Cơ sở lý luận chung của phân tích tình hình tài chính doanh nghiệp

Cơ sở lý luận chung của phân tích tình
hình tài chính doanh nghiệp
1.1 DOANH NGHIỆP VÀ VAI TRÒ CỦA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1.1DOANH NGHIỆP TRONG NỀN KINH TẾ THỊ TRƯỜNG
Theo luật doanh nghiệp dã được quốc hội nước ta thông qua ngày
12/06/1999 và chính thức áp dụng từ ngày 01/01/2000 đã nêu rõ:”Doanh
nghiệp là tổ chức kinh tế riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng
ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt
động kinh doanh.”
Để có được cái nhìn sâu hơn về doanh nghiệp , cụ thể là hoạt động sản
xuất kinh doanh trong doanh nghiệp phải nắm rõ được có bao nhiêu loại hình
doanh nghiệp đang tồn tại trong nền kinh tế thị trường hiện nay. Và để đứng
vững trong nền kinh tế thị trường với quy luật cạnh tranh ,đào thải khắc nghiệt
thì mỗi một loại hình doanh nghiệp cần phải có những phương hướng gì khi tiến
hành sản xuất kinh doanh. Đó chính là 3 câu hỏi mà các nhà quản trị doanh
nghiệp phải trả lời:
-Một là: Nên đầu tư vào sản xuất cái gì? Đây là chiến lược đầu tư dài hạn
của doanh nghiệp
-Hai là: Sản xuất cho ai?
-Ba là:Sản xuất như thế nào? Đây chính là ba câu hỏi buộc các nhà quản
lý doanh nghiệp phải đi sâu tìm hiểu để doanh nghiệp đi đúng quỹ đạo đã được
vạch ra.
Nói tóm lại ba câu hỏi trên đều xoay quanh vấn đề là làm sao doanh
nghiệp có thể đạt lợi nhuận tối đa trong khi chỉ phải bỏ ra một lượng chi phí tối
thiểu.Muốn đạt được mục đích đó thì doanh nghiệp phải tăng cường quản lý
trên tất cả các mặt hoạt động của mình bởi vì cơ chế quản lý lỏng lẻo , không
đồng bộ, không thống nhất từ trên xuống là tiền đề khiến doanh nghiệp lâm vào
tình trạng phá sản
Mặt dù hoạt động trong doanh nghiệp rất đa dạng và phụ thuộc vào rất
nhiều yếu tố đặc biệt là phụ thuộc rất nhiều vào đặc điểm sản xuất kinh doanh
của ngành nhưng đều có một điểm chung lớn trong quá trình sản xuất kinh

doanh ở các đơn vị đó là đêù diễn ra hoạt động tài chính và hoạt động này được
điều khiển trực tiếp bởi bộ phận quản trị tài chính doanh nghiệp
1.1.2 KHÁI QUÁT VỀ QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.1.2.1TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
Tài chính doanh nghiệp là một khâu của hệ thống tài chính trong nền kinh
tế quốc dân, nó là một phạm trù kinh tế khách quan gắn liền với sự ra đời của
nền kinh tế hàng hoá tiền tệ.
Tài chính doanh nghiệp có nhiệm vụ là quá trình tạo lập, phân phối và sử
dụng các quỹ tiền tệ phát sinh trong quá trình hoạt động của doanh nghiệp bởi
vì tiền đề cần thiết để mỗi doanh nghiệp có thể tiến hành hoạt động kinh doanh
là phải có một lượng tiền tệ nhất định thì doanh nghiệp mới thực hiện được mục
tiêu đã đặt ra. Các hoạt động liên quan đến việc tạo lập, phân phối và sử dụng
các quỹ tiền tệ thuộc các hoạt động tài chính của doanh nghiệp.
Các quan hệ kinh tế phát sinh gắn với việc tạo lập, phân phối và sử dụng
các quỹ tiền tệ của doanh nghiệp như quan hệ giữa doanh nghiệp với Nhà nước,
quan hệ giữa doanh nghiệp với các chủ thể kinh tế, quan hệ trong nội bộ doanh
nghiệp hợp thành quan hệ tài chính của doanh nghiệp.
1.1.2.2. QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP, NỘI DUNG VÀ CÁC NHÂN TỐ ẢNH
HƯỞNG ĐẾN QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP.
a. Quản trị tài chính doanh nghiệp: Là việc lựa chọn và đưa ra các quyết
định tài chính, tổ chức thực hiện các quyết định đó nhằm đạt được mục tiêu hoạt
động của doanh nghiệp: Tối đa hoá lợi nhuận, không ngừng làm tăng giá trị của
doanh nghiệp và khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
b. Nội dung chủ yếu của quản trị tài chính doanh nghiệp:
- Tham gia đánh giá lựa chọn các dự án đầu tư và kết quả kinh doanh.
- Xác định nhu cầu vốn, tổ chức huy động các nguồn vốn để đáp ứng cho
hoạt động của doanh nghiệp.
- Thực hiện tốt việc phân phối lợi nhuận, trích lập và sử dụng các quỹ của
doanh nghiệp.
- Đảm bảo kiểm tra kiểm soát thường xuyên đối với tình hình hoạt động

