mà

không có h n, vì v y h g p r t nhi u khó kh n tr ng i trong sinh ho t, h c
t p và lao

ng.

Theo th ng kê b nh án có t i 20% ng

i tâm th n thu c

i t

ng

khuy t t t v các tri, khuy t t t th xác, 05% b nh nhân tâm th n n m li t. H
không t ph c v
s giúp

c b n thân, toàn b công vi c v sinh cá nhân c n

c a cán b .

- Khó kh n do

nh ki n xã h i:

n


19

Có nhi u cách nhìn nh n khác nhau v ng

i tâm th n và công tác

ch m sóc s c kh e tâm th n, tr li u ph c h i n ng l c hành vi cho ng
th n. Nh ng ch y u
không

nh ki n xã h i

i tâm th n là r t l n, h

i “ iên”. Ph n ông c ng

ng không

h quan tâm t i công tác ch m sóc s c kh e tâm th n, t nh ng

nh ki n xã

h i có s phân bi t

i tâm th n

th

c tôn tr ng, h b coi là ng

i v i ng

i tâm

ix

i v i ng

i tâm th n. Do v y, ng

ng có m c c m t ti, thi u t tin, s ng khép mình, không mu n giao ti p do

m c c m v b nh t t và b k th phân bi t
ng

i h d b kích

ng do nh h

i x . E ng i khi ti p xúc v i m i

ng c a b nh t t d n

phá phách ho c t làm h i b n thân, gia ình ho c ng

n có nh ng hành vi

i xung quanh.

- Khó kh n v gia c nh, i u ki n kinh t :
i v i các ng

i tâm th n ang

Trung tâm th ng kê theo h s ti p nh n

c ch m sóc và nuôi d
it

ng 55% thu c

it

ng t i
ng lang

thang vô gia c , không có gia ình, 45% gia ình có hoàn c nh khó kh n
thu c

it

c n i u tr

ng h nghèo ho c c n nghèo do v y khi ng

i tâm th n m n ng

b nh vi n thì gia ình không có i u ki n kinh t

v i Trung tâm i u này là m t khó kh n r t l n
Trung tâm trong công tác ch m sóc nuôi d
* Nhu c u c a ng

i

i v i ng

h có nh ng nhu c u

i tâm th n và

ng b nh nhân.

i tâm th n:

i v i m i con ng
nhu c u h c t p...

i v i ng

ph i h p

c thù

u có nh ng nhu c u c b n nh : n, m c, ,
i tâm th n bên c nh nh ng nhu c u c b n thì
h có th hòa nh p vào cu c s ng, trong ó

n i lên nh ng nhu c u c th nh :
- Nhu c u v ch m sóc nuôi d
s ng,

c

mb ov

thì ây là nh ng nhu c u

n, m c, ...

ng: ng

i tâm th n có nhu c u

duy trì s s ng

u tiên và c b n

i v i ng

i v i m i con ng

c

i tâm th n
i.


20

- Nhu c u ph c h i n ng l c hành vi:Ng
hi n b nh lý
bình th

i tâm th n có nh ng bi u

c bi t v i nhi u tr ng thái khác nhau, bi u hi n c m xúc không

ng. Nh ng tâm th n b nh t t c a h không ph i lúc nào c ng bi u

hi n, mà x y ra

t ng th i i m khác nhau khi b b nh thì h là m t ng

khác nh ng khi h t b nh h l i là m t con ng

i hoàn toàn bình th

i

ng. Nhu

c u c a h c ng c ng th hi n nh 5 nhu c u c a Maslow. Nhu c u c b n:
nhu c u an toàn, nhu c u xã h i, nhu c u xã h i, nhu c u
nhu c u
Ng

c kh ng

c tôn tr ng, và

nh [21].[36].

i tâm th n không th làm ch

c hành vi c a mình, không có

n ng l c nh n th c ho c n ng l c nh n th c g p v n
b nh lý khác nhau. Do v y, h có nhu c u

nhi u tr ng thái

c tr giúp,

c khôi ph c

n ng l c hành vi và phát tri n các ch c n ng xã h i c a mình. Trong ó m i
b nh nhân l i có nh ng tr ng thái b nh lý khác nhau c n

c tr giúp m t

cách chuyên nghi p tích c c.
- Nhu c u k t n i d ch v xã h i:
i v i các ng

i tâm th n ang

c ch m sóc và i u tr t i trung

tâm ch y u thu c

it

t

c bi t y u th h r t c n

ng b o tr xã h i
Hi n nay các

d

it

ng t i trung tâm

giành cho các

it

ng có hoàn c nh

ng ng

c h

Trong khi ó h ch a

i

c tr giúp.

