ngữ văn 9 tiết 20

SỬ DỤNG YẾU TỐ MIÊU TẢ TRONG VĂN
BẢN THUYẾT MINH
I- MỤC TIÊU CẦN ĐẠT:
1-Kiến thức:
-Tác dụng của yếu tố miêu tả trong văn bản thuyết minh: làm cho đối tượng thuyết minh hiện lên cụ thể, gần gũi, dễ
cảm nhận hoặc nổi bật, gây ấn tượng.
-Vai trò của miêu tả trong văn bản thuyết minh: phụ trợ cho việc giới thiệu nhằm gợi lên hình ảnh cụ thể của đối
tượng cần thuyết minh.
2.Kĩ năng:
--Quan sát các sự vật, hiện tượng.
-Sử dụng ngôn ngữ miêu tả phù hợp trong việc tạo lập văn bản thuyết minh.
II-CHUẨN BỊ:
Giáo viên: Kế hoạch tiết dạy. Bảng phụ để viết ví dụ. Một số bản thuyết minh có miêu tả.
Học Sinh: Đọc kĩ bài ở SGK và soạn bài theo câu hỏi đã hướng dẫn ở tiết trước.
III-TIẾN TRÌNH TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG DẠY-HỌC:
Nội dung bài học Hoạt động của giáo viên Hoạt đông của học sinh
Hoạt động 1 : Khởi động
1- Ổn định :
2 -Kiểm tra :
3 Giới thiệu bài mới:
-Những đối tượng thuyết minh nào
cần sử dụng lập luận?Nêu ví dụ cụ
thể? Tác dụng của lập luận trong văn
bản thuyết minh?
-Khi thuyết minh những vấn
đề có tính chất trừu tượng, không dễ
cảm thấy của đối tượng.
-Văn bản: Hạ Long – Đá và
nước.(Sự kì lạ của Hạ Long)
-Tạo sự chặt chẽ và có tính
thuyết phục cao.

Hoạt động 2: Tìm hiểu bài mới.

1-Tìm hiểu VD
-Vb: Cây chuối trong đời sống VN.
+Vai trò tác dụng của cây chuối
trong đời sống con người.
-Đặc điểm của cây chuối


+ Công dụng của chuối
-Miêu tả:
+Câu1:Thân chuối mềm vươn lên
như những trụ cột.
Câu 3: Gốc chuối tròn như đầu
người.
-Tác dụng:
+ Giàu hình ảnh, gợi hình tượng,
hình dung về sự vật.
II- BÀI HỌC:
-Miêu tả trong thuyết minh: làm cho
bài văn sinh động-> sự vật được tái
*Đọc , tìm hiểu VD

Giải thích nhan đề văn bản?
Tìm và gạch dưới những câu thuyết
minh về đặc điểm tiêu biểu của cây
chuối?
Những câu văn nào miêu tả cây
chuối?
Việc sử dụng các câu miêu tả có tác

dụng gì?
Hình thành nội dung bài học
Vai trò, ý nghĩa của yếu tố miêu tả
trongVB thuyết minh ?
-HS đọc VD “ Cây chuối trong đời
sống VN”
- trả lời ->nhận xét .
+Vai trò tác dụng của cây chuối
trong đời sống con người.
- Đặc điểm của cây chuối
+Chuối nơi nào cũng có.
+Cây chuối là thức ăn thức dụng từ
thân lá đến gốc.
+Công dụng của chuối
-Miêu tả:
+Câu 1:Thân chuối mềm vươn lên
như những trụ cột.
Câu 3: Gốc chuối tròn như đầu
người.
+Giàu hình ảnh, gợi hình tượng,
hình dung về sự vật.
Tiết: 9-Tuần: 2
Ngày soạn:
Ngày dạy:
hiện cụ thể.
-Đôùi tượng thuyết minh + miêu tả:
các loài cây, di tích, thành phố, mái
trường…
- Đặc điểm thuyết minh: khách quan
tiêu biểu.