của doanh nghiệp và thực hiện tốt việc phân tích tài chính.
- Thực hiện tốt việc kế hoạch hoá tài chính.
c. Những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến quản trị tài chính doanh
nghiệp là: Hình thức pháp lý của tổ chức doanh nghiệp; đặc điểm kinh tế kỹ
thuật của ngành kinh doanh (tính chất kinh doanh, thời vụ chu kỳ sản xuất); môi
trường kinh doanh (sự ổn định của nền kinh tế, ảnh hưởng của giá cả thị
trường, lãi suất và thuế, và sự cạnh tranh trên thị trường cùng với tiến bộ công
nghệ).
1.1.2.3. VAI TRÒ CỦA QUẢN TRỊ TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
Hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp thành công hay thất bại là do
công tác quản trị tài chính doanh nghiệp bởi vì quản trị tài chính có quan hệ
chặt chẽ với quản trị doanh nghiệp. Hầu hết mọi quyết định quản trị khác đều
dựa vào kết quả rút ra từ việc đánh giá về mặt tài chính trong quản trị doanh
nghiệp.
Vậy vai trò cụ thể của quản trị tài chính doanh nghiệp là gì?
- Xác định đúng đắn nhu cầu vốn cần thiết cho hoạt động của doanh
nghiệp trong từng thời kỳ, lựa chọn các phương pháp và hình thức thích hợp
huy động vốn từ bên trong và bên ngoài để đáp ứng kịp thơì các nhu cầu vốn cho
hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp; đảm bảo cho doanh nghiệp hoạt động
nhịp nhàng với chi phí huy động thấp.
- Tổ chức sử dụng vốn tiết kiệm và hiệu quả để có thể nâng cao hiệu quả
hoạt động kinh doanh như huy động số vốn tối đa hiện có nhằm giảm bớt và
tránh được những thiệt hại do ứ đọng vốn gây ra, đồng thời giảm được nhu cầu
vay vốn, giảm được khoản trả lãi vay. Ngoài ra hình thành và sử dụng tốt các
quỹ, áp dụng các hình thức thưởng phạt vật chất một cách hợp lý sẽ góp phần
thúc đẩy cán bộ công nhân viên gắn bó với doanh nghiệp, nâng cao năng xuất
lao động, cải tiến sản xuất kinh doanh, nâng cao hiệu quả sử dụng tiền vốn.
- Giám sát, kiểm tra chặt chẽ các mặt hoạt động sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp để từ đó phát hiện kịp thời những tồn tại vướng mắc trong kinh
doanh và có quyết định điều chỉnh kịp thời.