i tâm th n ang

ng ch

ng xã h i

c bi t khó kh n ho c các

c a nhà n

c ch m sóc và nuôi
c theo Ngh

c ch m sóc và nuôi d

nh 136

ng t i Trung tâm.

c k t n i v i các d ch v xã h i khác nh :

d ch v tham v n tâm lý trong ch m sóc s c kh e tâm th n, d ch v vi c làm,
d ch v cung c p ki n th c k n ng tái hòa nh p c ng

ng.

- Nhu c u ch m sóc s c kh e; tr li u tâm lý:
i v i ng

i tâm th n t i Trung tâm a ph n m c các khuy t t t b m

sinh khác, s c kh e y u kh n ng

kháng kém, s ng trong môi tr

ng t p


21

th kh n ng lây b nh cao. Do v y, nhu c u c n

c ch m sóc s c kh e là

nhu c u quan tr ng trong công tác ch m sóc nuôi d

ng ng

i tâm th n t i

Trung tâm.
Trong ó nhu c u c p phát thu c k p th i, nhu c u
kh e

nh k và ch m sóc s c kh e ban

nhu c u th

i tâm th n ã tr thành

ng xuyên liên t c.

i v i ng
h tr ng

u c a ng

c th m khám s c

i tâm th n không

n thu n ch dùng thu c i u tr mà

i tâm th n theo nhi u góc

theo h

ng tích c c c n có nh ng

li u pháp tr li u tâm lý, tham v n tâm lý trong ch m sóc s c kh e tâm th n.
V i nhi u bi u hi n b nh lý khác nhau ng

i tâm th n có nh ng tr ng thái

c m xúc mâu thu n: khi thì b t an, khi thì t nh l ng, l i có lúc n i khùng t
nh ng mâu thu n ó h có nhu c u

c h tr

tìm th y nh ng tr ng thái

c m xúc bình n [21].[36].

1.2. Lý lu n v công tác xã h i nhóm

i v i ng

i tâm th n

1.2.1. M t s khái ni m
* Khái ni m công tác xã h i
Công tác xã h i là m t khoa h c xã h i ng d ng, là m t ngh chuyên
nghi p ra

i vào

tr ng trong

u th k 20

nhi u n

i s ng xã h i c a con ng

c trên th gi i. Nó có v trí quan
i, c a m i qu c gia. S ra

i và

phát tri n công tác xã h i ã óng góp áng k vào vi c ng n ng a và gi i
quy t các v n

xã h i, góp ph n b o

m công b ng xã h i và s phát tri n

b n v ng c a m i qu c gia [27].
Theo t

i n công tác xã h i (1995): “Công tác xã h i là m t khoa h c

xã h i ng d ng, nh m giúp con ng
xã h i và t o ra nh ng thay
cho con ng

i” [27].

i ho t

ng có hi u qu v m t tâm lý

i trong xã h i

em l i s an ninh cao nh t


22

Theo quan i m c a hi p h i chuyên gia công tác xã h i M : công tác
xã h i là ho t

ng chuyên môn nh m giúp cá nhân, gia ình, c ng

h i hay t ng c

ng ch c n ng xã h i và t o ra các i u ki n xã h i phù h p

giúp h th c hi n

ng ph c

c m c ích cá nhân [14].