+Chú ý đến ích và hại của đối tượng.
+Yếu tố miêu tả có tác dụng làm cho
đối tượng thuyết minh được nỗi bật
gây ấn tượng
Theo em những yếu tố nào cần sự
miêu tả khi thuyết minh?
Nhận xét gì về đặc điểm thuyết minh
qua bài cây chuối? Rút ra yêu cầu gì
về các đặc điểm thuyết minh?
=> GV khái quát cho HS đọc ghi
nhớ.
Vai trò của MT trong VB TM là gợi
lên hình ảnh cụ thể về vấn đề tri thức
khách quan , khoa học . MT cần thiết
nhưng chỉ đóng vai trò phụ trợ . Lạm
dụng MT sẽ làm lu mờ nội dung tri
thức TM trong bài.
-HS trả lời -> nhận xét
+Miêu tả trong thuyết minh làm cho
bài văn sinh động-> sự vật được tái
hiện cụ thể.

Đôùi tượng thuyết minh + miêu tả:
các loài cây, di tích, thành phố, mái
trường…

+ Đặc điểm thuyết minh: khách quan
tiêu biểu.
+Chú ý đến ích và hại của đối tượng.
Hoạt động 3 :Luyện tập

*Bài tập 1: Bổ sung yếu tố miêu tả
vào các chi tiết thuyết minh.
+Thân cây chuối thẳng đứng tròn
như những chiếc cột nhà sơn màu
xanh.
+Lá chuối tươi như chiếc quạt phẩy
nhẹ theo làn gió. Trong những ngày
nắng nóng đứng dưới những chiếc
quạt ấy thật mát.
+Sau mấy thámg chắt lọc dinh dưỡng
tăng diệp lục cho cây, những chiếc lá
gia ømệt nhọc héo úa dần rồi khô lại.
Lá chuối khô gói bánh gai thơm
phức.
*Bài tập 2:
(HS về nhà làm theo hướng dẫn)
Bài tập 3:
Đánh dấu những câu miêu tả trong
văn bản:
+Câu 1: Lân được trang trí công
phu…
+Câu 2: Những người tham gia chia
làm 2 phe…
+Câu 3: Hai tướng của từng bên đều
mặc trang phục của thời xưa lộng
lẫy…
+Câu 4: Sau hiệu lệnh những con
thuyền lao vun vút….
Bài tập 1:
-GV phân nhóm, mỗi nhóm thuyết

minh một đặc điểm của cây chuối,
yêu cầu vận dụng miêu tả.
Bài tập 2:
GV hướng dẫn cho HS tham khảo ở
nhà. Chú ý 2 mặt:
+ Yêu cầu thuyết minh.
+ Yếu tố miêu tả.
Bài tập 3:
-Yêu cầu HS đọc văn bản “Trò chơi
ngày xuân”
-Tìm những câu miêu tả trong văn
bản đó?
-HS đọc và xác định yêu cầu BT
- 6 nhóm thảo luận – cử đại diện trả
lời.
+Thân cây chuối thẳng đứng tròn
như những chiếc cột nhà sơn màu
xanh.
+Lá chuối tươi như chiếc quạt Phất
phơ nhẹ theo làn gió. Trong những
ngày nắng nóng đứng dưới những
chiếc quạt ấy thật mát.
+Sau mấy thámg chắt lọc dinh
dưỡng tăng diệp lục cho cây, những
chiếc lá giàmệt nhọc héo úa dần rồi
khô lại. Lá chuối lhô gói bánh gai
thơm phức
-HS đọc đề bài
-Cả lớp lấy bút chì đánh dấu các câu
miêu tả trong văn bản.

+Câu 1: Lân được trang trí công
phu…
+Câu 2: Những người tham gia chia
làm 2 phe…
+Câu 3: Hai tướng của từng bên đều
mặc trang phục của thời xưa lộng
lẫy…
+Câu 4: Sau hiệu lệnh những con
thuyền lao vun vút….
Hoạt động 4: Củng cố -Dặn dò.
Nhắc lại vai trò của yếu tố miêu tả
trong văn bản thuyết minh ? nếu văn
bản thuyết minh không có yếu tố
miêu tả thì nó sẽ như thế nào ?
- Học kĩ phần ghi nhớ –Làm BT VN
- Chuẩn bị các bài tập tiết 10: Luyện
tập sử dụng yếu tố miêu tả trong
văn thuyết minh.
-Tìm hiểu đề , tìm ý, lập dàn ý cho đề
bài : Con trâu ở làng quê Việt Nam.