Qua các khái niệm đã được nhận định ở trên ta thấy được chức năng
nhiệm vụ, nội dung chủ yếu cũng như vai trò của quản trị tài chính doanh
nghiệp. Đây không chỉ là một môn khoa học đơn thuần mà còn là một môn nghệ
thuật đòi hỏi các nhà nhà quản trị tài chính phải nhạy bén với sự vận động của
nền kinh tế thị trường.
Mặt khác, để đáp ứng nhu cầu trên các nhà quản trị tài chính còn phải có
kỹ năng nghiệp vụ đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp trước trong và
sau mỗi quá trình sản xuất kinh doanh thông qua công tác phân tích hoạt động
tài chính trong doanh nghiệp mà theo Josetle Payrard - một nhà kinh tế học đã
nói như sau: “Phân tích tài chính có thể được định nghĩa như một tổng thể các
phương pháp cho phép đánh giá tình hình tài chính trong quá khứ và hiện tại,
giúp cho việc đưa ra các quyết định quản trị và đánh giá doanh nghiệp một cách
chính xác”.
Vậy tầm quan trọng của phân tích tài chính là gì? Để phân tích tài chính
doanh nghiệp cần thực hiện những thao tác gì? Các kỹ năng chủ yếu được sử
dụng khi tiến hành phân tích là gì?
1.2. TẦM QUAN TRỌNG CỦA PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP.
1.2.1. PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH VÀ SỰ CẦN THIẾT CỦA PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP
1.2.1.1. PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH.
Phân tích tài chính là hoạt động nghiên cứu, đánh giá sự chuyển dịch, biến
đổi các luồng tài chính cùng với ảnh hưởng của nó tới hoạt động kinh doanh.
Thông qua phân tích tài chính cho phép doanh nghiệp đánh giá được toàn bộ
tình hình tài chính và hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp.
1.2.1.2. SỰ CẦN THIẾT CỦA PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP.
Đối với doanh nghiệp có rất nhiều quan tâm tới tình hình tài chính của
doanh nghiệp. Tuy nhiên, tuỳ theo mục đích khác nhau mà họ quan tâm tới tình
hình tài chính ở các góc độ khác nhau. Song nhìn chung họ đều quan tâm tới khả
năng tạo ra dòng tiền mặt, khả năng sinh lợi, khả năng thanh toán, mức lợi
nhuận tối đa của doanh nghiệp. Nhưng không phải bất cứ ai cần thông tin tài
chính là doanh nghiệp cung cấp đầy đủ cho họ mà phải dựa trên các mối quan

hệ với doanh nghiệp và mụcđích của những người sử dụng thông tin đó. Vì vậy,
vai trò của phân tích tài chính là rất quan trọng đối với:
Các nhà quản lý:
Các nhà quản lý doanh nghiệp thường rất quan tâm tới tình hình phân
tích tài chính vì phân tích thường xuyên sẽ:
- Tạo thành chu kỳ đánh giá đều đặn về các hoạt động kinh doanh, tiến
hành cân đối tài chính, khả năng sinh lời, khả năng thanh toán, trả nợ, rủi ro, tài
chính doanh nghiệp.
- Định hướng quyết định của Ban Giám đốc cũng như giám đốc tài chính:
Quyết định đầu tư, tài trợ, phân chia lợi tức cổ phần.
- Là cơ sở cho các dự báo tài chính: kế hoạch đầu tư, ngân sách tiền mặt.
- Là công cụ để kiểm soát các hoạt động quản lý.
Các nhà đầu tư:
Các nhà đầu tư bao gồm những người có vốn nhưng chưa đầu tư, đang có
nhu cầu sử dụng vốn như mua cổ phiếu hay trái phiếu công ty, các cá nhân tổ
chức, hoặc các cổ đông hiện tại đang đầu tư vốn vào Công ty. Thu nhập của cổ
đông là thu nhập cổ phiếu, lợi tức cổ phiếu và giá trị tăng thêm (bằng chênh lệch
giá mua - giá bán) của vốn đầu tư do biến động của giá cả trênthị trường, hay
yếu tố ảnh hưởng tới lợi nhuận kỳ vọng của doanh nghiệp. Trong thực tế các
nhà đầu tư thường tiến hành đánh giá khả năng sinh lời của Công ty, triển vọng
của Công ty trong tương lai từ đó quyết định họ nên mua hay bán cổ phiếu mà
họ đang nắm giữ? Để trả lời cho câu hỏi trên thì các cổ đông thường dựa vào
kết quả phân tích tài chính của các chuyên gia phân tích tài chính.
Người cho vay: Các nhà đầu tư tài chính cho doanh nghiệp rất cần nắm
bắt được tiềm năng của doanh nghiệp. Thông qua sự phân tích tài chính cho
phép họ trả lời những câu hỏi “liệu doanh nghiệp vay có những rủi ro gì xảy ra”,
“doanh nghiệp có khả năng trả nợ hay không?”, “thời gian có thể cho doanh
nghiệp nợ là bao lâu?”.
- Nếu là khoản vay ngắn hạn: người cho vay quan tâm đến tài sản thế
chấp và đặc biệt quan tâm đến khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp.