Theo quan i m c a Philippin: công tác xã h i là m t ngh chuyên
môn, thông qua các d ch v xã h i nh m ph c h i, t ng c
qua l i gi a cá nhân và môi tr
Nh

v y các

ng m i quan h

ng vì n n an sinh c a cá nhân và toàn xã h i.

nh ngh a v công tác xã h i c a liên oàn chuyên

nghi p xã h i qu c t , c a hi p h i chuyên gia công tác xã h i M
Philippin tuy có s khác nhau trong cách di n
ni m

u có nh ng

c kh ng

nh là m t khoa h c, m t ho t

mang tính chuyên môn, chuyên nghi p và

trong

t, nh ng n i hàm c a khái

c tr ng chung sau ây:

Công tác xã h i

chuyên nghi p,

ng

c xã h i th a nh n là m t ngh

c l p v i các ngh khác trong xã h i và không th thi u

i s ng xã h i.
Công tác xã h i nh m giúp các cá nhân, gia ình và c ng

quy t nh ng v n

ng gi i

khó kh n n y sinh trong cu c s ng, trong quá trình t

tác gi a cá nhân và môi tr
h v

và

ng, trong ti n trình phát tri n xã h i. T

t qua khó kh n hi n t i

ph c h i hay t ng c

nh m em l i s an sinh cao nh t cho con ng

ng

ó, giúp

ng ch c n ng xã h i

i và s ti n b , công b ng xã h i.

T nh ng khái ni m và phân tích trên, có th nh n th y: công tác xã
h i là m t ngh chuyên môn thông qua các ho t
xã h i nh m giúp

cá nhân, nhóm, c ng

n ng xã h i góp ph n b o

m quy n con ng

ng tr giúp, k t n i d ch v

ng ph c h i hay t ng c

ng ch c

i, t o i u ki n phát tri n.

* Tri t lý ngh công tác xã h i
N n t ng tri t lý c a ngh công tác xã h i chuyên nghi p d a trên 6
nguyên t c ch nam:


23

Cá nhân là m i quan tâm hàng

u c a xã h i.

Gi a cá nhân và xã h i có m t s ph thu c t
M i bên
Con ng
cái gì

u có trách nhi m

ng h .

i v i nhau.

i có nh ng nhu c u gi ng nhau nh ng m i con ng

c áo không gi ng ng
M i còn ng

ic n

i là m t

i khác.
c phát huy h t ti m n ng c a mình và c n

th hi n trách nhi m c a mình

c

i v i xã h i thông qua s tích c c tham gia

vào xã h i.
Xã h i có trách nhi m t o i u ki n

kh c ph c nh ng tr ng i

i

v i s phát huy (hay t th hi n) c a cá nhân. Nh ng tr ng i y chính là s
m t cân b ng trong quan h gi a cá nhân và xã h i.
Sáu nguyên t c trên ch tr
ch tr

ng s hài hòa gi a cá nhân và xã h i m t

ng mà m i xã h i nhân v n

này

uh

ng t i. H n n a sáu nguyên t c

u phù h p v i n i dung c b n c a phép bi n ch ng duy v t c a Mác –

ng ghen.
Tri t lý ngh công tác xã h i còn nêu cao tính trách nhi m c a cá nhân và
xã h i.
Nh v y công tác xã h i không ph i là t thi n xoa d u nh t th i. Nó là
công c bên c nh các ngành ngh khác góp ph n i u hòa xã h i vì h nh phúc
c a toàn xã h i và t ng cá nhân, nh t là các cá nhân g p ph i các v n

trong

cu c s ng[14].
* Giá tr ngh công tác xã h i
Giá tr c t lõi c a ngh công tác xã h i là nh m tr giúp cá nhân t o
d ng

c s bi n

iv

i u ki n s ng nh m t o d ng

c s phát tri n

b n v ng. Công tác xã h i luôn luôn tin vào giá tr và kh n ng thay
các cá nhân vì h có kh n ng
tác xã h i luôn

ic a

a ra lý do, phân tích lý trí và ch n l a. Công

cao các giá tr v quy n con ng

i.


24

Con ng

i có quy n ti n c n các d ch v xã h i

t ng c

ng ngu n

l c kh c ph c nh ng khó kh n g p ph i trong cu c s ng. Công tác xã h i
c ng nh n m nh các giá tr v xã h i. Xã h i c n h

ng

b ng và dân ch . Vì v y, công tác xã h i luôn chú tr ng
các ch

n

m b o s công
n vi c xây d ng

ng trình xã h i và c i ti n các chính sách xã h i nh m nâng cao các

i u ki n xã h i nh n m nh s công b ng xã h i.
Công tác xã h i xác nh n các giá tr v
công tác xã h i ánh giá và t