- Nếu là khoản vay dài hạn: Người cho vay đặc biệt quan tâm tới khả năng
thanh toán và khả năng sinh lời của doanh nghiệp mà việc hoàn trả gốc và lãi sẽ
tuỳ thuộc vào khả năng này, bên cạnh những tài sản mà doanh nghiệp thế chấp.
Cán bộ công nhân viên của doanh nghiệp:
Khoản tiền lương nhận được từ doanh nghiệp là nguồn thu nhập của
những người hưởng lương. Vì vậy, cán bộ công nhân viên cũng rất quan tâm tới
triển vọng phát triển cũng như khả năng tài chính của doanh nghiệp. Họ cũng
muốn biết tới xu thế phát triển, hiệu quả hoạt động của sản xuất kinh doanh của
doanh nghiệp để có động lực thúc đẩy họ làm việc tốt hơn cho doanh nghiệp.
Công ty kiểm toán:
Công ty kiểm toán sẽ sử dụng báo cáo tài chính của doanh nghiệp và các
bằng chứng khác mà kiểm toán thu được để xác định tính hợp lý, trung thực của
các số liệu và phát hiện những gian lận và sai sót của doanh nghiệp.
1.2.2 MỤC TIÊU CỦA TẦM QUAN TRỌNG CỦA PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH.
1.2.2.1. MỤC TIÊU CỦA PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP.
Do phân tích tài chính doanh nghiệp là để cung cấp thông tin hữu dụng
trong việc tạo ra các quyết định kinh doanh và kinh tế. Vì vậy, mục tiêu của phân
tích tài chính doanh nghiệp là:
- Thứ nhất là: Cung cấp đầy đủ các thông tin có ích cho các nhà đầu tư và
những người sử dụng thông tin tài chính khác nhằm giúp họ có được những
quyết định đúng đắn khi muốn đầu tư, cho vay… Ngoài ra, qua thông tin được
cung cấp người sử dụng thông tin sẽ đánh giá được khả năng và tính chính xác
của các dòng tiền mặt vào ra, tình hình sử dụng có hiệu qủa vốn kinh doanh và
khả năng thanh toán của doanh nghiệp.
- Thứ hai là: Cung cấp thông tin về nguồn vốn chủ sở hữu, các khoản nợ,
kết quả của quá trình, sự kiện và các tình huống làm biến đổi các nguồn vốn và
các khoản nợ của doanh nghiệp.
- Ba là: Cung cấp thông tin về việc thực hiện chức năng cương vị quản lý
của người quản lý như thế nào đối với doanh nghiệp trong việc sử dụng các tiềm
năng của doanh nghiệp đã được giao. Chính điều này đòi hỏi trách nhiệm của

người quản lý về quản lý, đảm bảo an toàn cho tiềm năng của doanh nghiệp và
sử dụng chúng sao cho hiệu quả.
1.1.1.2 TẦM QUAN TRỌNG CỦA PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH
Nền kinh tế thị trường đang diẽn ra gay gắt và sôi động buộc các nhà
quản trị doanh nghiệp phải có định hướng chiến lược, mà muốn hoạch định
chiến lược phải tiến hành phân tích tài chính vì:
+ Phân tích tài chính doanh nghiệp cho phép các nhà quản trị doanh
nghiệp đánh giá thường xuyên những mặt mạnh, mặt yếu về tình hình tài chính
cũng như hoạt động kinh doanh về: khả năng thanh toán, tình hình luân
chuuyển vốn, vật tư , hàng hoá …
+ Ngoài ra phân tích tài chính doanh nghiệp là cơ sỏ để ra cấc quyết định
tài chính của doanh nghiệp. Qua các kết quả sau quá trình phân tích nhà quản
trị doanh nghiệp sẽ biết được những tồn tại, khó khăn đang vướng mắc và tìm
hướng để khắc phục
Vậy hoạch định chiến lược và chiến thuật mà các nhà quản trị doanh
nghiệp cần thực hiện phải đưa ra sau khi có sự cân nhắc về mặt tài chính. Riêng