ánh giá ch t l

ng x chuyên môn. Nhân viên
ng ph c v c a mình. Nhân

viên công tác xã h i luôn tuân th và ch u trách nhi m v nh ng hành vi

o

c và luôn có ý th c phát tri n chuyên môn.
Giá tr ngh nghi p c a công tác xã h i là nh ng quan i m v con ng

i

m c ích cho s an sinh c a h và nh ng bi n pháp i t i m c ích ó[14].
* Khái ni m công tác xã h i nhóm
Công tác xã h i nhóm là m t ph

ng pháp can thi p chính c a công tác

xã h i ây là m t ti n trình tr giúp mà trong ó các thành viên trong nhóm
c t o c h i và môi tr

ng có các ho t

nh ng m i quan tâm hay nh ng v n
nhóm nh m

t

ng t

ng tác l n nhau, chia s

chung, tham gia vào các ho t

c m c tiêu chung c a nhóm và h

ng

ng

n gi i quy t

nh ng m c ích c a cá nhân là thành viên c a nhóm gi i t a nh ng v n
khó kh n. Trong ho t

ng công tác xã h i nhóm, m t nhóm thân ch

thành l p, sinh ho t th

ng k d

tr

ng h p tr

is

c

i u ph i c a nhân viên xã h i (trong

ng nhóm là thành viên c a nhóm) [27].

Tác gi Toseland và Rivas cho r ng, có nhi u cách ti p c n v i công
tác xã h i nhóm và m i cách ti p c n có nh ng i m m nh và ng d ng th c
hành c th : “công tác xã h i nhóm là ho t

ng có m c ích v i các nhóm

nhi m v và tr li u nh , nh m áp ng nhu c u tình c m xã h i và hoàn

25

thành nhi m v . Ho t

ng này h

ng tr c ti p t i cá nhân các thành viên

trong nhóm và t i toàn th nhóm trong m t h th ng cung c p d ch v ” [27].
Trong t
c

i n công tác xã h i c a Barker (1995) Công tác xã h i nhóm

nh ngh a là: “M t

nh h

ng và ph

ng pháp can thi p công tác xã

h i, trong ó các thành viên chia s nh ng m i quan tâm và nh ng v n
chung h p m t th
nh m

t

ng xuyên và tham gia vào các ho t

c

a ra

c nh ng m c tiêu c th ” [14].

Khái ni m trên có
li u tâm lý nhóm
nh h

ng

a ra s khác bi t gi a công tác xã h i nhóm và tr

vi c “Phát tri n các k n ng xã h i vào lao

ng, thay

ng giá tr và làm chuy n bi n hành vi ch ng l i xã h i”.

i

ki m

ch ng cho nh ng khác bi t trên, chúng ta tìm hi u khái ni m v tr li u tâm
lý, trong ó bao g m c tr li u tâm lý nhóm. T
Barker (1995) nêu: “Tr li u tâm lý là m t ho t

i n công tác xã h i c a

ng t

ng tác

c bi t và

chính th c gi a m t nhân viên xã h i hay các chuyên môn v s c kh e tâm
th n khác v i thân ch cá nhân, hai ng
c thi t l p

ó h tr li u

gi i quy t nh ng bi u hi n c a r i nhi u tâm th n c ng

th ng tâm lý xã h i, các v n
môi tr

i, gia ình hay nhóm,

quan h và nh ng khó kh n g p ph i trong

ng xã h i”. Nh v y có th th y s khác bi t l n trong tr li u tâm lý

nhóm và công tác xã h i nhóm là
h n và th

ng

nh ng ho t

ng mang tính chuyên sâu

c các nhà tâm lý hay tâm th n h c s d ng trong quá trình

h tr , tr li u thân ch có nh ng t n th

ng s c kh e tâm th n và r i nhi u

tâm trí nghiêm tr ng h n [14].
Nh v y, t nh ng

nh ngh a và phân tích trên có th

Công tác xã h i nhóm là m t ph
các thành viên trong nhóm

a ra k t lu n:

ng pháp c a công tác xã h i nh m tr giúp
c t o c h i và môi tr

tác, chia s nh ng m i quan tâm hay nh ng v n

ng ho t

ng t

ng

chung khi tham gia vào